Jaarverslag 2023 - Maatschappij Linkerscheldeoever

Jaarverslag 2023

De Waaslandhaven wérkt!

Voorwoord

Beste lezer

2023 was een jaar vol twijfels en nuances, een jaar van “JA, MAAR”, ook in de Waaslandhaven. De geopolitieke ontwikkelingen leven door tot in de maritieme trafiekcijfers, de Europese energieprijzen en klimaatdoelstellingen geven richting aan de industriële investeringsbereidheid. Toch noteerden we opnieuw een record in de tewerkstellingscijfers voor de Waaslandhaven: de directe tewerkstelling steeg met 1,7% tegenover 2022 naar 22.453 vte’s. En op structurele basis is de werkgelegenheid in de Waaslandhaven de voorbije tien jaar met maar liefst 42% gestegen. Dit jaar moesten we -spijtig genoeg- van enkele bedrijven de cijfers van ’22 hernemen, gezien ze ons na veelvuldig aandringen geen cijfers voor ’23 bezorgden. Een record met een “JA, MAAR”: het aantal uitzendkrachten en havenarbeiders daalde. Beide zijn mogelijke indicatoren van een veranderende economische situatie.

En helaas ogen de vooruitzichten ook niet onverdeeld positief. Algemeen moeten we vooral de tewerkstelling in de chemie goed in de gaten houden. Essenscia presenteerde in 2023 over heel België alarmerende cijfers: een omzetdaling van 14%, een exportdaling van 18% en jobverlies in de chemie (-160 jobs) en de kunststofsector (-581 jobs). Specifiek voor de Waaslandhaven konden we in de pers aankondigingen lezen van ontslagen bij Ashland, Ineos Phenol, 3M, Arlanxeo en Milcobel.

De maritieme trafiekcijfers vormen eveneens een belangrijke havenindicator. De maritieme trafiek in de Waaslandhaven nam opnieuw af met 1% tegenover 2022, maar deed het daarmee wel beter dan de haven van Antwerpen-Brugge als geheel die een daling van 5,4% in de totale goederenoverslag optekende. Met in totaal 107.666.480 ton goederen die via de Waaslandhaven passeerden, blijft dit een gigantisch volume. Het leeuwendeel daarvan werd trouwens nog steeds via containers gelost en geladen. Het aandeel van containers in het totale goederenverkeer van de Waaslandhaven steeg het afgelopen jaar tot 86%.

Deze cijfers onderstrepen nogmaals het belang van de Waaslandhaven als economische motor voor onze ruime regio. Dat Maatschappij Linkerscheldeoever samen met haar partners hard en blijvend inzet op een duurzame ontwikkeling van de economische activiteiten, is dan ook meer dan logisch en nodig.

En meer dan ooit doen we dat met veel aandacht voor de leefomgeving, voor de omliggende dorpen en hun inwoners. Getuigen daarvan zijn de vele plannen rond een betere mobiliteit, met als doel de verdere scheiding van havenwerken en dorpenverkeer, en de beslissingen en werken rond de recreatieve buffering van de haven tussen Kieldrecht/Verrebroek en Doel.

En niet te vergeten: de ruime financiële (mede)investeringen van MLSO in duurzame maatschappelijke projecten zoals een nieuw restaurant op de Scheldedijk inclusief restauratie van de molen in Doel, de restauratie van de Vollemanschuur in Prosperpolder, de nieuwe parking en omwalling van Fort Liefkenshoek, de steiger voor DeWaterbus in Zwijndrecht, het Boothuis in Kieldrecht,…

Het blijft onze missie om welvaart te creëren met zorg voor de omgeving: gisteren, vandaag en morgen.

U ontdekt in dit jaarverslag hoe MLSO dit in 2023 aanpakte. Ik wens u alvast veel leesplezier!

Boudewijn Vlegels

Voorzitter Maatschappij Linkerscheldeoever

MLSo in 2023

Strategisch beleid 01

De algemene doelstelling van Maatschappij Linkerscheldeoever (MLSO) is statutair en wettelijk vastgelegd in de wetChabert van 19 juni 1978 en de wijziging die daaraan werd aangebracht door het Havendecreet van 2 maart 1999. Ze is als volgt omschreven:

“De Maatschappij heeft tot doel het grondbeleid voor het havengebied in het Linkerscheldeoevergebied, het industrialisatiebeleid van de industriële zone gelegen binnen dit havengebied en het uitstippelen van het subregionale beleid inzake de verdere ontwikkeling en fasering van het havengebied in het Linkerscheldeoevergebied.”

De drie grote pijlers van de MLSO-activiteiten zijn dus:

y grondbeleid

y industrialisatiebeleid

y subregionaal beleid

Hoe MLSO aan deze algemene doelstelling beantwoordt, wordt verduidelijkt in de vooropgestelde strategie.

Deze strategie is vooruitziend, aangezien ze langetermijnvisie, missie, kernwaarden en doelstellingen omvat. Tegelijk is ze erg dynamisch en flexibel, dankzij de jaarlijkse verfijning en aanpassing aan de actuele context door het uitstippelen van acties. In de strategische doelstellingen wordt gespecifieerd wat MLSO op lange termijn als organisatie, in samenwerking met haar partners, wil bereiken.

Naast de strategische doelstellingen, worden ook ondersteunende doelstellingen vooropgesteld over de algemene werking. MLSO heeft een significante rol als netwerkorganisatie, waarbij de belangrijkste partners in de Raad van Bestuur zetelen. Verder is MLSO ook een organisatie met eigen middelen, die zorgzaam en adequaat dienen te worden ingezet, vanuit een duidelijke leiderschapsvisie. Daarom worden de doelstellingen met betrekking tot bestuur, management & communicatie en interne werking van MLSO ook in de strategische nota opgenomen.

Om deze doelstellingen te verwezenlijken, koppelen we sinds 2015 in onze jaarlijkse strategische nota concrete acties aan de strategische doelstellingen. Deze acties kunnen een continue activiteit van MLSO vormen of een eenmalig karakter hebben. Sommige acties neemt MLSO zelfstandig op, andere verlopen in samenwerking met bepaalde partners. MLSO kan een wisselende rol opnemen: initiatiefnemer, uitvoerder of procesdeelnemer, waarbij MLSO kan lobbyen en beïnvloeden, eerder dan iets rechtstreeks te bewerkstelligen.

Sinds 2022 wordt voor elke actie nagegaan aan welke van de zeventien duurzame ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties (SDG’s) ze bijdragen. Daarbij werd in de eerste plaats gekeken naar de focus-SDG’s die in het Sustainability Trends Report 2021 voor de havengemeenschap naar voren geschoven werden:

y SDG 3 - goede gezondheid en welzijn;

y SDG 8 - waardig werk en economische groei;

y SDG 9 - industrie, innovatie en infrastructuur;

y SDG 11 - duurzame steden en gemeenschappen;

y SDG 13 - klimaatactie;

y overkoepelende SDG 17 - partnerschappen om doelstellingen te bereiken.

1.1. Evaluatie strategische nota

De Raad van Bestuur van 31 januari 2024 evalueerde de opvolging van de strategische nota 2023. Deze strategische nota bevatte vijftig acties die het totale takenpakket van MLSO goed in beeld brengen. De periodieke opvolging van al deze acties gebeurde ook dit jaar volgens het SMARTprincipe. Waar nodig werd er bijgestuurd. Uit de lijst van vijftig acties werden vijftien acties als ‘strategische acties’ gedistilleerd.

Deze vijftien strategische acties vallen telkens onder een specifiek beleidsdomein en een specifieke strategische doelstelling. Op die manier bundelen we ze hieronder.

grondbeleid

S trategi S che D oe LS te LL i N g

RESULTAAT IN 2023

De verwerving van gronden door MLSO gebeurt aan de hand van verantwoordbare prijs-kwaliteitsverhoudingen. De verwervingen en overdrachten gebeuren met aandacht voor de kwaliteit van het proces zelf, zodat het proces op een integere wijze verloopt.

actie

Laten vaststellen van de bestuurlijke kaarten voorkooprecht en verdeling maritieme/industriële zone door de Vlaamse Regering.

RESULTAAT IN 2023

De kaart voor de afbakening van het voorkooprecht werd door de Vlaamse Regering vastgesteld. We wachten de evoluties af rond de financiële afspraken voor het complex project ‘Extra Containerbehandelingscapaciteit in het havengebied Antwerpen’ (CP ECA), in functie van de verdeling maritieme/industriële zone.

actie

De rol van onteigenende instantie opnemen voor CP ECA.

RESULTAAT IN 2023

De focus ligt op het voorontwerp projectbesluit. Het onteigeningsplan werd nog niet opgemaakt.

S trategi S che D oe LS te LL i N g

We dragen bij aan natuurprojecten, zodat er een dynamisch ruimtelijk evenwicht tussen natuur en economische ontwikkeling is in de Waaslandhaven, deel van de haven van Antwerpen.

actie

Samen met Havenbedrijf Antwerpen-Brugge wordt een oplossing voorbereid, zodat inbreiding op alle braakliggende terreinen mogelijk wordt. Er is reeds een Strategisch MER in voorbereiding. Ook de natuurcompensaties in het kader van de grote projecten zoals CCL en WOW volgt MLSO mee op. Bewaken van de afspraken uit de Verbondstekst.

Het strategische MER is na het openbaar onderzoek definitief goedgekeurd door de dienst MER. Op 20 oktober werd de ADC-toets goedgekeurd door de Vlaamse Regering, waardoor het programma definitief in werking kan treden. De bedrijven werden hierover ingelicht, onder andere tijdens de Staat van de Waaslandhaven (zie p. 37). Het project Grote Geule wordt verder uitgewerkt (zie p. 42). Het overleg startte om de afspraken van het Verbond Ommeland (Verbond voor de toekomst en leefbaarheid van het ommeland van de haven van Antwerpen) verder op te volgen en te bespreken met alle ondertekenaars. De natuurcompensaties voor CCL en WOW krijgen verder vorm en werden tijdens werkgroepen uitvoerig besproken met de betrokkenen.

industrialisatiebeleid

S trategi S che D oe LS te LL i N g

We geven de beschikbare concessies zo uit, dat ze in overeenstemming zijn met de visie inzake uitgiftebeleid.

actie

Uittekenen van de visie op uitgiftebeleid, rekening houdend met clusters, en daarbij overheden en de academische wereld betrekken. Deze visie vertalen in de strategie per terrein en in de bevraging. Samen met het Havenbedrijf Antwerpen-Brugge de Algemene Voorwaarden herwerken.

RESULTAAT IN 2023

De principes voor het herwerken van de Algemene Voorwaarden voor concessies werden na overleg met het Havenbedrijf Antwerpen-Brugge en de havengemeenschap goedgekeurd. Op basis daarvan werd een versie voor MLSO opgesteld, die ook door de Raad van Bestuur goedgekeurd werd. Alle concessionarissen en erfpachters werden op de hoogte gebracht. Er werden echter twee beroepen tot nietigverklaring ingediend. Deze worden opgevolgd (zie p. 35).

Tijdens de Staat van de Waaslandhaven werd het strategische MER restgronden toegelicht.

S trategi S che D oe LS te LL i N g

De industriële zone beschikt over de passende karakteristieken: zoals ontsluiting, adequate landgebonden infrastructuur,… zodat bedrijven aangetrokken worden, blijven of kunnen uitbreiden in lijn met de visie op het industrialisatiebeleid.

actie

MLSO wordt intensief betrokken bij de aanleg van infrastructuur van derden zoals de noodweg Fort Liefkenshoek, de herinrichting van de N451, CP ECA (incl. WOW) … MLSO kan gevraagd worden als medefinancier van een aantal van deze projecten.

RESULTAAT IN 2023

De verschillende projecten die onder CP ECA vallen, werden verder uitgewerkt. Zo werd de adviesronde voor de Westelijke ontsluiting Waaslandhaven (WOW) afgerond en werd er een technisch nazicht bij een selectie van adviesorganen georganiseerd voor Containercluster Linkerscheldeoever (CCL)(zie p. 50). De PFAS-problematiek werd verder opgevolgd, en MLSO nam deel aan de samenwerkingsovereenkomst voor het onderzoek naar PFAS. De heraanleg van de N451 werd afgerond en de opmaak van de overeenkomst opgestart naar aanleiding van het einde van de werken. De dijkwerken aan Fort Liefkenshoek gingen verder (zie p. 51)

Heraangelegde

actie

Opmaken van de strategie inzake inrichting: verdere uitwerking van het masterplan door het opmaken van inrichtingsplannen, MER-onderzoek Bieshoekbos, omgevingsvergunning Bieshoekbos en boscompensatie Bieshoekbos. Samenwerking en informatie-uitwisseling met het Havenbedrijf AntwerpenBrugge via het platform ‘Bieshoek’. Samen met de betrokken partners de inpassing in de geïntegreerde aanpak van CP ECA bewaken.

RESULTAAT IN 2023

De plannen voor de omgevingsvergunning werden opgemaakt en ter goedkeuring voorgelegd. Er werd verder gewerkt aan de natuurcompensaties en het boscompensatiedossier werd

afgerond. Met een aantal buurbedrijven pleegden we overleg over de impact op hun concessie, eigendom of erfpacht. In samenspraak met het Havenbedrijf Antwerpen-Brugge bepaalden we de aanpak voor de kade. Hiervoor werkten we aan een dossier voor marktbevraging.

actie

Verlenen van (omgevings)adviezen in de Waaslandhaven in functie van exploitatie door concessionarissen/projecten van andere overheden. Bewaken van de adviesbevoegdheid van MLSO.

RESULTAAT IN 2023

Alle gevraagde adviezen werden tijdig verleend.

Subregionaal

beleid

S trategi S che D oe LS te LL i N g

Langetermijninitiatieven op vlak van ruimtelijke ordening, energie, natuur, milieu, streekontwikkeling, tewerkstelling en mobiliteit worden zo ontworpen, dat ze in lijn zijn met de ontwikkelingsvisie voor de Waaslandhaven. De impact van deze initiatieven is gekend, zodat het als basis dient voor eventuele bijsturing wanneer nodig.

actie

Samen met relevante partners de Waaslandhaven als een aantrekkelijke werkplek op de kaart zetten door het organiseren van een jobbeurs, delen van vacatures, samenwerking met scholen, …

RESULTAAT IN 2023

De jobbeurs van de Europese Groepering voor Territoriale Samenwerking (EGTS) in het Freethielstadion van SK Beveren was opnieuw een groot succes. MLSO nam deel aan de havenbrede campagne en het webplatform ‘Havenjobs.com’. Op onze website voegden we een projectpagina toe rond werken in de Waaslandhaven. In het voorjaar nam MLSO een stagiaire onder haar vleugels.

actie

Multidisciplinaire aanpak herbestemming Fort Sint-Marie blijven bewaken en voortgang in het project stimuleren. Nadat de resultaten van het bodemonderzoek gekend zijn kan de aankoop van Fort Sint-Marie op de agenda komen. Opstarten GRUP Fort Sint-Marie.

RESULTAAT IN 2023

Het beschrijvende bodemonderzoek werd opgestart. Daaruit bleek dat bijkomende onderzoeken rond PFAS nodig waren. De opstart van het PRUP werd besproken met de provincie Antwerpen, maar on hold gezet in functie van de nakende gemeentefusie.

N451

actie

Ontwikkelen van een visie over het mobiel houden van de Waaslandhaven, over de realisatie van de modal shift en over hoe verkeersveiligheid gegarandeerd kan worden. Samen met de betrokken partners de toekomst van het spoorverkeer bekijken.

RESULTAAT IN 2023

MLSO nam deel aan diverse overlegfora. Het afgelopen jaar stonden enkele belangrijke dossiers op de agenda, zoals de fietsersbrug naar P+R Melsele, de Fietsbus, de initiatieven vanuit Railport, de Pendelbus en de totaalrenovatie van de Beverentunnel.

actie

Vormgeven, opvolgen, ondersteunen of deelnemen aan relevante projecten in de omgeving op het vlak van erfgoed, ontsluiting, educatie, recreatie: Prosperpolder, Havencentrum 2.0, Havenland, Grenspark Groot Saeftinghe, Uitbreiding Fort Liefkenshoek, steiger DeWaterbus Burcht, …

RESULTAAT IN 2023

MLSO droeg bij aan diverse projecten van Grenspark Groot Saeftinghe, soms ook financieel. Denk maar aan het project Koningsdijk, Emmadorp Maximaal en het Interreg-project. MLSO was ook betrokken bij de opstart van het onroerenderfgoedrichtplan voor de linker-Scheldeoever dat opgesteld zal worden door Erfpunt in samenwerking met gemeente Beveren en met financiële steun van agentschap Onroerend Erfgoed. Voor Havenland sloten we met de partners een nieuwe overeenkomst voor het verderzetten van het communicatietraject (zie p. 25). Ondertussen startte de nieuwe externe communicatiepartner reeds op. De partners verlengden ook de samenwerkingsovereenkomst voor de Havenlandklassen. De aanvragen voor de subsidie Maatschappelijke Projecten werden beoordeeld en aan de Raad van Bestuur ter goedkeuring voorgelegd. MLSO nam als partner in #EenhartvoorWaas opnieuw deel aan de juryvergadering waarin de nieuwe projecten goedgekeurd werden.

S trategi S che D oe LS te LL i N g

Het evenwicht tussen de lasten en de lusten van de Waaslandhaven wordt bewaakt zodat het evenwicht enerzijds objectief aantoonbaar is en anderzijds ook zo ervaren wordt door de stakeholders.

actie

Organiseren van (sub)werkgroepen en overlegcommissies en besprekingen begeleiden met het oog op het afsluiten van een beleidsovereenkomst in het kader van CP ECA.

