nieuwsbrief Public Affairs Februari 2025
Beste leden,
De afgelopen periode was voor mijzelf en NMT-IRO een heel interessante. De verbouwing van ons kantoorpand heeft ervoor gezorgd dat veel leden bezocht zijn en dat we veel nieuwe informatie op hebben kunnen halen. Zelf ben ik in gesprek gegaan met verschillende Kamerfracties, hierover leest u meer op pagina 6.
NSC Kamerlid Aant Jelle Soepboer heeft een werkbezoek gebracht aan De Vries Scheepsbouw Makkum, hierover meer op pagina 7. Tijdens dit werkbezoek zijn er waardevolle gesprekken gevoerd over veel verschillende onderwerpen.
Voor NMT-IRO is het belangrijk hoe in de toekomst omgegaan wordt met de tendersystematiek voor nog te bouwen windparken op zee. Tijdens het debat van 29 januari hebben verschillende partijen hierover vragen gesteld aan Minister Sophie Hermans (Klimaat en Groene Groei). Meer over dit debat vindt u op pagina 8.
Ook op Europees niveau is er een belangrijke stap gezet. De Europese Commissie heeft het Competitiveness Compass gepresenteerd. Waarom NMT-IRO dit zo belangrijk vindt, leest u op pagina 10.
Al met al een maand waarin de sector niet stilgestaan heeft!
Met vriendelijke groet,
Jeroen de Graaf Directeur NMT-IRO
Nationaal niveau
(On)zichtbare voortgang Sectoragenda
De Sectoragenda Maritieme Maakindustrie is ruim een jaar geleden gepresenteerd en sindsdien wordt er hard gewerkt aan de uitvoering. De sector en overheid werken nauw samen om de vijf actielijnen om te zetten in concrete acties om de sector toekomstbestendig te maken zodat deze kan blijven bijdragen aan de nationale vitale belangen. Daarnaast zijn de vijf koploperprojecten in ontwikkeling. Sander den Heijer is bij Nederland Maritiem Land verantwoordelijk voor de succesvolle uitvoering van de Sectoragenda. Daarnaast is Sander nog 1 dag per week werkzaam bij NMT-IRO.
De uitvoering van de Sectoragenda is veel werk, zowel aan sector- als aan overheidszijde. Gelukkig is dit onderkend en is er capaciteit beschikbaar gemaakt (o.a. middels het Rijksregiebureau, zie de update van december 2024). Veel van de maatregelen uit de agenda zijn niet van vandaag op morgen geregeld en het duurt dan vaak ook een tijd voor de resultaten zichtbaar zijn.
Achter de schermen gebeurt echter een hoop. Zo wordt er door NMT-IRO een grondige inventarisatie gemaakt van de beschikbare en benodigde ruimte voor de sector om nu én in de toekomst in bedrijf te kunnen blijven. Harde cijfers en concrete informatie zijn nodig als inbreng in de verschillende discussies over ruimtelijke ordening bij de overheid. Samen zijn de overheid en sector bezig aan een analyse van de knelpunten rondom werkkapitaal en garantielijnen. Het doel is om deze knelpunten inzichtelijk te krijgen én om oplossingsrichtingen te formuleren. Dit is taaie materie en vanwege het belang voor de sector is het essentieel dat dit straks staat als een huis. Helaas betekent dit wel dat er veel tijd in gaat zitten. Onder regie van NML wordt er uitvoering gegeven aan de vier actielijnen uit de maritieme human capital agenda (1. sterk imago 2. inclusieve sector 3. toekomstbestendige leeromgeving 4. focus op loopbaanpaden). Doel van deze agenda is om als sector aantrekkelijker te worden en te blijven voor een grotere groep (potentiële) medewerkers. Er is achter de schermen al veel gebeurd en de eerste resultaten van deze agenda worden nu zichtbaar, zo wordt op 27 maart het eerste inclusiviteitsonderzoek gepresenteerd.
Maar er zijn meer zichtbare resultaten. Zo is het Maritiem Innovatie Programma opgetuigd. Dit is een subsidieregeling specifiek voor onze sector. Dat er behoefte is aan zo’n regeling en dat hij goed aansluit op die behoefte is inmiddels duidelijk: voor de eerste ronde hebben 36 consortia voorstellen ingediend. Bij de koploperprojecten zien we dat ook de eerste ronde van het Maritiem Masterplan een succes was. Er zijn op basis van hun aanvraag uiteindelijk 9 consortia geselecteerd die gezamenlijk 85 miljoen euro subsidie krijgen voor de ontwikkeling en bouw van schepen met waterstof, methanol of lng/carbon capture aandrijving.
