Labinsights 3-2022 by maXus media

APRIL 2022 SPECIAL LIMS & LABSOFTWARE

Nieuw LIMS koppelt QC-analyses GETEC Park aan polymeerproductie SPECIAL LIMS EN LABSOFTWARE KWALITEITSBEHEERSYSTEEM

1 LIMS VOOR 4 FARMALABS

Wie levert wat? Update jaarlijkse LIMS-leverancierstabel

Synthon-organisatie groeit al 20 jaar mee met het LIMS en vice versa

Snel schakelen tussen productie en lab bij verffabrikant Koopmans

EDITORIAL De ene crisis is nog niet voorbij of een volgende van geheel andere orde dient zich aan. De situatie in Oekraïne had al een week na de inval door Rusland wereldwijd gevolgen, tot in de labwereld. Zo kondigde Messe Frankfurt in het kader van het sanctiebeleid aan om exposanten uit Rusland en Wit-Rusland uit te sluiten van haar beurzen dit jaar. Dit geldt voor alle landen van de Messe Frankfurt Group die zich bij de sancties hebben aangesloten. Het zal merkbaar zijn bij bezoeken aan beurzen dit jaar, als de Analytica van 21-24 juni eindelijk weer door kan gaan, evenals de Achema eind augustus. Onder de grote aantallen Oekraïense vluchtelingen die ons land aandoen zullen zeker analisten zitten. Laten we deze goed geschoolde mensen met open armen te ontvangen. Niets is zo vreselijk als gevlucht zijn om vervolgens werkeloos met je armen over elkaar in een opvanglocatie te zitten. In de labs zijn veel handen nodig, ik hoor overal over tekorten, geef deze mensen een warm onthaal. Het schijnen harde werkers te zijn. Ik las via LinkedIn een interessant bericht van Stef Stienstra, senior technisch adviseur volksgezondheid in het RESEMBID-programma. Hij meldt dat Rusland desinformatie de ether in slingert over laboratoria in Oekraïne voor de vermeende ontwikkeling van biologische wapens. Het betreft volgens Stienstra voormalige lablocaties uit de Sovjet-tijd, waar destijds inderdaad op sommige locaties onderzoek werd gedaan voor biologische oorlogsvoering, maar die na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie een andere functie hebben gekregen. Ik citeer Stienstra: ‘Net als het door de US-DTRA ondersteunde Biosafety Level 3-laboratorium (BSL3) in Tbilisi, Georgië, waar ik verschillende keren ben geweest, worden unieke collecties micro-organismen bestudeerd in de 26 microbiologische onderzoekslaboratoria in de Oekraïne. Sommige van de Oekraïense laboratoria dateren uit het Sovjettijdperk en het biowapenprogramma van het land. Deze laboratoria zijn nu academische onderzoekscentra en laboratoria ter ondersteuning van de volksgezondheid en de veterinaire gezondheidszorg (One Health). Dit zijn geen laboratoria meer voor biologische wapens, zoals Russische desinformatie beweert. Ik ontwikkel voor de OVSE – de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa – zelfs lezingen over bioveiligheid en procedures voor deze laboratoria.’ Op basis van dit nepnieuws zou Rusland mogelijk de inzet van dit soort wapens zelf willen rechtvaardigen, waarschuwt de Council on Strategic Risks. Dit onder het mom van ‘Ze doen het zelf ook’ en het in een slachtofferrol kruipen om de VS en partners in kwaad daglicht te plaatsen. Niets nieuws overigens. Halverwege de jaren tachtig tijdens de Koude Oorlog was volgens de Sovjet-nieuwslezing hiv door het Pentagon gemaakt als biologisch wapen.. De ziekteverwekkers worden nu keurig diepgevroren bewaard, maar als de stroom uitvalt zouden de micro-organismen in de vriezers kunnen opwarmen en verloren gaan. Stienstra: “Laten we hopen dat de Russische bezetters niet een laboratorium als doelwit nemen, omdat juist zij veel onderzoek doen om tegen allerlei biologische gevaren te wapenen.”

Oekraïnecrisis raakt de labwereld

Vincent Hentzepeter, hoofdredacteur April 2022 |

INHOUD SPECIAL LIMS & LABSOFTWARE X

In de jaarlijkse special ‘LIMS en Labsoftware’ een update van de jaarlijkse leverancierstabel om snel een selectie te kunnen maken uit potentiële aanbieders bij aanschaf van een nieuw LIMS.

Het kwaliteitscontrolelaboratorium van het in polyesterrecycling gespecialiseerde GETEC Park in Emmen maakte een efficiëntieslag met de ingebruikname van een nieuw lab automatiseringsplatform.

De overstap van deels papieren archieven naar een professioneel kwalitietsmanagementsysteem maakt dat verffabrikant Koopmans nu online van productie naar lab en vice versa kan schakelen

Vier internationale laboratoria van farmaceut Synthon werken met één LIMS. Door processen aan het LIMS aan te passen wordt duur maatwerk voorkomen.

RUBRIEKEN Editorial Colofon LAB kort nieuws LAB LIMS-tabel 2022 LAB serie LAB markt LAB agenda In het volgende nummer

3 4 7 22 25 33 38, 42 43

April 2022 58e jaargang www.labinsights.nl Verschijnt 9x per jaar

Hoofdredactie: Vincent Hentzepeter, redactie@labinsights.nl, +31 (0)546 658833 Aan dit nummer werkten mee: Els van den Brink, Marco Vellinga, Leendert van de Ent Eindredactie: Sylvie Hoyinck Redactiecommissie: Dr Ineke Joosten (Senior Onderzoeker/Researcher Ministerie Onderwijs, Cultuur en Wetenschap,Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Rijkserfgoedlaboratorium), Alex Muntendam (Manager Clinical Pharmacology and Bioanalytics bij Abbott), Bas van Driel (Business Development Manager Food Netherlands GBA), Henk Heijthuijsen (manager Quality Assurance & Assistance, TLR International Laboratories), Jules Hoenderop (consultant Roche Diagnostics), Mark van Lieshout ( area manager Veritas Petroleum Services), Taco van der Maten (productmanager XRF Panalytical, chairman of the board of directors van ASTM International), Anita te Riet (Bergenius Labadvies), Han te Vaanhold (international sales representative Seastar Chemicals Inc.). Media-adviseur: Erik ten Haaf, +31 (0)297 223462, +31 (0)6 10031781 erik@maxusmedia.nl Vormgeving: Marjan Hammink, marjan@maxusmedia.nl

In het lab van GETEC bekijkt applicatiebeheerder Arjen Wemmenhove de status van goedgekeurde monsters, zoals gedocumenteerd in het nieuwe lab automatiseringsplatform van iVention: iLES.

Abonnementen: SP Abonneeservice, Postbus 105, NL-2400 AC Alphen aan den Rijn. Tel +31 (0)88 1102028, abo@labinsights.nl. Abonnement Nederland 1 jaar € 250,-, 2 jaar € 355,-. Opzeggingen dienen 8 weken voor afloop van de abonnementsperiode in ons bezit te zijn. Vraag een proefnummer aan en/of neem een abonnement op de digitale editie en nieuwsbrief door u opwww.labinsights.nl te registreren.

(Foto: Marco Vellinga)

Uitgever: maXus media publishers, 1421 AC Uithoorn © 2022 maXus media Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt worden in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch of door fotokopieën, opname, of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur en/of de uitgever. ISSN: 2468-6417

| April 2022

Druk: Veldhuis Media, Raalte

Structureel problemen oplossen met de 4xO-aanpak Wil het echte LIMS opstaan?

Kwaliteitsbeheersysteem = labdata + verfproductie

Pak problemen bij de wortel aan met een oorzaakanalyse. Denk oplossingsgericht en los structureel problemen op met de 4xO-aanpak op basis van ‘Oorzaak’, ‘Omvang’, ‘Oplossing’ en ‘Operationaliteit’.

‘Wil de leverancier van het echte LIMS nu opstaan? Wat de ene avond nog een tv-spelletje is, kan de volgende ochtend al werkelijkheid zijn aan tafel met collega’s en LIMS-leveranciers.

Met de overstap naar een digitale oplossing voor kwaliteitsbeheer kan verfproducent NelfKoopmans voortaan snel de specificaties van zijn verven en coatings inzien, recepturen eenvoudiger aanpassen.

‘Klanten brengen aanvragen direct in het LIMS in’

Analytische Chemie 2.0 tips & tricks (II)

“We evolueren met het LIMS mee”

18 Het LIMS van het QC-lab van GETEC PARK.EMMEN koppelt het kwaliteitscontrolelaboratorium aan de faciliteiten van lokale producenten. Een nieuwe portal gaat dit ook wereldwijd mogelijk maken.

25 Rob van Turnhout, salesmanager bij Skalar Analytical, geeft hoofdredacteur Vincent Hentzepeter in het hoofdkwartier in Breda een kijkje in de analytisch-chemische keuken waar het in 1965 allemaal mee begon.

26 Synthon heeft één LIMS draaien op vier locaties. Het bedrijf heeft meer internationale vestigingen, labmedewerkers en producten gekregen, ook het LIMS-pakket kreeg meer mogelijkheden. April 2022 |

LAB KORT Nieuwe bestuursvoorzitter WUR

Sjoukje Heimovaara, per 1 juli de nieuwe voorzitter van de Raad van Bestuur van Wageningen University & Research (WUR) (foto: WUR).

Sjoukje Heimovaara (1965) volgt per 1 juli 2022 Louise O. Fresco op als voorzitter van de Raad van Bestuur van Wageningen University & Research (WUR). Tot die tijd is ze directeur van de Agrotechnology & Food Sciences Group (AFSG) binnen WUR. Louise O. Fresco was 8 jaar bestuursvoorzitter. Heimovaara heeft ervaring opgedaan bij de overheid en het bedrijfsleven, in contractresearch, fundamenteel onderzoek en het hoger onderwijs alsook in het bedrijfsleven. Ze studeerde plantenverdeling in Wageningen, destijds de Landbouwhogeschool Wageningen. Na haar afstuderen werkte ze voor TNO en promoveerde in 1995 in de celbiologie aan de Universiteit Leiden. Vanaf 2003 tot 2019 was zij werkzaam bij Royal Van Zanten als directeur R&D en later als CEO. In maart 2020 werd ze algemeen directeur van de Agrotechnology & Food Sciences Group (AFSG).

Maximum op remote beoordelen De Raad voor Accreditatie stelt een maximum aan het aantal opeenvolgende remote beoordelingen bij één klant. Tijdens de COVID-pandemie heeft de RvA haar accreditatiebeoordelingen veelal vanaf een afstand moeten uitvoeren. Daardoor heeft een aantal klanten al twee jaar achtereenvolgend een volledige remote beoordeling ondergaan. Onderzoek wijst echter uit dat de diepgang bij remote beoordelen op bepaalde onderdelen achterblijft in vergelijking met het op locatie beoordelen. Vandaar dat de RvA heeft besloten dat een derde beoordeling op afstand niet verantwoord is. Door een beoordeling op locatie als ‘een noodzakelijk bezoek’ te classificeren, kan de RvA toch voldoen aan de gestelde eisen voor de uitvoering van haar taak.

