Malta Missjunarja Awwissu 2023

Fqir jew sinjur?

Missio ‑ [Uffiċċju Missjunarju],

7, Triq il‑Merkanti, il‑Belt Valletta VLT 1171.

Ħinijiet: mit‑Tnejn sal‑ Ġimgħa: 9.00am ‑ 1.00pm

Donazzjonijiet jistgħu jitħallew fil‑ħanut Faith Hope & Charity mit‑Tnejn sal‑Ġimgħa: 1.00pm ‑ 7.00pm / Is‑Sibt: 9.00am ‑ 1.00pm

Missio: Nru. 150, Triq Lorenzo Gafà , il‑Mosta MST 4128. Ħinijiet: mit‑Tnejn sal‑Ġimgħa: 8.00am ‑ 4.00pm

Tel: 2123 6962 • Fax: 21231272

Imejl: info@missio.org.mt • Websajt: www.missio.org.mt

Uffiċċju Missjunarju, 7, Triq l‑Imgħallem, ir‑Rabat, Għawdex VCT 9066.

Tel: 2155 0267 • Imejl: gozo@missio.org.mt

Ħinijiet: mit‑Tnejn sal‑Ġimgħa: 8.30am ‑ 12.00pm

BORD EDITORJALI

Editur: Claudia Cini (claudia@missio.org.mt)

Membri:Mons. Valent Borg

Dun Victor Agius, Mario Scicluna, Dun Karm Portelli, Kav. Emmanuel Cutajar KCHS, Robert Farrugia

Websajt u Facebook: missiomalta

Qarrejja tal‑Provi: John Caruana, Mark Miruzzi, Noel Attard u Mario Sant.

Grafika: James Trapani (gakbu@gakbu.com)

Malta Missjunarja hija Rivista Missjunarja ta’ kull xahar.

L‑ewwel ħarġa: Settembru 1932 bl‑isem ta’ Malta Missjunarja.

Jannar 1978: bidla fl‑isem għal Knisja Missjunarja. Frar 2003: mill‑ġdid Malta Missjunarja.

Abbonament għal sena €10.00

F’din il‑ħarġa:

2 Editorjal

4 Messaġġ Mid‑Direttur

7 Naħsbu Ftit

8 Intenzjoni Missjunarja

10 Assemblea Ġenerali

12 Missionaries’ Meeting

14 Niltaqgħu Ma’ ...

18 Maratona Ta’ Tama

22 Il‑Qaddis Tax‑Xahar

24 Missjunarju Malti

26 Reċensjoni Ta’ Ktieb

30 Sor Luċija Ta’ Fatima

32 Dehriet Tal‑Madonna

35 Poeżija

36 Riċetta Tradizzjonali

38 Kompetizzjoni U Ċajt

39 Nitolbu Għall‑Mejtin Tagħna

Guido Reni, L‑Assunzjoni tal‑Verġni Marija (1638‑9), Alte Pinakothek, Munich (il‑Ġermanja). Ritratt © José Luiz

Bernardes Ribeiro, dominju pubbliku.

Min hu l‑fqir?

Jum fost l‑oħrajn mara sinjura daħlet f’ħanut tal‑ħwejjeġ eleganti u talbet lill‑impjegat: “Urini l‑aktar ilbies irħis li għandek. Se jiżżewweġ ibni u nixtieq nixtri libsa lis‑seftura.”

Dakinhar filgħaxija, ftit qabel għalaq l‑istess ħanut, daħlet tixtri s‑seftura u qalet lill‑impjegat: “Urini l‑ifjen ilbies li għandek. Se jiżżewweġ it‑tifel tas‑sinjura u nixtieq nagħtiha libsa fina u sabiħa bħala rigal.”

Minn moħħ l‑impjegat għadda l‑ħsieb: “Tgħid il‑veru faqar jinsab fil‑ħsieb jew fil‑portmoni?”

Min hu s‑sinjur?

Darba, mara flimkien ma’ familtha kienu qed joqogħdu f’lukanda ta’ tliet stilel għal vaganza qasira. Il‑mara kellha tarbija ta’ sena li kienet bil‑għatx. “Sinjur,” talbet lill‑maniġer, “agħtini tazza ħalib għal binti.”

“Mela le, sinjura,” weġibha l‑maniġer. “Imma se jkolli nżommlok tagħha.”

“Ma jimpurtax,” qalet l‑omm.

Dakinhar, il‑familja ħarġet iddur bil‑karozza u f’nofs triq it‑tarbija reġa’ qabadha l‑għatx. Il‑missier, li kien qed isuq, waqaf fl‑ewwel kafetterija li raw f’ġenb ta’ triq. L‑omm daħlet fil‑kafetterija sempliċi u talbet lis‑sid tazza ħalib għal bintha. Dan taha tazza ħalib friska fil‑pront. “X’għandi ntik?” staqsietu l‑omm.

“Xejn, sinjura,” weġibha bi tbissima s‑sid, “ma tarax

li mhux se nżommlok flus għal tazza ħalib! Anzi trid nagħtik ftit ieħor għall‑vjaġġ?”

L‑omm aċċettat tazza oħra ħalib, irringrazzjatu u telqet. Minn moħħha għadda l‑ħsieb: “Min hu l‑aktar sinjur? Il‑maniġer tal‑lukanda jew is‑sid ta’ din il‑kafetterija sempliċi?”

Ħsieb: Xi kultant, fil‑ġirja biex ikollna aktar flus, ninsew li aħna lkoll bnedmin, aħwa ta’ xulxin. Ejjew ngħinu lil

min hu fil‑bżonn bla ma nistennew xejn lura. Dan żgur li jagħmilna nħossuna ħafna aktar kuntenti milli jistgħu jagħmluna l‑flus. Għax bħalma l‑kafè qatt ma basar li jista’ jintiegħem itjeb, qabel ma xeħtulu l‑ħalib u z‑zokkor, hekk ukoll il‑bniedem, huwa tajjeb sakemm jiltaqa’ ma’ persuni ideali u jitħallat magħhom u jsir itjeb.

Id‑dinja hija mimlija nies twajba; jekk ma jirnexxilekx tiltaqa’ ma’ xi ħadd minnhom, kun int it‑tajjeb/tajba! 

It‑Triq Ta’ Santa Marija

ngħaddi minnhom jiena wkoll. Ħa ngħid fil‑qosor xi ħaġa fuq dawn il‑mumenti.

Iż‑Żjara ta’ Marija lil

Eliżabetta. Marija marret biex tħobb u taqdi lil kuġintha fil‑bżonnijiet tagħha. Eliżabetta kellha qalbha miftuħa għall‑misteri t’Alla, u hekk Marija

Ix‑xahar t’Awwissu għalina l‑Maltin ma jfissirx biss

sħana, vaganzi u safar, imma qabel kollox ifisser: Santa Marija. Kemm hija maħbuba u kemm għandha post speċjali fil‑qalb ta’

kull Malti Santa Marija!

Biżżejjed dan? Jiena, ngħid għalija, inħoss li l‑Madonna

hija aktar minn hekk.

Il‑Madonna hija Ommi u nħobbha aktar minn ommi stess. In‑nies kemm‑il darba

jgħiduli: “Kemm tixbah lil ommok!”, u jiena nifraħ meta jgħiduli hekk. Imma

kemm nixtieq kieku jgħiduli

kemm tixbah lil Ommok, mhux tant lis‑sinjura Agius, imma Ommi li hija Omm Ġesù. Id‑differenza minn

waħda għall‑oħra hija li ommi naturali m’għażilthiex jien filwaqt li l‑oħra hija b’deċiżjoni tiegħi li nista’ nsir nixbahha. Marija hija l‑mudell ta’ Nisrani ta’ veru. Marija għaddiet minn mumenti speċjali li b’xi mod

Fl‑Annunzazzjoni, Marija qalet l‑‘iva’ tagħha għall‑pjan ta’ mħabba li Alla kellu għaliha. “Ikun minni skont kelmtek” u tul ħajjitha kollha Marija kostantament sal‑aħħar baqgħet dejjem tgħid iva għal dan il‑pjan. Fil‑ħajja tiegħi, jiena nista’ nimxi fuq l‑eżempju ta’ Marija billi dejjem ngħid l‑‘iva’ tiegħi u nżomm dejjem lil Alla fl‑ewwel prijorità ta’ ħajti.

fil‑Magnificat setgħet taqsam ma’ kuġintha dak li Alla għamel magħha fil‑ħajja tagħha. Bħal Marija jiena wkoll nagħżel lil Alla bħala l‑ideal ta’ ħajti u nara kif din l‑għażla ngħixha billi konkretament inħobb u naqdi ’l‑proxxmu tiegħi. Xi kultant jiena wkoll nista’ naqsam mal‑oħrajn dak li Alla qed jagħmel f’ħajti meta ngħix il‑Vanġelu.

Fit‑Twelid ta’ Ġesù Marija welldet fiżikament lil Ġesù. Fil‑ħajja tiegħi, meta nħobb lill‑oħrajn, din l‑imħabba lejn xulxin tiġġenera l‑preżenza ta’ Ġesù f’nofsna.

“Għax fejn tnejn jew tlieta huma miġbura f’ismi, hemm jien f’nofshom.” B’imitazzjoni

Fil‑Preżentazzjoni, kien mument ta’ ferħ għal Marija, imma kien ukoll mument ta’ sofferenza għax Xmun qalilha: “U sejf jinfidlek qalbek.” Fuq it‑triq ta’ Marija, dawk li jimxu fuq l‑eżempju tagħha, malajr jitgħallmu li biex timxi fuq din it‑triq hemm bżonn li inti wkoll tgħid l‑‘iva’ tiegħek lis‑salib. Il‑misteru ta’ Ġesù msallab u abbandunat jiġi mħabbar bħala l‑pedament għall‑ħajja ta’ għaqda vera ma’ oħrajn u bażi għall‑komunità.

Wara dan il‑kliem ta’ Xmun, fil‑Ħarba lejn l‑Eġittu, Marija tgħaddi minn persekuzzjoni ta’ Erodi. B’xi mod fis‑sitwazzjonijiet tagħna, dawk minna li jippruvaw jgħixu f’xi forma ta’ komunità m’għandhomx għax jistagħġbu meta jsibu rwieħhom f’sitwazzjoni ta’ oppożizzjoni jew kritika għall‑mod kif issa qed ngħixu b’mod differenti minn qabel. Flok taqta’ qalbek u tieqaf, bħal Marija tgħannaq is‑salib ma’ qalbek, lil Ġesù, li huwa l‑veru ppersegwitat. B’dan il‑mod l‑Irxoxt jibqa’ jiddi f’qalbek.

