Malta Missjunarja Novembru 2022

Jien. Int. Aħna. Flimkien.

Missio ‑ [Uffiċċju Missjunarju], 7, Triq il‑Merkanti, il‑Belt Valletta VLT 1171. Ħinijiet: mit‑Tnejn sal‑ Ġimgħa: 9.00am ‑ 1.00pm

Donazzjonijiet jistgħu jitħallew fil‑ħanut Faith Hope & Charity mit‑Tnejn sal‑Ġimgħa: 1.00pm ‑ 7.00pm / Is‑Sibt: 9.00am ‑ 1.00pm

Missio: Nru. 150, Triq Lorenzo Gafà , il‑Mosta MST 4128. Ħinijiet: mit‑Tnejn sal‑Ġimgħa: 8.00am ‑ 4.00pm

Tel: 2123 6962 • Fax: 21231272

Imejl: info@missio.org.mt • Websajt: www.missio.org.mt

Uffiċċju Missjunarju, 7, Triq l‑Imgħallem, ir‑Rabat, Għawdex VCT 9066.

Tel: 2155 0267 • Imejl: gozo@missio.org.mt

Ħinijiet: mit‑Tnejn sal‑Ġimgħa: 8.30am ‑ 12.00pm

BORD EDITORJALI

Editur: Claudia Cini (claudia@missio.org.mt)

Membri:Mons. Valent Borg

Dun Victor Agius, Mario Scicluna, Dun Karm Portelli, Kav. Emmanuel Cutajar KCHS, Robert Farrugia

Websajt u Facebook: missiomalta

Qari tal‑Provi: John Caruana

Grafika: James Trapani (gakbu@gakbu.com)

Malta Missjunarja hija Rivista Missjunarja ta’ kull xahar. L‑ewwel ħarġa: Settembru 1932 bl‑isem ta’ Malta Missjunarja. Jannar 1978: bidla fl‑isem għal Knisja Missjunarja. Frar 2003: mill‑ġdid Malta Missjunarja.

Abbonament għal sena €10.00

Ritratt tal‑faċċata: Gwerra fl‑Ukrajna. Eluf ta’ residenti ta’ Irpin jabbandunaw djarhom u jevakwaw hekk kif truppi Russi qed jibbumbardjaw belt paċifika.

IL‑HALLOWEEN

FESTA ANTI‑KRISTJANA

Fil‑gazzetta ‘OSSERVATORE ROMANO’, li hija l‑gazzetta uffiċjali tas‑Santa Sede, deher artiklu bl‑isem ta’ ‘Il‑messaġġi perikolużi ta’ Halloween’. Min kiteb l‑artiklu kkwota lill‑espert tal‑Liturġija Dun Juan Maria Canals li qal: “Il‑festa tal‑Halloween għandha kurrenti ta’ okkultiżmu u hija assolutament anti‑Kristjana.” Dun Canals, li huwa membru fil‑kummissjoni tal‑Liturġija Spanjola, ħeġġeġ lill‑ġenituri biex: “Ikunu konxji minn dan il‑fatt u biex jagħmlu ħilithom kollha biex jindirizzaw din il‑festa mhux lejn il‑biża’ u l‑mewt, imma lejn is‑sbuħija.” Il‑gazzetta faħħret id‑deċiżjoni li ħadet waħda mill‑komuni Spanjoli li fil‑lejl ta’ bejn l‑aħħar t’Ottubru u l‑ewwel ta’ Novembru, għamlet velja ta’ talb u organizzat logħob għat‑tfal li fihom setgħu jirbħu diversi oġġetti reliġjużi u edukattivi. B’hekk din il‑lejla, minflok semmewha ‘Halloween’, tawha l‑isem ta’ ‘Holy

F’Mejju tas‑sena 610 W.K., l‑imperatur Phocas ta l‑bini tal‑Panteon lill‑Papa Bonifaċju IV biex jintuża bħala knisja. Peress li l‑Panteon kien tempju ddedikat lill‑allat kollha Rumani, il‑Papa ddedikah lill‑Madonna u lill‑qaddisin kollha Kristjani. Din il‑festa ġiet iċċelebrata l‑ewwel darba fit‑13 ta’ Mejju tas‑sena 610 W.K. Fis‑sena 834 W.K., Papa Gregorju IV mexxa l‑festa tal‑qaddisin kollha għall‑1 ta’ Novembru. Din il‑ġurnata ġdida ssejħet ‘All Hallows Day’, u b’hekk din il‑festa ma damitx ma bdiet tissejjaħ mill‑anti‑Kristjani ‘Halloween’.

Għaliex aħna bħala Nsara m’għandniex niċċelebraw il‑Halloween?

1. Il‑Halloween hija festa pagana ċċentrata fuq ir‑rebħa tal‑mewt fuq il‑ħajja, dlam fuq id‑dawl. Dan huwa kontra l‑prinċipju Nisrani li Kristu rebaħ fuq il‑mewt meta qam minn bejn l‑imwiet.

2. Din il‑festa hija okkażjoni għal dawk li jippritkaw l‑okkult, il‑maġija s‑sewda, l‑ispiritiżmu jew is‑sataniżmu, biex jagħmlu r‑riti tagħhom fiha, tant li din il‑festa ntgħażlet bħala l‑ewwel festa fis‑sena tal‑maġija s‑sewda.

3. Il‑Kristjani ma jistgħux jissieħbu f’attivitajiet t’okkult u riti sataniċi oħra. Ara Ktieb tad‑Dewteronomju Kapitlu 18.

4. Dawk li jipprattikaw l‑okkult jgħallmu li f’dak il‑lejl, spirti u iħirsa, joħorġu mill‑oqbra u jmorru fid‑djar ta’ nieshom. In‑nies, għaliex jibżgħu li jidhrulhom xi erwieħ, jilbsu ta’ skeletri, sħaħar u erwieħ biex ibeżżgħuhom ħalli ma jiġux iżuruhom aktar. Iħallu wkoll xi ikel fuq l‑għatba tal‑bibien tagħhom biex l‑erwieħ ma jisħtuhomx. Din hija r‑raġuni vera għaliex it‑tfal jitlibbsu l‑kostumi koroh.

5. Id‑drawwa li jonqxu wiċċ fil‑qargħa ħamra hija wkoll mod kif ‘igerrxu’ l‑erwieħ li jkunu se jżuruhom.

6. Mhix ħaġa stramba li, filwaqt li l‑Ewropa qed tipprova tneħħi kull tifsira reliġjuża mill‑Milied u mill‑Għid, u tagħtihom isem ieħor, fl‑istess ħin qed tippromwovi ċ‑ċelebrazzjoni tal‑Halloween meta din għandha għeruq okkulti u pagani?

7. Onesimu Herrera Flores jgħid li: “Min jiċċelebra l‑Halloween ikun qisu qed jistieden lix‑xitan fid‑dar u fil‑ħajja tiegħu.” Anton Szander La Vey, fil‑bibbja satanika paġna 96 jgħid li: “Flimkien mal‑għeluq is‑snin għandu jiġi ċċelebrat il‑Halloween.”

Ejjew aħna bħala Nsara ma nħallux min jisirqilna l‑ferħ li l‑Mulej ipoġġi f’qalbna meta niftakru f’dawk li tqabdu t‑taqbida t‑tajba, temmew il‑ġirja u ħarsu l‑fidi, u issa kisbu l‑kuruna li l‑Mulej ħejja għalihom. Nilqgħu l‑istedina li jagħmlilna San Ġakbu fl‑ittra tiegħu (4:7‑8): “Mela oqogħdu għar‑rieda t’Alla. Ieqfu lix‑xitan u hu jaħrab minnkom. Ersqu lejn il‑Mulej u hu jersaq lejkom. Midinbin naddfu jdejkom; nies ta’ moħħ imħawwad, saffu qlubkom.” Artiklu meħud mill‑fuljett Mater Dei.

X’Ser Jiġri Wara

l‑Mewt?

Meta kont tfal, il‑katekisti kienu jgħallmuna li min jaħseb fuq il‑mewt, il‑ġudizzju, l‑Infern u l‑Ġenna, ma jidneb qatt. Jekk hawn xi ħaġa ċerta mija fil‑mija, bla dubju ta’ xejn hija l‑mewt. Ix‑xjuħ tagħna kienu jgħidu li Alla kollox sew għamel, saħansitra l‑mewt, għaliex din ma tħares lejn wiċċ ħadd. Intix sinjur jew fqir, b’saħħtek jew marid, tifel jew anzjan, president jew tallab, meta l‑mewt tħabbat il‑bieb ta’ darek, trid jew ma tridx ikollok tiftħilha. Meta? Fejn?

Xħin? Ħadd minna ma jaf meta ser jiġi wiċċ imb wiċċ mal‑mewt. Il‑Malti jgħid li mietu l‑ħrief qabel in‑nagħaġ u li l‑mewt mhix għal min hi maħsuba, imma għal min hi miktuba.

X’ser jiġri wara l‑mewt? Kulħadd irid jidher quddiem Alla biex jieħu dak li jkun jistħoqqlu għall‑ħajja li jkun għażel li jgħix. Alla ħalaqna lkoll liberi, għalhekk aħna lkoll responsabbli tal‑għażliet li nkunu għamilna fuq wiċċ din l‑art. Nista’ nagħżel li ngħix fl‑imħabba t’Alla

u tal‑proxxmu u nista’ nagħżel li ngħix ’il bogħod minnhom. Il‑ġudizzju t’Alla mhux ser ikun wisq ikkumplikat. Il‑mistoqsija li rrid inwieġeb waħdi quddiem Alla, diġà nafuha lkoll. “Kemm ħabbejtni fil‑proxxmu?” (Mt. 25). Hekk li Ġesù jgħidilna: “Tassew ngħidilkom, kulma għamiltu ma’ wieħed mill‑iżgħar fost dawn ħuti, għamiltuh miegħi”

(Mt. 25:40). Il‑ġudizzju tagħna qiegħed isir issa. Quddiem Alla nikkonferma dak li aħna għexna għalih, tajjeb jew ħażin. Wara dan, hemm tistenna l‑ħajja ta’ dejjem jew id‑dannazzjoni ta’ dejjem. Illum diversi huma dawk li jgħidulek: “La Alla hu mħabba u ta’ tjieba bla tarf, żgur li mhux ser iħallina nbatu għal dejjem.” Alla ħalaqna lkoll, bla eċċezzjoni ta’ ħadd, biex ingawduh għal dejjem. Alla, li hu għani fil‑ħniena, jgħin lil kulħadd sal‑aħħar nifs biex nindmu minn dnubietna. Eżempju ta’ dan huwa wieħed mill‑ħallelin li kienu msallba ma’ Ġesù fuq l‑Għolja tal‑Kalvarju (Lq. 23:43), iżda jekk jiena nibqa’ nwebbes qalbi u nagħżel li mmut fi dnubieti, Alla jirrispetta d‑deċiżjoni li nkun għamilt. Alla, minkejja li jista’ kollox, ma jista’ qatt iġegħelna nagħżluh bilfors. Ġesù, fil‑parabbola tax‑xebbiet

li ħamsa minnhom kienu għaqlin u ħamsa boloh, jgħid ċar u tond: “Tassew ngħidilkom, lilkom ma nafkomx” (Mt. 25:12); filwaqt li għal dak li ma għarafx iħaddem tajjeb it‑talent li kellu, qal: “Itfgħuh ’il barra fid‑dlam; hemmhekk ikun hemm il‑biki u theżżiż tas‑snien” (Mt. 25:30).