April 2022 |

Uw specialist voor: • Chemicaliën • Laboratoriumbenodigdheden • Apparatuur • Service & Reparaties

www.vanheesbv.com • +31 475 729460 • info@vanheesbv.com

| April 2022

Bekijk onze website voor het aanbod!

LAB KORT

Vaccinopolis opent deuren Op vrijdag 25 maart, amper 14 maanden na het slaan van de eerste paal, opende Vaccinopolis, een testfaciliteit voor kandidaat-vaccins. De innovatiehub voor pandemiebestrijding is een samenwerking tussen de Universiteit Antwerpen, Instituut voor Tropische Geneeskunde, het Vlaams Instituut voor Biotechnologie, de ziekenhuizen van de regio en Voka – Kamer van Koophandel Antwerpen Waasland. Dat het ontwikkelen van vaccins een van de grootste wereldwijde uitdagingen is, heeft de coronacrisis de voorbije twee jaar duidelijk gemaakt. Die ontwikkeling en de verschillende testfasen vergen echter veel tijd. Door te werken met ‘human challenge’-onderzoeken kan het hele proces veel sneller doorlopen worden, en de werkwijze is ook relatief goedkoop. Met dat doel voor ogen maakte de Universiteit Antwerpen jaren geleden al plannen voor een innovatief vaccincentrum. De coronacrisis bracht de plannen in een stroomversnelling. Meer op: www.uantwerpen.be/vaccinopolis

Vaccinopolis, de testfaciliteit voor kandidaatvaccins (foto: Vaccinopolis).

Nieuwe zus voor Qlip

MLZ Holding, de moederorganisatie van Qlip, heeft sinds begin 2022 een meerderheidsbelang verkregen in het Deense inspectiebedrijf Bactoforce International. Het bedrijf is Europees marktleider in het inspecteren van roestvrij stalen silo’s, tanks, warmtewisselaars en pijpleidingen binnen de voedselverwerkende industrie. Met de uitbreiding op het gebied van zuivel, bier, frisdrank en ingrediënten kan Qlip fors uitbreiden in testen, inspecteren en certificeren.

NPR 4500:2022 gepubliceerd NPR 4500:2022 ‘'Zuurkasten - Eisen, beproevingen en aanbevelingen bij plaatsing, gebruik en onderhoud van zuurkasten in laboratoria - Toelichting bij de NEN-EN 14175-normenserie’ is gepubliceerd. Deze praktijkrichtlijn geldt voor iedereen die betrokken is bij de inrichting en/of het beheer en onderhoud van laboratoria waar zuurkasten worden gebruikt. De vorige editie van NPR 4500 uit 2008 is op een groot aantal

Ook voor deze zuurkast zal de praktijkrichtlijn gaan gelden (afbeelding: Intos).

punten aangepast aan de herziene versie van NEN-EN 14175-3 uit 2019 en nieuwe delen in de NEN-EN 14175-normenserie. De Europese normenserie en dus ook NPR 4500:2022 beschrijven de veiligheidseisen en prestatiecriteria van zuurkasten, de beproevingsmethoden voor typetest voor op locatie en geven April 2022 |

LAB KORT aanbevelingen voor installatie en onderhoud. In aanvulling op NPR 4500 geeft NVN-CEN/TS 17441 meer informatie over planning, ontwerp en onderhoud van ventilatiesystemen bedoeld voor onder meer het afzuigen van zuurkasten en ventileren van laboratoria waarin zuurkasten worden toegepast. De keuze voor een bepaalde zuurkast wordt mede bepaald door het gebruik. Zo kunnen aan zuurkasten voor R&D-toepassing andere eisen worden gesteld dan aan zuurkasten gebruikt voor routineanalyses. Voor recirculatiekasten, die buiten deze richtlijn vallen, is ondertussen ook een Europese norm in ontwikkeling.

groeien door een veel hogere fotosynthese-efficiëntie in vergelijk tot andere soorten. Betere fotosynthese moet leiden tot hogere opbrengsten van de bestaande landbouwgewassen en daarmee tot minder behoefte aan nieuwe landbouwarealen.

Onderzoek efficiëntere fotosynthese Wageningen University & Research (WUR) en het Photosynthesis 2.0 Research Fund (P2RF) richten samen een nieuw en onafhankelijk instituut op voor onderzoek naar fotosynthese. De voorlopige naam van het instituut is het Institute for Advanced Studies for Photosynthetic Efficiency (IASPE). Met de oprichting van het nieuwe instituut is een investering van 62 miljoen euro voor 10 jaar gemoeid. WUR draagt 12 miljoen euro bij; een bijdrage die voor het overgrote deel bestaat uit de gratis inzet van personeel en laboratoria. Een belangrijk doel van het nieuwe instituut is om te leren hoe de efficiëntie van fotosynthese in voedselgewassen te verbeteren is. De efficiëntie van fotosynthese van planten in het veld is niet erg hoog. Van de zonne-energie die op aarde valt, benutten de planten gemiddeld maar ongeveer 1%, terwijl de efficiëntie in principe 5 tot 6 maal hoger zou kunnen zijn. Als planten twee keer zoveel licht zouden kunnen absorberen, kan dat al grote effecten hebben op de voedselproductie. De plant Grijze Mosterd heeft zich via natuurlijke selectie aangepast om zeer snel te

Fotosynthese-onderzoek (foto: Adobe Stock).

April 2022 |

KRSS Europe BV, onderdeel van de KRSS Group, is een jong en (nog) klein dynamisch bedrijf in de laboratoriumtechnologie branche, gericht op de verkoop en service van chromatograﬁe- en massaspectrometrie instrumenten en toebehoren. Wij groeien en daar zijn we blij mee. Wij zoeken een enthousiaste nieuwe collega:

Service Coördinator/Service Engineer Wat houdt de functie in? In deze functie registreer je service aanvragen, geef je eerstelijns technische support en coördineer je service bezoeken i.o.m. klanten en service engineers. Daarnaast beheer je de voorraad voor service onderdelen en voer je werkplaatsreparaties en -testen uit op tweedehands chromatograﬁesystemen (GC en HPLC) en gasgeneratoren. Wat verwachten we van jou? Je wilt graag in een ﬂexibel en kleinschalig team werken en je hebt ruime ervaring met het werken en/of onderhouden van GC- en HPLC instrumenten. Ben jij de topper die wij zoeken en die wil helpen met de groei van onze organisatie? Bezoek https://bit.ly/krss-vacature of neem contact op via tel. nr. 085-0482007 voor meer informatie. Acquisitie n.a.v. deze advertentie wordt niet op prijs gesteld.

KRSS Europe B.V. | Storkstraat 51, 3905 KX Veenendaal, The Netherlands | Tel: +31(0)85 0482007

| April 2022

LAB COLUMN

Structureel problemen oplossen met de 4xO-aanpak

Pak problemen bij de wortel aan met een oorzaakanalyse. Denk oplossingsgericht en los structureel problemen op met de 4xOaanpak op basis van de pijlers ‘Oorzaak’, ‘Omvang’, ‘Oplossing’ en ‘Operationaliteit’. Doorloop voor de 4xO-aanpak de volgende vijf stappen: ✔ Maak een heldere Omschrijving Schrijf compleet en feitelijk en maak de omschrijving van het probleem zo helder mogelijk. Vergeet de details niet. ✔ Zoek de Oorzaak Voer een oorzaak- en gevolganalyse uit. De factoren ‘Mens, Methode, Machine, Materiaal, Monster, Milieu, Managementsysteem’ kunnen allemaal afwijkingen veroorzaken. Het visgraatmodel helpt om bevindingen vanuit een breder perspectief te bekijken en zo de juiste oorzaken te achterhalen. Leg vervolgens per oorzaak met de ‘5x waarom-methode’ de vinger op de zere plek: de basisoorzaak. Overweeg een brainstormsessie om de (basis)oorzaken boven tafel te krijgen. ✔ Bepaal de Omvang Treffen bevindingen de hele organisatie, en vinden ze met regelmaat plaats, of gaat het om een incident. Treedt een probleem in een enkele meetserie op, of is het een structureel probleem, omdat bijvoorbeeld de methode niet deugt. En gebeurt dat op meerdere afdelingen of locaties? Dit soort indicatoren bepaalt uiteindelijk de impact van het probleem op het eindresultaat. Bepaal op basis hiervan de omvang van de problematiek. ✔ Kies de Oplossing Als na grondig onderzoek de oorzaken bekend zijn, wordt het tijd om een oplossing te bedenken. Hoe wordt herhaling in de toekomst voorkomen en kan de oplossing met terugwerkende kracht ingaan?

Sascha van de Ven, QAducation

Stel vast of de gekozen maatregelen Operationeel en effectief zijn De laatste is misschien wel de belangrijkste stap. Ga na of de oplossing ook echt werkt. Het kan zijn dat het geen effect geeft. Er kan soms maanden overheen gaan om dit vast te kunnen stellen. Doet het probleem zich toch weer voor, doorloop dan de 4xO-aanpak nogmaals en begin bij ‘Zoek de Oorzaak’. ✔

Problemen gestructureerd oplossen? Volg de cursus ‘Corrigeren met de 4xO-aanpak’ of ‘Corrigeren met de 4xO-aanpak voor medische laboratoria’. https://www.qaducation.nl/ product/4xo-aanpak/ https://www.qaducation.nl/product/ corrigeren-met-de-4-x-o-aanpakvoor-medische-laboratoria/

