Kunststof en Rubber 11-12 2020 by online-mbm

73-ste jaargang | nr. 11-12 | december 2020

Audi in chemisch recyclen

Vijf mythes over ‘single-use’ kunststoffen

Willen we meer of minder plastic in zee?

‘Kracht zit hem in het bij elkaar brengen van de juiste mensen’

Baat bij flexibiliteit

Kweken met kunststof Nieuwe toekomst voor ‘de textiel’

KUNSTSTOF

KR_Cover.indd 69

www.kunststofenrubber.nl

RUBBER

02/12/2020 15:25

BIJ ONS IN DE KUNSTSTOF

KR_Bijonsindekunststof.indd 70

02/12/2020 15:27

Bij ons in Rotterdam Braskem heeft laten weten dat het zijn opslag voor biopolymeren van Antwerpen naar Rotterdam heeft verplaatst. Volgens het bericht van het Braziliaanse petrochemieconcern wordt Rotterdam daardoor de grootste doorvoerder van biokunststoffen in Europa. Het nieuwe opslagcentrum wordt de aanvaarroute voor alle biopolymeren voor de Europese en Aziatische markt. Europa speelt een belangrijke rol in de duurzaamheidsstrategie van de Brazilianen. Zo is Braskem, dat in 2050 een volledig CO2-neutrale onderneming wil zijn, deelnemer aan HolyGrail 2.0 van de Europose merkenassociatie AIM. Het pilotproject heeft als doel de levensvatbaarheid te onderzoeken van digitale watermerktechnologieën voor een nauwkeurige(re) sortering van verpakkingsafval om zo de recycling naar een hoger niveau te brengen. Tegelijkertijd wil het de businesscase voor toepassing op grote schaal bewijzen. In september is Braskem ook in de Alliance to End Plastic Waste gestapt. De alliantie – die op haar website 49 deelnemers vermeldt – heeft als doel te voorkomen dat kunststofafval in het milieu belandt.

endplasticwaste.org www.aim.be www.braskem.com.br/europe

KUNSTSTOF & RUBBER # 11-12/2020

KR_Bijonsindekunststof.indd 1

02/12/2020 15:28

INHOUD

COLOFON

INHOUD

Kunststof & Rubber Uitgever: Joachim Driessen Adviseurs: Epco Blessing, Willem Böttger, Arie Brouwer, Bas de Bruin, Alain Dirven, Wijnand Hollander, Servé Tonino Redactie: Robin Zander Tel. +31 622208034 r.zander@mybusinessmedia.nl Liam van Koert Tel. +31 617588265 l.vankoert@mybusinessmedia.nl

Redactieadres: Postbus 58, 7400 AB Deventer redactie.kunststofenrubber@mybusinessmedia.nl www.kunststofenrubber.nl

Advertentieverkoop: Cobie te Nijenhuis Tel. +31 570 504313 c.tenijenhuis@mybusinessmedia.nl Bram de Ridder Tel. +31 653325681 b.ridder@mybusinessmedia.nl Alle advertentiecontracten worden afgesloten conform de Regelen voor het Advertentiewezen gedeponeerd bij de rechtbanken in Nederland. Abonnementenadministratie Abonnementen, bezorging en of adreswijzigingen: MYbusinessmedia Holding bv, abonnementen Kunststof & Rubber, Postbus 58, 7400 AB Deventer Tel. +31 570 504325 kunststofenrubber@mybusinessmedia.nl Abonnementstarieven Jaarabonnement Nederland: € 225,Jaarabonnement Buitenland: € 253,-* Proefabonnement (3 edities): € 29,50* KIVI-leden: € 112,75* (i.p.v. €123,50) Studentenabonnement: € 50,00* (inschrijvingsbewijs verplicht) * Prijzen zijn exclusief 9% BTW Jaarabonnement geldt tot wederopzegging. Beëindiging van het abonnement kan schriftelijk en telefonisch (+31 570 504325) gebeuren, uiterlijk drie maanden voor het einde van de abonnementsperiode; nadien vindt automatisch verlenging plaats. Druk: Drukkerij Roelofs, Enschede Opmaak: Bureau OMA, www.bureauoma.nl Hoewel de informatie gepubliceerd in deze uitgave zorgvuldig is uitgezocht en waar mogelijk gecontroleerd, sluiten de uitgever en de redactie uitdrukkelijk iedere aansprakelijkheid uit voor eventuele onjuistheden en/of onvolledigheid van de verstrekte gegevens. MYbusinessmedia Holding bv legt uw gegevens vast voor de uitvoering van de abonnementenovereenkomst. Uw gegevens kunnen door MYbusinessmedia of zorgvuldig geselecteerde derden worden gebruikt om u te informeren over relevante producten. Indien u hiertegen bezwaar hebt kunt u contact opnemen met de uitgever.

KR_Inhoud.indd 2

NIEUWSBRIEF De Kunststof en Rubber nieuwsbrief brengt u wekelijks (en gratis) op de hoogte van allerlei ins en outs uit de sector. Bedrijfsnieuws, materialen, machines, toepassingen, prijzen, vacature en human interest. Aanmelden kan via www.kunststofenrubber.nl/nieuwsbrief

BIJ HET OMSLAG Bij de cover: Met twee nieuwe vol-elektrische spuitgietmachines van Sumitomo Demag maakt Bato een nieuwe serie ‘tomatenclips’. Meer op pagina 26.

KUNSTSTOF & RUBBER # 11-12/2020

02/12/2020 15:29

Artikelen Sensoren bewaken materiaalaanvoer VEGA Meet- en Regeltechniek

Bio-plastics veiliger?

Of net zo toxisch als gewone kunststoffen?

Nieuw toekomst voor ‘de textiel’ Weven van composieten

Flexibiliteit en kwaliteit vanaf 5 kg Unique Qolors

7 8 10 13

Circulair ethyleen in pvc Nieuw pvc-gamma Vynova

Hacoplast kijkt vooruit Hacoplast

Meerlaags kunststof recyclen Nieuw recyclingproces in zicht

Kleur aan kunststoffen W&R Plastics

‘Werkzaamheden nog efficiënter maken’

Een kunststuk van een ongeluk

‘Focus is onze troef’

Koele kunststoffen

Digitaal platform arburgXworld

Hartech meet- en testapparatuur

Vijf misvattingen

Kunststoffen voor eenmalig gebruik

20 jaar passie voor grondstoflogistiek Kotraco

Kweken met kunststof

Bato spuitgiet met de seizoenen mee

14 19

De sleutel tot succes in 2021

Kennisontwikkeling en samenwerking

Van diesel naar waterstof

Mede mogelijk met composiet

Hoogwaardige platenpersen Fontijne Presses BV

VS op 3 vervuilers kustmilieus

Export afval maskeerde werkelijkheid

Uitbreiding schadeonderzoek Element Hengelo

48 50

BrancheBreed 4 Actueel 5 Agenda 5

GOK

‘Is Zoom increasing the demand for plastic surgery’ luidde

de naam van het persbericht. Als je zoekt op ‘plastic’ tussen

allerhande onderzoeksresultaten kom je vanzelfsprekend van alles tegen en dus ook deze. Maar goed dat Zoom geen software van Microsoft

is. Anders kreeg Bill Gates het nog harder te verduren dan nu al het geval is.

Maar ik kan het dan toch niet nalaten om het te lezen. Dat sneller bij de plastisch chirurg

Het verschil tussen niets doen en ingrijpen 38 Stora Enso

Meer of minder plastic in zee? Kansen om te minderen:

Rubrieken

Chemisch recyclen automotive kunststoffen 30 Elzinga & Van der Krieke

Stadtveld

Audi in proefproject

Duurzaam produceren

Composiet walvisstaart draagt metrostel

wordt aangeklopt, lijkt volgens de studie te worden veroorzaakt door de webcams. Door de korte brandpuntsafstand heb je op 30 cm namelijk al snel een 30 procent grotere neus dan op 1,5 m. Nu dat met die vaccinaties ook nog wel even

41 42 43

kan duren, is het misschien de ‘gok’ waard om met dit onderzoek in de hand iedereen afstand te laten bewaren? Hoe dan ook – namens de redactie prettige feestdagen en een goed en gezond 2021 gewenst. Robin Zander, redactie

KUNSTSTOF & RUBBER # 11-12/2020

KR_Inhoud.indd 3

02/12/2020 15:29

BRANCHEBREED

BrancheBreed SAMENGESTELD DOOR ERIK DE RUIJTER VAN NRK

Nieuwjaarsbijeenkomst NRK

eisen door ECHA-wetgeving over microplastics. Uw bedrijf is al schoon zegt u? Des te meer reden om mee te doen. Dan is er weinig werk aan de winkel én uw bedrijf is erkend milieuvriendelijk door plaatsing op het OCS-register! Op de site van NRK is de toetredingsverklaring te downloaden en te zien welke bedrijven al mee doen! nrk.nl/onderwerpen/zwerfafval

21 januari 2021 organiseert NRK de jaarlijkse Nieuwjaarsbijeenkomst. In tegenstelling tot voorgaande jaren wordt het dit jaar een online editie. Eerder berichtten we dat we de Nieuwjaarsbijeenkomst zouden combineren met de uitreiking van de Rethink Awards. Maar die willen we toch graag fysiek kunnen uitreiken aan de winnaars. Om die reden wordt de Awarduitreiking verplaatst naar 10 juni 2021 in de hoop dat fysieke evenementen dan weer plaats kunnen vinden. De uitnodiging voor de Nieuwjaarsbijeenkomst volgt zo snel mogelijk.

NRK bestaat 75 jaar

Rethink Awards 2021

Trots op uw innovatieve producten, processen en/of initiatieven? Zet ze in de etalage en ding mee naar de Rethink Awards Duurzaamheid 2021. Een deskundige jury beoordeelt alle inzendingen. Er zijn Awards te winnen in vier categorieën: 1. Rethink Award Redesign producten 2. Rethink Award Recycle producten 3. Rethink Award Verduurzamen binnen het bedrijf 4. Rethink Award Verduurzamen met ketenpartners 5. Rethink Publieks Award. PlasticsEurope Nederland en NRK reiken de Awards op donderdag 10 juni 2021 uit bij de Rethink Expo bij YKSI te Eindhoven. De aanmelding moet uiterlijk 2 april a.s. ingediend zijn bij NRK. Download het aanmeldingsformullier via: bit.ly/rethinkawards2021

Doe mee met Operation Clean Sweep!

De komende maand roept het NRKbestuur de leden dringend op om mee te doen aan Operation Clean Sweep. De Clean Sweep is een erkend en wereldwijd programma tegen zwerfvuil dat in Nederland door de NRK uitgevoerd wordt. Bij grote aantallen deelnemers is het een effectief programma tegen hoge administratieve 4

KR_BrancheBreed.indd 4

Er gebeurt veel branche breed: opleidingen, bijeenkomsten, bedrijfsbezoeken, noem maar op. Aan alles deelnemen gaat niet, maar alles overslaan is ook geen optie. Op deze pagina meldt Erik de Ruijter van NRK nieuwsfeiten over actuele onderwerpen. www.nrk.nl

Op 21 november 2020 bestond de Federatie Nederlandse Rubber- en Kunststofindustrie precies 75 jaar. De federatie geeft hieraan op NRK.nl ruchtbaarheid met een historische canon, die mede door de leden is aangevuld. Het 75-jarig bestaan is tevens een goed moment voor een blik op de toekomst, vinden Hans Tanger en Kees van Oostenrijk, gezamenlijk de directie van de vereniging. “De komende vijfenzeventig jaar zullen we nog veel meer rubber en kunststof nodig hebben dan in de afgelopen vijfenzeventig jaar”, zegt Kees van Oostenrijk. “Tegelijkertijd zien we de aandacht voor het thema duurzaamheid toenemen. Dat vraagt om een sterk holistische benadering, waarbij naar de gehele kringloop en nut en noodzaak van alternatieve materialen wordt gekeken. Dus niet alleen rubber of kunststof onderbelichten en be- of veroordelen, maar ook veel meer weten van alternatieve materialen of grondstoffen!” Hans Tanger: “Als we kijken naar de toekomst, zijn circulair en CO2-neutraal werken de belangrijkste uitdagingen naar verduurzaming. Alleen door duurzaam te werken, kan de industrie gezond en winstgevend blijven.”

Volg NRK via LinkedIn

Blijf altijd op de hoogte van het laatste nieuws uit de branche via de LinkedIn pagina van de NRK. www.linkedin.com/company/ nrk-nederlandse-rubber-en-kunststofindustrie-/

KUNSTSTOF & RUBBER # 11-12/2020

02/12/2020 15:31

ACTUEEL

plastics zou moeten worden gefaciliteerd door de inzet van de Europese taks op nietgerecycled kunststof verpakkingen, die 1 januari 2021 wordt geïntroduceerd. www.plasticseurope.org

Gimatic in de Benelux

Transportverpakkingen uit 100 procent gerecycled plastic

Volledig gerecycled plastic

Vanaf oktober 2020 zijn de transportverpakkingen van alle drankverpakkingen (plastic flessen en blik) bij Coca-Cola European Partners Nederland gemaakt van 100 procent gerecycled plasticfolie. Dit levert een besparing op van 600.000 kilo nieuw ‘virgin’ plastic en dringt de CO2uitstoot van de verpakkingen terug met 60 procent. Ook voor de plastic flessen wordt overgestapt op gerecycled plastic. De nieuwe transportverpakkingen zijn samen ontwikkeld met verpakkingsproducent Segers & Balcaen en kunststofrecycler Rymoplast-Morssinkhof. Door uitvoerige testen is bewezen dat de overstap naar 100 procent gerecycled plastic krimpfolie geen impact heeft op de kwaliteit van de verpakkingen of op de lijnrendementen in productie. www.cocacolanederland.nl

Stoppen met storten

PlasticsEurope Nederland benadrukt dat dat het storten van plastic afval dient te worden beëindigd en ondersteunt een stortverbod voor plastic afval. Dit in reactie op het artikel in het NRC van 16 oktober jongstleden. Hierin wordt onder andere melding gemaakt van het storten van plastic verpakkingsafval afkomstig uit Nederland in Turkije. Plastic hoort niet thuis in het milieu en dient op verantwoorde wijze te worden verwerkt en bij voorkeur te worden gerecycled – in beginsel binnen de Europese Unie. Daarvoor moet ook in Nederland versneld worden geïnvesteerd in een betere infrastructuur voor de inzameling van plastic afval en uitbreiding van bestaande dan wel bouw van nieuwe voorzieningen voor mechanische en chemische recycling. De beoogde versnelling voor wat betreft de totstandkoming van een circulaire economie voor

Gimatic Vertrieb,. de Duitse dochter van het Italiaanse Gimatic SrL, is nu ook direct vertegenwoordigd in de Benelux. Hiervoor is Dolf Schenkelaars aangetrokken. Gimatic is actief op het gebied van pneumatische en mechatronische grijper- en handlingcomponenten. “We willen direct contact hebben met onze klanten in elk Europees industrieland. Dit brengt ons dichter bij de markt en ter plaatse kan worden voorzien in de behoeften van onze wereldwijde klanten. We hebben er diverse in de Benelux en die willen we natuurlijk ook lokaal ondersteunen”, zegt algemeen directeur Johannes Lörcher. "Naast de verkoop van onze componenten uit het standaardassortiment, gaan we ook systeemoplossingen voor grijpers aanbieden voor de Benelux-markt, in het bijzonder voor de kunststofspuitgietindustrie." “We hebben een aantal wereldwijd actieve klanten in de Benelux. Dat zijn onder meer grote fabrikanten in sectoren als de verpakkingsindustrie, maar ook interessante kleine bedrijven in sectoren als landbouwtechnologie met nichetoepassingen zoals pickrobots”, schetst Schenkelaars de Benelux-markt. Schenkelaars studeerde elektrotechniek en heeft de nodige specialistische en toepassingskennis, gebaseerd op meer dan 30 jaar verkoopervaring voor verschillende internationale bedrijven in de industriële automatisering. d.schenkelaars@gimatic.com

AGENDA European Thermoforming Conference

Dit evenement is is volgens de organisatie het belangrijkste evenement op de thermovormkalender en de plek waar Europa's toonaangevende exponenten op het gebied van thermovormen weten dat ze zich in een netwerk met collega's kunnen begeven. Het is een gelegenheid om de laatste technologische ontwikkelingen binnen de industrie te leren kennen door middel van technische presentaties en het evalueren van producten en diensten die op de ‘tabletop’tentoonstelling zijn te zien. Datum: 3 t/m 5 maart 2021 Plaats: Genève, Zwitserland thermoforming-europe.org

JEC World 2021

JEC World in Parijs is volgens de organisatoren de enige vakbeurs die de wereldwijde composietindustrie verenigt: een indicatie van de betrokkenheid van de industrie bij een internationaal platform waar gebruikers een volledig spectrum aan processen, nieuwe materialen en composietoplossingen kunnen vinden. Datum: 9 t/m 11 maart 2021 Locatie: Parijs, Frankrijk www.jec-world.events

Plastics Recycling Technology 2021

Plastics Recycling Technology behandelt de nieuwste technologieën om de hoeveelheid gerecyclede kunststoffen te vergroten en methodes om de kwaliteit van de gerecyclede materialen te verbeteren, zodat ze kunnen worden gebruikt in hoogwaardige toepassingen. Experts bespreken de vooruitgang bij recyclingsystemen, van sorteren en reinigen tot samenstellen en pelletiseren. Ze onderzoeken ook ontwikkelingen in additieven om de eigenschappen, het uiterlijk, de compatibiliteit en de verwerkbaarheid van gerecyclede kunststoffen te verbeteren, alsmede de mogelijkheden van een circulair ontwerp voor een betere verwerking aan het einde van de levensduur. Datum: 20-21 april 2021 Locatie: Wenen, Oostenrijk www.ami.ltd/recycling

Dolf Schenkelaars van Gimatic KUNSTSTOF & RUBBER # 11-12/2020

KR_Actueel.indd 5

02/12/2020 15:32

Wĳ geven kleur aan het proces Compacte niveausensor met 360° verlichte statusweergave

256 kleuren Individueel selecteerbaar voor: Meting in bedrĳf Sensor detecteert

Storing in het proces

15 cm

Compacte bouwvorm

Hygiënisch adapter systeem

Bediening via smartphone

143,- € VEGAPOINT 21 G½"

www.vega.com/vegapoint

Special 1Pag02.indd 6

KUNSTSTOF & RUBBER # 11-12/2020

02/12/2020 16:16

or:

ADVERTORIAL

Op naar de perfecte vorm Sensoren bewaken materiaalaanvoer Bij Haval BV in Gemert brengen niveausensoren van VEGA Meet- &Regeltechniek de voorraad kunststofgranulaten in de grondstofsilo's betrouwbaar in beeld. Zo blijft de materiaalaanvoer naar de spuitgietmachines gewaarborgd.

Al meer dan 30 jaar staat Haval BV bekend als fabrikant van disposables en verpakkingsmaterialen voor de voedingsindustrie, waarbij te denken valt aan plastic glazen, bestek, borden, roerstaafjes en vele voedselverpakkingen. Beperkingen op het gebied van vorm, functie en kleur zijn er niet. Jaarlijks verlaten zo'n 5 miljard eenmalige artikelen en verpakkingen, in het vakjargon disposables, de hypermoderne productielocatie in het Brabantse Gemert op weg naar klanten in heel Europa.

Betrouwbare bevoorrading De basis van al deze producten zijn hoogwaardige kunststofgranulaten van polystyreen en polypropyleen. De grondstoffen worden van de aluminium silo's naar de spuitgietmachines getransporteerd. Het totale volume van de inmiddels negen voorraadsilo's bedraagt 900 m3. "Voor een betrouwbare bevoorrading en een probleemloos verloop van het productieproces moeten wij beschikken over nauwkeurige en betrouwbare waarden van het volume aan kunststofgranulaten", vertelt Ron Kastermans, productiemanager bij Haval BV. "We hebben daarom gekozen voor een combinatie van niveaumeting op basis van radar en visualisering met de VEGASCAN."