RESULTAAT IN 2023

In overleg met het Havenbedrijf Antwerpen-Brugge werd de heropstart van de gesprekken hierover nog verder afgewacht in functie van de analyse van de beslissing van de Vlaamse Regering. De deadline werd verlengd tot 23 december 2024.

actie

Effecten op de gezondheid van omwonenden en medewerkers van bedrijven monitoren in samenwerking met het Havenbedrijf Antwerpen-Brugge, gemeente Beveren, gemeente Zwijndrecht om zo de impact van de Waaslandhaven zo veel mogelijk te beperken.

RESULTAAT IN 2023

De wetgeving en verordeningen rond PFAS werden verder opgevolgd. Gekende PFAS-vervuilingen werden verzameld in het GIS-systeem. De Raad van Bestuur stemde in met een voorstel voor de te volgen strategie, waarbij MLSO overleg pleegt met OVAM en een procedure tegen 3M opstartte (zie p. 15)

S trategi S che D oe LS te LL i N g

We blijven bedrijven prikkelen en inspireren inzake duurzaamheid en innovatie, zodat zij zelf actie hierin ondernemen. actie

Actief deelnemen aan duurzaamheids- en innovatieplatformen en zelf meetings organiseren met bedrijven over recente ontwikkelingen, duurzaamheid en innovatie: Green Deal bedrijventerreinen uitrollen, onderzoeken van potentiële samenwerking met hogescholen en universiteiten en samenwerken met het Havencentrum rond het thema duurzame haven. Uitzoeken welke acties MLSO kan ondernemen om de uitstoot van broeikasgassen of stikstofemissies te compenseren. Participeren in duurzaamheidsaward. Samen met onze partners een duurzame visie 2050 voor de Waaslandhaven uittekenen.

RESULTAAT IN 2023

Samen met het Havenbedrijf Antwerpen-Brugge, Alfaport Voka, Apzi-Voka en De Tijd werd een nieuwe duurzaamheidsaward uitgereikt (zie p. 40). MLSO nam deel aan diverse overlegfora, congressen en studiedagen. Daarnaast verspreidden we op regelmatige basis via de verschillende communicatiekanalen informatie over duurzame (subsidie) mogelijkheden voor bedrijven. De Staat van de Waaslandhaven in het voorjaar stond in het teken van duurzaamheid (zie p. 18). MLSO ontving voor het derde jaar op rij het Voka Charter Duurzaam Ondernemen en mag zich sinds het najaar van 2023 ‘SDG Pioneer’ noemen (zie p. 38). We startten met de voorbereiding van de opmaak van een ‘strategische visie 2050’. Daarvoor werd een samenwerking met het Havenbedrijf Antwerpen-Brugge in het leven geroepen. De

begeleidingsgroep ‘Duurzame visie 2050’ kwam samen en kreeg informatie over het gewijzigde traject waarbij ze hun engagement vernieuwden. In het kader van de jaarlijkse Port Cleanup werd opnieuw een actie met bedrijven in de Waaslandhaven opgezet (zie p. 40)

bestuur, management en communicatie

S trategi S che D oe LS te LL i N g

We zetten blijvend in op communicatie, zodat er een regelmatige informatie-uitwisseling en dialoog is met en tussen alle relevante stakeholders voor het linkerscheldeoevergebied.

actie

Netwerken bij (hogere) overheden om de belangen van MLSO en haar omgeving te verdedigen: MLSO steunt onder andere de betrachting van het Grenspark Groot Saeftinghe om de natuurdoelstellingen grensoverschrijdend te halen. MLSO wil via inbreiding maximaal kansen aan bedrijven geven.

RESULTAAT IN 2023

Het programma voor de restgronden en de bijbehorende compensaties werden uitgewerkt door het Havenbedrijf AntwerpenBrugge en MLSO, en goedgekeurd door de Vlaamse Regering (zie p. 37). MLSO diende bezwaar in tegen het Beleidsplan Ruimte van de provincie Oost-Vlaanderen.

Staat van de Waaslandhaven 25 mei 2023

02 Verwervingen en overdrachten

Het grondbeleid voor het havengebied op de linker-Scheldeoever behoort tot de kerntaken van MLSO. Ze verwerft op verschillende manieren gronden en geeft deze soms ook weer uit handen (overdracht).

De vier belangrijkste manieren waarop terreinen worden verworven, zijn:

y minnelijke verwervingen; y geprefinancierde gronden, ingebracht door het Vlaams Gewest; y verwervingen door voorkooprecht; y onteigeningen.

2.1. Formele overdracht terreinen

Keteniszone

Op 23 december 2022 en op voorstel van viceminister-president Bart Somers en Vlaams minister Lydia Peeters werd het volgende besloten: “De Maatschappij voor het haven-, grond- en industrialisatiebeleid van het Linkerscheldeoevergebied (MLSO) wil vier percelen grond in Beveren-Kallo verkopen aan Katoen Natie. De verkoop van deze percelen maakt onderdeel uit van een dading. Met het afsluiten van deze dading willen MLSO en Katoen Natie de geschillen en betwistingen rond de geldigheid van de zakelijke rechten van beide op drie van de percelen definitief beëindigen en toekomstige procedures hierover uitsluiten. De Vlaamse Regering keurt nu de verkoop van de vier percelen door de MLSO goed.” De formele eigendomsoverdracht werd op 14 februari 2023 afgerond.

2.2. Verkoop Spaans Fort

De Raad van Bestuur van 24 maart 2021 stemde ermee in dat de onroerende goederen Spaans Fort 23 en 25 in 9130 Verrebroek vervreemd konden worden. Hierbij was er aandacht voor de ligging van deze onroerende goederen buiten het door MLSO te ontwikkelen gebied. Bovendien – gezien de stedenbouwkundige voorschriften (woongebied) – kunnen deze niet aangewend worden voor bijvoorbeeld natuurontwikkeling of

havengerelateerde activiteiten. Het recht van wederafstand werd aangeboden aan de voormalige eigenaars, die dit recht ook uitoefenden. Op 21 november 2022 werd de akte verleden met betrekking tot de wederoverdracht van Spaans Fort 25. De akte met betrekking tot Spaans Fort 23 werd op 17 februari 2023 verleden. Nadien werd besloten, door de natuurcompensatie Spaans Fort voor de aanleg van Logistiek Park Waasland fase 1 door MLSO (recent vastgelegd als Vlaams natuurreservaat), over te gaan tot het opnieuw aankopen van een deel van het perceel Spaans Fort 25. Het betreft de aankoop van een oppervlakte van 876,80 m².

2.3. Verrebroekse Plassen fase III – deel 2

Op 18 mei 2011 werd in dossier 46003/148/35III - plan AMT/S/2450/E de akte verleden waardoor de percelen op het genoemde plan door het Vlaams Gewest bij MLSO ingebracht werden. Voor deze inbrengen werden aandelen B gecreëerd. Ook werd een perceel in dezelfde zone verworven jegens de provincie Oost-Vlaanderen (dossier 46003/328/1) voor 7.710 euro. Het Havenbedrijf Antwerpen-Brugge besloot in 2021 een beroep te doen op artikel 11 van de wet-Chabert en tot verwerving van deze zone over te gaan. Op 31 december 2022 werden de volledige desbetreffende percelen overgedragen. De percelen zonder nummer of delen van percelen werden op 31 december 2023 overgedragen.

2.4. Overige overdrachten

De Raad van Bestuur van 26 juni 2023 gaf zijn akkoord om de adressen Vissersstraat 10E en Saftingen 12 over te dragen aan de afdeling Maritieme Toegang (aMT). De Raad van Bestuur van 13 december 2023 besloot tot de overdracht van Westlangeweg 13 aan aMT. De desbetreffende aktes werden in 2023 nog niet verleden.

03 Juridische kwesties

3.1. Bestuurlijke kaart

voorkooprecht

Sinds de laatste wijziging aan de wetChabert in 2018, dient de Vlaamse Regering afzonderlijk de grenzen van het havengebied te bepalen, het gebied waarbinnen MLSO gronden kan verwerven en hiervoor een voorkooprecht kan uitoefenen, en de industriële en maritieme zones. Voor deze afbakeningen wordt er niet meer met de instrumenten van de ruimtelijke ordening gewerkt.

De lijn voor de bestuurlijke afbakening van het havengebied werd op 3 juli 2020 goedgekeurd door het afbakeningsbesluit. Dit besluit werd door Katoen Natie aangevochten bij de Raad van State. Er volgde een dading en er werd overgegaan tot afstand van geding namens Katoen Natie en Kallo Industries in de procedure. Het afbakeningsbesluit blijft bijgevolg overeind.

Doordat definitief bevestigd werd dat het afbakeningsbesluit overeind blijft, werden de nodige stappen gezet om ook de afbakening voor het voorkooprechtgebied te regelen.

Op 27 januari 2023 besloot de Vlaamse Regering de afbakening vast te stellen van de zone in het linker-Scheldeoevergebied waarbinnen MLSO gronden kan verwerven. De afbakening van dit gebied, waarop MLSO een voorkooprecht kan uitoefenen, stemt overeen met de afbakeningslijn op de kaart die opgenomen is in de bijlage bij dit besluit.

3.2. Statutenwijziging

Op 1 mei 2019 trad het Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen (WVV) in werking. Het aantal vennootschapsvormen werd beperkt. De coöperatieve vennootschap met beperkte aansprakelijkheid werd afgeschaft. Dit heeft belangrijke gevolgen voor de intergemeentelijke samenwerkingsverbanden, en dus ook voor MLSO.

De bepalingen van de coöperatieve vennootschap met beperkte aansprakelijkheid (cvba) waren immers van aanvullend recht voor de intergemeentelijke samenwerkingsverbanden. Anders gezegd: de regeling van de cvba was voor MLSO van toepassing voor alles wat niet uitdrukkelijk was geregeld in de wet-Chabert, het decreet lokaal bestuur of de statuten.

Artikel 397 van het decreet van 22 december 2017 over het lokaal bestuur bepaalt dat de vennootschapsvorm van de coöperatieve vennootschap (cv) de referentie is voor intergemeentelijke samenwerkingsverbanden.

Tussen de vorige vennootschapsvorm (cvba) en de nieuwe vennootschapsvorm (cv) zijn er enkele verschillen. Voor MLSO betekent dit voornamelijk dat:

y de coöperatieve werking in de statuten duidelijker dient te worden verankerd;

y er niet meer over maatschappelijk kapitaal, maar wel over inbreng, wordt gesproken;

y er moest bekeken worden of het systeem van de aandelen B onverkort kan behouden blijven, aangezien er enkel nog aandelen met stemrecht mogen worden uitgegeven. Door de termen ‘statutair beschikbare eigen vermogensrekening’ en ‘onbeschikbare eigen vermogensrekening’ kwam men tot een sluitende oplossing;

y de bepalingen over de dividenden/ reserves en een eventueel negatief nettoactief moeten worden aangepast aan de nieuwe bewoordingen uit het Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen.

Tegen uiterlijk 1 januari 2024 dienden de statuten aangepast te zijn aan de nieuwe vennootschapsvorm. Naast de verplichte wijzigingen ten gevolge van de wijziging van achterliggende vennootschapsvorm, werden nog enkele kleinere aanpassingen voorgesteld.

Een eerste intern opgemaakt voorontwerp werd voorgelegd aan de Raad van Bestuur van MLSO op 28 juni 2023. Het voorontwerp werd over de zomermaanden heen nog verder nagekeken en herwerkt tot een artikelsgewijze vergelijking. MLSO deed hiervoor een beroep op een externe partner met expertise ter zake.

In zitting van 13 september 2023 besliste de Raad van Bestuur aan de Buitengewone Algemene Vergadering van 13 december 2023 voor te stellen om dit ontwerp van statutenwijziging, waarbij de artikelen 1, 4, 5, 6, 8, 9, 10, 12, 14, 15, 16, 17, 18, 22, 23, 24, 26, 27, 32, 33 en 34 worden gewijzigd, goed te keuren. En dit met het oog op de besluitvorming bij de Buitengewone Algemene Vergadering van 13 december 2023 die tot een statutenwijziging diende te leiden tegen uiterlijk 1 januari 2024. Dit ontwerp werd conform de decretale bepalingen minstens negentig kalenderdagen op voorhand aan de aandeelhouders bezorgd.

De Buitengewone Algemene Vergadering keurde op 13 december 2023 de voorgestelde wijziging van de artikelen 1, 4, 5, 6, 8, 9, 10, 12, 14, 15, 16, 17, 18, 22, 23, 24, 26, 27, 32, 33 en 34 van de statuten van MLSO goed. Deze statutenwijziging wordt ter goedkeuring voorgelegd aan de toezichthoudende overheid. De goedkeuring wordt in het voorjaar van 2024 verwacht.

3.3. Aanvechting nieuwe algemene

voorwaarden voor concessies

Op 23 oktober 2023 werden twee verzoekschriften ontvangen die neergelegd werden bij de Raad van State. Ze vroegen de nietigverklaring van de beslissing van MLSO om de nieuwe versie van de algemene voorwaarden goed te keuren. De verzoekschriften, die uitgaan van Indaver nv en Mexico Natie nv, vragen de vernietiging van de bestreden beslissing omwille van overtreding van hetzij substantiële, hetzij op straffe van nietigheid voorgeschreven normen, overschrijding of afwending van macht. Ook het Havenbedrijf Antwerpen-Brugge ontving een verzoekschrift vanwege de Katoen Natie-groep. De indieners geven aan problemen te zien in:

1. de voorafgaande goedkeuring uit punt 9.1;

2. de concessievergoeding wegens overdracht te betalen door de overnemende concessionaris uit punt 9.3;

3. de controlewijziging uit punt 10.1 en 10.2 van de nieuwe algemene voorwaarden.

Er worden ook drie prejudiciële vragen geformuleerd ter voorlegging aan het Hof van Justitie. De memories van antwoord werden tijdig neergelegd. Het is in 2024 wachten op verdere repliek/memories van wederantwoord van tegenpartijen en een auditoraatsverslag.

3.4. Dagvaardingen 3M

MLSO is eigenaar van vele gronden die mogelijk getroffen zijn door een PFAS-verontreiniging, maar op geen enkele locatie is MLSO de verontreiniger.

Om de belangen van MLSO te vrijwaren, werden drie dagvaardingen betekend aan 3M op vrijdag 29 december 2023, respectievelijk aan Vredegerecht Beveren, Vredegerecht Antwerpen 5de kanton en de Nederlandstalige rechtbank van eerste aanleg Brussel.

De inleidingszittingen van deze drie procedures werden in onderling overleg uitgesteld. Dit met het oog op:

y verder overleg plegen over de instaatstelling; y verdere rechtspleging;

y desgevallend het bereiken van een onderling akkoord aangaande de regeling van de rechtspleging en de instaatstelling ervan.

04 Communicatie

Halo, de nieuwsbrief van en over de Waaslandhaven, verscheen vier keer. Per editie maakten ongeveer 123.000 gezinnen uit de omliggende gemeenten kennis met minder bekende jobs in de haven, lazen ze over investeringen of mijlpalen van bedrijven in de Waaslandhaven en kregen ze meer informatie over projecten die MLSO trekt of ondersteunt.

Naast Halo werden gerichte communicatieacties, online en offline, gelanceerd, zowel voor de bedrijven in de Waaslandhaven als voor de buren van de Waaslandhaven. Deze acties ondersteunden evenementen zoals de jobbeurs in Beveren, de Vlaamse Havendag of de Staat van de Waaslandhaven.

Bovendien belichtten ze ook verschillende projecten waaraan MLSO meewerkte.

Om een vinger aan de pols te houden en in te kunnen spelen op eventueel veranderende noden, engageerde MLSO zich in 2018 om op regelmatige basis via een brede bevraging te polsen naar de bekendheid van MLSO, haar taken en haar meerwaarde. In het najaar werd deze enquête voorbereid, in het voorjaar van 2024 volgt de uitvoering ervan.

Wist je dat je Halo ook digitaal kan ontvangen? Inschrijven hiervoor kan via info@mlso.be Neem ook regelmatig een kijkje op onze website (mlso.be) en onze socialemediakanalen om op de hoogte te blijven van onze activiteiten.

Nieuwsbrief over de Waaslandhaven #47 September 2023 - November 2023 www.mlso.be

8 oktober: Staat van de Waaslandhaven voor buren

Samen met haar partners werkt Maatschappij Linkerscheldeoever (MLSO) aan heel wat projecten in en rond de Waaslandhaven. Tijdens de jaarlijkse Staat van de Waaslandhaven voor buren kunnen geïnteresseerden kennismaken met een aantal van deze projecten. Op zondag 8 oktober stelt MLSO, samen met gemeente Zwijndrecht, in OC ’t Waaigat een aantal projecten voor die rechtstreeks een impact hebben op Zwijndrecht en Burcht. Denk maar aan de havenontwikkeling met het nieuwe logistiek terrein ‘De Bieshoek‘ op het grondgebied van Zwijndrecht, de herbestemming van Fort Sint-Marie, of de aanleg van de nieuwe steiger voor DeWaterbus. Zo organiseert Gemeente Zwijndrecht elk uur vanuit OC ‘t Waaigat een begeleide wandeling naar de toekomstige steiger en de Sint-Martinuskerk. De eerste wandeling start om 11 uur, de laatste om 15 uur. Maar ook voor wie op zoek is naar informatie over andere belangrijke thema’s zoals duurzaamheid, mobiliteit, werkgelegenheid of recreatie, is dit evenement interessant. Zo kunt u het nieuwe platform Havenjobs, waarover u op pagina 11 meer leest, uittesten, komt u meer te weten over de werken aan de E34 en maakt u kennis met enkele alternatieve vervoersmiddelen. Blokkeer dus 8 oktober 2023 tussen 11 en 15 uur in uw agenda en kom naar OC ‘t Waaigat. Maak er trouwens gerust een gezinsuitstap van: er is niet alleen kinderanimatie, we voorzien ook het nodige om gezellig samen iets te eten en/of te drinken. Het MLSO-team hoopt van harte u te mogen begroeten op 8 oktober!

