Nauczyciel i Szkoła - nr 104 (1) - 2020

Miesięcznik Podkarpackiego Centrum Edukacji Nauczycieli w Rzeszowie

„Ceramiczne dialogi”

nrnr1 9 (104) (62)styczeń-luty październik2020 2015••ISSN ISSN2080-6698 2080-6698

Nowy Wiśnicz 2019

Matematyczne spojrzenie na klasyczną strukturę lekcji – seminarium w PCEN O/Tarnobrzeg Gdzie jest nasz Betlejem – Jasełka w wykonaniu uczniów ZS Specjalnych w Dębicy I Ty masz talent – Festiwal dla Dzieci i Młodzieży z Niepełnosprawnością Intelektualną Jasełka wigilijne pt. Polska Stajenka w Szkole Podstawowej w Majdanie Sieniawskim Jasełka wigilijne w Szkole Podstawowej nr 17 w Rzeszowie

Redaguje: dr Janusz Ustrzycki – redaktor naczelny Projekt okładki i skład komputerowy: Janusz Ustrzycki Współpraca: Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego w Rzeszowie Kuratorium Oświaty w Rzeszowie Muzeum Dobranocek w Rzeszowie Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Rzeszowie Muzeum Okręgowe w Rzeszowie Muzeum Etnograficzne w Rzeszowie PIE Europe Direct - Rzeszów

Z P O D K A R PA C K I E G O C E N T RU M E D U K A C J I N AU C Z YC I E L I Matematyczne spojr zenie na klasyczną strukturę lekcji

1

Z Ż YC I A S Z KÓ Ł I P L A C ÓW E K O Ś W I ATOW YC H P O D K A R PA C I A Oblicza wody to hasło XIV Powiatowego Sejmiku Ekologicznego

2

Turniej Piłki Siatkowej Nauczycieli o Puchar Starosty Powiatu Dębickiego

3

Praktyka zawodowa w Niemczech uczniów Zespołu Szkół nr 2 w Dębicy

4

Einfach Fit in Deutsch – Po niemiecku walczyli o międzynarodowe certyfikaty

5

Gdzie jest nasz Betlejem

6

I Ty masz talent – VI Wojewódzki Festiwal dla Dzieci i Młodzieży z Niepełnosprawnością Intelektualną

8

Jasełka wigilijne pt. Polska Stajenka w Szkole Podstawowej w Majdanie Sieniawskim

10

Meritum. Pismo Podkarpackiego Kuratora Oświaty

11

Z Ż YC I A S Z KÓ Ł I P L A C ÓW E K O Ś W I ATOW YC H P O D K A R PA C I A Jasełka wigilijne w Szkole Podstawowej nr 17 w Rzeszowie

15, 18

Międzynarodowa współpraca w Szkole Podstawowej w Głogowie Małopolskim

16

Dziecko z rodziny imigracyjnej w systemie polskiej oświaty

19

I Podkarpacki Maraton Biologiczny w I Liceum Ogólnokształcącym w Dębicy

20

Odsłonięcie popiersia Króla Władysława Jagiełły patrona I LO w Dębicy

21

V Podkarpacki Turniej Budowlany Monterów Systemów Suchej Zabudowy

22

Sukces uczniów ZS ZDZ w Rzeszowie na ogólnopolskim Turnieju Budowlanym „Złota Kielnia”

23

Podpisanie porozumienia między ZS nr 4 w Dębicy a firmą LOT Aircraft Maintenance Services w Warszawie

24

III str. – Poplenerowa wystawa rzeźby i ceramiki „Ceramiczne Dialogi” - Nowy Wiśnicz 2019 – (Fot. J. Ustrzycki) I, IV – Pokaz fryzjerski przygotowany przez uczniów Technikum usług fryzjerskich ZS nr 4 w Dębicy – (Fot. J. Ustrzycki)

© Copyright by Podkarpackie Centrum Edukacji Nauczycieli w Rzeszowie, Rzeszów 2020 Wydawca: Podkarpackie Centrum Edukacji Nauczycieli w Rzeszowie, 35-036 Rzeszów, ul. Niedzielskiego 2 tel. 17 853 40 97, fax. 17 853 46 82, www.pcen.pl, e-mail: justrzycki@pcen.pl Druk i oprawa: Agencja Reklamy Eureka Plus Nakład: 1000 egz.

ISSN 2080-6698

Z działalności Podkarpackiego Centrum Edukacji Nauczycieli w Rzeszowie

Matematyczne spojrzenie na klasyczną strukturę lekcji

W

dniu 4 lutego 2020 roku w Podkarpackim Centrum Edukacji Nauczycieli Oddział w Tarnobrzegu odbyło się seminarium pt. Tok lekcyjny w układach łańcuchów Markowa jako rozszerzenie herbartowskiego toku lekcyjnego. Gościem i zarazem prelegentem był dr Michał Kosztołowicz, nauczyciel akademicki Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, autor około 300 prac naukowych, głównie z zakresu metodologii dydaktyki, z której wynika główny cel kształcenia, a mianowicie: kształcenie na miarę możliwości każdego ucznia.

Doktor Michał Kosztołowicz kształcił się u słynnego matematyka Hugo Steinhausa, współtwórcy Lwowskiej Szkoły Matematycznej, do której należał m.in. Stefan Banach. Po II wojnie światowej profesor Steinhaus był dziekanem Instytutu Matematyki na Uniwersytecie Wrocławskim, a ówczesny student WSP w Opolu – Michał Kosztołowicz uczestniczył w wykładach i seminarium magisterskim prowadzonym przez Mistrza.

Po zakończeniu studiów pracował w Sandomierzu jako nauczyciel matematyki. W 1970 r. M. Kosztołowicz został zatrudniony jako wykładowca na Wydziale Matematyki na Uniwersytecie Jana Kochanowskiego w Kielcach. Doktorat obronił na Uniwersytecie Łódzkim.

Doktor Kosztołowicz miał cykl wykładów na Uniwersytecie Oxfordzkim i na innych renomowanych uczelniach europejskich. Wydawał opinie i przygotowywał recenzje dla uniwersytetów w Kanadzie i USA. Jest członkiem licznych towarzystw naukowych, w tym Towarzystwa Naukowego Sandomierskiego.

Twierdzi, że matematyka to nauka humanistyczna, ponieważ służy człowiekowi i jest elementem kultury duchowej, a wzory matematyczne i definicje to dobro kultury.

Wyznaje zasadę, że są rzeczy, w które trzeba uwierzyć, aby je zobaczyć. I dlatego uważa, że umysł ludzki jest wielką niewiadomą, podobnie zresztą jak i jego możliwości. A jeszcze większą niewiadomą według Pana Kosztołowicza jest ludzkie serce, w którym jest miłość do Boga i człowieka. Wiara i matematyka mają wiele wspólnego, ponieważ są fundamentem filozofii jako nauki „miłującej mądrość”. Dlatego twierdzi, że

Dr Michał Kosztołowicz – nauczyciel akademicki Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, uczeń słynnego matematyka Hugo Steinhausa, współtwórcy Lwowskiej Szkoły Matematycznej

Dr Michał Kosztołowicz i dr hab. Anna Szylar

człowiek powinien korzystać z nauki, a nauka powinna opierać się na człowieczeństwie.

I te idee dr Kosztołowicz realizuje w życiu i swojej pracy naukowej. Wychował liczne pokolenia matematyków, zajmuje się też dydaktyką nauczania i swoją prelekcję poświęcił właśnie tym problemom. Opracował bardzo interesującą koncepcję kształcenia, w której wykorzystuje wybrane metody matematyczne do szacowania rezultatów kształcenia.

Opracowała: dr hab Anna Szylar PCEN Odział w Tarnobrzegu

Nauczyciel i Szkoła nr 1 (104)

1

Z życia szkół i placówek oświatowych

Oblicza wody to hasło XIV Powiatowego Sejmiku Ekologicznego

W

oda to niepozorna, przezroczysta ciecz, bez smaku i zapachu. Jednakże wszystko, co żyje na Ziemi jest zależne od wody. Bez niej nie byłoby życia. W związku z tą ważną rolą wody 11 grudnia 2019 r. w Starostwie Powiatowym w Dębicy odbył się XIV Powiatowy Sejmik Ekologiczny pod hasłem „Oblicza wody”. Był on adresowany do uczniów szkół ponadpodstawowych.

Organizatorami Sejmiku Ekologicznego byli: Zespół Szkół nr 4 im. Mikołaja Kopernika w Dębicy oraz Starostwo Powiatowe w Dębicy. Sejmik został otwarty przez Starostę Powiatu – Piotra Chęćka. Następnie uczniowie Technikum z Zespołu Szkół nr 4 przybliżyli zgromadzonej młodzieży pochodzenie wody na naszej planecie i przedstawili, jak duże są zasoby wodne hydrosfery.

Wśród zaproszonych gości, którzy wygłosili bardzo interesujące prelekcje, znaleźli się: Magdalena Depa-Muniak – właścicielka firmy Apetyt na Zdrowie, która przedstawiła rolę wody w odżywianiu naszego organizmu oraz Jolanta Soboń i Magdalena Kaczmarczyk z „Wodociągów Dębickich” sp. z o.o., które odniosły się do faktów i mitów związanych z wodą z kranu oraz przedstawiając proces uzdatniania wody przekonywały zebranych, że picie Dębickiej Kraniczanki jest bezpieczne dla zdrowia.

Dzięki uprzejmości Wodociągów Dębickich uczestnicy sejmiku mogli spróbować Dębickiej Kraniczanki.

Jolanta Ciba z Podkarpackiego Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Rzeszowie opowiedziała o badanu i jakości wód powierzchniowych w województwie podkarpackim i w powiecie dębickim. Magdalena Kusiba z Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Podkarpackiego Oddziału Regionalnego w Dębicy przedstawiła skutki suszy w rolnictwie oraz sposoby radzenia sobie z tym problemem poprzez dotacje unijne przeznaczane na nawadnianie gospodarstw rolnych wraz z ochroną gleb i wód.

Sejmik zakończyła dyskusja, w czasie której młodzież zadawała prelegentom pytania, które zrodziły się po wysłuchaniu wystąpień zaproszonych gości.

Głównym celem tych wszystkich wystąpień było przekonanie zebranych, że woda jest bezcennym darem, dlatego wielka jest potrzeba dbania o jej zasoby. Każdy z nas ma wpływ na zmniejszenie zużycia i zanieczyszczenia wody m.in. poprzez zmianę codziennych nawyków.

Koordynatorkami tego przedsięwzięcia były Agnieszka Malinowska i Lucyna Maziarka. W przygotowaniach brały udział również panie: Anna Depa i Marzena Kowalczyk.

Szczególne podziękowania należą się młodzieży z klasy I Tl, II Ts i III Tl , która zajęła się przygotowaniem dekoracji sali, poczęstunku oraz poprowadzeniem konferencji.

2

Nauczyciel i Szkoła nr 1 (104)

Opracowała: Anna Depa Zespół Szkół nr 4 w Dębicy

Z życia szkół i placówek oświatowych

Turniej Piłki Siatkowej Nauczycieli o Puchar Starosty Powiatu Dębickiego

J

uż od 20 lat w Zespole Szkół nr 2 im. Eugeniusza Kwiatkowskiego w Dębicy rozgrywany jest Turniej Piłki Siatkowej Nauczycieli o Puchar Starosty Powiatu Dębickiego.