De VEGASCANmeetversterker draagt bij aan de visualisering van de voorraad

De VEGAPULS 69 meet realtime de voorraad in de silo.

Radarsensoren In de silo's worden verschillende radarsensoren van het type VEGAPULS 68 en 69 toegepast. "Voor de niveaumeting lag de grootste uitdaging in de lage diëlektrische constante van de grondstof: de kunststofgranulaten hebben een Dk-waarde van zo'n 1,2", legt Ron Kastermans uit. "Bovendien mogen de sensoren zich niet uit het veld laten slaan door stof-aangroei. We werken tenslotte met polystyreen." De VEGAPULS 69 werkt met een frequentie van 80 GHz en een antenne van circa 75 mm. Dit samen resulteert in een sterke focussering van het zendsignaal en een openingshoek van maar 4° – ideaal voor smalle, hoge silo's. De sterke focussering draagt ertoe bij dat het eigenlijke meetsignaal beter van het stoorsignaal kan worden onderscheiden. Een tweede aspect is het dynamisch bereik van de VEGAPULS 69. Deze parameter bepaalt in welke toepassingsgebieden een sensor kan worden gebruikt, lees: het verschil tussen het grootste en het kleinste signaal. Hoe groter de dynamiek, des te breder is het toepassingsspectrum van de sensoren. Op

grond van het grote dynamische bereik van 120 dB van de VEGAPULS 69 kunnen zelfs de kleinste reflecties worden gemeten. Voor media met slechte reflecterende eigenschappen zorgt het ervoor dat deze nu überhaupt kunnen worden gemeten.

Visualisering Haval gebruikt sinds 2018 een systeem voor voorraadbeheer voor de grondstoffen. Tot dan toe werd dat met de hand gedaan. Voor de zekerheid was er altijd zo'n 200.000 kg aan grondstof in zakken op voorraad. Een beter overzicht over de voorraad aan grondstoffen was dan ook zeer gewenst. Daarom werden de VEGA-sensoren aangevuld met de VEGASCAN 693, die de actuele voorraad letterlijk in beeld brengt. De VEGASCAN 693 is een universele meetversterker voor een verscheidenheid aan meetapplicaties zoals niveau-, waterstand- en procesdrukmeting. Op de VEGASCAN kunnen maximaal vijftien HART-sensoren op worden aangesloten. Het systeem is met name geschikt voor toepassingen op het gebied van voorraadmeting, VMI (Vendor Managed Inventory) en uitlezen op afstand. Er kunnen maximaal 200.000 meetwaarden mee worden vastgelegd en ook heel eenvoudig in een intranet worden geïntegreerd. "Met de visualiseringsfunctie hebben we nu de mogelijkheid om heel gemakkelijk te volgen wanneer er een nieuwe levering plaatsvindt en in welke silo deze levering is gelost", benoemt Ron Kastermans een van de redenen voor het in gebruik nemen van de VEGASCAN.

VEGA Meet- en Regeltechniek www.vega.com info.nl@vega.com +31 (0)33 450 25 02 KUNSTSTOF & RUBBER # 11-12/2020

Special 1Pag02.indd 7

02/12/2020 16:16

MATERIALEN

‘Bio-plastics’ veiliger dan andere kunststoffen? Volgens onderzoek net zo toxisch Conventionele kunststoffen worden gemaakt van olie en de productie is niet duurzaam. Plastics bevatten bovendien stoffen die bewezen schadelijk zijn, mochten ze in het menselijk lichaam terechtkomen. ‘Bio-plastics’ hebben een aantal duidelijke voordelen. Maar niet-toxisch? Daar lijkt het niet op.

n de afgelopen jaren zijn ‘bio-plastics’ op de markt gekomen als alternatief voor conventionele plastics. Bio-kunststof heeft een aantal duidelijke voordelen: het wordt veelal gemaakt van gerecycled materiaal of plantaardige cellulose, het kan biologisch afbreekbaar zijn - of beide. Maar in een artikel dat onlangs is gepubliceerd in Environmental International – ‘Are bioplastics and plant-based materials safer than conventional plastics? In vitro toxicity and chemical composition’ – wordt gesteld dat bio-plastic net zo toxisch zijn als andere kunststoffen.

Cellulose en zetmeel

"Biobased en biologisch afbreekbare kunststoffen zijn niet veiliger dan andere kunststoffen", zegt Lisa Zimmermann van de Goethe Universiteit in Frankfurt. Zij is de hoofdauteur van het artikel. Zimmermann wijst erop dat producten op basis van cellulose en zetmeel de meeste chemicaliën bevatten. Ze veroorzaakten ook sterkere toxische reacties onder laboratoriumomstandigheden. "Drie van de vier van deze plastic producten bevatten stoffen waarvan we weten dat ze onder laboratoriumomstandigheden gevaarlijk zijn, hetzelfde als bij conventioneel plastic", zegt Martin Wagner, universitair docent aan de Noorse Universiteit voor Wetenschap en

Technologie, afdeling Biologie. Wagner is een van de medewerkers van PlastX, een onderzoeksgroep van het Institut für sozial-ökologische Forschung (ISOE) in Frankfurt.

Algemene uitspraken bijna onmogelijk

De onderzoeksgroep heeft leiding gegeven aan het grootste onderzoek tot nu toe naar chemicaliën in bioplastics en kunststoffen uit plantaardige materialen. Ze hebben gekeken naar giftige stoffen in deze soorten plastic. De stoffen kunnen direct giftig zijn voor de cellen in het laboratorium, maar ze kunnen ook fungeren als hormonen die op hun beurt het evenwicht in het lichaam kunnen verstoren. Het onderzoek omvat 43 verschillende plastic producten, waaronder wegwerpbestek, chocoladeverpakkingspapier, drankflessen en wijnkurken. "80 procent van de producten bevatte meer dan 1000 verschillende chemicaliën. Sommige daarvan bevatten wel 20.000 chemicaliën", zegt Wagner. Het spreekt voor zich dat het bijna onmogelijk is om alle mogelijke schadelijke effecten van zoveel verschillende materialen bij te houden. Zelfs schijnbaar vergelijkbare producten hebben hun eigen speciale chemische samenstelling. Een plastic zak van bio-polyethyleen kan heel andere stoffen bevatten dan

Recent onderzoek wijst uit dat onder laboratoriumomstandigheden biokunststoffen net zo toxisch zijn als conventioneel kunststoffen (Beeld: Environmental International)

KR_Artikel2P_1.indd 8

KUNSTSTOF & RUBBER # 11-12/2020

02/12/2020 16:14

MATERIALEN

Nader onderzoek is nodig om te bepalen hoe en in welke hoeveelheden stoffen in kunststoffen worden overgedragen op de mens.

een wijnkurk van hetzelfde materiaal. "Het wordt bijna onmogelijk om algemene uitspraken te doen over bepaalde materialen", zegt Wagner.

Gevolgen onzeker

Op dit moment zijn de gevolgen hiervan voor het milieu en voor de gezondheid van de mensen nog onzeker. Onduidelijk is in hoeverre de stoffen in plastic overdraagbaar zijn op de mens. Ook is onbekend of de alternatieven voor bio-plastics en conventionele kunststoffen beter zijn voor de mens en het milieu, omdat er zoveel factoren in het spel zijn. Bij de mogelijke alter-

natieven horen bijvoorbeeld weer vervuilende productiemethoden en beperkte mogelijkheden voor recycling, of de voedingsmiddelenproductie moet worden aangepast om het gebruik van alternatieve materialen mogelijk te maken. Meer onderzoek is derhalve nodig. Lisa Zimmermann, Andrea Dombowski, Carolin Völker, Martin Wagner; Are bioplastics and plantbased materials safer than conventional plastics? In vitro toxicity and chemical composition; Environmental International, https://doi.org/10.1016/j.envint.2020.106066

KLANTENPORTAAL

DIGITALISEERDER TIJDMACHINE

TOEKOMSTMAKER

arburgXworld

DIGITALE TRANSFORMATIE NIEUWE WERELD VERBINDER PIONIER

arburgXworld staat voor de alomvattende digitalisering van uw bedrijf. We ondersteunen u hierbij. Met onze Road to Digitalisation. Maak een keuze uit verschillende producten en diensten. Voor een grotere productie-efficiëntie. Maak een begin met de digitalisering! Met arburgXworld! ‘Wir sind da.’ www.arburg.nl

KUNSTSTOF & RUBBER # 11-12/2020

KR_Artikel2P_1.indd 9

02/12/2020 16:14

COMPOSIETEN

‘Materialen verweven waarvan de mensen geen idee hadden’ Enschedees textielbedrijf zoekt toekomst in nieuwe materialen en toepassingen De textielbedrijven zijn inmiddels uit Enschede verdwenen, alleen A.C. ter Kuile aan de Kneedweg houdt stand. Helemaal zonder problemen gaat dit overigens niet want ook de toekomst van ACTK staat zwaar onder druk. Directeur Coert Meihuizen realiseert zich dat het tijd is voor vernieuwing en zocht de samenwerking met het onderzoekcentrum TPAC van Saxion Hogeschool. “Van onze bestaande klanten kunnen we niet meer leven. Voor onze weverij zoeken we de toekomst in nieuwe materialen voor nieuwe toepassingen.”

.C. ter Kuile is van oudsher een producent van zogenoemde tussenstoffen (interlinings) voor formele kleding. “Door de corona en de economische situatie als gevolg ervan, staat de afzet van formele kleding nog meer onder druk dan normaal. Dit jaar is er een grote teruggang in de verkopen van die kleding geweest want evenementen, bruiloften, diploma-uitreikingen, begrafenissen mogen alleen maar doorgaan met enkele aanwezigen. En dan heb je natuurlijk het thuiswerken. In hun eigen huis trekken thuiswerkers natuurlijk geen pak aan en daarom worden er veel

minder colberts, kostuums en stropdassen verkocht. De productie daalt navenant en dit treft ons in het hart omdat wij de tussenstoffen maken die aan formele kleding de vereiste vormvastheid geven.”

CompWeave

De noodzaak voor nieuwe klanten en nieuwe producten is daarom groter dan ooit, aldus Meihuizen. “Natuurlijk waren we al wel met vernieuwing bezig maar we zetten nu vol in op de toekomst en die zien wij in het verweven van nieuwe materialen. Onze nieuwe

Directeur Coert Meihuizen van weverij A.C. ter Kuile met het weefsel gemaakt van 6 mm breed kunststofcomposiettape: “We gaan inzetten op nieuwe materialen. Weaving Future Materials.” (Foto: Saxion TPAC)

KR_Artikel4P_1.indd 10

KUNSTSTOF & RUBBER # 11-12/2020

02/12/2020 16:12

COMPOSIETEN

Gevangenispersoneel en kapotte gordijnen

Directeur Coert Meihuizen van weverij A.C.ter Kuile aan de Kneedweg in Enschede zoekt zijn toekomst in nieuwe materialen voor nieuwe toepassingen. Hij werkt onder meer aan ontwikkeling van composietmaterialen samen met TPAC van Saxion. Ook is hij momenteel bezig met produceren en testen van een extreem sterk aramidedoek. “Dat kan je bijvoorbeeld toepassen in kleding voor gevangenispersoneel of in meubelstoffen of gordijnen voor zorginstellingen waar ernstig destructieve mensen leven en die veel kapot maken. Een klant van ons heeft hiernaar gevraagd. Aramidedoek is zo sterk, dat trek je niet kapot. Het is een duur materiaal maar op termijn zal het goedkoper uitpakken omdat het niet telkens kapot kan worden gemaakt.”

slogan is ‘Weaving Future Materials’. Wij kunnen materialen verweven waarvan de mensen geen idee hadden: Nomex, aramidedoek of allerlei gerecyclede garens.” Meihuizen werkt samen met CompTape, een Nederlandse producent van kunststofcomposiet-tapes, aan de ontwikkeling van CompWeave. Hierin wordt de technologie van de tapeproducent gecombineerd met de weeftechnologie van Meihuizen. Hulp bij de ontwikkelingen komt onder meer van onderzoekcentrum voor thermoplastisch composiet TPAC (ThermoPlastic composites Application Centre) van Saxion Hogeschool in Enschede. Ferrie van Hattum is als lector lichtgewicht construe-

Circular Thermoplastic Composite Production

Het Circular Thermoplastic Composite Production project (CTCP) past in de nationale transitieagenda voor de circulaire economie voor thermoplastische composieten. Er bestaat al veel kennis over biocomposieten maar de beoogde procestechnologieën in dit project zijn helemaal nieuw voor deze materialen. Het project focust op circulariteit van de deze materialen in combinatie met de nieuwste productietechnieken op grote schaal. Deelnemende bedrijven willen de circulariteit van hun materialen verhogen en hebben daarvoor meer onderzoek nodig. De kernvraag is: tot op welke hoogte kan circulair thermoplastisch composiet worden ontwikkeld dat op grote schaal kan worden verwerkt met de nieuwste tpc-processen. Naast het TPAC van Saxion zijn de volgende organisaties partner: Lectoraat Duurzame Kunststoffen van NHL Stenden, CompTape, Plastica Thermoforming, VEPA, Q-Nonwovens, BNP Brinkmann, weverij A.C. ter Kuile en CompositesNL. Het project CTCP duurt twee jaar en loopt tot oktober 2021. Het wordt gefinancierd door RAAKMKB subsidie en door regieorgaan SIA, onderdeel van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). thermoplasticcomposites.nl/research-areas/ recycling/project-ctcp

ren de leider van dit centrum. “Wij werken veel samen met CompTape in de procesontwikkeling, bijvoorbeeld om zwaarbelaste delen te 3D-printen of te integreren in spuitgieten of in het gebruik van gerecyclede kunststof in de tapes, of bioplastics of biovezels, enzovoort. Maar het bedrijf CompTape maakt tape en geen weefsel. Dát is wat Ter Kuile gaat doen. Coert Meihuizen heeft met zijn goede oude weverij kennelijk de kwaliteiten en de techniek in huis om ook die nieuwe tapes echt te kunnen verweven om er vervolgens verdere toepassingen voor te kunnen ontwikkelen.”

Niet zomaar gedaan

Weven is een vak op zich, benadrukt Van Hattum. “Garens zijn doorgaans erg soepel en weefmachines verwerken dit materiaal al tijden op industriële schaal, dat loopt dus allemaal wel. Maar met deze nieuwe geavanceerde materialen is dat vaak niet zo maar eventjes gedaan. Bij ons loopt een project met de naam CTCP (zie kader) waarin we bezig zijn het gebruik van allerlei biomaterialen en gerecyclede materialen te combineren met diverse vezels. Maar na het samenvoegen van die materialen heb je een tape en niet meer dan dat. Dan komt Meihuizen in actie om van die tape weefsel te maken. Dit weefsel kan je vervolgens tot platen persen bijvoorbeeld waarvan je weer producten kan maken. Deze ontwikkeling zal leiden naar nieuwe toepassingen in allerlei producten. Denk aan auto-onderdelen of bijvoorbeeld kantoormeubilair.”

River Fashion

Meihuizens weverij speelt ook een belangrijke rol in het initiatief van de Zutphense ondernemer Hanneke Siebelink, eigenaar van modewinkel Miramé en initiatiefnemer van River Fashion. Zij verkoopt in haar winkel uitsluitend duurzame kleding, bijvoorbeeld van gerecycled oceaanplastic. Zij wil ook het polyester van afval uit de IJssel gebruiken. “Met inzet van Saxion-studenten, weverij A.C. ter Kuile en TPAC hebben we geprobeerd of dit gerecyclede IJssel-polyester zou samengaan met hennep en met Tencel, een biologische stof die heerlijk zacht is op de huid. Je kan niet verwachten dat je succes gaat hebben met een stof die prikt of anderszins niet voldoet, de stof moet echt heel comfortabel aanvoelen en mooi vallen. We hadden qua materiaal dus te maken met KUNSTSTOF & RUBBER # 11-12/2020

KR_Artikel4P_1.indd 11

02/12/2020 16:12

COMPOSIETEN

“Wij kunnen materialen verweven waarvan de mensen geen idee hadden: Nomex, aramidedoek of allerlei gerecyclede garens.”

echte tegenpolen en de vraag was of we überhaupt wel een goed resultaat zouden kunnen bereiken. Maar we hebben alles onderzocht en alles getest en de conclusie is dat het wél kan. Technisch staan we nu in de startblokken. Alles hangt af van de financiering van de proefcollectie. Daarvoor loopt nu een subsidieaanvraag want de kosten kan ik als kleine ondernemer in coronatijd onmogelijk zelf dragen.”

Meest vervuilend

De uiteindelijke stof voor de River Fashion-collectie van Siebelink gaat A.C. ter Kuile weven. De stof bestaat uit een draad van honderd procent gerecycled polyester met Tencel en een draad van IJssel-plastics met hennep als inslag. Saxion-studenten berekenden de hoeveelheid polyester die nodig was voor de productie van diverse kledingstukken en het TPAC van Saxion en weverij Ter Kuile werkten samen aan het recyclen van het rivierplastic zodat het geschikt is voor de productie van de draad. Coert Meihuizen van de weverij: “Ook hier gaat weer het om een innovatief en duurzaam materiaal voor de toekomst. Wij produceren 12

KR_Artikel4P_1.indd 12

met de natuurproducten hennep en Tencel en gerecyclede polyesters een nieuw weefsel.” Volgens initiatiefnemer Hanneke Siebelink snijdt haar mes aan twee kanten. “De kledingindustrie is een van de meest vervuilende. Met de River Fashion-collectie hebben we te maken met uitsluitend duurzame of

‘Thuiswerkers trekken in hun eigen huis natuurlijk geen pak aan dus worden er veel minder colberts en kostuums verkocht’ gerecyclede materialen en als je dan in het proces ook nog rivieren schoner kunt maken door het plastic eruit te halen en opnieuw te gebruiken, dan heb je het echt over een win-winsituatie.” actk.nl thermoplasticcomposites.nl Bron: Saxion

KUNSTSTOF & RUBBER # 11-12/2020

02/12/2020 16:12

ADVERTORIAL

Flexibiliteit en kwaliteit Color & additieven masterbatches vanaf 5 kg

“Je kunt het zo gek niet bedenken of wij maken er kleurstoffen voor”, vat Tim van Schijndel het portfolio van Unique Qolors snel samen, “van polyolefines tot de hightech kunststoffen.” Eerste plaats “Flexibiliteit en kwaliteit komt bij ons op de eerste plaats”, benadrukt directeur-eigenaar Van Schijndel. Die flexibiliteit houdt in dat met een klein team – maar een goede 35 jaar ervaring in de wereld van de masterbatches en special compounds – de doorlooptijd van

ontwikkeling tot eindproduct in twee weken een feit is. Unique Qolors heeft dan ook werkelijk alles in huis: testen analysefaciliteiten en een negental productiemachines. Met alle aanwezige kennis, ook van de uiteindelijke verwerkingsprocessen bij de klant, kan Unique Qolors snel en accuraat starten met de ontwikkeling van de juiste receptuur. Ook tijdens de uiteindelijke productie van de masterbatch houdt Unique Qolors tussentijdse controles die een constante kwaliteit garanderen en is daarnaast volledig ingericht om alle benodigde wettelijke formulieren te leveren.

Uitbreiding “Er komen meer klanten bij vanwege de continuïteit, kwaliteit en de diversiteit met kennis van het product, zodoende zullen we op korte termijn een uitbreiding van de productiecapaciteit gaan realiseren”, aldus Van Schijndel.

