KBM 04/2018 "100 jaar KBM" jubileum uitgave by Magenta Communicatie

nr 04 jaargang 100 juni 2018

Kantoor Business Magazine

Let's

celebrate the office industry 1918-2018

KBM

100

Sinds 1918 hĂŠt vaktijdschrift voor de handel in kantooren aanverwante artikelen

jaar

www.kantoornet.nl

Ook Fellowes helpt al meer dan 100 jaar het beste uit de werkende mens te halen

Fellowes feliciteert KBM met haar 100-jarige bestaan! Zit-Sta bureau’s Wij blijven innoveren, met de uitbreiding van Zit-Sta werkstations en bureau’s. Om zo onze consument te helpen het meest uit de werkdag te halen!

2017

2018

Fellowes 100 jaar Fellowes Inc. wordt Fellowes Brands in 2015 - voorafgaand het 100-jarige bestaan in 2017 Innovation in Motion ™ sinds 1917

Al 100 jaar staat Fellowes Brands™ bekend om inspirerende oplossingen. Nu kijken we vooruit naar nieuwe mogelijkheden, om de wereld te voorzien van de volgende generatie innovaties.

2013

1983

AutoMax™ Fellowes introduceert de eerste automatische papiervernietigers

2014

Inbinden & Lamineren Fellowes breidt het assortiment uit met bind & lamineer producten

1998

Begin wereldwijde uitbreiding Eerste vestiging buiten de Verenigde Staten wordt in het Verenigd Koninkrijk geopend

1972

AeraMax™ Introductie van AeraMax luchtreinigers

Fellowes Manufacturing Bankers Box gaat verder onder de naam Fellowes Manufacturing, deze naam past beter bij de wereldwijde uitbreidingen

1917 Bankers Box® Company is opgericht door Harry Fellowes

Voorwoord

Colofon KBM is een uitgave van

Bijsterhuizen 3147, 6604 LV Wijchen Telefoon +31 (0)24 34 54 150 www.connexie.nl www.connexie.be Twitter: @KBM_Magazine UITGEVER Joost Heessels HOOFDREDACTEUR Joost Heessels EINDREDACTEUR Emiel te Walvaart emiel@magentacommunicatie.nl SALES & MARKETING Simone Brands, (024) 3454150, simone@magentacommunicatie.nl MEDEWERKERS Laurens van Aggelen, Martijn Kregting, Antal Giesbers, Peter Damman, Huug Duin, Hans Hooft, Hans-Erik de Kruijff VORMGEVING Wendy van Cuijk Wendy@magentacommunicatie.nl

De eeuw van KBM Voor u ligt het 100 pagina’s dikke jubileumnummer waarin we het 100-jarig bestaan van KBM vieren. Ik word daar een beetje stil van, ook omdat ik maar een kwart eeuw heb bijgedragen aan het succes daarvan. Want dat het een succes is, mag je na 100 jaar toch wel voorzichtig concluderen. Dit nummer is dan ook vooral een ode aan al die mensen die dit blad en deze industrie de afgelopen eeuw hebben vormgegeven. Vele duizenden branchegenoten, die tientallen jaren met hart en ziel in de kantoorbranche actief zijn geweest. Want dat het een branche is waar mensen zich thuis in voelen mag duidelijk zijn. We hebben veel plezier gehad in het maken van dit nummer. Oude bekenden gesproken, anekdotes opgehaald, alle jaargangen doorgeplozen, onszelf teruggezien in onze jonge jaren. Ik heb mezelf verbaasd over de commotie die vanaf het begin bleef terugkomen over leveranciers die aan branchevreemde bedrijven verkochten, de angst voor nieuwe verkoopkanalen, en ook over het grote belang van de kantoorbranche vroeger ten opzichte van nu, over al de dingen die veranderen en ook over de verbazend veel dingen die in de kern hetzelfde blijven. En vooral geconstateerd dat de rode draad door al die jaargangen de liefde en bevlogenheid is van al die generaties bij hun producten, hun branche én hun vakblad. Het is dan ook een eer om dit jubileumnummer te maken en dit voorwoord te schrijven. Als ode aan u en aan de generaties voor ons. Dat KBM nog maar lang deel mag blijven uitmaken van deze boeiende branche. Voor nu veel leesplezier met deze meer dan bijzondere uitgave!

DRUK Vellendrukkerij BDU Barneveld. ABONNEMENTEN & ADRESWIJZIGINGEN abonnement@magentacommunicatie.nl Een abonnement wordt automatisch verlengd, mits 2 maanden voor de vervaldatum via mail of post opgezegd.

Joost Heessels

ADMINISTRATIE Silvia Wijers & Daphne Toonen administratie@magentacommunicatie.nl ALGEMENE INFORMATIE info@magentacommunicatie.nl Onze algemene leverings- en betalingsvoorwaarden zijn gedeponeerd bij de KvK in Arnhem onder nummer 09109239. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en openbaar gemaakt door middel van druk, internet, fotokopie, microfilm of welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. De uitgever kan niet aansprakelijk worden gesteld voor persoonlijke of materiële schade veroorzaakt door onjuistheden in deze uitgave. ISSN 13866648 © Copyright 2018

OFFICERS

umuitgave n deze jubile De cover va kt door elijk gemaa is mede mog erij BDU. Vellendrukk

100 JAAR KBM • JUNI 2018

Inhoud 4

KBM 1918 - 2018 De markante historie en evolutie van het vakblad KBM door de jaren heen. Van de eerste uitgave van De Kantoorboekhandel in 1918, via KB naar Kantoor Business Magazine anno nu. Het inspirerende communicatieplatform voor een oerdegelijke maar tegelijkertijd heel dynamische branche.

24 jaar KBM; een terugblik

Adveo: veel meer dan een partner

Je knippert een keer met je ogen en je bent, voor je het beseft, 24 jaar hoofdredacteur van KBM. Een terugblik aan de hand van de columns waarmee ik elke editie KBM opende.

Geen enkel kantoor kan zonder de supplies, de artikelen die het werken mogelijk en makkelijk maken. Als workspace solution partner levert Adveo alles wat nodig is om een kantoor optimaal te laten functioneren. Daarnaast biedt Adveo ook nog een optimale propositie voor de wederverkoper.

Verder in deze editie 1

Voorwoord Joost Heessels

30 Office World 70 jaar

61 MAUL: denken vanuit de klant

Historie KBM (deel 1)

32 10 vragen aan Joost Heessels

62 Interview met oud-hoofdredacteur

12 Nieuws

36 Quantore: DNA van coöperatie herkenbaar

15 ACCO Brands: 100 jaar innoveren

40 Historie KBM (deel 2)

65 Historie KBM (deel 4)

16 24 jaar KBM; een terugblik

44 Evolutie van het kantoor

68 100 jaar KBM, 100 jaar kantoorartikelen,

20 Adveo: veel meer dan een partner

48 Jalema blijft innoveren

24 Covers door de jaren heen

50 Marktcijfers GfK/Office World (deel 1)

72 Trodat: ‘Wat wij ook doen, er komt

27 Herma: grote toekomst in labels

52 Een eeuw archiveren

28 Nieuws

56 Historie KBM (deel 3)

100 JAAR KBM • JUNI 2018

Harro Turksma

100 jaar een saaie branche…… altijd een stempel aan te pas’

De evolutie van het kantoor Sinds ‘het kantoor’ bestaat, is de inrichting ervan aan vele veranderingen onderhevig geweest – en is dat nog steeds. Die veranderingen hebben veelal te maken met trends in de samenleving, maar ook met de technologische ontwikkelingen.

Van papieren archief 100 jaar KBM, tot cloud-storage in kantoorartikelen, 100 jaar een saaie branche… Voor de kantoorvakhandel was in de afgelopen eeuw ‘archiveren’ min of meer een vaste bron van inkomsten. Wat wel sterk veranderde in die tijdspanne was de aard van de archiveringsmiddelen die de vakhandel (en andere leveranciers) aanbood. Een globaal overzicht.

Stoffig, niet veel te beleven, en nauwelijks nieuwe ontwikkelingen. Vooroordelen genoeg over de branche in kantoorartikelen. Zelden nieuwe producten en zeer traditioneel. Wie wil er nu in een dergelijke omgeving werken? En de producten zijn niet ‘sexy’. Is dat wat onze branche de laatste eeuw kenmerkt? Nee , natuurlijk niet! Er gebeurt namelijk heel veel, maar je moet het wel zien!

74 Selfie: Robert Jan de Vries

92 Marktcijfers GfK/Office World (deel 2)

Adverteerders: Fellowes, tesa, HSM, Du-

93 In2Brands

rable, Papyrus, The Navigator Company,

75 Loeffs patent; wat is de

94 Puzzel

Henkel, CIB, BiC, edding en Avery

96 Kantoorplein

(The Navigator Company) archiefwereld veranderd

78 Een eeuw tekstverwerking

98 Kantoorwijzer

82 Lezerspanel blikt terug en vooruit

100 Een eeuw Novaka

86 Trouwe lezer Gert Leenders 88 1966: het jaar van Jos van Dalfsen 90 Productnieuws

100 JAAR KBM • JUNI 2018

Historie

M B K

! r a a j 100

Deel 1: 1918-1978

De eerste jaren

Kantoor Business Magazine bestaat in 2008 100 jaar. Op vrijdag 15 februari 1918 verschijnt het eerste nummer onder de naam ‘De Kantoorboekhandel’. Drukkerij Levisson uit Den Haag is de uitgever. Wat wil het tijdschrift zijn? Ten eerste een orgaan voor de kantoorboekhandel; ten tweede een onafhankelijk blad voor deze branche; en ten derde een advertentie-orgaan. Zo’n blad bestaat nog niet in Nederland, constateert de Haagse uitgever. ‘Wij hopen van harte dat De Kantoorboekhandel de belangen van allen, die bij dezen zoo belangrijken tak van handel en industrie interesse hebben, zal helpen bevorderen en dat op aller steun mag worden gerekend.’ In een behoefte voorzien, vindt de kersverse redactie een te zwakke bestaansreden. Dat wordt zelfs een ‘excuus’ genoemd. Daarentegen: ‘Wij willen den kantoorboekhandel trachten op te heffen uit den staat, waarin hij verkeert en hem brengen op een hooger peil.’ Aan advertenties geen gebrek in het eerste nummer.

Brancheorganisatie

In de eerste nummers meteen al kritische geluiden: ‘Zijn er niet te veel beunhazen in ons vak?’, vraagt de redactie zich af. ‘Worden niet te veel van onze artikelen als: cahiers, pennen, inkt, lakken, postpapieren, gummi’s enz. verkocht in zaken geheel buiten ons vak?’ Een oplossing ziet men in de organisatie van het vak en door in conclaaf te treden met de fabrikanten. ‘Wij hebben parallel loopende belangen.’ In de daaropvolgende nummers wordt regelmatig

100 JAAR KBM • JUNI 2018

gediscussieerd over hoe zo’n organisatie er uit moet zien. In juni 1918 is het zover: de Vereeniging van Kantoorboekhandelaren wordt opgericht. Het vaktijdschrift De Kantoorboekhandel (KB) heeft dus een centrale rol gespeeld bij het organiseren van de branche. Met name het redactielid B. Kramer; hij wordt dan ook gekozen tot de eerste voorzitter van de Vereeniging. Bij KB wordt hij opgevolgd door een nieuwe redacteur, die onder het pseudoniem “Stationer” gaat schrijven.

Historie

Jaarbeurs 1

De Utrechtse Jaarbeurs is één jaar de oudere van KBM. In 1918 staat de tweede editie voor de deur. ‘Zij (de Nederlandse industrie, red.) sparen moeite noch kosten om u een volledig overzicht van hun fabrikaat te toonen…zij zorgen dat gij in dezen moeilijken tijd iets kunt leveren…’, schrijft KB. De redactie noemt het een plicht van de ‘koopers’ om de industrie te helpen. Het is winter 1918 en de gevolgen van de Eerste Wereldoorlog zijn ook in het neutrale Nederland merkbaar. Door vooral de geallieerde blokkade van Duitsland is het moeilijk om aan buitenlandse producten te komen. Nederland is voor veel producten op eigen fabricage aangewezen. Een stimulans voor de nationale industrie, want blijkens de artikelen in de eerste nummers trok men ‘voor ’t Nederlandsch Fabrikaat den neus op’ en werden er zelfs op producten van eigen bodem nog buitenlandse etiketten geplakt! Door de oorlog zijn consument en wederverkoper echter gedwongen hun toevlucht te nemen tot de minderwaardig geachte producten. In KB-nummer 4 verschijnt een verslag van de

‘Zou er wel één machine gemaakt zijn, die in een zoo kort tijdsbestek een plaats veroverd heeft als de schrijfmachine?’ (mei 1918) Een vergelijking met de pc in onze tijd dringt zich op.

Jaarbeurs, editie twee. ‘Opgepropt als haringen in een ton zijn we per trein naar Utrecht gestoomd.’ Op hun ronde langs alle stands wordt die van de firma Bührmann als smaakvol geprezen: ‘zóó mooi in kleur en zóó keurig van stijl’. Het vakblad De Kantoorboekhandel werpt zich op als de kampioen van het Nederlandse product. ‘Zonder twijfel mogen wij de oprichting van de Nederl. Jaarbeurs als een dier verschijnselen beschouwen, waaruit duidelijk blijkt, dat wij Hollanders niet bij de overige Europeesche handelsnaties wenschen achter te staan’, lezen we in 1929. Overigens, kost een dagkaart voor de beurs dat voorjaar één gulden.

Internationale beurzen

De vakbeurs in Leipzig heeft in die jaren een vergelijkbare functie als de Frankfurter Messe nu (Paperworld). KB schrijft dan ook regelmatig voor- en nabeschouwingen over de Leipziger Messe, zoals bijvoorbeeld in nr. 5 maart 1929: ‘Men kan er weer stellig op rekenen, dat deze Voorjaarsmesse zeer veel nieuws zal brengen dat voor den handel van groot belang is.’ De redactie verwacht dat bijvoorbeeld in de stand van de firma Soennecken weer ‘zeer veel bijzonders te zien’ zal zijn. Tien jaar later, voorjaar 1939, wijdt KB uit over de noviteiten gezien in Leipzig: in ‘… foto-copiëren toonde de firma Marius F. W. Böger een nieuwe methode voor bevochtigen, waarna wassen niet meer nodig is en via een afgedekte cylinder worden de foto-copiën ontwikkeld en gefixeerd … De zelfschrijvende optel- en aftrekmachine van Brunsviga

Maschinenwerke is nu ook leverbaar met electrische aandrijving. Deze machine weegt slechts 10,3 kg … Door de fa. A.W. Faber A.G. werd de verbeterde rekenlineaal getoond. De Castell Rekenlineaal is speciaal voor het berekenen van ijzer- en betonspanningen…’

Hoezo branchevervaging?

In augustus 1918 doet een redacteur een opmerkelijke ontdekking. In een Brabants stadje loopt hij tegen een ‘zonderlinge’ combinatie aan. In een etalage van een vakhandel ziet hij kantoorartikelen als notitieboekjes, pennen en potloden. Maar tot zijn grote verbazing hangt voor de winkeldeur het bordje ‘heden versche zeevisch verkrijgbaar!’ De kantoorbranche is een oude bedrijfstak. Dat blijkt duidelijk uit het volgende: in mei 1919 besteedt KB enige aandacht aan de firma Lutkie & Cranenburg. KB is pas aan zijn tweede jaargang toe, maar dit bedrijf bestaat dán al 81 jaar!

100 JAAR KBM • JUNI 2018

Historie Tijdlijn KBM 100 jaar

1918

Eerste nummer De Kantoorboekhandel (voorloper KBM) Oprichting Vereeniging van Kantoorboek handelaren

Crisistijd

1929 Het jaar van de beurskrach. KB schrijft in december dat jaar: ‘De ‘krach’ op de Amerikaansche fondsenmarkt heeft helaas ook zijn schaduw over ons land geworpen en enorme verliezen aan de beurs waren oorzaak van talrijke faillissementen of aanvragen voor surseance van betaling.’ Niet al te ongerust vervolgt de auteur: ‘Vermoedelijk zal deze ontboezeming van weinig belang zijn voor de meeste moderne kantoorboekhandelaren en bureaumachineverkopers…’ Hij verwacht verder dat ‘Uncle Sam’ in het volgende jaar revanche zal nemen… Een fragment uit een ingezonden brief in 1934:

‘Het nieuwste op vulpen-gebied’, kopt De Kantoorboekhandel in 1934. Het artikel gaat in op een noviteit van Swan. ‘De zelfvullende pen met rubber inktzakje beteekende een groote verbetering op den vulpenhouder zonder rubber inktzakje. Het rubber isoleert den inkt tegen overmatige lichaamswarmte en voorkomt stijging van den inkt en lekken.’

1929 Beurskrach 1934

Oprichting Landelijken anti-filiaal-bond Introductie zelfvullende pen met rubber inktzakje (Swan)

1938

Pelikaan-fabrikaat Lancering nieuw, aan eind niet in inkt gedrenkt schrijfmachinelint (Pelikaan)

1940

Begin Tweede Wereldoorlog Bombardement Rotterdam: Esveha, G.H. Bührmann’s Papiergroothandel en Van Gelder Zonen vernietigd Nieuwe producten als verduisteringspapier en opplakvellen voor distributie-bonnen

1945

KB en kantoorvakhandel schudden de oorlogsellende van zich af Ballpoint verovert Nederland (met komst Amerikanen)

100 JAAR KBM • JUNI 2018

‘Wij leven in een zeer bijzonder moeilijken tijd, dat ondervinden wij allen. Zeer speciaal voor den Middenstander wordt de strijd om het bestaan dagelijks zwaarder.’ Voor de briefschrijvers zijn coöperaties, grootwinkel- en filiaalbedrijven een doorn in het oog, waar de regering iets tegen zou moeten doen. De auteurs, afkomstig uit de Harderwijkse middenstand, noemen deze bedrijfsvormen ‘parasieten' . Ze zijn dan ook druk in de weer met de oprichting van de “Landelijken anti-filiaal-bond” en roepen alle middenstanders op om hierin deel te nemen, om te komen tot ‘… een doelmatige bestrijding van het onheil, dat [de middenstander] in den gestadigen groei van grootwinkel- en filiaalbedrijf bedreigt.’

In het nummer van 20 mei 1938 wordt op de voorpagina het verschil tussen de Amerikaanse en Japanse industrie op de korrel genomen; er zijn geen “grotere antipoden”. In de Verenigde Staten is alles koek en ei (je zou denken dat ze ons al bevrijd hebben…). Maar: ‘De Japanse werkman is met een karig loontje tevreden en wordt steeds opgezweept om meer te produceren. Op de kwaliteit der goederen wordt minder gelet. Men wil de wereldmarkt door de uiterst lage prijzen der Japanse producten veroveren.’

Atlassen

‘Van Pasen 1939 af zullen op de Duitse volksscholen nieuwe atlassen gebruikt worden, waarop de gewijzigde toestanden aangebracht zijn…’ (augustus 1938) Waarschijnlijk heeft de volgende druk niet lang op zich laten wachten.