Minkejja din il‑verità, ħadd ma għandu jibża’ jew jaqta’ qalbu għax Alla hu fidil u t‑tjieba tiegħu hi bla tarf. Ġesù stess jgħid: “Ibqa’ fidil sal‑mewt u jien nagħtik il‑kuruna tal‑ħajja” (Apok. 2:10). Issa l‑waqt li nwieġbu għas‑sejħa t’Alla u nfasslu ħajjitna fuq il‑Kelma Tiegħu, ħalli la nidhru quddiemu nkunu nistgħu ngħidulu: “Mulej, inqasna u dnibna; imma ppruvajna nkunu fidili lejk.” Ġesù żgur li jweġibna: “Sewwa, qaddej tajjeb u fidil, idħol fil‑hena ta’ sidek” (Mt. 25:23). 

Novembru 2022

Għat‑tfal li jbatu Nitolbu sabiex it‑tfal li jbatu, dawk li jgħixu fit‑triq, il‑vittmi tal‑gwerer u l‑orfni, ikun jista’ jkollhom aċċess għall‑edukazzjoni u jistgħu jiskopru l‑imħabba ta’ familja.

Ninsabu fl‑2022, imma nsibu miljuni ta’ tfal fid‑dinja li huma mċaħħdin mid‑drittijiet

fundamentali tagħhom. Insibu tfal li m’għandhomx dar, tfal foqra, tfal bla skola, tfal li jaħdmu minn età żgħira għal ħinijiet twal, tfal skjavi, tfal fil‑gwerra u fil‑kunflitti, u tfal abbużati. Hemm bżonn nitolbu għall‑fejqan tad‑dinja minn dan il‑vajrus t’abbuż u t’inġustizzji fil‑konfront tat‑tfal żgħar. Tkun ħaġa wisq xierqa li l‑mexxejja tal‑pajjiżi jagħmlu minn kollox sabiex jiddefendu lil uliedna u juruhom imħabba u karità: “Hu biss b’viżjoni, li x‑xefaq tagħha jkun ittrasformat mill‑karità li twassalna nifhmu d‑dinjità tal‑ieħor, li nistgħu nagħrfu

u napprezzaw lill‑foqra fid‑dinjità mmensa tagħhom, ikunu rispettati bl‑istil u l‑kultura tagħhom, u b’hekk integrati kif jistħoqq fis‑soċjetà. Viżjoni bħal din hija l‑qofol ta’ spirtu politiku awtentiku.” (‘Fratelli Tutti’ Nru.187)

Bħala Knisja, irridu naħdmu bla heda sabiex nagħtu lil uliedna edukazzjoni ta’ valuri u prinċipji sodi. Fl‑Eżortazzjoni Appostolika ‘Catechesi tradendae’ tal‑1979 fin‑Numru 18, Papa Ġwanni Pawlu II jgħidilna: “Il‑kateke żi hija trawwim fil‑fidi tat‑tfal, taż‑żgħażagħ

u tal‑kbar, u b’mod speċjali tħaddan it‑tagħlim tad‑duttrina Nisranija mogħti b’mod organiku u sistematiku, bil‑għan li jwassal għall‑milja tal‑ħajja Nisranija.” L‑għan tal‑kateke żi huwa li: “tixxierek ma’ Ġesù Kristu; hu biss jista’ jitwassal għall‑imħabba tal‑Missier fl‑Ispirtu s‑Santu u jagħtina sehem mill‑ħajja tat‑Trinità Qaddisa.”

Dan kien il‑messaġġ ta’

Papa Franġisku nhar il‑Milied 2019, sabiex id‑dinja tħares u tipproteġi tant tfal li qegħdin ibatu fid‑dinja tal‑lum, tfal li ma jafux ferħ u mħabba, iżda ġlied u mibegħda. Inpoġġu wkoll lil dawn it‑tfal kollha li qegħdin ibatu taħt il‑mant tal‑Omm tat‑tfal kollha, Ommna Marija Santissima. 

Qegħdin niġbru ‘soft toys’ f’kundizzjoni tajba. Jekk tista’ tgħin, jekk jogħġbok ċemplilna fuq 21236962 u staqsi għas‑Sa Nancy Camilleri. Grazzi.

Meta Poplu G ħandu l‑ G ħatx

“Kollha fil‑Bibbja jmutu bil‑għatx, u x’inhu dan l‑għatx universali jekk mhux Alla stess bil‑għatx tiegħu nnifsu?” Leon Bloy.

B’dan il‑ħsieb ta’ Leon Bloy, nixtieq ngħid li l‑Bibbja kollha tista’ tiġi ppreżentata bħala ‘storja

tal‑ilma’. Fil‑fatt, l‑ilma huwa verament wieħed mis‑simboli fundamentali Bibbliċi. Biżżejjed ngħidu li l‑Bibbja tiftaħ bl‑ilmijiet, fil‑ktieb tal‑Ġenesi, u tagħlaq bix‑xmara fil‑belt fl‑aħħar kapitlu tal‑Ktieb tal‑Apokalissi. L‑ilma huwa dejjem, fil‑kulturi kollha, meqjus bħala l‑ħajja u matul l‑istorja kollha kien dejjem problema taħraq, l‑aktar meta jonqos. Kienet l‑esperjenza ta’ Mosè u l‑poplu Lhudi, fis‑sbatax‑il kapitlu tal‑Ktieb tal‑Eżodu (Eż.17:1‑7), fejn insibu li wara li n‑nies ipprotestaw kontra Mosè għax naqashom

l‑ilma tax‑xorb, il‑Mulej ħareġ ilma ġieri mill‑blata f’Ħoreb u wlied Iżrael raw il‑kobor t’Alla f’nofshom.

Huwa l‑istess problema li għaddej minnha l‑poplu Nisrani f’diversi nħawi tar‑Repubblika tal‑Kongo (Brazzaville), il‑pajjiż tiegħi. Jiena qassis mid‑Djoċesi ta’ Brazzaville, il‑kapitali tal‑Kongo, li hija komposta minn parti urbana u parti rurali. Nixtieq naqsam

magħkom esperjenza pastorali f’raħal li jinsab 100km fit‑Tramuntana ta’ Brazzaville, fejn in‑nuqqas tal‑ilma qed joħloq ukoll problemi enormi fil‑missjoni tal‑evanġelizzazzjoni tal‑Knisja. F’Odżiba, hemm parroċċa ddedikata lil San Mark Evanġelista. Hija żona agrikola u n‑nies jgħixu minn dak li tipprovdilhom l‑art, għall‑ikel tagħhom, biex ikabbru l‑annimali u għall‑ħajja kummerċjali. Hemm madwar 3,000 ruħ li madwar 70% minnhom huma Kattoliċi. Ħafna mill‑ħajja fil‑Knisja u fix‑xogħol tal‑evanġelizzazzjoni qed jiġu mxekkla minħabba n‑nuqqas kbir t’ilma. Nispjegalkom b’xi eżempji konkreti.

Għalkemm il‑Kongo huwa mdawwar minn ħafna sorsi t’ilma, fosthom xmajjar u l‑Oċean Atlantiku lejn in‑Nofsinhar tal‑pajji ż , dan l‑ilma ma jasal fl‑ebda vit ta’ dar. Biex nagħtikom eżempju, f’dan il‑post żgħir ta’ Odżiba, ħafna huma l‑familji li m’għandhomx l‑anqas biss vit wieħed fil‑bitħa tad‑dar tagħhom. Allura x’jagħmlu? Kull filgħodu jmorru jfittxu l‑ilma biex ikunu jistgħu jużawh għall‑bżonnijiet tad‑dar; jimxu bejn tnejn jew tliet kilometri biex isibu

nixxiegħa t’ilma jew xi bir. Meta jaslu ħdejn il‑bir, isibu diġà ħafna nies jistennew biex itellgħu l‑ilma, kulħadd jistenna meta jmissu. Ħafna drabi, il‑familji jmorru flimkien u jagħmlu l‑bżonnijiet tagħhom qrib l‑għajn jew il‑bir tal‑ilma, fosthom jaħslu l‑platti, il‑ħwejjeġ u jiġbru l‑ilma biex jixorbuh u jsajru bih, anki jekk lanqas mhu tajjeb għax‑xorb. Huma u sejrin lura, bil‑barmil fuq rashom, jista’ faċilment jiġri li nofs l‑ilma jaqa’ huma u mexjin, għax il‑barmil ikun bla għatu. Tispiċċa biex sa filgħaxija tkun għamilt darbtejn jew tlieta dan il‑vjaġġ biex tkun tista’ tagħmel ix‑xogħol kollu tad‑dar.

Għaliex dan qed joħloq problema fix‑xogħol pastorali tal‑Knisja? Ġeneralment, fid‑djoċesi tagħna, il‑quddiesa ssir filgħodu kmieni ħafna biex in‑nies ikollhom aktar ħin għax‑xogħol tagħhom ta’

kuljum. Filgħaxija, x’aktarx huwa impossibbli tiċċelebra l‑quddiesa għaliex jidlam kmieni, u ħafna drabi ma jkollniex dawl u hekk kull familja tgħaddi l‑ħin id‑dar tpaċpaċ u tirrakkonta kif għaddiet il‑ġurnata. Għall‑quddiesa ta’ kuljum forsi jkun hemm bejn 20 u 30 ruħ, u meta nistaqsu lin‑nies għaliex ma jiġux, jgħidulek naturalment: “Għax morna nfittxu l‑ilma.” L‑istess ħaġa tiġri nhar ta’ Ħadd, anki jekk ikollna żewġ quddisiet, ħafna jiġu tard għax ma jilħqux jiġbru l‑ilma u jagħmlu l‑affarijiet iż‑żgħar tad‑dar, jilbsu biex jiġu għall‑quddiesa u jagħtu xi servizzi

oħra, bħal l‑katekiżmu, jipprattikaw mal‑kor, jaqraw fil‑quddiesa jew jgħinu lill‑qassis biex iżur il‑morda f’darhom. Wara l‑quddiesa huma ftit dawk li jistgħu jibqgħu minħabba l‑problema tal‑ilma u t‑tisjir tal‑ikla tal‑Ħadd. Ta’ spiss jiġri wkoll li waqt il‑quddiesa tal‑Ħadd filgħodu, jekk taqbad ix‑xita, f’kemm ili ngħidlek, kulħadd jisparixxi mill‑kappella, kulħadd jiġri biex joħorġu barra kulma jsibu ħa jiġbru l‑ilma tax‑xita. U jekk ix‑xita tibda qabel il‑quddiesa, ħadd ma jiġi! F’dan il‑post, bejn Settembru u Mejju, tagħmel ix‑xita madwar tliet darbiet fil‑ġimgħa. L‑ilma mhu qatt biżżejjed peress li ma jistgħux jixorbu l‑ilma tax‑xita, dejjem għandhom bżonn imorru sal‑bir. Is‑saċerdot jista’ jagħmel minn kollox biex jgħallem il‑katekiżmu u jipprietka, imma għan‑nies il‑bżonn tal‑ilma jiġi qabel kollox. Anki għas‑saċerdoti din hija problema u jridu jistennew il‑ġenerożità tan‑nies li jiftiehmu bejniethom min imissu jaħseb biex iġib l‑ilma lis‑saċerdot.