Unique Qolors www.uniqueqolors.nl info@uniqueqolors.nl +31 (0)85 076 13 63

color makes the difference De specialist in color & additieve masterbatches

www.uniqueqolors.nl / +31 (0)85 076 13 63 / info@uniqueqolors.nl

KUNSTSTOF & RUBBER #

Special HalvePag02.indd 13

02/12/2020 16:08

DIGITALISERING

arburgXworld een ‘allemansvriend’ Digitaal platform voor alle hiërarchische niveaus Het arburgXworld-platform bundelt alle digitale producten en diensten van Arburg en is sinds de herfst van vorig jaar wereldwijd beschikbaar. Afdelingsmanager IT-applicatieontwikkeling Stephan Reich en manager Digital Solutions Benjamin Franz over de status nu, de reacties van gebruikers en de toekomst van arburgXworld.

et doel van het arburgXworld-platform formuleert de fabrikant van spuitgietmachines als volgt: Het ambitieuze doel is om klanten in staat te stellen de productie-efficiëntie en -transparantie te verbeteren en zo flexibel en betrouwbaar mogelijk en met hoge kwaliteit kunststofproducten te produceren. Niets mis met ambitie, maar niemand had destijds de huidige staat van de wereld kunnen voorspellen.

de basisversie zonder kosten en dus zonder enig risico. Op dit moment bevinden de meeste gebruikers van het portaal zich in Duitsland, wat enigszins gerelateerd is aan onze uitrolstrategie. Want in Duitsland zijn we begonnen met de marktintroductie in het voorjaar van 2019, voordat de wereldwijde lancering in het najaar volgde. We zien ook een grote vraag in de VS en bijvoorbeeld in Frankrijk en Oost-Europa.”

Hoe goed wordt het platform als geheel in de spuitgietbranche eigenlijk ontvangen?

Wat zijn de reacties op de nieuwe digitale ideeën en oplossingen?

Franz: “Zeer goed. Onze klanten waarderen het feit dat arburgXworld een echte toegevoegde waarde biedt en veel mogelijkheden biedt om hun dagelijkse werkzaamheden nog efficiënter te maken - en dit alles in

Reich: “Onze cloud-oplossing is zeer goed ontvangen door klanten – en als ontwikkelaar mag ik daar met enige trots aan toevoegen: tuurlijk, want het is uniek. De ‘hardlopers’ zijn op dit moment de twee gratis apps

Arburg-experts Benjamin Franz (links), manager Digital Solutions en Stephan Reich, hoofd IT-applicatieontwikkeling.

KR_Artikel4P_2.indd 14

KUNSTSTOF & RUBBER # 11-12/2020

02/12/2020 16:07

DIGITALISERING

Voor het arburgXworld -platform zijn vier pakketten samengesteld met een combinatie van gratis en betaalde apps en diensten.

Shop en MachineCenter. Daar hadden we op gerekend, want klanten kunnen in de Shop heel gemakkelijk en tegen aantrekkelijke voorwaarden 24 uur per dag reserve-onderdelen bestellen. Met MachineCenter heb je centrale toegang tot productierelevante informatie en documenten over je eigen machinepark. Maar ook ‘premium’-diensten zoals SelfService, MachineFinder en de VirtualControl app doen het goed.”

Welke rol speelt de coronaviruspandemie binnen de context van arburgXworld?

Franz: “Laat ik als voorbeeld de premium-app VirtualControl nemen, die de machinebesturing op een PC of tablet simuleert. Op de K in 2019 was er daar al veel belangstelling voor, en die belangstelling is weer

aanzienlijk toegenomen. Want de app biedt duidelijke voordelen, vooral bij het werken vanuit een thuiskantoor: je kunt er vanuit huis spuitgietprogramma's mee simuleren en bewerken, en problemen oplossen. De gegevens kunnen dan direct naar de machine worden overgebracht, bijvoorbeeld via het ALS-hostcomputersysteem (Arburg LeitrechnerSystem – red.) of vanaf een Compact Flash-kaart.” Reich: “Veel bedrijven vermijden zakenreizen of bezoeken op locatie vanwege corona. Daarom bieden wij nu de mogelijkheid om de machine op afstand af te nemen, waarbij onze verkoopspecialist samen met de klant de specificaties doorneemt. Het proces wordt ondersteund door speciale camera-apparatuur, zodat alle eisen per item visueel kunnen worden gecontro-

‘Shop’ – voor het bestellen van onderdelen – is op dit moment de populairste app op het platform en kan rechtstreeks op het eigen ERPsysteem worden aangesloten.

KUNSTSTOF & RUBBER # 11-12/2020

KR_Artikel4P_2.indd 15

02/12/2020 16:07

DIGITALISERING

De Allrounder 270 S compact is de eerste spuitgietmachine van Arburg die de klant online kan configureren en bestellen via een app.

leerd. Aan het eind ontvangt de klant een gedetailleerd rapport met aanvullende visuele documentatie. Dit is tijden kostenefficiënt en een spannende optie voor de toekomst. Net als online-ondersteuning via Arburg Remote Service, ARS. Om een gestandaardiseerd netwerk mogelijk te maken, zijn al onze nieuwe Allrounders uitgerust met een IIoT-gateway en beschikken over basisconnectiviteit.”

Hoe belangrijk wordt arburgXworld op de middellange en lange termijn?

Franz: “ArburgXworld richt zich op de gehele horizontale en verticale waardeketen. De K 2019 heeft laten zien dat het een van de uitgebreidste verzamelingen van digitale producten en diensten op het gebied van spuitgieten heeft. En we breiden dit verder uit.” Reich: “Sinds de herfst van 2020 hebben we de talrijke apps met succes gegroepeerd in vier pakketten, waarvan vrijwel iedereen, van machinebedieners tot bedrijfsleiders, kan profiteren in hun dagelijks werk: het gratis ‘Basic’-pakket biedt onder andere een overzicht van het machinepark, de servicehistorie en de komende onderhoudswerkzaamheden. Met het ‘Premium’- pakket, waarvoor een vergoeding wordt gevraagd, kan de beschikbaarheid van de machines aanzienlijk worden verhoogd, bijvoorbeeld dankzij uitgebreide digitale machinebestanden en videotelefonie. De optie ‘Premium Plus’ biedt toegang tot rekentools en gedetailleerde kennisdatabases van Arburg. En tot slot hebben we in ‘Connect’ machinegerelateerde uitbreidingsmogelijkheden voor digitale netwerken gecombineerd.”

Wat zijn de nieuwste toevoegingen voor gebruikers?

Reich: “We bieden nu tutorials aan voor de afzonderlijke apps, waarin de functies en toepassingsmogelijkhe16

KR_Artikel4P_2.indd 16

den worden uitgelegd. De Shop-app kan nu rechtstreeks worden aangesloten op de ERP-systemen van onze klanten via een OCI-interface (Open Catalog Interface – red.). Hierdoor kunnen kopers zoals gangbaar reserveonderdelen bestellen via hun eigen ERPsysteem. De bestelling wordt dan automatisch naar de Shop overgebracht. Dat spaart tijd en extra moeite.” Franz: “En we creëren ook financiële prikkels. De Shop biedt landspecifieke verkoopacties aan, die alleen via de app online beschikbaar zijn. Wie zich aanmeldt voor arburgXworld en gebruik maakt van de Arburg Remote Service, krijgt een garantieverlenging voor nieuwe machines van drie of zes maanden, afhankelijk van het land. Bovendien krijgen klanten die een nieuwe machine aanschaffen een voucher voor het achteraf aanbrengen van het ’4.Service’-hulppakket op twee van hun oudere spuitgietmachines die vanaf 2014 worden geproduceerd, tegen een speciale prijs. Het gebruik van ons klantenportaal is dus duidelijk de moeite waard.”

Waarom inschrijven voor arburgXworld en wie moeten dat zeker doen?

Franz: “ArburgXworld is interessant op alle hiërarchische niveaus binnen een spuitgietbedrijf: directeuren kunnen een overzicht krijgen van de lopende orders en de bezetting van hun machines en productiemanagers kunnen de productie plannen en optimaliseren. Service- en onderhoudstechnici zijn geïnteresseerd in de servicehistorie, de bestellingen van reserveonderdelen, de documenten die in het MachineCenter zijn opgeslagen en de komende onderhoudsbeurten. Inkopers kunnen bijvoorbeeld gebruik maken van de apps MachineFinder en Configurator. De Allrounder 270 S compact is de eerste van onze spuitgietmachines die online kan worden geconfigureerd en besteld via een app. Eind oktober is de Thermolift 100-3 gra-

KUNSTSTOF & RUBBER # 11-12/2020

02/12/2020 16:07

DIGITALISERING

nulaatdroger en -transporteur toegevoegd. We zullen dit portfolio verder uitbreiden.” Reich: “Het klantenportaal vertegenwoordigt de complete wereld van de onderneming van de klant is navenant breed gediversifieerd. Omdat het veel klantspecifieke informatie bevat is het belangrijk om een hoofdgebruiker in het bedrijf te definiëren, en bij de registratie van gebruikers duidelijk te maken wie bijvoorbeeld toegang heeft tot informatie over het machinepark en voor de configuratie van nieuwe machines of wie er reserveonderdelen mag bestellen. Onze verkoopadviseurs laten klanten graag ‘live’ met een demo zien hoe dit allemaal werkt. We hebben ook een fysiek ‘Infopoint Digitalisation’ opgezet in ons hoofdkantoor in Loßburg, waar onze klanten advies kunnen inwinnen en het klantenportaal zelf kunnen uitproberen.”

Hoe veilig zijn klantgegevens als de machines in een netwerk zijn opgenomen?

Reich: “De machines kunnen met het klantenportaal verbonden worden via het ALS-hostcomputersysteem of via de MachineDashboard-app. Alle andere apps in de basis- en premiumversie van arburgXworld verzenden geen gegevens. De gegevensoverdracht vindt altijd plaats volgens de meest actuele stand van de techniek – absoluut veilig en alleen toegankelijk voor klanten. Dit is vergelijkbaar met een ‘digitale kamer’ waar alleen de klant een sleutel van heeft.” Franz: “Een volledig nieuwe functie is de mogelijkheid om de Freeformer te koppelen aan het klantenportaal en zo de additieve productie te integreren in het gehele productielandschap van een bedrijf. De succesvolle

en volledige monitoring en documentatie van procesen printordergegevens speelt hierbij een belangrijke rol.”

Zal de kunststofindustrie in de toekomst in een volledig digitale wereld opereren?

Reich: “We waren en zijn nog steeds een pionier in vele gebieden van onze industrie. Daarom stellen wij ons de vraag hoe de digitalisering kan worden gebruikt om de productie-efficiëntie in de kunststofverwerking te verhogen – nu en in de toekomst. Ook op het gebied van onze eigen interne processen, zoals onze eigen digitale logistiek en productieprocessen, hebben we een lange weg afgelegd. Op basis van deze knowhow ontwikkelen we voortdurend nieuwe oplossingen en producten, ook voor onze klanten. ArburgXworld als centraal platform is daarbij een belangrijke mijlpaal.” Franz: En ook bij onze klanten wint de digitalisering snel terrein . Ook de contacten worden steeds meer digitaal. Daarnaast zijn en blijven traditionele communicatie via telefoon en persoonlijke ontmoetingen belangrijk. We zullen deze twee werelden op een zinvolle manier samenvoegen. Ik denk dat we een goede mix bieden en op de goede weg zijn. Samen met onze klanten en partners beginnen we aan een reis naar digitale transformatie. Ons doel is om onze klanten te voorzien van advies en ondersteuning en om als het ware ‘connectiviteit’ te creëren tussen hen, onze machines en Arburg.” www.arburg.com Bron: Arburg

In de toekomst kan ook de Freeformer worden geïntegreerd in arburgXworld.

KUNSTSTOF & RUBBER # 11-12/2020

KR_Artikel4P_2.indd 17

02/12/2020 16:07

Materiaalbeproeving Materiaalbeproeving en en producten producten testen testen NIEUW! NIEUW! NIEUW! X-Serie

X-Serie X-Serie

Hartech Hartech durft durft iedere iedere krachtmeting krachtmeting aan aan Hartech durft iedere krachtmeting aan Bonte Kraaiweg 16 1521 RD Wormerveer Bonte Kraaiweg 16 1521 RD Wormerveer Bonte Kraaiweg 40 16 1521 RD Wormerveer T T +31 +31 (0)75 (0)75 614 614 40 80 80 www.hartech.nl www.hartech.nl T +31 (0)75 614 40 80 www.hartech.nl

Special 1Pag01.indd 18

02/12/2020 16:04

n n

n nr r rl l l

ADVERTORIAL

‘Focus is onze troef’ Trekbanken zijn het kernproduct Als het om de harde techniek gaat, ontlopen de verschillende trekbanken elkaar misschien maar weinig. Toch is elke trekbank die Hartech meet- en testapparatuur levert klantspecifiek. Want werkelijk alles wordt getest.

“Slechts een klein deel van de trekbanken wordt gebruikt om standaard proefstaafjes te trekken. Dan kan je volstaan met een standaard set-up”, legt directeur-eigenaar Klaas Hart uit. Nu bestaan er in de wereld duizenden normen voor het testen van kunststof, metaal, papier, folie, lijm, tape, textiel, keramiek, veren en complete producten en componenten. Alleen dat vraagt al om vele specifieke klemmen en andere hulpstukken.

Van kinderwagen tot kabelschoen “Bij een groot deel van de toepassingen gaat het om het testen van onderdelen en producten en daar bestaan helemaal geen normen voor.” Nu is met standaard hulpstukken veel mogelijk, maar daar kunnen zeker niet alle testen mee worden uitgevoerd. En dan is niet alleen de focus van Hartech op trekbanken een pre, maar ook de ‘uitvindersmentaliteit’ waammee elke speciale aanvraag wordt opgelost. Want er wordt nogal wat getest, benadrukt Yvonne IJmker, die zich bij Hartech onder andere bezighoudt met service en kalibratie. “Je rits, je bril, het pakje drinken dat je openmaakt, je scheerapparaat – alles maar dan ook werkelijk alles wordt getest. Niemand realiseert zich dat.” Jaarlijks verkoopt Hartech ook tientallen trekbanken aan partijen die ze voor die tijd niet eens kenden. “Wij zijn af en toe ook nog steeds verbaasd – oh, wordt dat ook getest?”,

Ontwerp en productie van hulpstukken in eigen beheer.

vult Hart aan. Wil je een complete kinderwagen in je trekbank? Dat kan. Maar ook met bescheidener formaten kan Hartech uit de voeten – kabelschoentjes bijvoorbeeld.

rende oplossing te komen – wat het vraagstuk ook is.

Vrijheid

Totaaloplossing In Wormerveer koop je dan ook geen trekbank, maar een complete oplossing voor het vraagstuk dat voorhanden ligt. Kan je bijvoorbeeld volstaan met een handbediende variant of heb je een motorische trekbank nodig? Welk bereik moet de bank hebben? Wat is het gewenste niveau van automatisering? Voorbeelden van criteria die een rol bij de aanschaf spelen heeft Hart bij de vleet. Neem de klant die de seal van een verpakking wil testen, maar absoluut geen computer in de productieruimte wil. “Dan ga je naar een nauwkeurige stand-alone tester waarop je gewoon de waarde kan aflezen.” En dan mogen toch zeker de ‘specials’ niet onvermeld blijven, zoals de oplossing die de gaarheid van aardappels meet. Geen product dat je van de plank pakt, maar wel illustratief voor de wil om tot een optimaal functione-

Hartech vertrouwt op trekbanken van Mecmesin en Testometric. “Wij zoeken binnen die productlijnen wat een klant het beste past”, vertelt Hart. Deels overlappen de productlijnen elkaar in het midden, met Mecmesin aan de onderzijde van het krachtbereik en Testometric aan de bovenzijde tot 1000 kN. Mecmesin is een internationaal bekende naam, vooral als het gaat om het testen van producten. Hun aanbod wordt gekenmerkt door een uitgekiende keuzevrijheid als het om de automatiseringsgraad gaat en start al met een handbediend statief met een bereik tot 1000 N. Stapsgewijs loopt dat op tot gemotoriseerde trek- en drukbanken met een bereik tot 50 kN. Een belangrijke troef van Testometric, dat van oorsprong meer uit de materiaaltesten voortkomt, is de – Nederlandstalige – software. De software is compleet; behalve standaard druk- en trekproeven zijn onder andere ook complexe cyclische en stapsgewijze testen mogelijk. Nieuwe softwaremodules hoef je daar niet voor aan te schaffen.

Focus Ongeveer de helft van alle trekbanken die door Hartech wordt geleverd, zijn bedoeld voor het testen van kunststof producten. Was vorig jaar al uitstekend, ook dit jaar lijkt daar niet voor onder te gaan doen. De reden volgens Klaas Hart? “Focus is onze troef.”

Hartech meet- & testapparatuur Complete Nederlandstalige software-pakketten.

www.hartech.nl info@hartech.nl +31 (0)75 614 40 80 KUNSTSTOF & RUBBER # 11-12/2020

Special 1Pag01.indd 19

02/12/2020 16:04

MILIEU

Kunststoffen voor eenmalig gebruik Vijf misvattingen over de milieueffecten Sta je tussen de frisdrankschappen in de supermarkt, omringd door rijen felgekleurde plastic flessen en metalen blikjes, dan is het in één oogopslag duidelijk: het grootste milieuprobleem is de overdaad aan wegwerpverpakkingen. Als we er nu maar gewoon meer van zouden recyclen. Dat zou een flinke stap zijn. Toch?

n werkelijkheid zijn de meeste milieueffecten van veel consumentenproducten, ook die van frisdranken, verbonden aan de producten in de verpakking. En niet aan de verpakking, aldus Shelie Miller, milieu-ingenieur aan de Universiteit van Michigan. En al helemaal als het gaat om kunststoffen voor eenmalig gebruik, vertegenwoordigt de productie en het weggooien van de verpakking vaak niet meer dan een paar procent van de milieu-impact gedurende de levenscyclus van een product, aldus Miller in een publicatie in het tijdschrift Environmental Science & Technology.

Het product – niet de verpakking

"Consumenten hebben de neiging om zich te richten op de impact van de verpakking, in plaats van op de impact van het product zelf," zegt Miller, een universitair hoofddocent aan de ‘School for Environment and Sustainability en directeur van het Program in the Environment’, de milieustudierichting aan de Universiteit van Michigan. "Maar een bewuste consumptie die de vraag naar een aan product vermindert en verspilling voorkomt, is veel effectiever in het verminderen van de totale impact op het milieu dan recycling. Toch is het voor consumenten vele malen eenvoudiger de verpakking van een product te recyclen dan om vrijwillig hun vraag naar dat product te verminderen, wat waarschijnlijk een van de redenen is waarom recycling zo populair is".

Vijf mythes

Het verkeerde geloof over de centrale rol van plastic verpakkingen is een van de vijf mythes die Miller probeert te ontkrachten in het artikel ‘Five misperceptions surrounding the environmental impacts of singleuse plastic’. De vijf standaard misvattingen, samen met Miller’s inzichten: 1. Kunststof verpakkingen dragen het meest bij aan de impact van een product op het milieu. In werkelijkheid heeft het product ín de verpakking meestal een veel grotere impact op het milieu. 2. De milieueffecten van plastic zijn groter dan die 20

KR_Artikel2P_2.indd 20

van elk ander verpakkingsmateriaal. In feite heeft kunststof over het algemeen een lagere totale milieubelasting dan glas of metaal voor eenmalig gebruik in de meeste impactcategorieën. 3. Herbruikbare producten zijn altijd beter dan kunststoffen voor eenmalig gebruik. Herbruikbare producten hebben eigenlijk alleen een lager milieueffect als ze genoeg keren worden hergebruikt, om de materialen en de energie te compenseren die worden gebruikt om ze te maken. 4. Recycling en compostering zouden de hoogste prioriteit moeten hebben. De waarheid is dat de milieuvoordelen van recycling en compostering over het algemeen klein zijn in vergelijking met de inspanningen om het totale verbruik te verminderen. 5. ‘Zero waste’-inspanningen die het gebruik van kunststoffen voor eenmalig gebruik moeten elimineren, minimaliseren het milieueffect van een gebeurtenis. In werkelijkheid zijn de voordelen van het voorkomen van dumping op een stortplaats klein. Afvalvermindering en bewust gebruik, met inbegrip van een zorgvuldige afweging van de soorten en hoeveelheden geconsumeerde producten, zijn veel grotere factoren die de milieu-impact van een gebeurtenis bepalen. In haar overzichtsartikel komt Miller in het geweer tegen overtuigingen die niet worden ondersteund door de huidige wetenschappelijke kennis. Tegelijkertijd spoort ze andere milieuwetenschappers en -ingenieurs aan om de discussie te verbreden - in hun eigen onderzoek en in discussies die het overheidsbeleid vormgeven.