Organizacja Turnieju Piłki Siatkowej o Puchar Starosty była pomysłem nauczyciela wychowania fizycznego – Bogumiła Bogacza. Przy pełnej akceptacji ówczesnej Dyrektor Pani Marii Auguścik i dzięki zaangażowaniu wszystkich nauczycieli wychowania fizycznego udało się ten pomysł zrealizować. W grudniu 2000 r. na zaproszenie szkoły, znanej w środowisku jako „Kwiatek”, odpowiedziały dwie szkoły z terenu Dębicy: Zespół Szkół Zawodowych nr 1 i Zespół Szkół Zawodowych nr 3. W zawodach wystąpił także Zespół Szkół nr 2 jako organizator. Turniej odbył się w hali sportowej Igloopolu.

Impreza na tyle się spodobała, że wszyscy postanowili: co roku w pierwszą sobotę grudnia będzie się odbywał turniej piłki siatkowej nauczycieli.

W roku 2001 zaproszono do udziału nauczycieli szkół podstawowych i średnich, a w następnych latach nauczycieli szkół podstawowych, gimnazjalnych oraz ponadgimnazjalnych z terenu powiatu dębickiego.

Wówczas to organizatorzy poprosili Starostę Powiatu Dębickiego o objęcie honorowym patronatem nauczycielskiego turnieju. Dlatego od 2002 r. zawody zostały nazwane Turniejem Piłki Siatkowej Nauczycieli o Puchar Starosty Powiatu Dębickiego. I w tymże roku

zanotowano największą frekwencję, bo aż 11 szkół wzięło udział w zawodach, które musiały trwać dwa dni, żeby wyłonić zwycięzcę.

Obecnie w turnieju uczestniczy około stu nauczycieli i rodziców, którzy traktują zawody jako świetną zabawę, podnoszenie swoich umiejętności, kondycji, a także jako możliwość spotkania się z innymi. Tym samym wymieniają poglądy i doświadczenia, integrują się w społeczności szkolnej. W organizację zaangażowani są nauczyciele oraz uczniowie, a nad całością czuwa obecna Pani Dyrektor – Joanna Dymitrowska.

W tym roku – 7 grudnia 2019 r. – odbył się XX Jubileuszowy Turniej. Był on równocześnie imprezą inaugurującą obchody 70-lecia powstania popularnego „Kwiatka”. 10 drużyn brało udział w zawodach z terenu Dębicy i powiatu dębickiego, w tym roku dołączyła reprezentacja Starostwa Powiatu Dębickiego.

Z okazji jubileuszu wszyscy uczestnicy otrzymali pamiątkowe medale, a w przerwie turnieju odbyły się pokazy artystyczne i sportowe w wykonaniu uczniów naszej szkoły: występował zespół taneczny Royal Kwiatek, zespół muzyczny, uczennice w układzie fitnesowym oraz uczniowie w pokazie walki bokserskiej, a także uczennice klas pierwszych jako cheerleaderki. W turnieju zwyciężyła drużyna absolwentów Zespołu Szkół nr 2 w Dębicy.

Opracowała: Ewa Prasoł z-ca dyrektora w Zespole Szkół nr 2 im. Eugeniusza Kwiatkowskiego w Dębicy

Nauczyciel i Szkoła nr 1 (104)

3

Z życia szkół i placówek oświatowych

Praktyka zawodowa w Niemczech uczniów Zespołu Szkół nr 2 w Dębicy

W

Zespole Szkół nr 2 im. Eugeniusza Kwiatkowskiego w Dębicy w okresie od października 2019 do października 2020 r. realizowany jest projekt Praktyka zagraniczna dla kariery zawodowej.

Projekt finansowany jest z funduszy unijnych na zasadach Programu Erasmus+, sektor Kształcenie i szkolenia zawodowe. W ramach projektu odbędą się dwa dwutygodniowe wyjazdy 20-osobowych grup uczniów Technikum Informatycznego i Technikum Elektronicznego wraz z opiekunami – nauczycielami przedmiotów zawodowych – do Schkeuditz w pobliżu Lipska w celu odbycia praktyki zawodowej, zorganizowanej przez firmę Vitalis Betreuungsgesellschaft für Modellprojekte mbH. Uczniowie Technikum Informatycznego będą mieć możliwość sprawdzenia swojej wiedzy teoretycznej w praktyce i rozszerzenia jej o treści wykraczające poza podstawę programową zajmując się tematyką sieci komputerowych i projektując SmartHome/System inteligentnego domu.

Uczniowie technikum elektronicznego będą zajmować się projektowaniem i montowaniem drukarki 3D, która będzie drukować praktyczne trójwymiarowe przedmioty z plastiku/konstrukcja samoreplikująca się, dająca możliwość trójwymiarowego drukowania poszczególnych elementów samej drukarki/.

Przed wyjazdem na praktykę zagraniczną uczniowie otrzymają odpowiednie przygotowanie pod względem pedagogicznym, kulturowym i językowym. W czasie praktyki

uczniowie odbędą również wizytę techniczną w zakładzie produkcyjnym BMW w Lipsku, gdzie zapoznają się z obszarami produkcji fabryki samochodów osobowych. Stażyści poznają też działalność przedsiębiorstwa w Niemczech oraz odwiedzą miasta ważne dla kultury i historii Niemiec: Lipsk, Drezno i Berlin. Po ukończeniu praktyki młodzież otrzyma potwierdzenia odbycia stażu, dokument ECVET oraz świadectwo Europass (Suplement do Dyplomu Potwierdzającego Kwalifikacje Zawodowe).

Pierwsza grupa uczniów wróciła już po odbytych praktykach. Ich opinie są bardzo pozytywne. Oprócz zdobycia praktycznej wiedzy i umiejętności uczestnicy wymieniają inne korzyści, ważne dla ich rozwoju. Dla Dawida ważne były: praca w zespołach i porozumiewanie się w innym języku. Jeśli chodzi o konkretną pracę – informatycy w pierwszym tygodniu robili strony internetowe, zaś w drugim instalacje „smart home”, w tym instalację elektryczną, która jest poza programem nauczania technikum informatycznego. Bartosz dzięki udziałowi w praktyce przełamał barierę językową i oswoił się z używaniem języka obcego w pracy i na co dzień. Chwali sobie poznanie systemu inteligentnego domu. Michałowi praktyki minęły ciekawie i zbyt szybko. Jest bardzo zadowolony z warunków mieszkaniowych, jakie im zapewniono oraz z organizacji praktyk. Wszyscy chwalą sobie też możliwość poznania kraju sąsiada, jego kultury, tradycji, przyjrzenia się życiu w dużych niemieckich miastach.

Z wypowiedzi uczniów Patryk: Mimo naszego początkowego sceptycznego podejścia co do organizacji i przebiegu praktyk wszystkie aspekty pobytu były na wysokim poziomie. Cała grupa zdobyła nowe umiejętności, nie tylko w naszej dziedzinie zawodowej, ale także w kilku innych, powiązanych z naszą. Niektóre osoby nadzwyczaj zainteresowały się tematami omawianym na praktykach i kontynuują swoje kształcenie się w tych dziedzinach po powrocie.

Krzysztof: Wyjazd ten umożliwił mi sprawdzenie nabytych umiejętności w praktyce oraz pokazał mi, jak może wyglądać moja przyszła praca w zawodzie. Podczas praktyk udoskonaliłem również komunikację w obcych językach, co z pewnością ułatwi mi znalezienie pracy.

Miłosz: Podczas praktyki miałem okazję zapoznać się i pracować z systemem inteligentnego domu, a także rozwinąć swoje umiejętności związane z tworzeniem stron i prezentacji internetowych. Z całości wyjazdu jestem zadowolony, oprócz zajęć i praktyk odwiedziliśmy wiele ciekawych miejsc m.in. Berlin i Lipsk.

Opracowała: Ewa Prasoł z-ca dyrektora w Zespole Szkół nr 2 w Dębicy

4

Nauczyciel i Szkoła nr 1 (104)

Z życia szkół i placówek oświatowych

Einfach Fit in Deutsch Po niemiecku walczyli o międzynarodowe certyfikaty

50

uczniów ze szkół podstawowych i ponadpodstawowych z powiatu dębickiego wzięło udział w Powiatowym Konkursie z Języka Niemieckiego zorganizowanym przez Liceum Ogólnokształcące w Pilźnie. Ideą przedsięwzięcia było zapoznanie uczniów z formułą międzynarodowych certyfikatów językowych.

Einfach Fit in Deutsch to nazwa Powiatowego Konkursu z Języka Niemieckiego, który wraz z pilzneńskim liceum współorganizowało Polskie Stowarzyszenie Nauczycieli Języka Niemieckiego oraz tarnowski Goethe Instytut.

Konkurs został przeprowadzony na wzór egzaminów Instytutu Goethego Fit in Deutsch oraz Goethe Zertifkat. Poza wieloma nagrodami rzeczowymi, które mieli szansę zdobyć uczniowie, laureaci ze szkół podstawowych, którzy stanęli na podium otrzymali stypendia finansujące im przystąpienie do egzaminów certyfikujących.

Zależało nam na tym, aby również nagrody odzwierciedlały ideę naszego konkursu. Dlatego też zrodził się pomysł, aby osiągnięcia naszych laureatów nagrodzić możliwością sfinansowania im egzaminu językowego, dzięki któremu mogą uzyskać międzynarodowy certyfikat przydatny w dalszym rozwoju. Cieszymy się, że do takiej formy nagrody przychyliła się Fundacja Śnieżki „Twoja Szansa”, dzięki której pomysł udało się sfinansować – podsumowuje Magdalena Smołucha – nauczyciel języka niemieckiego w Liceum Oogólnokształcączym w Pilźnie.

O tym, że pilzneński konkurs to przedsięwzięcie na dużą skalę świadczy także ilość patronatów: Małgorzaty Rauch – Kuratora Oświaty, Ewy Gołębiowskiej – Burmistrz Pilzna, Mariusza Szewczyka – Burmistrza Dębicy, a także Piotra Chęćka – Starosty Powiatu Dębickiego.

Wszystkie te osoby wsparły przedsięwzięcie nagrodami rzeczowymi.

(od lewej:)

Anna Wilczyńska – dyrektor Wydziału Edukacji w Dębicy, Magdalena Smołucha – nauczyciel Liceum Ogólnokształcącego w Pilźnie i organizatorka Powiatowego Konkursu Języka Niemieckiego, laureaci Konkursu – uczniowie szkół podstawowych w Czarnej i Latoszynie, Jolanta Rębiś – dyrektor Liceum Ogólnokształcącego w Pilźnie

(od lewej:) Magdalena Smołucha – nauczyciel LO w Pilźnie i organizatorka Powiatowego Konkursu Języka Niemieckiego, Jolanta Rębiś – dyrektor Liceum Ogólnokształcącego w Pilźnie, laureaci Konkursu – uczniowie I oraz II Liceum Ogólnokształcącego w Dębicy i Liceum Ogólnokształcącego w Pilźnie

(od lewej:) Magdalena Smołucha – nauczyciel Liceum Ogólnokształcącego w Pilźnie i organizatorka Konkursu, laureaci Konkursu – uczniowie szkół podstawowych: SP nr 2 w Dębicy, SP w Łękach Górnych i SP w Januszkowicach

Opracowała: Lidia Sozańska Liceum Ogólnokształcące w Pilźnie

Nauczyciel i Szkoła nr 1 (104)

5

Z życia szkół i placówek oświatowych

Gdzie jest nasze Betlejem?

Jasełka w wykonaniu uczniów Zespołu Szkół Specjalnych w Dębicy

B

ożonarodzeniowy okres jest chyba najbardziej oczekiwanym czasem dla większości ludzi. Niezmiennie od wielu lat kojarzy się on z choinką, kolędami i rodzinnymi spotkaniami. Dla wielu ze świętami Bożego Narodzenia związane są również przedstawienia jasełkowe, które nawiązują do losów Świętej Rodziny, czasu narodzin Jezusa oraz poruszają problemy współczesnego człowieka.

