MLSO Jaarverslag 2024 by mlso

Jaarverslag 2024

De Waaslandhaven wérkt!

1.1. Evaluatie strategische nota

1.2. Opmaak strategische visie 2050 10

Verwervingen en overdrachten 11

2.1. Overdracht van twee leegstaande gebouwen in Doel-centrum 11

2.2. Overdracht restpercelen Aven Ackers 11

Juridische kwesties 12

3.1. Bestuurlijke kaart verdeling maritieme/industriële zone 12

3.2. Aanvechting nieuwe Algemene Voorwaarden 12

3.3. Beroepen tegen beslissingen OVAM 12

3.4. Dagvaarding 3M 13

3.5. Stopzetting activiteiten Arlanxeo 13

Bevragingen

Tijdelijke en precaire gebruiksrechten

Evenementen

Participatie en maatschappelijke projecten20

Complex Project ‘Realisatie van Extra Containerbehandelingscapaciteit in het havengebied van Antwerpen’ (CP ECA)

01 Voorwoord

2024 was opnieuw een jaar van contrasten. De wereld werd geconfronteerd met geopolitieke uitdagingen en onzekerheden die steeds meer impact krijgen op de dagelijkse werking van onze economie. In de Waaslandhaven stond de chemiesector onder druk, maar tegelijk liet de Waaslandhaven zich ook van haar veerkrachtigste kant zien.

De cijfers spreken voor zich: de maritieme trafiek in de Waaslandhaven kende een indrukwekkende groei van 6,6%. In totaal werd er 114.722.934 ton goederen overgeslagen, een duidelijke stijging tegenover de 107.666.480 ton in 2023.

Belangrijke oorzaak is de containertrafiek die fors groeide. Met een totaal van 8.586.269 TEU – goed voor 99.277.043 ton –werd een stijging van 6,1% gerealiseerd ten opzichte van het jaar voordien. Deze cijfers tonen niet alleen de strategische waarde van de Waaslandhaven, maar ook de weerbaarheid van de bedrijven die hier dagelijks actief zijn. De bredere haven van Antwerpen-Brugge kende een totale goederenoverslag van 278 miljoen ton, een stijging van 2,3%. Binnen dat geheel springt de Waaslandhaven er dus positief uit en dat komt voornamelijk door de gigantische containerbehandeling aan het Deurganckdok.

De containerterminals aan het Deurganckdok zitten tjokvol en onderstrepen opnieuw de nood aan de realisatie van het Complex Project 'Realisatie van Extra Containerbehandelingscapaciteit in het havengebied van Antwerpen' (CP ECA). Samen met de Vlaamse overheid en het Havenbedrijf Antwerpen-Brugge werken we verder aan dit uitdagende Complex Project.

In het dynamische kader van een wereldhaven speelde MLSO opnieuw een verbindende rol. Dankzij een sterke samenwerking met onze partners hebben we in 2024 diverse projecten opgestart en gerealiseerd met een rechtstreekse meerwaarde voor de bedrijven in de Waaslandhaven of de inwoners van de omliggende dorpen. Zo startten in 2024 de werken voor Ecluse II, waarmee het stoomnetwerk voor het eerst onder de Schelde duikt.

MLSO kon voor het eerst in verschillende jaren een groot terrein ter beschikking stellen voor een nieuwe concessie. Opnieuw stellen we vast dat de vraag naar concessieterreinen veel groter is dan ons aanbod. Extra ruimte voor haveninbreiding creëren door ruimtelijke projecten en het aanleggen van natuurcompensaties blijft cruciaal.

Als netwerkorganisatie blijven we dus inzetten op ruimte voor toekomstgerichte bedrijvigheid, duurzame ontwikkeling en economische meerwaarde. Die rol kunnen we enkel waarmaken dankzij de dagelijkse inzet, betrokkenheid en deskundigheid van al onze medewerkers – waarvoor mijn oprechte dank.

Ook op financieel vlak zetten we een stabiele koers verder. Net als voorgaande jaren zal er voor boekjaar 2024 een dividend uitgekeerd worden dat in lijn ligt met eerdere uitkeringen, en zo een gelijkblijvend economisch nut biedt aan onze deelnemers.

Met vertrouwen kijken we vooruit. De fundamenten zijn stevig, de ambities helder.

Boudewijn Vlegels

Voorzitter Raad van Bestuur

MLSO in 2024

Golazo

01 Strategisch beleid

De algemene doelstelling van Maatschappij Linkerscheldeoever (MLSO) is statutair en wettelijk vastgelegd in de wet-Chabert van 19 juni 1978 en de wijziging die daaraan werd aangebracht door het Havendecreet van 2 maart 1999. Ze is als volgt omschreven:

“De Maatschappij heeft tot doel het grondbeleid voor het havengebied in het Linkerscheldeoevergebied, het industrialisatiebeleid van de industriële zone gelegen binnen dit havengebied en het uitstippelen van het subregionale beleid inzake de verdere ontwikkeling en fasering van het havengebied in het Linkerscheldeoevergebied.”

De drie grote pijlers van de MLSO-activiteiten zijn dus:

y grondbeleid

y industrialisatiebeleid

y subregionaal beleid

Hoe MLSO aan deze algemene doelstelling beantwoordt, wordt verduidelijkt in de vooropgestelde strategie.

Deze strategie is vooruitziend, aangezien ze langetermijnvisie, missie, kernwaarden en doelstellingen omvat. Tegelijk is ze erg dynamisch en flexibel, dankzij de jaarlijkse verfijning en aanpassing aan de actuele context door het uitstippelen van acties. In de strategische doelstellingen wordt gespecifieerd wat MLSO op lange termijn als organisatie, in samenwerking met haar partners, wil bereiken.

Naast de strategische doelstellingen, worden ook ondersteunende doelstellingen vooropgesteld over de algemene werking. MLSO heeft een significante rol als netwerkorganisatie, waarbij de belangrijkste partners in de Raad van Bestuur zetelen. Verder is MLSO ook een organisatie met eigen middelen, die zorgzaam en adequaat dienen te worden ingezet, vanuit een duidelijke leiderschapsvisie. Daarom worden de doelstellingen met betrekking tot bestuur, management & communicatie en interne werking van MLSO ook in de strategische nota opgenomen.

Om deze doelstellingen te verwezenlijken, koppelt MLSO sinds 2015 in de jaarlijkse strategische nota concrete acties aan de strategische doelstellingen. Deze acties kunnen een continue activiteit van MLSO vormen of een eenmalig karakter hebben. Sommige acties neemt MLSO zelfstandig op, andere verlopen in samenwerking met bepaalde partners. MLSO kan een wisselende rol opnemen: initiatiefnemer, uitvoerder of procesdeelnemer, waarbij MLSO kan lobbyen en beïnvloeden, eerder dan iets rechtstreeks te bewerkstelligen.

Sinds 2022 wordt voor elke actie nagegaan aan welke van de zeventien duurzame ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties (SDG’s) ze bijdragen. Daarbij werd in de eerste plaats gekeken naar de focus-SDG’s die in het Sustainability Trends Report 2021 voor de havengemeenschap naar voren geschoven werden:

y SDG 3-goede gezondheid en welzijn;

y SDG 8-waardig werk en economische groei;

y SDG 9-industrie, innovatie en infrastructuur;

y SDG 11-duurzame steden en gemeenschappen;

y SDG 13-klimaatactie;

y overkoepelende SDG 17-partnerschappen om doelstellingen te bereiken.

1.1. Evaluatie strategische nota

De Raad van Bestuur van 29 januari 2025 evalueerde de opvolging van de strategische nota 2024. Deze strategische nota bevatte 52 acties die het totale takenpakket van MLSO goed in beeld brengen. De periodieke opvolging van al deze acties gebeurde ook dit jaar volgens het SMART- principe. Waar nodig werd er bijgestuurd. Uit de lijst van 52 acties werden 13 acties als ‘strategische acties’ gedistilleerd.

Zeven acties werden in 2024 afgerond of verliepen zoals verwacht. Vier acties zullen in 2025 nog extra aandacht vragen. Voor twee acties kon onvoldoende tot geen vooruitgang geboekt worden. In vergelijking met voorgaande jaren viel het op dat er

meer acties nog extra aandacht vragen. Het gaat hierbij vooral om acties die rechtstreeks gelinkt worden aan het Complex Project ‘Realisatie van Extra Containerbehandelingscapaciteit in het havengebied van Antwerpen’ (CP ECA) of de PFASproblematiek. De omvang, complexiteit en afhankelijkheid van beslissingen van andere overheden bepaalden (het gebrek aan) de voortgang van deze acties. MLSO volgde deze acties evenwel nauwgezet op, en zette waar het kon de nodige stappen.

Doorheen het jaarverslag vindt u de strategische acties aangeduid met

7 projecten liepen zoals verwacht en/of konden worden afgerond

4 projecten vragen nog extra aandacht

2 projecten boekten geen vooruitgang

1.2. Opmaak strategische visie 2050

MLSO stelde in het beleidsplan 20152030 zichzelf als doelstelling om samen met haar partners duurzame toegevoegde waarde en tewerkstelling optimaal te ontwikkelen in de Waaslandhaven, deel van de haven van Antwerpen.

De opmaak van dit plan had als doel de strategie van de organisatie te bepalen tot 2030. Het ontwikkelen van een dergelijke strategie is voor een organisatie erg belangrijk. Die strategie moet richting geven op langere termijn en de samenhang tussen verschillende beslissingen verzekeren. Bovendien moet ze enthousiasmerend werken voor partners, klanten én medewerkers. Dit doet ze door een gezamenlijke toekomst te schetsen, zowel van de organisatie als van haar omgeving. Ze creëert een doel, een stip op de horizon waar de organisatie zich naar kan richten. Om de klimaatdoelstellingen voor 2050 te halen en om de internationale concurrentiepositie van de hier gevestigde bedrijven te vrijwaren, was een vervolg schrijven op de visie richting 2030 aangewezen. Want het doel was en blijft de Waaslandhaven meer robuust, veerkrachtig en dus duurzaam maken. Zo geven we als bestuur aan de politiek de instrumenten in handen om de juiste keuzes, inzake onder meer energietransitie, te

kunnen maken. Als energieknooppunt en als significante import- en exporthub met heel wat chemische industrie is de haven van Antwerpen-Brugge dé plaats waar de energietransitie vorm krijgt. Ook de Waaslandhaven heeft, als onderdeel hiervan, verschillende troeven in handen om de impact op het klimaat te beperken.

Daarbinnen bepalen we opnieuw onze langetermijndoelstellingen op het vlak van ruimtelijke ordening, economie, energie, natuur, streekontwikkeling, tewerkstelling en mobiliteit die verder bouwen op de huidige ontwikkelingsvisie voor de Waaslandhaven.

De Raad van Bestuur van september 2023 keurde het voorgestelde traject goed om tot een vervolgvisie MLSO richting 2050 te komen. Daarbij werd beslist om een extern bureau aan te stellen om het participatieve denkproces te begeleiden, zodat de Raad zelf een gedragen strategische visie 2050 kan bepalen en voorleggen aan de Algemene Vergadering.

In het najaar van 2024 ging dit externe bureau aan de slag en startte het een participatief traject waarbij de belangrijkste stakeholders van MLSO uitgenodigd werden om tijdens drie workshops hun inzichten te delen. Daarnaast werd een zestal werksessies met inhoudelijke

experten van Havenbedrijf AntwerpenBrugge en MLSO georganiseerd rond de diverse thema’s die in de langetermijnvisie van Havenbedrijf Antwerpen-Brugge spelen.

Uitgangspunt voor de workshops? Drie mogelijke toekomstscenario’s voor de Waaslandhaven, waarbij er gewerkt werd met een groei-, status quo- en krimpscenario. Deze scenario’s vormden de basis voor de dialoog met de stakeholders, waaruit de nieuwe strategische en operationele doelstellingen geformuleerd werden.

Tijdens de Raad van Bestuur van 30 april 2025 werd deze nieuwe strategische visie aan de Raad van Bestuur voorgelegd, waarna ze ook aan de Algemene Vergadering in juni 2025 ter goedkeuring wordt voorgelegd. Zodra de nieuwe strategische visie 2050 is goedgekeurd, zal deze de huidige visie 2015-2030 vervangen.

02 Verwervingen en overdrachten

Het grondbeleid in het havengebied op de linker-Scheldeoever behoort tot de kerntaken van MLSO. Ze verwerft op verschillende manieren gronden en geeft deze soms ook weer uit handen (overdracht).

De vier belangrijkste manieren waarop terreinen worden verworven, zijn:

y minnelijke verwervingen;

y geprefinancierde gronden, ingebracht door het Vlaams Gewest;

y verwervingen door voorkooprecht; y onteigeningen.

2.1. Overdracht van twee leegstaande gebouwen in Doel-centrum

De Raad van Bestuur van 27 maart keurde de overdracht goed van twee leegstaande gebouwen in Doel-centrum aan de afdeling Maritieme Toegang (aMT) van de Vlaamse overheid. Bedoeling van aMT is om een totaalrenovatie van Pastorijstraat 8 te doen, waarna het opnieuw ter beschikking gesteld kan worden. Het pand gelegen aan Pastorijstraat 21, een vastgesteld bouwkundig erfgoed burgerhuis dat dateert van het derde kwart van de 19de eeuw, zou ter beschikking gesteld worden aan KU Leuven dat met studenten een studie van deze woning wil doen, ze opmeten en opruimen. In een later stadium kan de woning dan gerenoveerd worden, in het kader van het ‘Verbond voor de toekomst en leefbaarheid van het ommeland van de haven van Antwerpen, de polders en Linkerscheldeoever’.