Op dit moment wordt de voortgangsrapportage voor de Tweede Kamer opgesteld. In deze rapportage wordt voor alle actielijnen en koploperprojecten de stand van zaken gegeven. Dit wordt een mooi overzicht dat zeker niet alleen voor de Tweede Kamer bruikbaar is.
Wanneer dit document beschikbaar is wordt dat uiteraard gecommuniceerd. Bij vragen kunt u contact opnemen via Sander@sectoragendammi.nl
Gesprekken met Kamerleden
De afgelopen periode heeft onze directeur Jeroen de Graaf veel gesprekken gevoerd met de verschillende Tweede Kamerfracties om het belang van de maritieme maakindustrie en de offshore sector onder de aandacht te brengen. Deze ontmoetingen vormden de aftrap van een bredere dialoog met de politiek over de uitdagingen en kansen binnen onze sector.
Er is Kamerbreed al met veel partijen gesproken, zo is er gesproken met de VVD, ChristenUnie, GL/PVDA, CDA, PVV, en NSC. Er staan ook nog afspraken gepland met de overige fracties. Bovendien worden er werkbezoeken gepland met Kamerleden.
Tijdens de gesprekken kwamen verschillende belangrijke thema’s aan bod. Zo werd uitgebreid stilgestaan bij de Sectoragenda Maritieme Maakindustrie en het belang daarvan voor de industrie. De kansen en uitdagingen voor innovatie en groei binnen de maritieme sector en de cruciale rol van de Sectoragenda in de toekomstige ontwikkeling van onze industrie. Daarnaast werd gesproken over de ontwikkelingen rond Wind op zee, waarbij zowel de aanbestedingsprocedures als het belang van de energietransitie centraal stonden.
Ook het toekomstig verdienvermogen van de maritieme maakindustrie was een belangrijk onderwerp van gesprek, waarbij werd gekeken naar hoe Nederland internationaal concurrerend kan blijven in deze strategisch belangrijke sector. Verder kwam de superjachtbouw aan de orde, met aandacht voor de positie van Nederland als wereldleider in deze industrie en de noodzaak om deze voorsprong te behouden. Tot slot werd ook het PFAS-dossier besproken en de impact ervan op de maritieme sector.
Deze gesprekken hebben niet alleen de dialoog tussen de sector en de politiek versterkt, maar ook concrete resultaten opgeleverd om het belang van de maritieme maakindustrie te waarborgen.
Werkbezoek Kamerlid Aant Jelle Soepboer aan De Vries Scheepsbouw Makkum
Als resultaat van de gesprekken tussen de Kamerleden en onze directeur hebben wij een werkbezoek georganiseerd met NSC Kamerlid Aant Jelle Soepboer. Het werkbezoek vond plaats bij De Vries Scheepsbouw Makkum en bood een waardevolle gelegenheid om de Nederlandse maritieme maakindustrie en haar belang voor Nederland te bespreken.
Tijdens het werkbezoek gingen we onder andere dieper in op verschillende thema’s die essentieel zijn voor de sector:
Sluisverbreding Kornwerderzand
De beperkingen in scheepsgrootte belemmeren de concurrentiepositie van de maritieme maakindustrie in het achterland. Een bredere sluis is noodzakelijk om groei en innovatie in de sector te blijven stimuleren.
Belang van de maritieme maakindustrie
De superjachtbouw speelt een cruciale rol als drijvende kracht achter innovatie en vergroening binnen de sector. Echter, de industrie staat voor uitdagingen, zoals internationale concurrentie en regelgeving die verdere ontwikkeling kunnen belemmeren.
Onderwijs en vakmanschap
De sector heeft goed opgeleide vakmensen nodig. Er is gesproken over de aansluiting tussen beroepsen praktijkonderwijs en de behoefte aan meer samenwerking tussen onderwijsinstellingen en bedrijven. Initiatieven zoals gastdocenten uit de praktijk kunnen hieraan bijdragen.
Energietransitie en klimaatadaptatie
Door innovatieve en duurzame oplossingen kan Nederland zich internationaal richten op een koploperspositie, vooral in klimaatadaptatie. Duurzame aanbestedingsprocedures en natuurvriendelijke infrastructuur- en energieprojecten moeten actief worden gestimuleerd.