Niet bagatelliseren

"Inspanningen om het gebruik van kunststoffen voor eenmalig gebruik te verminderen en meer te recyclen, leiden af van minder zichtbare en vaak schadelijkere milieueffecten door energieverbruik, productie en grondstofwinning. We moeten een veel holistischer

KUNSTSTOF & RUBBER # 11-12/2020

02/12/2020 16:02

MILIEU

Misvatting 3: herbruikbare producten zijn altijd beter dan kunststoffen voor eenmalig gebruik.

standpunt innemen dat rekening houdt met grotere milieuvraagstukken”, aldus Miller. Ze benadrukt dat ze niet probeert de bezorgdheid over het milieu in verband met kunststoffen en plastic afval te bagatelliseren. Maar om het plastic-afvalprobleem in de juiste context te plaatsen, is het van cruciaal belang om de milieueffecten te onderzoeken die zich in elk stadium van de levensduur van een product voordoen - van de winning van natuurlijke hulpbronnen en de energie die nodig is om het product uiteindelijk te verwijderen of te hergebruiken.

Hele toeleverketen

Levenscyclusanalyse, of LCA, is een instrument dat onderzoekers zoals Miller gebruiken om de milieueffecten tijdens de levensduur te kwantificeren in meerdere categorieën, waaronder klimaatverandering en energiegebruik, uitputting van water en hulpbronnen, verlies aan biodiversiteit, productie van vast afval en menselijke en ecologische toxiciteit. Het is gemakkelijk voor consumenten om zich te concentreren op verpakkingsafval, omdat ze elke dag dozen, flessen en blikjes zien, terwijl een breed scala aan andere milieueffecten voor hen grotendeels onzichtbaar blijft. Maar LCA’s evalueren systematisch de hele toeleverketen, waarbij effecten worden gemeten die anders misschien over het hoofd worden gezien, aldus Miller. Verpakte voedselproducten bijvoorbeeld zijn de belichaming van de grotendeels onzichtbare gevolgen van intensieve landbouwproductie, energieopwekking, koeling en vervoer in de hele toeleverketen – samen

met de verwerking en de productie die met het voedsel en de verpakking samenhangen, zegt zij.

Hiërarchie

Miller wijst er op dat het adagium reduce, reuse, recycle, algemeen bekend als de drie R's, is bedacht om gemakkelijk de hiërarchie te kunnen onthouden van de gewenste manieren om de milieu-impact te verminderen. Toch benadrukt de meeste milieuberichtgeving niet de inherente hiërarchie van de drie R's dat verminderen en hergebruiken voor recyclen komen. Als gevolg daarvan benadrukken consumenten vaak te veel het belang van het recyclen van verpakkingen in plaats van het zoveel mogelijk verminderen van productverbruik en het hergebruiken van items om hun levensduur te verlengen. "Hoewel het gebruik van kunststoffen voor eenmalig gebruik een aantal milieuproblemen heeft veroorzaakt die moeten worden aangepakt, zijn er ook talrijke gevolgen van een consumentgerichte samenleving die niet zullen worden geëlimineerd, zelfs als het plasticafval drastisch wordt verminderd. De fasen van de winning van grondstoffen, de productie en het gebruik domineren over het algemeen de milieueffecten van de meeste producten. Dus, vermindering van het materiaalverbruik is altijd te verkiezen boven recycling, aangezien de noodzaak van extra productie wordt geëlimineerd".

pubs.acs.org/doi/10.1021/acs.est.0c05295 youtu.be/Pe_D1CzOs6k KUNSTSTOF & RUBBER # 11-12/2020

KR_Artikel2P_2.indd 21

02/12/2020 16:02

KR_Artikel2P_2.indd 22

02/12/2020 16:02

KR_Artikel2P_2.indd 23

02/12/2020 16:02

IMPACT HIX

EDITIES 2021* Editie Verschijning

MELT PRESSURE TRANSMITTER

Thema

SIMPLY THE BEST MELT PRESSURE TRANSMITTER FOR POLYMER PRODUCTION PLANTS

12 februari

16 april

COMPOSIETEN

18 juni

MATRIJZEN

10 september KUNSTSTOFFENBEURS

15 oktober

10 december

Grondstoflogistiek 4.0

• Uitgebreid programma, van stand alone units tot complete installaties • Kennis van specifieke toepassingen en materiaaleigenschappen • Advies op maat • Montage & inbedrijfname • Onderhoud & service

www.kotraco.eu

Kotraco.indd 1

Special 1Pag04.indd 24

Kotraco Plastic Machinery

Voor opslag, transport & behandeling van kunststofgranulaat

26-11-20 08:35

02/12/2020 15:58

ADVERTORIAL

Twintig jaar passie voor grondstoflogistiek

De Moretto OTX droogtrechter bespaart tot 40 procent energie.

Randapparatuur voor kunststofverwerkende bedrijven krijgt niet altijd de aandacht die het verdient. Volgens Jurgen Koolhaas van Kotraco een gemiste kans.

Want die randapparatuur is essentieel voor de kwaliteit van zowel productieproces als eindproduct. Komt de kunststofkorrel niet in de juiste conditie en in de juiste hoeveelheid op de juiste plek, dan kan je machine nog zo goed zijn, maar dan is de kwaliteit van het eindresultaat niet gegarandeerd. Gelukkig is er voor wie wel slim kiest veel mogelijk. En in de twintig jaar waarin Kotraco haar klanten met raad en daad al bijstaat, zijn die mogelijkheden alleen maar talrijker geworden.

Nooit gedacht “Ik had nooit gedacht dat grondstoflogistiek zo’n grote passie zou worden”, zegt Koolhaas terugblikkend op het recente 20-jarige jubileum van zijn bedrijf Kotraco. “Maar buiten het feit dat ik van een hands-on aanpak hou en ik graag op locatie kom en adviseren erg leuk vind, is vooral de creativiteit die ik er in kwijt kan een grote drijfveer. De behandeling van kunststofgranulaat omvat namelijk zo veel verschillende onderdelen, dat er uiteindelijk altijd maatwerk geleverd wordt. Dat geldt voor een enkel apparaat, maar zeker voor een compleet systeem. Uit de vele componenten die wij leveren, zoeken we altijd naar de beste oplossing

Jurgen Koolhaas – al 34 jaar ervaring in de grondstoflogistiek.

die de grondstoflogistiek voor een klant zo goed en efficiënt mogelijk verzorgt. Een bijzondere eend in onze bijt zijn de flessenblaasmachines van GDK. Daarmee hebben we een nieuw marktsegment aangeboord. Ook die leveren we sinds een jaar of acht geheel turnkey.”

Duurzame wetgeving Bij een jubileum hoort terug- en vooruitblikken, al is het maar om enkele trends te signaleren. Die zijn er volgens Koolhaas volop. Zo is duurzaamheid bij bedrijven steeds hoger op de agenda komen te staan. “De wetgeving is aangescherpt en er worden doelen gesteld voor het gebruik van recyclaat in kunststof verpakkingen. Ook zie ik het aandeel bio-plastics langzaam groeien.” Een andere grote invloedsfactor is volgens Koolhaas de aangescherpte wetgeving omtrent energieverbruik. Iedereen die meer dan 50.000 kWh per jaar verbruikt moet energiebesparende maat-

regelen treffen en deze rapporteren. Nu zijn de eerste 10-15 procent vaak laaghangend fruit. Maar daarna wordt het lastiger. Je zal dan bijvoorbeeld je machinepark moeten verduurzamen. Onze producenten reageren hierop door de ontwikkeling van energiebesparende producten, zoals bijvoorbeeld het Moretto OTX-droogprincipe.” Met de Moretto OTX droogtrechter kan – uiteraard afhankelijk van de toepassing – tot 40 procent energie worden bespaard.

Nog weinig 4.0 En hoe zit het met de digitalisering? Dit was in automatisering de afgelopen 5 jaar hét grote thema. Je kon geen vakblad openslaan of industrie 4.0 stond weer in de schijnwerpers. Koolhaas: “Natuurlijk wordt er ook in de kunststofbranche gepraat over plug & produce oplossingen. Zo is dankzij de Euromapnorm sinds jaar en dag elke willekeurige robot zonder al te veel kennis en inspanningen aan elke spuitgietmachine te koppelen. Maar voor de periferie is dat nog lang niet het geval. Dat geldt ook voor zaken als condition monitoring voor voorspellend onderhoud. De grote machineleveranciers hebben hier al stappen in gezet. Maar voor randapparatuur heeft dit vooralsnog weinig prioriteit. Storings- of onderhoudswerkzaamheden zijn nog gewoon mensenwerk. Gelukkig mogen we hiervoor sinds kort een in de branche bekende servicetechnicus tot onze collega’s rekenen. Martin van Zuilenkom heeft met het al 25 jaar mede draaiend houden van kunststofverwerkende bedrijven eigenlijk wel een eigen jubileum verdiend.”

Kotraco www.kotraco.eu info@kotraco.eu +31 (0)30 635 06 03

KUNSTSTOF & RUBBER # 11-12/2020

Special 1Pag04.indd 25

02/12/2020 15:58

SPUITGIETEN

Kweken met kunststof Bato gebaat bij een flexibel machinepark

Onlangs schafte Bato twee vol-elektrische Sumitomo Demag spuitgietmachines voor de productie van een nieuwe serie ‘tomatenclips’ aan. Als ex-tomatenkweker heeft de toeleverancier van kunststofproducten voor de tuinbouw uit Zevenbergen diverse productgroepen, waar het in relatief korte tijd marktleider in is geworden. Wereldwijd.

o’n positie verwerven en behouden vergt continu innoveren en een sterke logistiek om mee te kunnen met de seizoensgrillen van klanten. Ook zijn er thema’s die de jaargetijden overstijgen. Duurzaamheid bijvoorbeeld. Hier blijkt het kiezen tussen composteerbare, recyclebare of juist virgin materialen met een lange levensduur niet altijd eenduidig. Functie en kostprijs spelen een rol, maar ook maakbaarheid en beschikbare machines. Zaak dus om de productievloer flexibel te houden. Hiervoor kan Bato gelukkig al

jarenlang vertrouwen op de expertise van Thiele & Kor Plastics Machinery.

Een nieuwe passie

Bastiaansen Tomaten. Dat is de naam die vijfendertig jaar geleden boven de deur van een spuitgieterij in spe hing. Een logische naam, aangezien Chris Bastiaansen zich tot op dat moment volledig had toegelegd op het kweken van tomaten. De wereld van deze rode nachtschade kende voor hem weinig geheimen. Sterker nog,

John Woestenberg (Bato), Riekus Thiele (Thiele & Kor Plastics Machinery) en Gert-Jan Spierings bij een van de twee goednieuwe vol-elektrische Sumitomo Demag-spuitgietmachines.

KR_Artikel4P_3.indd 26

KUNSTSTOF & RUBBER # 11-12/2020

02/12/2020 15:56

SPUITGIETEN

Bio-bal

Dat bioproducten allang niet meer alleen van PLA worden gemaakt, bewijst een bijzonder kerstproject dat Bato Plastics samen met Hogeschool Avans heeft opgepakt. Vanuit het Biopolymeer Aplicatie Centrum in Breda werken studenten aan biologische kerstballen die elk een eigen duurzaam uitgangsmateriaal en bijbehorende kleur krijgen. Bijzonder detail: in alle kerstballen zijn de naalden van de kerstbomen van vorig jaar verwerkt. Vooralsnog zijn de kerstballen alleen voor medewerkers en studenten te koop. De opbrengst gaat naar een goed doel.

hij zag wel mogelijkheden die wereld met een slim tomatenclipontwerp te verbeteren. En zoals wel vaker bij kwekers het geval is, besloot Bastiaansen die clips zelf te produceren. Hij kocht een tweedehands spuitgietmachine, liet een matrijs maken en had er in één slag een nieuwe passie bij. Na de clips volgden, beugels, entklemmen en kweekbakken. Allemaal kon het beter, handiger of goedkoper. Bastiaansen kon zo veel creativiteit kwijt in zijn nieuwe productontwikkelingshobby, dat met het port-

folio ook het machinepark groeide. Bovendien hadden ook collega-kwekers de weg naar het nieuwe Bato kunststof gevonden. Blijkbaar raakte zijn unieke kwekerskijk, waar in de tomatenteelt behoefte aan was, een gevoelige snaar. Toen na drie jaar het spuitgietbedrijf groter was dan de kwekerij, besloot hij zich er volledig op toe te leggen.

Wereldwijd succes

Nederlandse telers staan wereldwijd hoog aangeschreven. Niet voor niets is Nederland al jaren, na de Verenigde Staten, de tweede grootste landbouwexporteur wereldwijd. Even voor de beeldvorming: in 2019 exporteerde ons kleine landje volgens statistieken uit Wageningen voor maar liefst 106 miljard euro aan landbouwgoederen naar het buitenland. Hiervan kwam 23 miljard voor rekening van de kwekers van groenten, fruit en sierteelt. Ook Nederlandse technologie is geliefd. De exportwaarde daarvan bleef vorig jaar net iets steken onder de 10 miljard euro. Dit is deels de verklaring waarom Bato zich na de omschakeling zo schijnbaar vanzelf tot wereldmarktleider in haar segment kon ontpoppen. Voor een minstens zo belangrijk deel was het dus Bato’s innovatievermogen en een kwekerskijk op groei dat haar een kartrekkersrol op het wereldpodium bezorgde. Het succes bleef niet onopgemerkt bij investeerders. In 1998 werd Bato verkocht aan aandeelhouders en in 2000 werd Gert-Jan Spierings aangesteld als nieuwe directeur.

Seizoensgrillen en lange-termijn trend

Van hun geroemde tomatenclips verkoopt Bato er wereldwijd meer dan 1 miljard per jaar

“Als ex-kweker kent Bato niet alleen de behoeften van de sector uit eigen ervaring, ook het kwekersritme zit in de genen van het bedrijf”, zegt Spierings die de groei van het bedrijf de afgelopen twintig jaar cultiveerde. “Zo kennen we in de productie veel pieken. Logisch, want wanneer opgekweekte vruchten eenmaal rijp zijn, dan moeten ze worden geoogst. Onze productie en logistiek hebben we hier op afgestemd door op dezelfde machines bijvoorbeeld meerdere producttypen te kunnen draaien. Die afstemming is er KUNSTSTOF & RUBBER # 11-12/2020

KR_Artikel4P_3.indd 27

02/12/2020 15:56

SPUITGIETEN

uiteraard ook voor de lange-termijn trends in de teelsector. Trays of kweekbakjes worden tegenwoordig aan de eisen van de kweker aangepast. Dit inclusief verschillende drainagemogelijkheden of ‘rfid-tags’. Dat doen we overigens al heel wat jaartjes.”

Bio- en gerecyclede kunststoffen

Dat geldt ook voor het gebruik van gerecycled kunststof en het gebruik van biologisch afbreekbare alternatieven, waar Bato al 20 jaar ervaring mee heeft. ”De beste keuze is, net als bij zo veel dingen, helemaal afhankelijk van de toepassing. Zo is het voor potjes die jaren in het productieproces blijven helemaal niet gunstig om een biomateriaal te kiezen. En ga je traditione1. Ook de ‘multi cavity’-matrijs kan met beide kunststofsoorten uit de voeten. 2. Door de hoge nauwkeurigheid kunnen in de Sumitomo Demag IntElect S 180-700 zowel bio- als normale kunststoffen worden verwerkt.

3. Driekwart van de productie op de 32 machines bij Bato is bestemd voor kwekers.

3 28

KR_Artikel4P_3.indd 28

KUNSTSTOF & RUBBER # 11-12/2020

02/12/2020 15:56

SPUITGIETEN

le kunststoffen recyclen dan moet je wel je afvalscheiding goed op orde hebben om verontreinigingen te voorkomen.”Spierings legt uit dat er, hoewel dit tot vijf keer duurder kan zijn, ook steeds meer potjes bij de plant blijven. Dit wordt enerzijds opgelegd door de ‘retail', die planten kant-en-klaar op duurzaam substraat wil kweken, maar het kan ook andere redenen hebben. Zo willen plantsoendiensten graag zelfcomposterende potjes die na aanplanten niet meer verwijderd hoeven te worden. Dat scheelt niet alleen een hoop werk, maar is ook veel beter voor de plant die geen onnodige beschadigingen oploopt. Tot slot is ook de prijs/kwaliteit-verhouding een belangrijk gegeven voor de kwekers. Ja – er moet geïnnoveerd worden, maar dat moet wel betaalbaar. Gelukkig staan ook hier de ontwikkelingen niet stil en wordt er steeds meer mogelijk voor een acceptabele prijs. Spierings: “Toen ik begon was gerecycled kunststof vooral beter uit kostenperspectief. Inmiddels is ook het duurzaamheidsperspectief van belang. Ook is de kwaliteit bijna identiek aan die van het reguliere materiaal. Bij bioplastics zie je een vergelijkbare verschuiving. Aanvankelijk was dit voornamelijk PLA, genetisch gemanipuleerd polymelkzuur uit de VS, dat alleen onder industriële composteringsomstandigheden goed afbreekt. Maar gelukkig kunnen we hier nu ook uit de voeten met lokale biomaterialen zoals restafval van aardappelen uit de frietindustrie, bermgras, algen of maiszetmeel. Als Bato zitten we hier bovenop en werken we nauw samen met specialisten om ook met dit soort materialen toepassingen steeds betaalbaar af te kunnen dekken.”

Flexibel machinepark

Om met al deze verschillende afwegingen te kunnen omgaan in een seizoensgebonden vraag, heeft Bato haar machinepark – dat inmiddels 32 spuitgietmachines telt, waarop doorlopend 500 verschillende producten worden gedraaid – zeer flexibel ingericht. Een van de mannen die dit in goede banen leidt is John Woestenberg. Als voorbeeld noemt hij een recent in productie genomen tomatenclip. Die is al 20 jaar ook in een biovariant verkrijgbaar en dat stelt een aantal specifieke eisen aan de machine. Woestenberg: “De clipmarkt is erg competitief, dus is het zaak om snel voor een scherpe prijs een goede kwaliteit te kunnen leveren. In een spuitgietmachine vertaalt zich dat in cyclustijd, nauwkeurigheid en repeteerbaarheid. Nu is biomateriaal sowieso wat duurder, maar het stelt ook andere eisen aan de machine. Niet dat er een geheel ander type nodig is, maar bij het matrijsontwerp en het inregelen van de machine zijn er wel een aantal zaken om rekening mee te houden. Zo krimpt bioplastic bij het afkoelen niet, wat bij een verkeerd ontwerp lossingsproblemen kan opleveren. Je zal het product er met meer kracht moeten uitstoten. Bovendien verbrand het materiaal bij een lagere temperatuur en is de viscositeit anders. Tot slot trekt het eerder krom bij afkoelen. Dat kan allemaal ondervangen worden door

andere inspuitparameters en verblijftijd in de machine, maar dat gaat bijvoorbeeld wel ten koste van je cyclustijd. Wil je daarmee omhoog, dan lever je op andere punten weer in. Dus hoewel we op al onze machines verschillende producten kunnen draaien, geldt voor de bioproducten dat ze zo lang het product loopt gebonden zijn aan dezelfde machine.”