2.2. Overdracht restpercelen

Aven Ackers

Op 27 maart 1998 werd een groot aantal percelen door het Vlaams Gewest bij MLSO ingebracht. Er werden aandelen B gecreëerd voor deze inbreng. In het kader van de uitbreiding van bedrijventerrein Aven Ackers, werden op 25 november 2003 delen van de bovenstaande percelen door MLSO aan Interwaas overgedragen. Echter, drie restpercelen – gelegen in koppelingsgebied – bleven in eigendom van MLSO. Ervan uitgaande dat alle restpercelen rond Aven Ackers overgedragen waren, bleven deze drie restpercelen onbenut. Na verloop van tijd namen de naastliggende bedrijven deze percelen onrechtmatig in gebruik. Mits veelvuldig optreden van MLSO werd dit onrechtmatige gebruik stopgezet. Vermits deze percelen niet in havengebied liggen, was een verkoop of overdracht raadzaam. De Raad van Bestuur vroeg in 2018 dat de aandeelhouders zich zouden beraden over de mogelijkheid deze drie restpercelen openbaar te verkopen. Interwaas verklaarde zich bereid tot overname van deze gronden. De Raad van Bestuur van MLSO stemde op 11 december 2019 in met de overdracht van de betrokken percelen aan Interwaas.

In 2024 ontving MLSO toestemming van het Agentschap Binnenlands Bestuur via ministerieel besluit voor de overdracht van deze percelen aan Interwaas. De opdracht aan de dienst Vastgoedtransacties werd geheractiveerd.

03 Juridische kwesties

3.1. Bestuurlijke kaart verdeling maritieme/industriële zone

De bestuurlijke kaart verdeling maritieme/industriële zone dient nog door de Vlaamse Regering vastgesteld te worden. Daarvoor konden nog geen concrete acties ondernomen worden, in afwachting van de verdere stappen in het Complex Project ‘Realisatie van Extra Containerbehandelingscapaciteit in het havengebied van Antwerpen’ (CP ECA).

3.2. Aanvechting nieuwe Algemene Voorwaarden

In de zomer van 2023 keurden de Raad van Bestuur van Havenbedrijf Antwerpen-Brugge en de Raad van Bestuur van MLSO de nieuwe ‘Algemene Voorwaarden voor concessies in het havengebied van Antwerpen’ goed.

Op 23 oktober 2023 werden twee verzoekschriften ontvangen die neergelegd werden bij de Raad van State. Ze vroegen de nietigverklaring van de beslissing van MLSO om de nieuwe versie van de algemene voorwaarden goed te keuren. De verzoekschriften, die uitgingen van Indaver nv en Mexico Natie nv, vroegen de vernietiging van de bestreden beslissing omwille van overtreding van hetzij substantiële, hetzij op straffe van nietigheid voorgeschreven normen, overschrijding of afwending van macht. Ook het Havenbedrijf Antwerpen-Brugge ontving een verzoekschrift vanwege de Katoen Natie-groep. De indieners geven aan problemen te zien in:

y de voorafgaande goedkeuring uit punt 9.1; y de concessievergoeding wegens overdracht te betalen door de overnemende concessionaris uit punt 9.3; y de controlewijziging uit punt 10.1 en 10.2 van de nieuwe algemene voorwaarden.

Er werden ook drie prejudiciële vragen geformuleerd ter voorlegging aan het Hof van Justitie. De memories van antwoord werden tijdig neergelegd.

In 2024 wachtte MLSO op verdere repliek/memories van wederantwoord van tegenpartijen en een auditoraatsverslag.

3.3. Beroepen tegen beslissingen OVAM

Brandbluslocaties en oefensites

OVAM liet verkennende bodemonderzoeken (VBO’s) opmaken op de percelen die door de Hulpverleningszone Waasland werden aangeduid als oefenterrein. Deze gronden werden opgenomen in de inventaris ‘risicosites PFAS-vervuiling’.

Uit een welbepaald VBO aangaande een locatie in het Logistiek Park Waasland, volgen er aanwijzingen dat de oefenactie van de brandweer een PFAS-vervuiling heeft veroorzaakt. OVAM meent dat er volgens het Bodemdecreet verdere maatregelen uitgevoerd moeten worden op deze grond en dat een beschrijvend bodemonderzoek (BBO) nodig is om de ernst van de vervuiling vast te stellen. OVAM duidt MLSO aan als saneringsplichtige eigenaar.

MLSO is van mening niet saneringsplichtig te zijn en vroeg de vrijstelling aan. MLSO baseert zich hiervoor op de overweging dat MLSO in geen geval de veroorzaker is van de PFASvervuiling. MLSO was bovendien niet op de hoogte van de vervuiling en zelfs niet van het gebruik. Daarnaast is de beslissing vanwege OVAM om tot de vaststelling van de saneringsplicht te komen voor discussie vatbaar, hetgeen MLSO dan ook bij OVAM zal blijven aankaarten.

Er wordt verwacht dat er nog meer dergelijke dossiers of dossiers aangaande brandbluslocaties bij MLSO zullen belanden. Het is essentieel hier de belangen van MLSO zoveel mogelijk te vrijwaren en niet zomaar over te gaan tot het opstarten van een BBO na ontvangst van aanmaning daartoe, aangezien dat als een aanvaarding van de kwalificatie tot saneringsplichtige zou gelden. De Raad van Bestuur van 8 november 2023 stemde ermee in dat de vrijstelling zou worden aangevraagd.

Ondanks deze uitvoerige argumentatie bleef OVAM bij haar oorspronkelijke zienswijze. Met een schrijven van 14 december 2023 werd deze beslissing ter kennis gebracht. Tegen deze beslissing van 14 december 2023 van OVAM werd een administratief beroep aangetekend bij de Vlaamse overheid – dept. Omgeving. Dit administratieve beroep is een vol beroep, aangezien het betrekking heeft op een beslissing van OVAM over de vrijstelling van de saneringsplicht. Het administratieve beroep werd aangetekend op basis van de verschillende grieven en het verzoekschrift werd neergelegd op 12 januari 2024.

MLSO en OVAM bleven hierover in 2024 met elkaar in overleg.

Bodemonderzoeken naar aanleiding van faling

D’Hollander Equipment bvba

Naar aanleiding van de faling van D’Hollander Equipment bvba besliste de Raad van Bestuur dat MLSO een bodemonderzoek kon opstarten, om de saneringsplicht van D’Hollander Equipment bvba vast te leggen.

Om de verschillende oriënterende bodemonderzoeken (OBO) van de exploitaties samen te voegen, moest nog een administratieve bundeling gebeuren. Het definitieve OBO werd ingediend, maar dit werd niet goedgekeurd door OVAM. MLSO ging bij de Vlaamse Regering in beroep tegen deze beslissing.

Een van onze argumenten betreft het feit dat MLSO louter optrad om te faciliteren. De werkelijke saneringsplichtigen werden immers voorheen reeds aangeduid door OVAM (RCL en Recymar). Dit beroep werd ontvankelijk verklaard. De behandelingstermijn kan echter meerdere jaren belopen. Deze kwestie werd met OVAM besproken, en OVAM bevestigde dat de werkelijke saneringsplichtigen voorheen reeds werden aangeduid (RCL en Recymar). OVAM stelde louter te willen wijzen op het feit dat het ingediende OBO niet goedgekeurd kon worden en dat - zolang er geen conform oriënterend bodemonderzoek aanwezig is - de overdracht niet kan doorgaan of de concessie geen einde kan kennen.

Op 12 augustus vond verder overleg met OVAM plaats om te bekijken welke aanpassingen er aan het OBO moesten gebeuren zodat dit alsnog goedgekeurd zou kunnen worden. De mogelijke pistes werden bekeken en zullen verder met OVAM afgestemd worden. Het staat vast dat de saneringsplicht bij de exploitanten gelegd dient te worden.

3.4 Dagvaarding 3M

MLSO is eigenaar van vele gronden die mogelijk getroffen zijn door een PFAS-verontreiniging, maar op geen enkele locatie is MLSO de verontreiniger. Om de belangen van MLSO te vrijwaren, werden drie dagvaardingen betekend aan 3M op vrijdag 29 december 2023, respectievelijk aan vredegerecht Beveren, vredegerecht Antwerpen 5de kanton en de Nederlandstalige rechtbank van eerste aanleg Brussel.

De inleidingszittingen van deze drie procedures werden bepaald als volgt:

y 22 januari 2024 voor de Nederlandstalige rechtbank van eerste aanleg van Brussel;

y 23 januari 2024 voor het vredegerecht van het kanton Beveren;

y 30 januari 2024 voor het vredegerecht van het 5de kanton Antwerpen.

Deze inleidingszittingen werden uitgesteld om overleg toe te laten over het instaatstellen van deze procedures tussen de raadslieden van MLSO en de raadslieden van 3M Belgium bv.

3.5 Stopzetting activiteiten Arlanxeo

Op 20 juni 2023 maakte Arlanxeo tijdens een bijzondere ondernemingsraad bekend dat ze haar vestiging in Zwijndrecht met 278 werknemers sloot. Er werd aangegeven dat er een decontaminatie en afbraak/sanering zou plaatsvinden. Arlanxeo is duidelijk gesitueerd binnen het 'Sitebesluit PFAS 3M – Zwijndrecht'. Op 2 augustus 2024 ontving MLSO een adviesvraag betreffende de vergunningsaanvraag tot het slopen van een complex en het uitvoeren van een reliëfwijziging en stopzetting van de milieuactiviteiten. Deze vergunningsaanvraag van Arlanxeo bevestigt uitdrukkelijk de intentie tot stopzetting van de activiteiten.

De Raad van Bestuur besloot het terugkooprecht uit te oefenen omwille van deze staking van activiteiten, en dit te betekenen aan Arlanxeo.

Arlanxeo wees de eis af van MLSO tot het uitoefenen van het terugkooprecht, waardoor MLSO diende over te gaan tot dagvaarding.

Ter vrijwaring van de belangen van MLSO en opdat derden er kennis van kunnen nemen, werd de dagvaarding en het kantmelden van de intentie tot het uitoefenen van het terugkooprecht bijgevolg spoedig betekend aan Arlanxeo. Er werden conclusietermijnen en een pleitdatum vastgelegd en in 2025 wordt uitspraak door de ondernemingsrechtbank verwacht.

04 Heropstart beleidsovereenkomst CP ECA

De werkzaamheden om tot een beleidsovereenkomst te komen, zijn lopende sinds 2015. Toen betrof dit nog de Ontwikkelingszone Saeftinghe. Ten gevolge van de beslissing van de Vlaamse Regering op 17 mei 2019, waarbij het ontwerp van voorkeursbesluit van het Complex Project ‘Realisatie van Extra Containerbehandelingscapaciteit in het havengebied van Antwerpen’ definitief werd vastgesteld, besloot de Raad van Bestuur in juni 2019 dat het aangewezen was de werkzaamheden omtrent het afsluiten van een beleidsovereenkomst opnieuw op te starten.

Een eerste bijeenkomst van de werkgroep vond plaats op 6 oktober 2020. In de loop van 2024 waren er geen verdere bijeenkomsten. Op vraag van het Havenbedrijf Antwerpen-Brugge dienen over de aanleg van het nieuwe dok eerst een aantal andere financiële afspraken met de Vlaamse overheid gemaakt te worden.

Omdat voor de werkzaamheden van de werkgroep de deadline van 23 december 2024 gold, diende deze termijn opnieuw te worden verlengd. Dit gebeurde tot 23 december 2025. Artikel 15bis wet-Chabert stelt dat de Raad van Bestuur deze termijn kan veranderen en/of verlengen. De werkzaamheden zullen in 2025 voortgezet worden.

05 Samenwerking

Portilog

– MLSO

In het voorjaar van 2024 voegde Portilog, het opleidingscentrum voor haven- en logistieke professionals, het kantoor van Maatschappij Linkerscheldeoever (MLSO) in Kallo toe als nieuwe leslocatie voor haar aanbod. Met de komst van een opleidingslocatie in Kallo werd niet alleen de bereikbaarheid voor medewerkers in de Waaslandhaven verbeterd, maar werd ook de individuele groei en het welzijn van de gehele supplychain gestimuleerd. De focus van de opleidingen ligt op scheepvaart, expeditie, logistiek en douane. Deze worden aangevuld met vaardigheidstrainingen die specifiek gericht zijn op de behoeften van de sector, zoals leidinggeven, assertiviteit en verbindend communiceren.

06 Communicatie

6.1. Communicatiekanalen

Halo, de nieuwsbrief van en over de Waaslandhaven, verscheen vier keer. Per editie maakten ongeveer 123.000 gezinnen uit de omliggende gemeenten kennis met minder bekende jobs in de haven, lazen ze over investeringen of mijlpalen van bedrijven in de Waaslandhaven en kregen ze meer informatie over projecten die MLSO trekt of ondersteunt.

Daarnaast werden gerichte (on- en offline) communicatieacties gelanceerd, zowel voor de bedrijven in de Waaslandhaven als voor de buren van de Waaslandhaven. Deze acties ondersteunden evenementen zoals de jobbeurs in Beveren, Waaslandhaven Actueel of de Staat van de Waaslandhaven. Bovendien belichtten ze ook verschillende projecten waaraan MLSO meewerkte.

In de loop van 2024 startten de voorbereidingen voor een grondige vernieuwing van de website van MLSO. Dit project wordt in 2025 voortgezet.

jaar van “JA, MAAR”, ook in de Waaslandhaven. De geopolitieke ontwikkelingen leven door tot in de maritieme trafiekcijfers; de Europese energieprijzen en klimaatdoelstellingen geven richting aan de industriële investeringsbereidheid.