Om het belang van ketensamenwerking te onderstrepen waren ook Eekels Technology en NHL Stenden aanwezig bij het werkbezoek. Hun aanwezigheid benadrukte hoe samenwerking tussen bedrijven, onderwijs en overheid essentieel is voor een toekomstbestendige maritieme sector.
Commissiedebat RES en wind op zee
Voor NMT-IRO is de tendersystematiek voor toekomstige windparken op zee een cruciaal aandachtspunt. Nederland moet de elektriciteitsvoorziening verduurzamen, maar tegelijkertijd marktpartijen blijven stimuleren om te investeren. De huidige systematiek, waarin het financieel bod leidend is, brengt grote risico’s met zich mee. Inflatie, stijgende kosten en volatiele energieprijzen maken investeringen onzeker. Een gebrek aan inschrijvingen bij toekomstige tenders is hier een mogelijk gevolg van.
Daarom pleiten wij voor invoering van het Contract for Difference (CfD)-model, een bewezen aanpak in andere EU-lidstaten. Dit model biedt ontwikkelaars zekerheid door een gegarandeerde minimumprijs te hanteren, terwijl overwinsten worden afgeroomd.
Tijdens het debat van 29 januari jl. hebben verschillende partijen Minister van Klimaat en Groene Groei, Sophie Hermans, hierover bevraagd. De minister erkent de uitdagingen rondom investeringsbereidheid en wil deze bereidheid vergroten door tenders op te splitsen en marktconsultaties uit te voeren. De mogelijkheid van een CfD-model wordt onderzocht, maar kan door wet- en regelgeving en Europese goedkeuring waarschijnlijk pas vanaf 2027 worden toegepast.
Tijdens het opvolgende tweeminutendebat is de volgende motie ingediend door dhr. Grinwis (ChristenUnie):
verzoekt de regering de Kamer nog dit kwartaal te informeren over hoe de later dit jaar te openen tender voor wind op zee zodanig wordt vormgegeven dat de kans van slagen groter wordt, waarbij wordt ingegaan op zaken als het tijdelijk geclausuleerd onderbrengen van wind op zee in de SDE++-regeling en het bevorderen van de vraag, en tevens het tijdpad te schetsen op weg naar het realiseren van een lange termijn oplossing voor wind op zee met behulp van contracts for difference.
Een stap in de goede richting, maar wij zullen dit nauwlettend blijven volgen en zetten ons in voor een eerlijke, stabiele en duurzame markt voor offshore-energie in Nederland.
Marktconsultatie
Jullie zijn een belangrijke schakel in de value chain en zullen zeker baat hebben bij een rechtvaardige en zinnige tendersystematiek, juist ook met het oog op lange termijn ambities van ons als samenleving op het gebied van energiezekerheid.
Bij deze de oproep om deze eerste marktconsultatie te benutten om je stem te laten horen. De marktconsultatie staat open tot 28 februari a.s. en is hier te vinden.
De gehele input van NMT-IRO vind je in de bijlage.
Europees niveau 2
Europese Commissie presenteert Competitiveness Compass
Op 29 januari jl. presenteerde de Europese Commissie de Competitiveness Compass (CC), de eerste grote beleidsmaatregel van haar nieuwe mandaat. Dit strategische kader moet de Europese Commissie helpen bij haar werkzaamheden op het gebied van concurrentievermogen, decarbonisatie en innovatie.
Wij verwelkomen deze nieuwe strategie en zijn positief over de bevestiging dat de langverwachte Industrial Maritime Strategy in 2025 zal worden gepresenteerd, samen met de European Port Strategy en het Sustainable Transport Investment Plan.
Een van de belangrijkste initiatieven binnen de CC is de Clean Industrial Deal, een plan om de Europese industrie te verduurzamen. Dit plan wordt op 26 februari gepresenteerd. Eerder werd de maritieme industrie niet als strategische sector opgenomen in de Clean Industrial Deal, maar door interventies van SEA Europe wordt dit naar alle waarschijnlijkheid wel opgenomen in de definitieve versie.
De CC moet ervoor zorgen dat de innovatiekloof met andere landen en continenten verkleind wordt. Gezamenlijk moet er een routekaart worden opgesteld om de afhankelijkheid te verkleinen en de veiligheid te vergroten. Dit moet bereikt worden door:
1. Beleidsveranderingen te identificeren en samenwerking te verbeteren.
2 Regels te vereenvoudigen, schaalvoordelen te benutten en EU-beleid beter te coördineren.
Wanneer het definitieve rapport wordt gepubliceerd, zullen wij dit delen in een opvolgende nieuwsbrief.