Duurzaam samenwerken

Gelukkig kunnen zowel Spierings als Woestenberg al vele jaren een beroep doen op de expertise van Thiele & Kor als het gaat om het kiezen van de juiste mix op de productievloer en de beste instellingen voor een bepaald product. Het was Riekus Thiele die in 1998 de eerste Demag-machine (tegenwoordig Sumitomo Demag) bij Bato neerzette en sindsdien nooit meer is weggegaan. “Het was een 100-tonner", herinnert Thiele zich nog goed. “De twee machines die we als laatste hebben geplaatst, hebben een sluitkracht van 180 en 220 ton en zijn volledig elektrisch aangedreven. Dit betekent dat de hoofdbewegingen van de machines door servogestuurde direct drive motoren worden gerealiseerd, wat een veel hogere nauwkeurigheid en reactietijd mogelijk maakt.“ Thiele geeft aan dat de moderne elektrische machines een veel grotere herhaalnauwkeurigheid hebben, bijvoorbeeld voor wat betreft omschakelposities en tijden. Hierdoor kunnen in de lastigere businesscase voor clips uit biomateriaal toch de vereiste cyclustijden gehaald worden. Bijkomend voordeel is natuurlijk dat elektrische machines ook energiezuiniger zijn, wat past bij de duurzaamheidsdoelstellingen van Bato. “Tijdens testen met biomateriaal waren er dusdanig veel vervormingen bij het uitwerpen dat de cyclustijd met wel 25 procent moest worden teruggebracht. Dankzij de nieuwe machines hebben we dat weten terug te brengen naar 6 procent.”

Voorhoede

Thiele verwacht dat mede door dit soort voordelen elektrische spuitgietmachines nog sneller aan terrein zullen winnen. Tot en met 500 ton zijn elektrische en tot en met 1000 ton hybride machines al volop te krijgen. En ook aan de grotere tonnages wordt gewerkt. Thiele: “Hoewel onze eerste installatie van een elektrische machine in Nederland al weer 15 jaar geleden is, is elektrisch momenteel echt aan een opmars bezig. Sumitomo Demag loopt hierbij echt in de voorhoede, mede doordat ze hun servomotoren, aandrijflijnen en besturingen helemaal zelf ontwikkelen en in eigen huis produceren. Dat is gunstig voor ons – ons marktaandeel in Nederland is zo’n 35% - maar ook voor partnerklanten als Bato. Zolang wij hun kunnen helpen om met de beste machines en service hun voorsprong te behouden, zie ik ook de komende 20 jaar positief tegemoet.” www.bato.nl www.tkpm.eu Liam van Koert KUNSTSTOF & RUBBER # 11-12/2020

KR_Artikel4P_3.indd 29

02/12/2020 15:56

RECYCLEN

Audi in proefproject chemisch recyclen Samen met technische universiteit KIT in Karlsruhe Veel onderdelen in auto's zijn gemaakt van kunststoffen die aan hoge eisen moeten voldoen. Zwaarbelaste kunststof onderdelen kunnen daarom tot op heden alleen uit materiaal op basis van aardolie worden gemaakt. Een nieuw proefproject wil voor lastig of niet te recyclen kunststoffen tot een nieuwe kringloop komen.

oewel enkelvoudige kunststoffen vaak mechanisch kunnen worden gerecycled, is de recycling van gemengd kunststofafval een grote uitdaging. THINKTANK Industrielle Ressourcenstrategien aan het KIT lanceert daarom samen met Audi het proefproject ‘Chemisches Recycling von Kunststoffen aus dem Automobilbau’ om de gemengde kunststoffracties terug te kunnen brengen in een grondstofbesparende kringloop. De bedoeling is het kunststof afval te verwerken tot pyrolyse-olie, die weer als grondstof kan dienen voor nieuwe componenten.

Pionierswerk

"Het recyclen van autokunststoffen was tot nu toe voor veel onderdelen niet mogelijk en daarom doen we hier

pionierswerk met Audi", zegt professor Dieter Stapf, hoofd van het Instituut voor Technische Chemie van het KIT en een geëngageerd lid van de THINKTANK. "Als we de kringlopen willen sluiten, moeten we daarvoor geschikte processen ontwikkelen. Chemische recycling is tot nu toe de enige methode die het mogelijk maakt om dergelijk gemengd kunststofafval weer om te zetten in producten van zuivere kwaliteit. Op deze manier kan een breder scala aan kunststoffen worden teruggewonnen.” Onderzoek en technologische ontwikkeling voor een duurzame recyclingeconomie is een kernthema van het KIT. "We onderzoeken systematisch wat er met pyrolyse kan worden bereikt en hoe pyrolyseprocessen op grote schaal moeten worden ontworpen, zodat afval

Met pyrolyse-olie uit gemengd afval willen de partners de recycling van technische kunststoffen in de autotechniek mogelijk maken. (Foto: Markus Breig, KIT)

KR_Artikel2P_5.indd 30

KUNSTSTOF & RUBBER # 11-12/2020

02/12/2020 15:55

RECYCLEN

THINKTANK

THINKTANK Industrielle Ressourcenstrategien is een gezamenlijk initiatief van politiek en industrie met de steun van de wetenschap en wordt gefinancierd door het ministerie van Milieu, Klimaat en Energie van de deelstaat BadenWürttemberg. THINTANK adviseert de politiek en de industrie op wetenschappelijke basis over de centrale technologische en strategische kwesties rondom grondstoffen (rendement, gebruik en beleid. Objectief worden gegevens en feiten bijeengebracht, op een begrijpelijke manier vergeleken en dat evert resultaten op die door de politiek en het bedrijfsleven in gelijke mate worden erkend. Het instituut is begin 2018 opgericht en is gevestigd aan het KIT.

zoveel mogelijk als grondstof kan worden gerecycled", zegt Stapf. De chemische recycling van kunststofafval kan zo moderne producten duurzamer maken en de uitstoot van broeikasgassen voorkomen.

van duurzaam geproduceerde onderdelen in auto's aanzienlijk te verhogen. Op lange termijn kan dit proces ook een rol spelen bij de recycling van afgedankte voertuigen.”

Kringlopen sluiten

Technische haalbaarheid

"Materiaalkringlopen die op deze manier worden gesloten, besparen kostbare grondstoffen omdat er minder primair materiaal nodig is. Dit bespaart weer energie en kosten – en is goed voor het milieu", zegt Dr. Rebekka Volk van het Instituut voor Industrieel Management en Industriële Productie van het KIT. "Chemische recycling kan een zeer belangrijke bouwsteen zijn voor uitgebreide kunststofrecycling. Dit is wat het zo interessant maakt voor de automobielindustrie. THINKTANK en Audi pakken samen een centraal thema aan om toekomstige auto's duurzamer en milieuvriendelijker te maken, ongeacht het aandrijfsysteem”, zegt THINKTANK-directeur Dr. Christian Kühne, die stelt dat zij zich richten zich op een holistische kijk op grondstofcycli. "Het verantwoord gebruik van grondstoffen is de gezamenlijke verantwoordelijkheid van de industrie, de wetenschap en de politiek. In de THINKTANK bundelen we alle competenties om deze grote uitdaging in dienst van de maatschappij en het milieu aan te gaan", zegt professor Thomas Hirth, KIT Vice President voor Innovatie en Internationale Zaken en woordvoerder van THINKTANK.

Een van de eerste autofabrikanten

Audi is een van de eerste autofabrikanten die deze recyclingmethode heeft getest in een proefproject met kunststoffen uit de autoproductie. "We willen intelligente cycli in onze toeleveringsketens tot stand brengen en de middelen efficiënt gebruiken", zegt Marco Philippi, hoofd inkoopstrategie bij Audi. "Chemische recycling heeft hiervoor een groot potentieel: als plastic onderdelen uit pyrolyse-olie in plaats van uit aardolie zouden kunnen worden geproduceerd zonder enig kwaliteitsverlies, zou het mogelijk zijn om het aandeel

Het proefproject heeft tot doel intelligente cycli voor kunststoffen te creëren en deze methode in te voeren als aanvulling op mechanische recycling en in plaats van energieterugwinning. Met THINKTANK wil Audi in eerste instantie de technische haalbaarheid van chemische recycling testen en het proces evalueren op economisch rendement en impact op het milieu. De autofabrikant levert hiervoor kunststof onderdelen die niet meer nodig zijn, zoals brandstoftanks, wieldoppen of radiatorroosters van Audi-modellen, die bijvoorbeeld via het Duitse dealernetwerk worden binnengebracht. De kunststof componenten worden door middel van chemische recycling verwerkt tot pyrolyseolie. Op middellange termijn kunnen onderdelen van pyrolyse-olie in auto's worden hergebruikt. Als de technische haalbaarheid kan worden aangetoond, is Audi van plan het proces te industrialiseren en het vervolgens op steeds meer onderdelen toe te passen.

Virtueel evenement

Hoe het nu precies zit met de mogelijkheden en uitdagingen van het chemisch recycling van kunststoffen is het thema van het virtuele avondevenement ‘Highway oder Holzweg - Chemisch Recycling von Kunststoffen’. Overigens betekent Highway oder Holzweg zoveel als ‘Snelweg of verkeerde richting’. De virtuele bijeenkomst heeft plaats op 25 januari 2021 om 18.00 uur. Het evenement wordt georganiseerd door het Ministerie van Milieu, Klimaat en Energie van de deelstaat Baden-Württemberg en zal worden gepresenteerd vanuit hun ‘Landesvertretung’ in Berlijn – de ‘deelstaatambassade’ in de Duitse hoofdstad. um.baden-wuerttemberg.de www.thinktank-irs.de KUNSTSTOF & RUBBER # 11-12/2020

KR_Artikel2P_5.indd 31

02/12/2020 15:55

ELZINGA & VAN DER KRIEKE

INTEGRAL PRODUCT REALIZATION— EVERYTHING UNDER ONE ROOF

ENGINEERING, MOLDS, CNC MACHINING AND HIGH-PERFORMANCE MOLDING ‘All in-house LSR, Carbon fiber filled thermoplastics, Multi-component you name it!’

ELZINGAVANDERKRIEKE.COM

Special 1Pag03.indd 32

Drachten, Netherlands Phone: +31 (0)512-72 90 66 Mail: info@elzingavanderkrieke.com www.elzingavanderkrieke.com 02/12/2020 15:50

ADVERTORIAL

Duurzaam produceren met technische kunststoffen Niet alleen Silicon Valley kent de garage startup. Ook een spuitgietbedrijf kan je naast de wasmachine beginnen. Voor Elzinga & Van der Krieke is dat inmiddels vier jaar geleden.

En hoewel de garage al een poosje is verruild voor een productievloer, met zowel spuitgietmachines als bewerkingscentra voor eigen matrijsproductie, is de snel groeiende Friese startup uit Drachten nu al toe aan een volgende fase. In 2021 zal in Drachten daarom een energiebewust kenniscentrum voor de ontwikkeling van hoogwaardige kunststofproducten verrijzen. Naast hun kenmerkende integrale benadering van engineering en productie, wordt nu ook slim energiegebruik in de mix meegenomen.

Maximale uit kunststof “Eigenlijk zijn we vooral een engineeringclub”, zegt Wietse Elzinga, die pas recentelijk definitief afscheid nam van vorige werkgever en leermeester Philips om zich volledig op zijn nieuwe bedrijf te kunnen toeleggen. “We worden meestal al in de productontwikkelingsfase betrokken voor een zo hoog mogelijke kwaliteit van het eindproduct. We denken mee over materiaalkeuze, helpen bij het pro-

ductontwerp en ontwikkelen en produceren zelf de bijbehorende matrijzen. En last maar zeker niet least, zorgen we voor de optimale configuratie van de juiste spuitgietmachine. Het telt allemaal mee als je het maximale uit kunststof wil halen.”

Kleine series tot 100.000 stuks Anders dan de meeste spuitgietbedrijven in Nederland, produceert Elzinga & Van der Krieke vooral kleine series tot 100.000 stuks. “Wij zitten in het hogere segment van de kunststofproductie en werken hier voornamelijk met technische vezelversterkte materialen. Denk aan PEEK met toegevoegde carbonvezels of LSR. In de lucht en ruimtevaart worden dit soort materialen gebruikt voor gewichtsbesparing en het behoud van sterkte, ook bij een hoge thermische belasting. Verder kunnen bijvoorbeeld chemische slijtvastheid en toxiciteit belangrijk zijn. Denk dan aan medische toepassingen zoals een klep voor een kunstmatige alvleesklier. Bij al dit soort producten gaat het vaak om relatief kleine series, staan de technische prestaties van het product centraal en is kostprijs van ondergeschikt belang. Het loont dan om alles in eigen hand te houden omdat elke stap van invloed is op het eindresultaat.”

Daar hoort volgens Elizinga ook het ontwikkelen en produceren van de matrijs bij.

Kunststof als duurzaam alternatief In de filosofie van hoogwaardige producten maken, past ook het kijken naar duurzaamheid. Elzinga: “Helaas heeft plastic een erg negatief imago als het op milieueffecten aankomt. Toch is dat niet altijd terecht. Het is belangrijk altijd naar het totaalplaatje te kijken. Bovendien moet je voor een eerlijke duurzaamheidsvergelijking ook de energie die het kost om iets te maken meenemen. Zo komt er bij het spuitgieten heel wat warmte vrij. In een nieuwe fabriek die we momenteel aan het bouwen zijn, gaan we die warmte gebruiken voor het verwarmen van het gebouw. Het dak gaan we daarbij helemaal volleggen met zonnepanelen waarmee we in 25 procent van onze energiebehoefte kunnen voorzien. Niet alleen is dat slim om de energiekosten te drukken – energie is na engineeringsuren een van onze grootste kostenposten – het is ook noodzakelijk. Niemand kan het zich nog permitteren duurzaamheid niet serieus op te pakken.”

Laagdrempelig voor het MKB Elzinga zelf is 27 jaar oud en ook zijn 7 collega’s – het merendeel engineer – zijn onder de 40. Dit jaar hebben ze het tot de finale van De Jonge Ondernemersprijs 2020 van NoordNederland geschopt. “Door ons bedrijf te optimaliseren voor kleine series wordt hoogwaardige duurzame productontwikkeling met kunststoffen ook toegankelijk voor het MKB. Wij maken dat betaalbaar en groener.”

Elzinga & Van der Krieke elzingavanderkrieke.com info@elzingavanderkrieke.com +31 (0)51 272 90 66

ands 90 66 .com .com

KUNSTSTOF & RUBBER # 11-12/2020

Special 1Pag03.indd 33

02/12/2020 15:50

KENNIS

De sleutel tot succes in 2021 ‘Kennisontwikkeling en samenwerking’ blijft het credo Ook Mikrocentrum kreeg te maken met de effecten van het coronavirus. De Kunststoffenbeurs ging dit jaar niet door en ook de jaarplanning van de cursussen is flink op de proef gesteld. Els van de Ven en opleidingsmanager Barend Blom van Mikrocentrum blikken terug op een bewogen jaar, maar kijken positief vooruit.

an dagelijkse consumentenproducten, verpakkingen tot onderdelen voor machines en auto’s, in bijna elk product is kunststof verwerkt. Dat is niet vreemd: kunststoffen dragen effectief bij aan het verbeteren van de duurzaamheid, levensduur, prestaties en veiligheid van een product. Dankzij deze voordelen, de omvangrijke toepassingsgebieden en talloze verwerkingsmogelijkheden, zijn kunststoffen veelal een belangrijke bron bij nieuwe innovaties. Veel van deze innovaties worden jaarlijks getoond en behandeld tijdens zowel de Kunststoffenbeurs als de Mikrocentrum-opleidingen kunststof- en matrijstechnologie.

Een crisis biedt ook kansen

De ontwikkelingen rondom het coronavirus hebben effect op vrijwel alle bedrijven en werknemers. Dit effect hoeft niet negatief te zijn; het biedt ook kansen. Zo steeg de vraag naar producten als kratten, voedselverpakkingen, plexiglas schermen en medische disposables. Bedrijven met medewerkers die over actuele kennis beschikken blijken hierbij in het voordeel. Evenals bedrijven die de logistiek en productie zodanig hebben ingericht dat zij snel open af kunnen schalen. Bovendien is een goed netwerk goud waard; dit geldt zowel voor het inspringen op een onverwachte marktvraag of capaciteitsvraag als voor de collegiale uitleen van medewerkers.

Omschakelen loont

Ook Mikrocentrum werd met de gevolgen geconfronteerd. Zo kon dit jaar de Kunststoffenbeurs niet doorgaan en werd ook de jaarplanning van de cursussen flink op de proef gesteld. Opleidingsmanager Kunststoffen Barend Blom: “Gelukkig hebben we in ons pand in Veldhoven veel ruimte en hebben we onmiddellijk geïnvesteerd in verregaande maatregelen om veilig cursisten te ontvangen. Ook hebben we diverse ruimtes ingericht om optimaal online lessen en andere bijeenkomsten te verzorgen.” Manager afdeling Evenementen Els van de Ven haakt hierop aan: “Hoewel we dit jaar de moeilijke keuze moesten maken om de Kunststoffenbeurs te annuleren, konden we door de realisatie van deze ruimtes de branche alsnog de mogelijkheid bieden om op 3 december deel te nemen aan Kunststoffen Online. Waar de Kunststoffenbeurs fysiek de ontmoetingsplek is voor de gehele kunststof- en rubberbranche, is Kunststoffen Online dit in een virtuele omgeving. Deelnemers konden keynotes volgen en deelnemen aan Meet & Matches.”

Korte en middellange termijn Els van de Ven: “..moeilijke keuze [..] om de Kunststoffenbeurs te annuleren..“

KR_Artikel2P_4.indd 34

De groei van het aantal nieuwe kunststofproducten vraagt om een versnelling rondom automatisering,

KUNSTSTOF & RUBBER # 11-12/2020

02/12/2020 15:49

KENNIS

Gouden tips voor een goede start

digitalisering en procesoptimalisatie. Dit gaat verder dan een reductie in cyclustijd. Blom: “Met kwaliteitsmanagement en -verbetering, beheersing van het (productie)proces en ketensamenwerking versnel je dit proces. Op de korte en middellange termijn zien we dat kunststofbedrijven steeds meer bezig zijn met duurzaamheid, re-shoring of near-shoring. De toegevoegde waarde van een product en van de leverancier wordt namelijk belangrijker en kunststofproducten worden steeds hoogwaardiger. Ook het belang van eco-design wordt steeds groter. Door in het productontwikkelproces rekening te houden met duurzaamheid, een goede balans in materiaalkeuze en energiemanagement tijdens zowel de verwerking als bij design for disassembly kun je als bedrijf een belangrijke rol spelen in de verbetering van het milieu. Bovendien dragen deze aspecten positief bij aan het imago waardoor de branche ook aantrekkelijker wordt voor nieuwe medewerkers.”

Toename kennisbehoefte en samenwerking

De ontwikkelingen zijn ook terug te zien in de kennisbehoefte van bedrijven. “We zien een toename in het aantal cursisten uit de branche voor de cursussen gericht op kwaliteitsmanagement, polymeerchemie en meettechniek voor kunststof spuitgietproducten. Ook zien we dat operators steeds meer zelfstandig moeten opereren. Ook hierin faciliteren onze opleidingen op verschillende niveaus”, vertelt Blom.