Kaap 500ha uitgegeven terreinen gerond p.2 Havenbeveiligingskorps p.4

Start werken Drijdijck p.8

05

Evenementen en sponsoring

5.1. Evenementen

bezoek Waaslandhaven door staatssecretaris aukje de Vries

Op dinsdag 10 januari maakten Aukje de Vries (Nederlands staatssecretaris Toeslagen en Douane), Jeroen Engelberts (directeur Internationale Samenwerking bij Douane Nederland) en Kristian Vanderwaeren (administrateur-generaal FOD Financiën) uitgebreid kennis met de Waaslandhaven. De rondrit maakte deel uit van een werkbezoek aan de Grensinspectiepost, waar onder andere de bespreking van de internationale samenwerking van de douanediensten van Antwerpen en Rotterdam op het programma stond.

gezamenlijke teamdag interwaas-MLSo

Via diverse projecten, onder andere op het vlak van economie, klimaat, duurzaamheid en mobiliteit, zetten zowel Interwaas als MLSO zich in voor het Waasland. Een van de projecten waarin beide partners samenwerken, is bijvoorbeeld het bedrijventerreinmanagement van het Logistiek Park Waasland en Aven Ackers. Tijdens een gezamenlijke teamdag op vrijdag 10 februari leerden de medewerkers van MLSO en Interwaas elkaar en elkaars projecten beter kennen, ontdekten ze de geschiedenis van Fort Liefkenshoek en eindigden ze met een rondrit door de Waaslandhaven.

“Tijdens de personeelsuitstap MLSO-Interwaas leerden we zowel de collega’s als de activiteiten van MLSO en Interwaas nog beter kennen. Na een leuke speeddate bracht de dag ons een vleugje geschiedenis van Fort Liefkenshoek. We konden napraten en verder netwerken met elkaar tijdens een lekkere lunch en via een busrit maakten we kort kennis met de Waaslandhaven.”

ina Verbraecken

Hr-manager Interwaas

Staat van de Waaslandhaven voor bedrijven

Tijdens de halfjaarlijkse Staat van de Waaslandhaven krijgen bedrijfsleiders uit de Waaslandhaven updates over actuele thema’s. Omdat het concept van dit netwerkevenement al enkele jaren ongewijzigd bleef, polste MLSO tijdens de zomermaanden naar de verwachtingen van de genodigden voor toekomstige edities. Aan de hand van de resultaten schaafde MLSO het concept bij, waarbij de najaarseditie als een soort overgangseditie gold.

De voorjaarseditie van de Staat van de Waaslandhaven stond in het teken van duurzaamheid en vond op 25 mei plaats in het infocentrum van de kerncentrale

van Doel. Deelnemers kregen er niet alleen een update over de ontmanteling van de kerncentrale, maar maakten ook uitgebreid kennis met de nieuwe CSRDwetgeving en de aanpak voor duurzaamheidsrapportering voor bedrijven. Lees meer hierover op pagina 41. Aan de hand van een panelgesprek leerden de deelnemers meer over de blik van diverse spelers op de transitie naar een circulaire en klimaatneutrale haven in 2050. Als uitsmijter presenteerde BAAC Vlaanderen het eindrapport over de archeologische opgravingen in het Logistiek Park Waasland - fase West (zie p. 47).

Tijdens de najaarseditie was mobiliteit het centrale thema, met een presentatie door Railport over de nieuwe zonestrategie spoorvervoer, Single Wagon Load en

de opportuniteiten hiervan voor de bedrijven (zie ook p.45). Daarnaast kregen de aanwezigen een update over de komende totaalrenovatie van de Beverentunnel en over de Oosterweelwerken. Aanvullend op dit mobiliteitsprogramma werd dieper ingegaan op de laatste stand van zaken in het dossier van de restgronden (zie p. 37)

Vlaamse havendag

Op zondag 7 mei vond de Vlaamse Havendag plaats. In de Waaslandhaven werd ter hoogte van Golfclub Beveren een centrale hub ingericht waar bezoekers kennismaakten met een aantal projecten in het havengebied rond het centrale thema ‘innovatie’. Zo ontdekten bezoekers hoe allerlei infrastructuurprojecten door hun slimme ontwerp een hefboom vormen voor de verduurzaming van de containertrafiek en hoe het netwerk van ecologische infrastructuur (EIN) bijdraagt aan het behoud van verschillende zeldzame en beschermde dier- en plantensoorten in de haven. Maar ook thema’s als mobiliteit, werkgelegenheid of groene waterstof kwamen aan bod. Vanuit de centrale hub konden bezoekers per bus naar de verschillende bedrijven in de Waaslandhaven die hun deuren openzetten voor een blik achter de schermen.

Benieuwd hoe de Vlaamse Havendag eruitzag? Bekijk hier de aftermovie.

Waaslandhavenvoetbaltoernooi voor bedrijven

Op zaterdag 13 mei namen vijftig ploegen van bedrijven uit de Waaslandhaven het op de terreinen van KSK Kallo tegen elkaar op tijdens de 26ste editie van het Waaslandhavenvoetbaltoernooi. Dit sportief netwerkevenement bracht opnieuw heel wat spelers en supporters op de been. Na een volledige dag van poulewedstrijden speelden PTB’s en Katoen Natie CGI de finale bij de heren. Uiteindelijk won PTB’s met een overtuigende 9-5-score en namen zij de beker mee naar huis. In de damescompetitie traden drie ploegen aan. Het team van Gorselé won.

Waas volleybaltoernooi voor bedrijven

De volleyballers kwamen aan de beurt op zaterdag 10 juni. Acht bedrijfsploegen ontmoetten elkaar in Topsporthal Beveren, thuisbasis van co-organisator Asterix Avo. Tensio (heren) en DEME (gemengd) gingen met de prijzen lopen.

Jobbeurs beveren

De tiende editie van de jobbeurs vond op dinsdag 16 mei plaats in het Freethielstadion in Beveren. Zeshonderd bezoekers ontdekten de 93 standen van bedrijven uit de grensregio OostVlaanderen – Zeeland. Onder hen waren ook 99 laatstejaarsleerlingen uit vooral technische richtingen van drie scholen uit de omgeving van de Waaslandhaven. Met 2.100 vacatures was het aanbod deze editie zeer groot en divers, hoewel vooral technische vacatures de hoofdmoot vormden. Uit het vacatureaanbod bleek dat er niet alleen nood is aan technische profielen, maar ook aan hogeropgeleiden. Meer en meer bedrijven bieden ook opleidingen aan op de werkvloer. Ongeveer 40 procent van de deelnemende bedrijven was rechtstreeks gelinkt aan de Waaslandhaven, met onder hen enkele grote spelers zoals Katoen Natie, Engie en Infrabel. Ook andere grote spelers zoals bpost, FOD Financiën en FOD Defensie tekenden present. De jobbeurs was opnieuw een groot succes: verschillende bedrijven gaven na afloop aan dat ze potentiële kandidaten uitgenodigd hadden voor een vervolggesprek. Bezoekers konden niet alleen kennismaken met potentiële werkgevers aan de standen. Ook de vacaturewand was goedgevuld, met maar liefst 27 vacatures. 24 bezoekers reageerden via het contactformulier. Aanvullend trokken de simulatoren van VDAB en de photobooth heel wat geïnteresseerden. De jobbeurs is een sterke samenwerking tussen EGTS Linieland van Waas en Hulst, Eures Scheldemond, VDAB, Maatschappij Linkerscheldeoever, WerkServicePunt Zeeuws-Vlaanderen, UWV, Interwaas en de gemeentes Hulst, Stekene, Beveren en Sint-Gillis-Waas, en krijgt steun van GTI Beveren en SK Beveren.

“De jobbeurs in het Freethielstadion is al meer dan tien jaar een voltreffer, zowel voor bedrijven als werkzoekenden. Dit is onder meer te danken aan de samenwerking met MLSO. Elk jaar opnieuw hebben we een gevarieerd aanbod aan vacatures. Het bewijst dat deze grensregio door zijn ligging vlak bij Port of Antwerp-Bruges en North Sea Port dé springplank is voor de toekomst. De grens is hier geen barrière, wel een opportuniteit.”

careen Verwilligen projectcoördinator EGTS Linieland van Waas en Hulst

Staat van de Waaslandhaven voor buren

Samen met haar partners werkt MLSO aan heel wat projecten in en rond de Waaslandhaven. Tijdens de jaarlijkse Staat van de Waaslandhaven voor buren op zondag 8 oktober, maakten iets meer dan 250 bezoekers kennis met een aantal projecten die rechtstreeks een impact hebben op Zwijndrecht en deelgemeente Burcht. (zie p. 24)

5.2. Sponsoring

MLSO is er al jaren van overtuigd dat een sterke externe communicatie noodzakelijk is voor haar werking. De verbreding van het maatschappelijke draagvlak blijft voor MLSO, en bij uitbreiding de hele Waaslandhaven, immers een belangrijke uitdaging. Sponsoring en publiciteit dragen actief bij aan de uitbouw van dat maatschappelijke draagvlak voor de Waaslandhaven, als onderdeel van de haven van Antwerpen. Ze maken dus integraal deel uit van de communicatiestrategie van MLSO.

MLSO sponsort al verschillende jaren diverse clubs en verenigingen. Door een breed scala aan activiteiten te ondersteunen, staat MLSO maximaal in de kijker bij alle stakeholders van de Waaslandhaven.

Als hoofdsponsor van de G-ploeg van SK Beveren, was MLSO te gast tijdens een community-event op 25 april. Leerlingen van SBSO Baken uit Sint-Niklaas genoten samen met spelers van de G-ploeg van een demotraining op een oefenterrein van SK Beveren.

© Freddy Dirickx

© Freddy Dirickx

Zwerfvuilactie

Op maandag 18 september organiseerde MLSO samen met Natuurpunt Waasland Kern Haven haar zwerfvuilactie in het kader van de jaarlijkse Port Cleanup. Meer dan 45 deelnemers namen de omgeving van de Keetberglaan tussen de Boereveldseweg en de E34 - afrit Melsele grondig onder handen. Naast de MLSO-collega’s tekenden ook medewerkers van Yusen Logistics, Kuraray EVAL Europe, Hulpverleningszone Waasland, Van Wellen Group, gemeente Beveren en gemeente Zwijndrecht present. In totaal werden meer dan veertig zakken afval, een stuk dashboard én een wiel verzameld.

06 Participatie en maatschappelijke projecten

6.1. Participatie

Staat van de Waaslandhaven voor buren

Op zondag 8 oktober zwaaiden de deuren van OC ‘t Waaigat in Burcht tussen 11 en 15 uur open voor wie meer te weten wilde komen over de plannen rond Fort Sint-Marie, de ontwikkeling van de haven en het nieuwe industrieel-logistiek terrein De Bieshoek, de werken aan de E34, duurzaam woon-werkverkeer en de nieuwe aanlegsteiger voor DeWaterbus. Gemeente Zwijndrecht gaf er ook informatie over de herbestemming van de Sint-Martinuskerk en organiseerde begeleide wandelingen naar de kerk en de locatie voor de nieuwe aanlegsteiger. Bezoekers testten er het nieuwe platform Havenjobs uit en ontvingen meer info over de opleidingsmogelijkheden van VDAB. Met iets meer dan 250 bezoekers was ook deze Staat van de Waaslandhaven voor buren een groot succes! (zie ook p. 22)

6.2. Maatschappelijke projecten

Subsidie maatschappelijke projecten

Tijdens de Raad van Bestuur van 13 december werd de ondersteuning van de renovatie van de Scheldemolen in Doel goedgekeurd. Deze renovatie wordt een van de eerste grootschalige publieke investeringen in het gebouwenpatrimonium van Doel. Door niet alleen de bouw van de nieuwe brasserie, maar ook de renovatie van de Scheldemolen financieel te ondersteunen, zet MLSO in op een toekomst voor het dorp Doel.

De plannen voor de renovatie van de Scheldemolen kwamen er na bouwhistorisch onderzoek door molendeskundige EAGM op vraag van de gemeente Beveren. De studie volgt op de weigering van de omgevingsvergunning voor de bouw van de nieuwe brasserie aan de Scheldemolen, omdat deze een te grote impact zou hebben op de artistieke en historische waarde van de molen. Voor de bouw van de nieuwe brasserie kende MLSO in 2022 al een subsidiebedrag van

711.929,50 euro toe aan de gemeente Beveren, op een totale geraamde kost van 1.423.859 euro. Daarmee komt de totale steun aan het project op net geen 2 miljoen euro.

Het is de bedoeling dat de werken in 2024 voorbereid en aanbesteed worden. Tot dan zal het Grenspark Groot Saeftinghe de molen als infopunt invullen.

onroerenderfgoedrichtplan

Op 9 oktober ondertekenden verschillende partners, waaronder MLSO, in aanwezigheid van minister-president Jan Jambon en minister van Erfgoed Matthias Diependaele een intentieverklaring om een toekomstvisie uit te werken voor het erfgoed en landschap van de polders op de linker-Scheldoever. Deze intentieverklaring, het zogenaamde ‘Onroerenderfgoedrichtplan’, vloeide voort uit het ‘Verbond voor de toekomst en leefbaarheid van het ommeland van de haven van Antwerpen, de polders op Linkerscheldeoever’ dat in april 2022 afgesloten werd. Het Onroerenderfgoedrichtplan zal door Erfpunt en de gemeente Beveren gebruikt worden voor de opmaak van

Fort Liefkenshoek is een van de onthaalpoorten van het Havenland. Een ideaal startpunt om 400 jaar geschiedenis van deze goed bewaarde site te midden van de Waaslandhaven te ontdekken. En om daarna de omliggende regio te verkennen: proeven van een streekbiertje, schepen spotten, de toekomstplannen van Doel ontdekken, vogelsoorten leren kennen of unieke plekken in Grenspark Groot Saeftinghe opzoeken. Als Havenlandtopper is Toerisme Beveren graag ambassadeur en maken we bezoekers wegwijs langs de contrastvolle regio met de Schelde als ankerpunt. Het programma is een winwin: bezoekers krijgen een boeiende inkijk in het verrassend veelzijdige aanbod van onze regio en de Havenlandwebsite promoot mee de streek.”

ines De Smet

teamhoofd Toerisme Beveren

een toekomstvisie voor het onroerend erfgoed in Doel en de omliggende polders. De ondertekening vond plaats in de Maalderij van de Prosperhoeve in Prosperpolder.

havenland

Nieuwe samenwerkingsovereenkomst communicatieondersteuning

In het voorjaar werd een nieuwe samenwerkingsovereenkomst Havenland voorbereid en goedgekeurd. De vernieuwde overeenkomst garandeert de continuïteit van Havenland en versterkt de ingeslagen weg van communicatie en zichtbaarheid van Havenland op het terrein. Binnen de samenwerkingsovereenkomst werd een vervolgopdracht voor

Maalderij Prosperhoeve

communicatieondersteuning vanaf de zomer voorzien, omdat de vorige opdracht eindigde in juli. De nieuwe opdracht werd gegund aan MediaMixer bv.

Verdere uitrol havenlandlabel

In 2023 groeide het Havenlandlabel gestaag verder. Zo kreeg elke nieuwe Havenlandtopper een plekje op de Havenlandwebsite (havenland.be), werd er ruimte voorzien op de Havenlandfietskaart en was er extra aandacht in Halo. Om het netwerk van Havenlandtoppers te versterken, werden ze niet alleen uitgenodigd voor het jaarlijkse netwerkevenement, maar werd er ook een Havenlandnieuwsbrief in het leven geroepen. Met deze nieuwsbrief krijgen de Havenlandpartners en -toppers niet alleen een zicht op Havenland en de groei van het Havenlandlabel, maar worden ze op regelmatige basis betrokken bij het reilen en zeilen van Havenland én geïnspireerd en uitgenodigd om hun activiteiten door te geven. Op die manier kan er via de Havenlandkanalen meer ruchtbaarheid aan gegeven worden.

© Stefaan Van Hul

havenlandklassen

De vernieuwde informatiecampagne wierp het afgelopen jaar vruchten af. Ook de uitbreiding van de doelgroep naar de eerste graad secundair onderwijs had een positief effect. Maar liefst veertien groepen kwamen in 2023 op Havenlandklassen. Omdat alle partners overtuigd bleven van de meerwaarde van dit meerdaagse programma, werd een nieuwe samenwerkingsovereenkomst voor twee jaar afgesloten.

havenland run & Walk

Op zondag 12 november verkenden iets meer dan drieduizend lopers en wandelaars de groene rand rond Kallo en een deel van de Waaslandhaven tijdens de Havenland Run & Walk. Vanop de terreinen van KSK Kallo vertrokken ze voor een afstand van 8, 12 of 21 kilometer.

