Nieuwsbrief over de Waaslandhaven #52 December 2024 - Februari 2025
www.mlso.be
Enquête bevestigt opnieuw meerwaarde MLSO
In het voorjaar riepen we jullie, als buren van de Waaslandhaven die Halo ontvangen, op om deel te nemen aan de bevraging die peilde naar de relevantie van Maatschappij Linkerscheldeoever (MLSO) en naar het draagvlak voor haar werk. Iets meer dan 1.100 onder jullie vulden uiteindelijk die enquête in, waarvoor mijn oprechte dank. Ik deel de opvallendste resultaten graag met jullie!
MLSO blijkt goed gekend in de ruime omgeving van de Waaslandhaven: 2 op 3 kent onze naam, ons logo, of beide. Iets meer dan de helft heeft een goed zicht op ons specifieke takenpakket. Hoewel dat geen slecht resultaat is, willen we hier toch extra op inzetten.
Halo opnieuw belangrijkste kanaal
‘Papieren’ berichtgeving over onze werking, via Halo of via kranten of tijdschriften, blijft ook in 2024 dé manier waarop jullie informatie over MLSO en haar projecten ontvangen.
Al blijkt uit de enquête ook dat steeds meer inwoners uit de directe omgeving de weg vinden naar evenementen zoals Waaslandhaven Actueel om zich daar te informeren. Met een gemiddelde waardering van 8,3/10 geven jullie Halo, onze nieuwsbrief van en over de Waaslandhaven, een meer dan behoorlijke score. Natuur, duurzaamheid en mobiliteit blijven de thema’s waarover jullie het liefst lezen. Maar ook veiligheid en een kennismaking met de bedrijven in de Waaslandhaven scoren goed als thema’s. Daarover blijven we jullie dus in de toekomst regelmatig informeren via Halo.
Ook op onze website (mlso.be) en onze socialemediakanalen Facebook, Instagram en LinkedIn plaatsen we regelmatig berichten over de projecten waaraan we (mee)werken. Neem daar dus zeker ook geregeld een kijkje als je op de hoogte wil blijven van MLSO en de projecten waaraan we (mee)werken.
Boudewijn Vlegels, Voorzitter MLSO
Ecoson laat eigen bier brouwen p.4
Gezocht: concessionaris voor terrein in de Waaslandhaven p.8
Ecluse 2 p.10
Transportschip Canopée in de Waaslandhaven, ontworpen voor transport van onderdelen van de Ariane 6-raket. Dankzij de 37m hoge zeilen wordt tot 30% brandstof bespaard.
Het havengebied op de linker-Scheldeoever omvat naast haar economische kernactiviteit ook een aantal beschermde natuurgebieden. De Vlaamse regering legde de natuurdoelstellingen vast. Een nieuwe financieringsovereenkomst voor de komende dertien jaar bepaalt welke overheidspartner welke werken daarvoor zal betalen. Christa Schaut, biologe en adviseur Natuur, Milieu en Energie bij Maatschappij Linkerscheldeoever (MLSO) licht het engagement van de havengemeenschap toe.
De Waaslandhaven is niet alleen een hub van economische activiteit, een groot deel van het havengebied is ook ingekleurd als vogelrichtlijngebied. Het unieke landschap dat ontstond door het opspuiten van de gronden op de linkerScheldeoever is een pleisterplaats voor een aantal zeldzame vogelsoorten. Zo vind je in het havengebied belangrijke kolonies lepelaars, bruine kiekendieven en zwartkopmeeuwen. Binnen het havengebied vind je verschillende natuurgebieden die erop voorzien zijn
deze soorten zo optimaal mogelijk te laten gedijen. Het gaat bijvoorbeeld om de zones Doelpolder-Noord, Drijdijk, Putten-West, Haasop, de Vlakte van Zwijndrecht en het Spaans Fort. “Als overheid hebben we een zorgplicht voor de natuur in de Waaslandhaven”, zegt Christa Schaut. Als adviseur Natuur, Milieu en Energie overziet ze de inspanningen qua natuurbeheer bij MLSO. “De beperkte natuuroppervlakte in het havengebied moeten we optimaal beheren om zo de opgelegde doelen, bijvoorbeeld voor het aantal broedparen van bepaalde soorten, te halen. Er zijn afspraken gemaakt over hoeveel oppervlakte er naar natuur mag gaan, dus het is belangrijk om in elk gebied de omstandigheden zo goed als mogelijk te houden.”