W Zespole Szkół Specjalnych w Dębicy jasełka są wystawiane co roku. Na przestrzeni lat zmieniały się dekoracje i przesłania, ale jedno nie zmieniło się wcale – zaangażowanie dzieci, młodzieży i nauczycieli w przygotowanie przedstawień ciekawych, humorystycznych i zawierających pewną mądrość życiową dla każdego, kto chce słuchać i wyciągać wnioski. Nieodłącznym elementem tych szkolnych jasełek jest to, że są one przygotowywane nie tylko dla szkolnej społeczności, ale również dla środowiskowych domów opieki, domów pomocy społecznej, zaprzyjaźnionych placówek oświatowych, emerytowanych nauczycieli, lokalnych władz oraz sponsorów. Tę tradycję zapoczątkowała Pani Danuta Wadas, która nieprzerwanie od 18 lat przygotowuje uczniów do jasełkowych wystąpień. Jest to istotny element, który pozwala na promocję Szkoły Specjalnej w innych środowiskach oraz umożliwia integrację z innymi osobami – bezcenną jeśli chodzi o dzieci i młodzież z niepełnosprawnością intelektualną.

Najważniejsze jednak jest to, że każdy występujący ma poczucie spełnienia i możliwość odkrycia swojego talentu – czy to wokalnego, czy aktorskiego bądź tanecznego.

Tegoroczne jasełka były zatytułowane Ktoś najważniejszy i choć już sam tytuł kojarzył się każdemu z widzów z Dzieciątkiem Jezus, to jednak dla poszczególnych bohaterów przedstawienia nie było to takie oczywiste.

Historia ma swój początek w miasteczku Chwalipiętowo, w którym zgodnie żyją przedstawiciele różnych zawodów. Spokój i zgoda zostają jednak zakłócone przez pojawienie się Diabła, który nie mogąc znieść przyjaźni między mieszkańcami, doprowadza do licznych kłótni i wielkiej bijatyki. W efekcie nikt nikomu nie pomaga, a wzajemna niechęć prowadzi do wielu, czasem absurdalnie śmiesznych problemów. Nienawiść, która między

6

Nauczyciel i Szkoła nr 1 (104)

mieszkańcami miasteczka zapanowała, tak bardzo utrudniła im życie, że zmęczeni tym udali się do betlejemskiej szopki, by móc spotkać się ze Świętą Rodziną.

Gdy przybyli na miejsce, otrzymali od Maryi wskazówki, jak powinni żyć oraz jak wzajemnie się szanować i doceniać, gdyż każdy, niezależnie od wykonywanej pracy, jest ważny i potrzebny. Przedstawienie zakończyło się sceną pojednania bohaterów i nadaniem ich miasteczku nowej nazwy – Zgoda. Występ, oprócz ciekawej fabuły, został również urozmaicony piękną muzyką, kolędami wykonywanymi przez uczniów oraz strażacką zumbą w wykonaniu ucznia klasy IV. Tegoroczne jasełka, przedstawione przez uczniów, przechodzą już do pamięci. Były one powodem do śmiechu, ale również subtelnej refleksji nad samym sobą, bo przecież każdy z nas widzi czasami: ile żalu i goryczy w każdym z nas, ile gniewu w dniu codziennym (…). Omijamy się nawzajem naszym nowym obyczajem (…) obcy sobie i zgorzkniali, niby wielcy a jak mali.

A przecież każdy z nas ma nadzieję, że: może tutaj, między nami cud się stanie nad cudami. Fragmentem tego utworu, uczniowie Zespołu Szkół Specjalnych żegnali się z widzami, pozostawiając każdego z nich z pytaniem: Gdzie jest nasze Betlejem? ** W tekście użyto fragmentów utworu muzycznego Gdzie jest nasze Betlejem?; słowa: Andrzej Sobczak; muzyka: Janusz Piątkowski.

Opracowała: Ewelina Gibek Zespół Szkół Specjalnych w Dębicy

Z życia szkół i placówek oświatowych

Jasełka w wykonaniu uczniów Zespołu Szkół Specjalnych w Dębicy

Gdzie jest nasze Betlejem?

Fot. P. Stachnik

Nauczyciel i Szkoła nr 1 (104)

7

Z życia szkół i placówek oświatowych

I Ty masz talent

10

grudnia 2019 r., w Pustkowie Osiedlu odbył się VI Wojewódzki Festiwal dla Dzieci i Młodzieży z Niepełnosprawnością Intelektualną I Ty masz talent. Festiwal zorganizował Zespół Szkół Specjalnych w Dębicy przy współudziale Starostwa Powiatowego w Dębicy, Gminy Dębica oraz Centrum Kultury i Bibliotek gminy Dębica.

Głównym organizatorem i koordynatorem festiwalu była Anna Chęciek – nauczyciel Zespołu Szkół Specjalnych w Dębicy. Każdego roku zwiększa się liczba uczestników. Podczas tej edycji mogliśmy podziwiać dzieci z Ochronki Zgromadzenia Sióstr Służebniczek BDNP Publicznego Przedszkola Integracyjnego w Dębicy, Miejskiego Przedszkola Integracyjnego nr 2 w Dębicy, Publicznego Przedszkola z Oddziałami Integracyjnymi w Pustkowie Osiedlu oraz uczniów: Szkoły Podstawowej nr 5, nr 8 i nr 11 z Oddziałami Integracyjnymi w Dębicy, Zespołu Szkół Specjalnych w Stalowej Woli i w Dębicy.

Najstarsi uczestnicy festiwalu to podopieczni Specjalnych Ośrodków Szkolno-Wychowawczych z Frysztaka, Krosna, Leżajska, Mrowli, Ropczyc, Stalowej Woli oraz Strzyżowa.

Na scenie zaprezentowało się 97 młodych artystów w czterech kategoriach wiekowych: I. Przedszkola i młodsze klasy szkoły podstawowej, II. Szkoła podstawowa – grupa młodsza, III. Szkoła podstawowa – grupa starsza IV. Szkoła przysposabiająca do pracy.

Festiwalowa publiczność mogła podziwiać wspaniałe występy recytatorskie, wokalne, taneczne i teatralne.

Wykonawcy udowodnili, że w każdym drzemią jakieś zdolności. Nauczyciele i opiekunowie dołożyli wszelkich starań, aby w pełni wykorzystać możliwości uczestników.

Dziecko widzi siebie przez pryzmat swoich rodziców, nauczycieli oraz tego, co o sobie słyszy. Udział w festiwalu to jeden z wielu kroków na drodze do wzmacniania poczucia własnej wartości.

Wszystkie występy były na bardzo wysokim poziomie – zgodnie przyznało jury w składzie: Karina Watoła – wicedyrektor Zespołu Szkół Specjalnych w Dębicy, Marcin Ciszek – dyrektor Centrum Kultury i Bibliotek Gminy Dębica oraz Grzegorz Stec – Przewodniczący Komisji Oświaty w Dębicy. Dlatego też we wszystkich kategoriach wiekowych przyznano uczestnikom pierwsze miejsce.

Wręczono również nagrodę Grand Prix festiwalu.

Powędrowała ona do Patryka Kaczora z SOSW w Ropczycach. Przyznano również dwie nagrody specjalne. Pierwsza, przyznana przez Zarząd Stowarzyszenia „Z Potrzeby Serca”, trafiła w ręce SOSW w Mrowli. Druga, przyznana przed Radę Rodziców Zespołu Szkół Specjalnych w Dębicy powędrowała do Wojciecha Barana z ZSS w Dębicy.

8

Nauczyciel i Szkoła nr 1 (104)

Jeśli dziecko żyje w atmosferze aprobaty, uczy się lubić siebie.

Jeśli dziecko żyje w atmosferze akceptacji i przyjaźni, uczy się tego, jak znaleźć miłość w świecie.

Z życia szkół i placówek oświatowych

VI Wojewódzki Festiwal dla Dzieci i Młodzieży z Niepełnosprawnością Intelektualną

I Ty masz talent

Nauczyciel i Szkoła nr 1 (104)

9

Jasełka wigilijne

SP w Majdanie Sieniawskim

Z życia szkół i placówek oświatowych

Jasełka wigilijne pt. Polska Stajenka w Szkole Podstawowej w Majdanie Sieniawskim

29

grudnia 2019 r. uczniowie Szkoły Podstawowej im. bł. ks. Jerzego Popiełuszki w Majdanie Sieniawskim oraz Ruch Apostolstwa Młodzieży przy parafii pw. św. Mikołaja Biskupa zaprezentowali w hali sportowej szkoły swoje umiejętności muzyczno – aktorskie licznej widowni. Mieszkańcy Majdanu Sieniawskiego, gminy Adamówka oraz liczni goście byli świadkami, jak młodzi artyści przybliżyli sens Bożego Narodzenia z wykorzystaniem elementów gwary majdańskiej. Jasełka wigilijne pt. Polska stajenka wg scenariusza Adama Szafrańca oraz scenariusza do dwóch scen autorstwa Joanny Brzyskiej i Teresy Mazurek – nauczycieli szkoły, przedstawiła na scenie 54-osobowa grupa dzieci i młodzieży.

Aniela: A pamiętasz Ty, Bronek, jak to było za naszych czasów…

Bronek: A co by nie, Aniela (sentymentalnie zamyślony), Kulasze z sadłym bym zjad.

Aniela: No to przynoś szybko z rajski kumory !

Bronek: To były czasy!... Ciyżkie czasy, roboty dużo było, ale ludzie dobre i życzliwe były dla siebie...

Tymi słowami, w rajskiej scenerii oraz przy brzmieniu „Alleluja”, Aniela i Bronek – dawni mieszkańcy Majdanu – a teraz Raju, wspominając ziemskie życie, przenoszą nas do dwóch światów: czasów Narodzin Jezusa oraz świata współczesnego, zabieganego, którego pęd i zgiełk codzienności przyćmiewa to, co ważne i wartościowe.

Polska stajenka przybliżyła nam tradycje i zwyczaje związane ze świętami Bożego Narodzenia. Pośpiech przedwigilijny, wigilia, dzielenie się opłatkiem, a także przyjęcie niespodziewanych gości jakimi byli bezdomni – Maryja z Józefem, pasterka, przyjmowanie kolędników; wszystkie te sceny spektaklu przeplatały się. Były niejako wpisane w życie Świętej Rodziny.

Istotnym elementem stało się też pokazanie wielopokoleniowej hierarchii rodziny. Postacie babci i dziadka ukazano w sposób nieco humorystyczny, ale mimo to przekazują one mądrość i ponadczasowe wartości swoim wnukom. Dzięki temu wnukowie potrafią okazywać szacunek dla ludzi starszych.

Wzruszającym momentem było zejście aktorów ze sceny i podejście do publiczności by podzielić się opłatkiem. Gra aktorów była nieco przerysowana, ale taka też była w zamiarze reżyserskim, dla lepszego ukazania emocji.

Aktorzy ubrani byli w stroje zgodne z epoką, którą przedstawiali. Natomiast postacie mieszkańców Majdanu zaprezentowały się w oryginalnych strojach ludowych sprzed wieku charakterystycznych dla tej miejscowości. Uroku całości dodały: taniec aniołków w wykonaniu dziewczynek z kl I, występ zespołu muzycznego oraz majdańskie kolędy i pastorałki w wykonaniu orkiestry dętej OSP, przygotowane przez Michała Rydzika.