X’jista’ jsir konkretament? In‑nies ta’ Odżiba ċertament mhumiex bħal ulied Iżrael li pprotestaw kontra Mosè.

Nammira ħafna lil dan il‑poplu għall‑kuraġġ li għandhom u li jibqgħu jżommu t‑tbissima fuq wiċċhom anki jekk għaddejjin minn tant diffikultajiet f’ħajjithom. It‑tfal imorru l‑iskola bla ma jinħaslu u hekk kif jiġu lura d‑dar imorru fejn hemm l‑ilma biex jinħaslu qabel ma jidlam. L‑ommijiet ukoll jaħdmu ħafna biex meta it‑tfal jiġu lura mill‑iskola u l‑missirijiet mix‑xogħol, ilkoll isibu lest l‑uniku platt ikel tal‑ġurnata. Il‑ħajja tagħhom ta’ kuljum hija iebsa, imma l‑familja hi dejjem magħquda u ferħana. Min jiġi minn pajjiżi barranin, jaqsam qalbu jara din is‑sitwazzjoni li jgħixu fiha dawn in‑nies, imma għalihom din hija l‑ħajja tagħhom ta’ kuljum.

Imma x’jista’ jsir? Biex il‑Knisja Kattolika tkun aktar preżenti u aktar missjunarja fost dan il‑poplu li għandu għatx għal Alla u għall‑ilma tax‑xorb, huwa urġenti li tinstab għajn

tal‑ilma b’mezzi moderni li kapaċi tqassam l‑ilma fid‑djar b’mod sistematiku u raġjonevoli. Dan ikun t’għajnuna kbira biex ikun hemm stabbilità fil‑ħajja ġenerali tal‑poplu u jkunu jistgħu jużaw aħjar il‑ħin tagħhom ħalli tinbena ħajja parrokkjali aktar effettiva. Ħaġa oħra bżonnjuża hija li l‑parroċċa jkollha karozza (4x4 minħabba l‑kundizzjonijiet diffiċli tat‑toroq), biex tgħin lill‑fidili jmorru fl‑eqreb raħal u jsibu l‑ilma tax‑xorb. B’dan tinħoloq possibbiltà ta’ ħajja pastorali f’dawn il‑postijiet li s‑soltu jaraw lis‑saċerdot biss fiż‑żminijiet tal‑Milied jew tal‑Għid. Fejn jasal l‑ilma tax‑xorb tasal ukoll il‑missjoni u l‑pastorali. Insomma, dawn il‑proġetti li huma urġenti, ċertament joħolqu x‑xogħol għal xi persuni u x‑xogħol tal‑missjoni jista’ jsir b’inqas diffikultà meta mqabbel mal‑lum. Il‑poplu ta’ Odżiba għandu bżonn il‑barka t’Alla, jiġifieri tal‑ilma biex jasal għall‑għajn tal‑ilma ħaj li joħroġ mill‑qalb ta’ Ġesù. Bħalma l‑profeta Iżaija jqabbel il‑Kelma t’Alla max‑xita u mal‑borra li jinżlu mis‑sema biex jagħtu l‑ħajja lill‑art (Iż. 55:10‑11), hekk ukoll l‑Insara, ħutna, ta’ Odżiba għandhom

bżonn jikbru b’saħħithom fil‑fidi taħt il‑ħarsa ħanina t’Alla. Inqis din iż‑żjara tiegħi f’Malta bħala don tal‑providenza divina għaliex naf li permezz tas‑sens profond ta’ akkoljenza tagħkom, sa minn żmien San Pawl, intom issiru l‑kanal li permezz tiegħu Ġesù, ir‑Ragħaj it‑Tajjeb, iwassal in‑nagħaġ ta’ Odżiba fil‑Kongo, għall‑ilma kalm u seren tal‑ġustizzja u tal‑paċi. Bħas‑Salmista, dan il‑poplu jibki kuljum: “Bħall‑art niexfa, għatxana u bla ilma, ruħi għatxana għalik.”

Nota qasira: Kemm nies matul il‑Maratona ta’ Missio u x‑Xahar Missjunarju jagħtu flus biex isiru spieri jew bjar għal dawn in‑nies! Fil‑maġġoranza dawn il‑benefatturi mhumiex sinjuri, imma nies li jagħtu mill‑pensjoni żgħira tagħhom jew mill‑ftit

li jistgħu. Lilkom ilkoll benefatturi grazzi, u ibqgħu żguri li l‑Bambin huwa wisq aktar ġeneruż minna lkoll, u żgur li jagħtina, kif jgħidilna fil‑Vanġelu: “Il‑mitt darba iżjed u l‑ħajja ta’ dejjem.”

Grazzi mill‑qalb lilkom ilkoll u kunu mberkin. 

AGĦMEL IT‑TMIEM TAL‑FAQAR PARTI MILL‑ISTORJA TAʼ ĦAJTEK.

RIEDA LI TAGĦTI

Wirt dejjiemi li jibdel il‑ħajjiet

Billi tiftakar f'Missio Malta fil‑wirt tiegħek, inti tista' tagħmel differenza għal dejjem fid‑dinja li l‑ġenerazzjoni li jmiss qed tikber fiha. Rigal mingħandek jista', ħafna snin oħra, jidher fit‑tbissim tat‑tfal f'pajjiżi tat‑Tielet Dinja li ser jibbenefikaw mill‑ħniena u l‑kompassjoni tiegħek.

Il‑legati tiegħek li tħalli warajk dejjem ser iħallu tbissima ħajja fil‑qlub ta' nies oħra.

Jien. Int. Aħna. Flimkien.

VO/1178

Nru. 7, Triq il‑Merkanti, il‑Belt Valletta VLT 1171. Tel: (+356) 2123 6962 | E‑Mail: info@missio.org.mt www.missio.org.mt

Dun Stein

Monsinjur Philip Calleja

Ftit tal‑ġimgħat ilu għadda għall‑ħajja ta’ dejjem Monsinjur Philip Calleja. Tajjeb għalhekk li nibqgħu nżommu t‑tifkira tiegħu ħajja. Huwa twieled fit‑8 ta’ Diċembru 1921 fil‑Belt Valletta minn Karmena mwielda Grech u Ġużeppi. Missieru kien jaqla’ l‑għajxien ta’ kuljum bħala pjazzista; jixtri u jbigħ oġġetti fi Triq il‑Merkanti l‑Belt. Skont kif jingħad minn Monsinjur Calleja, ommu kienet intelliġenti ħafna u huwa wiret ħafna mill‑kwalitajiet tagħhom it‑tnejn. Meta żżewġu, nhar il‑Festa ta’ San Mikiel Arkanġlu, fid‑29 ta’ Settembru 1923, fil‑knisja ta’ San Pawl Nawfragu

l‑Belt, ommu kellha 21 sena u missieru 30 sena. Iċ‑ċelebrant kien Dun Emanuel Micallef. Huma kellhom sitt itfal; Anġolina, li mietet ta’ sitt snin, Philip, Marija, Pawlinu, li sar Patri Karmelitan bl‑isem ta’ Ġiljan, Ġużeppi u Karmenu. Meta kienu żgħar, il‑familja bidlet mir‑residenza ta’ Triq San Pawl għal Triq San Ġwann. Ommu u nanntu kollha kien jisimhom ‘Karmena’, għax fil‑familja kien hemm devozzjoni kbira lejn il‑Madonna tal‑Karmnu. Din l‑għożża wasslet lil ommu biex tippreżenta lit‑tfal lill‑Madonna tal‑Karmnu. Kienu jmorru m’ommhom jitolbu kull nhar ta’ Erbgħa u nhar ta’ Sibt fil‑knisja tal‑Karmnu.

Pawlinu kien jivvinta l‑praspar u darba meta kellu tliet snin waqa’ għoli ta’ erba’ sulari u ma’ ġralu xejn. Din il‑ġrajja ġibdet ir‑rabta tal‑familja mal‑Madonna tal‑Karmnu. Kien hemm raġel li kien qiegħed iqerr għand Dun Alfred Gatt fil‑knisja tal‑Erwieħ f’dak il‑waqt, Dun Alfred waqqfu u qallu: “Ieqaf; bħalissa l‑Madonna ħelset lil wieħed tifel milli jmut,” u infatti Pawlinu ma’ ġralu xejn. Żmien it‑tfulija ta’ Philip kien ukoll żmien meta kienu jgħallmuhom fuq l‑Anġlu Kustodju. Monsinjur Philip Calleja jirrakkonta li kellu tfulija sempliċi u ħelwa. Radd is‑salib meta kellu biss tliet snin, mat‑twelid ta’ ħuh Ġużi. Kellu twemmin kbir fuq l‑Anġlu Kustodju li kien dejjem lest biex iħarsu u jipproteġih. Meta kien għadu żgħir, il‑Monsinjur kien iservi l‑quddiesa fil‑knisja Ta’ Ġieżu fejn jinsab il‑Kurċifiss Mirakoluż. Meta kellu biss sitt snin, huwa daħal l‑isptar biex iżur patri tal‑Komunità Franġiskana ma’ żewġ abbatini oħra. Wara, abbati li ta s‑servizz f’Ta’ Ġieżu, kompla din

il‑ħidma fil‑knisja ta’ San Pawl Nawfragu. Dak iż‑żmien kien hemm id‑drawwa li joħorġu l‑Vjatku meta bniedem kien qed imut u Philip kien iħobb jakkumpanja lis‑Sagrament. Il‑Monsinjur kien jattendi l‑Iskola Primarja tal‑Baviera. Kull filgħaxija l‑familja tiegħu kienet tinġabar għall‑ikel u wara tgħid ir‑Rużarju flimkien. Qabel kien ilesti l‑‘homework’, u wara r‑Rużarju kienu jirrakkontaw xi stejjer u jitkellmu fuq dak kollu li għaddew minnu matul il‑jum sakemm jaqbadhom in‑ngħas. Dan kollu kien jitwettaq minn missieru li kien ukoll iħobb jurihom xi ritratti antiki li kienu miżmuma f’xi kexxun tal‑ gradenza. Kien iħobb jitkellem fuq in‑nanniet bil‑mustaċċi u dwar il‑bużnanniet li kienu jilbsu ilbies twil magħruf bħala barbazzar, u l‑istejjer li għandhom x’jaqsmu ma’ kull ritratt. Wieħed mir‑ritratti kien juri ż‑żjara ta’ missieru f’Tuneż mal‑Kumpanija Ċittadini, li kellha x‑xogħol li tferraħ lill‑emigranti Maltin b’wirjiet teatrali. L‑akbar numru t’emigranti kien ta’ 15,000 Kattoliku Malti.

Mons. Philip kellu ħafna għal qalbu l‑għaqda

Ftakar fihom fit‑talb tiegħek, għaliex huma jiftakru fina fit‑talb tagħhom.