Typistes

‘Bij het nieuwste Pelikaan-fabrikaat wordt het einde van het schrijfmachinelint, dat men met de hand de machine schuift, niet met inkt gedrenkt. Hierdoor kan men er zeker van zijn, dat men bij het vernieuwen der inktlinten geen inkt aan de vingers krijgt. Hiermede wordt aan een lang gekoesterde wens van de typistes voldaan.’ (november 1938)

Internationale spanningen

De Tweede Wereldoorlog werpt zijn schaduw vooruit; Nederland mobiliseert zijn strijdkrachten. Op de voorpagina probeert Stationer de moed er in te houden met het artikel ‘Achter de wolken schijnt de zon’. Zo schrijft hij onder meer: ‘Het is ten zeerste te betreuren dat vele collega’s zich geheel door de huidige toestand laten terneer drukken. Zij missen hierdoor het initiatief om weer nieuwe plannen te maken, welke tot verbetering van de verkoop kunnen leiden.’ Toch nog goed nieuws op de voorpagina van 11 augustus 1939. Stationer opent met: ‘De geboorte van ons prinsesje Irene, de nieuwe loot aan de Oranje-boom, heeft heel ons volk weer in nationale feestvreugde gebracht. … De feeststemming verjaagt alle zware gedachten, die ons reeds geruime tijd naar beneden drukken.’ In september 1939 breekt in Europa de oorlog uit. Prijzen stijgen en goederen worden schaars.

Historie

Het assortiment van de branche krijgt er een aantal artikelen bij, zoals verduisteringspapier. KB adviseert: ‘Nu de burgemeesters van verschillende steden de burgerij tal van goede raadgevingen voor de luchtbescherming verstrekken, is het tijd, dat de boekhandelaar zijn volle aandacht aan de verkoop van verduisteringspapier schenkt … Zorg er daarom voor, dat gij steeds een flink kwantum rollen van het donker zwarte verduisteringspapier op verschillende formaten voorradig hebt.’ Nog meer nieuwe artikelen verschijnen, bijvoorbeeld opplakvellen voor distributie-bonnen. Uitgevers van prentbriefkaarten spelen op de mobilisatie. Zo adverteert de firma Rembrandt met “Gekleurde humoristische soldatenkaarten”. En, wijst Lutkie & Cranenburg de vakhandel erop dat militairen voor artikelen als “opvouwbare damen schaakspelen, dominospelen en goedkope damen schaakboekjes thans goede afnemers zijn”.

Oorlog en bezetting

Op 17 mei, een week na de Duitse inval en enkele dagen na de capitulatie, verschijnt het blad toch. Omdat, zoals de uitgever aangeeft, “wij … willen trachten zo gewoon mogelijk te doen”. Het nummer is in gewone oplage verspreid, maar: ‘Wat er van de bezorging terecht zal komen, weten wij niet.’

De redactie roept de lezers op per briefkaart te laten weten hoe het in hun woonplaats is gesteld. Een eerste overzicht wordt al gegeven: onder meer is gemeld dat: ‘… de kantoren en magazijnen van de N.V. Esveha te Rotterdam totaal zijn vernield; … dat de kantoren en magazijnen van G.H. Bührmann’s Papiergroothandel te Rotterdam niet meer bestaan; … dat alles wat de fa. Van Gelder Zonen te Rotterdam had staan geen stuk is gespaard.’ De daaropvolgende weken verschijnen de eerste inlichtingen over bedrijven in het hele land. Hieruit blijkt dat de schade vooral, behoudens het gebombardeerde Rotterdam, meevalt en dat het bedrijfsleven de zaken probeert te hervatten. Ondanks de bezetting streeft de Nederlandse detailhandel naar herstel van de normale toestand. In juni wordt de voorzitter van de Algemene Winkeliersvereniging geciteerd en diens devies luidt: ‘Terug naar normale verhoudingen.’

“Doe het heden!”, de kop van het voorpagina-artikel 10 mei 1940 (!) Het verhaal begint als volgt: ‘De Arabieren houden er een zeer typerend spreekwoord op na: Doe heden niet, wat gij morgen kunt volbrengen. Wij op onze beurt zeggen: Stel niet uit tot morgen, wat gij heden kunt doen. Een zeer markant verschil, waarin de fatalistische, vadsige aard van den Oosterling tegenover de frisse, actieve opvatting van den Westersen zakenman staat.’ (!!)

Aan advertenties ontbreekt het niet: Bijvoorbeeld de Utrechtse uitgever Rembrandt, die “Plaatskaarten van Rotterdam vóór de verwoesting” aanbiedt en meent: ‘Ongetwijfeld zal hiervoor interesse bestaan.’

100 JAAR KBM • JUNI 2018

ONTDEK DE SLIMME MANIER VAN MONTEREN tesa® Slim Montage Systeem Decoreer kantoor en huiskamer zonder schroeven of boren. Snel, makkelijk én betrouwbare hechting. tesa.nl

Historie Een nieuw begin

Het eerste nummer na de bevrijding verschijnt op 1 november 1945. Verantwoordelijk voor de redactie is G.J. Scheepers, zoals hij dat ook voor de oorlog was (en nog vele jaren daarna). In deze editie wordt ook de identiteit van de redacteur onthuld, die vanaf 1919 onder het pseudoniem “Stationer” in het blad schreef. In juli 1942 heeft hij zijn laatste verhalen geschreven. Stationers werkelijke naam was Jacq. Levisson. Hij heeft de oorlog niet overleefd: Levisson ‘is ook slachtoffer geworden van het barbarendom’. Het vieren van het 25-jarig bestaan van KB werd onmogelijk gemaakt door de Duitse bezetting. In 1943 is de redactie blijven doortellen met de 25e jaargang en na de bevrijding is een nieuw begin gemaakt door te herstarten met jaargang 26, de jubileumsjaargang. Naast KB schudt ook het Nederlandse bedrijfsleven de oorlogsellende van zich af, getuige de vele advertenties in het tijdschrift. Enkele voorbeelden: “…Atlanta herleeft … Klompé werkt weer … Wij reizen weer! (de vertegenwoordigers van Esveha) …"

opzoeken. Het resultaat: een “fraai reclame-drukwerk” over de Soennecken-fabrikaten. ‘Wij staan verwonderd over deze fraaie drukwerken, die thans weer in Duitsland gemaakt kunnen worden’, schrijft de redactie. Het opnemen van artikelen uit Duitsland in de winkels zorgde echter voor veel opwinding. In de kolommen van De Kantoorboekhandel werd een felle discussie tussen voor- en tegenstanders gevoerd.

De balpen

Met de Amerikaanse militairen kwamen niet alleen kauwgum en Coca-Cola Nederland binnen, maar ook de ballpoint. Rond 1950 is dit schrijfinstrument al niet meer weg te denken uit de branche. De concurrentie is hevig, getuige het opvallend grote aantal advertenties in schrijfwaren: balpennen, maar ook destijds hypermoderne twee- en vierkleurenpennen. Onder andere Geha, Brause, Baignol & Farjon, Reynolds, Bic, Parker, DOT, Lamy, Corso, Ballograf, Diplomat strijden op de pagina’s om de attentie van de vakhandelaar.

Handel met Duitse bedrijven?

Eind 1949 het bericht dat de handel met Duitsland spoedig weer vrijgegeven wordt. Voor de firma Van Dorp & Co. (Dorco) uit Den Haag aanleiding om zijn vooroorlogse relatie Soennecken te gaan

Branchevervaging

Op de voorpagina van nr. 20, 26 juli 1956, een artikel met als kop “branchevervaging”. De auteur wijst op een verschil van mening in de branche over welke artikelen nu juist in het assortiment van de kantoorboekhandel thuis horen. In een grote gemeente zal een vakhandelaar zich strikt willen houden aan de zuivere kantoorboekhandelsartikelen, maar in een dorp zal met dit assortiment geen bestaansrecht worden verkregen en neemt men dus “bij-artikelen” op. De auteur verwijst in het artikel naar de opvatting van de kruideniers. Hij citeert L. Rook, voorzitter van de commissie vestigingsbesluit kruideniersbedrijf: ‘Alle middelen, die kunnen worden aangewend om de taak van de werkende vrouw te vergemakkelijken moeten worden aangegrepen. Nodig is het zoveel mogelijk verkopen van artikelen “nodig voor de dagelijkse verzorging van het gezin” in één winkel, kortom one-stop-shopping (een term die halverwege de jaren vijftig al in gebruik is, red.). De commissie wenst ook uitbreiding van het aantal artikelen dat door kruideniers mag worden verkocht.’

100 JAAR KBM • JUNI 2018

Historie Tijdlijn KBM 100 jaar

1948

1949

Eerste nummer van De Band Oprichting Boleka

’De schrijfmachine der toekomst’ Najaar 1961 staat in KB een artikel met als kop: “De schrijfmachine der toekomst”. In Amsterdam woonde de redactie de demonstratie bij van een “imposante nieuwigheid” de IBM 72 elektrische schrijfmachine. Het enige gemeen met de gangbare typemachines is het alfabet, aldus de redacteur. ‘De letterbeelden zijn vervat in een metalen bolletje ter grootte van een pingpong balletje. Bij het tikken blijft de wagen rustig staan, deze roterende schrijfkop echter beweegt zich van de ene zijde van het papier naar de andere en zo vlug kan de typiste niet aanslaan of hetgeen zij tikt verschijnt op het papier.’

Handel met Duitsland vrijgegeven

1956 Branchevervaging

en one-stop-shopping komen op

1961 Introductie van de IBM 72 elektrische schrijfmachine

Nieuw

‘ Schone vingers en geen vlekken door handige draaistifthouder’, zo introduceerde de Van Dorp Groep een nieuw product: de Pritt-plakstift (KB nr. 2 1970).

Leipzig wordt Frankfurt

1962

Aankondiging van de nieuwe edding 3000 viltpennen

1967

Bouw jaarbeurshal van 30.000 m2 in Frankfurt voltooid (Frankfurt neemt functie Leipzig over)

1970

Lancering van Pritt-plakstift

100 JAAR KBM • JUNI 2018

Ofschoon Leipzig in de Russische zone ligt -en later de DDR- wordt de internationale vakbeurs er in de jaren vijftig nog steeds georganiseerd. Meer en meer wordt de functie van Leipzig door het in de BRD liggende Frankfurt overgenomen. In november 1965 verschijnt in KB bijvoorbeeld het bericht dat in deze plaats een jaarbeurshal gebouwd wordt van 30.000 m2. In 1967 zal deze klaar moeten zijn. Waar vroeger advertenties van de Leipziger Messe stonden, vinden we in KB nu de advertenties van de Frankfurter Messe. In 1974 was de redactie twee dagen aanwezig op de toen nog ‘Frankfurter Frühjahrsmesse”, en ‘…we hebben daar kilometers afgeslenterd honderd en één stands gezien, duizend en één meer en minder nieuwe dingen, maar hebben desalniettemin nog steeds de indruk nog maar nauwelijks de helft gezien te hebben.’

‘Schrik maar niet, de sortering bevat geen 3000 soorten, doch tien kleuren, die elk apart of in een sortering van 10 stuks in een doosje worden geleverd.’ (KB nr. 15, 10 mei 1962, aankondiging van de nieuwe Edding 3000 viltpennen)

Historie

Jaarbeurs 2

Sinds 1918 bericht KB regelmatig over de Jaarbeurs. Zo ook in 1971 over de aanstaande Najaarsbeurs. Tijdens deze editie bijna 27 jaar geleden zien we bekende namen als Van Dorp & Co. (Dorco), Henzo, Lammers, Lega Industrie en K. Zobel’s. Maar ook nog veel bedrijven die niet meer onder ons zijn, bijvoorbeeld Dutch and Oriental Trading (DOT), Jade – J.A. Dortmond, Jan Klompé, Reynolds en Rikkers Blazer & Metz (RBM). De naam Bührmann-Ubbens maakt zijn opwachting in KB. In december 1974 het bericht dat de oude groothandelshuizen G.H. Bührmann’s Papiergroothandel uit Amsterdam en M. Ubbens Papiergroothandel en Enveloppenfabriek te Zutphen samengaan. In datzelfde nummer de aankondiging dat in Den Haag de nieuwe onderneming Inoxcrom Nederland van start zal gaan. Het bedrijf zal merken als Artline, Jumbo en Fisher Spacepennen gaan leveren.

KB, april 1975: IBM introduceert zijn nieuwe en ‘kleinste’ computer. Deze, systeem 32, heeft de grootte van een… schrijfbureau!! In april 1978 wordt het magazijnencomplex te Alphen geopend, waar de beide BT-onderdelen Esveha-RBM en Rijam-Jade zijn ondergebracht. In de jaren zeventig groeit de afdeling Stationery van BT enorm en koopt het bedrijf tal van leveranciers op, die de decennia daarvoor de branche mede kleur hebben gegeven. Bijvoorbeeld bedrijven als Jade Dortmond, Esveha, RBM (Rikkers, Blazer en Metz: op zich

ook al een fusiebedrijf), Klompé, Van Rijmenam en Arrow. Concentratie is dus niet alleen het toverwoord van eind jaren negentig! Jarenlang, sinds 1938, vertegenwoordigde Haro het Duitse merk Rotring. Het succes van het technisch tekenmateriaal droeg flink bij aan de groei van het in 1929 te Baarn opgerichte bedrijf. ‘Zelf geloof ik dat een deel van het

succes … te danken is aan het feit dat de naam rOtring toen als Roodring werd geschreven. Een Duitse naam werd toen (begin jaren vijftig, red.) eenvoudig niet geaccepteerd’, zegt directeur G.A. Westra in 1978 tegen KB. Haro neemt per 1 januari 1978 de naam Rotring aan (vier jaar eerder kwam het bedrijf in handen van de Duitse pennenfabrikant).

100 JAAR KBM • JUNI 2018

Nieuws

‘Nederlanders gooien vertrouwelijke documenten te grabbel’ Een aanwinst voor ieder

Vertrouwelijke papieren worden lang niet altijd zorgvuldig achtergelaten. Deze documenten kunnen namelijk bij 62 procent van de Nederlanders thuis bij het afval gevonden worden. De documenten belanden vaak bij het oud papier (36%) of in de prullenbak (26%). Dit blijkt uit onderzoek van Fellowes onder 526 Nederlanders. Nederlanders zijn laks met hun privacy. Vertrouwelijke documenten lukraak in de prullenbak gooien is geen veilige manier om ze weg te doen. 55 procent, probeert de schade te beperken door de papieren een keer te verscheuren. De inhoud blijft dan echter gewoon leesbaar.

kantoor 5460 Professional™ 4.0

Ongebruikte papierversnipperaars

Iets meer dan de helft van de respondenten (53%) bezit een papierversnipperaar. Slechts 11 procent daarvan gebruikt zijn papiervernietiger ook daadwerkelijk. Wanneer het om vertrouwelijke documenten gaat, stijgt dit percentage naar 31 procent. Alleen bij deze groep blijft die informatie écht vertrouwelijk. Een klein aantal mensen heeft een andere manier gevonden om gevoelige papieren te vernietigen. 7 Procent van de respondenten houdt informatie veilig door papieren in de open haard te gooien.

PRP Solutions neemt afstand van 'onverantwoordelijke' Chinese klonen

* 10 jaar fabrieksgarantie op de stempel bij normaal gebruik, exclusief verbruiksmaterialen zoals trodatkussen® en individuele tekstplaat.

Alles in één oogopslag: www.trodat.de MULTI www.trodat.at COLOR www.trodat.ch www.trodat.nl IMPRESSION

100 JAAR KBM • JUNI 2018

De Pelikan-licentiehouder voor printerbenodigdheden wil zich verder distantiëren van onbetrouwbare 'klonen' in de markt. PRP Solutions GmbH zet dit kracht bij door de aanstelling van twee nieuwe afdelingshoofden voor Sales en Marketing. Beide komen met een sterke boodschap, omdat Manuel Pereira veel ervaring heeft op het gebied van marketing en Reinder Dijkstra goed thuis is op het salesvlak in de printerbranche. Samen vormen zij naar eigen zeggen het perfecte team voor de juiste positionering van PRP-Solutions in de printer supplies-markt. In een verklaring waarin hij zijn nieuwe verantwoordelijkheden omschrijft, zegt Manuel Pereira: "Mijn eerste prioriteit is om ervoor te zorgen dat de markt de duidelijke verschillen begrijpt tussen de onverantwoordelijke fabrikanten van kloonproducten en

een organisatie met sterke principes en technische integriteit zoals PRP Solutions." Productiepartner Print-Rite heeft wereldwijd meer dan 2.700 geregistreerde patenten voor technische oplossingen, ontwikkeld wanneer het patent-niveau van een OEM-artikel zo hoog is dat er niet 'omheen ontworpen' kan worden. "Voor ons is het onacceptabel als intellectueel eigendom niet wordt gerespecteerd en zijn het dan ook volledig eens met OEM's. Net als we verwelkomen we juridische stappen tegen de 'copycat-fabrikanten' die in heel Europa een onveilige markt creëren voor bedrijven die niet goed zijn geïnformeerd.

Nieuws

Drentea vestigt zich met permanente Samenwerking ‘Circulaire Hub’ bij C-Bèta PCI Nederland en Ricoh Nederland Drentea heeft zich met een permanente ‘Circulaire Hub’ gevestigd bij C-Bèta in Hoofddorp: een inspiratieplek voor iedereen die iets wil met de circulaire economie. “Omdat we als 100% Nederlands maakbedrijf koploper willen zijn met circulaire producten en een duurzame bedrijfsvoering, sluit deze stap volledig aan op onze ambitie om te werken naar een circulaire economie. Drentea doet volop mee met events, workshops en presentaties. Daarnaast is er ruimte om te brainstormen met onze circulair adviseurs over huisvesting, hergebruik van producten en materialen en het vormgeven van circulaire interieurs”, aldus de fabrikant uit Emmen.

Een van de plekken waar de circulaire economie verder wordt uitgevonden is C-Bèta. Een oude hoeve aan de Rijnlanderweg in Hoofddorp, een toplocatie in de Valley op Schiphol Trade Park. De hoeve zelf is al een verrassend voorbeeld van circulair denken: ze is getransformeerd tot een inspiratieplek voor iedereen die iets wil met de circulaire economie, zoals ondernemers, overheden, investeerders, onderzoekers en adviseurs. “Door constant in bèta-vorm te blijven wordt, deze plek mooier, meer inspirerend en meer circulair, maar biedt het ook ruimte om nieuwe concepten uit te proberen.”

PCI Nederland en Ricoh Nederland zijn een samenwerking aangegaan voor Document Centers Zuid-Holland en Apeldoorn. Beide Document Centers worden onderdeel van PCI Nederland, maar blijven onder eigen vlag opereren als Ricoh Document Center Apeldoorn en Ricoh Document Center Zuid-Holland. PCI Nederland, al jaren partner van Ricoh Nederland, wil de klanten ook in deze regio’s kwalitatief hoogwaardige producten en diensten bieden op het gebied van document-, IT-, werkplek- en printoplossingen. Voor de bestaande klanten van beide Document Centers is de overname goed nieuws, stelt Bas Kamphuis, CEO van PCI Nederland: “Deze klanten krijgen nu naast de vertrouwde producten en dienstverlening van Ricoh ook toegang tot extra PCI dienstverlening - zoals werkplekbeheer en IT dienstverlening - waardoor de keuze groter wordt en de dienstverlening alleen maar beter.” De medewerkers van beide Document Centers worden ook onderdeel van PCI Nederland.