Na scenie wystąpili aktorzy i solistki. Jednak debiut 3 –miesięcznego Kajtka, który odegrał rolę Pana Jezusa najbardziej zachwycił widzów.

Reżyserem oraz scenografem przedstawienia była Joanna Brzyska, a całość wydarzenia koordynował ksiądz wikariusz Jakub Jakubowski.

Podczas jasełek była także okazja do wspólnego kolędowania. Na zakończenie uczestnicy widowiska zostali obdarowani podarunkami w postaci figurek Pana Jezusa na sianku, przygotowanych przez młodzież.

Inscenizacja jasełek spotkała się z podziwem gości i mieszkańców, co zostało wyrażone gromkimi brawami, licznymi słowami pochwał i podziękowań.

Istotę występu stanowiła refleksja Bronka i Anieli nad życiem i przemijaniem: Bronek Cniyło mi się, Anielciu, pozierać za tymi gymbami…

Aniela No…..Jyno zdaje mi się, że ony trocha za świtkie były…

Bronek I mie tyż się tak zdaje Anielciu…

Aniela Nic nie pojełam, czego ony tak pryndko żyjo …?

Bronek Oj Anielciu nie guzdrajo się, bo im tu do nas cnie się.

Jakie ony śmieszne ludzie, przecie każdy swój czas ma…

Aniela A no ma, ale ony musi o tym nie wiedzo…

Opracowała: Joanna Brzyska Szkoła Podstawowa w Majdanie Sieniawskim

Nauczyciel i Szkoła nr 1 (104)

11

MERITUM Pismo Podkarpackiego Kuratora Oświaty

MERITUM Pismo Podkarpackiego Kuratora Oświaty nr 1 (29) styczeń-luty 2020 Szanowni Państwo, Dyrektorzy i Nauczyciele szkół i placówek w województwie podkarpackim Zgodnie z kalendarzem roku szkolnego, 26 stycznia 2020 r. zakończyły się ferie zimowe dla uczniów naszego województwa. Uczestniczyło w nich 12 584 dzieci i młodzieży, z tego 4 868 uczniów odpoczywało na półkoloniach, 503 wyjechało za granicę, a 7 213 wzięło udział w krajowych obozach, zimowiskach, zgrupowaniach sportowych i artystycznych. W b.r. szkolnym Podkarpacki Kurator Oświaty zatwierdził 361 różnych form wypoczynku zimowego zgłoszonych przez organizatorów mających siedzibę na terenie Podkarpacia oraz przeprowadził ponad 50 kontroli ich zgodności z przepisami prawa i danymi zawartymi w zgłoszeniu. Organizatorzy wypoczynku nie zgłosili żadnych wypadków i niebezpiecznych zdarzeń. Cieszę się zatem, że uczniowie z Podkarpacia bezpiecznie i w pełni sił wrócili do nauki szkolnej.

Najbliższe miesiące będą obfitowały w ważne wydarzenia edukacyjne. Już 4 lutego 2020 r. Wojewoda Podkarpacki i Podkarpacki Kurator Oświaty uroczyście wręczą 220 stypendystom Prezesa Rady Ministrów oraz 20 stypendystom Ministra Edukacji Narodowej dyplomy za wybitne uzdolnienia i osiągnięcia. Warto tu zaznaczyć, iż od 1 września 2019 r. nastąpiła zmiana w zapisach art. 90h oraz 90i ustawy o systemie oświaty. Obecnie stypendium Prezesa Rady Ministrów może być przyznane uczniowi szkoły kształcącej w formie dziennej, która umożliwia uzyskanie świadectwa dojrzałości. Natomiast stypendium ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania może być przyznane także uczniowi publicznej lub niepublicznej branżowej szkoły II stopnia oraz szkoły policealnej.

Od połowy lutego do końca marca 2020 r. zapraszam uczniów i ich nauczycieli do udziału w etapach wojewódzkich 13-tu kuratoryjnych konkursów przedmiotowych: z języka polskiego, angielskiego, ukraińskiego, hiszpańskiego, francuskiego, niemieckiego, z historii, biologii, geografii, fizyki, matematyki, chemii oraz informatyki.

11 lutego 2020 r. zachęcam do udziału w zapowiadanej w grudniu 2019 r. II edycji warsztatów „Technologia informacyjna bez granic”.

W dniach 13-14 lutego 2020 r. zapraszam Państwa do Instytutu Pastoralnego w Rzeszowie na spotkanie z przedstawicielami Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji oraz Narodowej Agencji Programu Erasmus+, którzy przedstawią garść cennych informacji nt. możliwości finansowania wyjazdów zagranicznych uczniów oraz aplikowania do udziału w programach bilateralnych: Polsko-Litewskiego Funduszu Wymiany Młodzieży, Polsko-Ukraińskiej Rady Wymiany Młodzieży, Programu PO WER, Europass, Eurodesk.

Mam nadzieję, że w poczynaniach edukacyjnych w Państwa szkołach zaakcentowani będą patroni roku 2020 ustanowieni przez Sejm: św. Jan Paweł II, hetman Stanisław Żółkiewski, Roman Ingarden i Leopold Tyrmand.

2020 rok jest także rokiem Bitwy Warszawskiej 1920 r. i Zaślubin Polski z morzem w Pucku w jej 100. rocznicę.

Powodzenia!

Podkarpacki Kurator Oświaty Małgorzata Rauch

Polacy i Niemcy – Nie zawsze trudne sąsiedztwo. Część druga – Ubi patria ibi bene niemieccy osadnicy i mieszczanie

Zagadnienie średniowiecznego i nowożytnego osadnictwa niemieckiego na ziemiach polskich budziło w XIX, XX i XXI wieku duże kontrowersje pomiędzy historykami polskimi i niemieckimi. W nauce niemieckiej koloniści i mieszczanie przybywający z krajów niemieckich przedstawiani byli (i są czasem przedstawiani nadal) jako nosiciele wyższej kultury i cywilizacji (Kulturträger). Przypisuje się im zasługę stworzenia w Polsce podstaw ekonomicznego i kulturowego rozwoju miast i wsi. Szczególnie miasta

z uwagi na swoją kulturotwórczą rolę miały rzekomo dawać możliwość kształtowania, a raczej tworzenia od podstaw polskiej kultury przez niemieckich przybyszów. Żaden polski historyk nie zaneguje faktu, że napływ osadników, głównie pochodzenia niemieckiego był korzystnym impulsem rozwojowym, jednak przed wsiami lokowanymi na prawie niemieckim zupełnie dobrze funkcjonowały także zakładane na prawie polskim, a na długo przed upowszechnieniem prawa magdeburskiego

MERITUM Pismo Podkarpackiego Kuratora Oświaty

rozwijały się pod panowaniem władców Polski spore ośrodki miejskie, takie jak Poznań, Kraków, Wrocław czy Gdańsk. Nikt też nie neguje, że przybywający z Zachodu osadnicy, zakony (cystersi, franciszkanie czy Krzyżacy), kupcy i rzemieślnicy przyczyniali się do przyspieszonego rozwoju ekonomicznego kraju. Problem nie tkwi w samej kolonizacji niemieckiej, ale w tym jak się ją interpretuje.

Na pewno wizja niemieckich rolników i kupców, którzy ciągną na dziki Wschód, jedynie po to, by spełnić swoją historyczną misję i wydobyć Polaków z głębokiego zacofania jest, mówiąc krótko, nieprawdziwa i naiwna.

W każdej migracji naukowcy zajmujący się badaniem ruchów ludności wyróżniają dwa elementy – od czego się ucieka i do czego się dąży. Dla ich określenia powszechnie używa się określeń „push factor” i „pull factor”. Proporcja miedzy jednym a drugim zmieniała się wraz z upływem czasu. Po stronie „push factor” zapisać można przeludnienie, niedostatek wolnych ziem, pogorszenie warunków życia, kryzysy gospodarcze, epidemie np. czarna śmierć (dżuma) itd. Po stronie „pull factor” natomiast dostatek ziem, bardzo korzystne warunki osiedlania się gwarantowane przez polskich książąt i królów, w tym długie okresy zwolnień od podatków w latach zagospodarowywania się, możliwość dalszych kontaktów handlowych ze Wschodem, brak znaczniejszych zniszczeń wywołanych zarazą w XIV w., możliwość szybkiego wzbogacenia się. Wielu kupców z utrzymujących kontakty z Polską miast niemieckich chętnie posyłało do Polski swoich młodszych synów, by nie rozbijać rodzinnego majątku i zyskiwać nowe kontakty handlowe. W miarę wzrostu znaczenia Królestwa Polskiego, a szczególnie w XV i XVI wieku, za panowania Jagiellonów ogromne i bogate państwo polsko-litewskie przyciągało perspektywą lepszego życia i szybkiego dojścia do fortuny. Biorąc to pod uwagę można w opozycji do dawnych wyobrażeń zadać pytanie: nosiciele kultury, czy kwalifikowani gastarbeiterzy? Polska historiografia i propaganda XX w. skłonna była w niemieckich kolonistach widzieć przede wszystkim forpoczty imperialnego Drang nach Osten. Ciekawą drogę interpretacyjną znalazła historiografia NRD traktująca niemiecką kolonizację z punktu widzenia walki klasowej i rozczulająca się nad słowiańską ludnością Ślaska uciskaną i wyzyskiwaną przez niemieckich feudałów.

Na kolonizację niemiecką można spojrzeć także jako na udany eksperyment koegzystencji dwóch nacji pod panowaniem królów polskich, czy książąt śląskich. Na puste tereny, które należało zagospodarować władcy tacy jak Henryk Brodaty czy Kazimierz Wielki zapraszali osadników. Poza Śląskiem np. na górzystym południowym pograniczu nazwy miejscowe takie jak Tropsztyn, Frydman, Waksmund świadczą o dawnym pochodzeniu osiedlonych przez Kazimierza Wielkiego założycieli tych podgórskich osad, w równym stopniu, jak późniejsza historia świadczy o ich polonizacji. Mieszkańcom Podkarpacia nie trzeba zapewne przypominać historii Głuchoniemców (Taubdeutsche, Walddeutsche) osadzonych miedzy Wisłoką a Sanem. Na zalesionych terenach niedaleko Łańcuta

w drugiej połowie XIV w. lokowano na surowym korzeniu osady, których niemieckie nazwy nawiązują do karczunku lasu pod uprawę - Hanselhow (Handzlówka), Helwygheshow (Albigowa), Langenkow (Husowa) czy Markenhow (Markowa). Z biegiem czasu ludność tych wsi zasymilowała się i spolonizowała, choć jeszcze w XIX w. spotykano tam w miejscowej gwarze i pieśniach kościelnych relikty języka niemieckiego.

Przykładami długowiekowej koegzystencji Polaków i Niemców w przestrzeni miejskiej, służyć może historia Krakowa. Jeszcze przed zniszczeniem miasta przez armię mongolską Batu Chana i lokacją miasta na prawie magdeburskim w 1275 r. Kraków był otwarty dla przybyszów.

Pierwsze wzmianki o krakowskiej gminie żydowskiej pochodzą z końca XI wieku, a książę krakowsko-sandomierski Leszek Biały zezwolił biskupstwu krakowskiemu w drugiej lub trzeciej dekadzie XIII wieku na sprowadzenie i osiedlenie górników, a mogli nimi być Romani seu Teuthonici, czy też inni hospites. Jeszcze przed lokacją na prawie magdeburskim do miasta przybyła pewna grupa osadników niemieckich, a w roku 1228, a więc też przed lokacją roku 1275, źródła odnotowały Piotra, wójta (der Vogt) krakowskiego – Petrus stultetus Cracoviensis.