April 2022 |

COLUMN INSIGHTS

Wil het echte LIMS opstaan? Nederlandse tv-kijkers zijn dol op spelletjes en de evergreen ‘Wie van drie’ is weer terug van weggeweest of om met deze LIMS-special te spreken: ‘Wil de leverancier van het echte LIMS nu opstaan? Wat de ene avond nog een tv-spelletje is, kan de volgende ochtend al werkelijkheid zijn aan tafel met collega’s en LIMS-leveranciers. Uit de verschillende systemen of ‘kandidaten’ moet ook op basis van gerichte vragen en antwoorden het echte LIMS worden gekozen. Er is echter een subtiel verschil, omdat het nog maar de vraag is of de leveranciers het echte LIMS kunnen leveren. Met het echte LIMS bedoel ik hier een geïntegreerd systeem dat aan alle wensen van de gebruikers voldoet. In dit spel van vraag en aanbod kan er namelijk van alles misgaan. Bij het eerste LIMS dat ik leerde gebruiken droomden nog een aantal collega’s over de tijd dat alles nog zo gemakkelijk op papier kon worden afgedrukt en gelezen. Ze waren ervan overtuigd dat ze op papier veel sneller en nauwkeuriger waren. Die hardnekkige misvatting verdween als sneeuw voor de zon op de dag dat het LIMS onaangekondigd uitviel. Er waren vele handjes en voetjes nodig om alle analyserapporten op tijd de deur uit te krijgen. De kracht van automatisering was direct duidelijk. Is dat alles nu met een LIMS in één klap opgelost? Niet dus. Zo worden het kwaliteitszorgsysteem en de kwaliteitscontroles nog vaak in aparte software ondergebracht. Ook de vele analyseapparaten hebben meestal hun eigen software en communiceren met het LIMS via allerlei zelfgemaakte koppelingen, wat weer allerlei maatwerk vraagt. Daar wringt de schoen. Hoe fraai al die commerciële LIMS-pakketten ook zijjn, ze hebben allemaal als nadeel dat ze gebouwd zijn op basis van het ‘grootste gemene deler’-principe. En geen lab is gelijk… Je zou dus verwachten dat als een lab zijn eigen LIMS mag bouwen dat van leverancierszijde de programmeurs nauw samenwerken met de business proces designers. Anders kan het te implementeren LIMS gaan ontsporen, omdat de programmeurs, denkend in computertaal, vaak geen idee hebben hoe het laboratorium opereert. Het LIMS is dan het resultaat van een knijp-piep systeem. De programmeur verzint iets, voert het door en wacht op de piep van de analist. Als die niet komt heeft hij het kennelijk goed gedaan. Het maakt dus niet uit hoeveel vragen het panel stelt: er zal altijd een kandidaat opstaan die een compromis is tussen wat wenselijk is en wat er te koop is. De soft- en hardware zijn voldoende ontwikkeld om dit gat met kostbaar maatwerk te dichten. Zolang er wensen blijven, bestaat het echte LIMS vooral in de dromen van de analisten en de wanhoop van de programmeurs.

April 2022 |

Kennis delen www.labinsights.nl

| April 2022

SPECIAL LIMS & LABSOFTWARE

Kwaliteitsbeheersysteem koppelt labdata aan verfproductie Met de overstap van een voornamelijk papieren administratie naar een digitale oplossing voor kwaliteitsbeheer kan verfproducent NelfKoopmans voortaan snel de specificaties van zijn verven en coatings inzien, recepturen eenvoudiger aanpassen en zo de kwaliteit van het eindproduct beter beheersen.

Redactie: LABinsights | Fotografie: NelfKoopmans

Het Noord-Groningse NelfKoopmans produceert meer dan 900 recepten voor verven en coatings. Een stille wens was de enorme hoeveelheid gegevens die hierover zijn verzameld met een druk op de knop beschikbaar te maken. Productie had het te doen met gefragmenteerde data, deels op papier, kon niet beschikken over overzichten van eerdere batches, en dus niet snel sturen op specs als een proces of receptuur om aanpassing vroeg. Een digitaliseringssslag was nodig om waardevolle analysegegevens snel boven tafel te krijgen, teneinde flexibel en binnen specificaties te kunnen produceren.

Kwaliteitsbeheerpakket In 2021 stapten de QC- en R&D-afdelingen over op het kwaliteitsbeheerpakket AlisQI. Productie kreeg toegang tot de gegevens via een directe koppeling met de productieplanningssoftware. De digitale transformatie is een zegen voor productie, stelt R&D-manager Jurian Biesheuvel: “Met slimme filters en een dashboard in AlisQI kunnen we trends zichtbaar maken en het proces verbeteren. We kunnen met dit pakket simpel inzoomen op die data die van belang zijn. Zo weet je veel sneller wat je moet aanpassen: de hoeveelheid grondstof, het materiaal of de mengprocedure?”

‘Met slimme filters kunnen we trends zichtbaar maken’ Het kwaliteitsmanagementsysteem blijkt goud waard bij het bepalen van de kleursterkte van verf op waterbasis. “Bij dit type verf heb je weinig speling bij het bepalen van de kleursterkte. Toen we van papier werkten, zaten we er nog wel eens naast, nu kunnen we met de data helder in het achterhoofd gemakkelijk de juiste conclusies trekken. Het aantal off-spec metingen is hierdoor sterk verminderd, mede geholpen door terugkoppeling via onze FTR-metingen [Fourier Transformatie spectroscopie, red.] waarmee we onze processen continu controleren.”

Koppeling met ERP

LIMSPECS Bedrijf: NelfKoopmans Pakket: AlisQI Datum ingebruikname: november 2020 Aantal (gelijktijdige) gebruikers: onbeperkt Server: webbased Bekijk de Video over AlisQI in de praktijk https://vimeo.com/662681022

Een naadloze integratie tussen AlisQI en de planningssoftware van Exact voor productie (ERP) zorgt voor een koppeling tussen de productieorder en de productiebatch. “Wanneer een productieorder in ons ERP-systeem wordt aangemaakt, wordt deze geëxporteerd naar AlisQI. Er wordt automatisch een QC-formulier gegenereerd waarin staat dat de batch is ingepland. Als onze QC-afdeling het monster ontvangt van die productiecharge, hoeven ze alleen maar de barcode te scannen en alle basisgegevens over het recept verschijnen – denk aan: artikelnummer, batchnummer, PO-nummer, hoeveelheid product en de datum waarop het recept voor de laatste keer is gewijzigd.” En de integratie werkt ook andersom. Afgehandelde productieorders in Exact Globe worden ook in het kwaliteitsbeheersysteem bijgewerkt. “Zo zijn alle data in beide systemen altijd up-to-date.” April 2022 |

SPECIAL LIMS & LABSOFTWARE

LIMS GETEC PARK.EMMEN koppelt QC-data aan recyclingsfaciliteiten

‘Klanten brengen aanvragen direct in het LIMS in’ 18

| April 2022

Het LIMS van het QC-lab van GETEC PARK.EMMEN voor de kwaliteitscontrole van (gerecyclede) polyesters en polyamiden koppelt het kwaliteitscontrolelaboratorium aan faciliteiten van lokale producenten. Een nieuwe portal gaat dit ook wereldwijd mogelijk maken, nu het lab zijn vleugels uitspreidt. Leendert van der Ent | Fotografie: Marco Vellinga

In 2019 maakte het laboratorium de afweging: investeren in het oude LIMS of overstappen. Applicatiebeheerder en analist Arjen Wemmenhove legt uit: “In ons oude LIMS was het nodige maatwerk gaan zitten, daardoor was het minder gebruikersvriendelijk en onderhoudsintensief geworden. Dus hebben we ook gekeken naar andere aanbieders. We kozen er uiteindelijk voor om met een schone lei te beginnen.”

Keuze en implementatie Het werd iLES van iVention, webbased. “Gemakkelijk bij versie-upgrades – en bij ons uit de buurt. Bovendien zit de functi-

SPECIAL LIMS & LABSOFTWARE

In het lab van GETEC bekijkt applicatiebeheerder Arjen Wemmenhove de status van goedgekeurde monsters, zoals gedocumenteerd in het nieuwe lab automatiseringsplatform van iVention: iLES.

onaliteit die wij nodig hebben al in het pakket. En de leverancier garandeerde dat het inrichten volgens onze wensen in weken zou kunnen en geen maanden zou gaan duren.” Het laboratorium startte met een inventarisatie van wensen. Emiel Klootsema, management laboratorium: “We wilden de werkstroom verbeteren, managementvoordelen behalen en vooral ook zorgen dat klanten makkelijk analyses kunnen aanvragen, de status ervan inzien en uitlezen.” De implementatie moest plaatsvinden terwijl de trein voortdenderende. “Daarom zijn we in een periode van anderhalf tot twee jaar configureren gefaseerd overgegaan”, zegt Wemmenhove. “Het moment van overstap ligt nu anderhalf jaar achter ons, maar

‘Klanten kunnen

makkelijk analyses aanvragen, de status ervan inzien en uitlezen’

het inrichten gaat nog door, bijvoorbeeld om voor externe klanten te kunnen groeien.”

Kwaliteitscontrole van polyesters Terug naar GETEC PARK.EMMEN. Dit is een productie- en competentiecluster voor de chemische, kunststof- en polymeerindustrie én de thuisbasis van het regionale platform van de GETEC Groep Nederland. Het Platform Nederland biedt, naast diensten voor het park in Emmen, duurzame energieoplossingen aan industriële en vastgoedklanten in de Benelux. Bedrijven op het park zijn onder andere DSM, Teijin, Cumapol en Morssinkhof. Deze ondernemingen kunnen naast energiediensten een logistieke diensten een breed scala van analysemogelijkheden van het laboratorium benutten, daarnaast zijn er internationale klanten. Negen van de tien van de 120.000 bepalingen op jaarbasis is voor parkbewoners, de rest zijn wereldwijde aanvragen. Ook ondernemingen in de PET-recycling maken gebruik van het lab dat 24/7 draait, want een van de specialisaties is de kwaliteitscontrole van polyester uit recyclaat. In viscositeitsbepalingen behoort het laboratorium tot de grootste spelers in West-Europa. Klootsema: “We doen veel productiecontroles April 2022 |

Kennis delen www.labinsights.nl

SPECIAL LIMS & LABSOFTWARE

Een labzaal van het QClaboratorium op GETEC PARK. EMMEN.

LIMSPECS X X X X X X

Bedrijf: GETEC PARK.EMMEN laboratorium Ingebruikname: gefaseerd afgerond in oktober 2020 Leverancier: iVention Pakketversie: iLES Platform Aantal simultane gebruikers: 15 - 25 Server: iVention cloudserver

om te kijken of batches binnen specs zijn. Omdat bedrijven op basis van onze bepalingen hun productieparameters moeten kunnen bijsturen, werken we vaak met een paar uur reactietijd. Bij wereldwijde klanten lukt dat natuurlijk niet, hoewel dat met de huidige logistieke dienstverlening toch ook verrassend snel kan. Een van onze gespecialiseerde bepalingen is een acetaldehyde-analyse. Die stof komt vrij bij de productie van PET, maar mag voor levensmiddelenverpakkingen (bijna) niet meer in het verpakkingsmateriaal zitten.”

Koppeling met het LIMS Met de komst van het LIMS kunnen klanten zoals beoogd gemakkelijk analyses aanvragen, de status ervan inzien en uitlezen. Wemmenhove: “Een van de grootste klanten van het laboratorium brengt aanvragen via een koppeling met het LIMS het systeem in. Daarna komen de samples met overeenkomende labels binnen in ons lab. Daar scant de medewerker ze en ziet alle informatie voor de analyses in iLES verschijnen. Aangezien de instrumenten direct met het LIMS gekoppeld zijn, stromen de resultaten meteen in het LIMS in. Na goedkeuring gaan ze

‘Ons oude LIMS was niet

gebruikersvriendelijk en onderhoudsintensief door het nodige maatwerk’

automatisch naar de klant.” Hij vervolgt: “Andere vaste klanten op het park hebben zelf direct toegang tot iLES en brengen zelf orders en gelabelde monsters in. We zijn momenteel bezig de portal ook voor klanten buiten het park te openen, zodat deze procedure overal ter wereld mogelijk wordt.”