Nieuwe recreatieve infrastructuur
Om dat te kunnen doen, werken verschillende partijen samen. Naast MLSO en Port of Antwerp-Bruges draagt ook de Vlaamse Overheid
(via het Agentschap Natuur en Bos (ANB) en de Afdeling Maritieme Toegang) bij aan de instandhouding van de natuur in het havengebied. Hoe dat precies moet gebeuren, werd recent vastgelegd in een nieuwe financieringsovereenkomst met een looptijd van dertien jaar, die afgelopen zomer door de Vlaamse overheid werd bekrachtigd.
“Als overheid hebben we een zorgplicht voor de natuur in de Waaslandhaven.”
Christa Schaut
Het grote publiek zal dit vooral merken aan nieuwe recreatieve infrastructuur in de natuurgebieden op de linkerScheldeoever. “In 2025-2026 komen er op verschillende plaatsen zitbanken, picknickplaatsen en uitkijkposten
Boswachter Steven Reymer (ANB) & Christa Schaut, adviseur natuur, milieu en energie (MLSO)
bij,” zegt Christa Schaut. “Er komt ook een vlonderpad voor wandelaars in de zone Spaans Fort. MLSO betaalt hiervoor een kwart van de nieuwe recreatieve infrastructuur.” Als natuurliefhebber kom je niet altijd “middenin” het natuurgebied terecht. De vogels moeten immers ongestoord kunnen broeden en foerageren. Om hun slaagkansen te vergroten, worden ook roofdieren geweerd, bijvoorbeeld door het aanleggen van vos-werende omheiningen. En ook de boswachter van ANB, Steven Reymer, houdt een oogje in het zeil.
Aan die zorg voor de natuur is overigens niets vrijblijvends, zo blijkt. “Duurzaamheid is belangrijk voor ons als MLSO,” zegt Christa. “Bovendien worden de resultaten ook door de Europese overheden
nauwlettend opgevolgd. Haal je de natuurdoelstellingen niet, dat brengt dat ook de vergunningen van bedrijven voor uitbreiding in het havengebied in het gedrang. Overheid en bedrijven hebben er dus alle belang bij om inspanningen te doen, zodat de doelstellingen kunnen worden gehaald.”
De Natuurbeheercommissie LinkerScheldeoever volgt de gang van zaken dan ook nauwgezet op. In die commissie vind je alle actoren die betrokken zijn bij het natuurbeheer in en rond de haven: MLSO, Port of AntwerpBruges, gemeente- en polderbesturen, landbouw- en natuurverenigingen en werkgeversorganisaties. Zij kijken ook toe op het het project Dubbel Doel (zie kader).
In de nabije toekomst staat met het project Extra Containerbehandelingscapaciteit havengebied Antwerpen (ECA) nog een belangrijke uitbreiding van de haven in de steigers. Ook die werken zullen resulteren in nieuwe natuurgebieden in Prosperpolder-Zuid. Ook daar worden uitkijkpunten voor de vogelliefhebbers voorzien.
Dubbel Doel
Een vogelsoort die in en rond het havengebied bijzondere aandacht krijgt, is de bruine kiekendief. Om de Waaslandhaven en omstreken voor deze roofvogel tot leefbare habitat te maken, slaan MLSO, Port of AntwerpBruges, ANB, natuurbeheer- en landbouworganisaties de handen in elkaar in het project Dubbel Doel.
In de landbouwzones die grenzen aan het havengebied planten landbouwers gewassen aan waarin de favoriete prooien van de bruine kiekendief, muizen en kleine knaagdieren, kunnen gedijen. Ook worden er kruidenstroken aangelegd die insecten lokken. Zo wordt de zone rond het vogelrichtlijngebied in de haven ook voor andere soorten een interessante biotoop. In totaal gaat het om zo’n 150 hectaren in de gemeenten Beveren, Zwijndrecht en Sint-Gillis-Waas.