W tym samym czasie dokumenty wymieniają osoby takie jak Adleyta Teutonica, Wykerus Teutonicus z synami Geraldem i Richoldem oraz Detricus Teutonicus. Po nadaniu miastu prawa magdeburskiego napływ kupców i rzemieślników niemieckich znacznie się nasilił. Tożsamość narodowa w formie rozwijającej się od XIX w. wtedy nie istniała, więc trudno mówić o kryteriach czy sporach narodowych. Istotne bywało kryterium językowe. Po stłumieniu przez Władysława Łokietka tzw. buntu wójta Alberta (motywowanego raczej obawami o utratą kontaktów handlowych z Pragą, a nie kwestiami narodowymi) rycerze książęcy wyławiać mieli zwolenników buntu nakazując mieszczanom wymawiać trudne zdanie w języku polskim. W XVI wieku żywy był spór o kazania w głównej świątyni miasta, w kościele Panny Marii (Marienkirche).

W XIV wieku głoszono je po polsku i po niemiecku.

Z początkiem XV wieku kazania polskie przeniesiono do pobliskiego kościoła św. Barbary, a niemieckie głoszono u Marii Panny. W 1537 r. król Zygmunt Stary (Sigismundus der Alte) pod wpływem polskiego mieszczaństwa, szlachty i episkopatu rozstrzygnął, że w kościele Marii Panny kazania polskie mają być głoszone przed południem, a niemieckie po południu, zaś w kościele św. Barbary ustalił odwrotny porządek. Jak widać mądry i satysfakcjonujący wszystkich kompromis był w mieście możliwy. Do dzisiaj mimo bolesnych doświadczeń drugiej wojny światowej w kościele św. Barbary w każdy sobotni wieczór celebrowana jest msza w języku niemieckim.

Choć kwestie językowe były ważne, to w znakomitej większości przypadków nie wpływały na lojalność wobec panującego monarchy, która była wtedy podstawowym elementem identyfikacji politycznej. Gdy latem 1410 r. do Krakowa dotarła wiadomość o zwycięstwie Władysława Jagiełły nad Zakonem Krzyżackim w bitwie pod

MERITUM Pismo Podkarpackiego Kuratora Oświaty

Grunwaldem rada miejska składająca się w ponad połowie z mieszczan pochodzenia niemieckiego uchwaliła wielki kilkudniowy festyn z bezpłatnym wyszynkiem piwa dla wszystkich. Miasto było iluminowane a na ulicach świętujący śpiewali radośnie, w tym zapewne spora część po niemiecku. Świętujący szczerze manifestowali radość z powodu zwycięstwa swojego króla Władysława i wzmocnienia Królestwa Polskiego oraz spodziewanych ułatwień w handlu z północą. Fakt, że pod Grunwaldem, po stronie Zakonu poległo wielu rycerzy z krajów niemieckich nie mącił radości krakowskich mieszczan pochodzenia niemieckiego. Ponad sto lat później, w roku 1520 w czasie ostatniej wojny polsko - krzyżackiej, goszczący w mieście niemiecki humanista Rudolf Agrykola napisał w liście do przebywającego w Wiedniu Joachima Wadiana, że źle czuje się w Krakowie, bowiem Niemców (przybywających z Rzeszy) traktuje się w mieście z wrogością, przy czym jako najgorszych prześladowców wskazywał właśnie krakowskich Niemców, którym zarzucał koniunkturalne dzielenie radości ze zwycięstw tak z Niemcami jak i Polakami. Niechęć Krakowian dotykała Niemców lojalnych wobec Habsburgów i Zakonu, a nie niemieckich lojalnych poddanych króla Polski. W czasie oblężenia Krakowa przez księcia Maksymiliana Habsburga w 1587 r. większość krakowskich Niemców opowiedziała się po stronie polskiej wspierając Zygmunta III Wazę w rywalizacji o tron polski. Wyraźnie widać, że ważne były kryteria politycznej podległości, a nie solidarności etnicznej.

Niemieccy przybysze asymilowali się dość szybko.

Polonizacja rady miejskiej i cechów stała się faktem w toku XVI wieku. Jedne cechy ulegały jej szybciej inne wolniej. Język niemiecki ustępował w dokumentach prywatnych i epitafiach nagrobnych najpierw łacinie, a potem polskiemu. Bardzo szybko polonizowali się drukarze, co było związane z ich zawodem, ku polonizacji skłaniały się też najwyższe warstwy patrycjatu miejskiego, których przedstawiciele dążyli do nobilitacji i wejścia w szeregi szlachty. Taką drogą poszli Fogelwederowie, Salomonowie, Szembekowie, czy Gutteterowie (ci pod nowym nazwiskiem Dobrocielskich). Znajomość polskiego była przydatna i zalecana dużo wcześniej. Wysłany do Krakowa z Norymbergi młody kupiec Paul Behaim skarżył się w liście napisanym w 1533 r. do siostry Małgorzaty, że w Krakowie nie może z nikim porozumieć się po niemiecku (sic!!!). Siostra nie wykazała współczucia wysyłając mu bardzo praktyczną radę – du kannst mit niemant reden, so thun fleicz, das du palt lerst – nie możesz z nikim rozmawiać, to bądź pilny, byś się skoro nauczył (mówić po polsku).

Lojalność wobec władzy królewskiej i Polski, która była na stale lub czasowo ich ojczyzną wykazywali Konrad Celtis (Konrad Pickel Celtes) założyciel Sodalitas Litteraria Vistulana, Jan Dantyszek (Johann von Hoefen) biskup chełmiński i warmiński, dyplomata w służbie Zygmunta Starego, Justus Ludwik Decjusz (Jost Ludwig Dietz), sekretarz Zygmunta Starego i autor fundamentalnych dzieł historycznych „O starożytności Polaków”

i „Księga o czasach króla Zygmunta”, Stanislaw Hozjusz (Stanislaus Hose) humanista, dyplomata, biskup i kardynał przedstawiciel Polski w Państwie Kościelnym. Warto zauważyć, że jego ojciec Ulryk Hose, zarządca mennicy w Wilnie nadał synowi imię patrona Królestwa Polskiego.

W miejscowości Capranica we Włoszech, gdzie zmarł Stanisław Hozjusz na tablicy pamiątkowej ku jego czci mieszkańcy bez wahania określili tego zasłużonego dla Królestwa Polskiego potomka niemieckiej rodziny jako „Polacco”.

Nie zapominając o konfliktach które w średniowieczu i epoce nowożytnej dzieliły Rzeszę lub poszczególne jej państwa z Królestwem Polskim lub polskimi księstwami, ani o groźnym sąsiedztwie Zakonu Najświętszej Marii Panny (instytucji podległej bezpośrednio papiestwu, a nie Rzeszy) warto pamiętać też o sąsiedzkiej koegzystencji Polaków i Niemców we wsiach i miastach na terenie Królestwa Polskiego i Śląska, o różnorodnym etnicznie mieszczaństwie krakowskim. W XX w. tak Niemcy, jak i Polacy usiłowali, zupełnie fałszywie, pisać tą historię w duchu nacjonalistycznym. Dzisiaj mamy szanse spojrzeć na to inaczej i zadumać się nad niewiarygodną „soft power” dawnej Rzeczypospolitej, która przyciągała do siebie różne nacje, a czasami zamieniała (jak w przypadku kardynała Stanisława Hose/Hozjusza, i wielu innych) Niemców w Polaków.

Wykorzystana literatura (dla chcących wiedzieć więcej): J. Wyrozumski, Cracovia mediaevalis., Kraków 2010 Z. Noga (red.) Elita władzy miasta Krakowa i jej związki z miastami Europy w średniowieczu i epoce nowożytnej (do połowy XVII wieku). Zbiór studiów., Kraków 2011.

Z. Noga, O. Fejtova, M. Diefenbacher (red.) Krakau-Nürnberg – Prag. Die Eliten der Städte im Mittelalter und in der frühen Neuzeit. Herkunft, Nationalität, Mobilität, Mentalität. Monumente Pragensia Monographia, 2016 Z. Noga, Geografia imigracji do krakowskiej elity władzy w średniowieczu i epoce nowożytnej (do połowy XVII w.) [w:] Elita władzy miasta Krakowa i jej związki z miastami Europy w średniowieczu i epoce nowożytnej (do połowy XVII w.)., red.

Z. Noga, Kraków 2011 s. 23-32.

J. Rajman (red.), Kraków. Studia z dziejów miasta. W 750 rocznicę lokacji., Kraków 2007.

R. Traba, H. H. Hahn, Polsko - niemieckie miejsca pamięci.

Tom 1 Wspólne / Oddzielne., Warszawa 2015.

Z. Kaczmarczyk, Kolonizacja niemiecka na wschód od Odry.

Poznań 1945.

Ch. Kleßmann, „Niemiecki Wschód” Wyobrażenia - misja dziedzictwo. Poznań 2014.

Opracował: prof. dr hab. Marek Wilczyński Instytut Historii Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, uczestnik XIII Polsko-Niemiecko-Ukraińskiej Konferencji Pedagogicznej w Kraju Saary – 20-24 marca 2019 r. w Akademii Europejskiej Otzenhausen, pod hasłem „Wspólne poznawanie Europy – międzynarodowa wymiana szkolna jako podstawa procesu integracji europejskiej”, w ramach wieloletniej współpracy oświatowej Podkarpacia z Krajem Saary w Niemczech

Jasełka wigilijne w Szkole Podstawowej nr 17 w Rzeszowie

Opracowały: Bogumiła Lis Joanna Bazan-Witwicka nauczycielki z SP nr 17 w Rzeszowie

Z życia szkół i placówek oświatowych

„Spotkanie z rekinem” w Oceanarium w Barcelonie Warsztaty taneczne

Podczas pobytu w Port Vell w Barcelonie

B-learning, rozwijają potencjał naszych uczniów w zakresie języka angielskiego. Szkoła Podstawowa w Głogowie Małopolskim od wielu lat oferuje możliwość intensywnej nauki tego języka w oddziałach dwujęzycznych. Wspólny wysiłek przynosi dobre efekty. Nasi absolwenci klasy ósmej dwujęzycznej uzyskali doskonały wynik na ostatnim egzaminie z j. angielskiego – średnią 97%!

Pod karuzelą w Port Vell w Barcelonie

The Giants of Lleida

Projekty pomagają uczniom rozwinąć różnorodne kompetencje, nie tylko te związane ze zdobywaniem wiedzy, ale także umiejętności o charakterze praktycznym przydatne w dalszym kształceniu i życiu zawodowym, włączając umiejętność autoprezentacji, pracy w zespole, zdobywanie kompetencji społecznych i emocjonalnych. Działania, zarówno na miejscu, jak i za granicą podczas spotkań projektowych wpływają na młodzież niezwykle motywująco. Wymagają wyjścia poza strefę komfortu, większej mobilizacji, ale jednocześnie dają możliwość wykorzystania przez uczniów posiadanego potencjału i talentu w maksymalnym stopniu. Projekty to także nauka tolerancji i szacunku dla innych kultur. Przebywając za granicą, doświadczając gościnności rodzin, nasi uczniowie biorą udział w jednej z najbardziej wartościowych lekcji życia.