Isegwi mbagħad l‑episodju meta Ġesù Ntilef fit‑Tempju Marija u Ġużeppi ħassew li Ġesù kien mitluf, u meta sabuh Marija qaltlu: “Ibni,

Jien. Int. Aħna. Flimkien. (VO/1178)

Int tista’ tagħti daqqa t’id. Missio għandu bżonn il‑voluntiera. Jekk int interessat, ċempel 21236962

lejn Marija nwelldu spiritwalment lil Ġesù.

għaliex għamiltilna hekk?

Missierek u jiena konna mnikktin infittxuk.” Forsi f’ħajjitna xi drabi ngħaddu minn xi ħaġa simili, meta wara snin inħossu li tlifna lil Ġesù. Dak l‑entużjażmu tal‑bidu qisu jisparixxi u nsibu lilna nfusna ngħidu aħna wkoll: “Ġesù għaliex tlaqtni?” Nistgħu mbagħad inkunu mfakkra minn Ġesù li t‑tajjeb u s‑sabiħ kollu li esperjenzajna ġew mill‑grazzja t’Alla u mhux bil‑ħila tagħna. Marija esperimentat il‑‘lejl tas‑sensi’ tagħha meta Tilfet lil Ġesù fit‑Tempju, u aħna wkoll jeħtieġ li ngħaddu minn xi ħaġa simili.

Imbagħad, Marija għaddiet ħafna snin f’intimità ma’ Ġesù. Fuq it‑triq ta’ Marija, jekk inkomplu fuq it‑triq tagħha, aħna nistgħu nikbru fl‑intimità ma’ Ġesù aktar ma jgħaddu s‑snin, anki jekk nibqgħu niffaċċjaw ħafna slaleb.

Ġesù jidħol fil‑ħajja pubblika, u Marija ssegwih fil‑missjoni tiegħu. F’din it‑triq ta’ Marija, il‑ħajja

ta’ Ġesù fina u fostna tista’ tikkawża xi affarijiet, bħal mirakli ta’ konverżjoni. U Ġesù jista’ jagħmel affarijiet pubbliċi oħra permezz tal‑preżenza fina.

qasmet fl‑abbandun ta’ Ġesù. Fuq it‑triq ta’ Marija, Alla jista’ jippermetti li xi persuni jesperjenzaw dak li l‑qaddisin isejħulu ‘il‑lejl tal‑ispirtu’, meta, pereżempju, Alla jippermetti li huma jgħaddu minn mumenti twal ta’ prova fejn iħossuhom abbandunati minn Alla, jew fejn il‑fidi, it‑tama u l‑karità jidhru li sparixxew minn ħajjithom.

Waqt il‑passjoni u l‑mewt, Marija kienet wieqfa taħt is‑salib. Bil‑mod tagħha, Marija, bħala d‑deżolata,

F’Pentekoste, fiċ‑ċentru taċ‑Ċenaklu, Marija kienet hemm. Wara n‑niżla tal‑Ispirtu s‑Santu, Marija tieħu rwol ieħor. Issa Marija tkompli taħdem bil‑mod tagħha biex il‑Knisja tikber.

Fl‑aħħar għandna l‑Assunta, meta Alla jsejħilha/jsejħilna għall‑Ġenna.

Jalla Marija tgħix u tidher fina, għall‑Knisja u għall‑umanità li tant għandha bżonn tal‑imħabba ta’ Marija biex tagħtihom lil Ġesù s‑Salvatur tad‑dinja.

Il‑festa t‑tajba u kunu mberkin.

1. Darba r‑raħħala ddeċidew li jitolbu għax‑xita. Meta nġabru, tifel wieħed biss mar bl‑umbrella. Din hija l‑FIDI.

2. Meta tgħolli tarbija fl‑ajru, tibda tidħak għax taf li ser tilqagħha. Din hija l‑FIDUĊJA .

3. Kull filgħaxija mmorru fis‑soddu bla ebda assigurazzjoni li l‑għada filgħodu ser inqumu, iżda xorta nissetjaw l‑alarm biex iqajjimna. Din hija t‑TAMA .

4. Aħna nippjanaw affarijiet kbar għall‑għada, minkejja li ma nafu xejn dwar il‑futur. Din hija l‑KUNFIDENZA .

5. Qed naraw id‑dinja dejjem sejra lura, imma xorta

Seba’ Ġawhriet

niżżewġu u jkollna t‑tfal. Din hija l‑IMĦABBA .

6. Darba raġel xiħ kiteb din is‑sentenza fuq il‑flokk tiegħu: “Jien m’għandix 90 sena ... jien żagħżugħ

ta’ 16‑il sena b’74 sena esperjenza!” Din hija l‑ATTITUDNI.

7. Aktar ma nikbru, u allura aktar nimmaturaw, bil‑mod nibdew nirrealizzaw li jekk:

 nilbsu arloġġ li jiswa €300 jew €30, xorta t‑tnejn li huma juru l‑istess ħin.

 ikollna portmoni/ kartiera li tiswa €300 jew €30, l‑ammont ta’ flus ġo fihom huwa l‑istess.

 nixorbu flixkun inbid

li jiswa €300, €30 jew €3, xorta waħda l‑għada nqumu mdamdmin.

 id‑dar li ngħixu fiha hija 30,000m², 3,000m² jew 300m², is‑solitudni hija xorta għax il‑ferħ ma jiġix mill‑affarijiet materjali.

 insiefru ‘first class’ jew ‘economy class’ u l‑ajruplan jaqa’, xorta waħda se mmutu u jekk l‑ajruplan jilħaq id‑destinazzjoni tiegħu, xorta waħda kulħadd se jasal fl‑istess ħin.

Għalhekk, għandna nintebħu li għandna ħbieb u aħwa li magħhom nistgħu ngħidu kelma, niċċajtaw, niddiskutu, inkantaw u nitkellmu fuq elf ħaġa. Din hija l‑veru KUNTENTIZZA .

Għall‑Jum Dinji Taż‑Żgħażagħ.

Nitolbu sabiex il‑Jum Dinji taż‑Żgħażagħ

f’Lisbona jgħin liż‑żgħażagħ ħalli

jgħixu u jixhdu għall‑Evanġelju fil‑ħajja tagħhom.

Awwissu 2023

Meta nitkellmu dwar i ż żg ħa żag ħ inkunu qeg ħdin nitkellmu dwar il‑futur fil‑qrib tassew tad‑dinja. Għalhekk id‑dinja g ħandha tag ħ mel minn kollox biex tieħu ħsieb din il‑ġenerazzjoni żag ħżug ħa li ħafna drabi sfortunatament tkun suġġetta għat‑tmaqdir u g ħall‑kritika li mhux

dejjem ikunu ġ usti

fil‑konfront ta ż żg ħa żag ħ .

Anke fil‑Knisja ż‑żg ħa żag ħ jistg ħu jkunu dik l‑enerġ ija essenzjali u bżonnjuża sabiex

il‑Knisja tkompli twettaq

il‑ħ idma tag ħ ha g ħax‑xandir tal‑Evanġelju ta’ Kristu.

Dan kien il‑messa ġġ li xtaq iwassal Papa

Franġ isku fl‑2013 permezz tal‑eżortazzjoni appostolika ‘Evangelii Gaudium’.

Proprju ż żg ħa żag ħ, ir‑rebbieg ħa tal‑Knisja

ispirati mill‑Madonna

Omm il‑Knisja, jistg ħu jaslu bl‑g ħajnuna t’Alla biex iwieġ bu huma wkoll mill‑qrib g ħas‑sejħat li qed jag ħ mlilhom il‑Mulej, kemm g ħas‑saċerdozju, kemm g ħall‑ħajja reliġ ju ża u kkonsagrata, u kemm g ħal dik tal‑familja ħalli

Charity Shop

No.92, Qormi Road, Hamrun

Opening hours:

Monday‑Friday 8.30am‑12.30pm

Saturday 8.30am‑3.00pm

We sell:

Clothing for men, women, children and babies: Jackets, trousers, t‑shirts, shirts, tops, socks, ties, suits, dresses, bags, gloves, baby grows, hats, etc.

Baby essentials: Push chairs, cots, car seats, potties, baby high‑chairs, etc.

Accessories: Jewellery

Books: Educational, classic, fiction, foreign, religious, etc.

School Items: Stationery, pencils, covers, etc.

Toys: Soft toys, games, puzzles, etc.

juru lid‑dinja kollha li l‑ferħ veru jinsab biss fi Kristu. Il‑Madonna ħafna drabi dehret lit‑tfal u li ż żg ħa żag ħ biex permezz tag ħ hom twassal il‑messa ġġ t’Alla, u g ħalhekk hija tassew ta’ ispirazzjoni u eżempju għaż‑żgħażagħ tal‑lum.

Għalhekk nitolbu sabiex i l‑Jum Dinji taż‑Żgħażagħ li se jiġi mfakkar f’dan ix‑xahar f’Lisbona fil‑Portugall jagħmel lill‑Knisja aktar żagħżugħa u miftuħa għal Alla. 

Cards: Birthday, anniversary, Holy Communion, Christmas, Easter, Wedding, Christening, etc.

Kitchenware: Crockery, cutlery, plates, bowls, glasses, utensils, waterjugs, etc.

Glassware: Adverts

Homeware: Ornaments, statuettes, china, frames, carpets, sheets, pillowcases, crochet, doilies, knitwear, prints, paintings, decorations, etc.

Household Goods: Shades

Gifts: Occasional cards, Holy Communion, Confirmation, Wedding party souvenirs, etc.

Bric & Brac: Knick knacks, and much more.

We accept plastic bottle caps.

Ruma 2023

Missio Malta huwa magħruf fil‑Knisja

Universali bħala

‘Opri Missjunarji Pontifiċji’

(OMP). Kull sena ssir

Assemblea Ġenerali li fiha jiltaqgħu l‑Pro‑Prefett

għall‑Evanġelizzazzjoni

l‑Kardinal Louis Antonio

Tagle, il‑President l‑Arċisqof Nappa, is‑Segretarji Ġenerali tal‑erba’ opri u l‑120 Direttur

Nazzjonali tal‑OMP

mid‑dinja kollha. Jiena

kont wieħed minn dawn

id‑diretturi li nirrappreżenta lil Malta u Għawdex. Din

għalija kienet l‑ewwel darba li attendejt għal din l‑assemblea.