Streekfonds oost-Vlaanderen

Wase projecten die zich inzetten voor mens en omgeving kunnen sinds eind 2020 een beroep doen op het Streekfonds Oost-Vlaanderen via ‘Een hart voor Waas’. Sinds 2021 neemt MLSO als gouden partner deel aan ‘Een hart voor Waas’. In 2023 werden negen projecten ondersteund. De geselecteerde projecten halen zelf via crowdfunding een vooraf vastgesteld bedrag op. Het Streekfonds verdubbelt op haar beurt het opgehaalde bedrag, met een vastgelegd maximumbedragdat bij de nieuwe projectoproep in het najaar van 2023 opgetrokken werd tot 6.000 euro. Tijdens de zomermaanden bezocht MLSO vzw Krolleleute, een van de geselecteerde projecten. In december kwam de jury samen en keurde ze vijf nieuwe projecten goed.

© Mats Palinckx

Havenland Run & Walk

© Havenland Havenlandklassen

egtS Linieland van Waas en hulst

Sinds 2016 is MLSO een van de partners binnen EGTS Linieland van Waas en Hulst. Deze groepering omvat acht Vlaamse en Nederlandse besturen die de grensoverschrijdende samenwerking bevorderen en de economische en sociale samenhang in het Zeeuws-Wase grensgebied versterken: de gemeentes Beveren, Hulst, Sint-Gillis-Waas en Stekene, de provincies OostVlaanderen en Zeeland, Interwaas en MLSO.

Aan het einde van de zomer werd Vincent De Keer de nieuwe directeur van EGTS Linieland van Waas en Hulst. Hij volgde Richard Meersschaert op, die met pensioen ging.

Project Koningsdijk

Een van de projecten die EGTS het afgelopen jaar samen met haar partners, waaronder MLSO, ondersteunde, is de veetunnel onder de Koningsdijk in Sint-Gillis-Waas. Sinds 2013 ligt er een fietspad op de Koningsdijk, waarbij ook verschillende begrazingsvlakken voor koeien aangelegd werden. Omdat de koeien vooral aan de zuidflank graasden en er zo de waardevolle rietkraag in gevaar brachten, werd er naar een oplossing gezocht. In overleg met de landbouwer en het polderbestuur werd gekozen voor een veetunnel onder de dijk. Op die manier kan het vee ook aan de andere kant grazen.

Grenspark Groot Saeftinghe

In het kader van Grenspark Groot Saeftinghe leverde MLSO het voorbije jaar een bijdrage aan diverse projecten. Zo werd verder gewerkt aan het Interreg-project, dat ondertussen goedgekeurd werd. Interreg Vlaanderen-Nederland keurde een bedrag van 5,4 miljoen euro goed. Verschillende projectpartners leveren een bijdrage in de cofinanciering, waardoor iets meer dan 11 miljoen euro geïnvesteerd kan worden in duurzaam toerisme. Via de steun aan de Prosperhoeve als maatschappelijk project leverde MLSO een aanzienlijke bijdrage in de cofinanciering.

MLSO nam opnieuw deel aan de Streekholderavonden die op regelmatige basis georganiseerd worden en ondersteunde financieel het zomerse evenement Emmadorp Maximaal. Daarbij lag de focus op het bufferlandschap dat in het kader van CP ECA gecreëerd wordt (zie p. 50). Bezoekers maakten kennis met het toekomstbeeld door middel van een tapijt waarop het hele gebied afgebeeld staat, waarna ze met een zonnetreintje een rit naar het projectgebied maakten.

07 Personeel

Eind 2022 nam een administratief assistent ontslag. De aanwervingsprocedure voor een nieuwe management assistent werd opgestart. Om de periode tussen het vertrek van de administratief assistent in maart en de komst van de management assistent in juni op te vangen, startte in maart een tijdelijke kracht op interimbasis.

Van 6 maart tot 9 juni begeleidde MLSO een stagiaire van de Karel de Grote Hogeschool die een afstudeerproject rond de nieuwe Europese duurzaamheidswetgeving (CSRD) uitwerkte. Zie ook p. 41

Eind juni werd een bijkomende vacature voor een economisch stafmedewerker opengesteld. De aanwerving gebeurde in oktober, de indiensttreding volgde in januari 2024.

Organigram 2023

Karolien buytaert

Administratief juridisch medewerker - 100%

christa Schaut

Adviseur natuur, milieu en energie - 80%

Martien Segers

Adviseur maatschappelijke opdrachten - 80%

Maxim Schroeyers

Medewerker duurzame opdrachten - 100%

Nancy Vandersnickt

Hoofd administratie en HR - 100%

Mieke Deprettere

Administratief assistent - 80%

peter Van De putte

Directeur - 100%

els Jennen

Adjunct-directeur

Nisâ bagci (ai)

els Jennen

Bedrijfsjuriste - 100%

Sigrid borgmans

Communicatieverantwoordelijke - 100%

harold Ketels

Patrimoniumbeheerder - 80%

Liesbeth Van Driessche

Stafmedewerker infra & R.O. - 80%

Marjan Van avermaet

Projectcoördinator - 50%

Liselotte eeckhoudt

Stafmedewerker financieel en economisch beleid - 100%

Administratief assistent - 100%

Dominique Vermeulen

Management assistent - 100%

08 Raad van Bestuur

Samenstelling

In 2023 waren er geen wijzigingen in de samenstelling van de Raad van Bestuur.

afvaardiging gemeente beveren

Laura Staut Sinds maart 2019

Bram Massar (raadgevende stem) Sinds oktober 2021

Boudewijn Vlegels (voorzitter) Sinds maart 2019

afvaardiging gemeente Zwijndrecht

Kris Herremans Sinds maart 2019

Danny Van Hove (raadgevende stem) Sinds maart 2019

afvaardiging havenbedrijf antwerpen-brugge

Guy Janssens Sinds maart 2019

Jacques Vandermeiren (ondervoorzitter) Sinds maart 2019

Koen Kennis Sinds juni 2019

Jackie Joossen Sinds juni 2019 afvaardiging interwaas

Lieve Truyman Sinds maart 2019

Marc Van de Vijver (ondervoorzitter) Sinds maart 2019

André Van de Vyver Sinds maart 2019

afvaardiging Vlaams gewest

Freddy Aerts Sinds maart 2019

Miet Deckers Sinds maart 2019

De Raad van Bestuur kwam tien keer samen (maandelijks, met uitzondering van april en augustus). In totaal werden 111 agendapunten behandeld.

Op 7 juni behandelde de Algemene Vergadering volgende agendapunten: goedkeuring jaarrekening 2022 en bestemming van het resultaat, goedkeuring jaarverslag 2022, het verslag van de commissaris-revisor en de gebeurlijke kwijtingen.

Op 13 december behandelde de Buitengewone Algemene Vergadering de volgende agendapunten: voorstelling en bespreking van de te ontwikkelen activiteiten en de te volgen strategie voor het boekjaar 2024, voorstelling en bespreking resultaats- en inkomsten/uitgavenbegroting 2024, statutenwijziging en benoeming commissaris-revisor.

Van links naar rechts: André van de Vyver, Peter Van de Putte, Bram Massar, Lieve Truyman, Kris Herremans, Freddy Aerts, Boudewijn Vlegels, Danny van Hove, Marc Van de Vijver, Miet Deckers, Jackie Joossen, Els Jennen, Laura Staut. Niet op de foto: Guy Janssens, Jacques Vandermeiren, Koen Kennis

Heropstart beleidsovereenkomst CP ECA

De werkzaamheden om tot een beleidsovereenkomst te komen, zijn sinds 2015 lopende. Toen betrof dit nog de Ontwikkelingszone Saeftinghe. Ten gevolge van de beslissing van de Vlaamse Regering van 17 mei 2019, waarbij het ontwerp van voorkeursbesluit van het complexe project ‘Realisatie van Extra Containerbehandelingscapaciteit in het havengebied van Antwerpen’ definitief werd vastgesteld, besloot de Raad van Bestuur in juni 2019 dat het aangewezen was de werkzaamheden omtrent het afsluiten van een beleidsovereenkomst opnieuw op te starten.

Een eerste bijeenkomst van de werkgroep vond plaats op 6 oktober 2020. In de loop van 2023 waren er geen verdere bijeenkomsten. Op vraag van het Havenbedrijf Antwerpen-Brugge dienen over de aanleg van het nieuwe dok eerst een aantal andere financiële afspraken met de Vlaamse overheid gemaakt te worden.

Omdat voor de werkzaamheden van de werkgroep de deadline van 23 december 2023 gold, diende deze termijn opnieuw te worden verlengd. Dit gebeurde tot 23 december 2024. Artikel 15bis wet-Chabert stelt dat de Raad van Bestuur deze termijn kan veranderen en/of verlengen. De werkzaamheden zullen in 2024 verdergezet worden.

10 Aandeelhouders en inbreng

aandelen a

Er waren geen wijzigingen: noch in het aantal aandelen A, noch in de verhouding tussen het aantal aandelen per verschillende partner.

aandeelhouder aantal aandelen a geplaatst kapitaal (euro) opgevraagd kapitaal (euro)

aandelen b

Aan het Vlaams Gewest worden aandelen B toegekend voor de gronden die het (of vroeger: de Belgische overheid) heeft ingebracht in MLSO.

Dezelfde aandelen B worden eveneens aan het Vlaams Gewest toegekend wanneer het verwervingen van MLSO prefinanciert voor de verdere havenuitbouw. Naarmate MLSO over deze verworvenheden wenst te beschikken (bijvoorbeeld door ze in erfpacht of concessie te geven of over te dragen aan het Havenbedrijf Antwerpen-Brugge wanneer het gaat om terreinen in de maritieme zone) wordt een evenredig aantal aandelen B vernietigd en terugbetaald aan het Vlaams Gewest. We maken het onderscheid tussen aandelen B ten gevolge van gronden, ingebracht door het Vlaams Gewest, en aandelen B ten gevolge van geprefinancierde verwervingen.

Onderstaande tabel geeft een overzicht van het aantal aandelen B op 31 december 2023.

Overzicht op 31 december 2023 aandelen b (aantal) aandelen b (waarde)

Ingevolge inbreng van vroeger verworven gronden

euro

euro

MLSo Waaslandhaven in de

01 Concessies

1.1. Bevragingen

Molenweg

MLSO organiseerde in het voorjaar een beperkte bevraging voor de concessieverlening van een deel van een perceel gelegen tussen de bedrijven Van Moer Cleaning & Repair en De Neef Chemical Processing, aan de Molenweg in Beveren.

Sint-Jansweg

Borealis Polymers nv liet weten dat het geen verdere verlenging nodig had van een tijdelijke concessie voor een onbebouwd terrein aan de Sint-Jansweg in Kallo. Daaropvolgend keurde de Raad van Bestuur goed dat het restperceel in bevraging gegeven wordt. Ter voorbereiding van de bevraging en latere toewijzing van een concessie, werd alvast opdracht gegeven om de nodige voorbereidende administratieve stappen te ondernemen om de concessieverlening mogelijk te maken.

1.2. Nieuwe Algemene

Voorwaarden

MLSO en Havenbedrijf AntwerpenBrugge hanteren dezelfde ‘Algemene Voorwaarden voor concessies in het havengebied van Antwerpen’. Bij elke concessie worden er ook bijzondere voorwaarden uitgewerkt die specifiek de kenmerken van elke individuele concessie opnemen en regelen. De huidige Algemene Voorwaarden inzake concessies in het havengebied van Antwerpen dateren van 2009, met beperkte aanpassingen in 2011.

Met het oog op de modernisering van het concessiebeleid en de huidige Algemene Voorwaarden, werd een proces voor de opmaak van nieuwe Algemene Voorwaarden opgestart. Er werden een aantal principes uitgestippeld op basis waarvan de Algemene Voorwaarden geactualiseerd konden worden. De Raad van Bestuur van Havenbedrijf AntwerpenBrugge stemde begin 2021 in met de basisprincipes die gehanteerd werden bij de herwerking, en die aan de Raad van Bestuur van MLSO op 24 maart 2021 toegelicht werden. Vervolgens werden ook de gesprekken hierover met de private havengemeenschap opgestart. Er vonden gesprekken plaats met afvaardiging uit de werkgroep van ABAS-KVBG, Alfaport Voka, Voka GrootIndustrie. De private havengemeenschap werd bij het gehele verdere traject steeds nauw betrokken. De vele vergaderingen in

voormelde samenstelling trachtten de belangen en standpunten te verzoenen en een evenwichtig resultaat te bekomen. Daarbij werd steeds geluisterd naar alle standpunten en geprobeerd om een consensus te vinden, zowel op het niveau van de principes als in de ontwerpteksten. Daarnaast werden talloze informele besprekingen gehouden en vonden vele informele contacten over dit topic plaats.

Aan de Raad van Bestuur van Havenbedrijf Antwerpen-Brugge van 9 december 2022 en aan de Raad van Bestuur van MLSO van 14 december 2022 werden de verschillende pijnpunten, en de wijze waarop er verder mee moest worden omgegaan, voorgelegd en besproken.

Verdere onderhandelingen vonden plaats, waarbij een verandering in de samenstelling van de vertegenwoordigers leidde tot een herneming van de discussies over een aantal punten waarover eerder al een overeenstemming werd bereikt. De gesprekken werden verdergezet en op 9 mei werd een 3-pager voorgelegd aan de Raad van Bestuur van Havenbedrijf Antwerpen-Brugge over de resterende pijnpunten en de voorgestelde oplossingen.

Deze laatste stand van zaken werd nogmaals toegelicht aan de Raad van Bestuur van MLSO op 7 juni. Daarbij werd het gelopen traject beschreven, waarbij bepaalde beleidsprincipes als startpunt golden. Over deze beleidskaders werden

nogmaals gesprekken met de delegatie van de belangenverenigingen voortgezet. Er werd een nieuw voorstel van uitgeschreven Algemene Voorwaarden aan de delegatie bezorgd. ABAS en Voka GrootIndustrie verklaarden finaal tijdens de besprekingen geen verdere opmerkingen te hebben op de principes en uitgeschreven nieuwe Algemene Voorwaarden. Een dergelijke consensus werd met KVBG niet gevonden.

De Raad van Bestuur van Havenbedrijf Antwerpen-Brugge keurde op 6 juli de definitieve tekst van de nieuwe algemene voorwaarden goed. De Raad van Bestuur van MLSO boog zich over de verschillende principes en pijnpunten op 7 juni, ter voorbereiding van een goedkeuring van de definitieve tekstversie. Men koos voor een principiële goedkeuring van de principes die in de ‘Algemene Voorwaarden voor concessies in het havengebied van Antwerpen’ opgenomen worden. De finale tekstverwerking werd, conform het besluit van 7 juni 2023, door de directeur en adjunct-directeur van MLSO goedgekeurd.

Deze nieuwe Algemene Voorwaarden werden aan alle concessionarissen en erfpachters betekend. Er geldt een transitieperiode van één jaar (tot 1 augustus 2024), waarna de nieuwe versie in werking zal treden.

1.3. Concessies verleend in 2023

MLSO organiseerde in het voorjaar een beperkte bevraging voor de concessieverlening van een deel van een perceel gelegen tussen de bedrijven Van Moer Cleaning & Repair en De Neef Chemical Processing, aan de Molenweg in Beveren. Tijdens de zitting van 7 juni besliste de Raad van Bestuur om de concessie toe te kennen aan Van Moer Cleaning & Repair. Daarmee kwam het totaal aan grond dat MLSO in concessie of erfpacht heeft gegeven voor het eerst boven de 500 hectare uit (5.000.147m2).

1.4. Tijdelijke en precaire gebruiksrechten

Twee deelpercelen die in 2014 bij MLSO werden ingebracht, maar die niet in het inrichtingsplan van het Logistiek Park Waasland waren opgenomen omwille van hun ligging en aard, werden al enige tijd gebruikt als parkeerterrein voor café ’t Wit huis. De Raad van Bestuur keurde een precaire gebruiksovereenkomst goed die het gebruik van beide percelen regelt.

1.5. Activiteiten lopende concessies

y ADPO vroeg advies aan MLSO in verband met de omgevingsvergunningsaanvraag voor de aanleg van een batterijpark en de uitbreiding van de opslagmogelijkheden voor kunststoffen, beide op de site in het Logistiek Park Waasland. Op 18 november vierde ADPO haar 35-jarige aanwezigheid in de Waaslandhaven met de aanleg van een bedrijfsbos in Stekene.

y MLSO ontving in het voorjaar een aanvraag tot overdracht van de concessie van Fertikal nv aan Comgoed Beheer bv. De Raad van Bestuur stemde principieel in met deze overdracht.

y MLSO ontving de vraag van Smet Aannemingen bv om de concessie voor een terrein aan Blikken in Beveren over te dragen aan Recybo bv. De Raad van Bestuur stemde hiermee in tijdens de zitting van 4 oktober.

y GRC nv diende een aanvraag in voor een concessieverlenging van 7 jaar voor een terrein aan de Sint-Jansweg in Kallo, op basis van uitgevoerde investeringen. De Raad van Bestuur stemde hiermee in tijdens de zitting van 13 december.

y Eind december 1999 werd door MLSO een erfpacht toegestaan aan TCI Europe nv op een terrein van 2 ha aan de Boereveldseweg in Zwijndrecht. De in erfpacht gegeven oppervlakte moet echter gereduceerd worden met 180 m2, voor de aanleg van de spoorinfrastructuur en de te respecteren veiligheidsafstanden rond deze infrastructuur voor de zone De Bieshoek. MLSO overlegde hierover met TCI Europe en kwam tot een akkoord over deze reductie.

y MLSO ontving een aanvraag van Borealis Kallo nv om de looptijd van de bestaande erfpachtovereenkomst te verlengen tot eind 2069, om de terbeschikkingstelling aan OMV Belgium eveneens tot eind 2069 toe te staan, om het toegestane gebruik uit te breiden en om de bouw van de BioHY-fabriek in het algemeen goed te keuren. De Raad van Bestuur keurde deze aanvraag goed tijdens de zitting van 13 september.