Toch noteerden we opnieuw een record in de tewerkstellingscijfers voor de Waaslandhaven: de directe tewerkstelling steeg met 1,7% tegenover 2022 naar 22.453 voltijdse equivalenten. En op structurele basis is de werkgelegenheid in de Waaslandhaven de voorbije tien jaar met maar liefst 42% gestegen. Een record met een “JA, MAAR”: het aantal uitzendkrachten in 2023 daalde. En in 2024 weten we van collectieve ontslagen in de industrie. De maritieme trafiekcijfers vormen eveneens een belangrijke

havenindicator. De maritieme trafiek in de Waaslandhaven nam opnieuw af met 1% tegenover 2022, maar deed het daarmee wel beter dan de haven van Antwerpen-Brugge als geheel, die een daling van 5,4% in de totale goederenoverslag optekende. Met in totaal 107.666.480 ton goederen die via de Waaslandhaven passeerden, blijft dit een gigantisch volume. Het leeuwendeel daarvan werd trouwens nog steeds via containers gelost en geladen. Het aandeel van containers in het totale goederenverkeer van de Waaslandhaven steeg het afgelopen jaar tot 86%. Deze cijfers onderstrepen nogmaals het belang van de Waaslandhaven als economische motor voor onze ruime regio. Dat MLSO samen met haar partners hard en blijvend inzet op een duurzame ontwikkeling van de economische activiteiten, mét aandacht voor de omliggende dorpen en hun inwoners is dan ook niet meer dan logisch.

Vlegels Voorzitter Maatschappij Linkerscheldeoever

De belangrijkste resultaten uit de enquête van 2024: 1

6 op de 10 omwonenden kent MLSO, de meesten via de nieuwsbrief

70% van bedrijven is tevreden over de dienstverlening van MLSO

Bedrijven ontvangen het liefst informatie over

mobiliteit veiligheid economie

kennen takenpakket MLSO & onderkennen de visies

Omwonenden ontvangen het liefst informatie over mobiliteit veiligheid natuur duurzaamheid

6.2. Driejaarlijkse enquête

Om een vinger aan de pols te houden en in te kunnen spelen op mogelijke veranderende noden, engageerde MLSO zich in 2018 om op regelmatige basis via een brede bevraging te polsen naar de bekendheid van MLSO, haar taken en haar meerwaarde. In het voorjaar van 2024 werd deze enquête uitgevoerd. De resultaten werden in september voorgesteld aan de Raad van Bestuur. Daarna verschenen ze ook in Halo en in oktober werden ze aan de bedrijven voorgesteld tijdens de Staat van de Waaslandhaven.

Voor de editie van 2024 werd voor een gemengde aanpak gekozen: MLSO-kanalen, Halo en een random steekproef. Dit leidde ertoe dat de resultaten evenwichtiger zijn dan in 2021.

Om een vergelijking met eerdere edities mogelijk te maken, werden de vragenlijsten tijdens de verschillende edities grotendeels behouden.

Beste lezer 2023 was een jaar vol twijfels en nuances, een

07 Evenementen en sponsoring

7.1 Evenementen

Staat van de Waaslandhaven voor bedrijven

De voorjaarseditie van dit halfjaarlijkse evenement vond plaats in OC Ermenrike in Kieldrecht en had als centraal thema ‘veiligheid’. Naast een panelgesprek over hoe technologie kan helpen om veilig te werken in de haven, werd Nesta – de online tool voor uniforme incidentmelding –voorgesteld. De deelnemers kregen bovendien een update over hoe Port of AntwerpBruges innovatie inzet voor een veilige haven.

Aftermovie voorjaarseditie

Voor de najaarseditie was MLSO te gast bij het gloednieuwe West Port Business Center in Zwijndrecht. Daar kregen de aanwezige bedrijven niet alleen de resultaten van de driejaarlijkse enquête (zie p. 15), maar ook een update rond PFAS en een inspirerende keynote rond innovatie door ereburger van Beveren en gewezen NASA-ingenieur Clement Hiel. Deze editie werd afgesloten met een begeleid bedrijfsbezoek door het West Port Business Center.

Aftermovie najaarseditie

© Freddy Dirickx

Jobbeurs Beveren

Op 23 april vond de grensoverstijgende jobbeurs plaats in het Freethielstadion van SK Beveren. Naast ongeveer 3.000 vacatures en standen van net geen 100 bedrijven uit de VlaamsNederlandse grensregio, konden bezoekers ook terecht bij diverse VDAB-simulatoren om hun mogelijke, toekomstige job al eens ‘in het echt’ uit te testen. Via de VR-beleving Warehouse 360° van Fabriek Logistiek (RTC Oost-Vlaanderen) wandelden bezoekers rond in een levensecht magazijn.

Waaslandhavenvoetbaltoernooi

Op zaterdag 4 mei vond de 27ste editie van het Waaslandhavenvoetbaltoernooi voor bedrijven plaats op de terreinen van KSK Kallo. 32 teams gaven de hele dag het beste van zichzelf. Uiteindelijk nam Taki Tiki het in de finale op tegen het team van Nens Power. Na een 7-5 overwinning mocht Taki Tiki de beker mee naar huis nemen.

STROOM

MLSO verwelkomde haar gasten op dinsdag 2 juli tijdens een heel speciaal oeverconcert in het kader van STROOM. Aan de steiger van Jachthaven Antwerpen - Linkeroever zorgden de flamencoklanken van Esteban Murillo en Alexander Gavilàn voor een streepje zomer.

Waaslandhaven Actueel

Zo'n 450 geïnteresseerden bezochten op zondag 15 september MLSO, Fort Liefkenshoek en het Deurganckdok. Dankzij enkele gidsen van gemeente Beveren konden ze kennismaken met de rijke geschiedenis van Fort Liefkenshoek, leerden ze meer over een aantal projecten waarbij MLSO actief is en konden ze inschepen voor een begeleide rondvaart in het Deurganckdok. (zie p. 20)

Zwerfvuilactie

Meer dan 60 medewerkers van bedrijven uit de Waaslandhaven namen op 20 september de zone rond het Geslecht in Kallo onder handen in het kader van de jaarlijkse Port Cleanup. (zie p. 40)

Waas Circulair

Op donderdag 14 november hielden de circulaire ondernemersavonden van Waas Circulair halt in de Waaslandhaven. De aanwezigen werden geïnspireerd door keynotes van Karl Vrancken en Jan-Kees de Voogd van Indaver. David Pas van Verhaert Masters in Innovation liet zien dat ook kleine stappen vooruit van grote waarde kunnen zijn binnen de circulaire transitie. (zie p. 41)

plantactie Logistiek park Waasland

Op vrijdag 13 december plantten medewerkers van MLSO, samen met afgevaardigden van ADPO, Tabaknatie, Agrityre, Aertssen Logistics, Altrad Benelux en Interwaas, de eerste van 300 inheemse struiken aan in de groenzone tussen de E34 en het bedrijventerrein. Vrijwilligers van Natuurpunt Waaslandkern Haven leidden alles in goede banen. (zie p. 41 en 48)

7.2. Sponsoring

MLSO is er al jaren van overtuigd dat een sterke, externe communicatie noodzakelijk is voor haar werking. De verbreding van het maatschappelijke draagvlak blijft voor MLSO, en bij uitbreiding voor de hele Waaslandhaven, een belangrijke uitdaging. Sponsoring en publiciteit dragen actief bij aan de uitbouw van dat maatschappelijke draagvlak voor de Waaslandhaven, als onderdeel van de haven van Antwerpen. Ze maken dus integraal deel uit van de communicatiestrategie van MLSO.

MLSO sponsort al verschillende jaren diverse clubs en verenigingen. Door een breed scala aan activiteiten te ondersteunen, staat MLSO maximaal in de kijker bij alle stakeholders van de Waaslandhaven.

© Fotto.be

08 Participatie en maatschappelijke projecten

8.1. Participatie

Waaslandhaven Actueel

Op zondag 15 september maakten zo’n 450 bezoekers kennis met MLSO, Fort Liefkenshoek en het Deurganckdok. Tijdens een begeleide rondvaart in het Deurganckdok kregen ze meer info over de Waaslandhaven en de werking van grote containerterminals. In het fort zelf gaven MLSO-medewerkers uitleg over enkele projecten waarbij MLSO betrokken is: ECLUSE, Wind aan de Stroom en subsidie Maatschappelijke Projecten. Wie interesse had in de rijke geschiedenis van Fort Liefkenshoek kon aansluiten bij een van de rondleidingen die de gidsen van gemeente Beveren door het fort organiseerden.

8.2. Maatschappelijke projecten

Subsidie Maatschappelijke projecten

Tijdens de Raad van Bestuur van 28 februari kregen twee nieuwe projecten een subsidie toegekend:

y Randenrijk (Boerennatuur);

y Natuurontmoetingscentrum Grote Geule (Natuurpunt).

Aan een aantal andere projecten die de voorgaande jaren een goedkeuring kenden, werd voortgewerkt:

y Prospersite;

y renovatie Scheldemolen in Doel;

y de aanlegsteiger voor DeWaterbus in Burcht. De start van de werken was voorzien voor het voorjaar, maar door een beroepsprocedure werden de werken uitgesteld naar een latere datum.

En een aantal projecten werd afgerond:

y op 21 april opende het vernieuwde Boothuis aan de Grote Geule tijdens Erfgoeddag;

y op 13 september werden de nieuwe parking en tweede voetgangersbrug aan Fort Liefkenshoek officieel ingehuldigd.

© Natuurpunt

© Kristof Pieters

Studie Grote Geule

Om de noden van het landschap in de ruime zone rond de Grote Geule en de Kreken van Saleghem in kaart te brengen, bereidden MLSO en de projectpartners een langlopende studie voor over verschillende deelgebieden en thema’s. Omdat zowel de deelgebieden als de thema’s een invloed hebben op elkaar, kozen we voor een integrale aanpak. De opdracht voor deze studie werd in december gegund, de effectieve opstart is voorzien voor 2025. (zie p. 43 en 49)

EGTS Linieland van Waas en Hulst

Sinds 2016 is MLSO een van de partners binnen EGTS Linieland van Waas en Hulst. Deze groepering omvat acht Vlaamse en Nederlandse besturen die de grensoverschrijdende samenwerking bevorderen en de economische en sociale samenhang in het Zeeuws-Wase grensgebied versterken: de gemeentes Beveren, Hulst, Sint-Gillis-Waas en Stekene, de provincies Oost-Vlaanderen en Zeeland, Interwaas en MLSO.

Grenspark Groot Saeftinghe

In 2024 diende EGTS een nieuwe projectaanvraag in om het aflopende strategische project Grenspark Groot Saeftinghe te verlengen. De nieuwe aanvraag focust sterker op de geïntegreerde ontwikkeling van de buitenschil (onder meer de Grote Geule) en zet de gidsen- en vrijwilligerswerking voort. Bovendien houdt het een verderzetting in van de opvolging van het Verbond Linkerscheldeoever, de Bufferdijk die in het kader van de Westelijke Ontsluiting Waaslandhaven (deelproject van CP ECA) ontwikkeld wordt en Doel. De ontwikkeling van de Prosperhoeve werd niet in het programma van het nieuwe strategische project ingeschreven, maar wordt voortgezet in het Interreg-project.

Streekfonds Oost-Vlaanderen

Wase projecten die zich inzetten voor mens en omgeving kunnen sinds eind 2020 een beroep doen op het Streekfonds Oost-Vlaanderen via ‘Een hart voor Waas’. Sinds 2021 neemt MLSO als gouden partner deel aan ‘Een hart voor Waas’. In 2024 werden vijf projecten ondersteund. De geselecteerde projecten halen zelf via crowdfunding een vooraf vastgesteld bedrag op. Het Streekfonds verdubbelt op haar beurt het opgehaalde bedrag, met een vastgelegd maximumbedrag van 6.000 euro. In december keurde de jury tien nieuwe projecten goed.

© Yves Adams.

© Streekfonds Oost-Vlaanderen

Havenland

Havenland Run & Walk

Op zondag 10 november namen 3.200 lopers en wandelaars deel aan de Havenland Run & Walk. Ze verkenden de groene rand rond Kallo en een deel van de Waaslandhaven. Vanop de terreinen van KSK Kallo vertrokken ze voor een afstand van 8, 12 of 21 kilometer.

Havenlandklassen

De populariteit van de Havenlandklassen neemt nog elk jaar toe. Vooral scholen die reeds eerder van het meerdaagse programma gebruikmaakten, reserveerden opnieuw in 2024. Dat maakt dat alle beschikbare data voor 2024 ingevuld waren: elf klasgroepen kwamen op Havenlandklassen. Een bevraging bij de deelnemers leerde dat ze vooral het bezoek aan het Verdronken Land van Saeftinge en phonografie het meest hebben gesmaakt.

Transitie naar Havenwereld

Eind 2023 werd de vzw Havenwereld opgericht, een initiatief van Havenbedrijf Antwerpen-Brugge en provincie Antwerpen dat de haven wil positioneren als een plek van mogelijkheden en kansen, zowel op individueel als maatschappelijk vlak.

Havenwereld omvat niet alleen een gloednieuw belevingscentrum op de Droogdokkensite (rechteroever) dat in 2026 de deuren zal openen, maar zet ook in op beleving in het havengebied. Omdat de missies van Havenland en Havenwereld grotendeels overlappen, werd gekozen voor een inkanteling van Havenland in Havenwereld tegen het tweede kwartaal van 2025. De voorbereidingen voor deze transitie startten in 2024.