Intenzjoni għal Quddiesa ‑ €5

Ikla nutrittiva lil seminarista għal ġimgħa ‑ €36 Paga ta’ għalliem fis‑Seminarju għall‑formazzjoni tas‑seminaristi ‑ €48

Għotja ta’ rota lil katekist biex imur jgħallem ‑ €60 Ħlas għal trasport biex seminaristi jagħmlu xogħol pastorali f’postijiet imbiegħda ‑ €115

Eluf ta’ żgħażagħ qed jiġu msejħa biex jaqdu lil Alla bħala qassisin, imma ħafna minnhom jiġu minn familji u parroċċi li huma fqar wisq biex iħallsulhom is‑snin twal ta’ formazzjoni u ordinazzjoni. Inti tista’ tgħinhom jilħqu komunitajiet li għadhom ma jafux b’Ġesù billi tħallas borża ta’ studju jew parti minnha. L‑għajnuna tiegħek, flimkien ma’ dik ta’ ħafna persuni ġenerużi bħalek tagħmel differenza kbira.

• Borża ta’

fil‑familja u l‑emigrant għax ħadem b’ruħu u b’ġismu għalihom. Kien saċerdot ħabib kbir tat‑tfal u dejjem għamlilhom ġid kbir. Ta sehmu qatigħ biex jiġi ċċelebrat Jum l‑Emigrant u ħadem biex titwaqqaf l‑Assoċjazzjoni Familja Emigranti. Huwa kien studja fis‑seminarju u fl‑Università ta’ Malta. Ġie ordnat saċerdot fis‑sena 1953. Kien maħtur Kap tal‑Uffiċċju taż‑Żwiġijiet fil‑Knisja fis‑sena 1956. Inħatar ukoll Segretarju Amministrattiv fis‑sena 1979 u serva bħala Kanċillier bejn is‑sena 1986 u s‑sena 1994. Stinka bosta biex titħallas somma bħala remunerazzjoni lis‑saċerdoti djoċesani. Ħadem ukoll biex tinkiseb biċċa art ħalli tinbena d‑Dar tal‑Providenza u ta sehmu biex id‑Dar tal‑Kleru issir fi Fleur‑de‑lys, titwaqqaf

Dar Sawra fir‑Rabat u d‑Dar ta’ San Ġużepp f’Ħaż‑Żebbuġ , u għen biex tinfetaħ Casa Leone f’San Ġiljan. Kien ukoll membru attiv f’kumitati straordinarji għar‑riformi amministrattivi, minbarra xogħol siewi ieħor li wettaq fuq bordijiet tal‑Gvern u tal‑Knisja. Wera interess kbir fid‑destin tal‑emigranti Maltin u ngħaqad mal‑Kummisjoni Emigranti tal‑Azzjoni Kattolika, u laħaq l‑Ewwel Direttur Nazzjonali tal‑Attivitajiet Kattoliċi tal‑Emigranti fis‑sena 1958. Fis‑sena 1969 waqqaf Dar l‑Emigrant u fis‑sena 1980 l‑Arċisqof Mons. Ġużeppi Mercieca għamlu delegat tiegħu għall‑immigranti u għat‑turisti. Kien ukoll teżorier u membru tal‑gvern fl‑International Catholic Migration Commission

(ICMC) f’Ġiniva. Il‑Monsinjur mar bosta kungressi internazzjonali u żar uffiċjalment l‑Awstralja, il‑Lvant Imbiegħed, l‑Amerika ta’ Fuq u pajjiżi oħra fl‑Ewropa. Fis‑sena 1969 mexxa l‑Kumitat Organizzattiv tal‑Konvenzjoni tal‑Immigranti Maltin u kien segretarju ma’ ħaddieħor fil‑Kungress Internazzjonali. Fetaħ bosta djar biex jagħti kenn lir‑refuġjati. Fis‑sena 1971 sar il‑kappillan tal‑Kamra tad‑Deputati. Kien Viċi Postulatur tal‑kawża tal‑Kanonizzazzjoni ta’ Nazju Falzon u kien l‑assistent ekkleżjastiku tal‑Azzjoni Kattolika għaż‑żgħażagħ.

Monsinju Philip Calleja għadda l‑aħħar żmien ta’ ħajtu fid‑Dar tal‑Kleru fejn mar jistrieħ fil‑Mulej fis‑16 t’Awwissu 2022. Il‑funeral tiegħu sar ftit jiem wara fil‑Knisja tal‑Ġiżwiti fil‑Belt Valletta u tmexxa minn Mons. Arċisqof Charles J. Scicluna u l‑Isqof Mons. Joe Galea Curmi, flimkien ma’ xi ħamsin saċerdot ieħor. Huwa ndifen fil‑qabar tal‑familja fiċ ċimiterju ta’ Ħaż‑Żebbuġ. Wara t‑tislima aħħarija nqrat poeżija mis‑Sinjorina Vinċenza Bernarda Zammit li tgħid hekk:

Mons. Philip Calleja jiġi ippreżentat il‑Premju Dun Mikiel Azzopardi 2018 mill‑Isqof Mons. Joe Galea Curmi.

Lil wisq maħbub u għażiż Monsinjur Philip Calleja f’jum il‑funeral tiegħu:

Għażiż Monsinjur Philip It‑Tlieta int ħallejtna F’sigħat bikrin filgħodu.

Tlieta u Disgħin sena Dejjem fil‑għalqa tal‑Mulej Ġesù lilek mar bena Tiegħu sur, għażlek b’mexxej.

Ta’ dawk li Hu mar fdalek Sabiex tmexxi ’l quddiem Migranti u refuġjati Minn kull art u kull ilsien.

Għalihom ġrejt mad‑dinja Biex jiksbu tagħhom l‑għajxien B’kull mod u kull manjiera, Ta’ kull razza u twemmin.

Kont int illi ħabbejthom Dawn kienu ħafna nies fqar Għal għandek kienu jiġu Ħafna anqas kellhom dar.

B’fiduċja fil‑Madonna Kont dejjem iddur lejha Lilek u lil dawn ħutna Lil kulħadd kont tafdalha.

Id‑data tnejn t’Awwissu, Festa tal‑Porzjunkola Kienet l‑aħħar ġurnata Illi ċċelebrajt magħna.

F’jum il‑Konsagrazzjoni L‑aħħar darba kellimtek Qabel ħallejt id‑dinja F’dan l‑ isbaħ jum ta’ ħajtek.

Issa qiegħed fil‑Glorja Titlob għalina lkoll Ħutek qraba u ħbiebek Mill‑irbit tal‑ħażen ħoll. 

Ukraine children rejoice upon receiving Solidarity Cards

Sister Lena Kuts from Lviv, Ukraine informed me about

the good news that Ukraine children received with great joy and happiness the hand‑painted Solidarity Cards sent from students of St. Margaret College Secondary School Verdala, Cospicua. Back in March, the students participated in the Solidarity Card Campaign in aid of Ukraine children. I invited

them to reflect upon Pope Francis’s message for Holy Ash Wednesday, 2nd March, where His Holiness said that the Lenten season provides an opportunity for conversion and interior renewal: “Let us prepare ourselves with confidence to follow the Lenten journey that begins today as an opportunity for conversion and interior renewal in listening to the Word of God, in prayer, in the daily exercise of charity towards one’s neighbour.”

Pope Francis also reminded pilgrims gathered in the Vatican’s Paul VI Hall that

Ukraine children rejoice upon receiving the SOLIDARITY CARDS sent by St. Margaret College Secondary School Verdala students .

Students at St. Margaret College Secondary School Verdala, participate in the SOLIDARITY CARD campaign to support Ukraine children.

March 2nd is a global day of prayer and fasting for peace in Ukraine: “Our prayer and fasting will be a plea for peace in Ukraine, remembering that world peace always begins with our personal conversion, following Christ.” So while reflecting upon Pope Francis’s message, the students worked on hand‑painted solidarity cards to support Ukraine children. This campaign was launched with the message: “Just as Jesus showered His love on us, we are also called to love and express that same unconditional love with others (John 15:12). So inviting our school students to hand paint a solidarity card for Ukraine children is a noble act of charity which makes our students more educated and sensitive to human needs. Ukraine children are surely in need of our support and just a simple card of solidarity can make a big difference. ”

During this exercise, students used their imagination and creativity in hand painting using the Ukraine word ‘Solidarnist’, meaning solidarity, as a card title. The rainbow of colours and flowers symbolize a message of hope. All cards were sent directly to the Metropolitan Archbishop of Lviv, Msgr. Mieczyslaw

Nota: Qed inġibu wkoll uħud mill‑ħafna tpinġijiet li t‑tfal Ukreni pinġew matul dan iż‑żmien diffiċli li għaddejjin minnu. Hija tassew għafsa ta’ qalb tara l‑kruha tal‑gwerra espressa minn dawn it‑tfal fit‑tpinġijiet tagħhom, li ta’ min jgħid huma verament sbieħ u ta’ talent!

Mokrzycki so they can be officially distributed to Ukraine children who are experiencing the sufferings of war. Upon receiving the solidarity cards from Malta, Msgr. Mieczyslaw Mokrzycki sent a thank you letter saying: “There are no words to express the truth of what is happening before our eyes. There are no words to express gratitude for goodness and solidarity. There is, however, one word – THANK YOU!”

Sister Lena Kuts, who is

responsible for an orphanage in Lviv, wrote: “We are well, thank God. Here in Lviv the situation is much better than in the East and South Ukraine. So we continue helping people from war zone places. Also with your help we were able to organise a few meetings for children. I found the cards from you, and I am so happy with that. Ukrainian children are very thankful to your school students from Malta for sending them the warmest greetings. With prayer!”

Apart from the Solidarity Cards, St. Margaret College sent a small donation to

Sister Lena Kuts in aid of Ukrainian children. This school project aimed to reach five of the main goals proposed by the United Nations Sustainable Development Goals: Good Health and Well‑being, Quality Education, Gender Equality, Reduced Inequalities and Peace, Justice and Strong Institutions. 

Kif

tista’ tgħin lit‑tfal fil‑missjoni:

€ 35 Uniformi, kotba, kartollerija u basket tal‑iskola lil student/a minn familja fqira

€ 140 Siġġu tar‑roti għal tifel jew tifla b’diżabilità € 450 Għajnuna biex tinbena dar fil‑missjoni

€ 100 Pagament għall‑mediċina sabiex tikkura pazjenti infettati bl‑AIDS jew bil‑malarja

€ 3,000 Xiri ta erba’ tomniet raba’ li jinħadem

Ibgħat id‑donazzjoni tiegħek lil ‘Missio’ Nru. 7, Triq il‑Merkanti, Valletta VLT 1171 Jew fuq www.missio.org.mt Għal aktar dettalji ċemplu fuq 21236962 jew 20330015 fil‑ħinijiet tal‑uffiċċju. GRAZZI!