Bij de start van een nieuw jaar horen ook goede voornemens. Ter inspiratie delen Blom en Van de Ven hun gouden tip. Blom: “Mijn gouden tip is om meerdere medewerkers tegelijk naar een cursus te sturen. Dat is niet alleen efficiënt maar er ontstaat ook momentum, een sociale dynamiek om iets te ondernemen en door te zetten. Stel als bedrijf duidelijke doelen voor het team en individu. Kennisontwikkeling moet doelgericht en meetbaar zijn.” Van de Ven: “Er bestaat een bewezen verband tussen de fysieke afstand tussen mensen en hun interactie. Het blijkt dat digitaal samenwerken niet zonder écht contact kan. Hoe vaker mensen elkaar in levenden lijve ontmoeten, hoe groter de waarschijnlijkheid dat zij via mail, chat of apps contact met elkaar zoeken. Dus wanneer het weer verantwoord kan: zoek elkaar op om samenwerking en kennisdeling te bevorderen.”

en denken graag mee in de mogelijkheden. We staan altijd met één been bij onze klanten binnen en bedrijven in de maakindustrie kunnen op ons rekenen. Of het nu gaat om het opleiden van medewerkers, het uitlichten van actuele thema’s tijdens een evenement of elkaar virtueel ontmoeten. We weten wat er speelt en bedrijven waarderen de duurzame relatie die ze met Mikrocentrum aangaan.” www.mikrocentrum.nl

Vooruitzichten voor 2021

Evenals dat ontwikkelingen rondom de bestrijding van het virus razendsnel gaan, gaan ook de ontwikkelingen binnen de kunststof- en rubberbranche onverminderd door. Kennisontwikkeling en -deling blijven hierbij essentieel om snel te kunnen schakelen bij veranderingen. “De kracht hierbij zit hem in het bij elkaar brengen van de juiste mensen. Of dat nu online is, fysiek of in een hybride vorm, mensen blijven de behoefte hebben om elkaar te ontmoeten, te sparren en om te leren”, benadrukken Blom en Van de Ven.

Positief het komende jaar in

Mikrocentrum ziet 2021 positief tegemoet. Van de Ven: “We zijn volop bezig met de voorbereidingen van Kunststoffen 2021 in september. Hierbij houden we rekening met meerdere scenario’s en manieren waarop we zowel de bezoeker als exposant veilig kunnen faciliteren in het kennisdelen en elkaar ontmoeten.” Ook Barend Blom kijkt positief naar 2021: “We zien een enorme opleidingsbehoefte bij kunststofbedrijven

Barend Blom: “.. toename in het aantal cursisten uit de branche..” KUNSTSTOF & RUBBER # 11-12/2020

KR_Artikel2P_4.indd 35

02/12/2020 15:49

COMPOSIETEN

Van diesel naar waterstof Composiet moet ombouw bussen mede mogelijk maken Het Britse Permali gaat een lichtgewicht composietoplossing ontwikkelen die bijdraagt aan de ombouw van bestaande dieselbussen naar waterstof. Daarvoor heeft het overheidsfinanciering in de wacht gesleept via het ‘Office for Low Emission Vehicles’ (OLEV) via het ‘Niche Vehicle Network’ (NVN).

aterstof als brandstof is een efficiënt alternatief voor diesel met nul emissie. Het is vooral geschikt voor bussen die op drukke routes en voor lange afstanden. Door bestaande dieselbussen uit te rusten met waterstofaandrijving kunnen busondernemers rendabel een emissieloos wagenpark exploiteren, met een combinatie van geretrofitte bussen op waterstof voor langere routes en bussen op elektrische accu's voor kortere afstanden.

Netto-emissiedoelstelling

Het doel van het project is om snel een betaalbaar alternatief voor groene technologie te ontwikkelen, dat het Verenigd Koninkrijk sneller in staat kan stellen om zijn netto-emissiedoelstelling te halen. Het Permali R&D-team, gevestigd op de belangrijkste locatie van het bedrijf in Gloucester, werkt voor het project samen met waterstof- en brandstofcelspecialist Arcola Energy en het UK National Composites Centre (NCC). Het project is in eerste instantie gericht op bussen, maar het nieuwe technologieconcept moet overdraagbaar zijn op een breder scala aan voertuigen, zoals zware vrachtwagens, treinen en zelfs vliegtuigen.

‘Proof of concept’

Permali gaat in nauwe samenwerking met het NCC werken aan het ontwerp en de productie van een ‘proof

of concept’. Arcola Energy zal het systeem integreren en testen met de waterstofcilinders. Om te zorgen dat het nieuwe systeem voldoet aan de regelgeving wordt het gemonteerd in een dubbeldekker. Deze Metrodecker H2 bevat een door Arcola Energy ontwikkelde powerpack met brandstofcellen. De dubbeldekker kan meer dan 90 passagiers vervoeren met een bereik van tussen de 200 en 250 mijl, afhankelijk van de specificatie en de route. De focus voor Permali ligt op de ontwikkeling en productie van een goedkoop, lichtgewicht composietsysteem voor een structurele ondersteuning van de waterstofbrandstofcilinders. Het doel is om het gewicht van de huidige metalen oplossing voor waterstofbrandstoftanks te halveren en de energieopslag met 25 procent te verhogen. Daarbij moet de oplossing voldoen aan de normen voor de verkeersveiligheid van voertuigen.

Spitfires en Space Shuttles

Permali is door de werkzaamheden voor de NHS, de openbare gezondheidsorganisatie van de Britse overheid, en het Britse ministerie van Defensie geclassificeerd als essentieel bedrijf. Mede dankzij uitgebreide voorzorgmaatregelen in verband met COVID-19 is het bedrijf heel het jaar open gebleven. Sinds de oprichting in 1937 ontwerpt, maakt en kwalificeert het bedrijf composieten PU-oplossingen voor defensie, de lucht- en ruimtevaart, de gezondheidszorg, de spoorweg- en automobielsector en vele andere technische sectoren die gebonden zijn complexe regelgeving. Gedurende de Tweede Wereldoorlog werkte Permali mee aan de roemruchte Spitfires-gevechtsvliegtuigen. Tevens heeft het bijgedragen aan de ontwikkeling van de Space Shuttle.

Composiet en TPU-films

De Metrodecker H2 met brandstofcellenpakket kan meer dan 90 passagiers vervoeren en heeft een actieradius van 200 tot 250 mijl.

KR_Artikel1P_6.indd 36

Permali produceert een breed scala aan op maat gemaakte vezelversterkte composietpanelen, -componenten en -systemen, gebaseerd op een grote verscheidenheid aan harsen, vezels, kernen en bindermaterialen. Tevens worden Tuftane-producten op de markt gebracht, een gamma van aromatische elastische TPU-films. In Gloucester beschikt het bedrijf over 10.500 m2 aan productieoppervlakte. www.permali.co.uk

KUNSTSTOF & RUBBER # 11-12/2020

02/12/2020 15:47

ADVERTORIAL

Hoogwaardige platenpersen voor lab en R&D Fontijne Presses BV Fontijne Presses ontwerpt en bouwt platenpersen voor laboratoriumen R&D-toepassingen. Aangezien de persen bekend staan om hun uitzonderlijke kwaliteiten, is het niet verwonderlijk dat deze wereldwijd in de kunststof- en rubberindustrie worden gebruikt .

ontijne Presses – gevestigd in Delft – levert platenpersen aan internationale spelers zoals Lyondell Basell, Teijin, Dunlop en Apollo Vredestein. “Daar zijn we vanzelfsprekend best trots op” verduidelijkt sales & marketing director Luc Pattyn. “Maar daarnaast levert Fontijne Presses ook oplossingen op maat van kleinere producenten in de kunststof- en rubberindustrie.” En dat ‘op maat’ mag gerust letterlijk genomen worden, aangezien Fontijne Presses uitgebreide custom mogelijkheden aanbiedt. “Zo zijn we zeker dat onze persen in alle opzichten voldoen aan de wensen van de gebruiker. Naar gelang de toepassing en het aantal samples dat moet worden verwerkt, kan de koper kiezen uit

drie productgamma’s: de manueel bediende LabManual persen, de automatische LabEcon Series of de LabPro Series, die volledig op maat van de klant en het gewenste proces worden ontworpen, besluit Luc Pattyn. Of het nu gaat om de vulkanisatie van rubber volgens de ASTM-norm D3182, om het maken van PE-staaltjes met een lineaire koelcurve volgens ASTM D4703, of om het werken op hogere temperaturen met PEEK, Fontijne Presses biedt voor iedere toepassing een kwalitatief hoogstaande oplossing. www.fontijnepresses.com

Conta voor een cteer ons online d emo

De LabManual 50 is er helemaal klaar voor.

Hoogwaardige laboratoriumpers voor monstervoorbereiding, uitgerust met geïntegreerde hydraulische handpomp.

• • • •

Perskracht tot 50 kN @ 200°C Plaatafmetingen 200 x 200mm Voetafdruk 350 x 450mm (70 kg) Digitale controllers en read-outs

www.fontijnepresses.com

• • • •

230V/16A CE-gecertificeerd Veilig en gebruiksvriendelijk PID-regelsysteem voor temperatuur

MADE IN THE NETHERLANDS, SOLD WORLDWIDE

KUNSTSTOF & RUBBER # 11-12/2020

KR_Artikel1P_2.indd 37

02/12/2020 15:46

ONDERZOEK & MILIEU

Willen we meer of minder plastic in de zee? Het verschil tussen niets doen en ingrijpen met bestaande technologie Eind juli verscheen het rapport Breaking the Plastic Wave van The Pew Charitable Trusts en SYSTEMIQ. De boodschap? Doen we niets dan is tegen 2040 de jaarlijkse hoeveelheid plastic die in zee belandt verdrievoudigd in vergelijking met de situatie nu. Maar het tij kan ook worden gekeerd – met meer dan 80 procent.

illen we die reductie waarmaken, dan moeten we wel vandaag beginnen. De technologie hebben we. Ontbreekt alleen nog kunnen de besluitvorming om tot fundamentele veranderingen te komen in het systeem. In he rapport staat uitgebreid beschreven welke voor die reductie moeten worden ingeslagen. Het rapport werd gelijktijdig uitgebracht met de publicatie van het artikel ’Evaluating Scenarios Toward Zero Plastic Pollution’ in het tijdschrift Science, de technische onderbouwing van het rapport. Het rapport zelf is te downloaden via de PEWwebsite. De Universiteit van Oxford, Universiteit van Leeds, Ellen MacArthur Foundation en Common Seas hebben samengewerkt met The Pew Charitable Trusts en SYSTEMIQ bij de totstandkoming van Breaking the Plastic Wave. Het rapport is eveneens ontwikkeld in samenwerking met een panel van 17 wereldwijde experts.

3 miljoen blauwe vinvissen

Het onderzoek concludeert dat als er niets wordt gedaan om de verwachte groei van de productie en het gebruik van kunststoffen, de hoeveelheid plastic die elk jaar de oceaan ingaat zou groeit van 11 miljoen ton tot 29 miljoen ton in de komende 20 jaar. Dit komt overeen met bijna 50 kg plastic op elke meter van alle kustlijnen wereldwijd. Omdat plastic honderden jaren lang in de oceaan blijft en misschien wel nooit echt biologisch afbreekt, kan de cumulatieve hoeveelheid kunststoffen in de oceaan tegen 2040 zijn opgelopen tot 600 miljoen t – een massa die gelijk staat aan die van meer dan 3 miljoen blauwe vinvissen. En COVID-19 zorgt voor een extra uitdaging, omdat het gebruik van plastic voor eenmalig gebruik tijdens de pandemie is toegenomen, aldus de International Solid Waste Association.

Zes scenario’s

In samenwerking met wetenschappers en deskundigen van over de hele wereld kwamen Pew en

KR_Artikel2P_6.indd 38

SYSTEMIQ tot de conclusies van het rapport. Die zijn tot stand gekomen aan hand van een 'first-of-its-kind' economisch model dat de kunststofstromen en de -hoeveelheid in het wereldwijde systeem kwantificeert. Hierbij wordt de hoeveelheid vervuiling in de oceanen tussen 2016 en 2040 volgens in zes scenario's vergelijkt: van geen verandering van de verwachte stijgende instroom van kunststof in de oceaan (in het rapport aangeduid als ‘business-as-usual’) naar een totale revisie van het kunststofsysteem in de wereld, met inbegrip van de productie, inzameling, consumptie en verwijdering/recycling. Het model kwantificeert de bijbehorende kosten en de gevolgen voor de werkgelegenheid en het klimaat van elk scenario.

Vuilnisophaaldiensten

Hoewel er vooruitgang is geboekt, stelt het rapport vast dat de huidige verplichtingen van de overheid en de industrie de hoeveelheid kunststof die tegen 2040 in de oceaan terechtkomt maar met 7 procent zal verlagen. En zonder zinvolle verandering zullen er tegen 2040 wereldwijd waarschijnlijk zo'n 4 miljard mensen zijn die geen georganiseerde afvalophaaldiensten hebben, wat aanzienlijk bijdraagt aan de verwachte hoeveelheid plastic in de oceaan; om dit gat te dichten zouden er tot 2040 meer dan 500.000 mensen per dag moeten worden aangesloten op de ophaaldiensten.

Acht maatregelen

‘Breaking the Plastic Wave’ identificeert acht maatregelen die samen tegen 2040 ongeveer 80 procent van de plasticvervuiling die jaarlijks in de oceaan stroomt, kunnen verminderen met behulp van technologie en oplossingen die nu beschikbaar zijn. Deze maatregelen zijn onder andere het terugdringen van de groei in de productie en consumptie van plastic, het vervangen van sommige kunststoffen door alternatieven zoals papier en composteerbare materialen, het ontwerpen van producten en verpakkingen voor recycling, het uitbreiden van de afvalinzameling in landen met een

KUNSTSTOF & RUBBER # 11-12/2020

02/12/2020 15:45

ONDERZOEK & MILIEU

Het aandeel van de opties voor de kunststoffen – macro- en microplastics – die in de tijd in het systeem terechtkomen bij het scenario van een complete systeemverandering. Voor elke kunststof is één optie mogelijk.

gemiddeld en laag inkomen, het verhogen van de recycling en het verminderen van de export van plastic afval. Behalve het verbeteren van de gezondheid van de oceanen, zou het aannemen van de veranderingen die in het rapport worden geschetst een besparing van 70 miljard dollar kunnen opleveren voor overheden tegen 2040, ten opzichte van ‘business-as-usual’. De jaarlijkse verwachte uitstoot plastic-gerelateerde broeikasgassen zou daarbij met 25 procent verminderen en het zou 700.000 banen opleveren.

Niet één oplossing

Nu zou het scenario van de systeemrevisie de jaarlijkse plastic kunststofvervuiling van de oceaan met meer dan 80 procent kunnen verminderen. Maar dat vraagt een ongekend niveau van actie en dan zal in 2040 nog steeds jaarlijks meer dan 5 miljoen ton plastic in de oceaan terechtkomen. Het volledig elimineren van de stroom van plastic vervuiling richting oceanen, vraagt een drastische toename van innovatie en investeringen, met aanzienlijke technologische vooruitgang, nieuwe bedrijfsmodellen en een grotere nadruk op onderzoek en ontwikkeling. "Er is niet één enkele oplossing voor de plastic vervuiling van de oceaan, maar door snelle en gezamenlijke actie kunnen we de plasticgolf breken", aldus Tom Dillon, Pew's vice-president voor het milieu. "Zoals dit rapport laat zien, kunnen we investeren in een toekomst met minder afval, een beter resultaat voor onze gezondheid, meer werkgelegenheid en een schoner en

veerkrachtiger milieu voor zowel mens als natuur."

Unieke kans

De vervuiling door kunststoffen is een uitdaging voor producenten en gebruikers van ‘virgin’ grondstoffen. Denk aan de veranderingen in de regelgeving, zoals het verbod op plastic voorwerpen voor eenmalig gebruik, en de groeiende bezorgdheid van de consument over de gevolgen van kunststofafval voor het milieu. Maar het is ook een unieke kans voor aanbieders van nieuwe en bestaande materialen en voor industrieën die circulaire bedrijfsmodellen en systemen gebruiken voor hergebruik en navulling, ontworpen om producten en materialen zo lang mogelijk in gebruik te houden.

In één generatie

"Onze resultaten geven aan dat de plastic crisis oplosbaar is. Er was een generatie nodig om deze uitdaging te creëren; dit rapport laat zien dat we het in één generatie kunnen oplossen", aldus Martin Stuchtey, de oprichter en managing partner van SYSTEMIQ. "Breaking the Plastic Wave veegt alle geloofwaardige van tafel; we hebben nu alle oplossingen die nodig zijn om de plasticstroom met meer dan 80 procent in te dammen. Wat we nu nodig hebben is de overtuiging van de industrie en de overheid om het waar te maken." www.pewtrusts.org www.systemiq.earth KUNSTSTOF & RUBBER # 11-12/2020

KR_Artikel2P_6.indd 39

02/12/2020 15:45

Upto 50% wood fibers

DuraSense Biocomposites - economical and sustainable ÂŽ

Are you looking for a stronger and durable and much more sustainable solution for your household and kitchen products? An injection moulding product that is easy to process and will fit in directly? That can be used in many applications inside the house (kitchenware, cutlery , toys, leisure items, furniture) but also in applications such as hangers, trays and crates, industrial items? DuraSense can be the choice for you. Our DuraSense team is ready to support you! Please contact us to look at your application.

Contact Marc Veldstra Sales Manager Stora Enso Biocomposites Benelux marc.veldstra@storaenso.com Mobile +31 6 230 55 474 www.storaenso.com/biocomposites

KR_Artikel1P_4.indd 40

02/12/2020 15:44

ADVERTORIAL

Ontwerp optimaal Kunststof heeft een plaats, maar er zijn ook kansen om te minderen Stora Enso gelooft in de circulaire economie en ontwikkelt zijn biocomposieten om zo circulair mogelijk te zijn. DuraSense van Stora Enso Biocomposites wordt geproduceerd uit sparren en dennen uit duurzaam beheerde en gecertificeerde Zweedse bossen.

ls leverancier van duurzame oplossingen heeft de onderneming de mogelijkheid de kringloop te sluiten aan beide uiteinden van het bedrijf. Aan de een kant hebben zijn er de grondstoffen die worden gebruikt in de materialen. "De wereld vraagt om kunststofreductie. Kunststof heeft haar plaats, maar er zijn ook grote kansen om te verminderen", zegt Barbara Cutugno-Krause. Zij is bij Stora Enso salesmanager West-Europa.

'Fit’

Het motto van Stora Enso is: ontwerp voor een optimale ‘fit’. Dit kan betekenen zonder of met minder kunststof, beter gebruik van gerecyclede materialen of in sommige gevallen doorgaan met het gebruik van kunststof op basis van fossiele bronnen. Er is niet één oplossing met maar één antwoord, maar in de meeste gevallen ziet Stora Enso wel de mogelijkheid het gebruik te verminderen. De DuraSense gerecyclede biocomposieten zijn gemaakt van gerecyclede consumenten- en industriële kunststoffen. Voortdurend wordt gewerkt aan het identificeren en aanboren van nieuwe, lokale bronnen van gerecyclede materialen voor gebruik in de biocomposieten. Dit kunnen gerecyclede visnetten zijn, of zelfs de restanten op basis van

vezels van de nabij Stora Enso gelegen papier- en kartonproductie.