“Symbool voor nutriëntrijke meststof die we maken en water dat we zuiveren”
Het afvalverwerkend bedrijf Ecoson uit Kallo heeft als eerste in zijn sector een eigen biertje uitgebracht. De ECOsaiSON en het Donker Digestaatje werden in samenwerking met brouwerij Broers uit Wachtebeke ontwikkeld. “Ze staan symbool voor de organische afvalstoffen die we hier omzetten in hoogwaardige nutriënten en gezuiverd water”, klinkt het.
Ecoson Kallo is onderdeel van de groep Darling Ingredients en houdt zich bezig met het vergisten van afval uit de agrovoedingsindustrie en retail en andere sectoren met organisch biologische reststromen. “Het gaat onder meer om voedselresten uit grootkeukens en restaurants, vervallen producten uit supermarkten maar ook waterzuiveringsslib”, legt Thomas Anné uit. Hij is manager kwaliteit, milieu en innovatie. “Vaak komt het in bulk toe, maar soms zitten producten nog in een verpakking. Dan gaat het eerst
naar een voorbehandelingsinstallatie. Het verwijderen van de verpakking gebeurt deels manueel en deels machinaal. Van al die afvalstromen wordt een mix gemaakt, zeg maar een soort milkshake. Die komt dan terecht in tanks waar vervolgens een vergistingsproces plaats vindt.”
“Onze
biertjes drink je niet enkel met verstand, maar ook met de wetenschap dat afval ook een grondstof is.”
Thomas Anné
Die fermentatie gebeurt op een volledige natuurlijke manier met micro-organismen. Dit levert biogas
en een digestaat (vergiste biomassa) op. “Met het biogas produceren we zelf elektriciteit en warmte in een warmte-krachtkoppelingcentrale (WKK) met een vermogen van circa 12 MegaWatt”, vervolgt Anné. “Een kwart daarvan gebruiken we zelf voor het productieproces. De rest gaat als groene stroom op het net. Het digestaat gaat in een grote centrifuge waarbij er zo’n 50% droge stof overblijft en een vloeibare fractie. Je kan het principe enigszins vergelijken met een slazwierder.”
Waterzuivering
De droge stof wordt op de markt gebracht als een organische bodemverbeteraar. “Omdat er in ons land al een mestoverschot is, wordt dit product vooral uitgevoerd naar Frankrijk. De vloeibare organische meststof daarentegen kan wel nog
Thomas Anné, manager kwaliteit, milieu en innovatie
in eigen land worden gebruikt in de landbouw. Er is ook nog een fractie ammoniakwater dat naar de industrie gaat om rookgassen te zuiveren. Tot slot rest er nog een grote hoeveelheid water dat we zuiveren. Het grootste deel wordt herbruikt voor de activiteiten op de eigen site en een deel wordt geloosd in het dok.”
Dit hele proces herhaalt zich 365 dagen per jaar bij Ecoson. “Het bedrijf bestaat als sinds 2000 maar in deze set-up zijn we in 2016 gestart”, vult Thomas Anné aan. “Twee jaar geleden is de vestiging van Group Op de Beeck overgenomen door Darling Ingredients. Zoals de naam al suggereert zetten we ons in om afvalstoffen terug om te zetten naar grondstoffen. Zo ontstond het idee om een bier te laten brouwen met het gezuiverde water naar aanleiding van een bedrijvendag.”
Technisch is dit perfect mogelijk, maar al snel bleek dat het toch nog een vrij omslachtig proces zou worden om dit ook gecertificeerd te krijgen. “We
zuiveren nu tot ‘leefbaar water’ dat geloosd kan worden, maar om de norm van drinkwater te halen is bijkomende zuivering nodig. Daarvoor ontbrak de tijd en er hangt natuurlijk ook een kostenplaatje aan vast. Daarom hebben we het over een andere boeg gegooid. We zetten er ons engagement tegenover dat voor elke kilogram grondstof en voor elke liter water voor dit bier een duurzaam gerecupereerd equivalent wordt geproduceerd op één van onze sites.”