Abonnementsdienst Bookchoice naar Bruna

Bookchoice valt voortaan onder de verantwoordelijkheid van Bruna. Daarmee zijn binnen de Shared Stories Group de online en offline verkoopactiviteiten gebundeld. Nu meer kennis van het digitale kanaal in huis

komt, voorziet Bruna naar eigen zeggen een snelle verbetering in de omnichannel-positie van de winkelketen. Tot nu toe vallen Bruna, Bookchoice en VBK uitgeverijen als zelfstandige onderdelen onder de Shared Stories Group. Door de beide verkoopkanalen onder één dak te brengen bij Bruna, ontstaat net als aan de kant van de uitgeverijen een efficiënte structuur. Algemeen directeur van Bruna George Steur: “Voor ons is dit een logische stap, beide bedrijven zitten elk op hun eigen manier aan de kant van het aanbieden van boeken aan de consument. Bruna heeft expertise als fysieke boekhandel, Bookchoice is bedreven in eCommerce. Wij zullen daarvan

gebruikmaken om Bruna steviger neer te zetten als omnichannel-speler, zodat we kunnen groeien naar een positie als sterkste online en offline boekhandel van Nederland.” Binnen Bruna is ruimte voor één abonnementsdienst, waardoor Bliyoo, de onbeperkt-lezendienst dienst van Bruna, als merk ophoudt te bestaan. Abonnees op de boekenabonnementen krijgen een alternatief voorstel, waarbij ze kunnen overstappen naar Bookchoice.

100 JAAR KBM • JUNI 2018

Gekleurde etiketten van HERMA! Opvallend en overzichtelijk voor dagelijks gebruik. Talrijke etiketformaten in permanent hechtend en verwijderbaar verkrijgbaar.

www.herma.nl

_farbige _NL_3_2018.indd 1

Maakt u nou niet ook dezelfde fout! Vernietigen in plaats van weggooien.

Nieuwe datavernietiger met automatische papierinvoer

26.03.18 14:37

De succesvolle productreeks HSM SECURIO AF brengt functionaliteit en bedieningsgemak samen met een tijdloos aantrekkelijk design. De jongste aanwinst is de HSM SECURIO AF100. Met het aantrekkelijke productdesign in de trendy kleur wit voegt zich het nieuwe model harmonieus in de HSM SECURIO productlijn en wordt daarmee in de toekomst met compacte afmetingen en een opvangvolume van 20 liter het instapmodel van de autofeed-datavernietigers. De HSM SECURIO AF100 vernietigt moeiteloos en tijdbesparend stapels papier tot wel 100 vellen, maar ook losse vellen. Hij is betrouwbaar, rustig en beschikt over een energiemanagement-systeem. Daarmee verbruikt hij nul stroom in de standby-modus. Beschikbaar is de HSM SECURIO AF100 in de snipperuitvoering variant 4 x 25 mm (veiligheidsniveau P-4).

Onze HSM papiervernietigers helpen u voldoen aan de nieuwe Privacy-Wetgeving â&#x20AC;&#x201C; kort AVG (Algemene Verordening Gegevensbescherming). www.hsm.eu/gegevensbescherming HSM GmbH + Co. KG Hotline 00800 44 77 77 66 benelux@hsm.eu

www.hsm.eu

Advertorial

ACCO Brands: honderd jaar innoveren Zo lang als KBM bestaat, bestaat ook ACCO Brands. Als American Clip Company gestart met een nieuwe uitvinding, de paperclip, is ACCO Brands in honderd jaar uitgegroeid tot een gigant in de officewereld, die een formidabele positie heeft in vrijwel alle productcategorieën waarin het actief is. En toch rust ACCO Brands ook na honderd jaar niet op zijn lauweren, vertelt sales director Nederland Marko Hoogenboom. "Men noemt de branche stoffig, maar wij vinden nog elke dag nieuwe uitdagingen." Hoogenboom is zelf een oudgediende in de branche én bij ACCO, want hij stapte vlak voor het millennium bij ACCO binnen. Zijn rol als sales director Nederland rol heeft een nieuwe dimensie gekregen met de overname van Esselte, zegt Hoogenboom. "Esselte heeft, naast een premium focus, sterke merken en een brede range producten, ook bijgedragen aan een vernieuwde organisatie: meer afgestemd op de klant, met een persoonlijkere service. Een nieuwe customer service, de samenvoeging van sales en magazijn: hierdoor maken we het de klant een stuk makkelijker." ACCO heeft nu in zestien productcategorieën diverse sterke merken samengevoegd, zegt Hoogenboom. "Goede, sterke merken doen het gewoon goed, en wij hebben een multi brand strategy, met in elke categorie een sterk merk. En dan als overkoepelend premiummerk Leitz. Daar groeien we spectaculair mee."

Ogen open

is: hoe ga je daarmee om? ACCO is ontstaan vanuit een drive voor innovatie, en dat is nog steeds onze focus. Niet alleen ontwikkelen we nieuwe producten, maar er is ook innovatie in hoe we producten verkopen en distribueren. We hebben innovatie keihard nodig, want de markt staat onder druk. Maar zelfs in ordners weten we forse omzetgroei te realiseren - niet in aantallen, maar dankzij meer toegevoegde waarde. We hebben in shredders een innovatie doorgevoerd waardoor je als gebruiker niet bij de machine hoeft te blijven staan wachten. Ook dat is innovatie. En als gevolg van de AVG-wetgeving staan shredders enorm in de belangstelling. Er is dus ontzettend veel te doen, maar je moet wel de ogen open houden. Wij hebben onze aandeelhouders beloofd om elk jaar te groeien, en dat we toonaangevend zijn én blijven. Ook het komend jaar zullen we weer heel veel innoveren. Ik ben er echt trots op dat ik voor een merkenfabrikant werk die toch ieder jaar met zulke mooie, nieuwe ontwikkelingen op de markt komt."

"Ondanks dat vaak gezegd wordt dat office stoffig is, is nog geen enkel jaar hetzelfde geweest. Het landschap ziet er compleet anders uit dan tien of zelfs vijf jaar geleden. Het punt

'Men noemt de branche stoffig, maar wij vinden nog elke dag nieuwe uitdagingen.'

Marko Hoogenboom, sales director Nederland

100 JAAR KBM • JUNI 2018

Terugblik

24 jaar KBM een terugblik Je knippert een keer met je ogen en je bent, voor je het beseft, 24 jaar hoofdredacteur van KBM. Een terugblik aan de hand van de columns waarmee ik elke editie KBM opende.

100 JAAR KBM â&#x20AC;˘ JUNI 2018

Terugblik

Het is september 1994 als het eerste nummer van KBM onder de vlag van Magenta verschijnt. ‘Het is onze intentie als kleinschalige organisatie flexibeler en slagvaardiger in te spelen op de vele ontwikkelingen in de markt van kantoorartikelen. Want dat er een groot aantal veranderingen op ons afkomen is duidelijk’, zo begon ik het eerste voorwoord. De cover werd gesierd door de Varioclip van Durable, in het nummer onder meer een in memoriam van Klein Beernink, een reportage met vakhandel Harry van Bommel en een interview met de toenmalige directeur J.H. Vermeulen van Atlanta. Ik had net KBM overgenomen van Tijl Tijdschriften. Het blad lag op de ‘intensive care’, zoals ik het toen noemde. Er was veel aan te verbeteren, maar daar hield en hou ik wel van.

supplies en de soho-markt. Immers, de scheidslijn tussen professionele gebruiker en consument wordt steeds vager. Een beweging die inmiddels helemaal gemeengoed is. We hebben het over concurrentie van computerwinkels als Vobis en Escom, waar nu nog maar weinig van over is. In de begintijd ben ik sowieso positief verrast door de bevlogenheid van de mensen in de branche. Ik herinner me Rien Mudde, met wie ik naar het hoofdkantoor in Duitsland reisde. Jan Beltman, die de groothandel Argo succesvol uitbouwde tot een internationale leverancier van inrichting. Paul Korremans, altijd goedgemutst en inventief. Peter Damman, die het journaille in zijn tijd bij Dorco altijd verwende met een rugzak vol leuke kantoorartikelen,

Verandering

Dat er veranderingen aankwamen, was duidelijk. Op de Najaarsbeurs in Utrecht gonsde het van de geruchten; Viking komt naar Nederland. Een beetje vergelijkbaar met als nu Amazon naar ons land zou komen. Twee maanden later meldde ik in mijn voorwoord: de Noormannen komen! De eerste catalogus van Viking was met 64 dunne pagina’s weinig indrukwekkend. De prijzen, tot 64 procent lager dan in de vakhandel, waren dat des te meer. De branche reageerde gelaten op de komst van de Amerikaanse postorderverkoper. Pas veel later zou duidelijk worden welke impact dat had. En dat terwijl het stof over de komst van Office Centers enkele jaren daarvoor nog niet eens was neergedaald. Een van de eerste brieven die ik kreeg in die tijd was van een kantoorvakhandel in het zuiden, die zich beklaagde dat er bij hem om de hoek een Office Center was geopend. Hij sprak er schande van. Dat moest niet mogen. Het gebeurde uiteraard toch. Het was een van de dingen die me verbaasde over deze branche. Vakgenoten die zich druk maakten over vernieuwing en verandering die niet tegen te houden was. Een verhaal dat zich eerder afspeelde toen V&D back-to-school ging doen (de vrouwen van kantoorvakhandelaren werd verboden nog bij het warenhuis te kopen), de verkoop van kantoorartikelen bij Makro (boycotten van leveranciers die daaraan leveren) en de komst van parallelimport, met name door ACI Adam (adverteerders dreigden KBM te boycotten als we advertenties van ze op zouden nemen). En een artikel over de Action (leveranciers waren niet blij).

Volop kansen

Er zijn gelukkig niet alleen maar bedreigingen in die tijd, maar ook volop kansen. We schrijven over de opkomst van computer

‘Het was een van de dingen die me verbaasde over deze branche: vakgenoten die zich druk maakten over vernieuwing en verandering die niet tegen te houden was.’ Uitbreiding assortiment

Al in 1996 spoor ik in mijn maandelijkse column de vakhandel aan om net als Viking ook koffie in het assortiment op te nemen. Een van de eerste groothandels die daar serieus werk van maakt is eind jaren ‘90 Roelof Langius, die als sample met KBM een soepzakje meestuurt. In mijn columns heb ik het vaak over het belang van samenwerken. In 1997 slaat de branche voor het eerst de handen in elkaar. Samen met Novaka, Boleka (nu Office World) en IMK organiseren we in mei de Dag van het Vak, gecombineerd met de verkiezing van Kantoorvakhandel van het Jaar. Het evenement wordt een groot succes en is voor KBM de opmaat naar een meer multimediale benadering, waar events een belangrijk onderdeel van uitmaken. Daarnaast gaan we uitbreiden, want KBM krijgt er met CBM een broertje bij. Dit vakblad voor de computerhandel zal KBM enige tijd in succes zelfs overvleugelen. Later volgt TBM, vakblad voor de telecomhandel, wat we nog steeds succesvol uitgeven.

Internet komt!

In juni 1997 schrijf ik voor het eerst over de komst van internet.

100 JAAR KBM • JUNI 2018

Terugblik

Internet is een nieuw medium en het biedt volop mogelijkheden, en het zal tot nieuwe kansen leiden, net als de fax dat eerder deed. Ik eindig de column met de vraag: ‘Werkt u al met internet? Helaas zullen nog te veel van u daar ontkennend op antwoorden.’ KBM had in die tijd al wel een mailadres: kantoor@worldaccess.nl. Erg vooruitstrevend, al moesten mijn medewerkers wel even wachten als ze wilden mailen, want dat kon in het begin alleen via mijn pc. Er gebeurde veel in 1997. Kantoorweb ging van start en we brachten een overzicht van de eerste vijftien winkels met een eigen website. We starten Kantoorweb samen met Kaert Software. Mede-directeur Pieter Reijnders had me een jaar ervoor

‘In juni 1997 schrijf ik voor het eerst over de komst van internet. Internet is een nieuw medium en het biedt volop mogelijkheden, en het zal tot nieuwe kansen leiden, net als de fax dat eerder deed. Ik eindig de column met de vraag: ‘Werkt u al met internet? Helaas zullen nog te veel van u daar ontkennend op antwoorden.’

nog gezegd weinig heil te zien in internet. Het kan verkeren. Een jaar later gaan we samenwerken met Kantoornet, dat door Jan Beltman is opgezet. KBM heeft ook in die tijd de vinger aan de pols. We bouwen websites en verzorgen hosting voor de vakhandel. Zo organiseren we in 1998 een serie regio-bijeenkomsten, samen met KAERT (later ebuzz) om de vakhandel de elektronische snelweg op te helpen. Onze medewerker Laurens van Aggelen is in die jaren druk met het bouwen van websites voor de vakhandel.

Consolidatie

Eind jaren negentig staat KBM bol van de fusies en overnames. In september 1997 begin ik de column met de kop: ‘Hete zomer’. Want voor wie even op vakantie was geweest; Schwan Stabilo en edding gaan samenwerken, Samas neemt Aarts&co over, Bruynzeel overgenomen door Talens, Acco lijft Nobo in, BiC neemt Shaeffer over en het rijtje was nog fusies langer. Dit was nog maar het begin van een hele reeks aan overnames. Zo werden niet lang daarna Atlanta door het Amerikaanse Smead ingelijfd, Rotring door Newell en Leitz door Esselte Een van mijn meest aangehaalde columns droeg de kop: ‘What’s in a name’, en ging over het feit dat er elke keer een andere bedrijfsnaam stond op het pand van Kuipers in Zwolle als ik daar passeerde.

100 JAAR KBM • JUNI 2018

Eerst was het Kuipers, toen Bührmann, toen Corporate Express en de volgende keer Guilbert. Want de grotere vakhandels waren een gewilde overnameprooi. Zo verdwenen vakhandels als Kuipers, Ravensteyn, Demmenie, Klompé en Rupp en nog een heel rijtje uit het straatbeeld. Anderen, zoals Siegers, de Jager Groep, Rever, Merckx en Q-utility vallen met donderend geraas in een faillissement.

Trade Mart onder druk

Op het moment dat ik in de branche stap, is de Trade Mart elke maand het middelpunt van de branche. Met name de Voorjaars- en Najaarsbeurs zijn de twee hoogtepunten van het jaar. De vakhandel trekt met de hele familie naar Utrecht, om daar serieuze orders te plaatsen en kans te maken op snelkookpannen, grills, tafelserviezen en andere bonussen. Maar in de jaren negentig is het succes van de Trade Mart tanende. In 1996 meld ik de onrust op de beursvloer en het feit dat grote standhouders als Dorco, Rotring en Spanjersberg de beurs vanaf 1997 de rug toekeren. ‘Oppassen geblazen!’, heet die column. En dat komt later uit. Om de moed erin te houden, organiseert KBM in 1998 op de Najaarsberus een groot event, ‘Let s get R/etail’, waarbij ruim 20 leveranciers hun shop-in-shop concepten tonen In 2000 krijgt de Trade Mart een waardige opvolger met de naam Officeworld. KBM is, samen met Boleka, intensief betrokken bij de organisatie. Omdat op de eerste dag onze dochter Yamila wordt geboren, mis ik een stuk van de beurs waar ik zelf actief aan heb meegewerkt. Gelukkig haal ik wel het optreden van Karin Bloemen op de glorieuze feestavond. In 2001 wordt de beurs Officeworld eigendom van Magenta, lees KBM. En in 2002 doet Lee Towers zijn show op de feestavond van Officeworld. In datzelfde najaar nemen we het gerenommeerde vakblad Kantoor & Efficiency over van Dick Overkleeft. Enkele jaren geleden ging K&E op in het blad Office Magazine. Na de tweede editie wordt de nieuwe vakbeurs Stationery Days bij Officeworld aangekoppeld. De beurzen verhuizen van Houten naar Den Bosch en draaien daar gezamenlijk nog twee edities. Ondertussen ontstaat er een nieuwe samenwerking in de branche onder de naam OSTAN, hierbij zijn niet alleen de brancheorganisaties Boleka en Novaka aangesloten, maar ook Office Depot, Bruna, Veneka/CIB, Ahrend, Aspa, Office Centre, Hameco, Guilbert en VICTN, het voormalige Vifka. Koos Karssen is de voorzitter. De organisatie wordt in 1998 opgericht onder de bezielende leiding van Piet Bieshaar. Na 2004 wordt het steeds stiller rond het initiatief. De crisis rond de meubelbranche begint overigens al in 2002. Zo meld ik eind dat jaar onder de kop ‘Goed nieuws’ dat de leveranciers van kantoorartikelen weliswaar gemiddeld een kleine acht procent plussen, maar de leveranciers van kantoormeubilair een daling zien van zo’n 20 procent. De tien jaren erna zal die daling voor de inrichtingsbranche in prijs en omzet alleen maar verder doorzetten.

Terugblik

In 2003 praten we in KBM sowieso al over een laagconjunctuur, en praten we met de kleine bedrijfjes die hier een goede voedingsbodem zien of geen andere keus hebben dan voor zichzelf te beginnen, waaronder Marktrade, Kantoor en More en KH/Officeshop.

Slaapkoppen

In september 2004 verschijnt de column in KBM waar ik tot op heden het meeste commentaar op heb gehad. Het begint al goed met de kop: ‘Slaapkoppen!’. Ik maak me in die column kwaad, omdat we met ons bedrijf in september van dat jaar verhuisden van Groesbeek naar een gloednieuw pand in Wijchen. We riepen het overal, er stond een groot bord aan de weg, En dat we daarvoor in het lommerrijke Groesbeek niet werden overspoeld door hongerige vakhandels, kon ik me voorstellen. Maar, zo schrijf ik: ‘nog vreemder vond ik het, toen we een half jaar geleden onze verhuizing naar een nieuw pand bij Nijmegen aankondigden. Een bericht dat een actieve kantoorvakhandelaar toch niet zou moeten ontgaan. Al is het maar via goede contacten met de lokale bedrijfsmakelaars. In het afgelopen jaar hebben we maar van welgeteld één alerte aanbieder (Paperpoint) een mailing gehad….Eén reactie. En dat in een tijd dat de handel steen en been klaagt over de omzet. Als ik niet beter wist, zou ik bijna denken dat het de branche te goed gaat.’ De maanden en de jaren erna waren er veel mensen die aan deze column refereerden. En terecht, want ik maakte me terecht boos. En ik denk eerlijk gezegd dat onze branche op sales-vlak nog wel wat kan leren.

‘Een van mijn meest aangehaalde columns droeg de kop: ‘What’s in a name’, en ging over het feit dat er elke keer een andere bedrijfsnaam stond op het pand van Kuipers in Zwolle als ik daar passeerde. Eerst was het Kuipers, toen Bührmann, toen Corporate Express en de volgende keer Guilbert.’

is er voor alle innovatieve, uitgesproken en gedreven personen die de kantoorbranche vormgeven en uit willen bouwen naar de toekomst. Vanaf dat moment komen de Officers een aantal keer per jaar bij elkaar. Telkens op een bijzondere locatie, met bijzondere sprekers en goed eten en drinken en vooral ruimte om te netwerken en ideeën en meningen te delen. En dan is het ineens 2018 en ben je 24 jaar eigenaar, uitgever en hoofdredacteur, dat laatste al heel lang samen met mijn collega Emiel te Walvaart. Het waren heel bijzondere jaren waarin de branche mij en Magenta veel gebracht heeft. En waarbij ik veel bijzondere en inspirerende mensen heb leren kennen. En ik hoop, en denk ook als ik de jaargangen teruglees, dat wij de branche ook veel teruggegeven hebben. We hopen dat ook in de tweede eeuw van KBM, die nu begint, nog heel lang te blijven doen!