Onroerenderfgoedrichtplan

Op 9 oktober 2023 ondertekenden verschillende partners, waaronder MLSO, in aanwezigheid van minister-president Jan Jambon en minister van Erfgoed Matthias Diependaele een intentieverklaring om een toekomstvisie uit te werken voor het erfgoed en landschap van de polders op de linker-Scheldeoever. Deze intentieverklaring, het zogenaamde Onroerenderfgoedrichtplan, vloeide voort uit het ‘Verbond voor de toekomst en leefbaarheid van het ommeland van de haven van Antwerpen, de polders op Linkerscheldeoever’ dat in april 2022 afgesloten werd. Het Onroerenderfgoedrichtplan zal door Erfpunt en de gemeente Beveren gebruikt worden als leidraad voor de opmaak van een toekomstvisie voor het onroerende erfgoed in Doel en de omliggende polders. In 2024 werd verder gewerkt aan de toekomstvisie voor het erfgoed en landschap van de polders op de linker-Scheldeoever.

© Golazo © Golazo

09 Organisatie

9.1. Raad van Bestuur

In 2024 waren er geen wijzigingen in de samenstelling van de Raad van Bestuur.

Afvaardiging gemeente Beveren

Laura Staut sinds maart 2019

Bram Massar (raadgevende stem) sinds oktober 2021

Afvaardiging Havenbedrijf Antwerpen-Brugge

Guy Janssens sinds maart 2019

Jacques Vandermeiren (ondervoorzitter) sinds maart 2019

Boudewijn Vlegels (voorzitter) sinds maart 2019 koen kennis sinds juni 2019

Jackie Joossen sinds juni 2019

Afvaardiging gemeente Zwijndrecht

kris Herremans sinds maart 2019

Danny Van Hove (raadgevende stem) sinds maart 2019

Afvaardiging Vlaams Gewest

Freddy Aerts sinds maart 2019

Afvaardiging Interwaas

Lieve Truyman sinds maart 2019

Marc Van de Vijver (ondervoorzitter) sinds maart 2019

André Van de Vyver sinds maart 2019

Miet Deckers sinds maart 2019

Van links naar rechts: André van de Vyver, Peter Van de Putte (directeur), Bram Massar, Lieve Truyman, Kris Herremans, Freddy Aerts, Boudewijn Vlegels, Danny van Hove, Marc Van de Vijver, Miet Deckers, Jackie Joossen, Els Jennen (secretaris/adjunct-directeur), Laura Staut.

Niet op de foto: Guy Janssens, Jacques Vandermeiren en Koen Kennis.

In 2024 kwam de Raad van Bestuur 10 keer samen (maandelijks, met uitzondering van april en augustus). In totaal werden 105 agendapunten behandeld.

Op 5 juni 2024 behandelde de Algemene Vergadering volgende agendapunten: goedkeuring jaarrekening 2023 en bestemming van het resultaat, goedkeuring jaarverslag 2023, het verslag van de commissaris-revisor en de gebeurlijke kwijtingen.

Op 13 december 2024 behandelde de Buitengewone Algemene Vergadering de volgende agendapunten: voorstelling en bespreking van de te ontwikkelen activiteiten en de te volgen strategie voor het boekjaar 2025, voorstelling en bespreking resultaatsen inkomsten/uitgavenbegroting 2025.

Op 1 januari 2025 fuseerden de gemeenten Beveren, Kruibeke en Zwijndrecht tot gemeente Beveren-Kruibeke-Zwijndrecht. Hierdoor werden in de Raad van Bestuur van MLSO de gemeentelijke deelnemers Beveren en Zwijndrecht gefusioneerd tot een deelnemer BKZ. Bij nazicht bleek dat er geen dringende aanpassing in de statuten nodig was.

9.2. Personeel

Op 31 december 2024 bestond het organogram van MLSO uit 16 medewerkers, goed voor 14,5 vte.

In januari startte de bijkomende economische stafmedewerker. In 2024 ging de coördinator van de Pendelbus met pensioen: hij werd deeltijds vervangen door een administratieve medewerker, die ook deeltijds werd toegevoegd aan het secretariaat van MLSO.

Christa Schaut

Adviseur natuur, milieu en energie - 80%

Martien Segers

Adviseur maatschappelijke opdrachten - 80%

Maxim Schroeyers

Medewerker duurzame opdrachten - 100%

nancy Vandersnickt

Hoofd administratie en HR - 100%

Mieke Deprettere

Administratief assistent80%

peter Van De putte

Directeur - 100%

Els Jennen

Adjunct-directeur

nisâ Bagci

Administratief assistent100%

Dominique Vermeulen

Management assistent - 100%

karolien Buytaert

Administratief juridisch medewerker - 100%

Els Jennen

Bedrijfsjuriste - 100%

Sigrid Borgmans

Communicatieverantwoordelijke - 100%

Harold ketels

Patrimoniumbeheerder - 80%

Liesbeth Van Driessche

Stafmedewerker infra & R.O. - 80%

Edwin De Cleyn

Economisch stafmedewerker en concessies -100%

Marjan Van Avermaet

Projectcoördinator - 50%

Liselotte Eeckhoudt

Stafmedewerker financieel en economisch beleid - 100%

Aandelen A

Er waren geen wijzigingen: noch in het aantal aandelen A, noch in de verhouding tussen het aantal aandelen per verschillende partner.

Deelnemer Aantal aandelen A

kapitaal (euro)

(euro)

Aandelen B

Aan het Vlaams Gewest worden aandelen B toegekend voor de gronden die het (of vroeger: de Belgische overheid) heeft ingebracht in MLSO.

Dezelfde aandelen B worden eveneens aan het Vlaams Gewest toegekend wanneer het verwervingen van MLSO prefinanciert voor de verdere havenuitbouw. Naarmate MLSO over deze verworvenheden wenst te beschikken (bijvoorbeeld door ze in erfpacht of concessie te geven of over te dragen aan het Havenbedrijf Antwerpen-Brugge wanneer het gaat om terreinen in de maritieme zone) wordt een evenredig aantal aandelen B vernietigd en terugbetaald aan het Vlaams Gewest. We maken het onderscheid tussen aandelen B ten gevolge van gronden (ingebracht door het Vlaams Gewest) en aandelen B ten gevolge van geprefinancierde verwervingen.

Onderstaande tabel geeft een overzicht van het aantal aandelen B op 31 december 2024.

Overzicht op 31 december 2024

Ingevolge inbreng van vroeger verworven gronden

Ingevolge geprefinancierde verwervingen

Aandelen B (aantal)

12.180,86

Aandelen B (aantal)

15.226.072,76 euro

Na overleg met het Vlaams Gewest is immers in 2024 gebleken dat er in totaal nog 5.003.148,06 euro transacties met betrekking tot aandelen B ingevolge inbreng van vroeger verworven gronden openstonden:

Concessies Overdrachten poAB Overige overdrachten TOTAAL

Uit onze boekhouding bleek dat er al voor 1.877.382,12 euro aan aandelen B geschrapt was, maar nog niet terugbetaald.

Dit betekent dat er nog 3.125.765,94 euro aandelen B (komt overeen met een aantal van 2.500,61 aandelen B) in 2024 moesten worden geschrapt. Dit is voor het grootste deel te verklaren door de recente overdracht van de Verrebroekse Plassen voor 2.574.811,08 euro, waar nog geen aandelen B voor geschrapt waren.

10 Financieel verslag

Duiding bij de jaarrekening

De jaarrekening betreft het boekhoudkundig jaar 2024. MLSO boekte in 2024 een winst na belastingen van circa 9,5 miljoen euro. Dit is circa 6,8 miljoen euro minder dan in 2023. Deze evolutie wordt via onderstaande rubrieken van de jaarrekening verklaard.

Bedrijfsopbrengsten

De bedrijfsopbrengsten daalden met 33% tegenover 2023. De belangrijkste verklaring voor deze daling is terug te vinden bij de nietrecurrente bedrijfsopbrengsten. In 2023 was er een eenmalige meerwaarde door de realisatie van vaste activa voor 11,2 miljoen euro.

In 2024 bestaan de bedrijfsopbrengsten uit de omzet (circa 21,4 miljoen euro) en de andere bedrijfsopbrengsten (circa 1,6 miljoen euro). De andere bedrijfsopbrengsten bestaan bijna volledig uit subsidies. De belangrijkste subsidies betreffen de subsidie voor de Pendelbus Haven van Antwerpen (1.440.000 euro) en de subsidie betreffende Duurzame Waaslandhaven van Provincie OostVlaanderen ten belope van 75.000 euro.

Als onderdeel van de bedrijfsopbrengsten is de omzet van MLSO opgebouwd uit de volgende categorieën:

Concessies 10,9 miljoen euro 51% Erfpachten 6,9 miljoen euro 32% Pendelbus Haven van Antwerpen 1,4 miljoen euro 7% Overige omzet 2,2 miljoen euro 10%

De evolutie van de verschillende categorieën over de laatste drie boekjaren is weergegeven in onderstaande grafiek.

12.000.000,00

10.000.000,00

8.000.000,00

6.000.000,00

4.000.000,00

2.000.000,00

De opbrengsten uit concessies stegen met circa 0,6 miljoen euro in 2023 tot circa 10,9 miljoen euro in 2024, wat voornamelijk het gevolg is van de indexatie van de concessietarieven (4,09%).

De erfpachten stegen licht met circa 0,3 miljoen euro tot circa 6,9 miljoen euro.

Daarnaast daalden de opbrengsten van het project Pendelbus Haven van Antwerpen beperkt met circa 2,3%. Dit omvat zowel de Pendelbus als de in 2018 opgestarte Fietsbus.

De daling van de overige omzet is voornamelijk te verklaren door een daling van de doorgerekende kosten. Deze bestaan hoofdzakelijk uit de doorrekening van onroerende voorheffing aan

de concessionarissen en erfpachters. In 2024 waren er minder rechtzettingen uit het verleden. Deze rechtzettingen variëren enorm doorheen de tijd omdat MLSO geen automatische vrijstelling van de onroerende voorheffing meer verkrijgt. Eenzelfde daling doet zich parallel ook voor bij de overige bedrijfskosten.

De ‘kernomzet’ van MLSO omvat alle omzet behalve de opbrengsten van het project Pendelbus Haven van Antwerpen en de wachtvergoedingen van de windturbines, vermits deze laatste aanleiding geven tot doorstortingen.

Deze ‘kernomzet’ steeg beperkt van 19,9 miljoen euro in 2023 naar 20 miljoen euro in 2024. De stijging van de omzet uit concessies en erfpachten werd quasi volledig tenietgedaan door een daling van de doorgerekende kosten.

Concessies

Erfpachten

Pendelbus Haven van Antwerpen

Overige omzet

Bedrijfskosten

De bedrijfskosten zijn opgebouwd uit de volgende categorieën:

Handelsgoederen, diensten en diverse goederen 6 miljoen euro

Personeelskosten 1,6 miljoen euro

Afschrijvingen en waardeverminderingen 0,6 miljoen euro

Voorzieningen 0 miljoen euro

Andere bedrijfskosten 1,4 miljoen euro

Niet-recurrente bedrijfskosten 3,4 miljoen euro

Onderstaande grafiek toont de evolutie van de verschillende categorieën over de laatste drie boekjaren.

9.000.000,00

8.000.000,00

7.000.000,00

6.000.000,00

5.000.000,00

4.000.000,00

3.000.000,00

2.000.000,00

1.000.000,00

-1.000.000,00

-2.000.000,00

Handelsgoederen, diensten en diverse goederen

Personeelskosten Afschrijvingen en waardeverminderingen

Binnen de categorie ‘Handelsgoederen, diensten en diverse goederen’ daalden de kosten voornamelijk door de in 2022 opgestarte cofinanciering van maatschappelijke projecten. In 2024 waren er projecten ten belope van circa 1 miljoen euro tegenover 2,4 miljoen euro in 2023.

De personeelskosten stegen van circa 1,4 miljoen euro in 2023 naar 1,6 miljoen euro in 2024.

De afschrijvingskosten bleven stabiel rond circa 0,6 miljoen euro.

De daling in de andere bedrijfskosten wordt voornamelijk verklaard door een daling in de onroerende voorheffing, zoals reeds vermeld bij de evolutie van de overige omzet.

Wat betreft de ontwikkeling en uitbating van het Logistiek Park Waasland werd - ingevolge de beleidsovereenkomst van 1 juli 1999 met het Vlaams Gewest en het Havenbedrijf AntwerpenBrugge - een overeenkomst gesloten tussen Maatschappij Linkerscheldeoever en Interwaas. Deze overeenkomst omvat

Voorzieningen Andere bedrijfskosten

Niet-recurrente bedrijfskosten

de bepaling van onder meer de modaliteiten van vaststelling en uitbetaling van de uit de beleidsovereenkomst voortvloeiende schadevergoeding. Deze schadevergoeding wordt boekhoudkundig verwerkt onder de rubriek niet-recurrente bedrijfskosten. In 2019 overstegen de historisch gecumuleerde opbrengsten een eerste maal de historisch gecumuleerde kosten, waardoor een eerste schadevergoeding aan Interwaas toegekend werd. Hiermee waren in 2019 de historische saldi vereffend. Sindsdien wordt een positief netto-exploitatieresultaat gerealiseerd. In 2024 bedroeg het positief netto-exploitatieresultaat 3,4 miljoen euro.