San Franġisk Saverju flimkien ma’ Santa Tereża ta’ Lisieux huma ko‑patruni tal‑missjonijiet.Huwa twieled Spanja u flimkien ma’ Sant’Injazju ta’ Loyola waqqaf is‑soċjetà tal‑Ġiżwiti. Dan il‑missjunarju pprietka u xerred il‑Kelma t’Alla fl‑Afrika, fl‑Indja, fil‑Ġappun u fil‑Filippini. Li tkun Kattoliku f’dawn il‑pajjiżi huwa diffiċli ħafna; madankollu, Franġisk, qatt ma qata’ qalbu u kull fejn mar, kien tfakkira ħajja ta’ kif għandna nkunu Fidili fil‑Mulej, anke f’xenarji diffiċli. Huwa kien jipprietka l‑Evanġelju huwa u jivvjaġġa lejn pajjiżi mbiegħda u għammed eluf taʼ nies. Franġisk qatt ma ppjana li jsir missjunarju. Lanqas ma ppjana li jkun qassis. L‑enfasi tiegħu kienet fuq l‑istudju u t‑tagħlim, u ppjana li jsir professur tal‑filosofija fl‑Università. Imma Alla kellu pjanijiet oħra għalih.

Tanzanija l‑Afrika: Patri Franġiskan iwassal grupp ta' nies lejn ir‑raħal ta' Pomerini wara kontrolli mediċi li saru fl‑isptar.

Beata Armida Barelli

1 ta’ Diċembru 1882 ‑

Twieldet f’Milan, f’familja numeruża.

1895‑1908 ‑ Studjat f’kulleġġ fl‑Iżvizzera fejn tgħallmet kif tiltaqa’ m’Alla, tagħrfu u tħobbu. Lura Milan irrifjutat proposti ta’ żwieġ u impenjat ruħha fil‑volontarjat favur il‑fqar u l‑imwarrba tas‑soċjetà.

1917 ‑ Ħadmet fuq l‑inizjattiva tal‑konsagrazzjoni tas‑suldati lill‑Qalb Imqaddsa ta’ Ġesù.

17 ta’ Frar 1918 ‑ Waqqfet il‑Gioventù Femminile di Azione Cattolica f’Milan fuq stedina tal‑Arċisqof, il‑Kardinal Ferrari.

28 ta’ Settembru 1918 ‑ Ġiet nominata minn Papa Benedittu XV bħala President Nazzjonali tal‑Gioventù Femminile li ppromwoviet fl‑Italja kollha.

15 ta’ Novembru 1919 ‑

Waqqfet flimkien ma’ Patri Gemelli l‑Istitut Sekolari tal‑Missjunarji tar‑Regalità ta’ Kristu, familja ta’ lajċi nisa kkonsagrati lil Alla.

7 ta’ Diċembru 1921 ‑ Ġiet inawgurata l‑Università Cattolica del Sacro Cuore

f’Milan. Armida kienet membru tal‑kumitat għall‑promozzjoni u l‑bidu ta’ din l‑Università bħala teżoriera.

17 ta’ Settembru 1923 ‑ Beda fiċ‑Ċina l‑Istitut Benedittu XV li minnu ħarġet il‑Kongregazzjoni tas‑Sorijiet Franġiskani tal‑Qalb Imqaddsa ta’ Ġesù li għadha ħajja sal‑lum. Armida ħeġġet lis‑soċji tal‑GF sabiex isostnu din il‑missjoni.

1927‑1929 ‑ Organizzat l‑Opra tar‑Regalità ta’ Sidna Ġesù Kristu għat‑tixrid ta’ spiritwalita’ ċċentrata fuq il‑Liturġija u fuq Kristu.

1946 ‑ Ġiet innominata minn Papa Piju XII Viċi President Ġenerali tal‑Azzjoni Kattolika Taljana.

1949 ‑ Laqtitha l‑marda tal‑paraliżi bulbari li hi għexet b’fidi u li offriet b’mod partikolari għat‑twettiq tal‑ħolma tal‑Fakultà tal‑Mediċina, li llum hija l‑Policlinico Gemelli ta’ Ruma.

15 t’Awwissu 1952 ‑ Mietet

fl‑età ta’ 69 sena f’Marzio fi sbieħ il‑jum tal‑Assunta.

1960 ‑ Beda l‑proċess għall‑kawża ta’ kanonizzazzjoni.

1 ta’ Ġunju 2007 ‑ Ġiet iddikjarata Venerabbli minn Papa Benedittu XVI.

2021 ‑ Papa Franġisku approva l‑miraklu attribut lil Armida.

30 ta’ April 2022 ‑ Ġiet ibbeatifikata f’Milan mill‑Kardinal Marcello Semeraro.

19 ta’ Novembru ‑ Jum li fih infakkru lil Armida.

It‑talisman ta’ ħajjet il‑Beata, miktub minnha stess: Il‑fiduċja fil‑Qalb Imqaddsa.

“Iva afdaw fih dejjem, fis‑sigħat ta’ hena biex tkunu sinċiera u ma tiżvijawx, fis‑sigħat ta’ diqa biex ma

ċċedux , fid‑diffikultajiet biex tegħlbuhom, fil‑mument ta’ provi biex tagħtuhom valur, fix‑xogħol biex twettquh b’mod sopranaturali, fl‑għażla tal‑istat biex tagħrfu u tagħmlu r‑rieda t’Alla, f’kull kontinġenza tal‑ħajja, biex dejjem tgħixu fi stat ta’ grazzja, u li

tkunu fil‑grazzja fis‑siegħa tal‑mewt, meta jrid Hu, li tkun ħelwa fuq qalbu.”

“O Ġesù , dak li għandi, dak li jien, hawn hu. L‑attività kollha tiegħi ħudha f’tiegħek u agħmel biha l‑opra tal‑glorja tiegħek,” Beata Armida Barelli. 

Qiegħed nibgħat il‑ħlas ta’ € permezz ta’ ċekk pagabbli lil Missio Malta biex isiru Quddies fil‑missjoni għar‑ruħ/għall‑erwieħ ta’:

Isem u kunjom:

Indirizz: Belt/ Raħal: Kodiċi Postali: Tel:

N.B. Napprezzaw il‑kontribuzzjoni ta’ mill‑inqas €5 għal kull quddiesa. Il‑quddies kollu jitqaddes fil‑pajjiżi tal‑missjoni.

MALTA MISSJUNARJA – L‑20 PARTI

Inkomplu naqraw mill‑imgħoddi

Għal sentejn sħaħ, ir‑rokna letterarja L‑Għana tal‑Ġnus kienet tidher kull xahar fil‑Paġna Għat‑Tfal mill‑Missjunarju x‑Xiħ bejn Jannar 1965 u Diċembru 1967. Peress li DAX kien responsabbli minn din il‑paġna taħt il‑psewdonimu ta’ ‘Il‑Missjunarju x‑Xiħ’, aktarx li l‑qlib għall‑Malti ta’ dawn l‑għanjiet barranin kien isir minnu wkoll. Fejn stajt, ġbarthom fi gruppi skont is‑suġġett jew il‑poeta li jkun.

Il‑fjur taċ‑ċirasa huwa simbolu tal‑kultura Ġappuniża. Is‑siġra tagħha tagħmel żahar irqiq abjad għall‑ħabta ta’ Marzu/ April u frott qisu boċċi tondi ħomor u jleqqu. Hija tagħmel il‑fjuri fi żmien ir‑Rebbiegħa li fih jinżamm il‑festival ta’ Hanami – l‑arti ta’ kif tħares lejn il‑fjuri. Iżda, filwaqt li għaċ‑Ċiniżi

l‑fjur taċ‑ċirasa huwa biss simbolu ta’ sbuħija u natura, għall‑Ġappuniżi jissimbolizza l‑innoċenza u l‑ħajja tranżitorja. Barra minn hekk, skont leġġenda qadima ħafna, il‑fjuri bojod tas‑siġra taċ‑ċirasa kienu saru roża b’demm il‑ġellieda Samuraj stess.

Fl‑Għana tal‑Ġnus niltaqgħu ma’ tliet għanjiet b’rabta ma’ fjur iċ‑ċirasa: (1) Ir‑Ruħ tal‑Ġappun ta’ Motori Norinaga (1730‑1801)1: “Jekk xi ħadd qatt isaqsi x’inhi r‑ruħ tal‑Ġappun: huwa l‑fjur taċ‑ċirasa li jfewwaħ ix‑xemx hi u tqum.” (Sena XXXIII, Jannar 1965, nru.1, p.19); (2) “Fjuri taċ‑Ċirasa” ta’ Issa Kobayashi (1763‑1828)2:“Donnkom mis‑sema / inżiltu qatra qatra, / tant intom sbieħ, / o fjuri taċ‑ċirasa.” (Sena XXXIV, Jannar 1966, nru.1, p.23); (3) L‑Agħma ta’ Takarai Kikaku3: Biex jitgħaxxaq biċ‑ċirasa ffjurita

Il‑fjur taċ‑ċirasa – simbolu kulturali Ġappuniż.

/ immexxi minn ommu ġej iċ‑ċkejken agħma. (Sena XXXIV, Diċembru 1966, nru.12, p.287).

Niltaqgħu wkoll ma’ tliet għanjiet tradizzjonali: (1) Il‑banana huma sbieh, oj! / Ejjew ħalli tixtru! / Huma sofor bħax‑xemx, oj! / Ejjew ħalli tieħdu! / Fuq ix‑xtut tax‑xmara l‑kbira / Huma bexxqu /Max‑xemx tal‑Indja misterjuża / Fetħu l‑fjuri!

1 Dan il‑poeta Ġappuniż kien skular fi ħdan l‑iskola tal‑filoloġija u filosofija Ġappuniża li nbdiet matul il‑perijodu Tokugawa. Kien attiv ħafna fiż‑żmien il‑perijodu Edo. Huwa jitqies bħala wieħed mill‑erbat irjus il‑kbar tal‑moviment akkademiku Kokugaku.

2 Poeta Ġappuniż u qassis Buddist lajk tal‑Jōdo Shinshū – l‑iskola Buddista tal‑Arti Pura – magħruf għall‑ħajku u l‑ġurnali li jittrattaw suġġetti speċjalizzati. Magħruf aħjar sempliċiment bħala Issa, isem tal‑pinna li jfisser ‘Kikkra Te’. Jitqies bħala wieħed mill‑erba’ mgħallmin tal‑ħajku fil‑Ġappun flimkien ma’ Bashō, Buson u Shiki.

3 Magħruf ukoll bħala Enomoto Kikaku, poeta Ġappuniż tal‑ħajku u wieħed fost l‑aqwa dixxipli ta’ Matsuo Bashō. Missieru riedu jilħaq tabib bħalu, iżda minflok, ibnu għażel li jsir poeta professjonali tal‑ħajku – xorta ta’ poeżija magħmula minn tliet versi mqassmin b’dan il‑mod: tal‑ewwel b’ħames sillabi, it‑tieni b’sebgħa, u t‑tielet mill‑ġdid b'ħamsa.

[L‑għana tal‑bejjiegħa tal‑banana u tamar Indjani] (Sena XXXIII, Lulju 1965, nru.7, p.139); (2) “L‑art tagħna, l‑art tagħna, din hija, / l‑art tagħna, ja aħwa. / ’Il fuq l‑Imalaja u ’l isfel il‑baħar, / muntanji tal‑għaġeb, muntanji / fil‑lvant u l‑punent. / Ja l‑aħwa, muntanji tal‑għaġeb.” [Għanja li t‑tfal kollha Indjani jitgħallmu l‑iskola] (Sena XXXIII, Awwissu 1965, nru.7, p.159) (3) Fis‑sema l‑qawsalla, / u fjur kullimkien; / blanzuni sbieħ imlewna / f’dal‑gżejjer hekk ħelwin. (It‑tieni strofa

hija settenarja) Bil‑lejl ix‑xita nieżla / u l‑fwieħa ta’ mal‑jum; / fejn qatt tinsab art oħra / Bħal Samoa fil‑ġmiel? [Għanja tal‑Gżejjer Samoa]4 (Sena XXXIII, Settembru 1965, nru.9, p.179).