Ġeneralment, f’din l‑assemblea jingħataw aġġornamenti fuq diversi attivitajiet sbieħ li jkunu

qed isiru fil‑Knisja mad‑dinja kollha bħala evanġelizzazzjoni u missjoni, u jiġi diskuss x’inhu l‑aħjar li jista’ jsir biex jissolvew xi diffikultajiet li jkunu nqalgħu f’xi postijiet. Fit‑tieni parti tal‑assemblea jingħataw ir‑rapporti finanzjarji għal din l‑aħħar sena u l‑prospetti għas‑sena d‑dieħla. F’dawn l‑aħħar snin il‑ġbir tal‑flus naqas ħafna . Ta’ min jgħid li din it‑tendenza ’l isfel bdiet minn qabel il‑pandemija u għadha sejra ’l isfel sal‑lum. Imma l‑isbaħ mument ta’ din l‑assemblea kien meta fit‑3 ta’ Ġunju kellna udjenza ma’ Papa Franġisku. Għalija personali kien mument li żgur mhu se ninsa qatt, għaliex meta

wieħed wieħed ersaqna biex insellmu lill‑Papa, jiena u nirringrazzjah, il‑ħarsa ta’ għajnejh u għajnejja ltaqgħu, u hemm rajt u ħassejt min hu verament il‑Papa! Uman għall‑aħħar u qaddis ta’ veru, li fih tara u tħoss l‑imħabba personali ta’ Alla lejk.

Il‑messaġġ li tana l‑Papa huwa l‑programm li ġibt lura miegħi Malta biex ngħixu u biex, bi mħabba kbira nagħtih lilkom. Il‑Papa jgħidilna biex f’dan il‑mument partikolari li għaddejja minnu d‑dinja, huwa importanti li niftakru li l‑komunità Nisranija min‑natura tagħha stess hija missjunarja. Fil‑fatt kull Nisrani jirċievi d‑don tal‑Ispirtu s‑Santu, u huwa mibgħut biex ikompli l‑opra ta’ Ġesù biex iħabbar il‑ferħ tal‑Evanġelju lil kulħadd, u biex iwassal is‑serħan u l‑fejqan f’ħafna sitwazzjonijiet tal‑istorja tant feruta, fid‑dinja tagħna. Dawk li jħallu l‑imħabba ta’ Kristu tiġbidhom lejh u hekk isiru dixxipli tiegħu, jesperjenzjaw ukoll ix‑xewqa li jwasslu lil kulħadd il‑ħniena u l‑kompassjoni li tfur mill‑qalb ta’ Ġesù.

Il‑Papa semmielna l‑Qalb

ta’ Ġesù li matul ix‑xahar

ta’ Ġunju tant naħsbu fuqha b’ħafna devozzjoni, u waqt li naħsbu fuq

il‑ħniena tiegħu nirriflettu fuq il‑kariżma u l‑missjoni

tal‑OMP. Aħna mibgħuta

biex inkomplu l‑missjoni

ta’ Ġesù: “Li nkunu sinjali tal‑qalb ta’ Ġesù u l‑imħabba tal‑Missier li jħaddan miegħu l‑umanità kollha.”

Din hija l‑‘qalb’ tal‑missjoni

Evanġelika tal‑Knisja: li nilħqu lil kulħadd b’dan ir‑rigal li Alla qiegħed jagħti lil kulħadd. Il‑vokazzjoni

tal‑OMP hija li nkunu strumenti biex nippromwovu r‑responsabilità

għall‑missjonijiet min‑na ħa

ta’ kull mg ħammed u s‑sapport ta’ dawk il‑knejjes li għadhom fil‑bidu

tagħhom. Għalhekk, l‑OMP mhix sempliċement aġenzija biex tqassam il‑fondi lil dawk fil‑bżonn, imma organizzazzjoni biex tissapportja l‑missjoni tal‑evanġelizzazzjoni fil‑Knisja, kemm universali u kemm lokali, u biex tixpruna l‑ispirtu missjunarju fost il‑Poplu t’Alla. Il‑Papa kompla jħeġġiġna biex ma nieqfu qatt noħolmu fuq ‘era ġdida ta’ attività missjunarja fost il‑komunitajiet Insara’. U talabna: “Jekk jogħġobkom, żommu din il‑ħolma ħajja! Kemm nixtieq li intom tibqgħu dejjem imħeġġa b’żelu appostoliku

RIEDA LI TAGĦTI

Wirt dejjiemi li jibdel il‑ħajjiet

Billi tiftakar f'Missio Malta fil‑wirt tiegħek, inti tista' tagħmel differenza għal dejjem fid‑dinja li l‑ġenerazzjoni li jmiss qed tikber fiha.

Rigal mingħandek jista', ħafna snin oħra, jidher fit‑tbissim tat‑tfal f'pajjiżi tat‑Tielet Dinja li ser jibbenefikaw mill‑ħniena u l‑kompassjoni tiegħek.

Il‑legati tiegħek li tħalli warajk dejjem ser iħallu tbissima ħajja fil‑qlub ta' nies oħra.

Ġejt lura Malta mħeġġeġ biex dan il‑messaġġ tal‑Papa, flimkien magħkom, nagħmluh realtà. Din il‑passjoni għall‑evanġelizzazzjoni minn kull wieħed minna tista’ tagħti libsa ġdida lill‑Knisja biex in‑nies tagħraf kemm il‑Knisja hija l‑preżenza ta’ Ġesù li llum ukoll għadu għaddej mit‑toroq tad‑dinja jfejjaq, isejjaħ u jagħti l‑ħajja lil dawk li jħossuhom mejta u qalbhom maqtugħa. F’idejna issa hija din il‑missjoni.

Jien. Int. Aħna. Flimkien.

VO/1178

Nru. 7, Triq il‑Merkanti, il‑Belt Valletta VLT 1171. Tel: (+356) 2123 6962 | E‑Mail: info@missio.org.mt

www.missio.org.mt

u żżommu din il‑passjoni għall‑evanġelizzazzjoni!”

Missio’s Meeting With Missionary Priests And Nuns

On Saturday 17th June, Missio organised a meeting for all foreign missionary priests and nuns residing in Malta in the neoclassic Saint Ursula Monastery in Valletta. After the introductory talk by the Apostolic Nuncio Archbishop Savio Hon Tai‑Fai, Missio’s director Father Victor Agius, addressed the missionary priests and nuns, emphasising the missionary message of Pope Francis which was delivered to the 120 Missio directors in the Pontifical Mission Societies’ General Assembly in Rome in June 2023. In this assembly Pope Francis described the charism of Missio which is to instil the missionary spirit in the hearts of all the faithful, thus continuing the work of Jesus to bring God’s infinite love and mercy to all, and to

disseminate the needs of the Church in mission lands to all people of good will for an opportunity to pray and support in projects. The meeting with missionaries from Africa and Asia in the convent, was part of Missio’s mission for evangelisation and to take care of new and young churches from where the missionaries come from.

The abbess, Sister Christine Borg, also gave a heart‑warming welcome and introductory talk to Missio and to the missionaries. Sister Christine went through the history of their convent which spans back from the times of the Sovereign Military Hospitalier Order of Saint John in Malta in the 16th century. The

monastery of Saint Ursula was founded by Grand Master de Loubenx Verdalle in 1582 in Vittoriosa, and then moved to Valletta in 1595. When the Order of Saint John was expelled from Malta in 1798 the cloistered nuns stayed on the island and the monastery was then transferred under the jurisdiction of the Archdiocese of Malta. Even if officially the monastery does not belong to the Order of Saint John, the cloistered nuns still feel linked to the order for historical reasons with the Grand Master, the Knights and Dames, and their historic active life as part of the order during its stay in Malta in the 16th century. In fact, the 9 cloistered nuns, until today, wear a black dress with white touches and a white

Apostolic Nuncio, Archbishop Savio Hon Tai‑fai with the sisters at St Ursula convent .

Hierosolimitan Nuns of the Order of Saint John the Baptist and Jerome Barnabas missionary in Malta from the ICPE Mission Seminary in St Ursula Monastery church.

enamelled Maltese Cross on their habit. They also wear the embroidered stole of profession of the Sovereign Order’s Knights of Justice which is given to them during the ceremony of their profession of vows.

After explaining the history of the monastery, Sister Christine together with other nuns gave a tour around the monastery to the missionaries and to Missio team, explaining the various historical items, such as paintings, embroidery, the skull of the founder of the order, the Blessed Gerard and the different rooms, such as the prayer room with the little iron barred window from where the nuns followed mass; which give a glimpse of the life of the cloistered nuns in the past. After the tour, the nuns invited the group for fellowship and a lunch inside the monastery’s dining room. Next meeting will be held in three months’ time, during September.

Ftakar fihom fit‑talb tiegħek, għaliex huma jiftakru fina fit‑talb tagħhom.

Intenzjoni għal Quddiesa ‑ €5

Ikla nutrittiva lil seminarista għal ġimgħa ‑ €36

Paga ta’ għalliem fis‑Seminarju għall‑formazzjoni tas‑seminaristi ‑ €48

Għotja ta’ rota lil katekist biex imur jgħallem ‑ €60

Ħlas għal trasport biex seminaristi jagħmlu xogħol pastorali f’postijiet imbiegħda ‑ €115

Eluf ta’ żgħażagħ qed jiġu msejħa biex jaqdu lil Alla bħala qassisin, imma ħafna minnhom jiġu minn familji u parroċċi li huma fqar wisq biex iħallsulhom is‑snin twal ta’ formazzjoni u ordinazzjoni. Inti tista’ tgħinhom jilħqu komunitajiet li għadhom ma jafux b’Ġesù billi tħallas borża ta’ studju jew parti minnha. L‑għajnuna tiegħek, flimkien ma’ dik ta’ ħafna persuni ġenerużi bħalek tagħmel differenza kbira.

• Borża ta’ Studju għall‑edukazzjoni ta’ seminarista fl‑aħħar 4 snin:

€480 (parti mill‑ispejjeż) ‑ €600 (kwart tal‑ispejjeż)

€2400 (l‑ispejjeż kollha)

Ibgħat id‑donazzjoni tiegħek lil Missio: Nru. 7, Triq il‑Merkanti, Valletta VLT 1171

Jew fuq: www.missio.org.mt

Għal aktar dettalji ċemplu fuq 21236962 fil‑ħinijiet tal‑uffiċċju.

GRAZZI MILL‑ QALB

The skull of the founder of the Order, the “Blessed Gerard” which is held in the church of St Ursula convent.

Kif int tista’ tgħin lis‑seminaristi fl‑Asja, fl‑Afrika jew fl‑Indja:

Dtwieled nhar is‑7

ta’ Novembru 2003

f’familja fqira. Meta kellu

12‑il sena, tilef lil missieru wara marda terminali tal‑kanċer. Sanil jgħix

flimkien m’ommu Sunitha, iż‑żewġ ħutu bniet, ħuh,

Sanil D’Souza

nanntu u zitu. Huwa beda

jieħu l‑edukazzjoni primarja

tiegħu fl‑Iskola Santa Marija

f’Kollangana fejn temm

l‑iskola sekondarja b’riżultati tajbin. Il‑passatempi ta’ Sanil huma d‑drama, iż‑żfin, l‑isport u l‑kannada skit.