Dashboards Momenteel wordt er verder gewerkt aan de verdere inrichting van het systeem om de diverse gebruikers nog beter van dienst te zijn. Op de agenda staan zaken als het uitbreiden van het portfolio aan analyses, verdere procesoptimalisatie, het uitfaseren van handgeschreven labjournaals en het implementeren van dashboards. “Het mooie van dit LIMS is dat het mogelijk wordt alle data inzichtelijk te krijgen”, zegt Wemmenhove. “De vraag daarbij is hoe je dat wilt en hoe je dat het best kunt vertalen naar gebruiksgemak.” Klootsema: “En voor wie natuurlijk. Er zijn veel dashboards mogelijk. We kijken vooral naar het nut en de noodzaak en nemen in de afweging mee of de informatie aan het management, de gebruikers of de klant ten goede komt. Wat mij betreft ligt daarbij de focus op de werkvloer en de klant.” April 2022 |

SPECIAL LIMS & LABSOFTWARE

Contact

Website, email

Telefoon

Pakket

Abbott Informatics

Jurgen Pauwels

www.informatics.abbott aisalesnetherlands@abbott.com

+31 (0)72 5118100

STARLIMS

ACD/Labs

Richard Visser

www.acdlabs.com richard.visser@acdlabs.com

Adifo Software

www.adifo.com sales@adifo.com

+32 (0)50 303211

KENM

software service/NL kantoor support training consultancy in Nederland consultancy in buitenland helpdesk/NL gesproken helpdesk/EN gesproken NL kantoor buitenlands kantoor (automatische) updates standaard (COTS: conf.baar off the shelve) maatwerkoplossingen (tailor made) ELN (El. Labjournaal) LES (Lab. Execution System) eigen rapportagetool externe rapportagetool modulair client server webbased

Bedrijf

SERVICES

Aantal consultants/adviseurs werkzaam in/buiten NL

LIMS-markt 2022: wie levert wat?

• • • • • • • • • •

• • •

Spectrus, Percepta, Luminata, Katalyst

2/190

•

BESTMIX Quality Control

14/7

• • • • • • • • • • • • •

• • • •

•

• • • • •

• • • •

•

• • •

• • • •

Agilent Technologies

László Toelgyesi

www.agilent.com laszlo_toelgyesi@agilent.comm

+49 (0)72 436022783 SLIMS

20/60

• • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

AlisQI

Gerben de Haan

www.alisqi.com sales@alisqi.com

+31 (0)85 7600975

AlisQI

• • • • • • • • •

Blending Nederland

R. Schuurman

www.blending.nl rschuurman@blending.nl

+31 (0)186 490367

Infor Blending

4/30

• • • • • • • • • • • • •

Bodegro

Inés den Ouden

www.bodegro.com sales@bodegro.com

+31 (0)76 5798160

LabTrain, PRINS

CynopCis

Christophe Claes

www.cynopcis.be c.claes@cynopcis.be

+32 (0)477 212262

limITs

2/9

•

iVention

Michiel Houbraken

www.ivention.nl

+31 (0)38 4528375

iLES (iVention Lab Execution System)

45/40

• • • • • • • • • • • • • • • •

IMAssist

Rob Leenders

www.imassist.nl

+31 (0)6 53833551

LabVantage Solutions Europe Ltd

Remco van Paassen

www.labvantage.com rvanpaassen@labvantage.com

+31 (0)10 3335800

LabVantage LIMS

15/500

• • • • • • • • • • • • • • •

LabWare Ltd

Frank Hendriks

www.labware.com hendriks@labware.com

+31 (0)6 12921002

LabWare ELP LabWare Mobile

40/>600

• • • • • • • •

LabWing

Luc Scholtis

www.labwing.com

+31 (0)76 5645070

Labs-of-Time

• • • • •

LUFC LabConsultants

Louis Uunk

www.labconsultants.nl louis@labconsultants.nl

+31 (0)492 849450 +31 (0)6 54687241

MIPS

NL: Wiggert Kalis BE: Koen van www.clinisysgroup.com Damme, Bart de info@mips.be Meulder

Philips Healthcare

Jos Wassing, Daniella van den Corput

Quality Systems International

• • • • • • • • •

5-10/ 5-10

+32 (0)9 2202321

GLIMS, DaVinci, Cyberlab, Cybertrack

www.philips.com jos.wassing@philips.com daniella.vanden.corput@ philips.com

+31 (0)6 10557126 +31 (0)6 16358665

Stef Drieskens

info@qsibenelux.nl

Siemens Digital Industries Software

Arjen van Barneveld

t&p Triestram & Partner GmbH

• • • • • • • •

• • • • • •

• •

• • •

•

• • • • • • • • • •

• •

•

• • •

•

Onafhankelijk business an

• •

•

• • • • • • • • • • • •

• • • • • • • •

• • •

• •

•

LUFC levert leverancier-onafhankelijk

LIMS selectie & imple

• • • • • • • • • • • •

• • • • •

LABOSYS, 15 Laboratory Informatics

• • • • •

• • •

+31 (0)46 7501167

WinLIMS

2/25

• • • • • • • • • • • • •

arjen.van_barneveld@ siemens.com

+31 (0)6 15639103

OpCenter Research, Development & Laboratory

50/2500

• • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

Emile Bezemer

www.t-p.com sales@t-p.com

+31 (0)6 13953114 +49 (0)234 943750

TECHNIDATA Benelux

Sasha Milicevic

www.technidata-web.com benelux@technidata-web.com

+31 (0)76 2055112

Thermo Fisher Scientific

Nicola Gardner

www.thermofisher.com +44 (0)7713 986875 nicola.gardner@thermofisher.com

1. Oracle * De grijs gemarkeerde rijen bevatten gegevens uit 2021

| April 2022

15/50

• • • • • • NexLabs WebHystoCyto BioBank, Genet

• • •

• • • • • •

5/185

• • • • • • • • • • • • •

13/164

• • • • • • • • • •

•

• • • •

• • • • • • •

• • •

• • • • • • • • •

SPECIAL LIMS & LABSOFTWARE DATABASES

•

• • •

APPLICATIEGEBIEDEN

• •

• • • •

• • • • • • • • • •

• • • • • •x •

•

x x

•

• • •

•

• • • • • •

• •

•

STARLIMS Standalone SDMS (Scientific Data Management System) Luminata is een decision-support applicatie voor het inzichtelijk maken van impurity management/CMC. Referenties: Merck, AstraZeneca, Pfizer Dynamische analyseschema’s voor kwaliteitscontrole op 1e leveringen nieuwe leverancier/artikelen zonder manuele actie gebruiker. Referenties: Alltech Coppens, Vitelia Voeders, Mera Petfood

• •

Modules ter ondersteuning van stabiliteits studies Referenties: EPFL, FDA, Nestlé

Workflow engine, custom reporting engine, statistical process control Referenties: Autoliv, Koppert Biologicals, Diversey

• • • •

Nieuwe functionaliteit, laatste innovatie, referenties

• • x x

• •

• • •

•

• • • • •

•

• •x

•

• • • • • • •

• •

• • • • • •

•

• • • • • • •

• • • • • • • • •

•

• •

• • • • •

• •x

• • • • • • • • • •x •x

•

• • • • •

• •

• • • • •

anders, nl:

standaard instrumentkoppelingen agrarisch biobanking bouw chemie energie farmacie food & feed forensics maakindustrie life sciences medisch (klinisch) omgevingen microbiologie milieu, water onderwijs overheid petrochemie kwaliteitscontrole R&D veterinair

3 of meer draaiende implementaties: •= ja Standaardconfiguratie aanwezig: x= ja SOA (Service Oriented Architecture)

conform ISO 17025 en ISO 15089 audit-trail compliant met GMP/FDA-eisen voor farma REST-interfaces

GDPR-proof

100% Web-enabled cloudtoepassingen integrale kostenberekening standaard-databases GLP-proof

MERKEN

Koppeling met eigen Document Management voor beheer van bijv. batch/ leverancierdossiers, analysecertificaten. Ook voor productontwikkeling. Referenties: Dusart Pharma, Beaphar, Compound Company

•

• •

Afname-app, aanvragersportaal voor chronische zorg, patiëntenportaal afspraken buitendienst. Referenties: Franciscus Gasthuis & Vlietland, Erasmus MC, Treant Zorggroep

•

• •

Registratie van stalen via RFID en automatisch melden van afwijkingen via spraak/SMS/mail. Referenties: Air Liquide, Melkcontrolecentrum Vlaanderen, Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek (ILVO Vlaanderen)

• • • • • • • • • • • • •x •x •x •x •x •x •x •x •x •x •x •x •x •x •x •x •x •x •x

Extended SDK toolkit, Office365 integration, advanced compounds & specification management. Referenties: MSD, Dekra, Dairygold

nalist, consultant en projectmanager. Meer dan 20 jaar ervaring in laboratoriumautomatisering. Brug tussen (lab)business en IT.

• • • • • • • • • • • • • •x

• • • • • • • • • •

• • • • •

LIMS met electronic laboratory notebook, laboratory execution system, scientific datamanagementsysteem en LabVantage analytics BI/AI

• • • • • • • • • • • • •x •x •x •x •x •x •x •x •x •x •x •x •x

• • • • •

LabWare 8 volledig geïntegreerd Enteprise Laboratrium Platfrom; LIMS, ELN en LabWare Mobile

• • • • • • • • • • • • •x

ke diensten: LIMS Project Support & Training/Cursus,

ementatie, URS & RFP documentatie

• •

• • • • • • •

• •

• • x

• • • • x

• • • • • • • • • • • •

•

• • •

•

• •

•

• • • • • • • • • • • •x

• x

•

x x

• x

Referenties: KWR WaterCycle Institute, WLN Waterlab Noord, Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis (NKI)

• • •

x x

• • • • • x

• • • • • • • • • • • • •x •x •x •x •x •x •x •x •x •x •x •x •x •x •x •x •x •x •x • • • • • • • • • • • •x • •

• • • • •

• •

• • •

• • • • • • • • x

• x

• •

• • • x

GLIMS 10 beschikt over een algemene oplossing genetica, betere opvolging van KPI’s, strengere security beveiliging, nieuwe Sanquin TRIX koppeling e.a.

Volledig nieuwe platformfunctionaliteit voor integrale laboratoria. Volledige audit trail. Ondersteuning bloedtransfusiefunctionaliteit EPD

• • • • • • • • • • • x

• • • • • 1 x x x x x • x

• x

• • • • • • • •x • • • •x •x • • • • • •x • • •x •x •x •

Referenties: Cargill, Aviko, ASML lisa.mobile ANY: winner of the last analytica application award. Next generation mobile LIMS. Referenties: Barry Callebaut, ACMOS Chemie, Gelre ziekenhuizen GDPR package, Business Intelligence suite Focus on development of industry standard configurations for multiple applications to ease deployment and deliver faster return on investment. Referenties: Chr. Hansen, AstraZeneca, Shell

Deze tabel is met de grootste zorgvuldigheid samengesteld op basis van reacties op een toegestuurde vragenlijst. Aan de inhoud van deze tabel kunnen geen rechten worden ontleend. De redactie aanvaardt geen aansprakelijkheid voor eventuele onvolkomenheden. Alleen van respondenten zijn specificaties opgenomen over apparatuur, specialisaties, markten en introducties.