Actief blijven

In datzelfde jaar krijgt een nieuw initiatief vorm, de Office Awards, later omgedoopt in Benelux Office Products Awards, een initiatief dat KBM samen met het Offi Instituut van Henk Meinsma in de markt zet. Voor het eerste jaar hadden we direct al rond de 200 (!) inzendingen. Daarnaast organiseert KBM dat jaar de eerste editie van het KBM Open, met ruim honderd deelnemers. Het KBM Open werd georganiseerd tot de crisis in 2008 echt inzette. Bij de eerste editie hadden we een ludieke editie met parachutespringers ingezet, waarbij een parachutespringer heel lelijk ten val kwam. Gelukkig is hij daarna weer helemaal opgeknapt. Later voegden we tennis en golf toe en werd het KBM Open een begrip in de branche. En we starten een serie masterclasses voor leveranciers en vakhandels, waarmee we samen de toekomst van het vak vorm willen geven. KBM zal actief blijven met activiteiten. Ook als de crisis na 2008 inzet en ook onze branche hard treft. In de jaren erna organiseren we een groot aantal symposia over duurzaam inkopen en het nieuwe werken. De Benelux Office Products Awards krijgen vanaf 2013 een eigen feestavond en we richten in datzelfde jaar het netwerk de Officers op. De eerste bijeenkomst is op Nijenrode. Daar maken we de top 40 van belangrijkste mensen in de kantoorbranche bekend. Een bijzonder moment. De Officers

‘Het waren heel bijzondere jaren waarin de branche mij en Magenta veel gebracht heeft. En waarbij ik veel bijzondere en inspirerende mensen heb leren kennen. En ik hoop en denk dat wij de branche ook veel teruggegeven hebben. We hopen dat ook in de tweede eeuw van KBM, die nu begint, nog heel lang te blijven doen!’

100 JAAR KBM • JUNI 2018

Advertorial

Adveo: veel meer dan een partner Geen enkel kantoor kan zonder de supplies, de artikelen die het werken mogelijk en makkelijk maken. Als workspace solution partner levert Adveo alles wat nodig is om een kantoor optimaal te laten functioneren, daarnaast staat Adveo de wederverkoper ook bij met raad en daad.

100 JAAR KBM â&#x20AC;˘ JUNI 2018

Advertorial

Adveo is al lang niet meer de traditionele groothandel in kantoorartikelen. De marktleider in Europa is bezig aan het uitvoeren van het strategisch plan en dat werpt zijn vruchten af. Dat blijkt op allerlei evenementen die zowel voor leveranciers als klanten georganiseerd worden. Adveo is volop in beweging en klaar voor een mooie toekomst: samen met zijn partners. Adveo Benelux had een uitstekende start dit jaar: de groei in Nederland is ronduit spectaculair.

Adveo Benelux, vervolgt: “Wij zijn groothandel voor heel wat merken, in onze magazijnen in het Belgische Deinze hebben we 18.000 artikelen permanent op voorraad. Elk jaar geven we een nieuwe catalogus uit waarin al die artikelen vermeld staan.” Die catalogus vindt via de dealers ook zijn weg naar de inkopers van grotere bedrijven, bijvoorbeeld de facility manager. Alles is gekoppeld met de data feed natuurlijk - een belangrijke USP van Adveo.

Adveo is sinds 1993 in Nederland actief, maar bestaat al veel langer en heeft in de loop der jaren een goede naam opgebouwd als groothandel op het gebied van kantoorartikelen. Erwin Snoeker, Sales Director Adveo Benelux: “We zijn marktleider in Europa en hebben in Nederland 1.600 dealers, maar datzelfde aantal ook in België. Die 1.600 zijn verdeeld in partners en organisaties die bij ons als groothandel kopen. Met de partners waarmee we intensief samenwerken, doen we ook volop programma’s met datakoppeling, want e-commerce via ons platform groeit enorm. Die partners gebruiken onze tools à la carte en laten ons hun totale inkoop en logistiek verzorgen. Luisteren naar de klant, daar zijn we heel sterk in.” Ann Biebuyck, Purchase & Merchandising Director

Breder

Het statement die Adveo hanteert, luidt: ‘Your workplace solution partner’. Biebuyck vertelt: “We komen uit de branche van de kantoorartikelen, maar we trekken dat wel breder te trekken. Zo hebben we naast de traditionele artikelen zoals pennen ook lampen en fotokaders, om maar enkele voorbeelden te noemen. In dat assortiment hebben we nu ook een uitgebreide range aan veiligheidsartikelen. Het assortiment breidt uit, en naarmate dat breder wordt, kunnen we ook andere doelgroepen gaan aanspreken.” Die uitbreiding is het gevolg van de vraag uit de markt naar een one-stop-shop concept. Eind vorig jaar werd tijdens Adveo World in Gent ook een ander nieuw concept gelanceerd: Market

Place. Dat houdt in dat we aan onze klanten artikelen beschikbaar stellen die niet uit ons magazijn in Deinze komen, maar rechtstreeks aan onze dealer worden geleverd. Op dit moment heeft Adveo al enkele tienduizenden artikelen toegevoegd via dit concept, en daar wordt goed op gereageerd door de markt.

Facility

Snoeker ziet een duidelijke groei in artikelen die meer in het traditionele werkveld van de facility thuishoren: “Bijvoorbeeld die veiligheidsartikelen die we nu hebben opgenomen in de Market Place als longtail, dat groeit heel erg hard. Maar ook catering, koffie bijvoorbeeld. We kijken dus naar alles wat iemand op een kantoor gebruikt, dat moeten wij kunnen leveren en dat doen we dan ook – behalve de contract copiers en de PC hardware. Maar voor de toekomst is niets uitgesloten!” Die leveringen zijn ook aan veranderingen onderhevig, aldus Snoeker: “Tien jaar geleden werden de dealers allemaal beleverd vanuit de magazijnen, maar op dit moment is 70% van onze leveringen dropshipment met een pakbon van onze dealers. Dus 70% van onze leveringen gaat rechtstreeks naar de eindgebruiker, namens onze dealer. Sinds kort hebben we een bon met

100 JAAR KBM • JUNI 2018

- Advertorial -

100 jaar KBM...

Well done!

Professioneel documenten presenteren:

DURAFRAME® HET INFORMATIEKADER

DURABLE lanceerde dit informatiekader zo‘n 8 jaar geleden en heeft het sindsdien grondig uitgebreid. De toepassingsmogelijkheden van dit kader zijn eindeloos en het gebruik is simpel. De zelfklevende versie voor A4 documenten is de bestseller en kan gebruikt worden op gladde oppervlakken binnenshuis zoals deuren, kasten en wanden. Ook de magnetische versie voor metalen ondergronden wint aan belang en is breed inzetbaar, bijvoorbeeld op whiteboarden, op metalen kasten of machines. Daarnaast is er een zelfhechtende versie voor gebruik in etalages die worden blootgesteld aan direct zonlicht én een versie met klittenband, ideaal voor textieloppervlakken zoals akoestische panelen.

Over DURABLE: Met intelligente oplossingen ondersteunt DURABLE Hunke & Jochheim GmbH & Co. KG professionals om succesvol te zijn in de wereld van vandaag en morgen. DURABLE heeft bijna 100 jaar expertise in professionele presentatie- en organisatieconcepten, die wereldwijd in vele beroepen worden toegepast. De toekomstgerichte onderneming identificeert werktrends en ontwikkelt innovatieve concepten om tegemoet te komen aan de behoeften van de veranderende professionele wereld. Trots premium, de portfolio van DURABLE toont uitmuntendheid in kwaliteit, design en functionaliteit. DURABLE heeft wereldwijd meer dan 700 medewerkers in dienst, verdeeld over het hoofdkantoor in Duitsland en dochterondernemingen van Europa tot de VS. Meer informatie vindt u op www.durable.nl

Advertorial

de doosinhoud toegevoegd als extra service. Het was een vraag van onze klant en we spelen hier graag op in.”

Dynamiek

Biebuyck gaat verder: “Ook in het assortiment is heel wat dynamiek, en ik vind het onterecht dat mensen zeggen dat er weinig gebeurt in de kantoorartikelenindustrie. Eigenlijk gebeurt er heel veel, er wordt bijvoorbeeld ingezet op meer kleur, op meer ergonomie, op meer functionaliteiten, het assortiment verandert. Veel mensen kiezen nog steeds voor A-merkproducten, maar we zien ook een trend dat mensen de voorkeur geven aan de zogeheten private labels, eigen merken, en op dat gebied heeft Adveo het eigen merk Pergamy gelanceerd. Dat heeft qua kwaliteit inmiddels ook al zijn plaats verdiend in de markt.”

Meerwaarde

Adveo heeft zijn goede naam en plaats in de markt niet alleen te danken aan het brede assortiment en de goede service. Snoeker noemt een belangrijke meerwaarde van de organisatie: “Wij ondersteunen onze partners maximaal om zo goed mogelijk zaken te kunnen doen naar de eindgebruikers. Business coaching is een belangrijk onderdeel van het DNA van Adveo. We hebben in de Benelux 7 man in de buitendienst, die staan de dealers bij met advies.” Biebuyck vult aan: “We ondersteunen ook met de marketingactiviteiten, zo organiseren we Academy’s waarbij de dealers in contact worden

gebracht met de leveranciers en op de hoogte blijven van ontwikkelingen. Daarnaast organiseren we voor onze dealers de communicatie richting de eindgebruikers. Dus in hun naam richting hun klanten. Dat zijn extra ondersteunende marketingdiensten die we leveren.” Zo stonden in de Academy in Q1 de thema’s GDPR (AVG, Algemene verordening gegevensbescherming) en afvalbeheer centraal. “Want het zijn topics die onze dealers bezighouden”, zegt Biebuyck. “We koppelen dan het informatieve aan een stuk sales-activatie.” Zo is Adveo veel meer dan een leverancier en groothandel van kantoorartikelen, en een echte partner als het gaat om het stimuleren van de branche. Per 1 juli treedt Roland Laschet aan als nieuwe algemeen directeur voor de Benelux.

Erwin Snoeker

Ann Biebuyck

www.adveo.com

100 JAAR KBM • JUNI 2018

> jaargang 95 > nummer 5 > juni 2013 www.kantoornet.nl

Steef Stumpel:

bevlogen en betrokken ondernemer

KBM Papierwijzer 2013

Het Nieuwe Winkelen: redding voor retail?

> 3 k

Veelzijdige vakhandel

Reterink

Sinds 1918 hét vaktijdschrift voor de handel in kantooren aanverwante artikelen

Sinds 1918 hét vaktijdschrift voor de handel in kantooren aanverwante artikelen /// jaargang 99 • nummer 4 • juni 2017

HET VAKTIJDSCHRIFT VOOR DE HANDEL IN KANTOOREN AANVERWANTE ARTIKELEN

Sinds 1918 hét vaktijdschrift voor de handel in kantooren aanverwante artikelen /// jaargang 99 • nummer 5 • juli 2017

www.kantoornet.nl

MADE WI TH LED MATE RIA CYC RE

friend

RESPONSIB ILI AL T NT

www.kantoornet.nl

Sedert 1918 90e jaargang Nummer 3 Maart 2008

Kantoor Business Magazine

ENVIRO NM E

trodat: innovatief en duurzaam

> jaargang 96 > nummer 5 > juni 2014 www.kantoornet.nl

Richard Spreij: vakhandel van de toekomst bestaat niet

Leo Kortekaas:

‘enerverende branche’

Met BIC® succesvol

BACK TO SCHOOL

Papierwijzer 2014

Novaka buigt trend om

KBM 90 jaar

Dantuma 100 jaar 28-01-2008

13:40

Pagina 1

ExtRa bijlagE: S bESt-of-bRaNd 2014

>> Schrijfwaren trotseren digitalisering

Een eeuw Fellowes

>> De (on)zin van zitten

w w

Thema: Computersupplies

>> Het Grote Back to School Debat

Benelux Office Products Awards 2008

www.trodat.net

VALK-KBM-65x65

AD_CNAS_Bestseller_Green_KMB.indd 1

Nominees Benelux Office Products Awards 2017

Circulaire economie: revolutionaire ontwikkeling?

16.05.14 08:56

Sinds 1918 hét vaktijdschrift voor de handel in kantooren aanverwante artikelen

Sinds 1918 hét vaktijdschrift voor de handel in kantooren aanverwante artikelen /// jaargang 99 • nummer 2 • maart 2017

www.kantoornet.nl

Kantoor Business Magazine > jaargang 96 > nummer 3 > april 2014 www.kantoornet.nl

Ondernemen doen we samen

Erick Wuestman: compleet andere kijk op kantoorinrichting

Dynamisch zitten

Office Top Documentmanagement: meer dan alleen technologie >> Focus op gezond kantoor

>> Een eeuw Elba

>> Multicopy begint aan tweede jeugd

HET VAKTIJDSCHRIFT VOOR DE HANDEL IN KANTOOREN AANVERWANTE ARTIKELEN

Sedert 1918 90e jaargang Nummer 7-8 Juli-Augustus 2008

Sedert 1918 90e jaargang Nummer 2 Februari 2008

Sinds 1918 hét vaktijdschrift voor de handel in kantooren aanverwante artikelen /// jaargang 99 • nummer 1 • februari 2017

www.kantoornet.nl

Kantoor Bussines Magazine

FriXion Colors groot succes Koos Boukens

Fabian Paagman

Ondernemer voor ondernemers

vaart eigen koers

De ambities van Multo

Special Green Office VALK-KBM-65x65

28-01-2008

13:40

Pagina 1

VALK-KBM-65x65

28-01-2008

13:40

Pagina 1

Terugblik

in n

ar ft

>> IVA Groep naar nieuw karakter

>> Serieuze doorbraak Circulaire Economie

>> Terugblik Paperworld 2017

o ks al .v w w

Thema:Wenskaarten

Sinds 1918 hét vaktijdschrift voor de handel in kantooren aanverwante artikelen

Sinds 1918 hét vaktijdschrift voor de handel in kantooren aanverwante artikelen /// jaargang 99 • nummer 7 • november 2017

www.kantoornet.nl

l n e.

gaat wereldwijd

in w e el ab nd Re

Thema: Schrijfwaren

Easy Order

ut la ke

Terugblik KBM Open

in om

Paperworld

Extra: alle genomineerden in beeld

HET VAKTIJDSCHRIFT VOOR DE HANDEL IN KANTOOREN AANVERWANTE ARTIKELEN

Sinds 1918 hét vaktijdschrift voor de handel in kantooren aanverwante artikelen /// jaargang 98 • nummer 4 • Juni 2016

www.kantoornet.nl

Sedert 1918 90e jaargang Nummer 10 Oktober 2008

kantoor business magazine

Kantoor Business Magazine

jaargang 98 • nummer 1 • Februari 2016

kantoor business magazine

Samen één vuist naar de markt Paul Andringa: ‘Betere samenwerking in keten’

Winnaars Benelux Office Products Awards 2008

ACCO Brands geeft markt nieuwe impulsen

Pagina 1

13:40

Noordhuis op overnamepad

ft o ks al .v

Focus op zitten

Office Innovation Day geslaagd

Winnaars Benelux Office Products Awards

28-01-2008

VALK-KBM-65x65

Sima Europe ook naar b-to-b kanaal

>> Canon Imaging Supplies: synergie en partnership centraal

>> Op zoek naar de kantoorklassiekers

>> Volop beursnieuws

>> André Kuipers lanceert Propellor

>> De laatste markttrends in kantoorartikelen

>> Groeikansen met kantoormachines

Sinds 1918 hét vaktijdschrift voor de handel in kantooren aanverwante artikelen

Vern opmieuwde aak! kantoor business magazine

jaargang 96 • nummer 7 • sept 2014

Het grote merkendebat

P18

HET VAKTIJDSCHRIFT VOOR DE HANDEL IN KANTOOREN AANVERWANTE ARTIKELEN

Sedert 1918 92e jaargang Nummer 4 April 2010

Sedert 1918 90e jaargang Nummer 10 Oktober 2008

www.kantoornet.nl

kantoor business magazine

jaargang 97 • nummer 3 • maart 2015

John Fellowes: aankomend CEO van echt familiebedrijf

VALK-KBM-65x65

13:40

Pagina 1

Sima Europe ook naar b-to-b kanaal

Opening nieuw distributiecentrum

n e.

ft o

Printers

Kantoormachines

Noordhuis op overnamepad

Quantore www.kantoornet.nl

www.kantoornet.nl

28-01-2008

>> Hoe goed/slecht is zitten?

>> Branche heeft radicale ideeën nodig

>> Koningklijke bijeenkomst Officers

>> Beleving bij Stumpel in Almere

>> Wim de Goei zet Schäfer Shop op kaart

Winnaars Benelux Office Products Awards 2008

De belevingswereld van Wink

>> 3D Printing: kans voor vakhandel

De laatste trends in bureaustoelen

Quantore biedt richting in veranderend retaillandschap

Paul Andringa: ‘Betere samenwerking in keten’

Sinds 1918 hét vaktijdschrift voor de handel in kantooren aanverwante artikelen HET VAKTIJDSCHRIFT VOOR DE HANDEL IN KANTOOREN AANVERwANTE ARTIKELEN

HET VAKTIJDSCHRIFT VOOR DE HANDEL IN KANTOOREN AANVERWANTE ARTIKELEN

Sedert 1918 93e jaargang Nummer 4 April 2011

Sedert 1918 90e jaargang Nummer 9 September 2008

www.kantoornet.nl

kantoor business magazine

jaargang 97 • nummer 8 • Oktober 2015

Peter Dapper: ‘groeien in verdringingsmarkt’

‘Onderscheid met telecomproducten’

OKI: business development mét de partner

Belevenissen bij

Kuipers Zwolle

De continuïteit van VMG Office

Opmars inkjet in zakelijke markt

Bureaustoelen in the picture

>> Het Grote KBM Documentdebat

VALK-KBM-65x65

28-01-2008

13:40

>> Papierloze kantoor voorlopig nog illusie

kantoor business magazine

jaargang 97 • nummer 9 • November 2015

kantoor business magazine

jaargang 97 • nummer 5 • juni 2015

l n e.

ft o

e el

al .v w w w

Sinds 1918 hét vaktijdschrift voor de handel in kantooren aanverwante artikelen

Het Gr ote Distribu tiedeba t

KBM goes Asia

www.kantoornet.nl

Kantoormachines

Sinds 1918 hét vaktijdschrift voor de handel in kantooren aanverwante artikelen

Jac. van den Eijnde in Peru

Nederlandse markt

Maped bestormt

>> Frisse winkel met Quantore-uitstraling

Sinds 1918 hét vaktijdschrift voor de handel in kantooren aanverwante artikelen HET VAKTIJDSCHRIFT VOOR DE HANDEL IN KANTOOREN AANVERwANTE ARTIKELEN

9 oktober zie P18 2014 Benelux Offi ce Night

Sedert 1918 93e jaargang Nummer 11 November 2011

HET VAKTIJDSCHRIFT VOOR DE HANDEL IN KANTOOREN AANVERwANTE ARTIKELEN Sedert 1918 92e jaargang Nummer 12 December 2010

www.kantoornet.nl

kantoor business magazine

www.kantoornet.nl

jaargang 96 • nummer 8 • okt 2014

The New Trodat Ideal Seal

Effortless embossing. Perfect Impression. Joan westendorff: levenlang Jalema

Arif Kaya: trots op het 40-jarige Van den Corput

Intercambio lanceert Our Choice

Met tesa naar een duurzame en kleurrijke toekomst

van output naar input

Printer special

Konica Minolta als solution provider

Trends en visie 2011 Thuiskantoor in nieuwe outfit

>> Winnaars Benelux Office Products Awards

>> De beleving van Back to School

>> Circulaire verlichting bij Bruynzeel Storage

>> De attentiewaarde van papier

>> Clubgevoel bij Martin Cuypers

www.kantoornet.nl

>> Overleeft de stempel de digitalisering?

www.kantoornet.nl

DKA benut kansen

>> Starbucks in Officeland

>> Instore Kiosk bij The Read Shop

>> Orgatec: kantoor van de toekomst

Lees ook ons nieuwe magazine PRINTit

Kantoorvakhandel: branchevreemd denken

T H E M A

Bureau-accessoires

www.kantoornet.nl

Back to School

Sinds 1918 hét vaktijdschrift voor de handel in kantooren aanverwante artikelen HET VAKTIJDSCHRIFT VOOR DE HANDEL IN KANTOOREN AANVERwANTE ARTIKELEN

HET VAKTIJDSCHRIFT VOOR DE HANDEL IN KANTOOREN AANVERWANTE ARTIKELEN Sedert 1918 92e jaargang Nummer 1 Januari 2010

Het grote merkendebat

Sedert 1918 94e jaargang Nummer 5 Juni 2012 www.kantoornet.nl @KBM_Magazine

www.kantoornet.nl

kantoor business magazine

Jan Mudde denkt buiten het boekje

Rien Mudde:

afscheid van een merkicoon

Schaffenburg: duurzame relatie met partners

Uitgebreide voorbeschouwing Paperworld 2010

KBM Papierwijzer 2012

Paper & Convenience Show in startblokken

Quantore biedt richting in veranderend retaillandschap

Deltaclip: high tech in kantoorland

>> Koningklijke bijeenkomst Officers

Extra bijlage: Printit!