En alleen al wat het water betreft, kan dat flink wat liters bier opleveren. In 2024 werd maar liefst 200.000 ton water gezuiverd. Daarvan werd 50.000 ton geloosd en 150.000 ton herbruikt. Ecoson ging voor het brouwen van een bier in zee met de brouwerij Broers uit Wachtebeke. Dit leverde de ECOallsaiSON op, een blond biertje van 6%, en het Donker Digestaatje van 9%. “Beide worden uitgedeeld aan partners en zijn bedoeld om het zero-waste principe in de verf te zetten. We zijn daarin koploper in West-
Europa. We kunnen de reststromen van onze leveranciers omzetten naar eindproducten met nuttige en duurzame toepassingen. We zuiveren niet alleen het afvalwater, maar halen er ook alle nuttige voedingsstoffen uit waarmee onder meer hop en graan wordt geteeld. Onze biertjes drink je niet enkel met verstand, maar ook met de wetenschap dat afval ook een grondstof is.”
Thomas Anné, manager kwaliteit, milieu en innovatie
Ecoson
Bedrijf in de kijker BRAXO
DeWaterbus is een cruciale schakel voor de mobiliteit rond Antwerpen
Sinds eind maart 2024 heeft DeWaterbus een nieuwe uitbater: Braxo, een joint venture tussen de scheepvaartbedrijven Brabo Group en XO Boating. CEO Philippe Ophoff (62) zit boordevol ambitie en ziet in DeWaterbus een onmisbare schakel om in en rond Antwerpen tot geïntegreerde mobiliteitsoplossingen te komen.
“Het is niet toevallig dat we met Braxo kandidaat waren om de uitbating van DeWaterbus over te nemen”, steekt Philippe Ophoff van wal. “Zowel Brabo Group als XO Boating zijn bedrijven met heel wat ervaring in watergebonden diensten, een sterke verankering in de regio Antwerpen én een passie voor de Schelde. Herman Van Driesche, CEO van Brabo Group, en ikzelf waren meteen overtuigd van het gigantische potentieel van DeWaterbus. Door onze krachten te bundelen, beschikken we over heel wat troeven om van DeWaterbus een succes te maken. Toen het Vlaams Agentschap voor Maritieme Dienstverlening en Kust (MDK) de uitbating aan ons toewees, stonden we dan ook te popelen om te starten. Eind maart, met het Paasweekend als opener, was het dan zover.”
Enkele maanden later is die drive zeker niet afgenomen. “Dat klopt”, bevestigt Philippe Ophoff. “Onze wittebroodsweken zijn achter de rug en we mogen stellen dat we onze start niet gemist hebben. Samen met onze meer dan 60 medewerkers staan we elke dag opnieuw klaar om onze opdracht van MDK zo goed mogelijk uit te voeren. De vele positieve reacties van passagiers geven ons een energieboost.
Enorm potentieel
“We zien als uitbater verschillende opties om DeWaterbus in de toekomst verder uit te bouwen. We willen een verschil maken, de service nog verbeteren en extra welvaart creëren voor onze regio. In 2023 vervoerde DeWaterbus om en bij 650.000 passagiers, gemiddeld tussen 1.500 en 4.000 per dag. We zijn ervan overtuigd dat we deze aantallen in de toekomst gevoelig kunnen opkrikken, zonder daar meteen een concrete doelstelling op te kleven. Het potentieel is enorm, daar zijn we van overtuigd. De regio Antwerpen-Waasland telt 1,5 miljoen inwoners. Antwerpen verwelkomt elk jaar 13,5 miljoen dagjestoeristen en 2,6 miljoen verblijfstoeristen. En in de haven alleen al werken rechtstreeks zowat 63.000 mensen. Met die cijfers in het achterhoofd moet het zeker mogelijk zijn om DeWaterbus nog populairder te maken.”
“DeWaterbus heeft een enorm potentieel. De regio Antwerpen-Waasland telt 1,5 miljoen inwoners. En in de haven alleen al werken zowat 63.000 mensen.”
Meer verbindingstrajecten tussen linker- en rechteroever
DeWaterbus wil zich de komende jaren profileren als een moderne, duurzame, comfortabele en betrouwbare speler. “Ik ben ervan overtuigd dat DeWaterbus, in het licht van het dichtslibbend wegennet, een cruciale schakel is binnen een geïntegreerde mobiliteitsoplossing voor het Waasland, de haven en de stad Antwerpen. Daarom is het belangrijk dat er meer verbindingstrajecten voorzien worden tussen de rechter- en linkeroever. Nu wordt de rivier nog te vaak als een barrière gezien, terwijl ze net opportuniteiten biedt. Uit de reacties die we krijgen van gemeentebesturen blijkt dat er een groot draagvlak bestaat voor extra stopplaatsen. Ook vanuit bedrijven actief in de haven worden we vaak geconsulteerd om samen met hen mee te denken om de mobiliteit van hun medewerkers beter te organiseren en dit uiteraard via het water.”