In 2023 werden de werkingskosten van de Vlaamse Landmaatschappij voor een periode van 10 jaar aangerekend. Vanaf 2024 worden de werkingskosten jaarlijks doorgerekend. Dit verklaart de daling van de niet-recurrente bedrijfskosten met 1,5 miljoen euro. Deze jaarlijkse afrekening wordt opgenomen onder de categorie ‘Handelsgoederen, diensten en diverse goederen’ en bedroeg voor 2024 circa 24.000 euro.

Financieel resultaat

Het financieel resultaat daalde in 2024 met 2,4 miljoen euro voornamelijk door het wegvallen van de opbrengsten uit financiële vaste activa (dividenden voortvloeiend uit onze deelname in Wind aan de Stroom nv, die in 2023 nog 3,85 miljoen euro bedroegen). In 2024 konden nog interessante termijnrekeningen afgesloten worden die voor een mooi positief effect op het financieel resultaat zorgden: een stijging met 1 miljoen euro tegenover 2023. In 2024 diende er nagenoeg geen bijkomende waardevermindering op lopende obligaties ingeboekt te worden, wat een positief effect had op het financieel resultaat van circa 0,4 miljoen euro.

Resultaatsbestemming, risico’s en onzekerheden

Uit het bedrijfs- en financieel resultaat vloeit voort dat MLSO in 2024 een positief resultaat na belastingen realiseerde van 9,5 miljoen euro. In 2024 werd het instrument van de Tax Shelter opnieuw gebruikt, wat betekent dat er 999.997,09 euro dient te worden toegevoegd aan de belastingvrije reserves. Dit verlaagt de te bestemmen winst van het boekjaar. Er werden ook heel wat definitieve attesten ontvangen, wat betekent dat 4.033.180,00 euro onttrokken wordt aan de belastingvrije reserves, hetgeen de te bestemmen winst verhoogt. De totale te bestemmen winst bedraagt bijgevolg 12.554.101,59 euro.

Rekening houdend met:

y de onzekerheid van de opbrengsten naar de toekomst toe; y de verdere ontwikkelingen en evoluties op het gebied van natuurcompensaties en instandhoudingsdoelstellingen, grondbeleid en investeringen;

wordt voorgesteld om de nodige omzichtigheid aan de dag te leggen bij de bestemming van het resultaat (na belastingen).

Het positieve resultaat zal voor een gedeelte (2.878.774,16 euro) uitgekeerd worden aan de aandeelhouders onder de vorm van een dividend. Dit ligt in lijn met het dividend uitgekeerd over boekjaar 2023 (2.765.868,54 euro), aangepast aan de consumptieprijsindex (+4,08%). Hierdoor geeft het dividend over boekjaar 2024 eenzelfde economisch nut aan de aandeelhouder als het dividend over boekjaar 2023. De resterende 9,7 miljoen euro gaat naar beschikbare reserves.

Voor een extensief overzicht van de verschillende risico’s en onzekerheden waarmee MLSO wordt geconfronteerd, verwijzen wij naar de belangrijkste geschillen en andere belangrijke verplichtingen, opgenomen onder rubriek 6.20 van de jaarrekening alsook het financieel verslag, opgenomen onder rubriek 7 van de jaarrekening.

BALANS NA WINSTVERDELING

Financiële schulden

Achtergestelde

Vooruitbetalingen

Schulden op ten hoogste één jaar

Schulden op meer

Schulden

Voorraad goederen in bewerking en gereed product en bestellingen in uitvoering: toename (afname) (+)/(-)

Handelsgoederen, gronden hulpstoffen

Voorraad: afname (toename) (+)/(-)

Bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen (+)/(-)

Afschrijvingen en waardeverminderingen op oprichtingskosten, op immateriële en materiële vaste activa

Waardeverminderingen op voorraden, op bestellingen in uitvoering en op handelsvorderingen: toevoegingen (terugnemingen) (+)/(-)

Voorzieningen voor risico's en kosten: toevoegingen (bestedingen en terugnemingen) (+)/(-)

Als herstructureringskosten geactiveerde bedrijfskosten (-)

Waardeverminderingen op vlottende activa andere dan voorraden, bestellingen in uitvoering en handelsvorderingen: toevoegingen (terugnemingen)

Overgedragen winst (verlies) van het vorige boekjaar (+)/(-)

MLSO in de waaslandhaven

01 Concessies

1.1. Bevragingen

In het voorjaar van 2024 lanceerde MLSO een beperkte bevraging voor een restterrein aan de Sint-Jansweg. Tijdens de zitting van 5 juni besliste de Raad van Bestuur over de invulling van dit terrein. Met HPM-Invest nv – S’Jegers werden gesprekken opgestart om de concessie definitief toe te wijzen.

In het najaar van 2024 organiseerde MLSO een bevraging voor een terrein van 82.781 m² gelegen aan de Oudedijk. Deze bevraging liep tot 17 januari 2025.

1.2. Tijdelijke en precaire gebruiksrechten

MLSO verleende een precaire gebruiksovereenkomst voor een terrein gelegen aan de Blikken, grenzend aan de concessie van Recybo bv, met een oppervlakte van 12.370 m2. De precaire gebruiksovereenkomst liep tot eind 2024, maar werd verlengd tot medio 2025 met een korte opzegperiode van drie weken.

De precaire gebruiksovereenkomst voor een terrein met een oppervlakte van 1 ha aan de Blikken werd nogmaals verlengd en liep af op 31 december 2024. Het terrein dient voor de inrichting van een oefentunnel als trainingscentrum voor de bestrijding van tunnelbranden en dergelijke.

MLSO verleende een precair gebruiksrecht voor een terrein aan de Scheldedijk in Zwijndrecht. Het precair gebruiksrecht werd op vraag van DEME verlengd tot uiterlijk 31 december 2024.

Verhouding concessies - erfpachten

Erfpacht

Concessie Totaal

1.3. Activiteiten eerder verleende concessies

De Raad van Bestuur stemde op 31 januari in met:

y het toekennen van het gebruik van een deel van perceel 46010/A/662M, gelegen aan de Ketenislaan, aan Envalior nv voor een oppervlakte van 1.881 m2. En met het toekennen van het gebruik van delen van percelen 46010/A/662M, 46010/A/662N en 46010/A/662S aan Lanxess Belgium nv voor een oppervlakte van 1.907 m2. Ten gevolge van de recente wijzigingen in de structuur van Lanxess werden Envalior nv en Lanxess Belgium nv de gebruikers van twee aparte overeenkomsten, handelend over twee aparte zones

y de verlenging van de lopende concessieovereenkomst voor het terrein aanliggend aan het restterrein aan de Sint-Jansweg tot 31 mei 2059;

1.4. Restgronden / haveninbreiding

Havenbedrijf Antwerpen-Brugge en MLSO werkten het afgelopen jaar verder aan de praktische uitwerking van de compensaties, zoals de vergunningsaanvragen voor de inrichtingswerken van de zones die zullen dienen voor de aanleg van de natuurcompensatie, zoals aanleg van riet en graslanden.

In 2024 werden de omgevingsvergunningsaanvragen voor de stedenbouwkundige handelingen en vegetatiewijzigingen ingediend. Naar aanleiding van het openbaar onderzoek werd op 8 mei een infomarkt georganiseerd in Meerdonk. Tijdens het openbaar onderzoek werden vijf bezwaarschriften ingediend. Naar aanleiding van de bezwaren die tijdens de infomarkt én het openbaar onderzoek ingediend werden, startte een overlegplatform met de belanghebbenden in verband met het toekomstige beheer van het ruimere gebied. Trekker van dit overlegplatform is gemeente Sint-Gillis-Waas.

y de kennisname van de subconcessie van Lipaso bv (buffet), Shell (tankstation) en Agrityre (bandenhandel) bij de concessie toegekend aan AToB bv. AToB bv blijft tegenover MLSO verantwoordelijk voor de stipte en algehele uitvoering van alle bepalingen van de concessieovereenkomst; y de toekenning van recht van opstal door Borealis Kallo nv aan Engie Sun4Business voor de oprichting van een carport met daarop zonnepanelen.

Op 4 juli werd de vergunning voor het hele project verleend door de Provincie Oost-Vlaanderen. In de loop van augustus werden twee beroepen ingesteld tegen de vergunning. Daardoor werd de vergunning opgeschort. In het najaar was er een hoorzitting, waarop ook een van de beroepsindieners aanwezig was. De uitspraak volgde in maart 2025.

Op 1 augustus werd de aanvraag ingediend voor het opbreken van een deel van de Vitsweg in Beveren en de aanleg van een nieuwe toegangsweg naar de landbouwpercelen. De nieuwe toegangsweg zorgt ervoor dat de percelen groter worden en gemakkelijker te bewerken door de landbouwers. Tussen 4 september en 4 oktober liep het openbaar onderzoek. Alle betrokken landbouwers werden op de hoogte gebracht van de indiening.

02 Duurzaamheid

Duurzaamheid zit ingebakken in het DNA van MLSO. Niet alleen zijn er de participaties in ECLUSE en Wind aan de Stroom, ook voor het Logistiek Park Waasland (Verrebroek) trekt MLSO de duurzame kaart. Naast de inspanningen op het vlak van mobiliteit, natuur en erfgoed verduurzaamt MLSO haar interne werking steeds verder.

2.1. Intern duurzaamheidsbeleid

Voka Charter Duurzaam Ondernemen

MLSO behaalde voor het vierde jaar op rij het Voka Charter Duurzaam Ondernemen, maar besliste het afgelopen jaar om niet langer deel te nemen met een nieuw actieplan na verschillende vergaderingen met Voka over de strikte voorwaarden van een transitieproject. Op uitnodiging van Voka zetelt MLSO nu in de evaluatiecommissie voor andere deelnemers.

© Voka

Green Deal natuurinclusieve parkeerterreinen

Bijna 60 bedrijven, scholen, organisaties en overheden, waaronder MLSO, ondertekenden op donderdag 11 januari 2024 de Green Deal Natuurinclusieve Parkeerterreinen in Gent. Daarmee verbinden ze zich ertoe om meer natuur te voorzien op zoveel mogelijk bestaande en toekomstige parkeerterreinen in Vlaanderen. Door parkeerterreinen te vergroenen, worden de bodemfuncties hersteld en neemt het risico op wateroverlast af. Daarnaast krijgen wilde bestuivers, zoals bijen, vlinders of zweefvliegen, opnieuw ruimte en wordt er extra ingezet op biodiversiteit. Door te kiezen voor bomen en heggen als afscheiding, ruimte te voorzien voor nestkasten of insectenhotels en planten uit te zoeken die nuttig zijn voor bestuivers op parkeerterreinen draagt de Green Deal Natuurinclusieve Parkeerterreinen ook bij aan het ‘Vlaams actieplan wilde bestuivers 2022-2030’. Deze Green Deal kwam er op initiatief van het departement Omgeving van de Vlaamse overheid, Natuurbuur en Natuurpro.

Studiedag CSRD, CSDDD en Eu-taxonomie

Op vrijdag 27 september organiseerden Port of AntwerpBruges, Alfaport Voka en MLSO een studiedag om meer inzicht te krijgen in de aankomende duurzaamheidswetgeving vanuit het perspectief van havenbedrijven. Er werd dieper ingegaan op de draagwijdte van de diverse wetgevingen. En aan de hand van praktijkvoorbeelden werden de verschillende stappen van een materialiteitsanalyse en het opmaken van een klimaatplan uitgelegd.

Zwerfvuilactie

Sinds 2020 organiseert MLSO jaarlijks een zwerfvuilactie in het kader van de Port Cleanup. Elk jaar wordt een andere zone gekozen waar zwerfvuil opgeruimd wordt door Natuurpunt Waasland, MLSO, bedrijven en organisaties uit de omgeving van de betrokken zone. Op 20 september was de regio Geslecht, in het hart van de Waaslandhaven, aan de beurt. In totaal verzamelden zestig deelnemers van vijf verschillende bedrijven (DP World, De Rycke Gebroeders, Aertssen, CertiWeight en MLSO) zwerfvuil. Vanuit het verzamel- en startpunt op de parking van het administratief gebouw van DP World vertrokken zeven routes, elk tussen 1,5 en 3 km. (zie p. 18)

Sociale economie

Ook in 2024 deed MLSO een beroep op Jomi vzw en W-green voor groenwerken en -onderhoud op diverse locaties in de Waaslandhaven. Zo zette MLSO niet alleen in op het proper houden van de Waaslandhaven, maar ondersteunde het ook de duurzame tewerkstelling van kwetsbare groepen. Bovendien draagt MLSO zo bij aan de verbetering van de arbeidsmarktpositie van mensen die reeds langdurig werkloos zijn.

Waas Circulair

Waas Circulair is een organisch gegroeide samenwerking tussen stad Lokeren, gemeente Temse, stad Sint-Niklaas, Cocon, Interwaas, Voka en MLSO. Met de steun van Provincie OostVlaanderen richt Waas Circulair zich op het versnellen van de circulaire transformatie in het Waasland. In de loop van 2024 organiseerde Waas Circulair vijf avonden om Wase ondernemers te motiveren, inspireren en activeren om stappen te zetten richting circulaire bedrijfsvoering. Op donderdag 14 november werd de vierde avond in de reeks georganiseerd bij Bebronna in de Waaslandhaven. Die avond stond in het teken van rendement, kennisdeling en uitwisseling met keynotes van Karl Vrancken en Jan-Kees de Voogd van Indaver en David Pas van Verhaert Masters in Innovation. (zie p. 19)

Bedrijventerreinmanagement

plantactie Logistiek park Waasland

In het kader van de verduurzaming van de groene rand rond het Logistiek Park Waasland werden de bedrijven op de hoogte gebracht van de start van de werken in de zuidelijke zone (zie p. 48).