Duurzame ontwikkeling met

Double A

580_10007 Pritt KBM Cover NL 210x297.ai

Facilitaire producten Anz_GR1612_210x297_NL.indd 1

24-09-2010

11:09:24

16.12.2009 17:38:14 Uhr

www.kantoornet.nl

T H E M A AD_P4_KBMTitel_NL_2012.indd 1

Sinds 1918 hét vaktijdschrift voor de handel in kantooren aanverwante artikelen /// jaargang 100 • nummer 3 • mei 2018

>> Branche heeft radicale ideeën nodig

>> Hoe goed/slecht is zitten?

www.trodat-next100.com

Stempels

www.kantoornet.nl 22.05.12 13:27

Sinds 1918 hét vaktijdschrift voor de handel in kantooren aanverwante artikelen /// jaargang 100 • nummer 1 • februari 2018

Sinds 1918 hét vaktijdschrift voor de handel in kantooren aanverwante artikelen

HET VAKTIJDSCHRIFT VOOR DE HANDEL IN KANTOOREN AANVERwANTE ARTIKELEN

HET VAKTIJDSCHRIFT VOOR DE HANDEL IN KANTOOREN AANVERwANTE ARTIKELEN Sedert 1918 92e jaargang Nummer 10 Oktober 2010

www.kantoornet.nl

Sedert 1918 94e jaargang Nummer 1 Januari 2012 www.kantoornet.nl @KBM_Magazine

www.kantoornet.nl

Kantoor Business Magazine

OKI realIseert grOeI dOOr partnershIp

Kantoor Business Magazine

> jaargang 95 > nummer 8 > oktober 2013 www.kantoornet.nl

Dennis Albers

Philip Becker ‘Scherp op trends’

Dick den Hoed en Dennis Vermeulen gaan helemaal voor cross-selling

Voorbeschouwingen

Paperworld Paper & Convenience Show 2012

Terugblik Paper & Convenience Show

(Adveo):‘Relevant zijn voor klant’

Ophef bij vakhandel over oneerlijke concurrentie

Waanders:

beleving in voormalige kerk

Quantore zoekt naar kansen en onderscheidend vermogen

‘Nú de juiste stappen zetten, samen’ Bapri en Officious: samen grotere slagkracht

Visual management: de laatste trends

Maximaal rendement uit online-business

Metamorfose bij Leferink

Social Media en de kantoorvakhandel

W I N N E R

P18

jaargang 97 • nummer 3 • maart 2015

winnaars Benelux Office Products Awards 2010

wie gaat er met Pritt land? ar na sprookjes

DE ALLEREERSTE WEBSHOP APP MET REAL-TIME KOPPELING

De rol van de distributeur in 2012 Kijk hier voor het allerlaatste nieuws!

APP-JE HEM AL IN DE POCKET?

Het grote printeroverzicht

Quantore: samen met leden concurrerend

Meubilair van Amsterdams grachtenplastic

Staples: Alles in belang van eindklant

Papier met impact!

Kom samen met Papyrus in actie en steun Pink Ribbon! De HP Pink Ream actie komt er weer aan! Maak samen met Papyrus meer onderzoek naar borstkanker mogelijk! Voor het tweede jaar op rij lanceren wij de HP Pink Ream actie met HP Office Papers en vragen daarmee uw aandacht voor borstkanker. Wij hebben vorig jaar, dankzij uw steun, een mooi bedrag gedoneerd aan Pink Ribbon en gaan hier dit jaar weer voor! Elk jaar sterven meer dan 140.000 vrouwen en mannen aan de gevolgen van borstkanker. Daarom starten we opnieuw een bewustwordingscampagne met HP Office paper. Wij doneren â&#x201A;Ź0,10 voor elk pak HP Office paper dat u in de maanden september, oktober en november koopt. Papyrus en International Paper garanderen een minimale donatie van â&#x201A;Ź100.000. Voor meer informatie over deze actie of om uw bestelling te plaatsen, raadpleeg onze webshop; www.papyrus.com/nl of neem contact op met uw Papyrus contactpersoon of bel ons via tel.nr.: +31 88 65 65 300. U kunt ook een mail sturen naar verkoop.nl@papyrus.com.

supporting you

Advertorial

Herma: grote toekomst in labels Herma is en blijft dé specialist in labels. Het familiebedrijf ziet de toekomst met veel vertrouwen tegemoet en investeert volop in R&D en productiefaciliteiten. Verleden, heden en toekomst in beeld.

Sociale werkgever Herma heeft zich door de jaren heen bewezen als een zeer sociale werkgever die begaan is met het personeel. Er zijn daar treffende voorbeelden van te noemen uit het verleden en heden. Zo was het een primeur dat vrouwen in de naoorlogse periode werden doorbetaald als hun kinderen bijvoorbeeld ziek waren. Anno 2018 staat het sociale aspect nog steeds voorop. Herma biedt veel faciliteiten en mogelijkheden, waaronder goede secundaire arbeidsvoorwaarden. Het moet een plezier zijn om voor het familiebedrijf te werken, dat is de mindset. Werknemers zijn daarom ook heel erg trouw aan dit familiebedrijf.

Het begon allemaal met papier en labels in 1906, het geboortejaar van het Duitse familiebedrijf. De oprichter was Heinrich Hermann. Zijn roepnaam was Herma, vandaar de firmanaam. Bijzonder is dat Herma de eerste fabrikant in Europa was die labels produceerde. Leuk om te vermelden is dat Herma, naast labels, ook nog fotohoekjes, die in 1920 voor het eerst op de markt kwamen, verkoopt. Onder meer deze fotoproducten waren big business in de jaren ’50 en ’60. Een ander product uit de oude doos was het matrix computerlabel, dat eind 1968 het daglicht zag. Een groot succes destijds. Een andere belangrijke mijlpaal is de oprichting van de machine-divisie in 1959, die labeling-machines fabriceert. Dit is momenteel het snelst groeiende product bij HERMA. “Herma heeft een goede naam bij machineontwerpers, waardoor wij bij machte zijn etiketteermachines te integreren in het productieproces”, aldus Ingo Solbrig, hoofd sales bij Herma. Sinds enkele jaren is er voor de machinedivisie ook een vestiging in de VS geopend.

Flinke investeringen

Herma heeft van oudsher onderzoek en ontwikkeling hoog in het vaandel staan. De state of the art R&D afdeling is gevestigd in de hoofdvestiging te Filderstadt (in de buurt van Stuttgart). Om de kwaliteit van de producten te waarborgen is en blijft de productie in Duitsland gevestigd, dicht bij de bron en belangrijkste markten. Daar wordt ook flink in sgeïnvesteerd, want er komt een spiksplinternieuwe fabriek voor de adhesivedivisie, die naar verwachting in oktober volgend

jaar wordt geopend. De productiecapaciteit zal in enkele jaren worden verdriedubbeld. In totaal investeert Herma maar liefst 100 miljoen euro in de productiefaciliteiten. “Dit laat zien dat we heel veel vertrouwen hebben in de toekomst, omdat de vraag naar onze producten zal toenemen”, aldus Karim Aouadi van Herma Benelux. Naast moderne R&D en productiefaciliteiten heeft Herma de distributie ook goed op orde. In Filderstadt is een volautomatisch distributiecentrum gevestigd, dat drop shipment voor partners kan verzorgen.

Grootse toekomst

Herma wil ook dicht bij de klant en de markt blijven staan. Het karakter van een midsize familiebedrijf blijft dan ook in de toekomst gehandhaafd. De aandeelhouders zijn allemaal familieleden en die investeren hun geld op hun beurt weer in de onderneming, die in 2017 een omzet had van 342 miljoen euro. Dat was een groei van 6,5 procent ten opzichte van 2016. “Dit jaar verwachten we met 4 procent te groeien”, stelt Aouadi. De Herma-mensen verwachten dan ook nog grote successen te boeken in de label-business. “Labels zijn absoluut niet alleen standaard office-producten. Het product kent veel meer toepassingen. Dit zien we dan ook terug in de dagelijkse vraag naar labels met verschillende doeleinden. Labels zijn dan ook producten met meerwaarde voor de vakhandel. Perfecte producten voor bijvoorbeeld drop shipment en e-commerce, met kleine verpakkingen en snelle levering.”

100 JAAR KBM • JUNI 2018

Nieuws

Ziffo Kantoorcentrum levert facilitaire koffers voor LaPlace

Ziffo Kantoorcentrum gaat zogeheten facilitaire koffers voor de vergaderzalen van LaPlace leveren. Deze zijn geschikt voor de meest uiteenlopende vergadersessies. Restaurantformule LaPlace opende onlangs meeting rooms in het bekende wegrestaurant boven de Rijksweg A4. Op korte termijn worden ook LaPlace restaurants op andere locaties langs snelwegen hiermee uitgebreid. Ziffo Kantoorcentrum, totaalleverancier voor het MKB, gaat deze dus ontzorgen. Volgens Koen Yang, oprichter van Ziffo Kantoor-

centrum, is de vraag naar vergaderbenodigdheden de afgelopen jaren sterk toegenomen. “Ondernemers willen steeds sneller kunnen inspelen op ontwikkelingen in de markt en vaak worden daarvoor speciale teams gevormd die fysiek bij elkaar moeten komen. Het is belangrijk dat je dan alles bij de hand hebt en complexe processen op een goede manier kunt visualiseren. Wij bieden een oplossing om de beschikbaarheid van de bijbehorende supplies makkelijk te kunnen beheren. Zelfs bestaat de mogelijkheid om de benodigdheden op locatie automatisch te laten aanvullen.”

Jan Gerrits Veening heeft het leven gevierd! Jan Veening is op maandag 21 mei 2018 overleden. Jan was een icoon in onze markt met als trots het zeer succesvolle bedrijf Dantuma te Haarlem waarmee hij 1 van de grootste spelers in de branche van afdrukapparatuur was. Jan was tevens de godfather van de IVKA, een ondernemersclub in onze branche. Jan koesterde die club en vond er veel plezier in om met gelijkgestemden van de branche te sparren over de handel en het leven. Als nestor bewaakte Jan de normen en waarden van de IVKA wat door iedereen werd gewaardeerd en gerespecteerd. Jan stond bekend om zijn zakeninstinct, maar ook dat hij kon genieten van cadeaus van leveranciers, alsmede sigaren en zijn collectie oldtimer auto’s. Jan was daarnaast familieman en zeer trots op zijn vrouw Mariet en kinderen en kleinkinderen. Er is een mooi afscheid geweest op dinsdag 29 mei te Noord-Scharwoude waar zeer velen van onze branche bij aanwezig waren om Jan de laatste eer te bewijzen.

Weststrate en DPD optimaliseren bescherming pakketten voor veilige bezorging

Pakketvervoerder DPD en verpakkingsspecialist Weststrate slaan de handen ineen om te zorgen voor de veilige verzending van pakketten. Voor producten die extra bescherming vereisen, ontwik-

100 JAAR KBM • JUNI 2018

kelt Weststrate verzendverpakkingen die tevens optimaal zijn afgestemd op het afleverproces door DPD. Deze lange-termijnsamenwerking heeft als doel om levering van beschadigde pakketten tot

het minimum te beperken. De eerste verpakking die Weststrate samen met DPD heeft ontwikkeld, is een plantverpakking die geschikt is voor internationale verzending. Deze verpakking is zo uniek in zijn soort dat DPD de verpakking aanbeveelt aan alle organisaties binnen de bloemen- en plantensector. Ook voor andere verpakkingsvraagstukken heeft Weststrate een oplossing. Zo biedt DPD samen met Weststrate naar eigen zeggen efficiënte en veilige verzendoplossingen voor elk segment.

Nieuws

Smit Visual lanceert een speciale website voor Chameleon Whiteboardproducent Smit Visual timmert stevig aan de weg met het merk Chameleon. Dit innovatieve productmerk heeft nu ook een eigen website. Op www.chameleon-concepts.nl vinden dealers, inrichters én eindgebruikers alles wat ze nodig hebben voor stijlvolle schrijf-, prik- en projectie oplossingen. Zeker in hoogwaardige interieurinrichting zijn deze oplossingen een waardige toevoeging, meent Smit Visual.

Office Depot Europe, Europese leverancier van kantoorartikelen en -diensten, kiest Oracle Cloud Applications voor het optimaliseren van zijn businessprocessen. Oracle Cloud Applications stelt Office Depot Europe in staat om verschillende werkzaamheden binnen zijn afdelingen finance en inkoop te automatiseren en financiële systemen te upgraden als onderdeel van de digitale transformatie.

De nieuwe website geeft de diverse mogelijkheden van hoogwaardige whiteboardwanden weer en biedt veel praktijkvoorbeelden en sfeerbeelden van reeds gerealiseerde projecten. Daarnaast geeft de website veel ondersteuning voor dealers van Chameleon-producten. Zo bevat elke productpagina een uitgebreid pakket aan specsheets, handleidingen en andere downloads.

‘Papieren en geprinte data nog vaak vergeten bij maatregelen AVG’

Bij maatregelen in verband met de invoering van de AVG ligt de nadruk op de beveiliging van digitale data, terwijl in de praktijk blijkt dat een groot deel van de veiligheidsincidenten zich juist voordoet met papieren en geprinte data, stelt ACCO Brands. Veel bedrijven hebben maatregelen genomen in het kader van de nieuwe privacywet AVG, zodat de door hen beheerde persoonlijke data worden beveiligd en hun bedrijfsvoering zo goed mogelijk AVG-proof wordt gemaakt. Echter, nog vaak ligt bij deze maatregelen de nadruk op de beveiliging van digitale data. Dit terwijl in de praktijk blijkt dat een groot deel van de veiligheidsincidenten zich juist voordoet met papieren en geprinte data. Veel bedrijven onderschatten de hoeveelheid digitale

Office Depot Europe kiest voor Oracle Cloud Applications

Om toekomstige groeiplannen te stimuleren, koos Office Depot Europe voor Oracle Enterprise Resource Planning (ERP) Cloud en Oracle Enterprise Performance Management (EPM) Cloud ter vervanging van de huidige IT-infrastructuur die, het bedrijf beperkte in zijn mogelijkheden om te voldoen aan veranderende zakelijke behoeften. Oracle ERP Cloud en Oracle EPM Cloud bieden naar eigen zeggen samen een compleet, modern en veilig platform dat Office Depot Europe in staat stelt financiële en gerelateerde processen, zoals inkoop en contractbeheer, te automatiseren en accurate inzichten te bieden in planning, budgettering en forecasting. Bij de implementatie zal ook Oracle-partner PwC, ondersteund door Apro Software Solutions, Finext en Swap Support, betrokken zijn. Na de overname van de Europese tak van Office Depot door de Duitse private equity-organisatie Aurelius in 2016 werd Office Depot Europe een Europees bedrijf.

data die dagelijks toch nog worden uitgeprint en het grote veiligheidsrisico dat hiermee samenhangt als deze papieren data niet zorgvuldig worden beheerd en vernietigd. Een vergissing die grote financiële gevolgen kan hebben, aangezien na de invoering van de AVG boetes op kunnen lopen tot wel 20 miljoen euro per overtreding, aldus ACCO Brands. ACCO Brands heeft een whitepaper opgesteld waarin wordt ingegaan op de AVG, de gevolgen ervan voor de bedrijfsvoering en een aantal praktische aandachtspunten hoe aan deze nieuwe privacywet te voldoen. Meer informatie: www.rexeleurope.com/avg

100 JAAR KBM • JUNI 2018

Event

70 jaar Office World: geslaagd netwerkevent op Terschelling

100 JAAR KBM â&#x20AC;¢ JUNI 2018

Event

Foto's Karen Borremans

Office World bestaat alweer 70 jaar. Ter gelegenheid hiervan hield de leveranciersorganisatie een zeer geslaagd netwerkevent op Terschelling. Een sfeerimpressie. Zo’n dertig leden, met wederhelft, en relaties van Office World, zoals de Belgische collega’s van Bosta, verzamelden zich begin juni op Terschelling, in het mooi gelegen hotel Westcord Hotel Schylge. Op het prachtige Waddeneiland konden de aanwezigen genieten van een zeer gevarieerd en boeiend programma, vol netwerkgelegenheden, entertainment, heerlijk eten en ontspanning. Na een hartelijke ontvangst in het hotel volgde een ultra-korte ledenvergadering, waarbij voorzitter Cees van Manen even memoreerde aan de speciale gelegenheid. Ex-voorzitter Harry Lammers was ook van de partij en nam ook nog het woord. Met een bevlogen presentatie haalde hij herinneringen op, met een groot oog voor detail. Memorabel was volgens hem dat er verschillende bestuursleden hoge posten in Den Haag hebben vervuld, zoals lid van de SER en kabinetschef van de toenmalige CDA-minister Andriessen. Na de borrel en een smakelijk diner togen de Office Worlders naar De Groene Weide, het café van de vermaarde Hessel, de Bruce Springsteen van Terschelling. Hier vermaakte iedereen zich opperbest. De volgende dag na het ontbijt klommen de feestgangers in verschillende huifkarren. Er volgde een zeer boeiende rit door het bijzondere natuurgebied De Boschplaat. Ondertussen werd er genoten van een picknick in de duinen.