Maar meer trajecten aanbieden houdt natuurlijk ook in dat er bijkomende vaartuigen, medewerkers en middelen nodig zijn. “Dit vergt investeringen, maar de meerwaarde is groot. Niet enkel op het vlak van mobiliteit, maar bijvoorbeeld ook inzake duurzaamheid. Op termijn willen we met DeWaterbus graag overstappen op schepen die elektrisch aangedreven worden. We zoeken daarvoor in de eerste plaats naar elektrische vaartuigen die uiteraard ecologischer zijn, sneller kunnen varen en nog beter op het water liggen.”
Braxo heeft ook een toekomstvisie voor de pontons. “In totaal zouden dat er een 20-tal kunnen worden. Bij voorkeur een echt passagiersponton met de nodige voorzieningen, zoals schuilmogelijkheden en informatieborden, en met een herkenbare look & feel, maar waar ook hernieuwbare energie wordt opgewekt om onze schepen te doen varen.”
Vakantiegevoel
Aan ambitie is er dus geen gebrek bij Braxo. “Maar het is en blijft in de eerste plaats een toekomstvisie”, benadrukt Ophoff. “We brengen vandaag alles in kaart, om daarna concrete voorstellen voor verbeteringen te kunnen voorleggen aan onze opdrachtgever. We merken alleszins dat het globale gevoel over DeWaterbus evolueert. Ooit is DeWaterbus ontstaan als minder-hindermaatregel, maar steeds meer wordt erkend dat DeWaterbus een belangrijke bijdrage kan leveren aan de zogenaamde ‘modal shift’, waar mensen verschillende duurzame vervoersmiddelen combineren. In het weekend neemt 20% van de passagiers nu al een fiets mee aan boord, op weekdagen stijgt dat zelfs tot 40%. En we horen het bijna elke dag bij de gebruikers: de boot nemen voelt toch altijd als een beetje vakantie!”
“Ik ben ervan overtuigd dat DeWaterbus, in het licht van het dichtslibbend wegennet, een cruciale schakel is binnen een geïntegreerde mobiliteitsoplossing voor het Waasland.”
Philippe Ophoff
Nieuws van MLSO
5.003.883 2.602.968 2.400.915
Evolutie van de oppervlakte in de Waaslandhaven die door MLSO in concessie of erfpacht gegeven wordt.
Gezocht:
nieuwe “bewoner” voor uitzonderlijke concessie
MLSO zoekt een concessiehouder voor een terrein van 8,3 hectare in de het hart van de Waaslandhaven. Het gebeurt niet zo vaak dat een dergelijk perceel op de markt komt. Als bedrijf kun je evenwel maar beter je huiswerk maken als je op dit terrein je intrek wil nemen. MLSO-directeur Peter Van de Putte en stafmedewerker Edwin De Cleyn leggen graag uit wat er allemaal bij komt kijken.
Op een landkaart ziet de haven van Antwerpen eruit als een zorgvuldig afgebakend gebied met een specifieke invulling. Het Havenbedrijf Antwerpen-Brugge en Maatschappij Linkerscheldeoever (MLSO) treden op de respectievelijke oevers van de Schelde op als eigenaren van de bedrijfsgronden in dat gebied. Als de facto “huisbaas” van het havengebied bepalen zij hoe de begrensde en behoorlijk schaarse ruimte binnen dit gebied wordt ingevuld. Een bedrijf dat zijn tenten in het havengebied wil opslaan, moet zich dan ook kandidaat stellen voor een concessie: een overeenkomst waarbij het bedrijf voor een bepaalde tijd (meestal 20 à 25 jaar) het terrein in gebruik neemt voor het uitwerken van een havengebonden activiteit.