Kringloop sluiten

Aan de andere kant moet het bedrijf ervoor zorgen dat hun materiaal wordt hergebruikt en gerecycled. DuraSense is een recyclebaar materiaal, maar dat is niet genoeg. Daarom wordt samengewerkt met verschillende partners om de kringloop met DuraSense te sluiten in vele toepassingen, zoals kleerhangers, etensbakjes en pallets. In Hyltebruk in Zweden, waar de productie is gevestigd, is het bedrijf bezig met het opbouwen van ‘pilot’recyclingcapaciteit, zodat het producten kan terugkopen die zijn gemaakt met hun biocomposieten. Het concept dat Stora Enso hier laat zien, moet de basis vormen voor het latere satelliet-recyclingcentra in heel Europa die lokaal producten recyclen die met DuraSense zijn gemaakt. Meer informatie over de DuraSense composieten en hun bijdrage aan het verminderen van kunststof in producten met 30 tot 90 procent is online te vinden. www.storaenso.com/en/products/biocomposites/ injectionmoulding

DuraSense werkt voortdurend aan het identificeren en aanboren van nieuwe, lokale bronnen van gerecyclede materialen voor gebruik in hun biocomposieten. KUNSTSTOF & RUBBER # 11-12/2020

KR_Artikel1P_4.indd 41

02/12/2020 15:44

MILIEU

VS op 3 vervuilers kustmilieus Jarenlange export van kunststof afval maskeerde werkelijke bijdrage De Verenigde Staten staan op de derde plaats van landen die verantwoordelijk zijn voor de vervuiling van kustmilieus met kunststof afval. Hierbij is rekening gehouden met de export van kunststof afval en de meest recente cijfers over illegaal dumpen en zwerfvuil in het land. Wel zijn dat cijfers uit 2016.

it is te lezen in een artikel dat 30 oktober is gepubliceerd in het tijdschrift Science Advances. Het nieuwe onderzoek haalt een eerdere veronderstelling onderuit dat de VS plastic afval adequaat ‘managen’ – verzamelen en op de juiste wijze storten, recyclen of anderszins. Een eerdere studie op basis van gegevens uit 2010 hield geen rekening met de export van plastic afval en zette het land op 20-ste plaats wereldwijd van oceaanvervuilers door slecht beheer. De nieuwe studie maakt gebruik van gegevens uit 2016 – de laatste beschikbare wereldwijde cijfers. In de studie wordt opgemerkt dat de VS in 2016 weliswaar slechts 4 procent van de wereldbevolking vertegenwoordigden, maar 17 procent van al het plastic afval produceerden. Dat is gemiddeld bijna twee keer zoveel per hoofd van de bevolking als de inwoners van de EU.

Buiten de grenzen

Wetenschappers van de Sea Education Association, DSM Environmental Services, University of Georgia en Ocean Conservancy hebben berekend dat meer dan de helft van alle kunststof dat in de VS werd ingezameld voor recycling (1,99 miljoen t van 3,91 miljoen t ingezameld) naar het buitenland werd verscheept. Hiervan ging 88 procent van de export naar landen die moeite hebben met het effectief beheren, recyclen of verwijderen van plastic. Bovendien was tussen de 15 en 25 procent laagwaardig of verontreinigd, wat betekent dat het effectief onrecycleerbaar was. Rekening houdend met deze factoren schatten de onderzoekers dat tot 1 miljoen ton door de VS geproduceerd plastic afval uiteindelijk het milieu buiten de eigen grenzen vervuilde.

Niet verwonderlijk

"Jarenlang is zoveel van het plastic dat we in de blauwe bak hebben gestopt, geëxporteerd voor recycling naar landen die moeite hebben om hun eigen afval te beheren, laat staan de enorme hoeveelheden die uit de Verenigde Staten worden aangeleverd", aldus hoofdauteur Dr. Kara Lavender Law, onderzoeksprofessor in de oceanografie bij de Sea Education Association. "En als je bedenkt hoeveel van ons plastic afval niet echt recyclebaar is, omdat het weinig waard is, vervuild of 42

KR_Artikel1P_7.indd 42

moeilijk te verwerken, is het niet verwonderlijk dat veel ervan uiteindelijk het milieu vervuilt." Het artikel schat tevens dat 2-3 procent van al het plastic afval dat in de VS is geproduceerd – tussen 0,91 en 1,25 miljoen ton – in eigen land is weggegooid of illegaal werd gedumpt. In combinatie met de export van afval betekent dit dat de VS tot 2,25 miljoen ton plastic in het milieu hebben gebracht. Hiervan is tot 1,5 miljoen ton plastic in het kustmilieu terechtgekomen (binnen 50 km van een kustlijn). Goed voor de derde plaats wereldwijd. De nabijheid van de kust vergroot de kans dat plastic in zee terechtkomt.

‘Thuis’ beginnen

"De Verenigde Staten produceren het meeste plastic afval van alle landen ter wereld, maar we hebben het probleem uitbesteed aan ontwikkelingslanden en zijn een van de grootste veroorzakers van de plasticcrisis in de oceaan geworden", aldus Nick Mallos, senior directeur van Ocean Conservancy's Trash Free Seasprogramma en mede-auteur van het onderzoek. "De oplossing moet thuis beginnen. We moeten minder creëren, door overbodige kunststoffen voor eenmalig gebruik uit te bannen; we moeten beter creëren, door innovatieve nieuwe manieren te ontwikkelen om goederen te verpakken en te leveren – en waar kunststoffen onvermijdelijk zijn, moeten we onze recyclingpercentages drastisch verbeteren".

Rekensom

"Het is al een tijdje goedkoper voor de Verenigde Staten om hun recyclebare materialen naar het buitenland te verschepen dan ze hier in eigen land te verwerken, maar dat kost ons milieu veel geld", zegt Natalie Starr, directeur van DSM Environmental Services en co-auteur van de studie. "We moeten de rekensom veranderen door te investeren in recyclingtechnologieën en inzamelingsprogramma's, en door onderzoek en ontwikkeling te versnellen om de prestaties te verbeteren en de kosten van duurzamere kunststoffen en verpakkingsalternatieven te verlagen om de huidige uitdaging aan te gaan". advances.sciencemag.org/content/6/44/eabd0288

KUNSTSTOF & RUBBER # 11-12/2020

02/12/2020 15:43

ADVERTORIAL

Uitbreiding schadeonderzoek kunststof bij Element Hengelo Ter ondersteuning van de kunststof gerelateerde schadeonderzoeken heeft Element recent de onderzoeksmogelijkheden uitgebreid met FTIR-spectroscopie. In Hengelo kijken ze positief naar de toekomst en verwachten een blijvende en groeiende vraag op het gebied van materiaalanalyses en schadeonderzoek.

lement Hengelo bezit uitgebreide kennis en ervaring op het gebied van schadeonderzoek. Alles wat de mens heeft gemaakt, zal ook een keer falen. De expertise van Element verklaart waarom of zelfs wanneer dat gebeurt. Denk aan onderzoek aan gefaalde kunststof leidingen, liners, lasverbindingen, ventilatoren windturbinebladen, afdichtingen, coatings, afsluiters en koppelingen. De FTIR-microscoop (Fourier-Transform-Infrared) kan worden gebruikt voor zowel kwaliteitscontroles, R&Dprojecten als schadeonderzoeken. De techniek kan het type kunststof vaststellen en onderlinge samenstellingen vergelijken, zelfs op microschaal (kleine stukjes

materiaal of lagen tot 10 Âľm). Mogelijke afwijkingen zouden kunnen duiden op bijvoorbeeld verontreinigingen of degradatie van het basismateriaal. Aantasting dan wel degradatie kunnen sterk van invloed zijn op de sterkte van het materiaal. Behalve FTIR beschikt het bedrijf ook over andere analyse-technieken zoals Differential Scanning Calorimetry (DSC). Met het geheel van de beschikbare technieken staat Element de klant bij om voorkomende materiaalproblemen met kunststoffen, zowel optredende tijdens gebruik als in de productie, op te lossen www.element.com

The recognized leader for material testing and inspection, failure analysis and product qualification testing

074 24 08 186 info.hengelo@element.com www.element.com

Element.indd 1

KR_Artikel1P_1.indd 43

Jan Tinbergenstraat 128 7559 SP Hengelo

KUNSTSTOF & RUBBER # 11-12/2020

01-12-20 43 09:03

02/12/2020 15:42

MATERIALEN

Circulair ethyleen in pvc Vynova komt met ‘circular-attributed’ pvc-gamma Chemiebedrijf Vynova brengt naar eigen zeggen het wereldwijd eerste gecertificeerde 'circular-attributed' pvc-gamma op de markt. Het pvc-gamma wordt geproduceerd met circulair ethyleen op basis van gemengd plastic afval en draagt zo bij aan het duurzaam beheer van plastic afvalstromen.

et ‘nieuwe pvc wordt geproduceerd met behulp van ethyleen op basis van pyrolyse-olie. De olie wordt via pyrolyse gewonnen uit gemengd plastic afval. Pyrolyse is een chemisch recyclingproces waarbij kunststofafval in de afwezigheid van zuurstof wordt verhit, zodat het wordt afgebroken tot producten die verder kunnen worden verwerkt tot een chemische grondstof, in dit geval ethyleen.

Pyrolyse-olie

De aanpak draagt bij aan een duurzaam beheer van moeilijk te recycleren plastic afvalstromen en is zo een verdere stap naar een circulaire economie. Bovendien vervangt de pyrolyse-olie conventionele fossiele grondstoffen. Dit zorgt voor een halvering van de CO2uitstoot. Hierbij is uitgegaan van de vermeden emissies in vergelijking met verbranding van plastic aan het einde van de levensduur. De uitgangspunten zijn gebaseerd op een recente interne levenscyclusanalyse door SABIC, die via een '’ peerreview’ is doorgelicht, en de Eco-profile-studie naar mvc en pvc van PlasticsEurope uit 2015. Petrochemiebedrijf SABIC levert het circulair ethyleen aan Vynova vanuit zijn productielocatie in Geleen (Nederland). Het circulair ethyleen maakt deel uit van het Trucircle-initiatief van het bedrijf voor op recycling gericht ontwerp, mechanisch gerecycleerde producten, gecertificeerde circulaire producten uit grondstofrecycling van plastic afvalstro-

De productielocatie van Vynova in Beek

KR_Artikel1P_9.indd 44

men en gecertificeerde hernieuwbare producten op basis van biogebaseerde grondstoffen.

Nieuw portfolio

Het ‘circular-attributed’ PVC-gamma zal op de markt worden gebracht onder het merk VynoEcoSolutions. Dat is Vynova’s nieuwe portfolio van circulaire en hernieuwbare producten, dat ook het ‘bio-attributed’ pvcgamma van het bedrijf omvat. "Met de lancering van deze nieuwe generatie pvc, zetten we een nieuwe stap op onze weg naar een circulaire economie. Door circulaire grondstoffen in te zetten bij de productie van pvc, helpen we onze klanten om hun duurzaamheidsdoelstellingen te halen en dragen we ook bij aan het duurzaam beheer van plastic afvalstromen”, zegt Jonathan Stewart, vice president PVC Business Management bij Vynova.

Gelijkwaardige kwaliteit en prestaties

Het ‘circular-attributed' pvc-gamma voldoet aan dezelfde strenge eisen inzake kwaliteit, specificaties en materiaalprestaties als Vynova’s conventioneel geproduceerde pvc. Kunststofverwerkers zullen het nieuwe pvc met hun bestaande apparatuur en onder identieke procesomstandigheden kunnen verwerken. Vynova’s nieuwe pvc-gamma is geschikt voor zowel harde als zachte pvc-toepassingen en omvat een brede waaier aan K-waarden. Het nieuwe gamma zal in een eerste fase geproduceerd worden in de vestigingen van Vynova in Beek (Nederland) en Mazingarbe (Frankrijk). De Belgische vestiging van Vynova in Tessenderlo zal het monomeer produceren dat de basis vormt van het nieuwe pvc-gamma. Vynova’s ‘circular-attributed’ pvc is gecertificeerd volgens het ISCC PLUS-certificeringsschema op basis van een massabalans-methode. ISCC is een internationaal duurzaamheidscertificeringsysteem dat alle duurzame grondstoffen omvat, inclusief circulaire en hernieuwbare materialen en biomassa uit landbouw en bosbouw. Het ISCC PLUS-certificeringsschema vereist een strikte traceerbaarheid en wordt door onafhankelijke externe auditeurs gecontroleerd. www.vynova-group.com

KUNSTSTOF & RUBBER # 11-12/2020

02/12/2020 15:41

ADVERTORIAL

Hacoplast kijkt vooruit Inspelen op een steeds sneller veranderende wereld Behalve dat Hacoplast dit jaar het assortiment heeft uitgebreid met onder andere Planer-koelinstallaties en machine-afsluitbare neuzen, die volgens het bedrijf economisch veel rendabeler zijn dan de conventionele merken, zijn ook de contacten met leveranciers van robots en overige randapparatuur geïntensiveerd.

ls vertegenwoordiger van Chen Hsong in de Benelux en als coördinator van Chen Hsong Europe zijn diverse nieuwe machineseries geïntroduceerd: van de energiezuinige en economisch verantwoorde Evolution, de MK6, tot de zeer snelle Speed en Speed-Pack. De doelstelling is om de producten uit het pakket direct uit voorraad te kunnen leveren, om zo zeer korte levertijden te kunnen garanderen. In het 2400 m2 grote magazijn staat ook altijd een aantal spuitgietmachines op voorraad met een sluitkracht van 20 tot 568 t.

Partner

In 2021 opent de webshop met reserveonderdelen, randapparatuur en spuitgietmachines de deuren. De

klant kan daar op toegankelijke wijze de technische en commerciële mogelijkheden onderzoeken. Op sociale media is het bedrijf actief met speciale aanbiedingen en nieuws.

Begeleiding tijdens het hele project

Hacoplast verzorgt uiteraard ook installatie, service, preventief onderhoud en assistentie bij machineverplaatsingen. Begeleiding tijdens het gehele project is mogelijk: van technisch advies tot aankoop van spuitgietmachines, de daarbij behorende randapparatuur en matrijzen. In turnkey-projecten kan de Gelderse onderneming ook als partner optreden. www.hacoplast.com

Hacoplast voor al uw koeloplossingen! Vrij-koelers – Compressor koelers – Hybride koelers

Hacoplast vertegenwoordigt Planer koelmachines uit Turkije. Deze koelmachines hebben een uitmuntende prijs-kwaliteit verhouding en hebben een zeer laag energie verbruik en geluidsniveau. Met de hybride uitvoering is het mogelijk een groot deel van het jaar hoofdzakelijk op vrij-koeling te produceren. www.hacoplast.com

Hacoplast.indd 1

KR_Artikel1P_3.indd 45

KUNSTSTOF & RUBBER # 11-12/202024-11-20

13:25 45

02/12/2020 15:40

RECYCLEN

Meerlaags kunststof recyclen Nieuw recyclingproces kan mogelijk miljoenen tonnen kunststof afval schelen Meerlaagse kunststof materialen zijn alomtegenwoordig in verpakkingen voor levensmiddelen en medische benodigdheden. De gelaagde polymeren geven de films specifieke eigenschappen, zoals hittebestendigheid of zuurstof- en vochtregulering. Maar te recyclen zijn ze niet. Of toch wel?

lk jaar worden wereldwijd ongeveer 100 miljoen ton meerlaagse thermoplasten geproduceerd, samengesteld uit tot maar liefst 12 lagen verschillende polymeren. Hiervan is 40 procent afval van het productieproces zelf. En omdat er geen manier is om de polymeren te scheiden, komt bijna al dat kunststof op stortplaatsen of in verbrandingsovens terecht

STRAP

Aan de Universiteit van Wisconsin-Madison in de VS is nu een methode ontwikkeld om de polymeren in deze materialen terug te winnen met behulp van oplosmiddelen. Ze noemen het ‘Solvent-Targeted Recovery and Precipitation (STRAP) processing’. Hun ‘proof of concept’ is 20 november 2020 in detail beschreven in het tijdschrift Science Advances. De technologie maakt gebruik van een reeks wassingen met oplosmiddelen, op basis van thermodynamische berekeningen van de oplosbaarheid van de polymeren. George Huber en Reid van Lehn, beiden professor in chemische en biologische engineering en bedenkers van STRAP, hebben met hun studenten het STRAPproces gebruikt om de polymeren in een kunststof met lagen polyethyleen, ethyleenvinylalcohol, en polyethyleentereftalaat te scheiden. Het resultaat van deze exercitie? De afgescheiden polymeren lijken chemisch gezien op de polymeren die gebruikt zijn om de originele film te maken.

COSMO-RS

Het team hoopt nu de gerecupereerde polymeren te gebruiken om weer nieuwe kunststoffen te maken. Interessant voor fabrikanten van meerlagige kunststoffen om de 40 procent afval dat tijdens het productie- en verpakkingsproces wordt geproduceerd, te recupereren. "We hebben dit aangetoond met één meerlaagse kunststof", zegt Huber. "We moeten nu andere meerlaags kunststoffen proberen en de technologie opschalen." Naarmate de complexiteit van de meerlaagse kunststoffen toeneemt, neemt ook de moeilijkheid toe om oplosmiddelen te vinden die elke polymeer kunnen oplossen. Daarom vertrouwt STRAP op een door Van Lehn gebruikte rekenmethode: Conductor-like Screening Model for Realistic Solvents (COSMO-RS). Hiermee kan de oplosbaarheid van doelpolymeren in oplosmiddelmengsels bij verschillende temperaturen worden berekend. Het aantal potentiële oplosmiddelen die een polymeer zouden kunnen oplossen wordt hierdoor gereduceerd. Het team kan ze vervolgens experimenteel onderzoeken.

Database

Het doel is om uiteindelijk een rekensysteem te ontwikkelen dat onderzoekers in staat stelt om oplosmiddelcombinaties te vinden voor het recyclen van allerlei meerlaagse kunststoffen. Het team hoopt ook te kijken naar de milieu-impact van de oplosmiddelen die het gebruikt en een database van groene oplosmiddelen op te zetten waarmee ze de efficiëntie, de kosten en de milieu-impact van de verschillende oplosmiddelsystemen beter in evenwicht kunnen brengen.

Verder onderzoek

Recyclen van meerlaags folies wordt wellicht binnenkort mogelijk.

KR_Artikel1P_8.indd 46

Het team zet zijn onderzoek naar de verwerking van STRAP voort via het onlangs opgerichte MultiUniversity Center on Chemical Upcycling of Waste Plastics, onder leiding van Huber. In het 12,5 miljoen dollar kostende centrum van het Amerikaanse ministerie van Energie worden verschillende chemische routes voor het terugwinnen en recyclen van polymeren onderzocht. dx.doi.org/10.1126/sciadv.aba7599

KUNSTSTOF & RUBBER # 11-12/2020

02/12/2020 15:39

ADVERTORIAL

Kleur aan kunststoffen W&R Plastics De samenleving gebruikt steeds vaker kunststofproducten in meer verfijnde kleuren. Snelle ontwikkelingen zorgen ervoor dat fabrikanten zeer flexibel willen zijn bij het afnemen van hun materialen, zodat zij op tijd kunnen inspelen op veranderingen in de markt op het gebied van ontwerp, kleur en eigenschappen.

&R Plastics kan zich beroepen op tientallen jaren ervaring om dit op te kunnen lossen. De klanten kunnen bovendien rekenen op een goede service en snelle levertijden. Daarvoor wordt onder andere samengewerkt met toonaangevende internationale producenten zoals Cabot Plastics, Viba Spa, de Unnox Group, Ultrabatch, Cabamix en Polyblend.

Hoogwaardige kleur masterbatches

Kunststoffen zijn van nature melkwit, bijna transparant en moeten nog dus nog worden ingekleurd. De oplossing ligt in het toevoegen van hoogwaardige kleur-masterbatches, additief-masterbatches, mineraalgevulde compounds en geleidende compounds voor de kunststofverwerkende industrie. W&R werkt onder andere voor de spuitgietindustrie, folie-industrie, textielindustrie en de ‘Wood Polymer Composite’-

markt. Voor die laatste branche maakt het bedrijf vooral de juiste natuurlijke kleuren voor onder andere profielen waarin hout is verwerkt.