1.6. Restgronden/haveninbreiding

Binnen de havenafbakening zijn er voor 272 ha verspreid liggende gronden, waarvan een groot deel niet gebruikt kan worden voor industriële ontwikkelingen. Dit omdat de cumulatieve impact van de inname van deze gronden een betekenisvolle aantasting kan hebben op de doelstellingen van het vogelrichtlijngebied. Deze zogenaamde ‘restgronden’ zijn op basis van hun planologisch voorschrift nochtans wel ontwikkelbaar en hebben geen bijkomende publieke infrastructuur nodig.

Omdat deze gronden belangrijk zijn voor de verdere economische ontwikkeling, werkten Havenbedrijf Antwerpen – Brugge en MLSO een programma uit. Hiervoor werd intensief overlegd met diverse actoren zoals de betrokken gemeenten, de Beheercommissie Natuur Linkerscheldeoever en de Raad van Bestuur van MLSO. Daarnaast werd er onderzoek verricht in de vorm van een milieueffectenrapport (MER). Dat MER, met de informatie over de effecten van de inname van de restgronden op de doelstellingen van het vogelrichtlijngebied, ging tussen 19 april en 17 juni in openbaar onderzoek. Het MER werd definitief goedgekeurd door de cel MER op 1 augustus. Er waren inspraakreacties van overheden en diensten, maar niet van particulieren of bedrijven (zie p. 9)

Zowel Havenbedrijf Antwerpen-Brugge als MLSO engageerden zich definitief tot het uitvoeren van de compensaties, zoals die opgenomen werden in het MER. De Raad van Bestuur van MLSO ging over tot een principiële goedkeuring van het programma van de restgronden en sloot een overeenkomst met Havenbedrijf Antwerpen-Brugge over de praktische en financiële verdeling van de inspanningen voor de restgronden.

De Vlaamse overheid erkende op 20 oktober dat het programma van de restgronden van groot openbaar belang is. Daarmee trad het programma, zoals het goedgekeurd werd door de raden van bestuur van Havenbedrijf Antwerpen-Brugge en MLSO, definitief in werking.

Havenbedrijf Antwerpen-Brugge en MLSO werkten verder aan de praktische uitwerking van de compensaties, zoals de vergunningsaanvragen voor de inrichtingswerken van de zones die zullen dienen voor de aanleg van de rietcompensaties.

02 Duurzaamheid

Duurzaamheid zit ingebakken in het DNA van MLSO. Niet alleen zijn er de participaties in ECLUSE en Wind aan de Stroom, ook voor het Logistiek Park Waasland (Verrebroek) trekt MLSO de duurzame kaart. Naast de inspanningen op het vlak van mobiliteit, natuur en erfgoed verduurzaamt MLSO haar interne werking steeds verder.

2.1. Intern duurzaamheidsbeleid MLSO

Voka charter Duurzaam ondernemen + SDg pioneer

Ook in 2023 nam MLSO deel aan het Voka Charter Duurzaam Ondernemen. Het afgelopen jaar werden twaalf acties ingeschreven en opgenomen. Een greep uit de acties:

We organiseerden een Marokkaans- en Turksgetinte teamlunch, naar aanleiding van het einde van de ramadan. Voorafgaand deden we een korte quiz. Zo konden we op speelse wijze kennismaken met de gebruiken die gepaard gaan bij deze vastenmaand en ontwikkelden we meer respect voor elkaars diversiteit.

We versterkten ons partnerschap met Interwaas door de organisatie van een gezamenlijke teamdag, waarbij naast de voorstelling van beide teams door middel van onder meer speeddates ook een rondrit in de Waaslandhaven, een bezoek aan Fort Liefkenshoek en een gezamenlijke lunch op het programma stonden (zie p. 17)

We organiseerden mee het minicolloquium ‘Ondernemen, werkgelegenheid en onderwijs in de grensstreek’ van EGTS.

We organiseerden opnieuw een Staat van de Waaslandhaven voor buren (zie p. 22 en 24).

Deze acties leverden ons voor het derde jaar op rij het Voka Charter Duurzaam Ondernemen op. In totaal realiseerde MLSO zo de voorbije drie jaar meer dan dertig duurzame acties. Op 26 oktober ontving MLSO daarom het SDG Pioneer-certificaat van de Verenigde Naties uit handen van Sherri Aldis, UN director regional information centre.

Zwerfvuilactie

“We zijn trots dat medewerkers van Yusen Logistics een hart hebben voor de omgeving. Gedurende anderhalf uur verzamelden we een flinke hoeveelheid afval én trotseerden we zelfs een zware stortbui. Nogmaals een welgemeende dankjewel aan iedereen die dit stukje Waaslandhaven mee proper heeft helpen maken!”

hugo Van herck

Sustainability Director Yusen Logistics (Benelux)

Op maandag 18 september organiseerde MLSO samen met Natuurpunt Waasland Kern Haven haar zwerfvuilactie in het kader van de jaarlijkse Port Cleanup. Meer dan 45 deelnemers namen de omgeving van de Keetberglaan tussen de Boereveldseweg en de E34 - afrit Melsele grondig onder handen. Naast de MLSO-collega’s tekenden ook medewerkers van Yusen Logistics, Kuraray EVAL Europe, Hulpverleningszone Waasland, Van Wellen Group, gemeente Beveren en gemeente Zwijndrecht present. In totaal werden meer dan veertig zakken afval, een stuk dashboard én een wiel verzameld (zie ook p. 23).

uitreiking Duurzaamheidsaward

In 2023 reikten Port of Antwerp-Bruges, Alfaport Voka, ApziVoka en Maatschappij Linkerscheldeoever de Sustainable Port Award uit. Met die award bekroonden ze een duurzaam project in het havengebied. Het was de eerste editie van de award na de fusie van de havens van Antwerpen en Zeebrugge. In totaal werden twintig duurzame projecten uit Zeebrugge en Antwerpen geselecteerd voor de Sustainable Port Award 2023. Een professionele jury selecteerde vier finalisten: Boluda Towage, ICO, Victrol en TotalEnergies.

Het project ‘CCUS Shipping: CO2 vervoeren’ van Victrol werd door de eindjury tot winnaar bekroond. De beslissende factor was de mate van vernieuwing, samenwerking én de vooruitstrevende toekomstvisie die met het project gepaard gaan.

“Jomi vzw is al vele jaren aan het werk voor MLSO. Eerst voor losse opdrachten in het havengebied, en sinds 2022 specifiek voor het beheer van Logistiek Park Waasland. De taken vallen eerder onder natuurbeheer, wat een interessante afwisseling betekent voor onze medewerkers die zich anders voornamelijk over groenonderhoud ontfermen. Door de ruwere taken krikken ze hun eigenwaarde op en leren ze zich inzetten op meer fysiek werk en uithouding. Dat we deze taken met meerdere ploegen op één site kunnen uitvoeren, versterkt ons groepsgevoel.

We hebben een goede, vertrouwelijke samenwerking met MLSO. Ze weten dat wij marktconform werken en dat de uitvoering gebeurt zoals gevraagd: op tijd en kwalitatief. Op die manier kunnen we hen ontzorgen.”

Stijn Van de Velde coördinator Jomi vzw

Voorbereiding invoering corporate Sustainability reporting Directive

Op 31 juli nam de Europese Commissie de ‘European Sustainability Reporting Standards’ (ESRS) aan. Deze standaarden bepalen hoe de duurzaamheidsrapportering van bedrijven er in de toekomst zal moeten uitzien. Ze omvatten het volledige scala aan milieu-, sociale en bestuurskwesties met inbegrip van klimaatverandering, biodiversiteit en mensenrechten. Zo zullen ze voor elk bedrijf de duurzaamheidsimpact aangeven. Om te voorkomen dat bedrijven dubbele rapporteringen moeten doen, houden ze ook rekening met de International Sustainability Standards Board (ISSB) en het Global Reporting Initiative (GRI). De eerste bedrijven zullen vanaf 2025 uitgebreider moeten rapporteren over hun duurzaamheidsgegevens (over 2024).

Om de bedrijven in de Waaslandhaven hierop voor te bereiden, ondernam MLSO een aantal acties. Zo lanceerde Yasmine Issaoui (studente Karel de Grote Hogeschool Antwerpen en stagiaire duurzame opdrachten bij MLSO) een enquête bij de bedrijven in de Waaslandhaven om naar hun kennis te peilen over de ‘Corporate Sustainability Reporting Directive’. De resultaten van deze enquête werden verwerkt en vormden de basis voor de toelichting die Maarten Libeer (adviseur internationaal ondernemen bij VOKA) en Yasmine Issaoui gaven over de toekomstige verplichtingen rond duurzaamheidsrapportering tijdens de Staat van de Waaslandhaven op 25 mei (zie p. 18)

Sociale economie

Ook in 2023 deed MLSO een beroep op Jomi vzw en W-green voor groenwerken en -onderhoud op diverse locaties in de Waaslandhaven. Zo zette MLSO niet alleen in op het proper houden van de Waaslandhaven, maar ondersteunde het ook de duurzame tewerkstelling van kwetsbare groepen. Bovendien werd er bijgedragen aan de verbetering van de arbeidsmarktpositie van mensen die reeds langdurig werkloos zijn.

bedrijventerreinmanagement

In het kader van bedrijventerreinmanagement organiseerde MLSO op 18 april een bedrijfsbezoek bij ADPO in het Logistiek Park Waasland. Daarbij vielen vooral de veiligheidsmaatregelen voor de magazijnen voor gevarengoed op, net zoals de uitgevoerde projecten voor hernieuwbare energie en waterverbruik.

Op 8 juni woonde MLSO het Burenoverleg in de zone Geslecht bij het bedrijf Fertikal bij. Daar werd onder andere een presentatie gegeven over de toekomstige werken aan de Beverentunnel en een update over het dossier van de restgronden in de Waaslandhaven.

Op 23 november nam MLSO deel aan het burenoverleg bij MPET, waar opnieuw een presentatie over het dossier van de restgronden in de Waaslandhaven werd gegeven.

2.2. Natuur

grote geule

De eerste stappen werden gezet om tot een studie te komen die de noden van het landschap in de ruime zone rond de Grote Geule en de Kreken van Saleghem in kaart brengt. Tijdens de Raad van Bestuur van mei werd de opstart van het project goedgekeurd. Er was overleg over natuur en landbouw met diverse betrokkenen, zoals de gemeenten Beveren en Sint-Gillis-Waas, de vertegenwoordigers van de industrie en het polderbestuur. Dit resulteerde in een overeenkomst tussen Havenbedrijf AntwerpenBrugge en MLSO (de financierende partijen), Agentschap voor Natuur en Bos (de trekker van het dossier) en Grenspark Groot Saeftinghe (ondersteunende partij bij overleg). Vervolgens werd het bestek uitgewerkt om de studie te kunnen gunnen.

De studie is opgevat als een langlopende studie, over verschillende deelgebieden en thema’s. Omdat zowel de deelgebieden als de thema’s een invloed hebben op elkaar, werd gekozen voor een integrale aanpak.

beheercommissie Natuur Linkerscheldeoever

MLSO nam ook het afgelopen jaar actief deel aan de werking van de Beheercommissie Natuur Linkerscheldeoever. Zo werd:

y voorafgaand aan het openbaar onderzoek, tijdens de bijeenkomst van 16 februari, voorgesteld: de doelstellingen van de inrichtingsnota bruine kiekendief, de inhoud ervan en de te volgen procedure (zie p. 43);

y de nieuwe website (www.beheercommissienatuurlinkerscheldeoever.be) gelanceerd;

y een akkoord bekomen tussen de financiers van de werken in de diverse natuurgebieden. De Raad van Bestuur van MLSO keurde dit akkoord principieel goed tijdens de zitting van 13 december;

y in de natuurgebieden verder gewerkt. Vooral in de strand- en plasgebieden gebeurde dit met betrekking tot optimalisaties;

y door de Beheercommissie vastgesteld dat er door een veranderd beleid inzake waterinlaat in de natuurgebieden en de betere weersomstandigheden geen droogteprobleem was in de zomer van 2023. Er waren wel ernstige problemen door de vogelgriep, waardoor het aantal kuikens dat vliegvlug kon worden, beduidend lager lag.

© Yves Adams

Soortenbeschermingsprogramma en netwerk ecologische infrastructuur

Er werd vooral ingezet op de connectiviteit tussen de verschillende deelzones voor de rugstreeppad, namelijk de verschillende delen van de Steenlandpolder, Haasop en R2-vlakte.

De groenknolorchis profiteerde het afgelopen jaar van de betere weersomstandigheden. Er werden nieuwe groeiplaatsen ontdekt en zones waar indicatorsoorten voorkomen. Het is nog afwachten of deze nieuwe zones voldoende stabiel zijn en ook op langere termijn een groeiplaats zullen blijven.

De huiszwaluwen in het dorp Doel daarentegen hebben het minder gemakkelijk: hun populatie neemt af. Er werd wel vastgesteld dat er verschillende koppels huizen aan de kerncentrale van Doel. Voor de blauwborst, rietzanger en visdief werden de doelstellingen in aantal broedparen wel gehaald.

inspanningen voor bruine kiekendief

In het voorjaar van 2023 ging het ontwerp van de inrichtingsnota bruine kiekendief in openbaar onderzoek. Die inrichtingsnota beschrijft hoe en waar gezorgd zal worden voor voldoende foerageergebied voor de bruine kiekendief. Verder bepaalt de inrichtingsnota de focus- en ondersteunende gebieden waar de inspanningen voor het foerageergebied van de bruine kiekendief gerealiseerd zullen worden. Een deel van die inspanningen zal op gronden in eigendom van de overheid gebeuren. Maar er wordt ook sterk ingezet op de medewerking van landbouwers, via beheersovereenkomsten en een systeem van pasmuntgronden. Daarbij zal een landbouwer op zijn eigen gronden én op gronden van de overheid gelijkaardige teelten en teeltwijzen toepassen. Zo kunnen kiekendiefvriendelijke teelten integraal deel uitmaken van het gewone landbouwbedrijf.

MLSO werkte mee aan dit deel van het Dubbel Doel-project dat natuurinclusieve landbouw beoogt, waar zowel de landbouw als de bruine kiekendief voordeel uit halen. In dat kader werd overlegd met landbouwers om tot een werkbaar geheel te komen dat

ook landbouwkundige meerwaarde heeft. Ook met verschillende overheidspartners was er overleg om de financiering te bepalen. Tijdens de zitting van 13 december keurde de Raad van Bestuur de financiële participatie van MLSO principieel goed.

2.3. Energie

ecLuSe

Er werd verder gewerkt aan de plannen voor de uitbreiding van het ECLUSE-stoomnetwerk naar de rechteroever. De afspraken en contracten met verschillende partners werden uitgewerkt. De vergunning voor de bouw van de tunnel onder de Schelde en het stoomnetwerk zelf werd bekomen en er werd geen beroep tegen ingesteld.

Op 8 december werd de vennootschap ECLUSE Tunnel bv opgericht, als volledige dochtermaatschappij van ECLUSE bv. Ook de statuten van ECLUSE werden aangepast: de vennootschapsvorm veranderde van een cvba naar een bv.

© Port of Antwerp-Bruges

Wind aan de Stroom 2023 was een uitstekend windjaar. Er was veel wind en er waren weinig technische problemen, dus de 29 turbines van Wind aan de Stroom produceerden veel elektriciteit.

Er zijn in 2023 geen nieuwe vergunningen aangevraagd of turbines gebouwd. Sommige mogelijke locaties werden wel verder onderzocht. De bestaande turbines werden de voorbije jaren uitvoerig gemonitord om de interactie tussen de windturbines en vogels beter in kaart te brengen. Dat is belangrijk voor het onderzoek naar de geschiktheid van locaties. Tijdens de Beheercommissie Natuur Linkerscheldeoever gaf Wind aan de Stroom hierover een toelichting. De monitoring omvatte zowel slachtoffermonitoring als een monitoring van de vliegbewegingen, met speciale aandacht voor de lepelaar. Uit het onderzoek werd niet alleen een aanvaringskans berekend, er werd ook een landschapsecologische analyse gemaakt. Daaruit bleek dat de aanvaringskans heel beperkt is.

2.4. Milieu

Fort Sint-Marie

Een beschrijvend bodemonderzoek werd opgestart nadat het oriënterend bodemonderzoek verontreiniging op de site had aangetoond, waaronder PFAS. Het beschrijvend bodemonderzoek heeft als doel de ernst en oorzaak van de vervuiling te achterhalen. Aan de hand van een risico-evaluatie geeft het de eventuele noodzaak voor een bodemsanering aan. De opdracht werd aan Antea Belgium nv gegund (zie ook p. 46)

pFaS

MLSO is eigenaar van verschillende gronden die mogelijk getroffen zijn door een PFAS-verontreiniging, maar op geen enkele locatie is MLSO de verontreiniger. Om tot een overzicht te komen, werden de gekende PFAS-verontreinigingen verzameld in het GIS-systeem. Daarnaast keurde de Raad van Bestuur het voorstel voor de te volgen strategie goed. Daarbij werd een overleg met OVAM opgestart en een procedure tegen 3M ingeleid.