8,3 hectare
Het gaat om een terrein dat tot voor kort in handen was van Covestro, een grote chemiespeler uit de haven en dat MLSO kon verwerven. Het heeft een handige, rechthoekige vorm en ligt niet ver van het Hollands Complex en de grote containerterminals op de linker-Scheldeoever. Ruimte is binnen het havengebied een schaars goed, zeker in de Waaslandhaven. Dat er nu een terrein van 8,3 hectare in concessie kan worden gegeven, is dan ook uitzonderlijk. MLSO-directeur Peter Van de Putte en stafmedewerker concessies Edwin De Cleyn lichten toe wat er allemaal bij komt kijken. Om als bedrijf aan de slag te gaan op zo’n concessie, dien je immers je huiswerk te maken.
“Een
bijkomend voordeel voor bedrijven is dat concessieprijzen historisch minder snel gestegen zijn dan de prijzen van logistiek vastgoed elders in Vlaanderen”
“Het spreekt vanzelf dat we op zoek zijn naar bedrijven die een havengebonden activiteit uitvoeren,” zegt Edwin. “Dat kan watergebonden zijn, maar ook gerelateerd aan pijpleidingen. In de onmiddellijke omgeving liggen enkele grote logistieke bedrijven, maar ook een toepassing in de circulaire economie of maakindustrie is mogelijk.”
MLSO-directeur Peter Van de Putte schetst de formaliteiten die met een aanvraag gepaard gaan: “MLSO organiseert een (internationale) bevraging waarin de voorwaarden worden opgesomd. Naast een aantal economische parameters, zitten er ook een aantal duurzaamheidseisen in vervat. Bedrijven kunnen hun kandidatuur stellen tot 17 januari 2025. Daarna beslist onze Raad van Bestuur over de toewijzing.”
Eigen accenten
Doordat MLSO eigenaar blijft van de grond, kan ze inhoudelijke accenten leggen. “Dit laat ons toe om strategische wijzigingen voor te bereiden en uit te voeren. Kijk bijvoorbeeld naar de evolutie richting
een koolstofarme industrie. Die gaat in sneltempo in de haven. Daar kunnen wij een sturende rol in spelen.”
De mobiliteitseffecten en de impact op de tewerkstelling zijn nog twee belangrijke parameters. Daarnaast moet een bedrijf ook solide financiële cijfers kunnen voorleggen én een realistisch plan hebben voor de economische activiteit (en de opbrengst daarvan) op het perceel. “We willen niet dat de grond wordt toegewezen en dat er daarna jarenlang niets mee gebeurt. Daarvoor is de druk op deze gronden te groot.”
“Een bijkomend voordeel voor bedrijven is dat concessieprijzen historisch minder snel gestegen zijn dan de prijzen van logistiek vastgoed elders in Vlaanderen. Die tarieven, die voor het hele Antwerpse havengebied hetzelfde zijn, maken een concessie een interessante optie.”
Schaars goed
Bruikbare gronden zijn een schaars goed binnen de Waaslandhaven. De laatste keer dat er vergelijkbare percelen in concessie konden worden gegeven, was bij de ontsluiting van het Logistiek Park Waasland in Verrebroek. “In het kader van het havenuitbreidingsproject Extra Containerbehandelingscapaciteit havengebied Antwerpen (ECA) wordt wel werk gemaakt van inbreiding, met de ontwikkeling van de logistieke zones 3Dokken en De Bieshoek,” weet Peter Van de Putte.
Eenmaal de kandidaturen binnen zijn, begint het selectieproces. De Raad van Bestuur van MLSO is hiermee niet aan haar proefstuk toe, en beseft goed dat ze bij die selectie onder een vergrootglas ligt. Goed gemotiveerde oordelen zijn dan ook cruciaal. Bovendien bewijst de verwachte
toevloed aan kandidaturen dat de Waaslandhaven voor bedrijven een interessante plek blijft om activiteiten te ontplooien.
“We willen niet dat de grond wordt toegewezen en dat er daarna jarenlang niets mee gebeurt. Daarvoor is de druk op deze gronden te groot.”