April 2022 |

LAB SERIE

Analytische Chemie 2.0: tips & tricks (II) + Rob van Turnhout, salesmanager bij Skalar Analytical, geeft hoofdredacteur Vincent Hentzepeter in het hoofdkwartier in Breda een kijkje in de analytisch-chemische keuken waar het in 1965 allemaal mee begon. Bekijk de video: https://youtu.be/G9XnU2_0L_k De juiste kennis, de juiste instrumentatie, de juiste automatiseringstools, de juiste software, de juiste digitale omgeving, en de juiste visie op kwaliteit. Wie ‘best in class’ wil worden in het vakgebied van de analytische chemie moet al deze ‘parameters’ op de rit hebben. Rob van Turnhout weet met bijna 40 jaar ervaring als geen ander wat de laatste ontwikkelingen zijn in het vakgebied en hoe laboratoria die kunnen inzetten om hun koppositie te behouden. Co-innovatie is het vliegwiel voor de productontwikkeling en zorgt voor een continue stroom van nieuwe applicaties op de markt, waar ook andere laboratoria weer van profiteren. Van Turnhout: “Sinds de oprichting van Skalar is het inspelen op de marktbehoefte uitgangspunt geweest; we maken daar een continue studie van die we met onze R&D-adeling evalueren om steeds weer innovatieve, automatische technieken te ontwikkelen om onze eindgebruikers te kunnen bedienen. Veel technieken worden in samenwerking met laboratoria ontwikkeld. Weet dat we altijd gebruik maken van de laatste mechanische en elektronische technieken, zodat we onze analyzers in elk laboratorium kunnen plaatsen en onderhouden. Kortom, een betrouwbare en robuuste, maar zeker ook een financieel aantrekkelijk keuze voor elk modern laboratorium.” Het arsenaal analysers valt in vier groepen uiteen. “De SAN++ Continuous Flow analyzers, waar het hier in de jaren 70 allemaal mee begon; TOC/TN analyzers voor vloeibare- en vaste stoffen analyse, robot analyzers voor fysische metingen en/of monster-

voorbehandelingen en BluVision Discrete analyzers. Ik durf wel te zeggen dat deze ISO 9001-gecertificeerde onderneming in 40 jaar heeft bewezen een wereld van kennis te hebben opgebouwd over hoe je chemische bepalingen automatiseert. Dit voor diverse applicaties die zich in de praktijk hebben waargemaakt. En voor ‘groot en klein’. Variërend van kleine laboratoria met enkele honderden monsters tot labs met tienduizenden monsters per jaar – van de kwaliteitscontrole van ruwe materialen tot de chemisch-analytisch analyse van eindproducten, vaak met een milieucomponent. Weet dat we de technische ontwikkelingen actief sturen, mede op basis van wat er beproken wordt in de normcommissies waarin ik participeer. Ja, zo raak je nooit uitgeleerd. Ik heb een baan voor het leven, haha, wat je zegt. Die sollicitatie bij Skalar in 1984 was mijn enige! Toen nog met zijn vijftienen, nu hier in Breda met meer dan 140 collega’s en nog vele tientallen op onze locaties in de VS, Europa en Azië. En we groeien als kool, dus talenten:…meld je bij onze HR-afdeling!”

Bekijk de video: https://youtu.be/I54J9RVhbyg

Wordt vervolgd in LABinsights 4: op bezoek bij een Skalar-klant. April 2022 |

SPECIAL LIMS & LABSOFTWARE Farmaceut Synthon: één LIMS voor vier internationale locaties

“We evolueren met het LIMS mee” Synthon heeft één LIMS draaien op vier locaties. Sinds de oprichting in 1991 heeft het bedrijf meer internationale vestigingen, laboratoriummedewerkers en producten gekregen, en kreeg het LIMSpakket steeds meer mogelijkheden. “Het is essentieel om die twee processen te blijven harmoniseren”, stelt Business Analyst Otto van Hulten. Redactie: Leendert van der Ent | Fotografie: Marco Vellinga

Dat doet het bedrijf door soms de processen aan de software aan te passen, in plaats van andersom. Synthon, met het hoofdkantoor in Nijmegen, ontwikkelt en produceert complexe generieke medicijnen. In laboratoria in Tsjechië, Argentinië, Spanje en Chili werken onderzoekers en analisten aan een breed en groeiend portfolio aan producten die via partners vermarkt worden. LabWare LIMS draait in alle vier die labs om de Quality Control (QC), Quality Assurance (QA) en R&D in banen te leiden. “De scope van onze LabWare LIMS-toepassingen groeit alleen maar”, zegt Business Analyst Otto van Hulten van Synthon. “Daardoor neemt de complexiteit toe, maar gelukkig kan het LIMS dat aan.”

Standaard

Business analyst Otto van Hulten van Synthon: “Upgraden is ingrijpend, maar hoe eerder je gaat, hoe minder moeite het kost.”

| April 2022

Bij de start van LabWare LIMS in 2008 was de situatie nog overzichtelijk: “Stabiliteitsstudies, het vrijgeven van productiebatches en environmental monitoring. Gaandeweg groeide de functionaliteit, zoals bijvoorbeeld met ‘instrument management’, de interfaces naar de lab-instrumenten.” Ook de internationale uitrol kwam erbij. Spanje werkte eerst met

SPECIAL LIMS & LABSOFTWARE een ander LIMS en schakelde over, terwijl LabWare in de andere vestigingen vanaf nul werd ingevoerd. “Het is daarbij essentieel om twee processen in beweging te blijven harmoniseren. Een groeiend LIMS en een groeiende organisatie moeten hand in hand gaan.” In de praktijk is het vaak de organisatie die zich aanpast aan het LIMS – en dat kan tegen je intuïtie ingaan. “Het is een continue afweging, maar in het algemeen willen we zo standaard mogelijk invoeren. Naarmate we meer modules en sites hebben gekregen, is stabiliteit steeds belangrijker geworden. En die is het grootst als je de standaard volgt.” Bij de uitrol van de ‘Pharma Template’ werd bijvoorbeeld de organisatie op de software aangepast. Van Hulten licht toe: “LabWare is behoorlijk flexibel, maar wil je als bedrijf die flexibiliteit wel toepassen? Wij doen dat alleen als afwijken duidelijke pluspunten oplevert.”

Sleutelposities Van Hulten geeft aan dat Synthon met het LIMS meegeëvolueerd is. “Wat niet wegneemt dat er functionaliteiten inzitten die wij nog niet benutten. Het pakket wordt voortdurend uitgebreid en biedt ons daarmee voldoende ruimte om door te groeien. Daarbij letten we goed op wat we echt nodig hebben. Een nieuwe stap die we maken gaat richting het ‘paperless lab’.” Is zo’n continue uitbreiding mogelijk in een internationale laboratoriumorganisatie? Van Hulten: “Alle labs zitten in het buitenland, terwijl wij van het Corporate Application Services Team het beheer vanuit Nijmegen voeren.” In de labs werken veel niet-Engelstalige medewerkers zonder problemen met een Engelstalig pakket en dito werkinstructies. De verklaring daarvoor ligt in de sleutelrol die Key Users in de vestigingen spelen. Deze vrijgestelde gebruikers verzorgen training, ondersteuning,

‘Een nieuwe stap die

we maken gaat richting het paperless lab’ probleemoplossing en voeren nieuwe functionaliteiten door. Van Hulten: “Zij zijn onze lokale oren en ogen en faciliteren onze labmedewerkers op alle mogelijke manieren. Omdat deze contacten cruciaal zijn, hebben we regelmatig overleg. Dat werkt goed.”

‘Volledige koppeling van lab en productie: deze eerste stap naar industrie 4.0 is redelijk soepel verlopen’

resources die daar gemoeid zijn.” Uit een upgrade in 2018 naar versie 7 is belangrijke lering getrokken, geeft Van Hulten aan. “We hebben destijds te lang gewacht. Upgraden is ingrijpend, zeker met het oog op continuïteit, GMP-regels en dergelijke. Maar hoe eerder je gaat, hoe minder moeite het kost. Het is zoeken naar de juiste balans en het juiste moment. Daarbij kijken we tegenwoordig structureel verder vooruit. In onze Roadmap bespreken we met de QC-managers welke functionaliteiten erbij komen en wanneer die voor ons aan de orde kunnen komen in een overstap naar versie 8.”

Industrie 4.0 Recent is de interface tussen LabWare LIMS en het Electronic Batch Record-systeem (EBR), dat gebruikt wordt binnen het productieproces, in gebruik genomen. “Dit speelt in op de noodzaak van verdergaande efficiëntie. Hiermee worden de analyseresultaten van In Process Control (IPC) samples direct geüpload naar het EBR. In het kort: volledige koppeling van lab en productie. Deze eerste stap naar industrie 4.0 is redelijk soepel verlopen, mede omdat het proces goed door LabWare werd gefaciliteerd.”

LIMSPECS X X X X X

Bedrijf: Synthon Pakket: LabWare LIMS 7.02i Ingebruikname: 2008 Aantal gebruikers: QC: 500 à 600 in vijf vestigingen wereldwijd Configuratiemodules: Integratie ERP en Electronic Batch Record (EBR), Shop. Gekoppeld: Empower Chromatographic Data System

Juiste balans Zoals de Key Users de afstemming met de laboratoriummedewerkers verzorgen, neemt het Corporate Systems Team het overleg met andere stakeholders voor zijn rekening. “Wij inventariseren bijvoorbeeld de vraag naar opleidingen en bespreken de impact van LIMS-aanpassingen per kwartaal met QA, QC en Regulatory Affairs (RA). Met de QC-managers overleggen we maandelijks. Zij beslissen over projecten en over de kosten en April 2022 |

SPECIAL LIMS & LABSOFTWARE Kwaliteitsverbetering en hoge output in wetenschappelijke laboratoria door digitalisering

GOUDEN COMBI VAN LIMS EN ELN Marktconform werken om te voldoen aan alle regelgeving is voor wetenschappelijke laboratoria met al hun complexiteit een uitdaging op zich. Het digitaal stroomlijnen van laboratoriumprotocollen, -processen en -workflows verhoogt de doorlooptijd, terwijl het investeren in techniek en automatisering de kwaliteit naar een hoger plan tilt. Tekstbewerking: redactie LABnsights | Beeld: Agilent

Met het koppelen en integreren van labtechnologie komt het paperless lab binnen handbereik. Dit gaat verder dan het werken met elektronische werkbladen en analyseprotocollen. Het maakt het ook mogelijk om kennis binnen organisaties te borgen en zo labprocessen feilloos uit te voeren. Agilent SLIMS is een totaaloplossing die alle monsters, onderzoeken en resultaten beheert gedurende de gehele laboratoriumworkflow: van monsterontvangst tot geautomatiseerde rapportage. SLIMS combineert het beste van een laboratorium informatie management systeem en een elektronisch laboratorium notitieboek. Deze LIMS-ELN combi maakt end-to-end oplossingen mogelijk

Analytisch X X X X

Ontdek meer over Agilent SLIMS

bit.ly/agilentSLIMS

SLIMS kan in tal van sectoren worden toegepast voor het eenvoudig verzamelen en bijhouden van gegevens, reproduceerbaar werken, het beter naleven van regels en het stroomlijnen van processen. Te weten:

Onderzoek

Het volgen van de volledige levenscyclus van een aanvraag van analyse tot resultaten Het gebruik SOP’s om werklijsten te genereren en te volgen Het beheer van productspecificatietesten De integratie met chromatografiedatasystemen

Next Generation Sequencing X X X

waarmee er volledig grip komt op alles wat zich afspeelt in het lab. Het systeem voldoet aan de vereisten van ISO 17025, 21 CFR Part 11, HIPAA en CLIA.