2.5. Mobiliteit

pendelbus haven van antwerpen

In 2023 vervoerde de Pendelbus Haven van Antwerpen 14 procent minder pendelaars tegenover 2022. Het aantal bedrijven dat gebruik maakte van de pendelbus is hetzelfde gebleven, maar het aantal daggebruikers daalde. Deze daling is voornamelijk te wijten aan de globale economische recessie. Het afgelopen jaar vervoerde de pendelbus 61.783 daggebruikers, tijdens 120.462 ritten. Gemiddeld gebruiken dagelijks 242 pendelaars dit vervoersmiddel.

Op sociaal vlak bewees de Pendelbus Haven van Antwerpen nog steeds haar nut: ondanks het uitblijven van openbaar vervoer in de haven, geraken werkzoekenden met de pendelbus tot aan de bedrijven in de Waaslandhaven. Bedrijven en uitzendkantoren vernoemden bij sollicitatiegesprekken en aanwervingen de pendelbus als alternatief voor eigen vervoer. Ook scholen maakten gebruik van de bus om leerlingen tot bij hun stageplaats in havenbedrijven te krijgen. En dat is een win-winsituatie voor alle partijen: leerlingen doen ervaring op en bedrijven selecteren toekomstige medewerkers.

Door de aanhoudende stijging van de brandstofprijzen drongen zich een optimalisatie van routes en een prijsherberekening op. Deze maatregelen werden eind 2023 voorbereid, en begin 2024 ingevoerd.

Voor de toekomst van de pendelbus wordt bekeken of er een inkanteling komt in het project Vervoer op Maat van de Vervoerregio Antwerpen. De gesprekken hierover zijn nog lopende met het departement Mobiliteit en Openbare Werken van de Vlaamse overheid.

Vervoerregio antwerpen

De Vervoerregio Antwerpen (met leden Beveren en Zwijndrecht) werkte een voorlopig ontwerp regionaal mobiliteitsplan (Routeplan 2030) uit. In dat plan werd de globale mobiliteitsvisie vastgelegd voor de vervoerregio op een strategisch niveau en voor alle verschillende vervoerswijzen. Het openbaar onderzoek voor het Routeplan 2030 liep van 31 oktober tot en met 31 december. De ontvangen reacties worden gebundeld en behandeld.

railport

Het afgelopen jaar werd een nieuw operationeel model voor Single Wagon Load voorbereid in samenspraak met verschillende grote havenbedrijven. Door het bundelingsinitiatief kunnen de eerste en laatste kilometers van het treinvervoer op uniforme en efficiënte manier georganiseerd worden. Vrachtbetalers geven daarbij het mandaat aan Railport om die eerste en laatste kilometers te organiseren. Daartoe verdeelde Railport de haven in negen zones. Voor elke zone werd een bevraging georganiseerd. De gekozen spooroperators vervoeren de verschillende ladingen gecombineerd in langere treinen. Zo wordt niet alleen het aantal locomotieven gereduceerd, maar komt er ook capaciteit vrij op het spoorwegennet.

2.6. Erfgoed

Fort Sint-Marie

In 2022 bleek bij het oriënterend bodemonderzoek dat er verder onderzoek nodig was. Daarom werd een beschrijvend bodemonderzoek uitgevoerd in 2023 (zie p. 44). Dit liep enige vertraging op door enkele obstakels tijdens het onderzoek. Om het voorkeurscenario voor de herbestemming van Fort Sint-Marie verder te kunnen ontwikkelen, is ook een ruimtelijk uitvoeringsplan nodig. Door de aankondiging van de fusie van de gemeente Zwijndrecht met de gemeente Beveren, dient de trekker van het ruimtelijk uitvoeringsplan opnieuw te worden bepaald.

2.7. Beheer woningen Doel

Doel veilig en leefbaar houden

Net zoals de voorbije jaren, ondernam MLSO in 2023 acties om het vandaliseren van woningen en gebouwen in Doel tegen te gaan. De woningen in Doel zijn nog steeds met stalen platen dichtgemaakt en worden regelmatig geïnspecteerd. Waar nodig

worden herstellingen uitgevoerd. Door deze beveiliging van woningen en gebouwen is het aantal inbraken en gevallen van vandalisme spectaculair gedaald.

Bewakingsfirma G4S en de lokale politie patrouilleren dagelijks in Doel, zowel overdag als ’s nachts. Deze samenwerking werpt haar vruchten af. Het aantal rechtstreekse meldingen van vandalisme en overlast door bewoners en/of bezoekers van Doel is in 2023 opnieuw gedaald tegenover de voorgaande jaren.

regularisatie gebruik perceel

MLSO vernam dat Jabelmat nv een overeenkomst wilde afsluiten over het gebruik van de gebouwen aan de Dreefstraat 3 in Doel. In het kader van correct beheer van verworven eigendommen en het gebruik ervan, besliste de Raad van Bestuur van MLSO op 7 juni om in te gaan op de vraag van Jabelmat nv om deze situatie te regulariseren: de overeenkomst ‘Precair Gebruik’ werd afgesloten.

03

Eigen infrastructuurwerken

3.1. Logistiek Park Waasland - fase West

archeologische

opgravingen

Het onderzoeksrapport over de archeologische opgravingen die plaatsvonden in de periode 2015-2017 werd afgerond. BAAC Vlaanderen stelde het omvangrijke naslagwerk voor tijdens de Staat van de Waaslandhaven op donderdag 25 mei (zie p. 18). Naar aanleiding van de publicatie volgden nog enkele lezingen in de omgeving van de Waaslandhaven in het najaar. Neem een kijkje op de MLSO-website voor de belangrijkste resultaten uit het onderzoeksrapport.

- een landmark voor het Logistiek Park Waasland 

uitwerking natuurvriendelijke inrichting buffers

Natuurpunt werkte de plannen voor de groene rand rond het Logistiek Park Waasland - fase West verder uit. De omgevingsvergunningsaanvraag voor de zuidelijke zone werd ingediend in april. In oktober bekwam MLSO de omgevingsvergunning.

In de zuidelijke groenzone tussen het Logistiek Park en de Schoorstraat zullen werken uitgevoerd worden om ervoor te zorgen dat:

y de biodiversiteit wordt verhoogd;

y er kansen worden geboden als migratieroute voor diverse soorten;

y er een landschappelijke meerwaarde wordt gecreëerd;

y de groene zone beleefbaar en toegankelijk wordt.

Het gaat om volgende werken:

y uitbreiding van het grachtenstelsel, zodat extra waterbuffering mogelijk wordt en lijnvormige rietelementen aangelegd kunnen worden;

y creëren van een zogenaamd wastine landschap: een gevarieerd landschap waarbij (doorn)struiken gecombineerd worden met grasland en bos zoals dat traditioneel in Oosten West-Vlaanderen voorkwam;

y ontbossing van een deel van de zone om de twee bovenstaande onderdelen te kunnen realiseren. Om dit te compenseren, werd op 28 november in Lokeren het 7.360 m2 grote Vrijwilligersbos aangeplant.

y omlegging van de poldergracht;

y aanleg van een onderhoudspad, dat ook dienst zal doen als wandel- en looppad.

Tijdens de Raad van Bestuur in november werd het bestek voor een studieopdracht voor de westelijke zone van de buffers goedgekeurd, net zoals de opvolging van de werken aan de zuidelijke zone. Ook het bestek voor de uitvoering van de werken in de zuidelijke zone werd door de Raad van Bestuur goedgekeurd en in de markt gezet.

BAKEN

3.2. Logistiek Park Waasland - fase Oost groenknolorchiszone

Na de aanleg van het grondwaterkerende scherm ten voordele van de lokale groenknolorchispopulatie in maart 2022, is een continue opvolging van het grondwaterpeil zinvol om de impact van deze maatregel en toekomstige ontwikkelingen te monitoren. Om de grondwaterstanden goed te kunnen opvolgen, werden nieuwe peilbuizen met zogenaamde ‘divers’ geplaatst. Deze dataloggers registreren de grondwaterstand en slaan data op. MLSO vroeg aan het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) om de verzamelde data periodiek uit te lezen.

Studie grote geule

Tussen Havenbedrijf Antwerpen-Brugge, Agentschap voor Natuur en Bos, Grenspark Groot Saeftinghe en MLSO werd een samenwerkingsovereenkomst afgesloten voor de opmaak van een geïntegreerde inrichtingsvisie voor de Grote Geule en ommeland. Dit gebeurde als voorbereidende stap naar een concrete gebiedsontwikkeling. Het projectgebied omvat de Grote Geule en de omliggende Koningkieldrechtpolder, de Kreken van Saleghem en de Verrebroekse Polder. Specifiek voor MLSO zal deze visie dienen als een voorbereidend document voor een toekomstig gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan (GRUP) dat de herbestemming van het Logistiek Park Waasland - fase Oost en de noodzakelijke compensatie zal behandelen (zie p. 42).

Peilbuizen groenknolorchiszone

3.3. De Bieshoek

gunning bestek technische uitwerking inrichtingsstudie

In mei 2023 werd deelopdracht 6 besteld van de raamovereenkomst ‘De Bieshoek: Technische studie, omgevingsvergunningsaanvraag, aanbesteding en opvolgen werkzaamheden’. Deze deelopdracht omvatte:

y het opmaken van de plannenset voor de omgevingsvergunning;

y het opmaken van de beschrijvende nota voor de omgevingsvergunning;

y de coördinatie en afstemming met de richtlijnen voor het project Containercluster Linkerscheldeoever (CCL), met de adviesinstanties en externe studiebureaus.

In december keurde de Raad van Bestuur deelopdracht 6 bis van diezelfde raamovereenkomst goed. Daarin werd besteld:

y de verdere uitwerking van de beschrijvende nota voor de omgevingsvergunning;

y de verwerking van de opmerkingen die een selectie van overheidsinstanties formuleerden in het najaar van 2023 bij een technisch nazicht (zie p. 50);

y de coördinatie en afstemming met de richtlijnen voor het project Containercluster Linkerscheldeoever (CCL), met de adviesinstanties en externe studiebureaus.

Verder werkte SWECO aan andere opdrachten voor de uitwerking van De Bieshoek, zoals het sloopopvolgingsplan, de archeologienota, visualisaties, een strategie voor het bodemonderzoek en aanpassingen aan het inrichtingsplan.

impact op concessies

Omdat de ontwikkeling van De Bieshoek ook impact heeft op enkele omliggende concessies en erfpachten, ging MLSO in overleg met de betrokken bedrijven.

boscompensatie

Volgens de biodiversiteitsstudie moet het gedeelte van het Bieshoekbos, dat verdwijnt bij de ontwikkeling van De Bieshoek, gecompenseerd worden door 20,9 ha nieuw aan te planten bos. Voor deze boscompensatie in de gemeenten Beveren, Zwijndrecht en Sint-Gillis-Waas werkt MLSO samen met de Vlaamse Landmaatschappij. De contracten hiervoor werden al ondertekend. Het dossier voor deze boscompensatie werd afgerond en toegevoegd aan het technisch nazicht voor CCL.

© Yves Adams

04 Infrastructuurwerken derden

4.1. Complex Project

‘realisatie van extra containerbehandelingscapaciteit in het havengebied van antwerpen’ (cp eca)

Samen met de Vlaamse overheid (departementen Mobiliteit en Openbare Werken en Omgeving) en Havenbedrijf Antwerpen-Brugge werkte MLSO verder aan de uitwerking van het project ‘Realisatie van Extra Containerbehandelingscapaciteit in het havengebied van Antwerpen’. MLSO nam op regelmatige basis deel aan de diverse overlegorganen: programmateam, werkgroep communicatie en omgevingsmanagement, diverse werkgroepen en projectteams. Daarnaast werd ook deelgenomen aan het bilaterale overleg met de gemeenten Beveren, Zwijndrecht en Sint-Gillis-Waas, en aan het overleg met de hulpdiensten, de ambtelijke taskforce en het politieke stuurcomité.

In mei vond een overleg met de verbondspartijen plaats. Wat later die maand, op 22 mei, was er opnieuw een actorenoverleg. Tijdens dat overleg kregen de deelnemers een stand van zaken over het volledige project CP ECA en het deelproject Containercluster Linkerscheldeoever (CCL). Ook werden de onderzoeksresultaten van de MERdiscipline water, de geactualiseerde maatschappelijke kosten-batenanalyse en de première van het bijna afgewerkt voorontwerp-projectbesluit voor de Westelijke Ontsluiting Waaslandhaven (WOW) getoond.

De studies rond het bufferlandschap en het havenlandschap werden afgerond, net zoals de studie naar energieopwekking in het bufferlandschap. Die laatste werd besteld door de afdeling Maritieme Toegang van de Vlaamse overheid.

MLSO sloot samen met de andere initiatiefnemers voor CP ECA een samenwerkingsovereenkomst af om de studies

die nodig zijn in het kader van de PFASproblematiek gezamenlijk te kunnen aanbesteden en op te volgen. Ook voor de wetenschappelijke studie over het voorkomen, het leefgebied en de bescherming van de argusvlinder werd zo’n samenwerkingsovereenkomst afgesloten. Uit het milieueffectenrapport van WOW en CCL bleek immers dat deze beide infrastructuurwerken een negatieve impact hebben op de leefgebieden van de argusvlinder en de connectiviteit tussen de gebieden. De argusvlinder is een van de paraplusoorten in het soortenbeschermingsprogramma van de haven van Antwerpen 2022-2027.

Westelijke ontsluiting

Waaslandhaven (WoW)

Op 14 juli werd het voorontwerp projectbesluit voor het deelproject Westelijke Ontsluiting Waaslandhaven (WOW) aan de Vlaamse Regering voorgelegd. Het voorontwerp projectbesluit omvat de onderzoeksrapporten (inclusief synthesenota), het ontwerp ruimtelijk uitvoeringsplan, de omgevingsvergunning en het overkoepelende hoofddocument. De vier onderdelen werden voor advies voorgelegd aan de adviserende instanties. Eind september volgde een adviesvergadering, waarna het dossier nog aangepast werd.

containercluster

Linkerscheldeoever (ccL)

Het dossier voor het projectbesluit voor het deelproject Containercluster Linkerscheldeoever (CCL) werd samengesteld met alle bijbehorende documenten, zoals het milieueffectenrapport (MER), de maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA), het rapport operationaliteit, het ruimtelijk veiligheidsrapport (RVR), het gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan (GRUP) en de omgevingsvergunning. Omdat een aantal belangrijke items, zoals PFAS en stikstof, verder studiewerk vereisten en dus nog niet aan het dossier toegevoegd konden worden, werd een zogenaamde ‘dry run’

georganiseerd in de periode november –december. Daarbij werd het nog te vervolledigen dossier voorgelegd voor een technisch nazicht door de rechtstreeks betrokken instanties. Zodra het dossier volledig is, zal een volledige adviesronde opgestart worden.

4.2. Verbond

Linkerscheldeoever

Op 20 april 2022 ondertekenden 13 partners het ‘Verbond voor de toekomst en leefbaarheid van het ommeland van de haven van Antwerpen, de polders op Linkerscheldeoever’. MLSO volgde samen met de andere partijen de voortgang of uitvoering op van de verschillende punten die in het Verbond werden opgenomen.

GRUP omleidingsweg N70E34

MLSO zetelde in de planbegeleidingsgroep van het GRUP omleidingsweg N70-E34. Hiermee wordt het voor de gemeente Beveren mogelijk om de N451 in te richten als een dorpenweg. Dit project past binnen het engagement dat de 13 partners namen om het sluipverkeer in de dorpskernen te weren via een rechtstreekse aansluiting op het hoofdwegennet. De Vlaamse Regering keurde de startnota voor het GRUP tijdens de zomer goed. De publieke raadpleging over de aanleg van een nieuwe verbindingsweg tussen de N70 en de E34 op het grondgebied van Beveren liep van 29 augustus tot en met 27 oktober.

ruimtebalans

De verschillende Verbondspartijen overlegden op regelmatige basis over de opvolging van de ruimtebalans. Daarbij werd gekeken naar het aantal hectare grond in overheidseigendom dat ingezet wordt voor natuur of voor natuurinclusieve landbouw.

bruine kiekendief

De verschillende Verbondspartijen spraken af dat de broeddensiteit van de bruine kiekendief opgevolgd zou worden. Wanneer die structureel hoog is, is er geen nood aan bijkomende rietvelden. Uit onderzoek blijkt dat een definitieve analyse niet binnen de eerste twaalf jaar gemaakt kan worden, hoewel de situatie wel opgevolgd blijft. Daarom werd afgesproken dat er intussen geen initiatieven genomen worden om de ‘Distance to target’ qua oppervlakte riet en water weg te nemen.

4.3. Dijkwerken/Noodweg Fort Liefkenshoek

De Vlaamse Waterweg rondde de werken aan de sigmadijk af. De nieuwe dijk werd aangesloten op de bestaande dijk en de asfaltwerken werden afgestemd op de aanleg van de nieuwe parking aan de achterzijde van het fort door de gemeente Beveren.

De aanleg van die nieuwe parking werd, tezamen met de realisatie van de tweede toegang tot Fort Liefkenshoek die ook dienstdoet als noodweg, financieel ondersteund door MLSO via de subsidie Maatschappelijke Projecten.

4.4. Leidingenstraat Zelzate/Kallo

Fluxys Belgium bereidt de aanleg voor van een waterstofleiding en leiding voor koolstofdioxide tussen Zelzate en Kallo. Het ontwerp-GRUP werd voorgelegd aan de Vlaamse Regering op 15 september. MLSO leverde hiervoor vooraf advies.