Żewġ għanjiet oħrajn, li għandhom mill‑istess versi, huma pinna ta’ Kubutsu Otani5 : “Tfajjel li b’ħalqu mbexxaq / jitnikker jitgħaxxaq bil‑fjuri: / għid: Dan huwa anġlu tas‑sema!” (Sena XXXIII, Ottubru 1965, nru.10, p.203); Tfajjel: Tfajjel li b’ħalqu

miftuħ / jieqaf jara l‑fjuri: / dan huwa l‑Buddha.6 (Sena XXXV, Jannar 1967, nru.1, p.20). Ma’ dawn nistgħu nżidu oħra bl‑isem ta’ Tfajjel Mejjet: Għadu hekk żgħir it‑tfajjel tiegħi / li ma jafx isib it‑triq! / O Messaġġier tad‑dinja l‑oħra / ismagħni: jekk inħallsek / iġġibuli fuq spallejk? [Għanja tal‑poeta Ġappuniż Yamanoe No Okura7] (Sena XXXIII, Novembru 1965, nru.11, p.227).

Hemm imbagħad għadd t’għanjiet b’tema astratta: (1) Sentimenti: Qiegħda tonxor il‑kimono8 / taċ‑ċkejken tagħha / iktar fil‑għoli / minn dak tal‑papà [Anon] (Sena XXXIV, Frar 1966, nru.2, p.47); (2) Ħemda: Fuq l‑għadira mejta / il‑ħoss ta’ żrinġa li qed togħdos. [Basho Matsuo – poeta Ġappuniż] (Sena XXXIV, Lulju 1966, nru.7, p.167); (3) Skiet: O x’sikta fix‑xagħri! / Mingħajr għasfur fl‑ajru. / Għoljiet ramel somor. / U ’l bogħod, ’il bogħod ħafna / it‑truf ta’ dax‑xagħri. / Fuq naħa u fuq

4 Il‑gżejjer ta’ Samoa qegħdin ġon‑Nofsinhar tal‑Paċifiku u jiffurmaw parti mill‑Polinesja u l‑usa’ reġjun tal‑Oċeanja. F’dik li hija amministrazzjoni, l‑arċipelagu jħaddan l‑Istat Indipendenti ta’ Samoa u l‑parti l‑kbira ta’ Samoa tal‑Amerika.

5 Poeta Ġappuniż tal‑ħajku u qassis Buddist. Kien it‑23 patrijarka tat‑tempju Higashi Honganji fi Kyoto.

6 Il‑vers tal‑aħħar ifisser: il‑perfezzjoni tal‑bniedem.

7 Poeta Ġappuniż, magħruf l‑aktar għall‑ktieb ta’ poeżija tat‑tfal u taċ‑ċittadini komuni. Kien membru tal‑missjonijiet Ġappuniżi lejn iċ‑Ċina Tang u kontributur għall‑Man'yōshū – l‑eqdem ġabra li teżisti tal‑waka Ġappuniża (tip ta’ poeżija fil‑letteratura klassika Ġappuniża) – fejn kitbietu kellha influwenza qawwija Ċiniża.

8 Libsa ta’ fuq twila u dejqa tal‑ħarir/drapp ħafif ieħor bi kmiem qsar wesgħin li tintrabat mill‑qadd b’ċoff.

Bejjiegħ Indjan tal‑banana.

oħra / tal‑palm hawn is‑siġar; / Fuq ir‑ramel imdieheb / għeliem tal‑imrieħel. / Djar ċkejkna tat‑tfal / jinħbew qalb is‑siġar. / Hu kbir u hekk wisa’ / ix‑xagħri bħal baħar. / U l‑iġmla f’dal‑baħar / għaddejja mgħobbija.9 (Sena XXXIV, Settembru 1966, nru.9, p.215); (4) Ir‑Ruħ tax‑Xemx: “Kemm kienet tkun ħaġa sabiħa / Li kieku l‑bnedmin kellu jkollhom / Ruħ tixbah lil dik tax‑xemx tielgħa / Filgħodu, fis‑sema kaħlani!” [Mutsu Hito, Ġappuniż] (Sena XXXV, Lulju 1967, nru.7, p.166); (5) Uġigħ ta’ Qalb: Inqatgħet il‑ħajta tat‑tajra10 / U taret lil hinn mill‑għadira; / Maqsuma din qalbi, xħin nilmaħ il‑gżira, / Il‑gżira t’hemm isfel, li le ma tridni! [Għanja Batak11 Indonesja] (Sena XXXV, Novembru 1967, nru 11, p.262); (6) Fidi: Int qed tgħid li mill‑għadira / ma tistax taqbad il‑qamar. / Għala qatt? M’għandekx il‑ħila? / Aqbad ġo idejk ftit ilma / u ġo idejk issib il‑qamar. [Poeta Ġappuniż mhux magħruf] (Sena XXXV, Frar 1967, nru.2, p.38).

Fil‑ħarġa ta’ Mejju tal‑1966 dehret għanja dwar l‑omm: “MAMMA / ix‑xagħar li għandi / maħlulin fuq irkubbtejk / huma bħal eluf u eluf / ħjut tal‑ħarir / li inti tajtni rigal.” [Il‑kittieba hija poetessa għadha ħajja Ping Sing – Ċiniża] (Sena XXXIII, Mejju 1965, nru.5, p.99). L‑istess għanja dehret sena wara: Mamma: Mamma: / Ix‑xagħar sbejjaħ tiegħi / li hemm maħlul fuq irkobbtejk / huwa bħal eluf u eluf ħjut tal‑ħarir / li inti irregalajtli. [Ping Sing, poetessa Ċiniża li għadha ħajja] (Sena XXXIV,

9 Huma l‑ħsibijiet ta’ tifla tad‑deżert imdorrija tara l‑firxa kbira tar‑ramel.

Mejju 1966, nru.5, p.119).

Mill‑banda l‑oħra, fil‑bidu tar‑Rebbiegħa tas‑sena ta’ wara dehru żewġ għanjiet oħrajn: (1) Minn taħt is‑silġ / li r‑riħ sħun iħoll, / ir‑ragħwa bajda / tal‑ilma li qed iqum / huwa l‑ewwel fjur / tar‑Rebbiegħa / li qiegħda tibda. [Kimmochi Saionji]12 (Sena XXXV, Marzu 1967, nru.3, p.68); (2) April: Huwa / in‑nifs t’April / li, / bil‑ħlewwa kollha / iqajjem il‑petali tal‑ġilju13 [Poeżija antika anonima t’awtur Korean] (Sena XXXV, April 1967, nru.4, p.94). 

10 It‑tajra hija oġġett magħmul mill‑karti u l‑qasab li jtajru t‑tfal miżmuma minn lenza. Ġieli tissejjaħ ukoll manoċċa jew ħamiema.

11 Terminu kollettiv li jintuża biex jidentifika għadd ta’ gruppi etniċi Awstronesjani li jiġu mill‑qrib ta’ xulxin li jinsabu b’mod predominanti fit‑Tramuntana ta’ Sumatra, l‑Indonesja, li jitkellmu l‑lingwi Batak.

12 Politiku magħruf u ta’ ħila li serva bħala Prim Ministru tal‑Ġappun bejn l‑1906 u l‑1908, u bejn l‑1911 u l‑1912. Fl‑1920 tgħolla minn markiż għal prinċep.

13 Xitla u l‑fjura tagħha tinbet minn basla u twarrad abjad f’Mejju magħrufa wkoll bħala l‑Ġilju tal‑Madonna.

It‑tajr f’‘Uġigħ ta’ Qalb’, għanja Indonesjana.

Il‑Milied

huwa żmien mill‑isbaħ biex niltaqgħu flimkien mal‑familja u l‑ħbieb tagħna, u nirriflettu dwar għaliex aħna niċċelebraw din l‑okkażjoni tant speċjali. Hija tifkira tal‑grazzja t’Alla li permezz tat‑twelid ta’ Ġesù, ingħatajna d‑don tas‑salvazzjoni.

Dan il‑Milied, int mistieden biex taqsam il‑messaġġ ta’ fidi, tama u mħabba billi

tagħti rigal tassew importanti lill‑maħbubin tiegħek ‑ rigal li jippermettilek ukoll li tilħaq u tgħin komunitajiet fil‑bżonn madwar id‑dinja. Agħtina l‑appoġġ tieghek billi tixtri ‘Life Giving Gift’ illum ! Għandna għażla meraviljuża ta’ rigali u ma’ kull rigal tirċievi kartolina li turi ritratt tar‑rigal li għażilt sabiex tikteb messaġġ personali qabel tintbagħat lil min tkun xtrajt ir‑rigal.

Meta tixtri rigali bħal dawn isserraħ moħħok li jintgħoġbu żgur!

• Ċemplilna fuq 21236962 jew 21550267 (Għawdex) biex tixtri rigal mil‑lista u niġu bil‑kartolina aħna u niġbru d‑donazzjoni dak il‑ħin stess.

• Onlajn fuq: https://missio.org.mt/life‑giving‑gifts/

• Għal donazzjoni ta’ aktar minn €21 ibgħat ċekk indirizzat lil Missio flimkien mal‑għażla tiegħek, ismek, in‑numru tat‑telefown u l‑indirizz, u tirċievi l‑kartolina bil‑posta.

• Ejja sal‑ħanut tagħna ‘Faith, Hope & Charity’ fi Triq il‑Merkanti, il‑Belt.

Missio ‑ (Uffiċċju Missjunarju), Nru. 7, Triq il‑Merkanti, il‑Belt Valletta VLT 1171. Tel: 2123 6962

• Imejl: info@missio.org.mt

Uffiċċju Missjunarju, Nru. 7, Triq l‑Imgħallem, ir‑Rabat, Għawdex VCT 9066. Tel: 2155 0267 • Imejl: gozo@missio.org.mt

€7 – Tiġieġa għal familja fil‑Perù

€10 – Pjanċa tal‑metall, parti minn saqaf ta’ kappella

€17 – Qażquż lil familja kbira fil‑bżonn

€55 – Mogħża tal‑ħalib għal familja żvantaġġata

€125 – Magna tal‑ħjata u banketta lil nisa u tfajliet minn ambjenti ta’ faqar

€140 – Siġġu tar‑roti għal tifel jew tifla b’diżabilità

€150 – Rota lil tifel jew tifla biex imorru l‑iskola

€150 – Edukazzjoni għal sena lil tifel jew tifla fil‑bżonn

€500 – Tħaffir ta’ bir għal ilma nadif

Nifirħu Ma’ Wieħed Mill‑Kollegi Ta’ Missio

Getting a Gold medal in International Indian Quiz Competition is always a splendid feeling for me. I am super elated to share that I have been conferred the Gold medal for International Indian Quiz Competition (AKAM Quiz) by the High

Commission Of India to Malta, Ministry of External Affairs New Delhi, Government of India. (I secured rank first from the Republic of Malta).