Bibliotheken samenvoegen en lanen toewijzen NGS-platenontwerpen met drag&drop functionaliteit Externe barcodes traceren/indexeren voor plaatindeling toewijzing Monstervellen rechtstreeks naar geïntegreerde sequencers exporteren

X X X X

Het spontaan maken van aantekeningen en (op)volgen van workflowstappen Het flexibel beheren van protocolfuncties Het integreren van monstergegevens, experimenten, gebruikers en meer Het optimaliseren van het monsteropslagbeheer

Biobanken X X X X

Het automatiseren van externe labinstrumenten Het in detail ontwerpen van complete studies Het verzamelen, plannen en verzenden van monsters naar workflows Het registreren van proefpersonen en het inperken van de toegang tot persoonlijke gegevens

‘Het voldoet aan de vereisten van ISO 17025, 21 CFR Part 11, HIPAA en CLIA’ 28

| April 2022

SPECIAL LIMS & LABSOFTWARE Agilent SLIMS is een totaaloplossing die alle monsters, onderzoeken en resultaten beheert gedurende de gehele laboratoriumworkflow.

‘Het beste van een laboratorium

informatie management systeem en een elektronisch laboratorium notitieboek in één combi’ April 2022 |

Dit was LabAutomation 2022

Na twee geannuleerde edities ging het in Den Bosch eindelijk weer los met LabAutomation. Niet de bezoekersaantallen van 2019, maar druk genoeg om er een geslaagd evenement van te maken. Een fotoimpressie.

Redactie LABinsights | Fotografie: FOODnote

Niet ruim 300 bezoekers zoals in 2019, maar toch wel zo’n 175 belangstellenden bezochten LabAutomation 2022. Wat vooral opviel is dat bezoekers zich langdurig lieten bijpraten door de exposanten in de beurshal. Na twee jaar van coronarestricties kon de informatiehonger dan eindelijk gestild worden… Van leverancierszijde werd duidelijk dat de pandemie de behoefte aan automatiseringsoplossingen alleen maar heeft versterkt. Labs hebben ook geïnvesteerd in robotisering om ‘backups’ te hebben als personeel uitvalt door quarantainemaatregelen. Aan de softwarekant melden de LIMS-leveranciers een aanhoudend grote vraag naar Laboratorium Informatie Management Systemen. De pandemie veroorzaakte geen dip in de verkopen, sterker nog, er werden bijna nog nooit zoveel systeem uitgeleverd en geïmplementeerd als de afgelopen twee jaar, voor het eerst ook op afstand met videoverbindingen. Daarmee heeft corona de digitale transformatie in de labsector een boost gegeven.

De key note van Linda Dijkshoorn tijdens de plenaire sessie.

Belangstelling voor Brady labelprinters bij Salm en Kipp.

Andrew Alliance, liquid handling oplossing van Waters.

Dick Bruynzeel van Becon was ook weer van de partij.

LabAutomation, gezien vanuit de stand van Waters.

Medewerkers van Mosa Meat hebben belangstelling voor de robotiseringsoplossingen van Lab Services.

Robotiseringsoplossing van Synchron. Directeur Derk Wilten meldt een sterk groeiende vraag naar automatiseringsplatforms in de laboratoria, mede ingegeven door de enorme aantallen PCR-monsters die verwerkt moesten worden.

Adviseur Frank Hendriks van Labware bespreekt met een klant de mogelijkheden van Labware LIMS.

Diverse geïnteresseerden bij iVention voor een demonstratie van iLES.

10. Misschien wel de best bezochte ‘stand’ van de dag.

| April 2022

April 2022 | Labinsights

LAB MARKT Snelle CHNS- en zuurstofbepaling

Eén van de 6 Peak Scientific Genius 1022 stikstofgeneratoren (foto: KRSS Europe)

De DynaPro NanoStar II (foto: Wyatt Technology)

De VELP Scientifica EMA 502 Elemental analyzer CHNS-O is een compleet systeem voor de bepaling van koolstof, waterstof, stikstof, zwavel en zuurstof in verschillende industriële sectoren zoals farma en life science, organische chemie, petrochemie en energie, milieu, agro, food & feed. De snelle, veilige analyzer vereist geen agressieve chemicaliën of tijdrovende analysestappen en werkt in overeenstemming met officiële referentiemethoden. De VELP Scientifica EMA 502 werkt met helium en argon als dragergas. Het systeem werkt doorlopend en volledig zonder toezicht. De EMA 502 verwerkt tot 117 monsters en kent een hoge monsterdoorvoer dankzij de elektronische autosampler. De overdracht van de weeggegevens naar een pc gebeurt rechtstreeks dankzij de microbalansverbinding. Met de TCD-detectietechnologie zijn de resultaten nauwkeurig en reproduceerbaar. De berekening van de resultaten verloopt automatisch en realtime met de EMASoft-software met optionele 21 CFR Part 11-upgrade. Alle relevante informatie is met de gebruiksvriendelijke interface zichtbaar: resultaten, database en werkomstandigheden van het instrument. De analyzer kan verbinding maken met het VELP Ermes Cloud Platform, waarmee via een pc, smartphone of tablet meerdere instrumenten, verbruiksartikelen, workflows, analysegegevens en werkomstandigheden te beheren zijn.

en nanodeeltjes meten. Gevorderde gebruikers kunnen meer gedetailleerde analyses maken met de Windows-software die voldoet aan 21 CFR Part 11. Van (kostbare) monsters is de benodigde hoeveelheid slechts 2 μL in een kwarts-cuvette of 4 μL in een wegwerp-microcuvette van hoge kwaliteit.

Salm en Kipp, [+31] (0)34-6269090, www.salmenkipp.nl

Dynamische lichtverstrooiing vereenvoudigd Wyatt Technology introduceert met de DynaPro NanoStar II een instrument dat hoogwaardige metingen uitvoert van grootte, deeltjesconcentratie, molaire massa en stabiliteit. De NanoStar II gebruikt DLS en statische lichtverstrooiing (SLS) om fundamentele fysische eigenschappen van oplossingen en nanosuspensies te bepalen. Biologen, chemici en farmacologen kunnen zonder veel ervaring met het systeem eenvoudig aan eiwitten, polymeren

Wyatt Technology, [+49] (0)26-899250, www.wyatt.com

2e-hands stikstofgeneratoren KRSS Europe heeft recent een zestal Peak Scientific Genius 1022 stikstofgeneratoren ingeruild. De generatoren leveren meer dan 99,5% zuivere stikstof met een flow van 32l/ min, een voordruk van 7 bar en hebben een ingebouwde luchtcompressor. De stikstofgeneratoren zijn geschikt voor de levering van zuivere Eén van de 6 Peak Scientific Genius 1022 stikstof voor LC-MS instrustikstofgeneratoren (foto: KRSS menten van nagenoeg alle Europe) bekende merken. Door zoveel mogelijk gebruik te maken van gasgeneratoren in plaats van gas in flessen of cryo-gekoelde vaten is de duurzaamheid van een lab meteen te verbeteren. Gasgeneratoren maken het gas ter plekke en leveren pas op het moment dat instrumenten erom vragen. Hierdoor komt het hele logistieke proces van het aan- en afvoeren van flessen en vaten te vervallen; dit verlaagt de CO2-uitstoot. KRSS, [+31] (0)85-0482007, www.krsseurope.com

April 2022 |

| April 2022

LAB MARKT Grip op QC met kwaliteitsbeheersysteem

pH-buffers conform USP79

Werken met Excel voor het verzamelen en analyseren van data kost onnodig veel tijd, met het risico dat verbeterprocessen daardoor ondergesneeuwd raken. Met AlisQI, een LIMS dat is geoptimaliseerd voor productiebedrijven, zijn productieprocessen naadloos te integreren met het lab en routinetaken. Het systeem werkt met ‘no-code’, oftewel implementatie zonder hulp van IT. Met AlisQI is het LIMS gemakkelijk aan te passen aan veranderende behoeften. Nieuwe gebruikers kunnen er snel mee werken. Het kent slechts één geïntegreerd platform voor QC, documentbeheer en Quality, Environment, Safety en Health (QESH)-processen. Met de ingebouwde SPC-toolbox, slimme alarmen en geavanceerde analytics zijn kwaliteitgegevens goed te visualiseren. De licentie is voor een onbeperkt aantal gebruikers, die het op elk apparaat kunnen gebruiken.

Instrument Solutions levert pH-buffers van Inorganic Ventures, die speciaal zijn ontwikkeld voor norm USP791 (van United States Pharmacopeia). De USP 791 beschrijft eisen aan de te gebruiken ijk- en verificatiestandaarden. Inorganic Ventures produceert NIST-herleidbare (National Institute of Standards and Technology )buffers die zijn gecertificeerd binnen 5% van de nominale waarden en bijbehorende onzekerheden van niet meer dan 0,05 pH-eenheden. De buffers zijn De pH-buffers van Inorganic verpakt in Transpiration ConVentures (foto: Instrument trol Technologie (TCT), die de Solutions). wetenschappelijke integriteit garandeert tot 5 jaar vanaf de productiedatum. Ze zijn zonder voorbereiding klaar voor gebruik en zijn getest volgens richtlijnen ISO 17034 en ISO 17025. Elke standaard wordt geleverd met een gedetailleerd analysecertificaat met vermelding van de gecertificeerde waarden bij meerdere temperaturen.