Aan het eind van de middag was het weer tijd om huiswaarts te keren met de snelboot naar Harlingen, met goedgevulde koffers, gesponsord door Office World-leden. Alle betrokkenen konden terugkijken op een zeer geslaagd event met veel enthousiasme, blijheid, lachende mensen en goed gezelschap. Het was een interessant netwerk voor bestaande leden en relaties. De deelnemers hadden volop gelegenheid om dichter bij elkaar te komen. En daar werd volop gebruik van gemaakt.

100 JAAR KBM • JUNI 2018

Interview

vragen aan Joost Heessels Elke zichzelf respecterende branche heeft een vakblad. Zo ook de branche in kantoorartikelen, namelijk KBM. Is dat vanzelfsprekend? Nee! Achter het blad schuilt een gepassioneerde uitgever die met veel liefde en toewijding ons op de hoogte houdt van wat er speelt. De uitgever van KBM is Joost Heessels. Een bescheiden en aimabel mens die niet alleen uitgeeft, maar ook verbindt, organiseert en inspireert. Â Dit jaar bestaat KBM 100 jaar en Heessels werkt al vanaf 1994 met het magazine. Peter Damman zocht hem op in Nijmegen en stelde hem tien vragen waarop Heessels openhartig antwoord gaf.

100 JAAR KBM â&#x20AC;˘ JUNI 2018

Interview Tekst: Peter Damman

100 jaar KBM. Wat is de eerste reactie die bij je opkomt? “De eerste reactie is: hier past bescheidenheid. Ik heb daar maar een klein deel van uitgemaakt, dus dat de eer hiervoor naar heel veel andere mensen gaat, die vóór mij of sámen met mij eraan gewerkt hebben om dit mogelijk te maken. Ik heb KBM overgenomen in 1994. Dat is 25 jaar in 2019. Ik heb een kwart van die eeuw aan KBM helpen bouwen. Dus alle eer aan al die anderen die daar met mij en in de tijd voor mij aan hebben gewerkt.”

Wat heeft je doen besluiten om het blad in 1994 over te nemen? “Laten we het houden op jeugdige onbezonnenheid, want het heeft de nodige moeite gekost om van KBM weer een succesvol blad te maken. Toen ik het in 1994 overnam, stond het er slecht voor. Ik zei toen weleens: het lag op de intensive care. Veel adverteerders waren in zee gegaan met Kantoorvak, een nieuw blad met een fris élan, dat gemaakt werd door twee oud-redacteuren van KBM, die de markt goed kenden en -terecht - op veel sympathie konden rekenen. KBM zelf werd toen al een aantal jaar gemaakt door het uitgeefconcern Wegener, die daar een wat arrogante houding tegenover stelde. Er zat zeker geen slechte redactie op, maar zonder de ervaring van de ouwe rotten die de concurrent leidden. Ikzelf was toen ook betrokken bij KBM vanuit mijn eigen redactiebureau. Ik had in die tijd al wel de wens om een eigen blad te hebben. Zodat ik wat meer kon gaan ondernemen en niet altijd zelf met pen en schrijfblok naar klanten toe moest. “Ik werd op een goede dag gebeld door de uitgever van Wegener met de vraag of ik interesse had om KBM over te nemen. Mijn eigen bureau liep best aardig en ik was net van plan om van mijn gespaarde geld voor de allereerste keer een gloednieuwe auto te kopen. Ik had inmiddels al wat showrooms bezocht en wat proefritten gemaakt toen dat telefoontje kwam. Voor mij was de keuze toen: óf voor de auto gaan, óf voor KBM. Als ondernemer was dat een heel makkelijke keuze en een waarvan ik nooit spijt heb gehad. Een nieuwe auto is er tot op heden nog niet gekomen. Wel een vakblad waar ik trots op ben.”

Wat is je in al die jaren het beste bijgebleven? “Dat is een vraag waar ik heel lang over heb nagedacht en ook pas als laatste kan beantwoorden. Eigenlijk zijn dat meerdere momenten. Ik weet nog

het gelukzalige moment dat ik in mijn auto stapte toen de deal voor de overname getekend was. En het moment dat ik dat bekrachtigde met een bezoek aan Jan Hoogerwerf, toen voorzitter van de Novaka. Ik herinner me de oprichting van de beurs Officeworld en het enorme succes daarvan, de boeiende bijeenkomsten die we organiseerden voor kleine groepen om de branche naar de toekomst te helpen. De eerste spannende Officers meeting op Nijenrode, alle bezoeken aan Paperworld en andere prachtige beurzen als CeBIT, de Zevende en zelfs nog de Efficiency Beurs, waar we een keer met een eigen stand stonden. De feestjes van leveranciers, brancheorganisaties en van onszelf. Want feesten kan de kantoorbranche . En de bedrijfsbezoeken in binnen- en buitenland, die mij altijd veel inspiratie gaven en geven. Er is niks mooiers dan de chemie te voelen van een ondernemer of een gedreven manager met het wel en wee van zijn bedrijf en zijn producten en diensten. “En ik herinner me de jaren dat het niet opkon en het geld overal langs de plinten klotste. Dat

‘Ik vergelijk deze branche altijd met een schildpad: die beweegt ook niet te snel, maar heeft al heel wat tijdperken doorstaan’

leveranciers van gekkigheid niet wisten wat ze met hun budgetten moesten doen. En vervolgens de jaren van diepe crisis, waarop je dacht: gebeurt er überhaupt nog wel wat? "Ik herinner me vooral al de bijzondere mensen die ik in die tijd heb mogen ontmoeten, in allerlei soorten en maten, maar over het algemeen erg gedreven en betrokken bij de sector. Ik denk eigenlijk wel dat ik een boek vol kan schrijven over alles wat me is bijgebleven in al die jaren... misschien moet ik dat maar eens doen eigenlijk.”

Heeft een papieren blad nog wel toekomst? “In deze branche zeker. Ik merk dat KBM nog

altijd erg goed gelezen wordt en de basis is voor alle activiteiten die wij in de kantoorbranche ondernemen. Een blad is een informatieproduct dat je naar de lezer brengt, dat blijft liggen. Wat impact heeft. Internet, social media: het is erg leuk en zeker nuttig, maar je moet het zelf gaan halen en uitzoeken. Om een nummer van KBM te maken, is een heel team een maand aan de slag. En die maakt uiteindelijk een journalistiek verantwoorde selectie die je voorgeschoteld krijgt. Met interessante zaken die je anders niet geweten had. Dat houdt voorlopig nog zijn waarde. Zeker in een branche waar papier de bakermat van de industrie ligt.

Het blad is de basis. Doen jullie nog meer activiteiten? “Jazeker Peter! In mijn visie kun je een branche niet meer optimaal bedienen met enkel een blad. Je moet een branche benaderen als een community, die op een aantal plekken en momenten geraakt wil worden. Met inspiratie, met informatie en met goede contacten. Dat betekent dat je behalve een blad, ook een website en nieuwsbrief hebt, een netwerk bijeenkomsten organiseert en via awards de sector een podium geeft. Wij noemen de diensten die wij rond die community hebben een platform. Zo kun je iedereen in de markt de informatie aanreiken op de momenten en in de vorm die hij of zij het liefst heeft. Daarnaast doen we ook steeds vaker aan content marketing. We opereren dan als marketingbureau voor een individuele klant. We schrijven artikelen, persberichten, nieuwsbrieven en maken complete magazines onder hun label. Er zijn klanten waarbij we via zijn eigen LinkedIn profielen hun pr en marketing aanjagen. We zijn een ideale partner daarvoor. We kennen de markt immers veel beter dan elk pr- of marketing-bureau, je hoeft ons niks meer uit te leggen. En we hebben onze eigen mediakanalen om de content van die klant weg te zetten.”

Hoe is de relatie met de adverteerders? Hoe kan je ze overtuigen? “In deze industrie draait heel veel om vertrouwen en gunnen. Het vertrouwen dat je een goed product levert, waar behoefte aan is. Dat gewaardeerd wordt en dat ook rendement oplevert als je er mee in zee gaat. Ik denk dat we dat met KBM wel hebben bewezen. In de loop der jaren hebben we met veel adverteerders, ik noem ze liever leveranciers, een zeer goede band opgebouwd. We kunnen ze bellen als we ideeën hebben voor een nieuwe activiteit, een bijzondere uitgave of

100 JAAR KBM • JUNI 2018

Interview

‘Een blad is een informatieproduct dat je naar de lezer brengt, dat blijft liggen. Dat impact heeft. Internet, social media: het is erg leuk en zeker nuttig, maar je moet het zelf gaan halen en uitzoeken.’

een thema. We komen regelmatig met groepjes leveranciers bij elkaar om onze visie op de markt af te stemmen met die van hun. Dat leidt dan vaak tot een artikel of een activiteit. Ik denk ook dat we wel laten merken hoeveel waarde wij hechten aan hun relatie, omdat zij het zijn die in ons investeren. Gelukkig is het ook zo dat KBM nog altijd een hele trouwe schare abonnementhouders heeft. Ik word dan ook altijd blij als ik een lezer tegenkom die zegt: ja, maar ik ben lid van KBM.”

Heeft KBM een overlap met jullie andere titels? “Zeker. We zijn ooit met KBM begonnen en toen de computermarkt ingegaan met CBM. Vanuit de IT zijn we de Telecom ingegaan, waar we inmiddels een aantal zeer succesvolle platformen hebben gebouwd. Daar hebben we ook nog een platform voor drogisten en apotheken naast ontwikkeld en sinds kort ook voor de verhuurmarkt. Het mooie is dat je van al die verschillende branches weer zoveel leert dat je elders kunt inzetten. En je krijgt een mooie overview. Zo kan de kantoorbranche veel leren van de telecom en andersom. En het mooie is dat met de opkomst van 'smart' in apparaten en gebouwen branches ook naar elkaar toe groeien. Daar hebben we erg veel voordeel van. Daar kan deze branche overigens nog veel mee. “Verder zijn we natuurlijk met Office Magazine actief bij de eindklanten van de leveranciers en de vakhandel. Waardoor je ook weet wat daar speelt, bij facilitair managers, inkopers, office managers en al die andere mensen die de producten uit de kantoorbranche gebruiken.”

Is KBM wel kritisch genoeg over de ontwikkelingen in de markt? “Goede vraag Peter. Emiel en ik hebben allebei

een journalistieke achtergrond, dus dat mag je wel verwachten. Wij zijn inmiddels natuurlijk onderdeel van de markt geworden en dan is afstand nemen weleens lastig. Daarbij kijken we vanaf de zijlijn toe en weten we niet altijd alles. Dan is het weleens lastig om kritisch te zijn. Daarnaast zijn we deels afhankelijk van sponsors en je weet wat ze zeggen; wiens brood men eet.... Daarbij, en dat vind ik een heel belangrijk punt, wij zitten hier niet om journalistieke prijzen te winnen, maar om deze industrie verder de toekomst in te helpen. Vanaf het moment dat we KBM overnamen hebben we vooral gezocht naar positieve voorbeelden van branchegenoten, mooie producten en dergelijke. Om inspirerend te werken. En als het moet, zijn we zeker kritisch. Zoals met het verhaal over leveringen aan de Action van enkele jaren geleden. Leveranciers en ook adverteerders waren daar niet altijd even blij mee. Maar we vinden het onze plicht aan de lezers om dat te melden.”

een inspirerend voorbeeld van mensen die vooruit willen. En daar maken we graag deel van uit.”

Tenslotte, wat is de grootste blunder die je met het blad gemaakt hebt? “Oh ja, die weet ik wel. We printten vroeger zelf de adressen voor KBM uit op zo'n mooie matrixprinter. Een keer was er bij het printen iets fout gegaan, waardoor de postcode ontbrak op een deel van de verzending. We kregen die nummers vervolgens allemaal terug als onbestelbaar. Die hebben we toen nog na moeten sturen. Dat was een hele klus en ik herinner me dat het net voor de zomervakantie was en erg mooi weer. Dus wel een beetje jammer om daar dan druk mee te zijn.”

‘Er is niks mooiers dan de chemie te voelen van een ondernemer of een gedreven manager met het wel en wee van zijn bedrijf en zijn producten en diensten’

Zijn de lezers traditioneel of vooruitstrevend? “Wij denken vaak dat onze branche traditioneel is... en dat is ook zo. Maar wij zitten in een aantal branches en er zijn eigenlijk geen branches die in de kern traditioneel zijn. Wel zie je dat de markt' sneller' wordt en dat er inmiddels ook een aantal mensen boven het maaiveld uitsteekt. Dat zijn de koplopers, de successtories, en die vertellen we graag in KBM. Er is een hele grote groep die echt nog wel traditioneel is. Maar dat is zeker niet altijd een diskwalificatie. Ik vergelijk deze branche altijd met een schildpad: die beweegt ook niet te snel, maar heeft al heel wat tijdperken doorstaan. Speciaal voor de groep vooruitstrevende branchegenoten hebben we een aantal jaar geleden het netwerk Officers opgezet. En dat is nog steeds

100 JAAR KBM • JUNI 2018

Coöperatie

Felicitaties van 99-jarige Quantore

‘Het DNA van de coöperatie moet herkenbaar zijn en blijven’ In de race naar de 100 jaar doet Quantore nauwelijks onder voor Novaka en KBM. Waar de laatstgenoemden dit jaar hun eeuwfeest vieren, is dat voor Quantore volgend jaar zover. Als eeuwling blikken we samen met Arnold Theuws terug op (bijna) honderd jaar Quantore.

100 JAAR KBM • JUNI 2018

Coöperatie

Theuws heeft in de basis weinig met terugblikken - ‘ik zit hier zelf nog ‘maar’ 18 jaar' - omdat hij met Quantore vooral vooruit wil. Zoals met de forse uitbreiding van het magazijn. “Momenteel hebben we 24.000 artikelen op voorraad. Met de uitbreiding gaan we naar 35.000 artikelen. Online willen we mogelijk tot wel 100.000 artikelen aanbieden. Waarbij we bestellingen bij verschillende partners hier bundelen en in één transport naar de leden of de eindgebruiker brengen. Daarbij maken we optimaal gebruik van de magazijnen van andere fabrikanten.” Maar los van een veelbelovende toekomst beseft hij goed dat het verleden de basis vormt voor waar zijn organisatie nu staat. “Elke generatie heeft daarin zijn best gedaan. De huidige leden zijn schatplichtig aan de voorgaande generaties. Chinezen zeggen altijd dat je je historie moet kennen en je ouders moet eren. Die hebben vast fouten gemaakt, maar met de beste intenties hun bijdrage geleverd. Dus dan verdien je eer en respect. Dat geldt voor mensen, maar ook voor een organisatie. En een organisatie is iedereen die daaraan in heden en verleden heeft bijgedragen.”

Rijke historie

Volgend jaar is het zover: dan bestaat Quantore officieel honderd jaar. Naast het plannen van festiviteiten, brengt Quantore haar geschiedenis minutieus in kaart. Want de geschiedenis bepaalt het DNA van de coöperatie en is daarmee randvoorwaardelijk voor toekomstig succes. Theuws: “Quantore is ontstaan uit een fusie van verschillende bedrijven. In 1919 werd Kwinto opgericht (Kwaliteit Wint Altijd) wat later Veneka werd, in 1953 CIB en in 1963 Consorpa Belgium.” Over Consorpa verscheen in De Tijd in januari 1993 een interessant artikel: de SV Consorpa ontstond uit een samenwerkingsverband van Antwerpse papierhandelaars, dat sinds de jaren dertig aktief was. Solidariteit en kollegaliteit waren grondbeginselen bij die samenwerking. Handelaars die willen toetreden, moeten een eenmalig toetredingsbedrag van 88.000 frank (vier aandelen) storten. "Ze worden echter niet zomaar toegelaten”, aldus Olga Vingerhoets toentertijd. "Het moeten winkeliers zijn met twee jaar ervaring die over een zaak met etalage beschikken. We letten ook op de liquiditeit en de geografische ligging; in Antwerpen tellen we al meer dan genoeg leden. Nieuwkomers: worden pas aanvaard na een doorlichting door het bestuur en nadat de bestaande leden bezwaren konden indienen.”

Aan het einde van de jaren ‘90 besloten Consorpa en CIB te fuseren, later in 2001 fuseerde Consorpa/CIB met Veneka. In 2003 werd beslist om die bedrijvengroep om te dopen tot Quantore. “Zo’n jubileum is leuk, maar het belangrijkste is of je na die honderd jaar nog relevant bent, en klaar voor de volgende honderd jaar. Of je voldoende hebt geïnvesteerd en geïnnoveerd om ook voor de volgende generatie relevant te zijn. Ik zie het als een estafettestokje dat je doorgeeft aan volgende generaties. En als je jong bent, lijkt honderd jaar een eeuwigheid, voor mijn generatie ligt dat wat minder ver weg. Ik lijk wel een filosoof”, lacht Theuws.

Nog steeds een coöperatie

Bijzonder is natuurlijk dat Quantore na alle naamsveranderingen en fusies nog altijd als coöperatie door het leven gaat. “Dat betekent dat de relatie met de founding fathers nog altijd bestaat. Die directe relatie is er nog, dat is wel heel bijzonder. Er is

De coöperatie De coöperatie is een Britse uitvinding. In 1760 werden reeds coöperatieve meelfabrieken geopend in Woolwich en Chatham. De arbeiders waren eigenaren van de fabriek en konden niet alleen meel, maar ook brood, boter en zelfs thee en suiker van de fabriek kopen. Robert Owen (1771-1858) werd door het idee geïnspireerd. In 1816 stelde hij aan het Britse parlement voor coöperatieve gemeenschappen op te richten. In de eerste eeuw ontstonden er vooral coöperaties in de vorm van winkels en in de woningbouw. Na de Eerste Wereldoorlog verdween deze vorm van coöperaties, maar het fenomeen deed verder opmars in bijvoorbeeld de bankenwereld en de agrarische sector. In 1919 wijdde De Kantoorboekhandel, de voorloper van KBM, een uitgebreid artikel aan de voordelen van een coöperaties.

Enkele voordelen van een coöperatie: • • • •

Een goede bescherming van het privévermogen van de leden, de aansprakelijkheid van de leden kan uitgesloten worden bij een coöperatie Een vergelijkbare bescherming als een BV of NV, maar flexibeler in opzet. Het aangaan, opzeggen of de overdracht van het lidmaatschapsaandeel is eenvoudig. De coöperatie biedt de mogelijkheid de zogenaamde verlengstukwinst aan haar leden uit te keren zonder dat daar eerst vennootschapsbelasting over betaald wordt.