Opracowała: Sabina Malik nauczyciel języka angielskiego i koordynator projektów unijnych w SP w Głogowie Małopolskim

Pod16 La Seu Nauczyciel Vella (Stara Katedra) i SzkoławnrLleidzie 1 (104)w Hiszpanii

Z życia szkół i placówek oświatowych

Międzynarodowa współpraca w Szkole Podstawowej w Głogowie Małopolskim

L

et learning take you around the world – słowa, znajdujące się na banerze w pracowni języka angielskiego w naszej szkole mają być motywacją do nauki języków obcych. Któż bowiem nie lubi podróżowania, poznawania innych kultur, zawierania nowych przyjaźni, odkrywania pięknych miejsc? Podróżowanie jest dla ludzi ciekawych świata. Tacy właśnie są nasi uczniowie i nauczyciele, dlatego od wielu lat projekty umożliwiające uczestnictwo w zagranicznych wymianach cieszą się dużym zainteresowaniem.

Dzięki pozyskanym w ciągu ostatnich ośmiu lat środkom unijnym z programów Comenius, Erasmus+ oraz PO WER (ponad 800 tysięcy złotych) uczniowie i nauczyciele mogli uczestniczyć w 34 wyjazdach zagranicznych do 14 krajów europejskich. Każde miejsce zachwyciło nas na swój sposób. W Lizbonie pokochaliśmy słońce o każdej porze dnia, w Kopenhadze zaskoczyła nas pomysłowość konstruktorów rowerów, Stambuł olśnił nas bogactwem kolorów i smaków, a Londyn wielokulturowością.

Osiem międzynarodowych projektów przyniosło także niezliczoną ilość pomysłów, inspiracji i doświadczeń. Ile matematyki jest w muzyce? Jak działa język ciała? Jak zrobić biodegradowalną folię z buraka? Gdzie w ciele człowieka można znaleźć złotą liczbę? Czy w planowaniu kariery przyda się SWOT, czy SWAT? Na te i wiele innych pytań szukaliśmy odpowiedzi przy wsparciu Uniwersytetu Rzeszowskiego, Filharmonii Podkarpackiej, Szkoły Muzycznej i Miejsko-Gminnego Domu Kultury w Głogowie Małopolskim oraz wielu innych instytucji. Mogliśmy też liczyć na przychylność Burmistrza Głogowa Małopolskiego.

Wspólny wysiłek przyniósł efekty w postaci certyfikatów jakości i nagród, włączając drugie miejsce w wojewódzkim konkursie Erasmus i ja organizowanym przez Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego. W bieżącym roku szkolnym wdrażamy trzy kolejne inicjatywy finansowane ze środków unijnych, mające na celu zwiększenie osiągnięć uczniów i wzmocnienie kompetencji zawodowych nauczycieli.

Projekt COOLturowa Mozaika, sfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój, realizujemy wspólnie z zaprzyjaźnioną placówką Institut Joan Solà w Hiszpanii. Nasi uczniowie podjęli międzynarodową współpracę po to, by lepiej poznać Katalonię, ukształtować swój obraz tej części Europy z elementów takich jak: sztuka, kulinaria, historia, edukacja, społeczeństwo, ciekawe miejsca. Partnerstwo ma także na celu nabycie przez uczniów kluczowych kompetencji niezbędnych do rozwoju osobistego, przyszłego zatrudnienia i aktywnego obywatelstwa europejskiego oraz pogłębienie świadomości kulturowej i wzmocnienie europejskiej tożsamości. Kwotę dofinansowania, 109431 zł., przeznaczyliśmy głównie na

pokrycie kosztów przejazdu i tygodniowego pobytu w Hiszpanii dwudziestu naszych uczniów i czterech nauczycieli oraz organizację zajęć przygotowawczych w szkole.

Wyjazd do Katalonii dostarczył uczestnikom niezapomnianych wrażeń. Gospodarze przybliżyli nam kulturę regionu, organizując prezentacje poświęcone tradycjom, degustacje potraw oraz naukę narodowego tańca sardana.

Paella z owocami morza, tortilla, Crema Catalana oraz przeróżne potrawy ze ślimaków to przysmaki, których mogli skosztować uczniowie dzięki gościnności rodzin. Wzięliśmy też udział w warsztatach kulinarnych oraz zajęciach, w tym lekcjach języka katalońskiego, a przede wszystkim mieliśmy okazję uczestniczyć w codziennym życiu szkolnym tamtejszej społeczności. Oficjalną część stanowiło spotkanie w ratuszu z burmistrzem miasta Torrefarrera oraz wręczenie certyfikatów i upominków podczas uroczystej kolacji. Program wizyty uwzględniał także zwiedzanie historycznego miasta Lleida, gdzie znajduje się La Seu Vella czyli Stara Katedra. W Barcelonie podziwialiśmy wspaniałą architekturę, zwiedzaliśmy Port Vell, stadion Camp Nou, oceanarium, budowaną od ponad stu lat bazylikę Sagrada Familia oraz inne dzieło Gaudiego – dom Casa Mila.

Wraz z początkiem roku szkolnego rozpoczęliśmy także dwuletni projekt Erasmus+ „TRIMEDIA”, który realizujemy z Institut Pineda de Mar w Hiszpanii oraz Hauptschule Hückelhoven II w Niemczech. Celem wspólnej inicjatywy jest przede wszystkim rozwinięcie wśród uczniów kompetencji informatycznych i językowych. Młodzież nagrywa szkolne wiadomości, uczy się edytować materiał video, doskonali umiejętność posługiwania się kamerą czy aparatem cyfrowym, a także rozwija komunikację w języku angielskim. Ponadto kilkunastu uczniów weźmie udział w zagranicznych wymianach sfinansowanych z budżetu projektu, który wynosi 22 998 euro.

Oprócz inicjatyw uwzględniających zagraniczne wymiany młodzieży Szkoła Podstawowa w Głogowie Małopolskim zrealizowała kilka projektów Erasmus+ w języku angielskim, skierowanych do nauczycieli doskonalących swój warsztat pracy, umiejętności językowe i informatyczne. T-BOX, Granice języka, granicami świata, a także koordynowany obecnie przez naszą placówkę TICC - Teacher as Interactive Content Creator umożliwiły wielu nauczycielom udział w zagranicznych szkoleniach i kursach. Niedawno stworzyliśmy zbiór ciekawych metod pracy z uczniami dostępny między innymi w formie darmowej aplikacji możliwej do pobrania w sklepach internetowych App Store oraz Google Play. Obecnie, we współpracy z nauczycielami z Włoch, Niemiec, Portugalii i Rumunii, przygotowujemy interaktywne materiały do nauki języka angielskiego.

Międzynarodowe projekty edukacyjne często mają charakter interdyscyplinarny. Nauczyciele zachęcają uczniów do korzystania z bogatego wachlarza narzędzi informatycznych, sięgają po nowoczesne metody, m. innymi CLIL oraz Nauczyciel i Szkoła nr 1 (104) 17

Z życia szkół i placówek oświatowych

Jasełka wigilijne w Szkole Podstawowej nr 17 w Rzeszowie

Uciekali, uciekali, uciekali Na osiołku przez pustyni żar …

Z

okazji Świąt Bożego Narodzenia w Szkole Podstawowej nr 17 w Rzeszowie, 19 grudnia odbyły się jasełka pod tytułem: Książę pokoju. Autorem scenariusza był pan Adam Szafraniec, a nad realizacją spektaklu czuwała pani Bogumiła Lis. Przedstawienie zorganizowano z dużym rozmachem, w obsadzie aktorskiej znaleźli się: dyrektor i wicedyrektor Szkoły, nauczyciele i uczniowie.

Pierwsza część jasełek rozgrywała się w scenerii wnętrza pałacu Heroda, a kolejna w grocie narodzenia Jezusa. Wstępem do jasełek była rozmowa syna z mamą na temat historii Trzech Króli, natomiast motywem przewodnim spektaklu było ukazanie konsekwencji, jakie niesie ze sobą żądza posiadania władzy absolutnej.

Symbolem antywartości, ucieleśnieniem zła był w biblijnej opowieści Herod: Herod wpadł W sidła zła W sidła zła on wpadł Człowiek wpadł w sidła zła W sidła zła on wpadł Rozpacz i niewola Smutek, ból - zła dola Stan nieszczęsnej złości Kto wyrwie świat z ciemności?

Jezus, uosobienie dobra, jako nowonarodzony król, przyniósł światu pokój, miłość i pojednanie: Maleńki Jezus w stajence płacze Książę pokoju, miłości znak Zstąpił na ziemię, by mrok rozpaczy Rozjaśnić blaskiem łask W przedstawieniu poruszony również został ponadczasowy problem siedmiu grzechów głównych: pychy, zazdrości, gniewu, obżarstwa, nieczystości, lenistwa, chciwości. To wady, które dotyczą nas wszystkich, bez względu na czas.

Dużym walorem artystycznym przedstawienia były piosenki, a szczególnie ta misyjna, która poruszała temat dzieci dotkniętych głodem, bólem i cierpieniem.

Spontaniczna inicjatywa nauczycieli spotkała się z ogromnym zainteresowaniem ze strony uczniów i rodziców. W związku z tym w środę, 8 stycznia o godzinie 18, spektakl został powtórzony. Zaproszeni zostali uczniowie, rodzice oraz rodziny i najbliżsi znajomi kadry pedagogicznej, którzy licznie przybyli, aby zobaczyć swoich wychowawców i przyjaciół w niecodziennej odsłonie.

18

Nauczyciel i Szkoła nr 1 (104)

Nauczyciele oraz uczniowie, poprzez zaangażowanie w jasełkach, piękne kostiumy i dopracowaną scenografię dostarczyli zebranym gościom wielu niezapomnianych wrażeń.

Po zakończonym spektaklu, korzystając ze świątecznego okresu, aktorzy wspólnie z przybyłymi na przedstawienie widzami zaśpiewali kilka kolęd.

Pani dyrektor, dziękując za liczne przybycie, zaprosiła chętnych rodziców, aby w przyszłości, jeśli zechcą, zaangażowali się i zagrali wspólnie z nauczycielami i uczniami w kolejnym przedstawieniu.

Wygląda na to, że organizowanie spektakli z różnych okazji stanie się w szkole tradycją. To wspaniała okazja do zintegrowania społeczności szkolnej i celebrowania tego szczególnego okresu, jakim są Święta Bożego Narodzenia.

Joanna Bazan-Witwicka nauczycielka w SP nr 17 w Rzeszowie

Z życia szkół i placówek oświatowych

Dziecko z rodziny imigracyjnej w systemie polskiej oświaty Szkoły muszą odgrywać wiodącą rolę w tworzeniu społeczeństwa integracyjnego ponieważ stanowią dla młodych ludzi ze środowisk migracyjnych i lokalnych główną szansę, by się nawzajem poznać i nabrać do siebie szacunku.

E. Januszewska

P

rzełom XX i XXI w. w Europie zaznaczył się jednym z największych kryzysów humanitarnych od czasu zakończenia II wojny światowej.

Setki tysięcy uchodźców i imigrantów, uciekając przed śmiercią, poszukuje azylu i bezpieczeństwa w wielu m.in. europejskich krajach.

Kwestia włączania uchodźców do polskiego systemu edukacji, czyli problem integracji dzieci uchodźczych i objętych międzynarodową ochroną prawną lub czekających na jej przyznanie, stała się przedmiotem poniższych uwag.

Integracja, a nie wykluczanie O prawie do nauki w Polsce – żyjących tu cudzoziemców i ich dzieci – mówi Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 r. W art.78. głosi ona, że każda jednostka ma prawo i obowiązek bezpłatnej nauki do 18. roku życia.

W ślad za Konstytucją RP dokumentem, który precyzuje dokładniej to prawo, jest Ustawa z 1991 r. o systemie oświaty. Także Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 2015 r. w artykule 94 a głosi, że cudzoziemcy mają prawo do bezpłatnej opieki przedszkolnej i nauki do ukończenia 18. roku życia.