Op vrijdag 13 december organiseerde MLSO een plantactie in die zuidelijke zone, waarbij MLSO alle bedrijven in het Logistiek Park Waasland uitnodigde om deel te nemen (zie p. 19).

Op donderdag 13 juni gaf MLSO tijdens de burenraad bij het bedrijf Indaver op de site in Doel een presentatie over de status van de PFAS-dossiers in de Waaslandhaven. Op donderdag 14 november nam MLSO deel aan het burenoverleg in de zone Geslecht bij het bedrijf Fertikal.

© Fotto.be

2.2. Natuur

Beheercommissie natuur Linkerscheldeoever

MLSO nam ook het afgelopen jaar actief deel aan de werking van de Beheercommissie Natuur Linkerscheldeoever. Zo werd:

y verder gewerkt aan de voorbereiding van een dynamisch afsprakenkader ‘bruine kiekendief’, waarin alle opties worden beschreven die kunnen leiden tot een beter leefgebied voor deze vogelsoort. Op 7 juni keurde de Vlaamse Regering de financiering voor de natuurgebieden, de inrichtingsnota bruine kiekendief en de financieringsovereenkomst voor het foerageergebied bruine kiekendief goed. Dit is een zeer belangrijke stap in het natuurbeheer op de linker-Scheldeoever voor de komende 13 jaar en moet leiden tot het behalen van de instandhoudingsdoelstellingen; y het Dubbel Doel-project gelanceerd, waar MLSO aan meewerkte. Het Dubbel Doel-project beoogt natuurinclusieve landbouw, waar zowel de landbouw als de bruine kiekendief voordeel uit halen. In dat kader werd overlegd met landbouwers om tot een werkbaar geheel te komen dat ook landbouwkundige meerwaarde heeft. In de zomer konden landbouwers intekenen om via een bestek mee te doen met het Dubbel Doel-project. Nadat in de loop van de maand augustus de beoordelingscommissie verschillende keren was samengekomen, volgde eind augustus een boerenlunch met alle betrokken landbouwers en partners. Dit gold meteen als officiële start van het project Dubbel-Doel. 15 landbouwers nemen deel aan het project en zullen 67 ha overheidsgrond bewerken en daarvoor ook meer dan 30 ha eigen grond inzetten. Tijdens de bijeenkomst van 9 september werd het project uitvoerig toegelicht aan de leden van de Beheercommissie;

y het resultaat van verschillende jaren monitoring voorgesteld door Wind aan de Stroom tijdens de bijeenkomst in januari. De monitoring omvatte zowel slachtoffermonitoring als een monitoring van de vliegbewegingen, met speciale aandacht voor de lepelaar. Uit het onderzoek werd niet alleen een aanvaringskans berekend, er werd ook een landschapsecologische analyse gemaakt. Daaruit bleek dat de aanvaringskans heel beperkt is;

y in de natuurgebieden verder gewerkt;

y de prioriteiten van werken in natuurgebieden voor 2025 vastgelegd. Tijdens de Raad van Bestuur van 6 november werden deze lijst en de bijbehorende inbreng van MLSO goedgekeurd.

Soortenbeschermingsprogramma en netwerk ecologische infrastructuur

Samenwerkingsovereenkomst project Antwerpse Haven natuurlijker

In 2021 besliste de Raad van Bestuur opnieuw om een samenwerkingsovereenkomst voor het project ‘Antwerpse Haven Natuurlijker’ tussen Natuurpunt, Havenbedrijf AntwerpenBrugge en MLSO af te sluiten en dit voor een periode van drie jaar. Bij deze overeenkomst werd in 2022 een addendum afgesloten om een indexatie toe te laten. De overeenkomst eindigde op 31 maart. Tijdens de Raad van Bestuur van 28 februari werd beslist om deze samenwerkingsovereenkomst te verlengen.

Natuurpunt, Havenbedrijf Antwerpen-Brugge en MLSO streven naar een optimaal behoud van het Ecologisch Infrastructuurnetwerk en het behalen van de doelstellingen die zijn vastgelegd in het Soortenbeschermingsprogramma Haven van Antwerpen van 26 september 2022. Met de terreinkennis, ervaring en inzet van vrijwilligers is Natuurpunt een geschikte partner om deze doelen te realiseren.

Het behalen van deze doelen is belangrijk voor de bedrijven. Als een dier- of plantensoort met een Vlaamse beschermingsstatus wordt aangetroffen op een bedrijfssite en deze soort wordt bedreigd door de activiteiten van het bedrijf, dan is het Ecologisch Infrastructuurnetwerk de opvangplek. Door het netwerk hebben de soorten een veilige plek en is het voortbestaan van de populatie verzekerd.

Grote Geule

Om de noden van het landschap in de ruime zone rond de Grote Geule en de Kreken van Saleghem in kaart te brengen, werd een langlopende studie voorbereid over verschillende deelgebieden en thema’s. Omdat zowel de deelgebieden als de thema’s een invloed hebben op elkaar, kozen de partners voor een integrale aanpak. Een samenwerkingsovereenkomst werd opgesteld en ondertekend voor het project, waarvan Agentschap Natuur en Bos de trekker is. Het bestek voor de studie werd uitgeschreven. MLSO maakte deel uit van de jury en de opdracht voor deze studie werd in december gegund. De effectieve opstart is voorzien in 2025. (zie p. 22 en 49)

2.3. Energie

Ecluse II

In 2024 startten de werken voor de uitbreiding van het ECLUSE-stoomnetwerk naar de rechteroever van de Schelde. In maart vatten de werken aan de tunnel aan. Via deze tunnel onder de Schelde zal ECLUSE de gerecupereerde energie van de Waste-to-Energy installaties van Indaver en SLECO onder de vorm van stoom transporteren tot bij Evonik Antwerpen. Met het aansluiten van Evonik wordt een jaarlijkse besparing van minstens 100.000 ton CO2-emissies gerealiseerd doordat de bestaande gasgestookte installaties worden afgeschakeld. Wanneer de volledige capaciteit van ECLUSE II benut wordt, kan de CO2-besparing oplopen tot meer dan 150.000 ton per jaar. Na Evonik kunnen ook andere bedrijven op de rechteroever aansluiten op het stoomnetwerk.

Naast de ECLUSE II-stoomleiding zal de tunnel ruimte bieden aan bijkomende leidingen.

ECLUSE II wordt gerealiseerd in een samenwerking tussen private en publieke partners: Indaver, FINEG, SLECO, Maatschappij Linkerscheldeoever, Havenbedrijf Antwerpen-Brugge, Water-Link en met de steun van de Vlaamse overheid.

MLSO blijft zowel ECLUSE als ECLUSE II nauwgezet opvolgen.

Wind aan de Stroom

Het afgelopen jaar werd de vergunningsaanvraag voor een nieuwe turbine op het Logistiek Park Waasland-fase West ingediend.

De bestaande turbines werden de voorbije jaren uitvoerig gemonitord om de interactie tussen de windturbines en vogels beter in kaart te brengen. Dat is belangrijk voor het onderzoek naar de geschiktheid van locaties. Tijdens de Beheercommissie Natuur Linkerscheldeoever in januari gaf Wind aan de Stroom hierover een toelichting (zie p. 42).

Linkeroever Klimaatneutraal 2030

De Europese Commissie selecteerde Stad Antwerpen met het project ‘Linkeroever Klimaatneutraal 2030’ binnen de Missie van 100 NetZeroCities. Het gaat om steden die ambiëren om tegen 2030 klimaatneutraal te worden. In dat kader wil Antwerpen het stadsdeel op de linker-Scheldeoever (postcode 2050) helemaal klimaatneutraal maken tegen 2030. Daarbij streeft ze naar een eerlijke en inclusieve klimaattransitie die rekening houdt met de mogelijkheden van alle betrokkenen.

Een van de cruciale acties binnen het actieplan van Stad Antwerpen is de uitbouw van een warmtenet gevoed met industriële restwarmte afkomstig uit de Waaslandhaven, deel Zwijndrecht. Met één bedrijf werd door de stad en Fluvius al een onderzoeksovereenkomst afgesloten, die leidde tot een indicatief bod voor levering van restwarmte aan het stedelijke warmtenet. Met twee andere bedrijven startten de gesprekken voor uitkoppeling van restwarmte op.

Gezien de taak van MLSO als verantwoordelijke voor het industrialisatiebeleid binnen de Waaslandhaven, kwam MLSO in beeld als een van de ondersteunende partners van het project. De mogelijkheid om industriële restwarmte uit te koppelen voor het stadsverwarmingsnet biedt extra kansen aan de bedrijven. Immers, een nuttige toepassing van die restwarmte, die tot nog toe in de atmosfeer verloren gaat, kan de bedrijven extra uitstootrechten opleveren binnen het Europees Emissiehandelssysteem (EU ETS). Dat kan de concurrentiepositie van bedrijven in de Waaslandhaven versterken en de tewerkstelling en toegevoegde waardecreatie meer verankeren. De Raad van Bestuur keurde op 31 januari MLSO als ondersteunende partner in dit project goed. Hieraan zijn geen financiële implicaties verbonden.

2.4. Milieu

pFAS

Fort Sint-Marie

In 2023 werd een beschrijvend bodemonderzoek opgestart voor Fort Sint-Marie nadat het oriënterend bodemonderzoek verontreiniging op de site had aangetoond, waaronder PFAS. De resultaten waren in 2024 bekend en werden met FOD Defensie, gemeente Zwijndrecht en De Vlaamse Waterweg nv besproken. (zie p. 47)

CP ECA

Om de PFAS-problematiek voldoende gefundeerd in kaart te brengen voor toekomstige projectbesluiten of andere vergunningen in het kader van CP ECA, was er nood aan een gedetailleerd studie- en bodemonderzoek. De Raad van Bestuur keurde daarom in 2023 een samenwerkingsovereenkomst tussen dept. MOW, Havenbedrijf Antwerpen-Brugge en Maatschappij Linkerscheldeoever goed. Ook in 2024 werd MLSO betrokken in onderzoeken naar PFAS in het projectgebied CP ECA. (zie p. 50)

De procedures die eind 2023 werden ingesteld, werden verder opgevolgd. (zie p. 13)

Brandbluslocaties en oefensites

Uit een welbepaald VBO over een locatie in het Logistiek Park Waasland volgen er aanwijzingen dat de oefenactie van de brandweer een PFAS-vervuiling heeft veroorzaakt. OVAM meent dat er volgens het Bodemdecreet verdere maatregelen uitgevoerd moeten worden op deze grond en dat een beschrijvend bodemonderzoek (BBO) nodig is om de ernst van de vervuiling vast te stellen. OVAM duidt MLSO aan als saneringsplichtige eigenaar. MLSO is van mening niet saneringsplichtig te zijn en vroeg de vrijstelling aan. (zie p. 12)

2.5. Mobiliteit

pendelbus Haven van Antwerpen

In 2024 vervoerde de Pendelbus Haven van Antwerpen 45.710 pendelaars, tegenover 61.783 in 2023. Dat betekent een daling van 26% tegenover 2023. Het aantal bedrijven dat gebruikmaakte van de pendelbus is hetzelfde gebleven, maar het aantal daggebruikers daalde. Deze daling is te wijten aan de globale economische recessie. Gemiddeld gebruikten dagelijks 176 pendelaars dit vervoersmiddel.

Op sociaal vlak bewees de Pendelbus Haven van Antwerpen nog steeds haar nut: ondanks het uitblijven van openbaar vervoer in de haven, geraken werkzoekenden met de pendelbus tot aan de bedrijven in de Waaslandhaven. Bedrijven en uitzendkantoren vernoemden bij sollicitatiegesprekken en aanwervingen de pendelbus als alternatief voor eigen vervoer. Ook scholen maakten gebruik van de bus om leerlingen tot bij hun stageplaats in havenbedrijven te krijgen. Dat is een win-winsituatie voor alle partijen: leerlingen doen ervaring op en bedrijven selecteren toekomstige medewerkers.

Door de aanhoudende stijgende brandstofprijzen drongen een optimalisatie van routes en een prijsherberekening zich op. Deze maatregelen werden in februari 2024 ingevoerd.

Op vraag van Mpact werden in 2024 de gesprekken opgestart om over te gaan naar een nieuw reservatiesysteem. Daarvoor ging MLSO in zee met Max Mobiel. Vanaf het najaar werden de voorbereidingen gestart om over te stappen naar de Mbus-app voor reservatie, registratie en facturatie van de ritten van de Pendelbus. De effectieve overstap gebeurde in het voorjaar van 2025.

Evolutie aantal pendelaars 2010-2024

Totaal daggebruikers 2024

Railport

Sinds 1 januari is het nieuwe model voor Single Wagon Load operationeel. Door het bundelingsinitiatief kunnen de eerste en laatste kilometers van het treinvervoer op uniforme en efficiënte manier georganiseerd worden. Vrachtbetalers geven daarbij het mandaat aan Railport om die eerste en laatste kilometers te organiseren. Daartoe verdeelde Railport de haven in negen zones. Voor elke zone werd een bevraging georganiseerd. De gekozen spooroperators vervoeren de verschillende ladingen, gecombineerd in langere treinen. Zo wordt niet alleen het aantal locomotieven gereduceerd, maar komt er ook capaciteit vrij op het spoorwegnet.