Fil‑fatt ħa sehem fil‑Festival

taż‑Żfin Indjan. Matul

il‑jiem ta’ kompetizzjonijet tal‑isport, il‑ġuvni

jipparteċipa fil‑‘long jumps’ u rebaħ diversi trofej.

Permezz ta’ sponsorizzazzjoni mingħand benefattur ta’

Missio Malta, Sanil seta’

Sanil fl‑età ta’ 13‑il sena.

Sanil fl‑età ta’ 14‑il sena.

fejn għażel is‑suġġetti tal‑Kummerċ, tax‑Xjenza

tal‑Kummerċ u l‑Kimika.

Wara sentejn huwa

kompla bl‑istudji tiegħu

fl‑Università San Sebastjan

fejn bħalissa qed jistudja biex

Sanil intgħażel biex jagħmel proġett dwar l‑Irradjazzjoni tan‑Nemus u b’hekk kellu jivvjaġġa lejn Kallambalam.

Sanil, li llum għandu kważi 20 sena, jirringrazzja

studju, għaliex li kieku mhux għall‑flus li ħallaslu ma kienx ikun possibbli li jikseb dak li s’issa kiseb, speċjalment meta l‑maġġoranza tal‑fondi tal‑familja ntefqu f’mediċini għal missieru. 

Sanil fl‑età ta

Sanil illum għandu kważi 20 sena.

Sanil fl‑età ta’ 17‑il sena.

Sanil fl‑età ta’ 16‑il sena.

€150 – edukazzjoni għal sena sħiħa lil tifel jew tifla fil‑bżonn.

Bis‑saħħa tal‑programm ‘Missio Child Sponsorship’, int tkun raġġ ta’ dawl fil‑ħajja ta’ dawn it‑tfal foqra. Kull min jisponsorja tifel jew tifla jingħata ritratt u tagħrif dwarhom.

Ibgħat id‑donazzjoni tiegħek lil Missio Nru. 7, Triq il‑Merkanti, Valletta VLT 1171 Jew fuq www.missio.org.mt

Għal aktar dettalji ċemplu fuq 21236962 fil‑ħinijiet tal‑uffiċċju.

Me. You. Us. Together. CHILD SPONSORSHIP Grazzi mill‑Qalb

Kif tista’ tgħin lit‑tfal fil‑missjoni:

€ 27 Qażquż lil familja fil‑bżonn

€ 66 Kors intensiv ta’ tagħlim bażiku għal omm biex tgħin lil uliedha

€ 130 Għajnuna lis‑Sorijiet ta’ Madre Tereża biex iżommu trabi u tfal abbandunati

€ 300 Bini ta’ klassi fi skola f’Myanmar

€ 1,000 Xiri ta’ makkinarju għall‑biedja

Ibgħat id‑donazzjoni tiegħek lil ‘Missio’ Nru. 7, Triq il‑Merkanti, Valletta VLT 1171 Jew fuq www.missio.org.mt

Għal aktar dettalji ċemplu fuq 21236962 jew 20330015 fil‑ħinijiet tal‑uffiċċju. GRAZZI!

Modi kif tista’ tgħin

 Ċekk indirizzat lil Missio Malta (7, Triq il‑Merkanti, il‑Belt Valletta VLT 1171.) Infakkrukom li ma jistgħux jintbagħtu ċekkijiet t’inqas minn €21.

 Bank Transfer

Klijenti ta’ banek oħra jistgħu jagħmlu ‘Bank Transfer’ għal dawn il‑kontijiet bankarji. Min jagħmel donazzjoni f’dan il‑kont jibgħatilna nota dwar l‑ammont u meta sar id‑depożitu sabiex tintbagħat irċevuta.

Account holder name: Missio Malta

Bank’s name: APS BANK

Account No: 41474120039

IBAN: MT94APSB77013000000041474120039

Swift Code: APSBMTMT

 Donazzjoni b’SMS

• 5061 7383 ‑ €2.33

• 5061 8998 ‑ €6.99 (Numri miftuħin is‑sena kollha.)

 Donazzjoni bit‑telefon tad‑dar

• 5160 2036 ‑ €10

• 5170 2009 ‑ €15

• 5180 2026 ‑ €25 (Numri miftuħin is‑sena kollha.)

Account holder name: Missio Malta

Bank’s name: Bank of Valletta

Account No: 50011468005

IBAN: MT31VALL22013000000050011468005

Swift Code: VALLMTMT

www.missio.org.mt

 Iżżur il‑websajt u kklikkja fil‑parti Donations.

 Jew għal donazzjonijiet ‘direct debit’

ċempel: 2123 6962

 Donazzjoni bil‑BOV Mobile 77236962

Paskalina u Stefania

Paskalina hija tfajla mit‑Tanżanija li

għandha 20 sena u ma timxix. Hija tuża s‑siġġu tar‑roti, u għalhekk għandha

bżonn min jitmagħha u jieħu ħsiebha 24 siegħa kuljum.

Minħabba l‑kundizzjoni tagħ ha, Paskalina ma tistax toqgħod bilqiegħda fuq siġġu waħedha, għalhekk tqatta’ l‑ġurnata kollha mimduda, jew id‑dar fuq saqqu jew barra fuq biċċa xugaman mal‑art.

Madwar 10 snin ilu, il‑ġenituri ta’ Paskalina mietu u oħtha Stefania, li dak iż‑żmien kellha biss 13‑il sena, iddedikat ħajjitha biex tieħu ħsiebha. Ma kien faċli xejn għal Stefania, li kellha tieqaf tmur l‑iskola sabiex tieħu ħsieb oħtha. Fit‑Tanżanija, g ħajnuna mill‑istat ma

teżistix, allura Stefania minbarra li tieħu ħsieb lil oħtha, ikollha taħdem diversi xogħlijiet li ssib biex ikollhom kemm kemm jgħaddu bl‑eżatt. Stefania tbati ħafna minħabba l‑kundizzjoni t’oħtha. Meta kienet tkellem xi ġuvintur u dawn isiru jafu b’oħtha, malajr jitilfu l‑interess u għalhekk Stefania ddeċidiet li ma tiżżewwiġx. B’hekk tkun tista’ tibqa’ tieħu ħsieb lill‑għażiża oħtha. Stefania tieħu lil Paskalina fiċ‑ċentru ta’ riabilitazzjoni Ġwanni

Pawlu II biex tagħmel il‑fiżjoterapija u b’hekk jittaffilha xi ftit l‑uġigħ.

Kif mistenni, ħafna drabi l‑foqra ma jkollhomx biex

jixtru siġġu tar‑roti u fil‑bidu Paskalina ma kellhiex wieħed. Għalhekk Stefania kien ikollha ġġorr lil oħtha fuq daharha, flimkien ma’ xi basktijiet li jkollhom bżonn u siġġu tal‑plastik sabiex Paskalina jkollha fejn tpoġġi. Dawn iż‑żewġt aħwa kien ilhom snin twal għaddejjin

hekk. Imma grazzi għal Missio Malta, illum il‑ġurnata Paskalina għandha siġġu tar‑roti li jippermettilha tgħix ħajja ftit iktar indipendenti, filwaqt li oħtha mhux ħa jkollha bżonn iġġorrha

aktar fuq daharha kull fejn ikollhom bżonn imorru. Ir‑rikonoxximent f’għajnejn dawn iż‑żewġt aħwa kien indiskrivibbli meta ngħataw is‑siġġu tar‑roti!

Jekk tixtieq tgħin lill‑persuni f’sitwazzjonijiet simili tal‑aħwa Paskalina u Stefania, u tagħti donazzjoni b’risq siġġu tar‑roti, inti tista’ tagħmel id‑donazzjoni tiegħek fuq wieħed minn

dawn in‑numri li jidhru hawn. 

TFAL MISSJUNARJI

Programm għat‑tfal bi produzzjoni ta’ MissioTfal u preżentazzjoni ta’ Claudia Cini.

●Kull nhar ta’ Tlieta fis‑2:30pm

●Kull nhar ta’ Ħamis fis‑2:30pm

●Kull nhar ta’ Sibt fis‑7:25pm

●Kull nhar ta’ Ħadd fis‑2:30pm

Fuq Radju Marija 102.3FM (Malta) 107.8FM (Għawdex).

qrib biss ta’ ftit nies. Billi tkun f’Alla, li hu qrib tagħna, fil‑fatt jinsab fina lkoll, Marija taqsam magħna din il‑qrubija t’Alla.

Billi tkun f’Alla u ma’ Alla, hija qrib ta’ kull

wieħed u waħda minna, taf qalbna, tista’ tisma’

t‑talb tagħna, tista’ tgħinna bil‑qalb tajba ta’

omm u ngħatat lilna, kif qal il‑Mulej, proprju

bħala ‘omm’ lejha nistgħu nduru f’kull mument.”

Papa Benedittu XVI kien il‑kap tal‑Knisja Kattolika u sovran tal‑Istat tal‑Belt tal‑Vatikan mid‑19 t’April 2005 sar‑riżenja tiegħu fit‑28 ta’ Frar 2013. L‑elezzjoni ta’ Benedittu bħala Papa seħħet fil‑konklavi papali tal‑2005, wara l‑mewt ta’ San Papa Ġwanni Pawlu II.

“Filwaqt li Marija kienet tgħix fuq din l‑art setgħet tkun

Papa Benedittu XVI (1927‑2022)

San Alberto Hurtado SJ

(1901‑1952)

Alberto Hurtado twieled fiċ‑Ċili f’Jannar tal‑1901. Tilef lil missieru meta

kellu biss 4 snin. Dejjem trabba f’familja bi problemi finanzjarji, imma rnexxa fl‑iskola u kiseb borża

ta’ studju li biha seta’ jattendi skola tal‑Ġiżwiti f’Santiago. Wara studja

l‑liġi fl‑Università Kattolika

Pontifiċja taċ‑Ċili. Huwa beda n‑novizzjat mal‑Ġiżwiti fl‑1923. Wara li studja

l‑filosofija u t‑teoloġija fi Spanja u l‑Belġju, ġie ordnat qassis fl‑1933. Alberto kien studja l‑liġi tax‑xogħol qabel ma daħal ġizwita u xtaq ħafna jgħin lill‑fqar. Meta

fl‑1936 mar lura ċ‑Ċili, wara li laħaq qassis, sar għalliem fl‑Università Kattolika

Pontifiċja, fejn seta’ jilħaq lill‑fqar, speċjalment dawk żgħażagħ.