Polska szkoła ma obowiązek wspierać i zachęcać uczniów cudzoziemskich do nauki języka kraju pochodzenia i kraju zamieszkania, poznawania własnej i nowej kultury.

Współczesna instytucja oświatowa powinna być otwarta na dialog, spotkania międzykulturowe, problemy globalizacji; ma bowiem zapobiegać niepowodzeniom szkolnym i wykluczeniu społecznemu uczniów odmiennych kulturowo. Szkoła uczy bowiem harmonijnego życia, postaw wzajemnego szacunku, tolerancji, poszanowania praw człowieka, godności, solidarności i współpracy. Są to czynniki oznaczające zespalanie się, tworzenie całości z różnych elementów, czyli proces integracji. Ów proces uwzględnia poszanowanie przez społeczeństwo przyjmujące prawa imigrantów do zachowania własnej odrębności kulturowej. Wymaga więc dobrej woli polegającej na wytworzeniu mechanizmów i procedur umożliwiających imigrantom proces integracji. Na imigrantach spoczywa natomiast obowiązek włączania się w życie społeczne i polityczne społeczeństwa przyjmującego, tj. w sensie instytucjonalno-prawnym, ekonomicznym, społecznym, tożsamościowym i kulturowym, w tym oświatowym. Prawo do nauki posiada swoje zapisy prawne zarówno w polskich, jak i międzynarodowych dokumentach; mówią o tym np.: Konwencja o ochronie praw człowieka

i podstawowych wolności z 1952 r. oraz Rozporządzenie MEN z 30 lipca 2016 r. w sprawie warunków i trybu przyjmowania do publicznych przedszkoli /.../ szkół i placówek osób niebędących osobami polskimi /.../ Dz. U. z 2015 r. poz. 1202.

Jedną z najbardziej podstawowych kwestii ekonomicznych uchodźców, a także ich skutecznej integracji, jest możliwość utrzymania siebie i rodziny. Wymiar społeczny omawianego procesu odnosi się do trwałego kontaktu pomiędzy grupami odmiennymi kulturowo. Wiąże się np. ze zrozumieniem realiów kraju, do którego się przybyło czy też porozumiewaniem się z członkami nowego społeczeństwa. Odnosząc się do wymiaru tożsamościowego i kulturowego integracji, zauważyć trzeba, że tożsamość ma charakter zarówno jednostkowy, jak i grupowy.

Szczególnie w Europie łączy się z brakiem tolerancji dla odmienności imigrantów. Podejście asymilacyjne to akcentowanie przyjęcia wartości i kultury narodowej państwa przyjmującego, włączanie imigrantów w główny nurt rynku pracy, pożądana równość wobec członków społeczeństwa przyjmującego a także dążenie do uzyskania przez imigranta obywatelstwa kraju pobytu. Dobrymi praktykami są wszelkie przedsięwzięcia pozwalające na skuteczną realizację zadań i osiąganie celów. Istotność polityki edukacyjnej wynika z narodowych systemów edukacji.

Zadania integrujące Za pośrednictwem szkoły integrują się ze społeczeństwem przyjmującym zarówno dzieci uczniowie, jak również ich rodzice. Procedury przygotowania nauczycieli, uczniów i rodziców do przyjęcia dziecka cudzoziemskiego są trudne i wymagają wszechstronnego, długofalowego przygotowania.

Rolą wszystkich nauczycieli danej placówki być powinno monitorowanie potrzeb dzieci pochodzenia niepolskiego. Dyrektor zaś, w miarę swych możliwości, powinien edukować nauczycieli w zakresie np. prawa oświatowego dotyczącego statusu cudzoziemców w Polsce. Dzieci uchodźcze mają wpływ na innych członków bliższej i dalszej rodziny. Stanowią rodzaj łącznika we wzajemnym oddziaływaniu. W ten sposób dzieci i rodzice poznają życie społeczności lokalnych i system wartości obowiązujący w danym społeczeństwie. Ważne jest, aby nauczyciele oraz inne osoby zajmujące się edukacją uchodźczych dzieci zdawały sobie sprawę z tego, że jej skutki mogą zaowocować włączeniem uchodźców w główny nurt społeczeństwa albo ich z niego wyłączyć.

Nauczyciel i Szkoła nr 1 (104)

19

Z życia szkół i placówek oświatowych

Jeśli między nauczycielem, wychowawcą a uczniem obcokrajowcem istnieć będzie bezpośredniość, otwartość, szczerość, jeśli pojawi się obopólna empatia, zrozumienie słów i komunikatów pozawerbalnych, wtedy można mówić o optymalnych relacjach.

Zadaniem grupy rówieśniczej, klasowej staje się towarzyski, ale i moralny wymóg włączania kolegów w życie pozalekcyjne szkoły, np. poprzez udział w imprezach szkolnych, sportowych i artystycznych, pomoc w odrabianiu zadań domowych, wspólne wyjście do kina, teatru lub biblioteki, współudział w organizacji imprez, w tym i charakterystycznych dla kultury krajów zamieszkania obcokrajowców.

Najlepsze efekty pracy z uczniem z rodzin imigracyjnych w polskiej szkole przynosi: • umożliwienie zdobycia wykształcenia na miarę drzemiących w nich zdolności, • danie realnej szansy na dalsze intelektualne życie, • ułatwianie zawierania nowych znajomości poprzez m.in. zaradność językową, • otwarcie na Polskę i Polaków, Europę i świat.

Edukacja jest najbardziej efektywnym środowiskiem integracji; można tu bowiem zżyć się kulturowo bez względu na różnorodność, znaleźć przyjaciół oraz pola własnej kulturowej ekspresji. Wspieranie przez rodziców uczniów cudzoziemskich procesu nauczania i motywowania dzieci polega przede wszystkim na wpajaniu dzieciom zasad równości wszystkich ludzi świata i różnorodności narodów i kultur.

Uwagi końcowe Obecnie uwidaczniają się w życiu społeczno-politycznym niepokojące zjawiska nietolerancji, dyskryminacji, a nawet terroryzmu. W katalog działań szkół z dziećmi – także imigrantów, są wpisane takie działania, które promują różnorodność jako wartość cenioną i szanowaną.

Polska edukacja to nie tylko przeciwstawianie się wrogości, ale i międzykulturowy model procesów dydaktyczno-wychowawczych, otwarta na spotkania, kontakty i dialog z odmiennymi kulturowo.

Opracowała: Alina Daniel nauczyciel bibliotekarz

I Podkarpacki Maraton Biologiczny w I Liceum Ogólnokształcącym w Dębicy

W

I Liceum Ogólnokształcącym imienia Króla Władysława Jagiełły w Dębicy miało miejsce wydarzenie naukowe, którego głównym założeniem była popularyzacja wśród młodzieży profilu biologiczno-chemicznego oraz znaczącej roli biologii w życiu każdego z nas.

Innowacyjny pomysł nauczycieli biologii I Liceum Ogólnokształcącego w Dębicy przyciągnął młodzież z całego województwa. Ponad 200 uczniów szkół średnich między innymi z Jasła, Łańcuta, Mielca i oczywiście Dębicy spotkało się w „Jagielle”, by poszerzać swoją wiedzę w naukach biologicznych. Młodzież wysłuchała pięciu wykładów poruszających problemy współczesnej biologii.

Wśród zaproszonych gości byli doktorzy habilitowani oraz profesorowie polskich uczelni, m.in. Polskiej Akademii Nauk czy Uniwersytetu Rzeszowskiego. Ich wystąpienia skoncentrowane były na dziedzinach biologii, którymi się zajmują

20

Nauczyciel i Szkoła nr 1 (104)

naukowo. Dr hab. prof. UR Teresa Noga wprowadziła młodzież w tajemniczy świat glonów. Dr hab. inż. prof. PAN Ilona Czyczyło-Mysza opowiedziała o metodach in vitro.

Dr inż. Agata Tekiela przybliżyła tajniki niebezpiecznych grzybów. Dr hab. inż. prof. UR Jadwiga Topczewska opowiedziała o dobrostanie zwierząt towarzyszących. Ostatnią prelekcję zatytułowaną O czym śpiewają ptaki poprowadziła dr hab. prof. UR Ewa Węgrzyn.

Na I Podkarpacki Maraton Biologiczny zaprosiło młodzież: I LO im. Króla Władysława Jagiełły (obchodzące 120 rocznicę powstania) oraz III LO w Zespole Szkół nr 2 im. E. Kwiatkowskiego w Dębicy (obchodzące 70. rocznicę założenia).

Patronat nad wydarzeniem objęli: Starosta Powiatu Dębickiego oraz Podkarpacki Kurator Oświaty (patronat honorowy), Uniwersytet Rzeszowski (patronat naukowy), TVP Rzeszów (patronat medialny).

Wydarzenie będzie miało kolejne edycje.

Opracował: Krzysztof Kosiński - nauczyciel biologii w I LO w Dębicy doktorant wydziału biotechnologii i biologii Uniwersytetu Rzeszowskiego

Z życia szkół i placówek oświatowych

Odsłonięcie popiersia Króla Władysława Jagiełły patrona I LO w Dębicy

31

stycznia 2020 r. w I Liceum Ogólno kształcącym im. Króla Władysława Jagiełły w Dębicy dokonano uroczystego odsłonięcia popiersia patrona szkoły. W tym doniosłym wydarzeniu, oprócz nauczycieli i uczniów, wzięli udział przedstawiciele władz, absolwenci oraz sympatycy szkoły.

Inicjatywa ufundowania pomnika powstała w szczególnym dla tego liceum roku, 120-lecia jego istnienia.

W 1925 r. szkoła otrzymała imię króla Władysława Jagiełły, ale w latach 1972/1973 zmieniono je na imię Jana Wiktora (przedwojenny absolwent dębickiego gimnazjum), co wywołało rozgoryczenie wśród przedi powojennego pokolenia wychowanków. Po długoletnich staraniach, w czerwcu 1990 r., I Liceum Ogólnokształcące w Dębicy ponownie otrzymało miano swego przedwojennego wielkiego patrona. Przywrócenie historycznego imienia szkoły było priorytetem.

Jak stwierdził dyrektor I Liceum Ogólnokształcącym im. Króla Władysława Jagiełły w Dębicy – Wiesław Ostafin, odsłonięcie popiersia króla Władysława Jagiełły w roku jubileuszowym 2020 okazało się ważnym wydarzeniem w środowisku lokalnym.

Popiersie wzorowane jest na postaci Władysława Jagiełły uwiecznionego w cyklu rysunków Jana Matejki „Poczet królów i książąt polskich”. Pomnik wraz z popiersiem został zaprojektowany i wykonany przez artystę rzeźbiarza – Sławomira Micka, absolwenta liceum.

Projekt ten mógł być zrealizowany dzięki wspólnemu wysiłkowi finansowemu absolwentów szkoły, jej sympatyków oraz całej społeczności szkolnej.

Uroczystości towarzyszyła sesja naukowa, podczas której z okolicznościowymi wykładami wystąpili wybitni absolwenci szkoły: prof. dr hab. Stanisław Waltoś oraz prof. dr hab. Zdzisław Noga. Profesor Zdzisław Noga, mediewista, wygłosił wykład pt. Ziemia dębicka za czasów Władysława Jagiełły, natomiast profesor Stanisław Waltoś w wykładzie Szkoła po 1944 r. przedstawił sytuację ówczesnego liceum, okraszając swoje wystąpienie barwnymi anegdotami oraz osobistymi wspomnieniami.