AlisQI, [+31] (0)85-7600975, www.alisqi.com

Instrument Solutions, [+31] (0)88-4678786

De homepage van het AlisQI-LIMS met 2 actieve meldingen (foto: AlisQI).

bit.ly/alisqi-LIMS

www.instrument-solutions.com

Volautomatische kolonieteller De Synbiosis AutoCOL is een volledig automatische kolonieteller die binnen een uur 100 platen van 90 mm automatisch kan positioneren en tellen. Met de geavanceerde barcodelezer kan de AutoCOL zelf de plaatinvoer besturen. Na het vooraf instellen van eigen toleranties verwerkt het systeem de platen na het uitlezen in twee stapels: een met goedgekeurde en een met afgekeurde platen. Daarmee levert de kolonieteller zeer nauwkeurige tellingen, uitgevoerd zonder aanwezigheid van een analist. De resultaten van de tellingen kunnen automatisch worden gedownload naar bijvoorbeeld PDF, Excel of een LIMS-systeem. De foto’s zijn terug te vinden in de SQL-database. Met het systeem worden auditlogs bijgehouden en de verschillende restrictielevels zijn instelbaar. De software voldoet aan 21 CFR Part 11 en is daarmee geschikt voor geaccrediteerde en farmaceutische laboratoria. Wilten Instrumenten, [+31] (0)76-5086500, www.wilten.nl

De Synbiosis AutoCOL automatische kolonieteller (foto: Wilten Instrumenten).

April 2022 |

LAB MARKT Slimme thermoshaker De Thermo-Shaker TS-100C Smart (foto: Laborama Store).

vrijgegeven. Met deze technologie worden risico’s en beperkingen vermeden die het gebruik van waterstofcilinders onder zeer hoge druk kennen. Het systeem is geschikt voor labs die moeten werken met waterstof voor de karakterisering van waterstofopslagmaterialen, sommige katalysatoren, sorptiemiddelen, metalen of voor hydrogeneringstudies. Het werkt veilig, geruisloos, zonder bewegende delen, trillingvrij en het is onderhoudsvrij. Elk apparaat of elke reactor die werkt met een waterstofdruk van minder dan 200 bar kan met de Flexi Hyco werken, bovendien is hij aan te sluiten op de Setaram Gaspro, Calvet of Calvet Pro. Salm en Kipp, +31 (0) 346 269090, www.salmenkipp.nl

De Thermo-Shaker TS-100C Smart biedt intensieve menging en temperatuurregeling van monsters in microtestbuisjes of PCR-plaat. Het model beschikt over de mogelijkheid om monsters te koelen tot +4 °C en om maximaal 7 eenheden vanaf de pc via Bluetooth-technologie te bedienen. De stille, compacte schudder met lange levensduur bereikt de mengsnelheid snel en handhaaft en gelijkmatige rotatieamplitude. Hij heeft een stabiele (vooraf ingestelde) temperatuur binnen een breed bereik over het hele blokoppervlak. Het LCD-display geeft vooraf ingestelde en huidige waarden van temperatuur, snelheid en tijd van gebruik weer. Verder kunnen de functies voor het verwarmen en mengen zowel gelijktijdig als onafhankelijk worden uitgevoerd.Er zijn vijf verwarmings- en koelblokken beschikbaar, waaronder een blok met een kunststof deksel voor de PCR-platen. Alle blokken zijn onderling uitwisselbaar en makkelijk installeerbaar. Het instrument is toe te passen binnen verschillende werkgebieden: genetische analyse – bij extractie van DNA, RNA en verdere monstervoorbereiding; biochemische studie van enzymatische reacties en processen en extractie van metabolieten uit cellulair materiaal.De gegevens zijn te exporteren als Excel- en CSV-bestanden. Laborama Store, [+31] (0)76-5086500, www.laboramastore.nl

Veilig waterstof onder hoge druk

Zuren en basen horen niet in een brandveiligheidskast De Acid Line is speciaal voor de opslag van zuren en basen. De uitschuiflades zijn van polyethyleen en hebben hierdoor een hoge resistentie. Daarnaast wordt er in elk compartiment apart geventileerd. De kast heeft nu betere, roestbestendige scharnieren, verstelbare pootjes en soft-close deurdemper. In de praktijk blijken zuren en basen nogal eens in een brandveiligheidskast te staan, terwijl die daar niet in thuis horen. Gevaarlijke stoffen met een ADR 8-codering (corrosieve stoffen, Accord européen relatif au transport international des marchandises Dangereuses par Route) hebben doorgaans geen bijkomend brandgevaarlijk karakter. Daarom hoeven deze stoffen niet opgeslagen te worden in een brandveiligheidskast. Wanneer dit wél gebeurt, bestaat zelfs de kans dat de stalen elementen die mede de brandwerendheid garanderen, gaan corroderen en hierdoor hun werk niet kunnen doen wanneer er calamiteiten uitbreken. DUPA, [+31] (0)76-2043015, www.dupa.nl T

De Acid Line, rechts, speciaal voor de opslag van zuren en basen (foto: DUPA)

De nieuwe Flexi Hyco van Setaram is een hogedrukwaterstofdistributiesysteem voor gebruik op het laboratorium en levert ultra-zuivere waterstof tot 200 bar vanuit een lagedrukbron. Daardoor hoeft de gebruiker geen complexe, dure en onveilige gasinfrastructuur op te zetten. Het systeem is gebaseerd op de gepatenteerde technologie van een metaalhydridecompressor: vanuit een metaalhydride bed wordt waterstof opgeslagen en April 2022 |

LAB AGENDA

Bezoek analytica 21 – 24 juni Save the date! analytica, ‘s werelds toonaangevende vakbeurs voor analyse, laboratoriumtechnologie en biotechnologie, wordt gehouden als een liveevenement van 21 tot en met 24 juni 2022. Redactie: LABinsights

De internationale laboratoriumsector zal elkaar opnieuw persoonlijk ontmoeten tijdens de analytica in München. De vakbeurs zal zich met name richten op de voortgaande digitalisering van laboratoria. De analytica-conferentie en een volledig ondersteunend programma, gericht op praktische kennisoverdracht, zullen naast de vakbeurs plaatsvinden.

Vijf hallen Nadat analytica 2020 als virtueel evenement met succes heeft plaatsgevonden, zal analytica 2022 op het beursterrein van München opnieuw vijf hallen vullen. “Eindelijk kunnen de exposanten innovaties en producten persoonlijk bespreken en kijken ze nu al met vertrouwen uit naar de zomer”, zegt dr. Rein-

‘Uitgebreider en

diepgaander dan welke andere vakbeurs ook’ hard Pfeiffer, Deputy CEO van Messe München. “analytica is voor hen de belangrijkste sectorbijeenkomst. Het bestrijkt alle aspecten van laboratoria in onderzoek en industrie en doet dit uitgebreider en diepgaander dan welke andere vakbeurs ook.”

Automatica

ANALYTICA 2022 Wanneer: 21-24 juni 2022 Waar: Messe München, Duitsland Website: analytica.de

| April 2022

Voor het eerst vindt analytica 2022 gelijktijdig plaats met automatica, de toonaangevende vakbeurs voor intelligente automatisering en robotica, en ceramitec, de internationale ontmoetingsplaats voor de keramische industrie. Hierdoor profiteren de exposanten van synergie-effecten. Zo heeft de keramiekindustrie analytische apparaten nodig om nieuwe materialen te onderzoeken, terwijl voor de voortgaande digitalisering in laboratoria intelligente oplossingen uit de automatisering nodig zijn. Alle exposanten- en bezoekerskaarten voor analytica geven toegang tot de twee andere beurzen die tegelijkertijd plaatsvinden.

LAB AGENDA

Verwacht: LabSafety 2022 - 10 mei De laatste ontwikkelingen op het gebied van veilig werken op het lab worden gepresenteerd tijdens LabSafety 2022. Op 10 mei heeft het evenement met de vertrouwde combinatie van lezingen en exposantenbeurs weer plaats in het Van der Valk Hotel in Vianen. Redactie LABinsights

Veiligheid en veilig werken in een laboratorium zijn van het grootste belang. Tijdens LabSafety 2022 op dinsdag 10 mei 2022 komen experts en veiligheidsdeskundigen uit diverse vakgebieden aan het woord. Leer in één dag alles over de laatste ontwikkelingen op het gebied van veilig werken in het laboratorium.

Lezingenprogramma Tijdens het lezingenprogramma worden verschillende aspecten van veiligheid belicht. Rik Bleijs van Bureau Biosecurity vertelt over de noodzaak van bewustwording van deze risico’s en over ontwikkelingen in het veld. Als hoog-risico pathogenen, toxines en technologieën in verkeerde handen vallen, kan dit een concreet risico vormen. Het informatie- en adviesorgaan Bureau Biosecurity van het RIVM richt zich op onder andere laboratoria waar met dergelijke hoog-risico pathogenen wordt gewerkt. Iris van ’t Leven van Iris Advies vertelt aan de hand van praktische en inspirerende voorbeelden uit de laboratoriumomgeving over preventie. Een brongerichte aanpak kan voorkomen dat medewerkers worden blootgesteld aan kankerverwekkende, mutagene en andere zeer zorgwekkende stoffen. Het transporteren van gevaarlijke stoffen kan voor verschillende uitdagingen zorgen. Jos Euser en André Schenkel van Inspectie Leefomgeving en Transport geven een presentatie over het transport van gevaarlijke stoffen in de keten van laboratoria. Zij geven ook toelichting op uitzonderingen en vrijstellingen en hoe het interne distributievervoer is geregeld.

Informatiemarkt LabSafety 2022 biedt naast een boeiend, inhoudelijk en praktisch gericht lezingenprogramma ook een informatiemarkt waar verschillende toonaangevende bedrijven staan. Zij geven hands-on informatie over een veilige inrichting van het lab, producten en apparatuur die veilig werken bevorderen. Inschrijven voor dit event kan via www.fhi.nl/labsafety www.fhi.nl/labsafety. Hier staat ook een overzicht van de deelnemende bedrijven en het complete programma. Een bezoek aan LabSafety 2022 is kosteloos voor wie in een laboratorium werkt.

LabSafety 2022 Wanneer: 10 mei 2022 Waar: Van der Valk Hotel, Vianen Op de website www.fhi.nl/labsafety vindt u het complete programma en kunt u zich inschrijven. Een bezoek is kosteloos als u in of voor een laboratorium werkt.

April 2022 |

LAB AGENDA “U heeft inzichten die andere laboratoria of leveranciers wellicht nog niet hebben. Daar willen wij graag achter komen. Stuur uw inzending in en vertel ons wat uw duurzame initiatief is.”

De Duurzaam Lab Challenge Award

Duurzaam Lab Challenge en Workshop tijdens de WoTS Het is niet de vraag of duurzaamheid op de agenda moet, maar welke maatregelen de hoogste prioriteit hebben. En dat is nu net de crux: waar te beginnen? En is dat met stapjes of forse slagen? In de aanloop naar en tijdens de World of Technology & Science organiseert FHI daarom de Duurzaam Lab Challenge.