Fl‑1940, Alberto beda

jaħdem għall‑Azzjoni

Kattolika u wara sena

sar id‑direttur nazzjonali

taż‑żgħażagħ ta’ din l‑organizzazzjoni. Kien f’dan iż‑żmien li kiteb ktieb bl‑isem ‘Is Chile A Catholic Country?’, ktieb li sfida lil dawk li kellhom twemmin

konservattiv. Dan il‑ktieb ikkawża kontroversja kbira, tant li ħafna kkritikawh u ttimbrawh bħala ‘komunist’. Alberto Hurtado waqqaf l‑organizzazzjoni tiegħu għaż‑żgħażagħ fqar u abbandunati li sejħilha ‘Hogar de Cristo’ (Home of Christ). Din kienet tikkonsisti f’diversi djar li jilqgħu lil dawn iż‑żgħażagħ u joffru saqaf fuq ras dawk foqra u abbandunati. Dawn ix‑xelters xterdu maċ‑Ċili kollu u laqgħu fihom eluf ta’ żgħażagħ. Hurtado

waqqaf ukoll it‑‘Trade Union Association of Chile’ u ppubblika b’kollox tliet kotba u rivista bl‑isem ‘Mensaje’. Jum fost l‑oħrajn kellu jiddaħħal l‑isptar malajr minħabba li kien muġugħ ħafna. Sabu li kellu kanċer fil‑frixa. Huwa miet ftit wara u l‑aħbar tal‑mewt tiegħu xterdet ma’ kullimkien.

Hurtado kien ibbeatifikat fl‑1994 u kkanonizzat minn Papa Benedittu XVI f’Ottubru 2005. Il‑festa tiegħu hija ċċelebrata fit‑18

Hurtado huwa l‑patrun taċ‑Ċili, tal‑fqar, tat‑tfal abbandunati u tal‑ħaddiema soċjali, fost oħrajn.

Qiegħed nibgħat il‑ħlas ta’ € .................................. permezz ta’ ċekk pagabbli lil Missio Malta biex isiru Quddies fil‑missjoni għar‑ruħ/għall‑erwieħ ta’:

Isem u kunjom:

Indirizz:

Belt/ Raħal: Kodiċi Postali:

Tel:

N.B. Napprezzaw il‑kontribuzzjoni ta’ mill‑inqas €5 għal kull quddiesa. Il‑quddies kollu jitqaddes fil‑pajjiżi tal‑missjoni.

t’Awwissu. San Alberto

L‑ Esperjenza Ta’ Patri Joseph Mary Grixti OFM

CAP

Fil‑Gwerra tal‑Golf (1990‑1991) fl‑Iraq

kien hemm mewġa ta’ refuġjati lejn it‑Turkija, għax il‑pajjiż kien intlaqat ħafna mill‑bombi. Il‑Kapuċċini

Taljani bdew jilqgħuhom fil‑Knisja ta’ Mersin. Kienet sitwazzjoni iebsa għax

il‑patrijiet ma kinux jafu jitkellmu bl‑Ingliż. Il‑Ġeneral tal‑Kapuċċini f’Ruma

ssuġġerixxa l‑għajnuna

tal‑Provinċja tal‑Kapuċċini Maltin. Dik il‑ħabta, jien kont ilni biss ftit xhur li ġejt lura mill‑missjoni fil‑Kenja u kont qisni għadni ma sibtx saqajja hawn Malta.

Il‑Provinċjal talabni

mmur nagħti l‑għajnuna tiegħi fit‑Turkija. Meta

wasalt Mersin ma kontx kuntent bil‑mod kif kienu jiġu milqugħa r‑refuġjati.

Intlabt ngħin lil ċertu Patri Gregorju, u xogħli kien li nimmaniġġja l‑flus tar‑refuġjati u nara kif nagħmel biex insibilhom pajjiz li jaċċettahom. Dak iż‑żmien, fit‑Turkija kien hemm ukoll patri ieħor Kapuċċin Malti, Patri Joe Buttigieg.

Ħaġa li nibqa’ niftakar hija li kull sena, fil‑15 t’Awwissu, kienet issir ċelebrazzjoni organizzata mill‑Insara Armeni. Kienu jinġabru fuq il‑muntanja qrib id‑dar tal‑Madonna, jagħmlu t‑talb u ċelebrazzjonijiet reliġjuzi mas‑saċerdoti tagħhom, u jkantaw kant reliġjuż u kant tradizzjonali tal‑pajjiżi minn fejn ikunu oriġinaw. Imbagħad isir bħal piknik. Għal din iċ‑ċelebrazzjoni,

jiġu nies mill‑bogħod u saħansitra jaqsmu l‑fruntieri minn pajjiżi oħra. Kien ikun hemm mijiet preżenti. Patri Gregorju kien jorganizza xarabank biex immorru niltaqgħu magħhom fuq il‑muntanja. M’għandniex xi ngħidu, ftit li xejn għad baqa’ Armeni fit‑Turkija wara l‑gwerra tal‑1920, imma xorta l‑ftit li baqa’, baqgħu jżommu t‑tradizzjoni u d‑devozzjoni tal‑antenati tagħhom lejn il‑Madonna. Darba minnhom iltqajt ma’ mara anzjana li missierha kien arkitett minn Malta u kien emigra lejn Mersin fil‑bidu tas‑Seklu 20. Kunjomu kien Abela. Din il‑mara kienet iżżewġet raġel Ingliż u romlot żgħira. Meta mietet, kont jien li għamiltilha l‑funeral. Bdejt nitgħallem nitkellem bil‑lingwa Torka u filgħaxija kont inħobb nitkellem mar‑refuġjati.

Kienu joffrulna xi kikkra kafè jew xi biċċa dulliegħa. Għad‑dulliegħ, l‑għeneb, il‑jogart u ż‑żebbuġ, ħadd ma jirbħilha lit‑Turkija!

Il‑post li mort wara Mersin kien Adana. Ma kienx faċli tgħix hemmhekk,

Patri Joe u kappillan tal‑bażi militari Amerikana.

għaliex kien post ta’ miljun ruħ, kollha Musulmani konservattivi għall‑aħħar. Ma ninsewx li t‑Turkija kienet il‑benniena tal‑Kristjaneżmu. San Pawl, fil‑missjoni tiegħu, kien darha xi tliet darbiet.

San Pawl kien bniedem straordinarju għall‑forza u l‑kuraġġ li kellu. Il‑kelma

Tarsus kienet iddoqq wisq sabiħa ġo widnejja. Kienet iġġibli l‑memorji ta’ meta

naqra dwar San Pawl, il‑kolonna tal‑Kristjaneżmu, u dwar il‑vjaġġi tiegħu.

F’Tarsus kien hemm Knisja

Medjevali li kienet fi stat ta’ miżerja. Min jaf kemm kienu daħlu suldati tal‑kruċjati

jitolbu fiha meta kienu jkunu għaddejjin minn hemm fi triqithom lejn l‑Art Imqaddsa! Kienet is‑sena 1992 u tawna permess biex niċċelebraw quddiesa hemmhekk fejn ikkonċelebrajt għall‑ewwel darba bil‑Latin. F’Tarsus hemm tradizzjoni li tgħid li f’din il‑belt hemm il‑qabar tal‑Profeta Danjel.

F’Lulju tal‑1993 bdejt inħossni għajjien u ddeċidejt li ninżel lura Malta. Kont ilni ħafna snin fil‑missjonijiet ngħix ġo postijiet f’kundizzjonijiet iebsa sew fil‑Kenja mal‑fqar, kif ukoll

Tweġġa’ meta tħossok waħdek... iżda Missio, flimkien ma’ Newsbook.com.mt ħarġu b’inizjattiva li tagħtik il‑possibilità li ssib qalb ta’ ħbiberija permezz tal‑proġett Adopt a Grandparent. Jekk inti interessat tipparteċipa, ċempel fuq 2122 2001.

mar‑refuġjati fit‑Turkija, u fi klima ħarxa u kulturi differenti ta’ tribujiet diversi. Kienu tassew esperjenzi missjunarji li għallmuni www.adoptgrandparent.org

Dan il‑proġett huwa ffinanzjat mill‑Malta Social Impact Awards.

Patri Joe llum.

L‑ G ħanja Ta’ Ħabib

Mons. Arċisqof Charles J. Scicluna

Ftit taż‑żmien ilu l‑Arċisqof Charles

Jude Scicluna ħareġ ktieb bl‑isem ‘L‑Għanja Ta’ Ħabib ’ dwar il‑poeżiji

li kiteb mis‑sena 1975 sas‑sena 2022, miktubin sew bl‑ilsien Malti kif ukoll bl‑Ingliż, u ġew stampati għall‑ewwel darba din is‑sena mill‑Istamperija Kite Group.

Il‑ktieb fih 208 paġna u g ħandu ħafna ritratti sbieħ. Fl‑introduzzjoni tal‑Professur

Charles Briffa, niskopru li l‑Arċisqof

Scicluna beda jikteb il‑poeżiji kważi ħamsin sena ilu, meta kellu biss 16‑il sena, fl‑1975.

Huwa ggradwa bħala avukat fl‑1984 u sentejn wara sar saċerdot. Fil‑poeżiji li kiteb niskopru l‑qima tiegħu lejn Alla u l‑ġ ieħ kbir lejn il‑Madonna. Huwa jipprova jfittex l‑għan kulturali tal‑arċisqof, u waqt li ta lista ta’ diversi poeti Maltin li kitbu skont il‑ħsieb tagħhom, bħalhom Mons. Scicluna

rabat il‑poeżiji tiegħu mal‑ħajja tal‑bniedem. Bħala żagħ żugħ tas‑Seklu 20, ipprova jeħles mit‑toqol u t‑tagħbija lingwistika tan‑niket billi jdaħħal minflok l‑hena. Kulħadd ikollu ħsibijiet differenti skont il‑perspettiva ta’ dak li jkun. Għalkemm ikun hemm interpretazzjonijiet differenti dawn ma jvarjawx wisq minn xulxin.

Il‑poeta jgħidilna li kien milqut ħafna mill‑poeta romantiku Ingliż John Keats (1795‑1821) fil‑poeżija Narcissa Rexit tal‑1975, A Sonnet of Youth 1975, an Ode so Sad 1978, u fil‑Kunċert għall‑poeżija Francesco D’Assisi 1978 u bħal Keats iħobb il‑ġ miel u jemmen fl‑emozzjoni li l‑arti biss tista’ twassal fil‑poeżija, A Man Shall Find Beauty In Everything 1976. Huwa jipprova jistudja l‑potenzjalità ta’ Scicluna u jdaħħal żewġ xejriet lessikali li jikkompetu bejniethom. Juża wkoll il‑ġ ustopożizzjonar fit‑temi tal‑poeżiji billi jimraħ minn suġġett għall‑ieħor. F’‘Lejla Sajfija’ maħruġa fit‑3 t’Ottubru 1975, fejn il‑vokabolarju jħaddan nomi astratti, bħal ‘sħarijiet’, ‘sikta bla nikta’, ‘imħabba bla dnewwa’ u ‘seħer’, li huma mħalltin ma’ nomi konkreti, bħal ‘stilel’,

‘siġar’, ‘żgħażagħ’, ‘xebbiet’ u ‘maħbubin’. Naraw xi siltiet:

L‑għabex jixtered fuq l‑għoljiet u l‑knejjes Bil‑mod resqin l‑ilwien tad‑dlamijiet Daqt kollox jintemm, jintemmu l‑ħsejjes, Jibda dalwaqt il‑lejl tas‑sħarijiet.