4.5. GRUP E34-west

De Vlaamse Regering keurde de startnota GRUP goed op 17 juli 2021. Op 10 oktober werd de Vlaamse Regering op de hoogte gebracht van de stand van zaken van het geïntegreerde planningsproces GRUP ‘E34-west ter hoogte van de Waaslandhaven’. Ook het voorkeursalternatief werd toegelicht. Dat omvat onder andere volgende aspecten:

y afschaffing van het complex Vrasene;

y uitvoering van het nieuwe complex Waaslandhaven-West dat opgevat wordt als een Hollands complex;

y uitvoering van het complex Watermolen via twee T-kruispunten.

4.6. Renovatie Beverentunnel

In 2024 start de renovatie van de Beverentunnel. Omdat havenbedrijven in de directe en wijde omgeving impact zullen ondervinden van de werken, werden verschillende informatie- en participatiemomenten ingericht. Zo wordt getracht om de hinder maximaal te beperken voor alle betrokken partijen. MLSO

volgde deze bijeenkomsten mee op. Tijdens de Staat van de Waaslandhaven in december gaven de projectverantwoordelijken van Agentschap Wegen en Verkeer een laatste stand van zaken van de planning mee aan de aanwezigen (zie p. 18)

4.7. Heraanleg N451

In 2022 startte de heraanleg van de N451. Naast een nieuwe asfaltweg, kwam er ook een vrijliggend fietspad dat geïntegreerd werd in de westelijke buffer van het Logistiek Park Waasland - fase West. Ter hoogte van de aansluiting met het fietspad in het Logistiek Park Waasland - fase West werd een verkeerseiland voorzien dat zowel dienstdoet als een snelheidsremmer, een verhoogd busperron met fietsnietjes en een fietsoversteek. In het voorjaar van 2023 werden deze werken afgerond. De

voorlopige oplevering volgde in november. Aan de gemeente Beveren werd een voorstel voor beheersovereenkomst voor het fietspad bezorgd, met aandacht voor biodiversiteit en ecologie. En naar analogie met de rest van de groene buffer rond het Logistiek Park Waasland.

4.8. Oosterweelverbinding

Hoewel de werken aan de Oosterweelverbinding op het niveau van de snelwegen op Linkeroever zo goed als afgerond zijn, nam MLSO nog deel aan het overlegorgaan BLVC in maart, juni en september.

4.9. Fietsbrug E34

De bouw van de fietsbrug over de E34 ter hoogte van het kruispunt met de Kwarikweg en de Keetberglaan in Beveren startte in 2023. In het noorden zal de fietsbrug aansluiten op het fietspad op de Kwarikweg. Het is de bedoeling dat die aansluiting in orde is tegen de openstelling van de brug in het voorjaar van 2024. In het zuiden zal de provincie Oost-Vlaanderen de fietssnelweg F425 doortrekken. De omgevingsvergunning hiervoor werd aangevraagd, maar de vooropgestelde planning voorziet dat de werken eind 2024 starten en afgerond zijn in de zomer van 2025. Er wordt aan een tijdelijke oplossing gewerkt om de brug einde 2024 in gebruik te kunnen nemen.

4.10. Vrachtenwagenparking Ketenislaan

In het voorjaar nam Havenbedrijf Antwerpen-Brugge een nieuwe vrachtwagenparking in gebruik aan de Kallosluis. De nieuwe parking biedt plaats aan 280 vrachtwagens en heeft een omheining, verlichting, camerabewaking, wifi en sanitair. De nieuwe parking is gratis en kan overdag ingezet worden als wachtparking voor vrachtwagens die te vroeg zijn voor hun afspraak bij de vlakbij gelegen containerterminals. In de nabije toekomst komen er ook snelladers voor elektrische vrachtwagens. Indien nodig, is er nog een uitbreiding met 90 plaatsen mogelijk.

© Kristof Pieters

Trafiek cijfers

De Waaslandhaven maakt onderdeel uit van het havengebied Antwerpen. Het Havenbedrijf Antwerpen-Brugge oefent op exclusieve basis de havenbestuurlijke bevoegdheden uit binnen het hele havengebied.

“Dat 2023 geen topjaar zou worden, zagen we al langer aankomen. We staan als haven dan ook in het middelpunt van economische en geopolitieke uitdagingen. Maar met een sterke strategie, de fusie en een efficiëntie-oefening, hebben we ons tijdig georganiseerd en winnen we zelfs aan marktaandeel in de Hamburg-Le Havre range. Zeker in woeliger vaarwater, is het essentieel dat we ons weerbaar opstellen en gefocust blijven varen in de juiste richting. En dat blijven we ook in 2024 doen. Zodat we aantrekkelijk blijven voor investeerders. En onze strategische rol als pionier ook in de toekomst kunnen blijven spelen. Rechtszekerheid is daarbij cruciaal.”

Jacques Vandermeiren CEO Port of Antwerp-Bruges

Vanuit deze exclusieve bevoegdheid worden de onderstaande cijfers over de maritieme trafieken door het Havenbedrijf Antwerpen-Brugge aan MLSO bezorgd, waarvoor MLSO uitdrukkelijk dankt.

“In tijden van wereldwijde economische groeivertraging en van geopolitieke spanningen, is het meer dan ooit belangrijk om de vinger aan de pols te houden. Op korte termijn monitoren we de impact van events, zodat er maatregelen en acties genomen kunnen worden. Op langere termijn verzamelen we marktinzichten en doen we aan benchmarking om onze concurrentiële positie te bewaken in de verschillende sectoren waarin we actief zijn.

Dat we kunnen beschikken over kwaliteitsvolle data van wat er op het havenplatform gebeurt, in het algemeen maar ook specifiek wat betreft de Waaslandhaven, is hierbij een belangrijk uitgangspunt.”

arnout hurkmans

Market analysis manager, Port of Antwerp-Bruges

Maritieme trafiek in de Waaslandhaven: daling met 1%

De haven van Antwerpen-Brugge presenteert sinds de fusie enkel gezamenlijke maritieme trafiekcijfers over beide platformen heen, wat een vergelijking met enkel de haven van Antwerpen niet meer mogelijk maakt.

In haar geheel zag de haven van Antwerpen-Brugge in 2023 de totale goederenoverslag dalen met 5,4% tot 271,4 miljoen ton.

De maritieme trafiek op het deel linker-Scheldeoever van de haven van Antwerpen deed het minder slecht, met een beperkte daling van 1%. In 2023 bedroeg de totale maritieme trafiek op de linker-Scheldeoever 107.666.480 ton. Een jaar eerder was dit nog 108.706.589 ton.

Veruit de meeste goederen in de Waaslandhaven werden in 2023 nog steeds via containers gelost en geladen. Het aandeel van containers in het totale goederenverkeer van de Waaslandhaven steeg het afgelopen jaar met 2 procentpunt tot 86%. Het aandeel

blijft veel groter dan de 50% voor de totale haven van AntwerpenBrugge, waar het totale containeraandeel in 2023 daalde en de tonnage afklokte op 137 miljoen ton (-5,9%).

68% van de containertrafiek van de haven van AntwerpenBrugge speelde zich in de Waaslandhaven af.

Na een sterke daling in 2022 herstelde de containertrafiek in de Waaslandhaven licht. Omgerekend in tonnage, steeg de containertrafiek in de Waaslandhaven van 91.338.367 ton in 2022 tot 92.556.277 ton in 2023. In gewicht werden 1,3% meer standaardcontainers behandeld. In aantallen omgezet is dit goed voor 8.087.958 TEU (standaardcontainer: twenty-foot equivalent unit) en betekent een stijging van 3% tegenover 2022.

goederen

Per soort goederenstroom zien we in 2023 grote evolutieverschillen. Na een stijging met 3,7% in 2022, viel het vloeibaar massagoed sterk terug tot 5.872.668 ton (-15,3%). Bij de - veruit voornaamste - subcategorie ‘chemicaliën en gassen’ zijn de lossingen veel groter dan de ladingen.

In 2023 kende het stukgoed, dat traditioneel de rangschikking aanvoert, als enige een lichte stijging. Met een totaal van 99.934.202 ton versterkt het zo zijn positie als meest getransporteerde goederenstroom in de Waaslandhaven. De subcategorie ‘rollend materieel’ daalde met 5%, maar de ‘containers’ stegen met 1%. Het ‘stukgoed exclusief containers en rollend materieel’ daalde in 2022 (-13%) en deed het in 2023 opnieuw slecht met een daling van 20,9% tot 3.605.282 ton. Hierdoor is deze

goederencategorie in 2023 geëvolueerd van de derde naar de vierde grootste goederencategorie in de Waaslandhaven. Een negatieve evolutie, want deze is relatief gezien heel belangrijk voor de maritieme werkgelegenheid in de haven.

Het rollend materieel daalde tot 3.772.643 ton, maar wordt met een aandeel van 3,5% de derde belangrijkste goederensoort in de Waaslandhaven. In 2023 bedroeg het maritieme roroverkeer in de hele haven van Antwerpen-Brugge 21 miljoen ton, wat voor het grootste deel in Brugge wordt verwezenlijkt.

Na een daling met 14% in 2022, daalde deze in 2023 opnieuw met 29%. Metaalproducten verminderden hiermee hun aandeel tot 2% in de totale trafiek.

Het droog massagoed viel in 2022 heel sterk terug met 27%. In 2023 kende het opnieuw een lichte daling met 2,8% tot 1.859.610 ton. Schroot, ertsen, zand en grind waren goed voor 1.689.876 ton. Hierna wordt aangegeven dat de goederensoort ‘ertsen, zand en grind’ met 14% daalde tot 700.839 ton, wat concreet betekent dat schroot 989.037 ton noteerde, of 1,5% meer dan in 2022.

Merk op dat de volumes van de meeste goederensoorten in 2023 daalden, behalve voor containers, diverse goederen en houtcellulose. De plus- en mingetallen in onderstaande tabel geven de stijging van de lossingen en de daling van de ladingen weer tegenover 2022. De lossingen stegen minder dan dat de ladingen daalden, waardoor er bijna een evenwicht is tussen beide.

Scheepvaart

Voor we in de statistieken van het aantal zeeschepen duiken, is een voorafgaande beschouwing nodig. Het Havenbedrijf Antwerpen-Brugge maakt voor de bewegingen van zeeschepen een onderscheid tussen een ‘verblijf’ en een ‘verhaalbeweging’. Telkens wanneer een zeeschip de haven aandoet, wordt er een ‘verblijf’ gecreëerd met een start- en eindtijdstip. De verblijfsduur start bij het invaren van de sluis of het aanmeren in de tijhaven (aanloop via de Schelde of een getijdendok). Als een zeeschip de haven op een later tijdstip opnieuw aanloopt, wordt een nieuw ‘verblijf’ gecreëerd.

Zeeschepen

Veel zeeschepen doen tijdens hun verblijf in de haven slechts één terminal aan, die ofwel achter de sluizen (op rechter- of linkeroever), op de rivier (Noordzee- en Europaterminal) of aan een getijdendok (Deurganckdok) gelegen is. Of zij doen slechts één steiger aan.

Daarnaast zijn er toch heel wat schepen die tijdens hun verblijf in de haven een interne reis maken, van een terminal naar een andere: bijvoorbeeld van een terminal op rechteroever achter de sluizen naar het Deurganckdok. Dat wordt een ‘verhaalbeweging’ genoemd. Binnen een verblijf kan een schip meerdere haveninterne reizen maken.

In 2023 kwamen er 6.074 zeeschepen aan op de linker-Scheldeoever (achter de sluizen, aan het Deurganckdok of aan een Scheldesteiger): rechtstreeks bij de start van hun verblijf in de haven of na een haveninterne reis. Dit waren er 6% minder dan in 2022 en het laagste aantal sinds 2016.

In tonnenmaat uitgedrukt, ontving de Waaslandhaven in 2023 meer zeeschepen, namelijk 279.886.453 bruto tonnenmaat (bt). Rekening houdend met de maritieme tonnage, betekent dit dat het gemiddelde schip in 2023 minder goed beladen was dan in 2022. Waar vorig jaar nog meer dan de helft van het aantal zeeschepen versast werd via de Kallo- en Kieldrechtsluis, maakte in 2023 meer dan de helft van het aantal zeeschepen geen gebruik van deze sluizen.

Opvallend is de toegenomen grootte van de zeeschepen die de Waaslandhaven aandoen. De grootte steeg tot gemiddeld 46.079 bt. Aan de Scheldesteigers, het Deurganckdok en achter de sluizen nam de gemiddelde bt verder toe met respectievelijke records van 9.789 bt, 63.445 bt en 30.121 bt.

binnenschepen

In 2023 deden opnieuw minder binnenschepen het Deurganckdok aan. Sinds 2017 daalt het aantal binnenschepen daar voortdurend. Ook op de andere locaties daalde het aantal binnenschepen voor het tweede jaar op rij. Zeker aan de Scheldesteigers was de daling significant met 33%. De achteruitgang van zowel het aantal zeeschepen als het aantal binnenschepen aan de Scheldesteigers is begrijpelijk, gezien de zware productiedaling die de chemische industrie in de Waaslandhaven kenmerkte. De overeenkomstige tonnage stabiliseerde na een sterke terugval vorig jaar en de gemiddelde tonnage van binnenschepen in de Waaslandhaven steeg opnieuw naar 2.727 ton.

aan- en afvoer

De aanvoer of lossing van goederen steeg in 2023 met 0,3%, terwijl de afvoer of lading van goederen met 2,2% daalde. Dit is een zoveelste bewijs dat de Europese productie in 2023 zwaar te lijden had onder de internationale concurrentie. Zo werd de balans tussen aan- en afvoer (met in 2020 de verhouding 46/54) heel evenwichtig in 2023: 49,3/50,7, met respectievelijk 53.029.915 ton aanvoer en 54.636.565 ton afvoer.

De verklaring voor de historisch hoge tonnage van afvoer in de Waaslandhaven, is dat de haven van Antwerpen vaak de ‘last port of call’ is, ofwel de laatste Europese laadhaven vooraleer de zeeschepen hun verre tocht over de oceaan aanvatten. Gezien de afname van de wereldwijde vraag, kenden veel Europese havens een sterke daling in hun trafiekcijfers. Tegen deze sterk dalende Europese trend deed de Waaslandhaven het relatief goed: de aanvoer van goederen herstelde in de Waaslandhaven licht met 0,3% en de daling van de afvoer bleef met 2,2% relatief beperkt.

Evolutie maritieme trafiek linkeroever in miljoen ton

Evolutie maritieme trafiek Linkeroever in miljoen ton Afvoer Aanvoer

De aangevoerde goederen in de Waaslandhaven kwamen in volgorde van de continentengrootte: Azië (34%), Europa (33%) en Amerika (25%). Deze variatie in vaargebieden is een belangrijke strategische troef.

Binnen Azië hadden het Nabije Oosten en het Midden- en Verre Oosten respectievelijk een aandeel van 9% (4.881.593 ton) en 25% (13.086.972 ton).

De 33% aangevoerde goederen uit Europa zorgde voor een stijging met 2%. Ook de aangevoerde Europese tonnage steeg met 8,1% tot 17.437.998 ton.

Amerika steeg licht naar een aandeel van 25% van het totaal, door een stabiel aandeel van Noord- en Midden-Amerika (17%) en een licht gestegen aandeel van Zuid-Amerika (8%). De aanvoer vanuit Amerika steeg in absolute cijfers licht door de goede cijfers van Zuid-Amerika.

De aanvoer vanuit Afrika daalde met iets meer dan 12% tot 4,4 ton.

In 2023 bleef de top 3 van aanvoerlanden dezelfde. De Verenigde Staten eindigden opnieuw eerst met een stijging van 2,5% tot 6,85 miljoen ton goederen.

China bleef tweede in de ranglijst met 6,32 miljoen ton goederen, wat resulteert in een opmerkelijke stijging van bijna 11%. Dit is een stijging van ongeveer 20% in 2 jaar tijd.

Turkije behoudt ook zijn positie als derde land van herkomst met 2,54 miljoen ton goederen, maar kende een sterke daling met -25 %.

In positieve zin vallen de sterke prestaties van Brazilië, Polen en Zweden op.

Verdeling maritieme trafiek Linkeroever naar vaargebied van oorsprong 2023

Verdeling maritieme trafiek linkeroever naar vaargebied van oorsprong 2023

europa

Midden- en Verre oosten

Noord- en Midden-amerika afrika

Nabije oosten

Zuid-amerika oceanië

De afvoer of lading van goederen daalde in 2023 met 2,2%. De afgevoerde goederen in de Waaslandhaven gingen in volgorde van grootte naar de continenten Azië (39%), Europa (30%) en Amerika (18%).

In 2023 noteerden het Midden- en het Verre Oosten een stijging tot 21% van het afvoeraandeel (11.395.668 ton). Het Nabije Oosten daalde daarentegen tot een aandeel van 18% (10.013.989 ton). Wanneer we het Nabije Oosten en het Midden- en Verre Oosten apart beschouwen, versterkte Europa zijn nummer 1-positie met 30% afvoer of 16.127.383 ton.

Het aandeel van Noord- en Midden-Amerika daalde naar 12% (6.664.444 ton). Zuid-Amerika liet in 2022 een daling optekenen van 31% en bleef voor 2023 quasi op hetzelfde niveau met 3.214.194 ton.

Afrika zag haar afvoer dalen met 8% tot 6.453.668 ton. Oceanië is een kleine handelspartner tegenover de andere continenten, maar liet een opvallende stijging met 31% afvoer optekenen tot 767.082.