Inbreng NMT-IRO t.b.v. commissiedebat RES en wind op zee
Met het oog op het commissiedebat RES en wind op zee op 29 januari aanstaande brengt NMT-IRO (de brancheorganisatie die meer dan een derde van de Nederlandse maritieme sector vertegenwoordigt) graag de volgende twee punten onder uw aandacht.
Tendersystematiek
Nederland staat voor een grote uitdaging: de elektriciteitsvoorziening verduurzamen en tegelijkertijd marktpartijen blijven stimuleren om te investeren. In de huidige tendersystematiek is het financieel bod leidend. Dat zorgt voor grote onzekerheden: inflatie, stijgende kosten en volatiele energieprijzen maken investeringen risicovol. Daardoor is een reëel risico op een gebrek aan inschrijvingen bij toekomstige tenders in de nabije en verdere toekomst. Dat brengt op haar beurt zowel de Nederlandse klimaatdoelen als onze strategische autonomie in gevaar.
In landen zoals het Verenigd Koninkrijk bewijst het Contract for Difference (CfD)-model zijn waarde als oplossing voor dit probleem: het biedt ontwikkelaars zekerheid met een gegarandeerde minimumprijs, terwijl overwinsten worden afgeroomd. Grote partijen in de sector pleiten al langere tijd voor invoering van dit model in Nederland. Het Ministerie onderzoekt dit model, maar voor de aanstaande twee tenderrondes komt dat te laat. Daarom zou het tempo o.i. omhoog moeten zodat het CfD-model wél toepasbaar is bij de toekomstige tenders daarna.
Daarom roepen wij op om (i) spoedig het overleg met sectorpartijen hierover te zoeken en (ii) het CfDmodel versneld te onderzoeken en toe te passen voor toekomstige tenders, bijvoorbeeld door het model uit andere lidstaten waar dat een succes is te kopiëren.
Waterstofproductie op zee
De maritieme sector speelt een sleutelrol in de energietransitie. Waterstofproductie op zee biedt een unieke kans om die positie te versterken. Bij het pilotproject PosHYdon bij Scheveningen[1] en de demonstratieprojecten langs de kust[2] worden veelbelovende stappen gezet.
Vooral voor locaties verder dan 100 km uit de kust blijft de ontwikkeling van waterstofproductie op zee essentieel. Op die afstanden is het efficiënter om opgewekte elektriciteit om te zetten in waterstof, die vervolgens naar land kan worden gebracht voor opslag, direct gebruik of omzetting naar elektriciteit.
Wij bepleiten daarom dat
1. Het ministerie blijft investeren in innovatie en samenwerking met TenneT, marktpartijen en kennisinstellingen om grootschalige waterstofproductie op zee verder te ontwikkelen; en 2. De ambities voor waterstofproductie op zee stevig te verankeren in beleid en lopende projecten actief te ondersteunen. De maritieme sector heeft de innovatiekracht en kennis om hierin een leidende rol te vervullen. Door deze projecten voortvarend te ondersteunen, versterken we zowel de Nederlandse maritieme industrie als onze internationale concurrentiepositie.
Afsluiting
Kortom, de energietransitie brengt grote uitdagingen én kansen met zich mee. Met een toekomstbestendige tendersystematiek en het verder stimuleren van waterstofproductie op zee kan Nederland zijn klimaatdoelen realiseren. Wij staan graag klaar om de onderwerpen verder toe te lichten en samen te werken aan een sterke, duurzame toekomst.
[1] https://poshydon.com/nl/home/
[2] https://www.rvo.nl/onderwerpen/waterstof/waterstofproductie-op-zee
Een uitgave van: Brancheorganisatie NMT-IRO
Postbus 23541, 3001 KM Rotterdam
Vormgeving & layout: Steenbergen Ontwerp Studio
Willemswerf • Boompjes 40 • 3011 XB Rotterdam
Postbus 23541 • 3001 KM Rotterdam
T +31 (0)88 44 51 000
E info@maritimetechnology.nl
I www.nmt-iro.nl
Colofon
Teamleider Arnold de Bruijn bruijn@maritimetechnology.nl
Arbeidsmarkt en Onderwijs Karlijn van de Kamp kamp@maritimetechnology.nl
Financieringen Lennaert Rolloos rolloos@maritimetechnology.nl
Vestigingsklimaat Erik Peters peters@maritimetechnology.nl
Offshore-energy Tjerk Suurenbroek suurenbroek@maritimetechnology.nl