Qtajja’ stilel titlellex fis‑sikta, Żmien l‑imħabba għaż‑żgħażagħ bla dnewwa Il‑konkret jeħodna lejn dak reali u L‑astratt lejn il‑mistħajjel.

U fit‑tieni aspett it‑toqol mistagħdra, Għawġ , biki, għedewwa, Mal‑ifflowtjar tal‑ħsieb bħal lwien tad‑dlamijiet, Tgħum f’tas‑sema l‑mistagħdra qamrija.

Dan il‑proċess mentali tal‑poeta Scicluna jwassal sens ta’ ħeffa minkejja t‑toqol tal‑ħajja li jilħaq il‑qofol pożittiv tiegħu bil‑barka t’Alla.

Qalb il‑għawġ, qalb il‑biki u l‑għedewwa, Alla berikna biż‑żewġ maħbubin.

Il‑poeta juri ż‑żgħożija tiegħu fil‑kuntest immaġinarju tal‑‘imħabba bewsija’, kliem ġdid li jolqot il‑kunċett astratt tal‑imħabba li tbus ta’ sikwit b’sens li tgħaqqad lill‑maħbubin aktar ma’ xulxin. In‑nom ‘bews’ jitpoġġa f’għaqda aġġettivali biex turi l‑imħabba tal‑bews li tintrabat f’rima

mat‑titlu ‘Lejla Sajfija’. Din il‑ġustopożizzjoni titħaddem fis‑sena 1975 mill‑ poeta żagħ żugħ u saħansitra dehret meta laħaq arċisqof fi ‘Sliem Salvatur Tagħna’ tal‑2020 fit‑toqol tal‑ħajja ‘dnewwa’, ‘morda’, ‘ġerħa’ mal‑ħeffa ta’ Kristu, ‘ ħarstek ’, ‘ ħelwa’, ‘tabib’, ‘fejjaq’, ‘ragħaj’ u ‘kelmtek’, ‘soda’, ‘nar l‑imħabba’ fejn moħħu jperreċ u jiġri lejn ‘Sliem Salvatur’ u din l‑alliterazzjoni turi x‑xejra tal‑fidwa. Fil‑poeżija ‘Sliem Salvatur Tagħna’ tas‑17 ta’ Lulju 2020, insibu:

Sliem Salvatur tagħna

Itfa’ ħarstek ħelwa

Fuq il‑poplu tagħna Ħarsu minn kull dnewwa.

Sliem Tabib tal‑morda

Fejjaq fis kull ġerħa

Qawwi l‑qlub għajjiena

Kun għalina drawwa.

Din il‑ġustopożizzjoni twassal ċaqliq minn terminu għal ieħor. Fis‑sunett ‘The Way to Happiness’ tal‑1975, il‑mużika titlaqqa’ mal‑ħeffa li sfortunatament ma jwasslux għall‑ħeffa f’qalbu, ‘soft music’, ‘bold sound’ u ‘soft perfumes’.

Never in my heart gladness arose.

F’qalbu jinsabu t‑toqol u l‑għeja, ‘needy moat’, ‘void of hope’, ‘recklessness’, u ‘sorry fate’, malajr jaqbeż bil‑ħeffa f’ruħu, ‘My spirit leapt with happy merriness’, u dan jagħtih l‑oppotunità li jgħin lill‑proxxmu, u minħabba f’hekk jimtela bl‑hena ta’ Kristu għall‑Ispirtu Kristjan li juri:

I roamed in the fields, amid the flowers of May and June, The lily and the rose, Yet never in my heart gladness arose.

Your heart will never find a time of glee

Unless your soul endowed is with good deeds.

Fis‑sunett ‘On Nobility’ maħruġ fit‑13 ta’ Diċembru 1975, idaħħal il‑kunċett ta’ nobbiltà bħala klassi soċjali għolja man‑nobbiltà f’ ħajjet il‑bniedem li wieħed jagħmel il‑ġid . Hawnhekk tispikka ħafna l‑ġustopożizzjoni tal‑poeta Scicluna li turi r‑realtà poetika tal‑kuntest li jaqbeż minn dehra għal oħra:

Nobility lies not in veins of blood, Nor in huge castles silver paved

Nor has it semblance of golden floors Of painted fragile, courtly dames But certainly lies only in one’s soul

And in his humbleness, his kindly love.

Nobility is born to all mankind

Yet few succeed in life the gift to find.

distiku li jikkostitwixxu l‑għeluq tas‑sunett, pereżempju ‘Omm l‑Imħabba’ miktuba fil‑21 ta’ Settembru 2018.

Fil‑ħemda tal‑għorfa mimlija bid‑dawl, Int xbejba tas‑safa miġbura fit‑talb, Għedt iva lill‑Anġlu li wassal l‑aħbar U l‑qawwa tal‑għoli għollietek bħal tron.

Fil‑ġ uf safi tiegħek issawwar fil‑kenn, Il‑verb etern li dejjem hu l‑Iben Etern, Sar iben, sar bniedem, u qalbu tal‑laħam, Issawret fil‑hena ta’ ġufek bla sawm.

Dik qalbek ta’ mara, ta’ omm il‑ħallieq, Li twieżen b’imħabba qalb sid is‑sidien.

Għandu bosta sunetti b’forma fissa ta’ 14‑il vers li fl‑Ingliż jinqeda bil‑‘iambic pentameter’, filwaqt li fil‑Malti juża l‑vers endekasillabu. Huwa juża skema ta’ rima u jesprimi tema jew emozzjoni waħda. Scicluna kiteb bosta suġġetti Ingliżi u ftit Taljani. Huwa juża l‑vers dekasillabu f’Lejla Sajfija 1975 minflok l‑endekasillabu. Fis‑sunett Taljan, l‑ewwel tiġi l‑ottava mbagħad is‑sestet. Fis‑sunett Ingliż għandu tliet kwartini li jintemmu b’‘couplet’ finali ta’ żewġ versi msejħa

Hemm bosta affarijiet oħra xi tgħid dwar l‑element għani fir‑reliġjon li mhux possibbli li nirreferi għalih fil‑limiti li għandi. Inħoss li għandi nifraħlu u nirringrazzjah talli kien kapaċi li joħroġ dan il‑kapolavur artistiku u letterarju, minkejja x‑xogħol kbir u importanti li għandu bħala Arċisqof ta’ Malta. 

Avvanz Fil‑kawża Tal‑Qdusija

dokumenti oħra nġabru matul il‑fażi djoċesana tal‑kawża tagħha, li ntemmet fl‑2017.

Papa Franġisku avvanza l‑kawża tal‑qdusija ta’ Sor Luċija dos Santos, it‑tifla l‑kbira li rat id‑dehriet ta’ Fatima. F’digriet iffirmat fit‑22 ta’ Ġunju, il‑Papa għaraf il‑virtù erojka ta’ Luċija u ddikjaraha venerabbli. Il‑Knisja issa trid tapprova miraklu attribwit għall‑interċessjoni tagħha qabel ma tkun tista’ tiġi bbeatifikata. Papa Franġisku diġà kkanonizza liż‑żewġ viżjonarji l‑oħra ta’ Fatima, Ġaċinta u Franġisku Marto, fl‑2017. Iż‑żewġt itfal rgħajja, li mietu ta’ 10 u 11‑il sena rispettivament, huma l‑iżgħar qaddisin mhux martri fl‑istorja tal‑Knisja.

Luċija, li kellha 10 snin fi

żmien id‑dehriet Marjani tal‑1917, għexet aktar mill‑viżjonarji l‑oħra b’għexieren ta’ snin; sa 97 sena. Hija qattgħet l‑aħħar 50 sena ta’ ħajjitha f’kunvent tal‑Karmelitani f’Coimbra, il‑Portugall. Bħala l‑uniku viżjonarju ta’ Fatima li tkellmet mal‑Verġni Marija waqt is‑sensiela ta’ dehriet, il‑memorji bil‑miktub tagħha pprovdew rendikont importanti tal‑messaġġ ta’ Fatima. Il‑kawża ta’ kanonizzazzjoni ta’ Luċija infetħet fl‑2008, tliet snin wara mewtha, wara li Papa Benedittu XVI ta dispensa għall‑perijodu ta’ stennija ta’ ħames snin li normalment ikun meħtieġ. Aktar minn 15,000 ittra, xhieda u

Fid‑digriet maħruġ mid‑Dikasteru tal‑Vatikan għall‑Kawżi tal‑Qaddisin, Papa Franġisku approva l‑martirju ta’

Manuel González‑Serna

Rodríguez u 19 oħra maqtula b’mibegħda għall‑fidi waqt il‑Gwerra Ċivili Spanjola fl‑1936. Il‑Papa għaraf ukoll il‑virtù erojka ta’ erba’ qaddejja oħra t’Alla: Madre Mary Lange (1789–1882), li emigrat lejn l‑Istati Uniti minn

Kuba u waqqfet l‑ewwel kongregazzjoni reliġjuża

Afrikana Amerikana, Arċisqof Brażiljan

Antônio de Almeida

Lustosa (1886‑1974), Patri Franġiskan Taljan Antonio Pagani (1526–1589) u Soru Taljana Anna Cantalupo (1888–1983).