2.6. Erfgoed

Fort Sint-Marie

Het terrein van Fort Sint-Marie kent door zijn lange en specifieke geschiedenis een bodemverontreinigingsproblematiek. Daarom werden in het verleden al verschillende bodemonderzoeken uitgevoerd. Volgens het bodemdecreet van 1 januari 2015 is de onteigenende instantie bij een onteigeningsprocedure ook saneringsplichtig. Daarom wenste de gemeente Zwijndrecht de mogelijke vervuiling en bijbehorende saneringskosten in kaart te brengen, ook op locaties die nog niet eerder werden onderzocht. Na analyse van de stalen zijn onder andere verhoogde PFAS-concentraties gevonden in het vaste deel van de aarde, het grondwater en de waterbodem. Een beschrijvend bodemondonderzoek bleek nodig.

Dat onderzoek werd uitgevoerd in 2023. Dit liep enige vertraging op door enkele obstakels tijdens het onderzoek. Om het voorkeurscenario voor de herbestemming van Fort Sint-Marie verder te kunnen ontwikkelen, is ook een ruimtelijk uitvoeringsplan nodig. In 2024 werden de onderzoeksresultaten ontvangen en besproken met FOD Defensie, gemeente Zwijndrecht en De Vlaamse Waterweg nv (zie p. 45).

Naar aanleiding van de inzet van Fort Sint-Marie in verband met de opslag van inbeslaggenomen drugs, stopten de gesprekken over de toekomst van het project.

2.7. Beheer woningen Doel

Recht van wederoverdracht

Op 20 april 2022 werd het ‘Verbond voor de toekomst en leefbaarheid van het ommeland van de haven van Antwerpen, de polders en Linkerscheldeoever’ ondertekend. Daarin werd bepaald dat het departement MOW van de Vlaamse overheid de gebouwen op de linker-Scheldeoever (in eigendom van de overheid) zal beheren en dat andere overheden daartoe de eigendom of het beheer van hun gebouwen overdragen. Ook rond het recht van wederoverdracht moest een aantal beslissingen genomen worden.

Op de ministerraad van 31 mei 2024 keurde de Vlaamse Regering een nota goed waarin werd bepaald dat bij een aantal van de onteigende goederen de onteigende aanspraak maakt op het recht van wederoverdracht. Om de eigendomssituatie van de goederen uit te klaren, werd er beslist om gefaseerd het recht van wederoverdracht aan te bieden voor een 68-tal eigendommen in Doel-centrum.

Het aanbieden van het recht van wederoverdracht voor 15 percelen werd door de afdeling Maritieme Toegang (aMT) reeds voorbereid. De Raad van Bestuur verklaarde zich akkoord dat deze 15 percelen aan aMT principieel in eigendom overgedragen kunnen worden. In afwachting van deze eigendomsoverdracht worden ze al beheerd door aMT.

Doel veilig en leefbaar houden

Van 2015 tot 2022 werden door MLSO al dorpsstewards ingezet in het dorp Doel. Op zondagen, in vakantieperiodes en op dagen wanneer het druk was in het dorp, deelden ze folders uit aan de bezoekers om hen attent te maken op de precaire situatie in het dorp. Omdat de vraag naar flexibel inzetbare dorpsstewards bleef terugkomen, besliste de Raad van Bestuur van MLSO op 2 oktober om opnieuw de praktische organisatie van de dorpsstewards op zich te nemen. Sinds zondag 10 november 2024 garanderen dorpsstewards opnieuw mee de veiligheid en netheid in Doel.

Daarnaast ondernam MLSO, net zoals de voorbije jaren, in 2024 acties om het vandaliseren van woningen en gebouwen in Doel tegen te gaan. De woningen in Doel zijn nog steeds met stalen platen dichtgemaakt en worden regelmatig geïnspecteerd. Waar nodig worden herstellingen uitgevoerd.

Ook bewakingsfirma G4S en de lokale politie patrouilleren dagelijks in Doel, zowel overdag als ’s nachts. Door deze gecombineerde aanpak zette de daling van het aantal rechtstreekse overlastmeldingen zich verder.

03 Eigen infrastructuurwerken

3.1. Logistiek Park Waasland – fase West

Uitwerking natuurvriendelijke inrichting buffers

Eind 2023 besliste de Raad van Bestuur om het bestek voor een studieopdracht voor de westelijke zone van de buffers in de markt te zetten, net zoals de opvolging van de werken aan de zuidelijke zone. Ook het bestek voor de uitvoering van de werken in de zuidelijke zone werd door de Raad van Bestuur in 2023 goedgekeurd en in de markt gezet. Beide opdrachten werden in de loop van het voorjaar van 2024 toegewezen. De werken aan de zuidelijke zone werden opgestart. Het gaat om:

y uitbreiding van het grachtenstelsel, zodat extra waterbuffering mogelijk wordt en lijnvormige rietelementen aangelegd kunnen worden;

y creëren van een ‘wastine’ landschap: een gevarieerd landschap waarbij (doorn)struiken gecombineerd worden met grasland en bos zoals dat traditioneel in Oost- en West-Vlaanderen voorkwam;

y ontbossing van een deel van de zone om de twee bovenstaande onderdelen te kunnen realiseren. Het gekapte hout bleef aanwezig op het terrein. Het wordt onder de vorm van landschapskunst verwerkt tot een organische plaats voor verschillende dier- en plantensoorten. In het najaar werd een bestek in de markt gezet om dit te realiseren in samenwerking met een kunstenaar. Om gedeeltelijke ontbossing te compenseren, werd op 28 november 2023 in Lokeren het 7.360 m2 grote Vrijwilligersbos aangeplant;

y omlegging van de poldergracht;

y aanleg van een onderhoudspad, dat ook dienst zal doen als wandel- en looppad.

Op vrijdag 13 december plantten medewerkers van MLSO, samen met afgevaardigden van ADPO, Tabaknatie, Agrityre, Aertssen Logistics, Altrad en Interwaas, de eerste van driehonderd inheemse struiken aan in de zuidelijke groenzone. Vrijwilligers van Natuurpunt Waasland-kern Haven leidden alles in goede banen. (zie p 19)

3.2. Logistiek Park Waasland –fase Oost

Groenknolorchiszone

Het grondwaterkerende scherm ten voordele van de lokale groenknolorchispopulatie dat in maart 2022 werd geplaatst, is definitief opgeleverd. Het grondwaterpeil wordt continu opgevolgd met peilbuizen met vlotters om de impact van deze maatregel en toekomstige ontwikkelingen te monitoren. De verzamelde data worden periodiek uitgelezen door het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO).

Studie Grote Geule

MLSO en de projectpartners bereidden een langlopende studie voor over verschillende deelgebieden en thema’s. De opstart is voorzien voor 2025 (zie p. 22 en 43)

Specifiek voor MLSO zal deze visie dienen als een voorbereidend document voor een toekomstig gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan (GRUP) dat de herbestemming van het Logistiek Park Waasland - fase Oost en de noodzakelijke compensatie zal behandelen.

GRup Logistiek park Waasland – fase Oost

De economische ontwikkeling van Logistiek Park Waaslandfase Oost en de bijbehorende natuurcompensatie zijn expliciet opgenomen als een van de projecten in de doorkijk naar de toekomstige natuurcompensatiedossiers in het Verbond Linkerscheldeoever uit 2022. De eerste stappen in het traject om tot een economische ontwikkeling te komen, zijn de opmaak van een nieuwe passende beoordeling en de opmaak van een GRUP.

In 2024 keurde de Raad van Bestuur goed dat er een bestek uitgeschreven werd voor de studieopdracht in functie van de opmaak van een GRUP voor de verdere ontwikkeling van Logistiek Park Waasland-fase Oost.

3.3. De Bieshoek

Gunning bestek technische uitwerking inrichtingsstudie

De Raad van Bestuur bekrachtigde op 5 juni de goedkeuring van de deelopdracht 11 van de raamovereenkomst ‘De Bieshoek: Technische studie, omgevingsvergunningsaanvraag, aanbesteding en opvolgen werkzaamheden’. Deze deelopdracht werd in het najaar opgestart en omvatte het uitvoeren van verder bodemonderzoek, zodat het technische verslag opgemaakt kan worden.

Impact op concessies

Omdat de ontwikkeling van De Bieshoek ook impact heeft op enkele omliggende concessies en erfpachten, ging MLSO in overleg met de betrokken bedrijven.

04 Infrastructuurwerken derden

4.1. Complex Project ‘Realisatie van Extra Containerbehandelingscapaciteit in het havengebied van Antwerpen’ (Cp ECA)

Samen met de Vlaamse overheid (departementen Mobiliteit en Openbare Werken en Omgeving) en Havenbedrijf AntwerpenBrugge werkte MLSO verder aan de uitwerking van het Complex Project ‘Realisatie van Extra Containerbehandelingscapaciteit in het havengebied van Antwerpen’. MLSO nam op regelmatige basis deel aan de diverse overlegorganen: programmateam, werkgroep communicatie en omgevingsmanagement, diverse werkgroepen en projectteams. Daarnaast werd ook deelgenomen aan het bilaterale overleg met de gemeenten Beveren, Zwijndrecht en Sint-Gillis-Waas, aan het politieke stuurcomité, aan het verbondspartijenoverleg en aan een infosessie voor landbouwers.

Op 17 oktober vond een actorenoverleg plaats. Tijdens dat overleg kregen de deelnemers een overzicht van de beschikbare resultaten van de onderzoeken die uitgevoerd werden in de aanloop naar het voorontwerp-projectbesluit voor Containercluster Linkerscheldeoever (CCL). Daarnaast werd dieper ingegaan op de verwerking van de inspraakreacties die ontvangen werden tijdens het openbaar onderzoek rond WOW. Ten slotte kregen de deelnemers inzicht in hoe CP ECA samenhangt met de andere infrastructuurprojecten in de omgeving.

MLSO sloot samen met de andere initiatiefnemers voor CP ECA in 2023 een samenwerkingsovereenkomst af om de studies die nodig zijn in het kader van de PFAS-problematiek gezamenlijk aan te besteden en op te volgen. In 2024 werd MLSO verder betrokken bij deze studies. Ook voor de wetenschappelijke studie over het voorkomen, het leefgebied en de bescherming van de argusvlinder werd zo’n samenwerkingsovereenkomst in 2023 afgesloten. Uit het milieueffectenrapport van WOW en CCL bleek dat beide infrastructuurwerken een negatieve impact hebben op de leefgebieden van de argusvlinder en de connectiviteit tussen de gebieden. De argusvlinder is een van de paraplusoorten in het soortenbeschermingsprogramma van de haven van Antwerpen 2022-2027. In 2024 werd de studieopdracht uitgeschreven. De werkgroepen rond de onteigeningen voor de realisatie van CP ECA startten op en er werd een eerste ontwerp voor een onteigeningsbesluit opgemaakt. Om dat besluit te kunnen afwerken, is een projectnota noodzakelijk. In 2024 werd de vraag naar de opmaak van zo’n projectnota gesteld.

Westelijke Ontsluiting Waaslandhaven (WOW)

Het ontwerp-projectbesluit voor de Westelijke Ontsluiting Waaslandhaven (WOW) werd op 8 maart vastgesteld door de Vlaamse Regering.

Van 15 april tot en met 13 juni 2024 liep het openbaar onderzoek voor het ontwerp van het projectbesluit voor WOW en de bijbehorende onteigeningen. In dat kader werden ook twee infomarkten georganiseerd: op 24 april in Kieldrecht en op 25 april in Verrebroek. In totaal namen 214 personen deel.

Na afloop van het openbaar onderzoek werd een antwoordennota opgesteld voor de ingestuurde inspraakreacties.

Containercluster Linkerscheldeoever (CCL)

Eind 2023 werd het nog te vervolledigen dossier voor het projectbesluit voor Containercluster Linkerscheldeoever (CCL) voorgelegd voor een technisch nazicht door de rechtstreeks betrokken instanties. De opmerkingen die uit deze ‘dry run’ kwamen, werden verwerkt. In 2024 werd verder studiewerk verricht met het oog op de vervollediging van het dossier.

Een overleg met het departement Omgeving van de Vlaamse overheid over de stedenbouwkundige voorschriften voor het GRUP CCL vond plaats.

MLSO overlegde met Havenbedrijf Antwerpen-Brugge over de marktbevraging voor de industrieel-logistieke zone Drie Dokken. Deze werd uitgesteld naar een latere datum.

4.2. Grondbalans

Havenbedrijf Antwerpen-Brugge, departement Mobiliteit en Openbare Werken, provincie Zeeland en MLSO sloten een samenwerkingsovereenkomst af om zandstock van Prosperpolder Zuid te verplaatsen naar de op te hogen Panoramaheuvel in het Hedwige-Prosperproject. De Raad van Bestuur keurde deze samenwerkingsovereenkomst goed tijdens haar zitting van 5 juni. In het najaar werd het bestek voor deze werken in de markt gezet en toegewezen door de provincie Zeeland. Eind november startten de werken.

4.3. Noodweg Fort Liefkenshoek

In 2024 werden de werken aan de noodweg gefinaliseerd. Met de hulpdiensten en De Vlaamse Waterweg nv was er een overleg gepland over een aantal openstaande punten.

4.4. Heraanleg N451

Een beheerovereenkomst voor het fietspad, met aandacht voor biodiversiteit en ecologie, werd opgemaakt. Zowel het college van burgemeester en schepenen van de gemeente Beveren als de Raad van Bestuur van MLSO keurden de beheerovereenkomst goed in het voorjaar.

4.5. GRUP E34-West

Op 7 juni werd het GRUP E34-West voorlopig vastgesteld door de Vlaamse Regering. Het openbaar onderzoek liep van 14 juni tot en met 12 augustus. Ook MLSO verleende advies.