100 JAAR KBM • JUNI 2018

Coöperatie

‘Het verleden vormt de basis voor waar de organisatie nu staat. Elke generatie heeft daarin zijn best gedaan. De huidige leden zijn schatplichtig aan de voorgaande generaties.’ eind jaren ’90 van de vorige eeuw wel sprake geweest van een mogelijke samenwerking met Intres. Dan zou je zijn opgegaan in een groot geheel en dan zou de band met de historie veel verder weg zijn geweest.” Hij vervolgt: “Toen CIB en Veneka gingen fuseren, zijn we ook doorgegaan als coöperatie. Het CIB was een commanditaire vennootschap met een BV daarboven en Veneka was een BV. Hierdoor konden deze rechtspersonen geen eigen vermogen opbouwen, waardoor ze niet goed konden investeren. Bij Quantore zijn leden aandeelhouder, werken ze samen aan de inkoop- en logistieke kant, terwijl ze commercieel gezien elkaars concurrenten kunnen zijn. Binnen de coöperatie kennen we het Quantore Inkoopconditie Stelsel (QIS), waarbij we alle gelijksoortige leden gelijk behandelen. QIS heeft als uitgangspunt dat zaken als volume en (meerjarige) concentratie worden beloond, en dat eenieder zijn eigen kosten betaalt. Het systeem zorgt ervoor dat iedereen op zijn manier het meeste rendement uit zijn lidmaatschap van de coöperatie kan halen. Het principe van een corporatie is helemaal van deze tijd. Je bent zelf verantwoordelijk voor je ondernemerschap, maar combineert de kracht daar waar je zelf te klein bent. De coöperatie geeft je macht die je zo transparant mogelijk inzet. Binnen de Europese vereniging van inkoopcombinaties BPGI zie je dat Quantore voorloper is in de toepassing van dit model. We krijgen dan ook regelmatig bezoek om inzicht te geven in hoe we dat doen.”

koste van de condities voor alle andere leden.” Daarnaast werken we met ledenkapitaal, waarbij een nieuw lid geld moet inleggen. Financieel is dit niet noodzakelijk, maar het geeft garantie en werkkapitaal. Nog belangrijker is dat het commitment geeft van de leden naar deze club. Als coöperatie helpen we leden door ervoor te zorgen dat wij dat faciliteren wat voor hen maximale toegevoegde waarde heeft, maar waarvoor zij te klein zijn om dat kostenefficiënt zelf te organiseren. Wij investeren in verrijkte content, diensten en zaken als branding, altijd met als doel het rendement van individuele leden en het collectief te vergroten.” Als coöperatie, helemaal één met zo’n lange geschiedenis, moeten Quantore mee met de tijd. “Kijk naar de ALV in combinatie met de Relatiedag(en), al 23 jaar deden we dat in Beuningen. Knus ja, maar de tijd vroeg om een ander concept. Leden kwamen nog wel, maar op basis van loyaliteit. Uiteindelijk was het gevoel van de leden dat het te weinig inspirerend en vernieuwend was. Dan moet je je aanpassen. Dat is ook een risico, maar als je het niet doet, is het risico nog groter. Dus goed luisteren, leiderschap tonen en aanpassen.” Maar aanpassen gebeurt altijd vanuit de basisprincipes. “Het DNA moet herkenbaar zijn én blijven. Dat DNA is: ván en vóór ondernemers, eerlijk en transparant. En ja, leden bedienen zeer diverse markten, maar binnen de gedefinieerde ledengroepen zijn alle leden gelijk. Binnen het collectief betaalt ieder zijn eigen kosten en profiteert niemand bovenmatig van collectieve voordelen. En ja, er kan spanning zitten tussen individueel en collectief belang. Samenwerken is ook geven en nemen. We zijn geen vriendenclub. Een ondernemer die zijn volledige omzet bij Quantore onderbrengt, investeert mee in de breedte van het assortiment, in de coöperatie en in het collectieve belang. Gebruik je de coöperatie alleen voor de inkoop van goedkope artikelen, dan blijft je voordeel beperkt. De collectieve voordelen zijn dan niet voor jou. Ik heb veel persoonlijk contact met onze leden. En ja, ik heb ook wel eens een boze ondernemer aan de lijn. Maar we gaan altijd met elkaar in gesprek, altijd vanuit de basisbeginselen van de coöperatie. Als je dat niet doet, ondermijn je de kracht van de coöperatie.”

Werkkapitaal

Een van de zaken binnen Quantore die echt al heel lang bestaan én een historische grondslag hebben, is dat leden binnen 13 dagen betalen, en dat de coöperatie vervolgens de leveranciers na 15 dagen betaalt. In feite is dat werkkapitaal dat je creëert door twee dagen tussen die betalingen aan te houden. “Sinds de jaren ‘80 of zelfs al daarvoor zit dat stevig in ons systeem. Dat komt met nieuwe leden altijd ter sprake. In de crisisjaren was er veel druk vanuit onze leden om de betalingstermijn te verlengen. Maar dan wordt het risico van de coöperatie groter en dat gaat, bij eventuele faillissementen ten

100 JAAR KBM • JUNI 2018

‘Het DNA van Quantore moet herkenbaar zijn én blijven. Dat DNA is: ván en vóór ondernemers, eerlijk en transparant.’

Coöperatie

Quantore Quantore verzorgt als groothandel al bijna honderd jaar de inkoop en distributie van kantoorbenodigdheden. Met bijna 420 aangesloten kantoorvakhandelaren is Quantore een van de grootste spelers op het gebied van kantoorartikelen in de Benelux. De onderneming probeert zich te onderscheiden door het brede assortiment van 24.000 artikelen en geavanceerde logistieke kwaliteiten. Quantore is de coöperatieve groothandel waar leden zowel A-merken als een breed en kwalitatief goed Quantore-merk kunnen inkopen. Van klassieke kantoorartikelen tot bureaustoelen en facilitaire artikelen. Quantore heeft haar logistieke apparaat sterk ingericht op verregaande fijndistributie. Hiermee kunnen ondernemers op logistiek gebied grotendeels ontzorgd worden. Dat geeft de ondernemer ruimte om te kunnen focussen op het contact met de klant. Om lid te worden van de coöperatie legt een ondernemer ledenkapitaal in, dat bij een eventuele terugtrekking uit Quantore-groep wordt teruggestort.

‘Het principe van een coöperatie is helemaal van deze tijd. Je bent zelf verantwoordelijk voor je ondernemerschap, maar combineert de kracht daar waar je zelf te klein bent.’

100 JAAR KBM • JUNI 2018

Historie

KBM

! r a a j 0 10

Het ontstaan van KBM

In 1979 komt er een fusie tussen de "Federatie Kantoorboekhandel", waarin de kantoorboekhandels zijn verenigd, en de "Nohaka", de belangenvereniging van de kantoormachinehandel. Zij gaan op in de nieuwe organisatie "Novaka", de Nederlandse Vereniging van Ondernemers-Vakhandelaren in Kantoorinrichting en Administratiemiddelen. In de zomer van 1980 fuseren De Band, officieel orgaan van Novaka, en De Kantoorboekhandel tot één vakblad: KBM. De productie van het onafhankelijk vakblad komt in handen van Tijl Periodieken, dan al uitgever van De Kantoorboekhandel. De Band, gemaakt door Novaka, verdwijnt na 35 jaar als zelfstandige titel. De Band verscheen op 14 februari 1948 voor het eerst. Het was in feite de opvolger van het in 1942 (tijdelijk) stopgezette "Nefeka". De rechten van dat blad bleven bij de

100 JAAR KBM • JUNI 2018

Deel 2: 1979-1989

toenmalige uitgever J. Kramer, die het blad na de oorlog zelfstandig in de markt zette (Nefeka bleef tot 1965 bestaan). Voor het nieuwe vaktijdschrift van De Federatie moest er dus een andere titel komen. Het werd De Band, als symbool voor de binding onderling en aan de vakorganisatie. Na de fusie in 1980 duikt de titel "De Band" in 1995 weer op als nieuwe naam voor de jaarlijkse gids Produkt-Informatie van de Novaka, in samenwerking met KBM. De Boleka is in 1980 blij met de fusie. Haar leden hoeven nu hun advertenties niet meer te verdelen, heet het. Maar een decennium later duikt naast KBM alweer een nieuw vakblad op: Kantoorvak. Daarmee aantonend dat in elke gezonde markt competitie op zijn plaats is. Dat biedt lezers en adverteerders immers vrijheid van keuze. Waar KBM exact voor staat, is altijd in nevelen ge-

huld geweest. Tijdens een ledenvergadering rond de fusie van beide bladen vroeg een Novaka-lid waar de letters K, B en M voor staan. Toenmalig voorzitter M. Kruse antwoordde: ‘Daar kunt u voor invullen wat u zelf wilt. De K kan staan voor de gehele branche of voor het nu nog bestaande blad van die naam (De Kantoorboekhandel, red.), de B kan een afkorting zijn van bedrijf of Band en de M van machines of meubelen, of, inderdaad, vul zelf maar in.’ Wegens ziekte van de toenmalige hoofdredacteur van De Band, J.A. Blok, is al snel duidelijk dat de hoofdredacteur van De Kantoorboekhandel, Harro Turksma, de scepter over het nieuwe KBM zal zwaaien. Blok is in feite altijd de man voor en achter De Band geweest. Gedurende 35 jaar deed hij de redactie, de advertentie-exploitatie, de contacten met drukkers en reclamebureaus. 'Een enorme prestatie', meldt de allerlaatste uitgave van De Band in 1980. 'Hiervoor waren 40.000 getikte vellen A4 nodig!! Zonder het gevaar te gaan overdrijven kunnen we dit zonder meer een enorme prestatie van de heer Blok noemen. Ga er maar eens aan staan: begin te lezen in Breda en pas in Leeuwarden zijt ge uitgelezen.'

1981

Historie

Een niet zo best jaar voor de economie in het algemeen en dus ook voor de vakhandel. Stagnerende omzetten, maar wel enkele nieuwe producten. Zoals de Post-it van Scotch en de komst van de floppy, onder meer via Atlanta, die de vakhandel laat weten dat ze “niet langer moet afwachten, omdat anders de diskettes hun weg via andere kanalen dan de onze, zouden vinden”.

‘Met dit telecopieerapparaat HF 1048 van Siemens is overbrenging mogelijk van één pagina A4 in drie minuten.’ februari 3M adverteert in februari dat ze met de Scotch-zelfklevende notitiebloc het ‘meest opzienbarende kantoorproduct sinds de uitvinding van het plakband’ introduceren. juni ‘Partijen onderschrijven dat het in beider belang is dat vakartikelen aan de consument worden aangeboden met vakbekwame voorlichting, nazorg, service en garantie, d.w.z. door de vakhandel. Rechtstreekse levering door de groothandel aan de consument is derhalve strijdig met letter en geest van dit agreement; hetzelfde geldt voor levering via branchevreemde verkoopkanalen.’ (gentlemen's agreement tussen Boleka en Novaka) september De rol van de schrijfmachine in het berichtenverkeer is nog van het grootste belang en naar algemeen wordt aangenomen zal zij nog lang een voorname rol kunnen blijven spelen, geavanceerde elektronische communicatie-apparatuur ten spijt. (artikel over Smith-Corona)

1982

Een moeilijk jaar: de economie wil maar niet aantrekken. Dan is het vooral vervelend als Makro plotseling merkartikelen van onder meer Esveha-Rijam en Jalema opneemt. Een boze brief van Novaka aan beide directies is het resultaat. maart Een reportage van Noud van den Eijnde, die met een computer werkt. Een apparaat met een geheugen van 64 kb. De computerkosten bedragen maandelijks zo'n 3.000 gulden. Jac van den Eijnde (37 jaar toen): ‘De computer is op de een of andere manier bij alles in de zaak betrokken, of het nu voor- af achteraf is.’ mei Als problemen waar de vakhandel nu mee worstelt, ziet De Moor de sterk gestegen distributiekosten, het zeer brede kantoormachine-aanbod en wellicht de vergrijzing die zich in deze branche voordoet. (interview G.W. de Moor, directeur Ormas) augustus ‘Per klant wordt minder omgezet. De tijd dat men in één keer 1.000 gulden besteedde ligt voorgoed achter ons… Elke ondernemer moet in deze tijd van economische recessie een eigen antwoord vinden. Wij hebben dat gevonden in het openen van een derde zaak. Daar moet je niet bij gaan twijfelen. Dat moet je gewoon doen.’ (interview Martin en Leonie Cuypers)

1983

Opvallend veel “microcomputers” in deze jaargang van KBM. De pc lijkt zijn opmars daadwerkelijk te hebben ingezet. Bijna vaste prik is ook weer een

uitbreiding van Henzo. Verder gaat het met de economie weer de goede kant op, zo lijkt het. maart‘Ik voorzie een grote rol die wij gaan vervullen in de verkoop van computers, zeg maar in de prijsklassse rond de twintig mille Modellen in hogere prijsklassen worden toch direct van de fabrikant of importeur betrokken.’ (Steef Stumpel) maart>IBM personal computer nu ook in Europa. september Sokap bezorgd over terugloop cursisten.

1984

KBM blijft worstelen met de afkorting, vandaar dat het blad verder als KBM Kantoormarkt door het leven gaat. Net alsof men in de branche niet weet waar KBM voor staat. Novaka presenteert haar nieuwe logo, wat tot de dag van vandaag ongewijzigd is gebleven. De detailhandel is nog niet uit het dal en de komst van de eerste drie Primafoon-winkels van de PTT, met kantoorartikelen in de verkoop, wordt dan ook vol wantrouwen bekeken. ‘Een overheidsbedrijf, pure concurrentievervalsing’, roept KBM. januari ‘Waarom houdt de detaillist in kantoorbenodigdheden zich niet meer bezig met geautomatiseerde gegevensverwerking? Dit kan het eigen bedrijfsinzicht aanzienlijk vergemakkelijken en men krijgt er ervaring mee, waardoor de afnemer op dit gebied beter kan worden geadviseerd.’ (F. Pleijster van het EIM) oktober ‘Getalsmatig zal de totale omzet in sup-

100 JAAR KBM • JUNI 2018

Historie Tijdlijn KBM 100 jaar

1974

Fusie G.H. Bührmann’s Papiergroothandel uit Amsterdam en M. Ubbens Papiergroothandel en Enveloppenfabriek te Zutphen Rotring neemt Haro over

1975

Introductie IBM systeem 32 computer

plies toenemen van een kleine twee miljard gulden nu naar het dubbele binnen zes jaar. Het puur traditionele pakket zal enigszins afnemen, maar er komt een gigantische nieuwe suppliesmarkt… vooral in kantoorcomputers en computersupplies zal de groei onstuimig zijn.’ (W.M. van der Wall, directeur Van Dorp Groep)

1985

1978

Opening magazijne complex te Alphen, de BT-onderdelen Esveha-RBM en Rijam-Jade zijn er ondergebracht

1979

Fusie tussen de Federatie Kantoorboekhandel en de Nohaka tot Novaka

1980

Fusie De Band, officieel orgaan van Novaka, en De Kantoorboekhandel tot KBM

1981

Lancering Post-it van Scotch Komst van de floppy Introductie telecopieer apparaat HF 1048 van Siemens

Atlanta introduceert een eigen microcomputer, compleet met printer en software. Het Beatrix-gebouw van de Jaarbeurs wordt volledig vernieuwd. Dat het weer beter gaat met de economie, laat Egidius Janssen zien, poserend over twee volle pagina’s voor zijn prachtige witte Rolls Royce Cabrio.

‘Ik speel wel eens met de gedachte dat die cartridges straks bij de kassa van Albert Heijn zullen staan. Ik denk niet dat dit zal gebeuren.’ (J.D. Pasteur, president van Canon) mei De groothandel heeft het in veel Europese landen zeer moeilijk. In de kleinere landen is de situatie veel gunstiger, omdat de groothandelsfunctie vaak wordt uitgeoefend in combinatie met een importeurs- of fabrikantenfunctie. (verslag Union Européenne door Harry Lammers) juni De Novaka voert voorjaar 1985 een promotiecampagne voor de branche in landelijke dagbladen, maar het effect is te verwaarlozen. ‘In Twente was ik in een winkel waar tegen de vakhandelaar gezegd is dat hij er weer een winkel bij zou krijgen: Novaka. Het heeft die collega veel moeite gekost om uit te leggen dat Novaka zijn eigen branchevereniging was.’ (Martin Kruse over de campagne tijdens de Novaka-ledenvergadering) september Wanneer blijkt dat ook tijdens de volgende beurzen de vakhandel niet of onvoldoende naar Utrecht komt, ligt het voor de hand dat de leveranciers gezamenlijk naar een alternatief gaan

100 JAAR KBM • JUNI 2018

zoeken om zich effectief aan hun afnemers te presenteren. november Wanneer gaat het Centraal Boekhuis onze kantoormiddelen distribueren, vraagt KBM zich af.

1986

Het gaat weer goed met de economie en de vakhandel plust gemiddeld vijftien procent. Ook dit jaar loeren de gevaren van branchevervaging overal. Bij Albert Heijn kun je voor een dubbeltje kopiëren. Een schande is het! En tot overmaat van ramp adverteert Kwantum groots met Parker-pennen, van 89 voor 12,95 gulden. De Jotter van, 9,95 doet Kwantum voor 4,95. “Kwantum liegt” en “Volksverlakkerij”, roept Parker in KBM.

mei ‘Wanneer ik met pensioen ga? Het magische jaar is 2002. Maar ik geloof dat ik op tijd plaats moet maken voor een jongere generatie, dan denk ik dat ik er op mijn 62e mee stop.’ (A. van Os bij 25-jarig CIB-jubileum) november<kk> ‘Ik voorspel dat de strijd om het aandeel in de afzet de komende jaren voor de detailhandel kei- en keihard zal worden. De ‘groten’ zullen blijven groeien. De zelfstandige ondernemer moet zich meer bezighouden met het bewaken van zijn winkelconcept en het bepalen van het beleid. Veel werk moet aan andere medewerkers worden overgelaten.’ (H. Loykens van het gelijknamige adviesbureau tijdens Atlanta-meeting over de jaren negentig)

Historie

november ‘Wat tegen elke prijs voorkomen moet worden, is dat de vakkennis van de consument groter is dan de graad van professie van de vakhandel.’ (E. Cortvriendt van Interact Benelux tijdens Atlanta-meeting)

1988

KBM verandert van tweewekelijkse uitgave in maandblad. Iets wat de leveranciers al langer wensten. Dat gold nog niet voor Novaka, die via het tweewekelijks verschijnen het contact met de leden dacht te intensiveren. Kwaliteit gaat een belangrijke rol spelen, Novaka organiseert er een symposium over. Het Rijks Inkoop Bureau gaat na vele jaren oneigenlijke concurrentie eindelijk privatiseren. En er zijn zelfs al twee vakhandels, Boomker in Haren en Voster in Dronten, die hun afrekenen volledig hebben geautomatiseerd. In Almere wordt gestart met de bouw van het Almatrium, de eerste permanente Trade Mart in Europa voor informatica en telecommunicatie. Waarom hebben we daar niks meer van gehoord? Het gaat weer crescendo met de vakhandel, 32 procent van de bedrijven verwacht een groei van de omzet en 83 procent verwacht het jaar met winst af te sluiten. mei ‘De stelling dat computers en aanverwante artikelen niet via de kantoorvakhandel worden verkocht, is niet juist’, zegt Novaka-voorman Leo Kortekaas, die betoogt dat een computershop in wezen ook een kantoorvakhandel is.