I would like to thank all my gurus who nurtured me throughout this journey, and my family, Missio Malta & friends who were always there by my side. Starting the journey from the student to the gold medalist was

splendid and rejoicing. Finally, the diligence and the sleepless night paid off.

Thank you India & Malta for making me a better version of myself.

“Failure I can live with. Not trying is what I can’t handle!” ‑ Olympic gold medal winner Sanya Richards‑Ross (USA, Athletics)

Mr. Chetan Pitroda 

TFAL MISSJUNARJI

Programm għat‑tfal bi produzzjoni ta’ MissioTfal u preżentazzjoni ta’ Claudia Cini bl‑għajnuna ta’ Nancy Camilleri. Kull nhar ta’ Tnejn u kull nhar ta’ Ġimgħa fit‑3:30pm fuq Radju Marija 102.3FM (Malta) / 107.8FM (Għawdex).

Novembru

Wasal fl‑aħħar ix‑xahar ta’ Novembru, Aħna ngħidulu x‑xahar tal‑erwieħ, Ifakkarna fl‑għeżież tagħna, Li marru fejn Kristu fis‑sema għall‑mistrieħ.

Novembru bilfors ifakkarna, Li qed joqrob żmien il‑Milied, Tinduna li kbirt sena oħra U tiskanta kif sena għaddiet!

U nara fil‑ġnien il‑weraq jisfaru U nara f’rokna mwarrba mal‑ħajt, Zokk qed jarmi l‑fjuri f’Novembru, Iva lilek rajt u vera ggustajt.

Għalik qed ngħid ħelwa ponsjetta, Fir‑riħ fix‑xita u l‑bard, Bellaħtni kif minn zokk niexef Ħareġ ġmielek u mtlejt bil‑ward.

X’int ħelu o xahar ta’ Novembru Ma nsejtx lil Ġesù Bambin, Bil‑ponsjetta ħallejtlu l‑fjuri, B’ward mill‑isbaħ u l‑aktar fin.

Paul Caruana 

'Dinja Mutur' huwa proġett eċċitanti li Missio beda fuqu b'kollaborazzjoni ma' Stephen Formosa, li ser ikun qed isuq il‑mutur tiegħu madwar l‑Afrika, l‑Asja u l‑Amerika t'Isfel f'avventura ta' vjaġġ waħdu. Matul il‑vjaġġ, Stephen ser ikun qed jgħaddi minn irħula bi proġetti appoġġati u ffinanzjati minn Missio sabiex jiddokumenta l‑esperjenza tiegħu. Minn għajnejn Stephen, wieħed ser ikun jista’ jara stampa ċara u reali ta’ kif Missio jgħin komunitajiet li jgħixu f’irħula remoti u kif Missio jinvesti fit‑tul fl‑edukazzjoni ta’ dawn l‑individwi. Il‑kontribuzzjoni ġeneruża tiegħek tgħinna nsostnu lil Stephen matul il‑vjaġġ tiegħu waħdu madwar il‑kontinenti u jgħin lil Missio jittrasmetti l‑esperjenza tiegħu sabiex inkunu nistgħu ngħixu dan il‑vjaġġ eċċitanti u l‑proġetti li jibdlu l‑ħajja, imwettqa grazzi għall‑ġenerożità ta’ ħafna.

https://missio.org.mt/donate/projects/education‑training/dinja‑mutur/

Adopt a Grandparent Combat Loneliness

Tweġġa’ meta tħossok waħdek... iżda Missio, flimkien ma’ Newsbook.com.mt ħarġu b’inizjattiva li tagħtik il‑possibilità li ssib qalb ta’ ħbiberija permezz tal‑proġett Adopt a Grandparent. Jekk inti interessat tipparteċipa, ċempel fuq 2122 2001.

www.adoptgrandparent.org

POWERED BY

Jien. Int. Aħna. Flimkien.

Dan il‑proġett huwa ffinanzjat mill‑Malta Social Impact Awards.

Nirringrazzjawk tal‑appoġġ tiegħek.

Il‑Ħidma Evanġelika ta’ Marija Santissima B ħala Missjunarja

It‑Tmintax‑il Parti

iħobb jikteb ħafna poeżiji fuq il‑Madonna, inaqqax isimha fuq is‑siġar u kien jirreċita kuljum l‑uffiċċju ċkejken tal‑Verġni Mbierka.

Id‑Dehra tal‑Madonna tal‑Karmnu, f’Aylesford, l‑Ingilterra Fis‑16 ta’ Mejju, il‑Knisja Kattolika tfakkar lil San Xmun Stock, patri Karmelitan tas‑Sekli 12 u 13 li d‑dehra li kellu tal‑Verġni Marija hija s‑sors tad‑devozzjoni tal‑Iskapular Kannella. San Xmun Stock twieled fil‑Kontea Ingliża ta’ Kent minn waħda mill‑aktar familji Nsara magħrufa fl‑Ingilterra, fil‑Kastell ta’ Harford fl‑1165. Jingħad li minn żgħożitu kellu qima u mħabba kbira lejn Alla,

sal‑punt li telaq mid‑dar ta’ 12‑il sena biex jgħix f’foresta bħala eremita. Għalkemm ftit huwa magħruf dwar il‑ħajja bikrija tiegħu, skont it‑tradizzjoni, l‑isem Stock, li jfisser ‘zokk ta’ siġra’, ġej mill‑fatt li kien jgħix f’zokk ta’ siġra kbira tal‑ballut imħaffra. Fuq l‑eżempji tal‑ewwel eremiti, huwa kien jgħix fuq ħxejjex aromatiċi, għeruq tal‑pjanti u siġar, tuffieħ selvaġġ u ilma, u kien iqatta’ l‑ħin fit‑talb u l‑meditazzjoni. Sa minn tfulitu kellu devozzjoni kbira lejn il‑Verġni Marija, kien

Wara għoxrin sena ta’ ħajja solitarja ta’ eremitaġġ fil‑foresta, reġa’ lura fil‑familja tiegħu u kompla bl‑istudji tiegħu, b’mod partikolari t‑teoloġija. Wara reġa’ lura fl‑eremitaġġ, li mbagħad kien ħallieh definittivament fl‑1212. Ir‑raġuni kienet ir‑rivelazzjoni li l‑Verġni Marija għamlitlu dwar li kien se jiġi Ordni fiż‑żona tiegħu li kien ddedikat ħafna għad‑devozzjoni tagħha u xtaqitu jingħaqad miegħu. Ftit snin wara, żewġ patrijiet Karmelitani waslu l‑Ingilterra mill‑Palestina biex iwaqqfu monasteru hemmhekk. Xmun ingħaqad mal‑Ordni tagħhom għal ftit snin. Sar saċerdot fl‑età ta’ 40 sena u ftit wara mar pellegrinaġġ lejn l‑Art Imqaddsa, imma reġa’ lura l‑Ingilterra meta l‑Musulmani invadew l‑Art Imqaddsa. Mal‑wasla tiegħu lura, ingħaqad mal‑Ordni

Karmelitan u eventwalment wara xi snin sar il‑Prijur Ġenerali tal‑Ordni.

L‑Oriġni tal‑ Ordni Karmelitan Dan l‑Ordni għandu l‑oriġini tiegħu fuq il‑Muntanja tal‑Karmelu, medda twila muntanjuża f’Iżrael/Palestina, fejn, kif naqraw fl‑Ewwel Ktieb tas‑Slaten, il‑Profeta Elija, madwar is‑Seklu 8 Q.K. iddefenda l‑fidi vera f’Alla ta’ Iżrael meta rebaħ l‑isfida kontra s‑saċerdoti ta’ Bagħal. Kien ukoll fuq din il‑muntanja li l‑istess profeta, li beda tradizzjoni twila ta’ ħajja kontemplattiva u talb, ra s‑sħaba ċkejkna li ġabet ix‑xita li tat l‑ħajja wara nixfa twila. Minn

żminijiet antiki din il‑muntanja kienet meqjusa bħall‑Ġnien tal‑Palestina, u simbolu tal‑fertilità u s‑sbuħija. Għax tabilħaqq ‘Karmelu’ tfisser ‘ġnien’. Madwar il‑bidu tas‑Seklu 13, (forsi wara t‑Tielet Kruċjata 1189‑1191), xi pellegrini Kristjani mill‑Ewropa, ingħaqdu flimkien f’komunità qrib ‘in‑nixxiegħa ta’ Elija’, f’wieħed mill‑widien dojoq tal‑muntanja tal‑Karmelu, biex jgħixu l‑Kristjaneżmu bħala eremiti fuq l‑eżempju tal‑Profeta Elija. Huma bnew kappella f’nofs l‑eremitaġġ u ddedikawha lil Marija Bambina. Saru magħrufa bħala l‑Fratelli tal‑Madonna tal‑Karmnu; aktar tard bħala Karmelitani. L‑istil ta’ ħajja

axxetika u kontemplattiva tagħhom kienet magħquda mad‑devozzjoni lejn Marija Santissima.

Bejn l‑1206 u l‑1214, Albertu ta’ Avogardo, Patrijarka ta’ Ġerusalemm, fuq talba tagħhom stess, għaqqad dawn l‑eremiti flimkien fi grupp wieħed u tahom formula ta’ għajxien li esprimew l‑ideali eremetiċi stess (propositum) li jirriflettu l‑ispirtu tal‑pellegrinaġġ lejn l‑Art Imqaddsa u tal‑komunità bikrija ta’ Ġerusalemm. Approvazzjonijiet suċċessivi ta’ din il‑formula tal‑ħajja minn diversi Papiet għenu fil‑proċess tat‑trasformazzjoni tal‑grupp f’Ordni reliġjuż; fatt li seħħ fiż‑żmien tal‑approvazzjoni definittiva tat‑test bħala regola minn Papa Innoċenzu IV, fl‑1247. Għalhekk, l‑Ordni Karmelitan ħa postu flimkien mal‑Ordnijiet Mendikanti. Madanakollu, madwar is‑Sena 1225, il‑Karmelitani, li kienu mġiegħla jabbandunaw il‑post tal‑oriġini tagħhom minħabba l‑inkursjonijiet u l‑persekuzzjonijiet tas‑Saraċini li kienu qed jerġgħu jiksbu l‑Art Imqaddsa mingħand il‑Kruċjati, kellhom imorru lura lejn pajjiżhom.

San Ġwann tas‑Salib, San Peter Tumas u San Simon Stock. Pittura li tinsab fil‑Knisja ta’ Stella Maris ġewwa Haifa l‑Iżrael.