Wydarzenie odsłonięcia popiersia patrona było jedną z wielu imprez, jakie zaplanowano do 20 czerwca 2020 r., kiedy to odbędą się uroczystości centralne jubileuszu.

Opracowała: Katarzyna Zalewska nauczyciel języka polskiego w I LO w Dębicy

Nauczyciel i Szkoła nr 1 (104)

21

Z życia szkół i placówek oświatowych

V Podkarpacki Turniej Budowlany Monterów Systemów Suchej Zabudowy

W

Zespole Szkół Zakładu Doskonalenia Zawodowego im. Tadeusza Kościuszki w Rzeszowie 7 lutego 2020 r. odbył się V Podkarpacki Turniej Budowlany Monterów Systemów Suchej Zabudowy pod patronatem Prezesa Zarządu Zakładu Doskonalenia Zawodowego w Rzeszowie i firmy RIGIPS Saint Gobain.

W tegorocznych zawodach rywalizowały drużyny z następujących szkół województwa podkarpackiego: – Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 3 i Centrum Kształcenia Zawodowego w Tarnobrzegu, – Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2 im. T. Kościuszki w Stalowej Woli, – Zespół Szkół Zakładu Doskonalenia Zawodowego w Rzeszowie, – Zespół Szkół Budowlanych im. T. Kościuszki w Brzozowie, – Zespół Szkół Architektoniczno-Budowlanych w Krośnie, – Zespół Szkół Budowlanych i Ogólnokształcących im. Króla Kazimierza Wielkiego w Jarosławiu, – Zespół Szkół Kształcenia Ustawicznego w Rzeszowie, – Zespół Szkół Zawodowych w Przeworsku, – Centrum Kształcenia Zawodowego w Kolbuszowej.

Turniej składał się z dwóch części: teoretycznej i praktycznej, do których zadania przygotowali przedstawiciele firmy RIGIPS Saint Gobain. Firmę RIGIPS Saint Gobain reprezentował Marek Bieniasz – regionalny doradca sprzedaży.

Przybyli zaproszeni goście: Andrzej Dec – Przewodniczący Rady Miasta Rzeszowa, Beata Streb – Starszy Wizytator Kuratorium Oświaty w Rzeszowie i Iwona Pruchnicka z Powiatowego Urzędu Pracy. Obecne były media. Gości, uczniów biorących udział w zawodach i ich nauczycieli powitał Stanisław Zams – Dyrektor Zespołu Szkół Zakładu Doskonalenia Zawodowego w Rzeszowie. Następnie głos zabrali zaproszeni goście.

Uczniowie w pierwszej części Turnieju indywidualnie rozwiązywali testy. Po krótkiej przerwie w drugiej części przystąpili do „próby pracy” na odpowiednio przygotowanych stanowiskach. Zadanie praktyczne wykonywali w dwuosobowych zespołach. Trzeba było się wykazać nie tylko wiedzą, ale też wysokim poziomem umiejętności zawodowych, starannością i precyzją.

Ocenie podlegały: wykonanie fragmentu systemu suchej zabudowy zgodnie z dokumentacją, precyzja obróbki krawędzi i dopasowanie poszczególnych fragmentów, ogólne wrażenia estetyczne oraz przestrzeganie przepisów BHP podczas wykonywanych prac.

Przedstawiciele firmy RIGIPS Saint Gobain, stanowiący komisję konkursową, bardzo wysoko ocenili poziom przygotowania uczniów do turnieju.

Dla zwycięzców przewidziano nagrody ufundowane przez firmę RIGIPS Saint Gobain. Najlepsze szkoły uhonorowano pucharami i dyplomami. Wszyscy uczestnicy otrzymali dyplomy i upominki.

Wyniki V Podkarpackiego Turnieju Budowlanego Monterów Systemów Suchej Zabudowy I miejsce Dawid Mazur i Kasperski Szymon Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 3 i Centrum Kształcenia Zawodowego w Tarnobrzegu II miejsce Rabczak Paweł i Potoczny Michał Zespół Szkół Budowlanych i Ogólnokształcących im. Króla Kazimierza Wielkiego w Jarosławiu III miejsce Wojtala Patryk i Wojtala Marcin Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2 im. T. Kościuszki w Stalowej Woli

Uczestnicy, goście i organizatorzy V Podkarpackiego Turnieju Budowlanego Monterów Systemów Suchej Zabudowy

22

Nauczyciel i Szkoła nr 1 (104)

Opracowali: Nauczyciele ZS ZDZ w Rzeszowie

Z życia szkół i placówek oświatowych

Sukces uczniów Zespołu Szkół Zakładu Doskonalenia Zawodowego w Rzeszowie na ogólnopolskim Turnieju Budowlanym „Złota Kielnia”

O

gólnopolski Turniej Budowlany „Złota Kielnia” kierowany jest do uczniów szkół branżowych I stopnia. Ma on wieloletnią tradycję.

W tym roku odbyła się 49. edycja tego turnieju.

O jego popularności świadczą liczby. W tegorocznych eliminacjach okręgowych wystartowało 236 uczniów z 59 szkół. Do finału zakwalifikowało się 36 najlepszych uczniów w sześciu kwalifikacjach. Finał centralny odbył się w dniach 4-7 lutego 2020 r. w Poznaniu podczas Międzynarodowych Targów BUDMA. Turniej składał się z części teoretycznej oraz części praktycznej, trwającej dwa dni. Uczniowie ZS ZDZ bardzo dobrze poradzili sobie z testem oraz próbą pracy, wykonując: Łukasz Sołtys – ogrzewanie podłogowe i grzejnikowe, Damian Szczygieł – powłoki malarskie różnego typu.

Duża w tym zasługa nauczycieli i instruktorów. Do części teoretycznej uczniów przygotowywały panie: Lucyna Kutta i Agnieszka Dziadosz, a do części praktycznej Marek Bieszczad z ZS ZDZ oraz Andrzej Kluz z firmy Insanit Rzeszów.

Uczeń Łukasz Sołtys zajął I miejsce w kwalifikacji: wykonywanie robót związanych z montażem i remontem instalacji sanitarnych.

Uczeń Damian Szczygieł zajął II miejsce w kwalifikacji: wykonywanie robót malarsko-tapeciarskich.

Laureaci turnieju otrzymali wspaniałe nagrody ufundowane przez sponsorów.

Łukasz Sołtys odbiera nagrodę specjalną najlepszego praktyka

Łukasz Sołtys został dodatkowo wyróżniony nagrodami specjalnymi. Uzyskał tytuł: Najlepszy Praktyk – nagroda ufundowana przez Ministerstwo Rozwoju i Polską Izbę Budownictwa, oraz Najlepszy Laureat – nagroda ufundowana przez MEN i Toruńskie Stowarzyszenie Pomocy Szkole.

Należy podkreślić, że Turniej „Złota Kielnia” ma wysoką rangę. Decyzją MEN finaliści są zwolnieni z części pisemnej egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie.

W roku ubiegłym uczniowie ZS ZDZ zdobyli również dwa pierwsze miejsca w finale turnieju w kwalifikacji: wykonywanie robót związanych z montażem i remontem instalacji sanitarnych. Cieszymy się z kolejnego sukcesu naszych uczniów.

Uczniowie podczas próby pracy Łukasz Sołtys odbiera nagrodę za zajęcie I miejsca

Uczniowie podczas próby pracy Damian Szczygieł odbiera nagrodę za zajęcie II miejsca

Nauczyciel i Szkoła nr 1 (104)

23

Opracowała: Lucyna Kutta nauczyciel ZS ZDZ w Rzeszowie

Z życia szkół i placówek oświatowych

Podpisanie porozumienia o współpracy między Technikum ZS nr 4 w Dębicy a firmą LOT Aircraft Maintenance Services w Warszawie

19 B

lutego 2020 r. w Zespole Szkół nr 4 w Dębicy obchodzono uroczyście Święto Patrona Szkoły. ardzo ważnym punktem obchodów było podpisanie porozumienia o współpracy między Technikum w Zespole Szkół nr 4 a firmą LOT Aircraft Maintenance Services Spółka z o.o. w Warszawie. Ze strony Zespołu Szkół nr 4 porozumienie podpisała Renata Zięba – Dyrektor Szkoły, a z ramienia firmy LOT AMS Marcin Kwietniak – Dyrektor Biura Marketingu i PR. Porozumienie zakłada m.in. wymianę doświadczeń naukowych, dydaktycznych i badawczych, opracowanie programów dla wybranych kierunków kształcenia lub przedmiotów zawodowych, organizację szkoleń specjalistycznych, współdziałanie w ramach projektów naukowo-badawczych, organizację praktyk i staży dla uczniów, absolwentów lub nauczycieli szkoły. Firma LOT AMS oferuje pomoc w wyposażeniu pracowni i sali w pomoce dydaktyczne oraz dofinansowanie wyjazdów uczniów i nauczycieli do fabryk i instytucji związanych z działalnością firmy.

Zespół Szkół nr 4 jest jedyną szkołą w powiecie dębickim, która będzie współpracować z tą znaną firmą z branży lotniczej. Będzie to możliwe dzięki dynamicznemu rozwojowi LOT AMS na Podkarpaciu. Powstające w Jasionce koło Rzeszowa nowoczesne zaplecze firmy imponuje rozmachem inwestycji oraz odważnymi planami zatrudnieniowymi. Uczniowie klas kształcących się w zawodach technik logistyk i technik spedytor zyskają wyjątkową możliwość kształcenia i pogłębienia swoich umiejętności oraz zdobycia doświadczenia w oparciu o specjalny system kształcenia. Będzie to dla nich unikatowa szansa na rozwój oraz atrakcyjną, prestiżową pracę w branży lotniczej.

Podczas uroczystości rozstrzygnięto konkurs wiedzy o życiu, podróżach, pracach, osiągnięciach i publikacjach Mikołaja Kopernika oraz konkurs plastyczny „Świat się kręci.” Celem konkursu było przybliżenie uczniom postaci Patrona Szkoły i propagowanie wiedzy o życiu i pracach Mikołaja Kopernika. Konkurs przygotowały panie: Urszula Nowak, Lucyna Maziarka i Małgorzata Proczek-Sroka.

Postać Mikołaja Kopernika przedstawił uczeń Adrian Wołowiec w prezentacji pt.: Mikołaj Kopernik – Człowiek Renesansu.

Organizatorzy i zaproszeni goście podczas Święta Patrona Szkoły

24

Nauczyciel i Szkoła nr 1 (104)

Podpisanie porozumienia przez Renatę Ziębę – Dyrektor Szkoły oraz Marcina Kwietniaka – Dyrektor Biura Marketingu i PR firmy LOT AMS

Renata Zięba – Dyrektor ZS nr 4 w Dębicy wita uczestników uroczyści Święta Patrona Szkoły

Atrakcyjną niespodzianką obchodów był, przygotowany przez młodych adeptów sztuki fryzjerskiej – uczniów klas I-IV uczących się w technikum usług fryzjerskich, pokaz fryzjerski pt. Fryzura wieczorowa. Uczniowie wykonali również makijaże.

Opiekę nad uczniami sprawowały nauczycielki: Beata Krupa – fryzury, makijaż, strój oraz Agata Lipczyńska-Sroka – choreografia. Uroczystość prowadziła Anna Depa – doradca zawodowy.

Poplenerowa wystawa rzeźby i ceramiki

„Ceramiczne Dialogi” Nowy Wiśnicz 2019

Wystawa w Galerii Zespołu Szkół Plastycznych w Rzeszowie

Pokaz fryzjerski przygotowany przez uczniów Technikum usług fryzjerskich ZS nr 4 w Dębicy pt. Fryzura wieczorowa