Wil je meer weten over deze bevraging, surf dan naar:
www.mlso.be/nl/voorbedrijven/bevragingoudedijk
Edwin De Cleyn, stafmedewerker economie en concessies & Peter Van de Putte, directeur
Duurzame Waaslandhaven
Ecluse bouwt tunnel onder Schelde voor transport van stoom: “Meer rendement én positief voor het klimaat”
De Scheldetunnel van de Oosterweelverbinding is niet de enige nieuwe tunnel die momenteel gebouwd wordt onder de Schelde. Slechts weinig mensen weten dat er ook ter hoogte van de Ketenislaan in Kallo een drie meter brede tunnelkoker wordt geboord. Niet voor personenvervoer, maar wel om hete stoom van 400°C te transporteren van de linker- naar de rechteroever. Een technisch huzarenstukje waar jaren van plannen aan vooraf is gegaan. Het chemiebedrijf Evonik wordt de eerste klant op de rechteroever om stoom af te nemen.
Het Ecluse-netwerk werd in 2019 in gebruik genomen in de Waaslandhaven. Het bestaat uit vijf kilometer aan pijpleidingen waardoor stoom aan 400 °C wordt getransporteerd. Die stoom is afkomstig van het afvalverwerkingsbedrijf Indaver in Doel. “Bij de verbranding van afvalstoffen komt warmte vrij waarmee we stoom produceren”, legt woordvoerster Silvia Colazzo uit. “Die stoom werd vroeger hoofdzakelijk gebruikt om via een turbine om te zetten naar elektriciteit. Het geeft echter een veel hoger energetisch rendement als we de stoom rechtstreeks kunnen leveren aan buurbedrijven.”
Schelde niet langer barrière
Die buurbedrijven hebben namelijk stoom nodig voor hun productieprocessen. Stoom die ze anders zelf moeten opwekken door de verbranding van fossiele brandstoffen. Vandaag zijn er al vijf afnemers met Ineos Phenol, ADPO,
Lanxess België, Monument Chemical en Ashland Specialties Belgium. “We wisten al van bij de start dat er nog potentieel was in onze installatie om het netwerk nog verder uit te breiden”, vervolgt Colazzo. “We produceren namelijk méér stoom dan de huidige behoefte bij de deelnemers in de Waaslandhaven. Op de rechteroever zijn er wel nog geïnteresseerde bedrijven. De Schelde vormt evenwel een barrière.”
Die barrière zal nu verdwijnen dankzij Ecluse 2. “Dit project bestaat uit de bouw van een tunnel van 1,5 kilometer onder de Schelde en een leiding tot op het terrein van Evonik”, zegt projectleider Mieke Michiels. “De werken zullen zo’n 2,5 jaar in beslag nemen. Momenteel bouwen we langs beide oevers een schacht gemaakt van circa vijftien meter diep. Eens die klaar zijn, wordt er de tunnelboormachine geïnstalleerd. Die zal van rechteroever naar linkeroever boren en daarbij geleidelijk dalen tot een diepte van 26 meter, dat is 13 meter onder de bodem van de Schelde. We hopen zo’n 70 meter per week af te leggen. Dit project is precisiewerk, want naast het onderboren van de Schelde en de dijken werken we ook zeer dicht bij hoogspanningslijnen en leidingen en onderkruisen we enkele wegen en spoorwegen. De schacht op de rechteroever past bijvoorbeeld maar nipt tussen de Scheldedijk, een hoogspanningsmast en de leidingenstrook langs de Scheldelaan.”
Voorlopig is er al één klant op rechteroever die staat te popelen om stoom af te nemen en dat is het chemisch bedrijf Evonik. “Vandaag produceren we zelf stoom en elektriciteit via een warmtekrachtkoppelingcentrale (WKK)”, licht duurzaamheidsmanager Bart Verschueren toe. “Dat betekent dat we vandaag sterk afhankelijk zijn van aardgas. Door rechtstreeks stoom af te nemen, kunnen we onze ecologische voetafdruk sterk laten dalen. Jaarlijks gaat het om een besparing van 250.000 ton CO2, maar ook de uitstoot van stikstofoxiden zal met 80 tot 85% gereduceerd worden. De hoeveelheid aardgas die hierdoor wordt bespaard, komt overeen met het jaarlijkse verbruik van meer dan 38.000 gezinnen. Dit is voor ons dus een zeer duurzaam en ecologisch alternatief om onze warmtevraag in te vullen.”