Id‑Dehra tal‑Madonna lil Xmun Stock

F’dan l‑isfond storiku, fl‑1241, il‑Baruni ta’ Gray tal‑Ingilterra kien sejjer lura f’pajjiżu mill‑Kruċjati fil‑Palestina u ġab lura miegħu grupp ta’ reliġjużi Karmelitani mill‑muntanja qaddisa tal‑Karmelu. Mal‑wasla tiegħu, il‑Baruni ppreżentalhom dar żgħira fil‑belt ta’ Aylesford, bil‑ħsieb li sservi għalihom bħala monasteru. Kien proprju

f’dak iż‑żmien li Xmun ingħaqad magħhom fejn ftit wara sar Prijur Ġenerali. Iżda, kien hemm ħafna problemi li nqalgħu li Xmun ħasshom impossibbli li jsib tarfhom waħdu. Fost dawn kien hemm il‑kunflitt tar‑Re Brittaniku mal‑Papa. San Xmun ikkompona l‑innu magħruf ‘Alma Redemptoris Mater’ f’ġieh l‑Omm Marija biex jitlob għat‑tmiem ta’ dak il‑kunflitt. It‑talb tiegħu instema’. Fis‑16 ta’ Lulju

1251, għamel talba sabiħa lil Marija Santissima li għadha tingħad mill‑Ordni sal‑ġurnata tal‑lum. Imbagħad, il‑Madonna dehret lil Xmun u tagħtu l‑iskapular kannella (parti mil‑libsa tal‑patrijiet Karmelitani) u qaltlu: “Irċievi, ibni l‑maħbub, dan l‑iskapular tal‑Ordni tiegħek. Dan ikun privileġġ għalik u għall‑Karmelitani kollha. Kull min imut liebes b’devozzjoni dan l‑iskapular ma jbatix fil‑fjammi ta’ dejjem.” Xmun imtela’ bil‑ferħ għall‑għotja ta’ dan l‑iskapular mingħand il‑Madonna u ġera jgħid lil ħutu l‑patrijiet Karmelitani kollha. Huwa rringrazzja lil Marija Santissima għal dan u għall‑grazzji li jagħti lil kull min jilbsu. Ftit wara, id‑diffikultajiet kollha li kien iltaqa’ magħhom fl‑Ordni ġew solvuti.

L‑Approvazzjoni tal‑Vatikan

Papa Piju XII spiss tkellem dwar l‑Iskapular Kannella. Fis‑sena 1951, f’għeluq is‑700 sena mid‑dehra tal‑Madonna lil San Xmun Stock, il‑Papa, fid‑diskors tiegħu lill‑udjenza kbira miġbura f’Ruma għal din l‑okkażjoni, irrefera għall‑iskapular bħala: “Is‑Sinjal tal‑Konsagrazzjoni lill‑Qalb Bla Tebgħa ta’ Marija. L‑iskapular

Il‑Madonna tal‑Karmnu u l‑Qaddisin tal‑Karmelu. Simon Stock jinsab fuq il‑lemin. Pittura ta' Pietro Novelli.

jirrappreżenta wkoll il‑madmad ħelu ta’ Ġesù Kristu li Marija tgħinna nġorru.” Fl‑aħħar nett, il‑Papa kompla jgħid li: “L‑iskapular jimmarkana bħala wlied magħżula ta’ Marija, u jsir għalina ‘ilbies tal‑Grazzja.” F’din l‑istess okkażjoni, il‑Papa ħeġġeġ ħafna lin‑nies biex jilbsu l‑Iskapular Kannella. Il‑Madonna talbet din il‑konsagrazzjoni fl‑aħħar dehra tagħha f’Fatima, bħala l‑Madonna tal‑Karmnu, u tat l‑Iskapular Kannella lid‑dinja kollha. Kien l‑aħħar appell kommoventi tagħha lill‑erwieħ biex jilbsu l‑iskapular tagħha bħala sinjal tal‑konsagrazzjoni tagħhom lill‑Qalb Bla Tebgħa ta’ Marija. Stqarrija dottrinali tad‑29 ta’ Novembru 1996, approvata mill‑Kongregazzjoni għall‑Qima Divina u

d‑Dixxiplina tas‑Sagrament tgħid: “Id‑devozzjoni lejn il‑Madonna tal‑Karmnu hija marbuta mal‑istorja u l‑valuri spiritwali tal‑Ordni tal‑Fratelli ta’ Marija Bambina tal‑Karmnu u hija espressa permezz tal‑iskapular. Għalhekk, min jirċievi l‑iskapular isir membru tal‑Ordni u jwiegħed lilu nnifsu li jgħix skont l‑Ispiritwalità tagħha u skont il‑karatteristiċi tal‑istat tiegħu/tagħha fil‑ħajja.”

Id‑devozzjoni lejn l‑Iskapular Kannella tibqa’ mifruxa u rrakkomandata mill‑Knisja Kattolika. Il‑Karmelitani jkomplu jsibu tifsira fl‑istorja u l‑ikonografija tradizzjonali ta’ San Xmun Stock li rċieva l‑iskapular, partikolarment bħala riflessjoni filjali ma’ Marija. Meta Papa San Ġwanni Pawlu II indirizza lill‑familja

Karmelitana, fil‑25 ta’ Marzu 2001, fl‑okkażjoni tas‑750 Anniversarju mill‑għoti tal‑Iskapular mill‑Madonna, qal: “Maż‑żmien dan il‑wirt Marjan tal‑Karmelu sar, permezz tat‑tixrid tad‑Devozzjoni tal‑Iskapular Mqaddes, teżor għall‑Knisja kollha. Bis‑sempliċità tiegħu, il‑valur antropoloġiku tiegħu u r‑relazzjoni tiegħu mal‑irwol ta’ Marija fir‑rigward tal‑Knisja u l‑umanità, din id‑devozzjoni kienet aċċettata b’mod tant profond u wiesa’ mill‑Poplu t’Alla, li ġiet espressa fit‑tifkira tas‑16 ta’ Lulju fuq il‑Kalendarju Liturġiku tal‑Knisja Universali: Il‑Festa tal‑Madonna tal‑Karmnu.”

San Xmun Stock miet f’Bordeaux, fi Franza, fl‑età ta’ 100 sena fis‑16 ta’ Mejju 1265, u ndifen fil‑Katidral ta’ Bordeaux. 

Rivista missjunarja b’40 paġna, kollha bil‑kulur, maħruġa minn Missio (Uffiċċju Missjunarju) għal aktar minn 80 sena Aġġorna ruħek fuq id‑Dinja Missjunarja. Abbona fir‑Rivista Malta Missjunarja fejn issib: Aħbarijiet mid‑dinja missjunarja | Intenzjoni tax‑xahar Esperjenzi missjunarji Maltin u Għawdxin | Ċajt u kompetizzjonijiet Dan kollu għall‑prezz ta’ €21 għal abbonament ta’ sentejn li jinkludi wkoll Kalendarju MIssjunarju b‘xejn.

Tista’ tabbona online fuq: www.missio.org.mt

FROĠA TAR‑ROSS Minn Tokjo

X’għandek bżonn:

• 2 kikkri ross imsajjar

• 2 zalzettiet mit‑twal imqattgħin f’dadi żgħar

• 80 gramma perżut imqatta’ żgħir

• Tadama kbira mqattgħa f’dadi żgħar

• Basla mqattgħa f’dadi żgħar

• Nofs kikkra ħalib

• Nofs kikkra dqiq

• 3 bajdiet imħabbta

• Kuċċarina melħ

• Kuċċarina bżar iswed mitħun

• Kuċċarina trab taż‑żagħfran

• Kuċċarina riegnu

• Mgħarfa ċavella (chives) mqattgħa fina

• Mgħarfa butir

Nibda

Nagħti

Metodu:

• Poġġi r‑ross ġo skutella kbira.

• Żid mar‑ross iz‑zalzett, il‑perżut, it‑tadama, il‑basla, il‑bajd, il‑ħalib, il‑melħ, il‑bżar, iż‑żagħfran, ir‑riegnu u ċ‑ċavella, u ħawwad sew flimkien.

• Żid id‑dqiq u erġa’ ħawwad sew.

• Ġo taġen fuq nar baxx, ixħet il‑butir u xħin jinħall itfa’ t‑taħlita, iċċattjaha, għattiha u ħalliha ssir. • Dawwarha u sajjar min‑naħa l‑oħra.

(L‑ikla t‑tajba)

Imla l‑formola u ibgħatha flimkien ma’ ċekk pagabbli lil Missio fuq: Abbonament Malta Missjunarja Missio, 7, Triq il‑Merkanti, Valletta, VLT 1171 Jien. Int. Aħna. Flimkien. (VO/1178)

FITTEX IL‑KLIEM: Għasafar

it‑tabella hawn moħbija l‑ismijiet ta’ 27 tip ta’ għasfur. Fittex fi 8 direzzjonijiet. Ibgħat il‑kaxxa kompluta sa mhux aktar tard mill‑15 tax‑xahar flimkien ma’ ismek, kunjomok u l‑indirizz hekk: Malta Missjunarja – Kompetizzjonijiet, Nru.150, Missio, Triq Lorenzo Gafà, il‑Mosta MST 4128. L‑ewwel tweġiba tajba li tittella’ bil‑polza tirbaħ kupun ta’ €15 li jissarraf mill‑ħanut ta’ Missio, ‘Faith, Hope & Charity’ fil‑Belt Valletta.

● AGRETT ● AJKLA ● ALWETTA ● AMORIN ● ARPA ● ASTUN

● AVULTUN ● BILBLA ● BUFULA ● DAQQUQA ● DUNDJAN ● DURRAJS

Isem u Kunjom: ________________________________ Indirizz:______________________________________

Kodiċi Postali: _________________________________

● GALLOZZ ● KANARIN ● KOKKA ● KWAKK ● PAGUN ● PAPPAGALL

● PAPRA ● PINGWIN ● RUNDUN ● RUSSETT ● SEQER ● SERDUQ

Soluzzjoni tal‑Kompetizzjoni ta’ Settembru 2022: Ir‑rebbieħa tal‑kompetizzjoni hija Marthese Demanuele mill‑Marsa. Grazzi lil kull min bagħtilna t‑tweġibiet. Prosit lir‑rebbieħa. Hija tirċievi ittra bil‑posta mingħandna biex tkun tista’ ssarraf il‑kupun.

Nitbissmu ftit:

Pawlu kien fis‑salott mal‑għarusa, meta mill‑kċina missierha għajjat: “Pawl, taf xħin sar?”

“Iva, Ċens,” wieġeb Pawlu, filwaqt li qam u bewweġ ’il barra.

Il‑missier staqsa lil bintu: “Dak xi ġralu; fejn mar? Waqaf l‑arloġġ tal‑kċina u għax staqsejtu xħin sar, telaq ’il barra!”

Żewġ nisa anzjani, Rita u Ġina, kienu qed jitkellmu dwar in‑neputijiet.

● SPONSUN ● STURNELL ● ZIKZKA

Rita: “Jien f’għeluq sninhom nibagħtilhom kartolina u ċekk b’somma sabiħa, imma qatt ma nirċievi grazzi waħda li hi waħda!” Ġina: “Jiena l‑istess nagħmel u fi żmien ġimgħa jiġu jżuruni personalment!”

Rita: “Il‑marelli! Allura dan kif?” Ġina: “Sempliċi, ma niffirmax iċ‑ċekk!”

A U W W G T B N A O N I N N E S Q A T U A A G R E T T D U R T Q K N T J P I S X Z A U S D U

A K A D E N P D I Z L N N U R D N N N N S J A P O W R O Q N

D U R R A J S A P L E Q P I E D U W T K R G U R L T E S A L

K A P R A U I C R A T P X S L N E O E N H G N G G A Q F K S

Theuma House, 302, St. Paul Street, Valletta VLT 1213 Tel: 21234075 / 21236605 Fax: 21244201 Email: info@etheuma.com www.etheuma.com