4.6. Renovatie Beverentunnel

In april 2024 startte de eerste fase van de werken waarbij de omleidingsroutes werden aangelegd. Ook de gemeente Beveren nam bijkomende maatregelen om sluipverkeer door de dorpskern van Kallo te weren. Omdat havenbedrijven in de directe en wijde omgeving impact ondervinden van de werken, werden verschillende informatie- en participatiemomenten ingericht. Zo wordt getracht om de hinder maximaal te beperken voor alle betrokken partijen. MLSO volgde deze bijeenkomsten mee op.

Op 6 maart vond een infomarkt plaats over het project, de fasering en de verkeershinder. In de zomer van 2024 startten de eigenlijke werken aan de tunnelkoker richting Gent. Na evaluatie van de verkeersdoorstroming op de omleidingsroute werden enkele aanpassingen doorgevoerd.

4.7. Oosterweelverbinding

In 2024 werd verder gewerkt aan de ingang van de nieuwe Scheldetunnel op Linkeroever, terwijl in het bouwdok in Zeebrugge de acht tunnelelementen afgewerkt werden. In december werd het eerste deel van de tunnel onder water gezet. Zo’n 300 meter landinwaarts werd een nieuwe Scheldedijk gebouwd. Die dijk is 2,5 meter hoger en maakt deel uit van het Sigmaplan om Vlaanderen beter te beschermen tegen overstromingen.

4.8. Fietsbrug E34

De plaatsing van de fietsbrug over de E34 liep vertraging op. De nieuwe brug maakt deel uit van de nieuwe fietssnelweg F425 en zorgt voor een betere bereikbaarheid van de Waaslandhaven voor fietsers vanuit Melsele.

trafiek cijfers

De Waaslandhaven maakt deel uit van het havenplatform Antwerpen. Het Havenbedrijf Antwerpen-Brugge oefent op exclusieve basis de havenbestuurlijke bevoegdheden uit binnen het hele havengebied. Vanuit deze exclusieve bevoegdheid worden de onderstaande cijfers over de maritieme trafieken door het Havenbedrijf Antwerpen-Brugge aan Maatschappij Linkerscheldeoever bezorgd, waarvoor MLSO uitdrukkelijk dankt.

Maritieme trafiek in de Waaslandhaven: stijging met 6,6%

Het Havenbedrijf Antwerpen-Brugge presenteert sinds de fusie enkel gezamenlijke maritieme trafiekcijfers, wat een vergelijking in de tijd met enkel de haven van Antwerpen niet meer mogelijk maakt.

In haar geheel zag de haven van Antwerpen-Brugge in 2024 de totale goederenoverslag stijgen met 2,3% tot 278 miljoen ton.

De maritieme trafiek op het deel linker-Scheldeoever van de haven van Antwerpen deed het nog beter, met een stijging van 6,6%. In 2024 bedroeg de totale maritieme trafiek op de linker-Scheldeoever 114.722.934 ton tegenover 107.666.480 ton het jaar voordien.

Veruit de meeste goederen in de Waaslandhaven werden in 2024 nog steeds via containers gelost en geladen. Het aandeel van containers in het totale goederenverkeer van de Waaslandhaven bleef het afgelopen jaar quasi gelijk (86,5%). Het aandeel blijft veel groter dan de 53,6% voor de totale haven van Antwerpen-Brugge waar het totale containeraandeel in 2024 steeg en de tonnage afklokte op 149 miljoen ton (+8,1%). 67% van de containertrafiek van de haven van AntwerpenBrugge speelde zich in de Waaslandhaven af.

Na een lichte stijging in 2023 groeide de containertrafiek in de Waaslandhaven in 2024 sterk. Er werd afgeklokt op een totaal van 8.586.269 TEU (standaardcontainer: twenty foot equivalent unit), hetgeen een stijging betekent van 6,1% tegenover 2023. Omgerekend in tonnage, steeg de containertrafiek in de Waaslandhaven van 92.556.277 ton in 2023 tot 99.277.043 ton in 2024.

Goederen

van de goederen

In 2024 zien we dat zowel droog massagoed, vloeibaar massagoed als stukgoed prima presteerden en sterk tot zeer sterk stegen tegenover 2023. Na een sterke daling met 15,3% in 2023, herstelde het vloeibaar massagoed weer naar 6.536.336 ton (+11,3%). Bij de veruit voornaamste subcategorie ‘chemicaliën en gassen’ zijn de lossingen wel veel groter dan de ladingen.

In 2024 kende het stukgoed, dat traditioneel de rangschikking aanvoert, de minst sterke stijging. Maar met 6,1% groei scoort het nog steeds goed. Meer zelfs: stukgoed kende als enige vorig jaar geen terugval. Met een totaal van 106.028.528 ton versterkt het zo zijn positie als meest getransporteerde goederenstroom in de Waaslandhaven. De subcategorie ‘rollend materieel’ daalde met 14%, nadat deze vorig jaar ook al een daling van 5% had gekend. De ‘containers’ stegen met 7%. Het ‘stukgoed exclusief containers en rollend materieel’ daalde in 2024 licht tot 3.499.504 ton, de laagte tonnage sinds 2020.

Na een forse daling met 29% in 2023, kende de trafiek in ‘metaalproducten’ in 2024 een lichte stijging van 4%. ‘Metaalproducten’ hebben een aandeel van 2% in de totale trafiek.

Het ‘rollend materieel’ daalde fors tot 3.251.981 ton. Hierdoor is het ‘stukgoed exclusief containers en rollend materieel’ nu de derde belangrijkste goederencategorie en daalt het rollend materieel naar plaats 4. De daling in het rollend materieel is een negatieve evolutie, want deze categorie is relatief gezien heel belangrijk voor de maritieme werkgelegenheid in de haven. In 2024 bedroeg het maritieme roroverkeer in de hele haven van Antwerpen-Brugge 20,3 miljoen ton (-3,4%), hetgeen voor het grootste deel in Brugge wordt verwezenlijkt.

Het droog massagoed steeg in 2024 sterk met 16% tot 2.158.070 ton. Schroot, ertsen, zand en grind waren goed voor 1.807.392 ton. Hierna wordt aangegeven dat de goederensoort ‘ertsen, zand en grind’ met 20% steeg tot 841.434 ton, wat concreet betekent dat schroot 965.958 ton noteerde. Ofwel 2,3% minder dan in 2023.

Goederensoort

Merk op dat de volumes van de meeste goederensoorten in 2024 stegen, behalve bij rollend materieel, houtcellulose en papier. De groene en rode getallen in bovenstaande tabel geven de stijgingen van de lossingen en de ladingen weer tegenover 2023. De lossingen stegen nog meer dan de ladingen, waardoor er bijna een perfect evenwicht is tussen beide.

Voor we in de statistieken van het aantal zeeschepen duiken, is een voorbeschouwing nodig. Het Havenbedrijf Antwerpen-Brugge maakt voor de bewegingen van zeeschepen een onderscheid tussen een ‘verblijf’ en een ‘verhaalbeweging’.

Telkens wanneer een zeeschip de haven van Antwerpen aandoet, wordt er een ‘verblijf’ gecreëerd met een starten eindtijdstip. De verblijfsduur start bij het invaren van de sluis of het aanmeren in de tijhaven (aanloop via de Schelde of een getijdendok). Als een zeeschip de haven op een later tijdstip opnieuw aanloopt, wordt een nieuw ‘verblijf’ gecreëerd.

Veel zeeschepen lopen tijdens hun verblijf in de haven slechts één terminal aan, die ofwel achter de sluizen (op rechter- of linkeroever), op de rivier (Noordzee- en Europaterminal) of aan een getijdendok (Deurganckdok) gelegen is. Of ze doen slechts één steiger aan.

Daarnaast zijn er toch heel wat schepen die tijdens hun verblijf in de haven een interne reis maken, van een terminal naar een andere: bijvoorbeeld van een terminal op rechteroever achter de sluizen naar het Deurganckdok. Dat wordt een ‘verhaalbeweging’ genoemd. Binnen een verblijf kan een schip meerdere haveninterne reizen maken.

In 2024 kwamen er 6.274 zeeschepen aan op de linker-Scheldeoever (achter de sluizen, aan het Deurganckdok of aan een Scheldesteiger): rechtstreeks bij de start van hun verblijf in de haven of na een haveninterne reis. Dit waren er 3,3% meer dan in 2023.

In tonnenmaat uitgedrukt, ontving de Waaslandhaven in 2024 minder zeeschepen, namelijk 272.457.883 bruto tonnenmaat (bt). Rekening houdend met de gestegen maritieme tonnage, betekent dit dat het gemiddelde zeeschip in 2024 beter beladen was dan in 2023.

Opvallend is de afgenomen grootte van de zeeschepen die de Waaslandhaven aandoen. De grootte daalde zelfs overal tot gemiddeld 43.427 bt. Aan de Scheldesteigers, het Deurganckdok en achter de sluizen nam de gemiddelde bt af tot respectievelijk 9.321 bt, 60.014 bt en 28.516 bt.

Binnenvaart

In 2024 deden opnieuw minder binnenschepen het Deurganckdok aan. Sinds 2017 daalt het aantal binnenschepen daar voortdurend. Ook achter de Kallo- en de Kieldrechtsluis daalde het aantal binnenschepen voor het derde jaar op rij. Na een sterke daling van 33% vorig jaar kende het aantal schepen dat aanmeerde aan de Scheldesteigers een licht herstel tot 1.589 schepen. Het licht gestegen cijfer van het aantal binnenschepen, maar vooral de sterke stijging van het aantal zeeschepen aan de Scheldesteigers is - na de sterke productiedaling in 2023 - een positief signaal over de toestand van de chemische industrie in de Waaslandhaven. De overeenkomstige tonnage bleef voor het derde jaar op rij stabiel en de gemiddelde tonnage van binnenschepen in de Waaslandhaven steeg weer naar 2.776 ton.

Gemiddelde ton (of

De aanvoer of lossing van goederen steeg in 2024 met 7,4%, terwijl de afvoer of lading van goederen met 5,7% steeg. De balans tussen aan- en afvoer (met in 2020 de verhouding 46/54) is quasi volledig in evenwicht in 2024: 49,7/50,3 - met respectievelijk 56.965.087 ton aanvoer en 57.757.847 ton afvoer. De relatief hoge tonnage van afvoer in de Waaslandhaven in vergelijking met andere buurhavens, wordt verklaard doordat de haven van Antwerpen vaak de ‘last port of call’ is, ofwel de laatste Europese laadhaven vooraleer de zeeschepen hun verre tocht over de oceaan aanvatten.

De aangevoerde goederen in de Waaslandhaven kwamen voornamelijk uit de continenten Europa (33%), Azië (33%) en Amerika (25%). Deze variatie in vaargebieden is een belangrijke strategische troef.

Het ‘Midden-Oosten’ en het ‘Verre Oosten inclusief het Indisch subcontinent’ zijn dit jaar in de statistieken geherdefinieerd. Het betreft respectievelijk de vroegere categorie het ‘Nabije Oosten’ en de categorie ‘Midden- en Verre Oosten’.

Het Midden-Oosten en het Verre Oosten inclusief het Indisch subcontinent hadden respectievelijk een aandeel van 9% (5.378.446 ton) en 24% (13.486.869 ton). De 33% aangevoerde goederen uit Europa bleef stabiel, maar de aangevoerde tonnage steeg met 9,4% tot 19.068.913 ton. Amerika daalde licht naar een aandeel van 24% van het totaal, door een licht gedaald aandeel van Noord- en Midden-Amerika (17%) en een stabiel aandeel van Zuid-Amerika (8%). De aanvoer vanuit Amerika steeg in absolute cijfers licht door de goede cijfers van Zuid-Amerika. De aanvoer vanuit Afrika steeg sterk met 19,8% tot 5.301.497 ton.

In 2024 bleef de top 3 van de landen van herkomst dezelfde. De Verenigde Staten eindigden opnieuw eerst met een lichte stijging van 0,4% tot 6,88 miljoen ton goederen. China bleef tweede in de ranglijst met 6,11 miljoen ton goederen. Na een opmerkelijke stijging van ongeveer 20% in twee jaar tijd kende China een lichte terugval met een daling van 3,3%. Turkije behoudt ook zijn positie als derde land van herkomst met 3,01 miljoen ton goederen. Na de sterke daling van 25% in 2023 herstelde deze in 2024 met 18,1%.

In positieve zin vallen de sterke prestaties op van het Verenigd Koninkrijk, India en Singapore.

De afvoer of lading van goederen steeg in 2024 met 5,7%. De afgevoerde goederen in de Waaslandhaven gingen in volg orde van grootte naar de continenten Azië (37%), Europa (32%) en Amerika (18%).

In 2024 noteerden het Indisch subcontinent en het Verre Oosten een daling tot 19% van het afvoeraandeel (11.180.852 ton). Het Midden-Oosten bleef met een aandeel van 18% (10.333.414 ton) stabiel. Europa blijft zijn nummer 1-positie behouden met 32% afvoer of 18.417.513 ton.

Het aandeel van Noord- en Centraal-Amerika steeg naar 13% (7.571.769 ton). Zuid-Amerika liet in 2024 een daling optekenen van 1,9%. Afrika zag zijn afvoer stijgen met 0,5% tot 6.487.519 ton. Oceanië is een kleine handelspartner tegenover de andere continenten, maar liet een opvallende daling met 20,2% afvoer optekenen tot 612.109 ton.

Verdeling maritieme trafiek Linkeroever naar vaargebied van oorsprong 2024

Verdeling maritieme trafiek Linkeroever naar vaargebied van bestemming 2024

Midden-Oosten

noord- en Centraal-Amerika

Zuid-Amerika

Afrika

Europa Oceanië