'Booming’

Veel klanten werken aan intensieve recycling en circulair ondernemen is ‘booming’. Ook daar speelt W&R op in. Want hoe vaker je kunststoffen hergebruikt, hoe minder de eigenschappen worden. De Apeldoornse onderneming ontwikkelt en levert masterbatches en additieven die kunststoffen die vaak worden hergebruikt weer kunnen opwaarderen, zodat ze een langere levensduur krijgen. Ook de ontwikkeling van NIRkleuren (detecteerbare kleuren) is hier een mooi voorbeeld van. Tevens levert en ontwikkelt W&R kleuren en additieven voor bio-polymeren. www.wenrplastics.nl

Masterbatches & Additieven Viba | Cabot | Unnox Iberia | Ultrabatch | Polyblend

W & R Plastics BV Jean Monnetpark 73 7336 BB APELDOORN

WenR Plastics.indd 1

KR_Artikel1P_5.indd 47

T 055 - 5335224 F 055 - 5335245

E info@wenrplastics.nl I www.wenrplastics.nl

KUNSTSTOF & RUBBER # 11-12/2020

02-12-20 15:11 47

02/12/2020 15:38

COMPOSIET

Een kunststuk van een ongeluk Composiet walvisstaart draagt metrostel Een waar composiet kunststukje in Spijkenisse begin november: een machinist van de metro aldaar heeft het gepresteerd om met zijn metro dóór het stootblok te rijden en hem op een tien meter hoog kunstwerk in de vorm van een walvisstaart te parkeren.

e walvisstaart maakt deel uit van het composiet kunstwerk 'walvisstaarten', bestaande uit twee staarten, van de architect Maarten Struijs. De staart waarop het metrostel belandde weegt zestien ton. Toch vertelde Struijs aan NOS dat hij verbaasd is dat de staart stevig genoeg was. Zijn eerste gedachte bij het horen van het verhaal was dan ook dat het kunstwerk zou zijn ingestort. "Het staat er al bijna twintig jaar en dan verwacht je eigenlijk dat het kunststof ook een beetje verpulvert, maar dat is kennelijk niet zo."

Grap

Solico Composite Engineering kreeg in 2001 opdracht van de gemeente Rotterdam om de constructie te verzorgen van de twee composiet walvissen van 12 en 14 meter. Destijds werd er vooral gekeken naar een tech-

KR_Artikel2P_3.indd 48

niek voor de staart zodat deze bestand zou zijn tegen de sterke wind in Rotterdam. Verschillende vormen van de staarten zijn getest in een windtunnel, na uitgebreide FEA-analyses werden de walvisstaarten door Solico ontworpen in composiet. De walvisstaarten bestaan uit twee delen, het 'lichaam' en de 'staart'. Het lichaam heeft een stalen traliewerk als binnenste structuur, bekleed met zes millimeter glasverzelversterkt polyester. De staart, waar het metrostel op rust, heeft geen stalen traliewerk. De belasting wordt dus compleet opgevangen door het composietmateriaal. Oprichter Hans Muller van Solico: "Rond 2000 was het nieuwe metrotracé klaar van Rotterdam Alexanderpolder tot Spijkenisse en dat eindigde midden in de bebouwing. De stadsarchitect heeft een maquette gemaakt van het einde van de lijn: een 12

KUNSTSTOF & RUBBER # 11-12/2020

02/12/2020 15:38

COMPOSIET

meter hoog viaduct. Als grap – het is immers de staart van de lijn – tekende hij er twee staarten bij in een vijver. En uiteindelijk wilden de bewoners die staarten heel graag hebben. Dat was wel even spannend, want ze zouden wel 12 en 14 m hoog worden en rond zo'n viaduct kunnen heel vreemde valwinden voorkomen, doordat het zo plotseling stopt. En het was net na de Erasmusbrug, met die trillingen, en de gemeente Rotterdam wilde zoiets nooit meer meemaken."

Windtunnel

posiet gekund. Het bovenste deel, waar de metro op rust, is gebouwd als een soort schip: op basis van het 3D-model hebben we schotten uitgefreesd als een soort spanten. Daartussen zit een niet-constructief schuim om de staarten mooi te modelleren en daaroverheen een 6 mm dikke glasvezelpolyester huid. Ze zijn geheel met de hand gelamineerd, zoals toen gebruikelijk was. De hele bouw van de staarten is overigens door Maropol in Werkendam gedaan, wij hebben geadviseerd."

"Kunstenaar René Smeets uit Breda heeft de staarten Gewoon een heel sterk materiaal "Glasvezelcomposiet is gewoon een heel sterk materivoor ons vormgegeven, na een tip van iemand van aal", stelt Muller. “Composiet is een constructiemateBlijdorp waarvoor hij ook een walvis heeft gemaakt", riaal, net als staal en aluminium. Daar kan je heel vertelt Muller. “Ik had hem gevraagd om ze op schaal sterke constructies mee realiseren. Een tennisracket te maken en die modellen hebben we getest in de is ook van composiet, en een racefiets, windmolenblawindtunnel in Emmeloord. De wijk werd daar deels den. En verder hebben we natuurlijk gezorgd voor een nagebouwd op schaal, het viaduct neergezet, en de logische constructie, dat doen wij elke dag. Ik ben staarten van Smeets erin. Toen bleken er bij bepaalde gebeld door Huib Fransen van Veiligheidsregio situaties enorme liftkrachten op te treden. Rotterdam Rijnmond en die vertelde dat de gewicht "We hebben die schaalmodellen toen gescand en er van het metrostel op de staart 3 ton was. Dat is staeen 3D-model van gemaakt en zo konden we er einditisch. Dus de dynamische kracht die het kunstwerk ge-elementenberekeningen op los laten. Uiteindelijk heeft opgevangen toen de metro erop klapte, is een hebben de staarten een betonnen fundatie gekregen veelvoud daarvan geweest. Een mooi bewijs van de en zijn ze opgebouwd uit twee delen. De onderste 60 sterkte van dit materiaal!" procent bestaat uit een stalen vakwerk met ladders, dat aan de fundatie is verankerd en wordt afgedekt www.solico.nl door een composiethuid. Dit is vooral omdat dat kosMaartje Henket tenefficiënter was: qua sterkte had het ook van comMagazin: Kunststof en rubber Sprache: NL Format: 185x123+3mm Thema: Spannkonfigurator AS: 30.10.2020

OPSPANCONFIGURATOR Overtuig uzelf meteen: www.meusburger.com/opspanconfigurator

Bestel direct in de webshop! www.meusburger.com

KUNSTSTOF & RUBBER # 11-12/2020

KR_Artikel2P_3.indd 49

02/12/2020 15:38

ADVERTORIAL

Koele kunststoffen Koelen is een cruciaal onderdeel in kunststofproductieprocessen

Wanneer het gaat over koelen in de kunststofindustrie, is nauwkeurige temperatuurregeling de sleutel om de materiaaleigenschappen te garanderen en de vervorming van de onderdelen te voorkomen. Energiebesparing Stadveldt is een industrieel koeltechnisch leverancier voor de kunststofindustrie. Het bedrijf uit Waddinxveen bouwt koudwatermachines met R290 en is exclusief vertegenwoordiger van Hitema-koudwatermachines

voor de Benelux. Het programma gaat van eenvoudige stand-alone koelmachines tot geavanceerde energiezuinige installaties met vermogens vanaf 1 kW tot 2500 kW. De jarenlange ervaring van Stadtveld in de kunststofverwerkende industrie maakt aanzienlijke energiebesparingen mogelijk. Met de op maat gemaakte installaties is zelf warmteterugwinning mogelijk.

Alles onder één dak Stadveldt ontwikkelt, ontwerpt en bouwt zijn installaties volgens de nieuwste stand van de

techniek, volledig rekening houdend met de wensen van de klant. Engineering, ontwerp en installatie – alles gebeurt in en vanuit Waddinxveen. Voor onderhoud aan installaties beschikt Stadveldt bovendien over een eigen servicedienst.

STADTVELD www.stadtveld.nl info@stadtveld.nl +31 (0)182 63 07 68

KWALITEIT, KENNIS EN SERVICE MAKEN HET VERSCHIL!

STADTVELD B.V. Coenecoop 3f 2741 PG WADDINXVEEN Tel. 0182-630768 www.stadtveld.nl

1 50 Stadtveld.inddKUNSTSTOF & RUBBER # 11-12/2020

Special HalvePag01.indd 50

25-11-20 14:42

02/12/2020 15:35

Gebruiks- en verbruiksartikelen

Grondstoffen Ultrapolymers BV Distrupol B.V.

Galvanistraat 14-2 Postbus 138,

Bezoekadres:

6710 BC Ede

Albis Benelux BV

Distrupol BV Schouwburgplein

T 0318 - 641216

Paardeweide 2

30-34 3012 CL Rotterdam

F 0318 - 620365

4MOULDING

4824 EH Breda

P.O. BOX 21407

E info@ultrapolymers.nl

De Scheper 319-1

T 0031 (0)76 - 5433800

3001 AK Rotterdam

5688HP Oirschot

F 0031 (0)76 - 5426700

The Netherlands

T 0031 (0)499 550520

E albisbenelux@albis.com

T +31 (0)10 - 2757880

www.4moulding.nl

I www.albis.com

E info-benelux@distrupol.com

www.mouldshop.nl

voor matrijs, spuitgiet en extrusie

E mouldshop@4moulding.nl

www.distrupol.com

Compounding en distributie

Ultrapolymers Group NV Gerard Mercatorstraat 90 3920

van (granulaat) standaard

Leverancier van:

Lommel, België

kunststoffen, technische kunst-

AKRO-PLASTIC (PA compounds,

T +32 - 11 579 557

stoffen, recycle- en biobased

PK, PPA), CHIMEI(ASA, PC, PC/

F +32 - 11 634 596

kunststoffen, masterbatches en

ABS, SAN, SBC),

E info@ultrapolymers.be

spuitneuzen, filterneuzen,

special compounds. Officiëel dis-

Kureha (PVDF), LG Chem (ABS,

mengneuzen en gasinjectoren

tributeur voor o.a. BASF,

PA6, PC, POM, PBT, copolyes- ter),

• Airtect kunststoflekdetectie voor spuitneus en hotrunner • Herzog Systems afsluitbare

• LIAD gravimetrische doseerap-

www.ultrapolymers.com

Styrolution, Bayer Material

Lucite International (PMMA), MOL

paraten, ColorSave, SpectroSave

Science, Lanxess, LyondellBasell,

group (PP), Neutrex (Purgex reini-

(kleurmeting)

Eastman, Solvay, Ampacet, KEP,

gings- middel), SIBUR (PP),

Tecnaro, Uteksol, Vamptech, MBA

Poliblend (PA, POM-H, PBT),

en Albis Plastic. Kunststoffen o.a.

Teknor Apex (TPE, TPV), Toray

Hoevestein 36

PE, PP, PS, ABS, MABS, SMMA,

(ABS, trans- parante ABS, POM,

4903 SC Oosterhout

MBS, SAN, ASA, PMMA, CAB,

PPS), Versalis (PE, EVA), Wells

T 0162 - 491650

PETG, PC, PC/ABS, PC/ASA,

Plastics (additieven), Distrupol

F 0162 - 491651

PC/PBT, PA6, PA66, POM, PBT,

Colour (kleurcompounds,

E info@prime-polymers.com

TPE, TPU, TPS, PPE, PEEK, PPS,

masterbatch).

• Adam restvochtmeters en weegschalen • FloSense flexibele stromingsmeting en temperatuurbewaking • Mouldflo testrig t.b.v. validatie martrijskoeling • Mouldpro - hotrunnercontrolers

www.prime-polymers.com

T Belgie 0032 (0) 25133313

PSU, PPA.

- matrijs tempereerapparaten

F België 0032 (0) 25130455

- ontkalkingspompen

Officieel distributeur voor: o.a.

- wegopnemers

ExxonMobil Chemical, Borealis, Eni Versalis, Radici Plastics,

• Plasticeercilinders en -schroeven, sperringsets, statische

Resinex Netherlands BV

Polychim, LG, Wiwax, Elastron,

mixers, mengneuzen, spuitneu-

Munsterstraat 12

Ducor en Muntajat.

zen • 4CLEAN NSF-FDA reinigingscompounds • Codipro gecertificeerde hijsmiddelen

Rolweg 27, 4104 AV Culemborg

7418 EV Deventer, Nederland

Postbus 503, 4100 AM Culemborg

T 0570 - 677 584

T +31 - (0) 345-687878

F 0570 - 621 732

F +31 - (0) 345-687879

E info@resinex.be

E plastic-benelux@biesterfeld.com

• HSB Normalien klantspecifieke

I www.biesterfeld-plastic.com

matrijsdelen en -bewerkingen

Distributeur van kunststof gra-

www.resinex.com

Will & Co B.V.

nulaten.

Dellaertlaan 24

Leverancier van: Du Pont (o.a.

Resinex Benelux N.V.

1171 HG Badhoevedorp

POM, PA, PBT, TEEE, PI), INEOS

Moerenstraat 85a

Postbus 46

Polyolefins (o.a. PP, PE), Ineos

B2370 Arendonk, België

1170 AA Badhoevedorp

pels 100% uitwisselbaar met

Styrenics (Performance Products,

T +32 - 14 67 24 96

T +31 20 6597501

Hasco/ DME/ Staubli-RPL

Microgranulaat), Chi Mei (o.a.

F +32 - 14 67 05 81

F +31 20 6597392

ABS, M-ABS, SAN, PC, ASA), BASF

E info@resinex.be

E info@will-co.nl

(TPU), ExxonMobil (Santoprene,

• Slangen, snelkoppelingen & nip-

• Verdelers, stromingsregelaars, kogelkranen, fittingen • Conserveringsspray, reinigings-

TPE-V, EPDM, Vistamaxx, Vistalon,

spray, lossingsspray, smeer-

Exxelor), SK Chemicals (PETG), LG

spray (ook NSF-FDA)

Chem (o.a. M-ABS, PC

• Connectors/stekers, stroom- en

www.resinex.com

www.will-co.nl

Compounds, PMMA, POE, NBR,

thermokoppelkabels, filters,

SBR), Solvay Advanced Polymers

bronzen & messing tangen,

(PSU, PPS), Idemitsu (PC), Master

snelwisselplaten, knippers, uit-

Additives (Rubber), Cabot (Roet),

werperpennen, inbusbouten,

KumYang (OBSH blow.ag.), EVA.

zuignappen en -houders, pads, polijstmiddelen, thermovoelers, grijpers, opspanklemmen, nano coating, et cetera...

KR_ADV kleintjes.indd 51

02/12/2020 15:34

Masterbatches en compounds

Spuitgietmachines

Opleidingen

ARBURG BV Krommewetering 81

Opleidingen-themadagen- semi-

NL - 3543 AM Utrecht

nars

Masterbatches & Additieven

T 030 - 2426060

Kruisstraat 74, Eindhoven

- Viba

F 030 - 2426070

T 040 - 2969933,

- Cabot

E Netherlands@Arburg.com

F 040 - 2969930

- Unnox Iberia

E info@mikrocentrum.nl

www.arburg.nl

- Ultrabatch

www.mikrocentrum.nl www.kunststoffenbeurs.nl

- Polyblend

Elektrische, hybride en hydrau-

W & R Plastics BV

lische spuitgietmachines met

Uw partner voor zowel open- als

Jean Monnetpark 73

sluitkrachten van 125 tot

bedrijfsinterne opleidingen voor

7336 BB APELDOORN

5.000 kN. Robotsystemen -

o.a. Kunststoftechniek,

T 055 - 5335224

geïntegreerd in de SELOGICA

Spuitgieten, Extruderen, Vacuüm/

F 055 - 5335245

direct machinebesturing.

Thermovormen, Rotatiegieten,

E info@wenrplastics.nl

Matrijzen, Verbindingstechniek en

Composieten.

www.wenrplastics.nl

Meet & regelapparatuur Softwarepartner Colorex Master Batches BV

GEFRAN BENELUX NV

Achterdijk 12

Lammerdries-Zuid 14A

5705 CB Helmond

2250 Olen, België

T +31(0)492-524252

T +32 14 24 81 81

F +31(0)492-528784

F +32 14 24 81 80

E post@colorex.nl

E info@gefran.be

I www.gefran.be

www.colorex.nl

Sensoren:

Blisss software B.V.

Smeltdruk, voor elk polymeer

Molenveldlaan 110

Wegopnemers voor spuitgiet-

6523 RM Nijmegen

machines

T 024 - 3737968

Temperatuursensoren voor meting

F 024 - 3886941

in de smelt Instrumentatie:

E info@blisss.nl

Temperatuurregelaars voor

1 of meerdere zones

Dé Microsoft ERP partner met

www.blisss.nl

Solidstate relais met of zonder

specialistische kennis van de

Unique Qolors Masterbatches

stroombewaking

kunststofverwerkende industrie.

Automatisering:

Van planning, orderverwerking tot

Oerstroom 50,

Totaaloplossing voor extrusie en

machineparkkoppeling: Blisss

5421WV Gemert NL

spuitgieten

biedt de oplossing.

T 085 076 13 63

Drives:

E info@uniqueqolors.nl

AC-, DC- en Servodrives

W www.uniqueqolors.nl

KR_ADV kleintjes.indd 52

02/12/2020 15:34

We brengen service naar een hoger niveau! ENGEL belooft langdurige beschikbaarheid, flexibiliteit en efficiĂŤntie voor uw spuitgietproductie. We bieden zowel ondersteuning ter plaatse aan als onlinesupport op het moment dat u hulp nodig heeft. Profiteer bovendien van een omvangrijk cursusaanbod, dat eenvoudig persoonlijk of via webinars beschikbaar is! Daarnaast bieden wij u via het internet ons gratis e-connect klantenportaal, gekwalificeerd onderhoud op afstand via e-connect.24 ĂŠn de bewaking van proceskritische componenten tijdens uw productie via e-connect.monitor.

engelglobal.com/services

KR_Cover.indd 53

02/12/2020 15:26

Full support from Design to Final Part Engineering

• Polyolefins PPH, PPC, PPR, PP compounds LDPE, LMDPE, MDPE, HDPE, E/A TPO, Plastomers, PB-1 • Styrenics GPPS, HIPS, ABS • Engineering Plastics

• Elastomers & Rubbers

• Specialty Compounds Anti-Static, EMI, ESD, Thermally Conductive, Lubricated, Structural • Recycled & Circular

Products

PC, PC/ABS, PC/ASA, PC/PBT, PC/Polyester, PBT, PEI, PET, PMMA, POM, PPO, SAN, SBC, SMMA, TPI

PP, PE, PS & Engineering Plastics

KR_Cover.indd 54

CHARTE COLORIMETRIQUE

TPE-S, TPE-V, TPU EPDM, BR, E-SBR, S-SBR, Butyl

ASA, MABS, PA6, PA66, PA/ABS,

Ultrapolymers Group NV Gerard Mercatorstraat 90 • 3920 Lommel • Belgium Tel +32 (0)11 57 95 57 • Fax +32 (0)11 63 45 96 ask.be@ultrapolymers.com

Plastics

• Sustainable Solutions Compostable & biodegradable compounds

Ultrapolymers BV Galvanistraat 14-2 • 6716 AE Ede Netherlands Tel +31 (318) 64 12 16 • Fax +31 (318) 62 03 65 ask.nl@ultrapolymers.com

ultrapolymers.com 02/12/2020 15:26

Kunststof en Rubber 11-12 2020

Articles inside

Koele kunststoffen

Kleur aan kunststoffen

Een kunststuk van een ongeluk

Meerlaags kunststof recyclen

Hacoplast kijkt vooruit

Uitbreiding schadeonderzoek

VS op 3 vervuilers kustmilieus

Circulair ethyleen in pvc

Kansen om te minderen

Duurzaam produceren

Meer of minder plastic in zee?

Hoogwaardige platenpersen

Van diesel naar waterstof

Audi in proefproject

Kennisontwikkeling en samenwerking

Kweken met kunststof

Digitaal platform arburgXworld

20 jaar passie voor grondstoflogistiek

Flexibiliteit en kwaliteit vanaf 5 kg

Focus is onze troef

Sensoren bewaken materiaalaanvoer

Nieuw toekomst voor ‘de textiel

Bio-plastics veiliger?

BrancheBreed