Sors: Aġ enzija tal‑Aħbarijiet Kattolika CNA 

Ritratt:Dominju Pubbliku / Facebook, Verġni ta' Fatima

Il‑Ħidma Evanġelika ta’ Marija

Santissima B ħala Missjunarja

IS‑SEBGĦA U GĦOXRIN PARTI

quddiem xbieha tal‑ġibs tal‑Madonna tal‑Għar

tas‑Seklu 19. It‑talb instama’ u l‑marida fieqet. Dan xandru Patri E. Nastasi O.P. fil‑ktejjeb tiegħu tas‑Seklu 20 dwar il‑Madonna tal‑Għar. Grazzja kbira

oħra nqalgħet lis‑Sur

Karmenu Zerafa, fl‑1932, kaċċatur mir‑Rabat, wara li talab quddiem kwadru tal‑Madonna fil‑Ġnien tal‑Isqof, fi Triq il‑Buskett. Zerafa kellu tniġġiża serja

f’ilsienu li minkejja l‑kura minn diversi professuri, ma fieqx. Kellu l‑ħsieb li jsiefer għall‑kura, iżda waqt li kien għall‑kaċċa, iltaqa’ ma’ Ċensu Azzoppardi, bidwi li ħajru jagħmel wegħda mal‑Madonna tal‑Għar u f’inqas minn sena fieq għalkollox. B’radd ta’ ħajr, fl‑1933 għamel xbieha ftit

Id‑Dehra tal‑Madonna tal‑Għar, fir‑Rabat, Malta – It‑Tieni Parti

Fl‑ ewwel parti ta’ dan l‑artiklu, semmejna xi grazzji u fejqan li seħħew bl‑interċessjoni tal‑Madonna

tal‑Għar. Matul is‑snin seħħew diversi fejqan u grazzji, fosthom il‑fejqan mid‑difterija li kienet wasslet lin‑nobbli Pawlina Sant fi tmiem ħajjitha.

Waqt li ħassitha tifga talbet

lil uliedha jitolbu għaliha

kbira minquxa fil‑ġebla ta’ Malta minflok il‑gwarniċ

bix‑xbieha tal‑Madonna

stampata u qiegħed

quddiemha fanal sabiħ

għall‑mixegħla taż‑żejt li

baqa’ jixgħel anki matul

l‑għaks tat‑Tieni Gwerra Dinjija.

Il‑Madonna tal‑Għar

Tibki Dmugħ tad‑Demm

Wara li fl‑1957 il‑Madonna

tal‑Għar ġiet inkurunata mill‑Arċisqof Mikiel

Gonzi, il‑festa tagħha ma

baqgħetx fil‑5 t’Awwissu, jum il‑Madonna tas‑Silġ, imma bdiet issir f’Ħadd qrib it‑2 ta’ Ġunju, id‑data tal‑Inkurunazzjoni. Din il‑festa tagħlaq b’pellegrinaġġ li fih ix‑xbieha tal‑Madonna

tiddawwar mat‑toroq tar‑Rabat b’għadd kbir ta’ devoti, Patrijiet Dumnikani u kleru mir‑Rabat, bir‑reċita tar‑Rużarju mmeditat u bil‑kant tal‑Misteri tar‑Rużarju. Minħabba l‑qdumija tal‑Madonna tal‑irħam alabastru, il‑patrijiet kienu wisq beżgħana li ċ‑ċaqliq tax‑xbieha mis‑Santwarju

għall‑Knisja, seta’ jkun ta’ ħsara kbira; peress li kienet diġà miksura f’bosta bċejjeċ u msewwija. Għalhekk, f’Ġunju 1980 id‑Dumnikani

qablu li jagħmlu replika

tal‑irħam tal‑Madonna

tal‑Għar, biex l‑oriġinali

tibqa’ fis‑Santwarju.

Ix‑xogħol sar mill‑iskultur

Rabti Ġużeppi Galea, li offra jagħmel il‑mudell bla ħlas.

Dan intbagħat lid‑Ditta

Fratelli Bramanti S.d.F., magħrufa għax‑xogħlijiet artistiċi tal‑irħam, fl‑Italja biex tinħadem ir‑replika tal‑irħam. F”Ġunju 1981,

ir‑replika b’xebh tajjeb u mirqum mal‑oriġinal, waslet Malta. Inħadmu żewġ kuruni biex jitqiegħdu fuq l‑irjus tal‑Madonna u tal‑Bambin, u bradella sabiħa biex il‑Madonna ġdida tintrama fuqha fil‑kappella ta’ San Tumas ta’ Akwinu. Kollox tlesta għall‑festa tal‑Madonna tal‑Għar tal‑1982, fil‑25 Anniversarju mill‑Inkuranazzjoni tal‑Madonna. Din il‑festa baqgħet issir kull sena, iżda minħabba festi oħra li jaħbtu f’Ġunju, fl‑1999 imxiet għall‑bidu ta’ Mejju.

Xi jiem wara l‑festa, intlemħet minn xi persuni dabra sewda m’għajn il‑Madonna li kienet għadha armata fuq il‑bradella. Persuna oħra ħasbet li kien xi insett. Ħadd ma tkellem b’li ra, qabel il‑fenomenu li seħħ waranofsinhar tal‑Ħamis 6 ta’ Mejju 1999. Għalkemm l‑istqarrijiet ta’ dawk li raw xi ħaġa ma’ wiċċ il‑Madonna ma jistgħux jiġu ppruvati kif ġieb u laħaq, il‑fatti li seħħew dakinhar u l‑Ġimgħa 7 ta’ Mejju, ma jħallu ebda dubju dwar il‑fenomenu straordinarju li l‑Madonna bkiet dmugħ imdemmi. Waranofsinhar tas‑6 ta’ Mejju 1999 xi nisa ġabu bħas‑soltu lit‑tfal tagħhom għad‑duttrina maġenb is‑sagristija

tal‑knisja. Fosthom kien

hemm is‑Sinjuri Rita Mallia, Marija Versace u Rita Bugeja. Bejn l‑4:30pm u l‑4:45pm, Rita Mallia

daħlet il‑knisja tinvista

bħas‑soltu lill‑Madonna. Kif ħarset lejn ix‑xbieha fuq il‑bradella lemħet bħal insett fuq wiċċ il‑Madonna, resqet lejha u rat li kien hemm demgħa ħamranija m’għajn il‑leminija tal‑Madonna. L‑omm bagħtet lil binha l‑kbir jitlob lil Marija Versace tħares lejn il‑Madonna. Versace marret u impressjonat ruħha ħafna b’dak li rat tant li fis ħarġet tlissen xi Avemarijiet.

Versace qalet lil Mallia: “Int rajt tajjeb, huwa demm.” Imbeżża’, Versace reġgħet daħlet ħdejn il‑Madonna

flimkien ma’ Rita Mallia, Dun Joseph Okech, saċerdot mill‑Kenja li kien għand id‑Dumnikani, u oħrajn. Mallia u Versace semgħu lil

Dun Joseph jgħid: “Jidher li hu demm,” u talabhom isejħu lil xi patri ieħor għax hu ried iqaddes lill‑anzjani f’Villa Messina. Dak il‑ħin kien hemm Rita Bugeja u xi persuni oħra li daħlu fil‑knisja għall‑ħabta

tal‑4:35pm u raw demgħa nieżla. Bugeja stqarret

li d‑demgħa roża friska

ċarċret ftit min‑naħa ta’

ġewwa t’għajn il‑leminija

tal‑Madonna, imbagħad

waqfet u saret ħamra. Kulħadd, mistagħġeb bil‑fenomenu li ra, fehem li kienet xi ħaġa straordinarja, tant li damu xi jiem ma ġew f’sikkithom.

Rita Mallia, li kienet l‑ewwel waħda li rat id‑demgħa

mdemmija ma’ wiċċ il‑Madonna, dehrilha li kellha tgħarraf

lill‑Pirjol Patri Pawl Cremona. Daħlet fis‑sagristija, ċemplet lill‑Provinċjal Patri

Charles Fenech u talbitu jgħid lill‑pirjol jinżel sa ħdejn il‑Madonna. Dan niżel minnufih u malli ra li ma’ wiċċ il‑Madonna

kien hemm xi likwidu kulur id‑demm, tela’ jgħarraf

lill‑provinċjal u talbu biex jinżel sal‑knisja huwa wkoll.

Patri Charles Fenech niżżel miegħu l‑kamera tar‑ritratti biex ikollu dokument ta’ dak li kien ġara.

Il‑provinċjal u l‑pirjol dehrilhom li kellhom jgħarrfu b’dan lis‑sagristan tal‑knisja, Patri Martin Caruana. Ċemplulu l‑Baħrija fejn kien jgħallem il‑katekiżmu lit‑tfal u talbuh jiġi malajr sal‑knisja. Kif wasal staqsewh x’kien qiegħed jara u hu wieġeb: “Għal din?” u mesaħha.

Il‑provinċjal u l‑pirjol baqgħu ddiżappuntati b’dan. Xi persuni li kienu ħdejn il‑Madonna, fosthom Rita Mallia u Marija Versace, semgħu lill‑pirjol jgħid: “Jekk hu miraklu, terġa’ tibki!” Dwar dan kollu nżamm skiet perfett, tant li l‑għada l‑ebda gazzetta ma ħabbret il‑fenomenu tad‑demgħa ħamranija fuq ir‑replika tax‑xbieha tal‑Madonna tal‑Għar.

Tagħrif meħud mill‑ktejjeb:

IL‑MADONNA

TAL‑GĦAR TIBKI

DMUGĦ TAD‑DEMM (Malta 2000), ta’ Patri Mikiel Fsadni O.P.

F’ħarġa oħra nkomplu nitkellmu aktar dwar din il‑ġrajja straordinarja.

Id‑Dehriet tal‑Madonna fuq Radju Marija

Id‑Dehriet tal‑Madonna fl‑Istorja tal‑Kristjaneżmu:‑ Sensiela ta’ programmi fuq Radju Marija bi produzzjoni u preżentazzjoni tal‑koppja Manwel u Lilian Cutajar.

Dawn id‑dehriet Marjani li ġew jew għad iridu jiġu ppubblikati f’Malta Missjunarja

bit‑titlu ta’ Il‑Ħidma Evanġelika ta’ Marija Santissima Bħala Missjunarja, qed jinqraw minn Lilian b’xi riflessjonijiet u talb Marjan fl‑istess programm fuq Radju

Marija fl‑iskeda l‑ġdida tas‑sajf 2023, kull nhar ta’ Erbgħa fis‑2:30pm b’ripetizzjoni l‑għada l‑Ħamis fid‑9:30pm.

Kumbinazzjoni

Kumbinazzjoni rajt in‑nemel

Iġorru l‑ikel tagħhom Xi ħadd ipprovdihulhom U ġarrewh fil‑bejta magħhom.

Kumbinazzjoni rajt il‑friefet Jittajru u jinżlu fuq il‑fjuri Tgħaxxaqt inħares lejhom Imżewqa b’ħafna kuluri.

Kumbinazzjoni smajt għasfur Jgħanni veru b’għanjiet sbieħ Bqajt ċass nisma’ dik l‑għana Għax veru tpaxxejt bih.

Kumbinazzjoni dħalt f’qoxorti Għedt xi ġmiel hawn fil‑ħolqien Il‑mara sejħitli biex niekol Sibt platt mimli b’ikel bnin.

Kumbinazzjoni għadda minn moħħi U għedt Alla kemm hu ħanin Żgur xejn ma sar kumbinazzjoni Imma l‑bniedem mexa ħażin.