De Verenigde Staten waren de voorbije jaren het belangrijkste land van bestemming, maar moet de eerste plaats nu delen met China. De rest van de top 5 wijzigde niet tegenover 2022. De afvoer naar de Verenigde Staten kreeg in 2022 rake klappen (-19%) en deed het in 2023 slecht met een nieuwe daling van 14%.

China kende ook een daling in de afvoer met 8% en strandde hierdoor op exact dezelfde tonnage als de Verenigde Staten met 4,11 miljoen ton.

Deze twee landen samen zorgden dus al voor een daling in de afvoer van 1 miljoen ton.

Turkije kende qua afvoer een zelfde daling (-14%) als de Verenigde Staten en blijft nummer 3 met 3,70 miljoen ton. Singapore was opnieuw nummer 4 met 3,43 miljoen ton en versterkt zijn positie door een opvallende stijging van 37% . Ook vallen de sterke prestaties van de landen op plaatsen 5 (Verenigd Koninkrijk +15%), 6 (Saoedi-Arabië +23%), 7 (India +17%) en 8 (Verenigde Arabische Emiraten +8%) op.

Door de sancties tegen Rusland vanwege de oorlog in Oekraïne viel Rusland vorig jaar uit de top 20. Hoewel de sancties nog steeds van kracht zijn, is het opmerkelijk dat Rusland weer naar plaats 9 steeg door een stijging met 91% van de afvoer tegenover vorig jaar.

Verdeling maritieme trafiek Linkeroever naar vaargebied van bestemming 2023

Verdeling maritieme trafiek linkeroever naar vaargebied van bestemming 2023

europa

Midden- en Verre oosten

Noord- en Midden-amerika

afrika

Nabije oosten

Zuid-amerika

oceanië

tewerkstellingscijfers

tewerkstellingscijfers voorzichtig beoordelen

Door de vrij complexe structuur van hun personeelsbestand, is het verzamelen van exacte tewerkstellingscijfers bij de meeste bedrijven niet eenvoudig. Het zijn niet langer meer de vaste werknemers die de personeelsnorm bepalen, maar ook de tijdelijke, occasionele en deeltijdse arbeidskrachten. Denk hierbij onder meer aan havenarbeiders die al dan niet vast tewerkgesteld zijn, werknemers van onderaannemers en uitzendkrachten. Enkele cijfers van 2023 werden jammer genoeg niet ontvangen, waardoor voor een aantal bedrijven het cijfer van 2022 opnieuw werd gebruikt.

Bij het verzamelen van deze cijfers moet ook rekening gehouden worden met overnames. En met nieuwe bedrijfseenheden of -afdelingen die zich afsplitsen van het moederbedrijf en een eigen economische en juridische entiteit aannemen. In 2022 telde de Waaslandhaven 183 bedrijven, in 2023 waren dit er 182. Een aantal grotere spelers die actief zijn in de Waaslandhaven stelt het merendeel van hun bedienden tewerk in kantoren in de

stad Antwerpen en worden niet gealloceerd in de Waaslandhaven. Dit onderschat dan weer de cijfers van deze enquête. De directe tewerkstellingscijfers slaan op de categorieën havenarbeiders, bedienden, arbeiders en uitzendkrachten.

Ten slotte kan een totaal tewerkstellingscijfer nooit volledig zijn als we geen rekening houden met de indirecte tewerkstelling van onder meer onderaannemers/contractors, veiligheidsagenten, onderhoudslui en chauffeurs.

Om al deze redenen vergt het beoordelen van de cijfers in bijgevoegde tabel nuance. Het is belangrijk om te weten dat deze jaarlijkse enquête, die naar goede gewoonte wordt afgenomen bij alle ondernemingen die over een havennummer beschikken, heel consistent wordt uitgevoerd. Hierdoor zijn vergelijkingen in de tijd mogelijk.

Directe tewerkstelling in de Waaslandhaven (in vte)

Tewerkstelling in de Waaslandhaven in vte (excl. contractors)

Onverwachte stijging tot 22.453 directe werknemers

De exclusieve bevraging geeft aan dat de directe werkgelegenheid in de Waaslandhaven in 2023 steeg met 1,7%: van 22.086 voltijdse equivalenten (vte’s) in 2022 naar 22.453 vte’s in 2023. Hiermee boekt de werkgelegenheid voor het dertiende jaar op rij een record. Wanneer we de cijfers analyseren per categorie (havenarbeiders, uitzendkrachten, arbeiders en bedienden), merken we een daling van de uitzendkrachten met 768 vte’s en een stijging van de arbeiders en bedienden met 1.178 vte’s. De categorie havenarbeiders daalde met 44 vte’s.

In 2023 daalde de werkgelegenheid in Beveren met 2,5%, in Zwijndrecht steeg de tewerkstelling met 10,7%. De daling van het aantal uitzendkrachten deed zich voor in beide gemeenten. Voor de gegevens per onderneming verwijzen we naar de tabellen aan het einde van dit hoofdstuk.

Uit de globale cijfers blijkt dat de directe werkgelegenheid in de Waaslandhaven structureel stijgt. Dit ondanks een afname van het aantal uitzendkrachten. Die daling luidt wellicht in dat er in 2024 minder positief nieuws zal zijn, temeer omdat vanuit verschillende industriële bedrijven in de Waaslandhaven collectieve ontslagen zijn aangekondigd. Maar kijken we terug over een periode van tien jaar, dan zien we de enorme en gestage tewerkstellingsgroei van de Waaslandhaven. Waar we in 2013 konden rapporteren dat er 15.788 vte’s werkgelegenheid vonden in de Waaslandhaven, tellen we in 2023 maar liefst 22.453 vte’s. Een mooie stijging van 42% in tien jaar tijd.

Directe tewerkstelling (in vte)

Met indirecte tewerkstelling: kaap van 50.000 vte’s totale tewerkstelling overschreden

Voor de raming van de indirecte tewerkstelling in de haven van Antwerpen rekent de Nationale Bank van België (NBB) met een factor directe tewerkstelling * 1,26. Dit is de laatst beschikbare factor voor jaarrekeningen van 2020, aangezien de NBB haar havenstudie niet meer jaarlijks uitvoert. Deze factor werd dus ook toegepast op de cijfers van 2023. De indirecte tewerkstelling bedraagt dan 28.291 vte’s.

De geraamde totale tewerkstelling in de Waaslandhaven stijgt zo tot boven de 50.000 vte’s: van 49.913 vte’s in 2022 naar 50.743 vte’s in 2023. Dit is een stijging van 830 arbeidsplaatsen.

ADPO nv

Totaal aantal werknemers bedrijven 2023 (exclusief contractors en interims)

Advario Gas Terminal nv

Aertssen Logistics

Aertssen Transport

AFC nv Transport & Forwarding

Agrityre bv 14

AIB nv (AGO Jobs & HR) 10

Antwerp Container Repair nv (ACR)

Antwerp Euroterminal nv (AET)

Antwerp Stone Terminal nv

Scrap Terminal nv (BST)

Cuypers vorkliften nv

C. Steinweg Belgium nv

Dock ‘1261’ bv (Frituur Snack)

Douane & Accijnzen Inspectie West DA Grens Inspectie Post Linkeroever (GIP LO)

DP World Antwerp Terminals + Antwerp Gateway nv

ENGIE Electrabel Centrale Kallo

Electrabel, GDF Suez Nucleaire Productiezone Doel (Kerncentrale) Electrabel Opleidingcentrum ‘Scaldis’

Fertikal nv + Fertikal Trade Company bv NU

G.R.C. Kallo nv (Grondrecyclagecentrum) 22

Gebr. De Rycke nv + De Rycke Zand- & Grindcentrale nv 96

General Services Antwerp nv 1484 Group Op De Beeck nv Biogas Solutions

Beveren nv 1

Havenbedrijf Antwerpen Sluisgebouw - bediening Kallosluis & Kieldrechtsluis

Financieel verslag

commentaar bij de jaarrekening

De jaarrekening betreft het boekhoudkundig jaar 2023. MLSO boekte in 2023 een winst na belastingen van ca. 16,3 miljoen euro, ongeveer het dubbele van in 2022. Deze evolutie wordt via onderstaande rubrieken van de jaarrekening verklaard.

bedrijfsopbrengsten

De bedrijfsopbrengsten stegen met 71% tegenover 2022. Ze bestaan uit de omzet (circa 21,4 miljoen euro), andere bedrijfsopbrengsten (circa 1,4 miljoen euro) en de nietrecurrente bedrijfsopbrengsten (circa 11,2 miljoen euro). De andere bedrijfsopbrengsten bestaan volledig uit subsidies. De belangrijkste subsidies zijn deze voor de Pendelbus Haven van Antwerpen (1.440.000 euro).

Omzet 2023

€ 3 miljoen

€ 1,4 miljoen

€ 6,6 miljoen

€ 10,3 miljoen

Als onderdeel van de bedrijfsopbrengsten is de omzet van MLSO opgebouwd uit de volgende categorieën:

y concessies (circa 10,3 miljoen euro);

y erfpachten (circa 6,6 miljoen euro);

y Pendelbus Haven van Antwerpen (circa 1,4 miljoen euro);

y overige (circa 3 miljoen euro).

concessies erfpachten overige omzet pendelbus haven van antwerpen

De evolutie van de verschillende categorieën over de laatste drie boekjaren is weergegeven in onderstaande grafiek.

De opbrengsten uit concessies stegen tegenover 2022 met circa 9,7% tot circa 10,3 miljoen euro in 2023, wat voornamelijk het gevolg is van de indexatie van de concessietarieven (9,94%).

De erfpachten stegen tegenover 2022 met circa 500.000 euro tot circa 6,6 miljoen euro in 2023.

Daarnaast stegen de opbrengsten van het project Pendelbus Haven van Antwerpen met circa 10%. Deze stijging is te verklaren door de gestegen vervoersprijzen die deels werden doorgerekend. Dit omvat zowel de Pendelbus als de in 2018 opgestarte Fietsbus.

De stijging van de overige omzet is voornamelijk te verklaren door een stijging van de doorgerekende kosten. Deze bestaan

10.000.000,00

9.000.000,00

8.000.000,00

7.000.000,00

6.000.000,00

5.000.000,00

4.000.000,00

3.000.000,00

2.000.000,00

1.000.000,00

0,00

hoofdzakelijk uit de doorrekening van onroerende voorheffing aan de concessionarissen en erfpachters. In 2023 waren er opnieuw heel wat rechtzettingen uit het verleden omdat MLSO geen automatische vrijstelling van de onroerende voorheffing meer verkrijgt. Dezelfde stijging doet zich ook voor bij de overige bedrijfskosten.

De ‘kernomzet’ van MLSO omvat alle omzet, behalve de opbrengsten van het project Pendelbus Haven van Antwerpen en de wachtvergoedingen voor de windturbines, vermits deze laatste aanleiding geven tot doorstortingen. Deze ‘kernomzet’ steeg van 16,9 miljoen euro in 2022 naar 19,9 miljoen in 2023, wat neerkomt op een stijging met 17,8%, voornamelijk dankzij de stijging van de omzet uit concessies en van de doorgerekende kosten (wat voornamelijk de doorrekening van de aanslagen onroerende voorheffing betreft). concessies erfpachten pendelbus haven van antwerpen

overige omzet

bedrijfskosten

De bedrijfskosten zijn opgebouwd uit de volgende categorieën:

y handelsgoederen, diensten en diverse goederen (7,8 miljoen euro);

y personeelskosten (1,4 miljoen euro);

y afschrijvingen en waardeverminderingen (0,6 miljoen euro);

y andere bedrijfskosten (2,6 miljoen euro);

y niet-recurrente bedrijfskosten (4,9 miljoen euro).

Onderstaande grafiek geeft een weergave van de evolutie van de verschillende categorieën over de laatste drie boekjaren.

Binnen de categorie handelsgoederen, diensten en diverse goederen stegen de kosten voornamelijk door de in 2022 opgestarte cofinanciering van maatschappelijke projecten (2,4 miljoen euro in 2023). Daarnaast droegen ook de herinrichting van de N451 (194.000 euro), de kosten voor de restgronden (152.000 euro) en de vervoerskosten voor de Pendel- en Fietsbus (2,9 miljoen euro) bij aan deze stijging.

De personeelskosten stegen van circa 1,3 miljoen euro in 2022 naar 1,4 miljoen euro in 2023.

Wat betreft de ontwikkeling en uitbating van het Logistiek Park Waasland werd - ingevolge de beleidsovereenkomst van 1 juli 1999 met het Vlaams Gewest en het Havenbedrijf AntwerpenBrugge - een overeenkomst gesloten tussen MLSO en Interwaas. Deze overeenkomst omvat de bepaling van onder meer de modaliteiten van vaststelling en uitbetaling van de uit de beleidsovereenkomst voortvloeiende schadevergoeding. Deze schadevergoeding wordt boekhoudkundig verwerkt onder de rubriek niet-recurrente bedrijfskosten

In 2019 overstegen de historisch gecumuleerde opbrengsten een eerste maal de historisch gecumuleerde kosten, waardoor een eerste schadevergoeding aan Interwaas werd toegekend. Hiermee waren in 2019 de historische saldi vereffend. Sindsdien wordt een positief netto-exploitatieresultaat gerealiseerd. In 2023 bedroeg het positief netto-exploitatieresultaat 3,4 miljoen euro.

Daarnaast betaalde MLSO 1,5 miljoen euro aan de Vlaamse Land Maatschappij voor 10 jaar werkingskosten van de Grondenbank Linkerscheldeoever. Ook dit resultaat is terug te vinden onder de rubriek niet-recurrente bedrijfskosten.

8.000.000,00

7.000.000,00

6.000.000,00

5.000.000,00

4.000.000,00

3.000.000,00

2.000.000,00

1.000.000,00 0,00 -1.000.000,00

handelsgoederen, diensten en diverse goederen personeelskosten

afschrijvingen en waardeverminderingen Voorzieningen andere bedrijfskosten

Niet-recurrente bedrijfskosten

Financieel resultaat

Het financieel resultaat steeg in 2023 met circa 1 miljoen euro. Dit door hogere opbrengsten uit financiële vaste activa (dividenden voortvloeiend uit onze deelname in Wind aan de Stroom nv, die in 2023 3,85 miljoen euro bedroegen). Voor het eerst is in 2023 een waardevermindering op lopende obligaties ingeboekt als waardevermindering op vlottende activa ten belope van 371.684 euro.

resultaatsbestemming, risico’s en onzekerheden

Uit het bedrijfs- en financieel resultaat vloeit voort dat MLSO in 2023 een positief resultaat na belastingen realiseerde van 16,3 miljoen euro. In 2023 werd het instrument van de Tax Shelter niet meer gebruikt, maar werd wel 942.005 euro onttrokken aan de belastingvrije reserves, wat de te bestemmen winst verhoogt.

Rekening houdend met:

y de eenmalige opbrengsten in 2023; y de onzekerheid van de opbrengsten naar de toekomst toe; y de verdere ontwikkelingen en evoluties op het gebied van natuurcompensaties en instandhoudingsdoelstellingen, grondbeleid en investeringen; wordt voorgesteld om de nodige omzichtigheid aan de dag te leggen bij de bestemming van het resultaat (na belastingen).

Het positieve resultaat zal voor een gedeelte (2.765.869 euro) uitgekeerd worden aan de aandeelhouders onder de vorm van een dividend. Dit bedrag ligt in de lijn van het dividend dat in 2022 werd uitgekeerd (2.718.239,81 euro, aangepast aan de consumptieprijsindex (+1,75%)). Hierdoor geeft het dividend over boekjaar 2023 eenzelfde economisch nut aan de aandeelhouders als het dividend over boekjaar 2022. De resterende 14,5 miljoen euro gaat naar beschikbare reserves.

Voor een extensief overzicht van de verschillende risico’s en onzekerheden waarmee MLSO wordt geconfronteerd, verwijzen we naar de belangrijkste geschillen en andere belangrijke verplichtingen, (opgenomen onder rubriek 6.20 van de jaarrekening) en naar het financieel verslag (opgenomen onder rubriek 7 van de jaarrekening).

Uittreksel jaarrekening

JAARREKENING

Nr. 0223.944.690

RESULTATENREKENING

Voorraad goederen in bewerking en gereed product en bestellingen in uitvoering: toename (afname) (+)/(-)

Handelsgoederen, grond- en hulpstoffen

Voorraad: afname (toename) (+)/(-)

sociale lasten en pensioenen (+)/(-)

Afschrijvingen en waardeverminderingen op oprichtingskosten, op immateriële en materiële vaste activa

Waardeverminderingen op voorraden, op bestellingen in uitvoering en op handelsvorderingen: toevoegingen (terugnemingen) (+)/(-)

Voorzieningen voor risico's en kosten: toevoegingen (bestedingen en terugnemingen) (+)/(-)

Andere bedrijfskosten

Als herstructureringskosten geactiveerde bedrijfskosten (-)

Nr. 0223.944.690

Kosten van schulden

Waardeverminderingen op vlottende activa andere dan voorraden, bestellingen in uitvoering en handelsvorderingen: toevoegingen (terugnemingen) (+)/(-)

Andere financiële kosten

Winst (Verlies) van het boekjaar vóór belasting (+)/(-)

Onttrekking aan de uitgestelde belastingen

Overboeking naar de uitgestelde belastingen

Belastingen op het resultaat

Regularisering van

Winst (Verlies) van het boekjaar (+)/(-)

Onttrekking aan de belastingvrije reserves

Overboeking naar de belastingvrije reserves

Te bestemmen winst (verlies) van