De inzendingen worden ingedeeld in twee categorieën: ‘quick wins’ en ‘big impact’. Bij iedere categorie roept FHI een winnaar uit. Winnaars ontvangen de Duurzaam Lab Challenge Award, de prijs voor het duurzaamste laboratorium en de duurzaamste leverancier. Dit moet een bekroning vormen op hun duurzame werk.

Duurzaamheidskennis delen De verhalen van deelnemers aan deze challenge wil FHI wereldwijd delen. “Wij bundelen alle handvatten in een whitepaper. Hierin vindt u straks concrete tips, échte haalbare duurzame oplossingen en uw eigen inzending terug. Tijdens de World of Technology & Science organiseren we op woensdag 29 septem-

‘Met welk duurzaam

initiatief moeten anderen kennismaken?’

Tekstbewerking: Redactie LABinsights

Met deze challenge roept FHI laboratoria én leveranciers op om hun duurzame oplossingen, ideeën en bijbehorende handvatten te delen. Met de verzamelde verhalen leren anderen hoe zij óók stappen kunnen ondernemen. Een compleet nieuw laboratorium bouwen met de nieuwste duurzame oplossingen is vaak geen mogelijkheid. Gelukkig zijn ook kleine maatregelen heel doeltreffend. Bijvoorbeeld de vriezer een paar graden aanpassen of ledverlichting ophangen. Vaststaat dat er nog heel wat meer van dit soort relatief simpele besparingsoplossingen zijn. En daar is FHi met de Duurzaam Lab Challenge naar op zoek. Vandaar deze oproep vanuit FHI:

ber een workshopochtend waarbij we samen met zowel laboratoria als leveranciers aan de slag gaan met dit thema. Tijdens deze ochtend worden ook de awards uitgereikt.” Met welk duurzaam initiatief moeten anderen kennismaken? Stuur uw verhaal in via de website www.wots.nl/projecten

De WoTS vindt plaats van 27 tot en met 30 september 2022 in de Jaarbeurs Utrecht. Houd de website www.wots.nl in de gaten voor alle projecten en seminars.

Samenwerking VectorBuilder en Pall VectorBuilder en Pall Corporation richten het VectorBuilder-Pall Center for Gen Therapy op. Het centrum gaat de celgebaseerde GMP-productie van virale vectoren voor celtherapie, gentherapie en vaccintoepassingen optimaliseren. Het bevindt zich in de GMP-faciliteiten van VectorBuilder en zal Pall’s kleinschalige iCELLis Nano en iCELLis 500+ bioreactoren op klinische schaal bevatten. VectorBuilder heeft 100.000 m2 aan GMP-faciliteiten gebouwd voor de

| April 2022

productie van geneesmiddelen voor gentherapie en vectorgebaseerde vaccins om te voldoen aan de explosieve vraag naar GMP-producten op het gebied van genafgifte. VectorBuilder is vanuit een pure onderzoeksfocus snel aan het uitbreiden naar de klinische markt. De samenwerking zal het bedrijf in staat stellen om geoptimaliseerde, efficiënte en geautomatiseerde GMP-productieplatforms te creëren.

LAB MARKT

Particle Measuring Systems bestaat 50 jaar Particle Measuring Systems viert zijn 50-jarig jubileum. Een prima aanleiding om terug te blikken op een halve eeuw innovaties in deeltjesmetingen in aerosolen

Vertaling: Word’s Worth Fotografie: PMS

De huidige en voormalige directeuren van Particle Measuring Systems: (v.l.n.r.) Paul Kelly, John Mitchell, dr. Robert Knollenberg (oprichter). Voormalig directeur, wijlen dr. Don Veal staat niet op de foto.

Particle Measuring Systems (PMS) bestaat dit jaar 50 jaar. Het bedrijf begon in 1972 als specialist in deeltjesmetingen in aerosolen en is sindsdien uitgegroeid tot een expert in oplossingen voor het monitoren en beheersen van contaminatie in gecontroleerde productieprocessen in de farmaceutische sector, de semiconductorsector, fotonica & optica, ruimtevaart en defensie, en industriële cleanrooms over de hele wereld.

Kortere time-to-market PMS werd in 1972 in Boulder, Colorado, VS opgericht door Dr. Robert G. Knollenberg, de uitvinder van de laserdeeltjesmeter, waarmee aantal en grootte van deeltjes in de lucht konden worden geteld en gemeten. In 1978 stuurde PMS de eerste deeltjesspectrometer de ruimte in met de Pioneer-Venussonde. In 1985 verlegde het bedrijf zijn focus van deeltjesmonitoren naar complete monitoringsystemen voor productielocaties. In 1996 werd PMS overgenomen door Spectris, dat zich vooral richt op proces-, kwaliteit- en opbrengstverbetering en zijn klanten helpt hun time-tomarket te verkorten.

Contaminatiebewaking PMS heeft zich sindsdien ontwikkeld tot marktleider in uiterst gevoelige bewakingsapparatuur en is de enige leverancier van complete oplossingen voor contaminatiebewaking. PMS levert niet alleen apparatuur voor het monitoren van microcontaminatie, maar ook deskundig advies, software voor gegevensbeheer en traint medewerkers van klanten.

Het PMS team leidt over de hele wereld professionals op het gebied van contaminatiebewaking op met behulp van hun zelf ontwikkelde ‘Particle College’ cursusmateriaal. PMS-medewerkers worden beschouwd als autoriteiten op hun vakgebied en worden vaak gevraagd als sprekers op congressen en als auteurs van technische papers voor vakpublicaties. PMS heeft een uitgebreid kenniscentrum om specialisten op het gebied van contaminatiebeheersing op te leiden en te ondersteunen. “Het is fantastisch om te zien dat dit bedrijf, dat ooit begon als een nevenactiviteit in mijn kelder die ik combineerde met mijn veeleisende fulltime academische carrière, zo succesvol is geworden en nu marktleider is op het gebied van contaminatiebewaking in gecontroleerde omgevingen”, aldus Dr. Robert Knollenberg, oprichter van Particle Measuring Systems. John Mitchell, de 4e directeur van PMS, beaamt dit: “De sleutel tot ons succes is dat medewerkers onze waarden – Aim High, Be True, en Own It – omarmen. Ik ben er bijzonder trots op dat ik bijgedragen heb aan deze groei, en dat we een bedrijf zijn met een doel, namelijk de wereld schoner, gezonder en productiever maken. Ik kijk uit naar alles wat we in de toekomst nog kunnen doen voor onze klanten, onze medewerkers en de hele wereld.” Over Particle Measuring Systems Particle Measuring Systems Inc. (PMS), een dochteronderneming van Spectris plc, is marktleider en expert in technologie voor contaminatiebewaking en -controle, uitvinder van de laser deeltjesteller en toonaangevende leverancier van oplossingen voor het bewaken en beheersen van vele vormen van besmetting waarmee bedrijven te maken hebben die in een ultraschone omgeving produceren. Voor meer informatie, ga naar pmeasuring.com.

April 2022 |

LAB AGENDA BEURS, CONGRES

19 & 20 april Kwaliteitsborging bij PCR-technieken QAducation, www.qaducation.nl/product/

26 april

kwaliteitsborging-bij-pcr-technieken

Paperless Lab Academy, Gran Hotel Dino, Baveno, Lago Maggiore, Italië

9 & 10 mei

www.paperlesslabacademy.com

QAducation, www.qaducation.nl/product/data-integriteit-in-laboratoria

10 mei

11 mei & 1 juni

LabSafety, Van Der Valk, Vianen

Controle op herleidbaarheid van balansen, pipetten en thermometers in laboratoria

fhi.nl/labsafety/

Data-integriteit in laboratoria

QAducations, www.qaducation.nl/product/controle-op-herleidbaar-

19-20 mei

heid-van-balansen-pipetten-en-thermometers-in-laboratoria

Vakbeurs Laborama 2022 Brussels Expo - Paleis 1

12 mei

expo.laborama.be/nl

Lijncontroles als instrument voor kwaliteitsbeheersing QAducation, www.qaducation.nl/product/

8-9 juni

lijncontroles-als-instrument-voor-kwaliteitsbeheersing

PEFTEC, Rotterdam Ahoy www.ahoy.nl/agenda/

12 mei

congres/peftec-2022

Praktisch leidinggeven in het laboratorium HAN, www.han.nl/opleidingen/cursus/

16 juni

praktisch-leidinggeven-in-het-laboratorium

Labanalyse, De Kuip, Rotterdam FHI, fhi.nl/labanalyse/

17-19 mei Massaspectrometrie

21-24 juni

Da Vinci Laboratory Solutions

analytica, Messe München (DE) analytica.de/en/

27-30 september WoTS

www.davinci-ls.com/nl/trainingen/registreren

17 mei ISO/IEC 17025:2017 praktisch interpreteren QAducation, www.qaducation.nl/product/norm-iso-17025-training

fhi.nl/wots

18 & 19 mei Interne audit QAducation, www.qaducation.nl/product/interne-audit-training

OPLEIDING, CURSUS

20 mei NOVEOS launch: de nieuwe standaard in allergietesten

11 & 12 april

Sysmex Nederland, https://bit.ly/3icr65D

Kwaliteitsborging van informatietechnologie in laboratoria

20-21 juni

QAducation, www.qaducation.nl/product/

Analyse van Next Generation Sequencing (NGS) data

kwaliteitsborging-van-informatietechnologie-in-laboratoria/

Centrum Bioscience en Diagnostiek - Hogeschool Leiden,

13 & 14 april

www.hsleiden.nl/nascholingen/bioscience-en-diagnostiek/analyse-ngs

Validatie en meetonzekerheid

21-22 juni

QAducation, www.qaducation.nl/product/validatie-en-meetonzekerheid

GERSTEL Monsterintroductie Da Vinci Laboratory Solutions

14 april

www.davinci-ls.com/nl/trainingen/training-registratie-formulier

Webinar ‘Draadloos temperatuur en luchtvochtigheid meten, registreren en realtime bewaken in één cloudoplossing’ Hitma, www.hitma-instrumentatie.nl

| April 2022

Meer agenda op www.labinsights/evenementen

LAB ADVERTEERDERSINDEX ADVERTEERDERSINDEX Asecos

Nikon Europe

Agilent

analytica | Messe München

Carl Roth

ILM Exhibitions | PEFTEC 2022

Van Hees

Instrument Solutions

Dupa

TWICE

LABinsights

iVention

Salm en Kipp

8, 16, 43

Axel Semrau

16, 20

LabWare

Merck

INTOS

Hettich

Wilten Instrumenten

Laborama 2022

Laborama Store

FHI | WoTS 2022

KRSS

JSB

VOLGENDE NUMMERS: X Special LABORAMA, alles wat u moet weten voor uw bezoek aan de Brusselse beurs op 19 en 20 mei X Laboratoria effectiever ontwerpen met digitale (communicatie)technieken X Robuuste droogstoven voor hoge doorvoer van asbestmonsters bij Eurofins Omegamb

Laborama-special 2022

Labinsights MEI verschijnt 13 mei 2022

April 2022 |