Rivista missjunarja b’40 paġna, kollha bil‑kulur, maħruġa minn Missio

(Uffiċċju Missjunarju) għal aktar minn 90 sena

Aġġorna ruħek fuq id‑Dinja Missjunarja.

Abbona fir‑Rivista Malta Missjunarja fejn issib:

Aħbarijiet mid‑dinja missjunarja | Intenzjoni tax‑xahar

Esperjenzi missjunarji Maltin u Għawdxin | Ċajt u kompetizzjonijiet

Dan kollu għall‑prezz ta’ €21 għal abbonament ta’ sentejn li jinkludi wkoll Kalendarju MIssjunarju b‘xejn.

Tista’ tabbona online fuq: www.missio.org.mt

Minn Paul Caruana.

SALLUR MOQLI – Minn Franza

• Poġġiha fil‑friġġ matul il‑lejl.

• Saffi l‑biċċiet tas‑sallura mill‑marinat u qallihom fiż‑żejt taż‑żebbuġa minn kull naħa għal madwar 15‑il minuta.

• Meta jsiru servihom billi troxx fuqhom ftit meraq tal‑lumi.

Kurżità:

X’għandek bżonn:

• Kilo sallur

• Litru nbid abjad

• 150 ml żejt taż‑żebbuġa

• 6 werqiet rand imqattgħa

• 4 sinniet tewm

• Meraq ta’ lumija

• Melħ u bżar

Metodu:

• Ġo skutella ħejji l‑marinat bl‑inbid, it‑tewm, il‑weraq tar‑rand, melħ u bżar.

• Naddaf is‑sallura, qattagħha biċċiet u itfagħha fil‑marinat.

Jiena:

Indirizz:

Kodiċi Postali:

Tel/Mob: E‑mail:

Skont il‑bijografija ta’ San Duminku OP minn Guzmán, jingħad li b’miraklu, waqt li kien Franza, qajjem tfajjel li kien waqa’ minn fuq saqaf ta’ dar. Wara saret festa minn omm it‑tifel, iżda ma kilitx mis‑sallura li kienet qed tittiekel, għax l‑omm kellha d‑deni. San Duminku qabad biċċa sallura, berikha, taha lill‑omm u qalilha: “F’isem il‑Mulej, is‑Salvatur tagħna, kul.” Hija hekk għamlet u d‑deni ħallieha minnufih.

Imwieled nhar it‑8 t’Awwissu 1170 f’Caleruega fi Spanja, Duminku kien il‑fundatur tal‑Ordni Dumnikan (1215) u huwa l‑qaddis patrun tal‑astronawti u x‑xjentisti, fost oħrajn. San Duminku spiss jiġi akkreditat bil ħolqien tar‑rużarju, imma ċertament xerred id‑devozzjoni tiegħu u użah biex isaħħaħ il‑ħajja spiritwali tiegħu stess. Huwa miet l‑Italja fl‑età ta’ kważi 51 sena nhar is‑6 t’Awwissu 1221. Il‑festa tiegħu niċċelebrawha f’jum twelidu, nhar it‑8 t’Awwissu.

Meħuda mir‑rivista Dawl Franġiskan.

Imla l‑formola u ibgħatha flimkien ma’ ċekk pagabbli lil

Missio fuq:

Isem:

Indirizz:

Nixtieq: Inġedded l‑abbonament tiegħi

Nibda nirċievi r‑rivista d‑dar bil‑posta

Nagħti abbonament rigal lil:

Kodiċi Postali:

Tel/Mob: E‑mail:

Abbonament Malta Missjunarja Missio, 7, Triq il‑Merkanti, Valletta, VLT 1171 Jien

AF I

THHOPE &CHAR I YT

GIFT SHOP

Sibna wkoll fuq

Facebook: Faith

Hope & Charity

Qed nagħmlu ‘Home Deliveries’

Il‑ħanut qed ikun miftuħ mit‑Tnejn sal‑Ġimgħa bejn id‑9:00am u s‑6:00pm. Is‑Sibt bejn id‑9:00am u s‑1:00pm.

Tista’ wkoll tixtri onlajn mill‑ħanut Faith Hope & Charity billi żżur https://zaype.com/FHCshop

7, Triq il‑Merkanti, il‑Belt Valletta ● Tel: 21234328

POWERED BY

Qed jerġgħu jintwerew l episodji kollha fuq ONE TV kull nhar ta' Tlieta u Ħamis fis‑8:15pm.

Tista' tara l‑episodji kollha fuq il‑kanal ta' Youtube:

https://www.youtube.com/playlist?list=PL‑

2iailLYLZ6qwwlHa23YDl0IbMb18gCr

FITTEX IL‑KLIEM: Kotba Tal‑Bibbja

F’din it‑tabella hawn moħbija 28 ktieb tal‑Bibbja. Fittex fi 8 direzzjonijiet. Ibgħat il‑kaxxa kompluta sa mhux aktar tard mill‑15 tax‑xahar flimkien ma’ ismek, kunjomok u l‑indirizz, hekk: Malta Missjunarja – Kompetizzjonijiet, Nru.150, Missio, Triq Lorenzo Gafà, il‑Mosta MST 4128. L‑ewwel tweġiba tajba li tittella’ bil‑polza tirbaħ kupun ta’ €15 li jissarraf mill‑ħanut ta’ Missio, ‘Faith, Hope & Charity’ fil‑Belt Valletta.

I K S U R I X E I B Q K T W T

S F Y T M J T F H N R E I A U

S L C L O W Y E C A A N T J R

I D A N J E L S M O I M U K N

L S E T I Z F I C S I V U L I

A W Y W E P G N S T J R H R T

K O F Y T N P O Q X A U L W A

O R N O M E L I F B D W E L L

P R O O V O R F L N S E V F A

A A H N K N K O R I N T I N G

A Q U L A C U K N E F T T T C

N I B A K K A M S O A A I I X

M I K E A M I T R O M M K B U

S A M W E L E L Z I X J U O S

S Q I J B R E V O R P W U T W

● APOKALISSI

● BARUK

● DANJEL

● DEWTERONOMJU

● EFESIN

● ESTER

● FILEMON

● FILIPPIN

● GALATIN

● KOLOSSIN

● KORINTIN

● KRONAKI

● LEVITIKU

● LHUD

● LUQA

● MAKKABIN

● MARK

● MATTEW

Isem u Kunjom: ________________________________ Indirizz:______________________________________

Kodiċi Postali: _________________________________

● MIKEA

● NUMRI

● PROVERBJI

● RUMANI

● RUT

● SALMI

Soluzzjoni tal‑Kompetizzjoni ta’ Ġunju 2023: Ir‑rebbieħa tal‑kompetizzjoni hija Lily Cauchi mill‑Mellieħa. Grazzi lil kull min bagħtilna t‑tweġibiet. Prosit lir‑rebbieħa. Hija tirċievi ittra bil‑posta mingħandna biex tkun tista’ ssarraf il‑kupun.

Nitbissmu ftit:

Il‑Kappillan kien qed idur bieb bieb jiġbor il‑fondi għall‑orfanatrofju li kien qed jinbena fir‑raħal fejn iservi. Wasal quddiem id‑dar ta’ Marì, li ta’ min jgħid kellha ruxxmata tfal.

Marì: “X’ġiebek ’l hawn, Sur Kappillan?”

Kappillan: “Qed niġbor għall‑orfanatrofju, tagħtini xi ħaġa milli tista’?”

Marì: “Hi mela le, stenna ftit hawn.”

Marì daħlet ġewwa u bdiet tinstema’ ssejjaħ lil uliedha. Dawn ma damux ma nġabru lkoll ħdejn il‑bieb ta’ barra fejn seta’ jarahom il‑Kappillan.

Marì: “Dawn huma d‑disgħa! Ara kemm trid minnhom u ħudhom, Sur Kappillan!”

● SAMWEL

● SLATEN

● TITU

● TOBIT

Tifel: “Nann, għandi pinna kapaċi tikteb ‘taħt l‑ilma’!”

Nannu: “Tassew!?”

Tifel: “Iva. U kapaċi wkoll tikteb kliem u frażijiet oħra!”

Mulej ilqa’ f’Saltnatek lill‑benefatturi tagħna, familjari u ħbieb.

• Josephine Farrugia minn Ħal Safi

• 29 ta' Ġunju, 2023 Rita Caruana minn Tal‑Ibraġ

• 29 ta’ Ġunju, 2023 Joseph Cauchi minn Birkirkara

• 06 ta’ Lulju, 2003 Anġela Portelli min Nadur (omm id direttur t’Għawdex, Mons. Karm)

• 12 ta’ Lulju, 2023 Joseph Farrugia mill Qawra, San Pawl il Baħar

• 14 ta’ Lulju,2023 Anthony Grech minn Raħal Ġdid

• 15 ta’ Lulju, 2023 Kolinu Spiteri minn Birżebbuġa

Agħtihom O Mulej il‑mistrieħ ta’ dejjem.

Eżempji sbieħ

• Knisja Parrokkjali Santa Katerina, iż‑Żurrieq

• Raymond Falzon mill‑Gudja

Taw bolol użati li jinbiegħu lill‑kollezzjonisti, kif ukoll irċevuti fiskali u muniti antiki.

Nota mill‑Bord Editorjali: Inħeġġu lill‑qarrejja ta' Malta Missjunarja sabiex jagħmlu użu mis‑servizzi u/jew jixtru mingħand dawk il‑ħwienet li jirreklamaw fuq ir‑rivista. Grazzi.

Nota: Missio jixtieq javża li ma jaċċettax kartolini użati la tal‑Milied u lanqas tal‑‘Birthdays’. Grazzi.

Websajt Missio

• Informazzjoni dwar il‑missjoni u l‑missjunarji • Proġetti li twettqu u qed

jitwettqu • Animazzjoni missjunarja •

Attivitajiet • Rivisti tal‑passat • MissioTfal

‑ stejjer, attivitajiet, kompetizzjonijiet, rivisti tal‑passat

Jien. Int. Aħna. Flimkien (VO/1178)

www.missio.org.mt

Nota: It‑tfal kollha huma

mħeġġa jidħlu fil‑paġna ta'

Facebook Missio

Malta Events

Page/ Tfal

Missjunarji fejn jistgħu jsibu diversi logħbiet u attivitajiet ta' interess.

Missio Malta • Missio Tfal

Services provided:

Chauffeur-drive service

Car rental

Leasing Wedding service

Executive VIP service

All cars are fully air-conditioned and with uniformed drivers.

185, Annibale Preca Street, Lija.

Telephone: 21442530

Mobile: 99424098 / 99884049

Website: www.percius.com

Email: info@percius.com