Technisch huzarenstukje
Ecluse 1 was pionierswerk in Vlaanderen, maar ook Ecluse 2 wordt een technisch hoogstandje. “We spreken hier over een netwerk waarbij stoom van 400 graden Celsius aan een druk van 40 bar
getransporteerd wordt”, zegt Christa Schaut, adviseur energie bij MLSO. “Bij zo’n temperaturen zetten buizen uit. Bovengronds is daar ruimte voor maar in een tunnel is dat een heel ander verhaal. Het is de verdienste van de vele ingenieurs en techniekers in dit project dat dit hier mogelijk wordt gemaakt. Ecluse is voor de haven als geheel ook een meerwaarde omdat het bedrijven letterlijk steviger met elkaar connecteert. De tunnel zal trouwens niet alleen ruimte bieden aan de stoomleiding. Er is ook plaats voor andere leidingen. Daarmee komen we tegemoet aan een duidelijke nood.”
In de toekomst kan ook de verdere cascadering van de warmte onderzocht worden. “In de eerste plaats willen we natuurlijk de hoogwaardige stoom verder verdelen bij bedrijven in de omgeving”, vult Colazzo aan. “Er is echter ook een opportuniteit om in een latere fase ook de koppeling te maken met de bestaande en toekomstige warmtenetten in Antwerpen. Dat kan met condenswater dat nog altijd zo’n tachtig graden warm is. De mogelijkheden om onze stoom te valoriseren zijn dus nog lang niet uitgeput.
Wil je meer weten over Ecluse? Surf naar www.ecluse.be
“Ecluse
is voor de haven als geheel een meerwaarde, omdat het bedrijven letterlijk met elkaar verbindt.”
Nieuws van MLSO
Nieuwe data Polderapero Maalderij Prosperpolder
Gemeente Beveren werkte een masterplan uit voor de ontwikkeling van de Prosperhoeve tot een nieuw onthaal- en bezoekerscentrum voor de regio. De Prosperhoeve bestaat uit verschillende gebouwen: de Vollemanschuur, de landbouwschuur van Pauwels, de Maalderij, twee privéwoningen en twee woningen in overheidseigendom. Het masterplan heeft als hoofddoel om natuur, landbouw en haven, de drie pijlers die de eigenheid van het grensgebied bepalen, met elkaar te vervlechten. De Maalderij werd ondertussen volledig gerenoveerd door vzw Prospersite, met de financiële steun van verschillende partners waaronder Maatschappij Linkerscheldeoever (MLSO) en een LEADER-subsidie voor plattelandsontwikkeling.
Prijsvraag
De Maalderij is niet alleen een historisch interessante plek. Ze vervult momenteel ook een onthaalfunctie voor het gebied en is altijd een bezoekje waard. Vzw Prospersite organiseert daarom regelmatig een Polderapero op zondagochtend in de Maalderij. Met een heel divers programma laten ze geïnteresseerden kennis maken met de streek, haar verleden en toekomst of met een streepje cultuur, maar steeds vergezeld van een hapje en een drankje.
Op zondag 2 februari 2025 vertelt Pieter Jan Meire, netwerkregisseur Grenspark Groot-Saeftinghe bij EGTS Linieland van Waas en Hulst, je meer over het grenspark en haar projecten. En op zondag 30 maart 2025 brengen Christophe en Fauve een origineel concertprogramma met piano,
saxofoon en zang. Noteer alvast beide data in de agenda!
Praktische info
Wanneer: zondag 2 februari en zondag 30 maart 2025
Inkom: 10 euro per persoon, aperitief inbegrepen. Vooraf inschrijven is niet nodig
Het Ecluse-netwerk werd in de Waaslandhaven voor het eerst in gebruik genomen in 2019. Het bestaat uit vijf kilometer aan pijpleidingen waardoor stoom aan 400 °C wordt getransporteerd. Die stoom is afkomstig van afvalverwerkingsbedrijf Indaver en wordt onder constante druk geleverd aan vijf buurbedrijven. Momenteel wordt het netwerk uitgebreid en zal in de toekomst ook stoom aan bedrijven op rechteroever geleverd kunnen worden. Welk bedrijf zal als eerste bedrijf op de rechteroever stoom afnemen van Ecluse?
Stuur uw antwoord ten laatste op vrijdag 17 januari 2025 via prijsvraag@mlso.be, met vermelding van naam en e-mailadres of telefoonnummer. Een onschuldige hand kiest 10 winnaars die elk een geschenkpakket van Smaak voor Waas winnen.