1989

Er is duidelijk wat verandert bij KBM. De voormalige redactie, bestaande uit Harro Turksma en Frits Kamps, is plotseling uit het colofon verdwenen. Waar zijn ze toch gebleven?? Het is het begin van een aantal onrustige jaren voor KBM, wat resulteert in een overgang naar Magenta Communicatieprojecten in 1994, waar het oudste vakblad voor de kantoorbranche weer in rustiger vaarwater terechtkomt. Ondertussen houdt vooral de komst van het magische jaar 1992 de branche bezig, als de Europese binnengrenzen grotendeels verdwijnen. Eind september worden de Zilveren Paperclips uitgereikt. Een prijs die nu in de verkiezing tot Kantoorvakhandel van het Jaar navolging heeft gekregen. Winnaars toen waren Klompé uit Arnhem (bedrijfsmatig) en Atlanta (leverancier). De consumentgerichte vakhandel kwam toen in de strijd nog niet voor.

december ‘Ik heb mij in 1989 het meest geërgerd aan het feit dat leveranciers zaken doen met een ‘nep-groothandel’ als de Makro. Ook van een dijk van een bedrijf als Atlanta (…) zie ik het als verraad aan de vakhandel.’ (J. Sluijs van kantoorboekhandel Atlas tijdens eindejaars mini-enquête) Tot slot nogmaals Evert de Boer, dit keer over Harry Lammers: ‘… die zo langzamerhand in de branche meer functies bekleedt als er mensen bij Pelikan werken. En zo klein zijn we toch ook weer niet.’

maart Parker stapt uit Boleka, omdat de leveranciers geen mogelijkheid ziet het eigen kortingsbeleid – acht dagen, twee procent – af te stemmen op dat van Boleka; tien dagen, één procent. juni ‘Er wordt naar mijn smaak te veel geredetwist over de verschillen tussen de vakhandels en de warenhuizen. Bruna bewijst dat het de sterke punten van die twee kan verenigen.’ (Lilian van Suylen, toen Bruna, nu Van Dorp Despec Groep) juli ‘Voor printertoners verwachten we de komende jaren een miljoenenomzet. Binnen twee jaar denk ik dat minimaal 300 van de 800 kantoorvakhandelaren meedoen.’ (Evert de Boer van Pelikan tijdens introductie laserprintersupplies)

100 JAAR KBM • JUNI 2018

Kanoorinrichting

Typing pool 1934

100 JAAR KBM • JUNI 2018

Kanoorinrichting Tekst: Hans Hooft

In feite zijn er twee dubbele factoren aan te wijzen die de inrichting van de kantooromgeving hebben bepaald: productiviteit en efficiëntie, en creativiteit en welbevinden. Tegenwoordig is kantoorinrichting veel meer een proces dat is gefocust op het individu, en een synthese van die twee dubbele factoren.

was mogelijk gemaakt door de uitvinding van het elektrisch licht en airconditioning systemen – en de telegraaf die ervoor zorgde dat kantoren niet meer naast of in fabrieken hoefden te staan. Met de komst van de lift was hoogbouw nog verder mogelijk. Dit alles zorgde ervoor dat kantoorinrichting als een aparte discipline werd beschouwd.

De eerste kantoren

De evolutie van het open plan

Er is reden om aan te nemen dat de eerste kantoren ontstonden in het oude Rome waar officieel werk werd verricht. Sommige belangrijke officiële zaken moesten nu eenmaal schriftelijk worden vastgelegd: de term ‘administratie’ verwijst dan ook naar de betekenis van beheren, besturen. En de term ‘office’ verwijst naar officieel. Dat vastleggen gebeurde steeds vaker in apart daarvoor ingerichte ruimtes. Maar pas in de 18e eeuw werden daarvoor speciale gebouwen ingericht. Want er was een gecentraliseerde, geconcentreerde plek nodig om de groeiende papierwinkel te bewaren en te bewerken. De inrichting van die nieuwe kantoorpanden is het best beschreven in een Brits overheidsrapport: “voor het intellectuele werk zijn aparte ruimtes nodig zodat een persoon die met zijn hoofd werkt niet gestoord wordt; maar voor het meer mechanische werk, het samen werken van een aantal klerken in dezelfde ruimte onder passend toezicht, is één grote ruimte de juiste oplossing.”

Taylorisme: het open plan office

De eerste moderne kantoorinrichtingen waren gebaseerd op een wetenschappelijke benadering en optimale efficiëntie. Dat hield in een strakke indeling in een vast patroon: de medewerkers zaten in eindeloze rijen bureaus en de managers (chefs) zaten op verhoogde platforms zodat ze zaak goed konden overzien. Deze vroegste open plan kantoren waren populair in het begin van de 20e eeuw, en volgden de principes van het Taylorisme, een methodologie ontwikkeld door mechanisch ingenieur Frank Taylor, die streefde naar het maximaliseren van werk-efficiëntie. Die principes werden (later) flink bekritiseerd omdat ze geen rekening hielden met menselijke en sociale elementen, en alleen gericht waren op het behalen van een maximale productiviteit voor de werkgevers. In diezelfde periode ontstonden in steden in de Verenigde Staten en Engeland grote wolkenkrabbers waarin talloze ondernemingen waren gevestigd. Dit nieuwe architecturele fenomeen

Een typisch Taylorisme-kantoor

De toen nog heersende hiërachische personeelsindeling had tot gevolg dat de werkomgeving veranderde naar een ruimopgezette plek met een mix van aparte kantoortjes voor het hogere personeel, en werkplekken in een open-planopstelling. In sommige gevallen was er zelfs apart kantine voor het kader en een grotere personeelskantine. Deze evolutie kreeg zijn weerslag in het open-plankantoor van The Johnson Wax firma, ontworpen door Frank Lloyd Wright in 1939. Het idee achter het ontwerp was het verhogen van de productiviteit. Dat hield in dat meer dan 200 mensen naast elkaar werkten, maar ook werden geheel nieuwe elementen toegepast als heldere verlichting, verwarmde ruimtes en kurken plafonds die een belangrijke rol speelden in de akoestiek van de hal. Kantoorinrichting werd volwassen en veel grotere ondernemingen lieten hun kantoren zodanig inrichten dat ze het (gewenste) imago van het bedrijf verbeeldden. Maar toen brak de economische crisis uit gevolgd door de Tweede Wereldoorlog en stond, de ontwikkeling stil. Na deze gedwongen pauze ontstond een nieuwe benadering, mede als gevolg van veranderende sociaal-maatschappelijke opvattingen: het zogeheten Burolandschaft.

Open-plankantoor

Johnson Wax open plan kantoor

Bürolandschaft

In het begin van de jaren '60 onderging de werkomgeving een echte verandering: er kwam een meer sociale, democratische indeling die een grote mate van menselijke interactie en betrokkenheid bevorderde. Deze stijl werd bekend als het Bürolandschaft, een van origine Duits concept dat zich vertaalt in kantoorlandschap. Nadat het concept populair werd in noord-Europa, verspreidde het zich verder over de gehele wereld. Bürolandschaft stond een minder strakke benadering voor van de kantoorindeling en plaatste veel meer nadruk op het tegemoetkomen aan de wensen van de medewerkers. Het resultaat was dat de werkomgeving een meer open ruimte werd

Een Bürolandschaft werkomgeving

waarin bureaus en teams gegroepeerd waren, in een minder wetenschappelijke benadering dan die van Taylor, waarbij planten een meer organische afscheiding vormden dan scheidings- of systeemwanden. De werkomgeving werd daardoor een veel socialere plek waar teams die nu naast elkaar werkten, veel beter konden samenwerken. Gebaseerd op dit progressieve model werd het standaard dat leidinggevenden en ondergeschikten naast

100 JAAR KBM • JUNI 2018

Kanoorinrichting

elkaar zaten en samenwerkten. Als zodanig is Bürolandschaft te benoemen als voorloper van het moderne kantoorontwerp.

Het ‘Action Office’

Bij de ontwikkeling van het Bürolandschaft-idee ontstond geleidelijk ook een nieuwe benadering die bekend werd onder de term Action Office. Het verschil met Bürolandschaft was dat het een divers aantal alternatieve werkplekken had, een grotere bewegingsvrijheid en een hogere mate van privacy tijdens het werk. De invloed op de kantoorindeling was tweeledig, met meer ruimte die nodig was voor rijen van

modulair meubilair die de medewerkers privacy en flexibiliteit boden om te kunnen werken in een opstelling die geschikt was voor de taak van dat moment. Omdat er meer nadruk werd gelegd op vergaderkamers, werd de individuele werkplek groter en meer omsloten, en hoewel deze opstelling ruim voldoende plek bood om er in te werken, leidde deze tot minder interactie omdat de mensen elkaar niet meer konden zien. De toename in de jaren '60 van het aantal vrouwelijke medewerkers in wat voorheen een door voornamelijk mannen ingerichte werkomgeving was, leidde ook tot kleine veranderingen in het ontwerp van de werkplekken. Het kantoor vereiste nu een grotere mate van privacy, en veel vrouwelijke medewerkers eisten een zogeheten ‘modesty board’, vrij vertaald een zedigheidsscherm, gewoonlijk een plaat multiplex die de voorzijde van het bureau bedekte, en dus de benen van de dames. Hoezeer dat belangrijk werd geacht, blijkt wel uit een artikel in the Observer uit 1968 dat als titel had ‘Zou jij je dochter laten werken in een open plan office?’

De cubicle farm The Action Office

De vermaledijde cubicle farm

De cubicle farm

100 JAAR KBM • JUNI 2018

In de loop der tijd evolueerde het Action Office concept tot een situatie waarbij iedereen zijn eigen aan drie zijden verticaal afgeschermde individuele werkplek had, die ze zelf konden personaliseren. Dit zou bekend moeten klinken, want dit wordt vaak beschouwd als het begin van de vaakbekritiseerde ‘cubicle farm’ werkomgevingen. De beschikbaarheid van goedkope, maar effectieve modulaire wanden, naast een grotere focus op winstgevendheid ten koste van de werkomstandigheden worden genoemd als de belangrijkste factoren voor de complete verandering in de kantoorontwerpen. Deze opvatting, die we nu zouden kunnen omschrijven als gelijkend op een legbatterij, heerste gedurende de jaren '80, en dit decennium wordt vaak beschouwd als een van de meest deprimerende periode in de geschiedenis van de kantoorinrichting als discipline. Robert Prost, een van de mensen achter de ontwikkeling van het Action Office model, noemde de cubicle farms ‘hellholes’ en ‘barren, rat-hole places’.

Office design en technologie

Maar de schade was al aangericht en bijna twee decennia lang zaten medewerkers gevangen tussen met stof beklede muren. Maar dankzij de ontwikkelingen in de technologie werden ondernemingen gedwongen om op een meer holistische, mensgerichte manier te kijken naar het kantoordesign. Met de steeds sneller gaande technologische ontwikkelingen werden de medewerkers meer mobiel en brak een gouden periode aan voor de kantoorinrichting waarin nieuwe, flexibelere manieren van werken zoals Agile en Activity Based Working (ABW) steeds populairder werden. De veel grotere mobiliteit dankzij de nieuwe communicatiemiddelen had als gevolg dat de mensen niet langer gebonden waren aan hun bureau maar overal hun werk konden doen. Het werd een normale zaak dat mensen hun ‘kantoorwerk’ deden in cafés, koffiehuizen en thuis, omdat steeds meer ondernemingen deze nieuwe manier van werken invoerden. Mobiliteit werd de norm, en de kantoorinrichters omarmden het principe van ‘hot desking’, waarbij de medewerkers geen vaste werkplek meer hadden, maar gingen zitten werken op een willekeurige vrije plek.

De moderne werkomgeving

De komst van technologie-ondernemingen leidde ook tot nieuwe manieren en normen voor de kantoorinrichting. Het moesten ‘coole’, hippe plekken zijn met veel kleuren en veel verschillende ruimtes waar de mensen niet alleen konden werken, maar ook relaxen: een voorwaarde (blijkbaar) voor creativiteit. De vergaderzaal werd een break-out room, waar brainstormsessies werden gehouden in een inspirerende omgeving waar de stoelen vaak werden vervangen door zitzakken of andere ‘hangplekken’. Daarnaast kwamen er ontspanninsgruimtes waar de mensen na de intensieve creatieve (mentale) arbeid zich konden ontspannen met flipperkasten, tafeltennistafels en dartboards. Een andere voorwaarde was dat die technologie overal in de werkomgeving (het pand, dus) gebruikt kon worden, en dat deze waar ook maar enigszins mogelijk, naadloos geïntegreerd was in het meubilair. Schermen en digitale whiteboards maakten onderdeel uit van de totale inrichting.

Kanoorinrichting

Modern kantoor

Moderne breakout-ruimte

Huidige trends

De geschiedschrijving van het kantoor is nog lang niet afgerond, de trends blijven komen in deze dynamische wereld. Vandaag de dag zien we dat de moderne werkplek vaak geïnspireerd is door de woonomgeving. We zien warme kleuren, intiemere verlichting in plaats van de tl-balken, en comfortabel zitmeubilair. Dat comfort is een leidende factor, want de werkgevers realiseren zich dat het welbevinden van de werknemers belangrijk is bij het aantrekken en behouden van de beste talenten in een concurrerende personeelsmarkt. De laatste tijd zien we een toenemende belangstelling voor het zogenoemde biofiel design waarbij ondernemingen een beetje van buiten naar binnen halen. De werkomgeving wordt dan opgefleurd met levend groen in de vorm van mos, klimop en andere planten (waarmee direct de akoestiek wordt verbeterd), naast meer natuurlijk licht (grotere ramen). Dat groen wordt ook gebruikt in de vorm van levende wanden als afscheiding van zones. Dit is dus niets nieuws, het werd ook al toegepast in het Bürolandschaft. Een vrij recente ontwikkeling is de opkomst van het zogeheten ‘co-working’, waarbij ondernemingen werken in gedeelde ruimtes, en die gefaciliteerd worden door bedrijven als Regus en Seats2Meet. Deze flexibele vorm van kantoor houden is aantrekkelijk gebleken voor veel ondernemingen, niet in de laatste plaats door zzp’ers. Niet alleen de werkomgeving, ook het meubilair moet tegenwoordig het welbevinden van de gebruiker bevorderen. Daarom zien we steeds vaker

zit-statafels en andere ergonomisch verantwoorde elementen in de kantooromgeving. Receptie ruimte Hoe het kantoor er in 2030 uit zal zien, daar wordt flink over gespeculeerd – vooropgesteld dat het kantoor als zodanig dan nog bestaat. De digitalisering zorgt ervoor dat men niet meer naar een vaste werkplek toe hoeft, binnenkort kun je wellicht virtueel aan een meeting deelnemen. De afgelopen honderd jaar zijn er al flinke veranderingen doorgevoerd, maar een kantoor – in welke vorm dan ook – zal altijd nodig blijven. De moderne werkomgeving

De afgelopen honderd jaar zijn er al flinke veranderingen doorgevoerd, maar een kantoor – in welke vorm dan ook – zal altijd nodig blijven.

100 JAAR KBM • JUNI 2018

Innovatie

Jalema wil nog heel lang innovatieve fabrikant blijven

Jalema is nog een van de weinige Nederlandse fabrikanten die zijn overgebleven in de lange historie van de office-branche. Daar zijn ze met recht trots op in Reuver en dat willen ze ook zo houden. Joan Westendorff, die een kleine twee jaar geleden terugkeerde aan het front, wil zich graag nog een paar jaar met hart en ziel inzetten voor het markante familiebedrijf. “Wij willen heel graag nog heel lang fabrikant blijven. Daarvoor heb je productiemachines nodig en daarin willen we blijven investeren. Dit vergt natuurlijk wel een aantal randvoorwaarden, zoals efficiënt produceren, ligging vlakbij het hart van de markt en een accent op de export. Daarnaast speelt personalisering een steeds grotere rol. Daar kunnen we op inspelen omdat we flexibel zijn, en ook relatief klein. Een pré is dat we aan al die zaken kunnen voldoen.”

Digitalisering

De grootste uitdaging voor Jalema en de branche is wel de digitalisering. “Het is een feit dat mappen verdwijnen. We zijn nog druk aan het zoeken. We betrekken de klant hier ook bij. Wij willen het persoonlijke contact graag behouden. Om als productiebedrijf in Nederland relevant te blijven, treden we in contact met de vakhandel. Wat zijn de trends? Dat probeert Jalema voortdurend in het vizier te houden. Ook moet er aandacht komen voor opleidingen.” Westendorff is een bevlogen ondernemer die liever vooruitkijkt dan in de historie duikt. Toch wil hij memoreren aan begin jaren 2000 om de huidige ontwikkelingen te verklaren. “Zo’n vijftien jaar geleden zette de digitalisering in en wij gingen mee in die stroom. In de filing business boden we onze klanten nieuwe diensten aan, zoals archivering en scanning. Al onze mappen kwamen weer terug naar Reuver, we gingen archiveren voor de klant, want dat kunnen we beter, veiliger en goedkoper. Vooral

100 JAAR KBM • JUNI 2018

de sector gezondheidszorg was een grote klant. Inmiddels hebben we ongeveer de helft van alle ziekenhuizen onder onze hoede. Daarin hebben we grote stappen gezet en binnen de organisatie is er een flinke omslag gemaakt. I-FourC is daaruit ontstaan en enkele jaren geleden als apart bedrijf verdergegaan.”

Transformatie

Een ander belangrijk moment in de recente geschiedenis was de overname van Atlanta. “We kregen er een aantal mooie producten bij, vooral mappen-gerelateerd. Maar daarbij kregen we er ook een complete spuitgieterij bij in Reuver. Dat bood ons weer nieuwe mogelijkheden op allerlei gebied. We kunnen hiermee toeleverancier zijn voor andere fabrikanten.” Jalema wil graag goed beslagen ten ijs komen om de komende decennia succesvol te zijn. Daarbij is de vakhandel onmisbaar. Westendorff: “De lezer van KBM, de vakhandel, zit ook in een transformatie. Ik zeg: vakhandel kom van je stoel en laten we samen kijken wat we kunnen doen. Wij gaan graag een debat aan over de mogelijkheden in de markt. Jalema vindt het namelijk heel leuk om een Nederlandse fabrikant te zijn, dat ervaren we als een sterke eigenschap. We zijn weliswaar klein in vergelijking met anderen, maar daar moeten we wat mee doen. De grootste vraag is eigenlijk: hoe zullen we verdere stappen gaan zetten in deze digitale wereld?” Westendorff heeft een drietal speerpunten voor de toekomst.

Innovatie Tekst: Emiel te Walvaart

handel opnieuw aan. Ook de Rucol-producten willen we meer in beeld brengen.”

Toekomst vakhandel

“We moeten internationaal gaan, veel aandacht besteden aan productontwikkeling en oplossingen bedenken voor digitalisering in onze markt. Momenteel komen we bijvoorbeeld met een nieuw digitaal product op de markt. Het is een archiefdoos met een gratis webapplicatie waarmee de klant kan zoeken naar de stukken die in meerdere dozen zijn opgeborgen. Als de klant een groot aantal dozen heeft gevuld krijgt hij een notificatie om de dozen extern op te slaan.Dat kunnen wij hier doen. Zo willen we nog meer producten gaan ontwikkelen. Onze afdeling productontwikkeling is dan ook verder gestructureerd en geprofessionaliseerd. De afdelingen verkoop en marketing worden ook nauw betrokken bij dit proces, want de producten moeten ook goed vermarkt worden. Bovendien willen we de klanten vaker hier naartoe halen om te laten proeven en te inspireren.”

Westendorff denkt dat Jalema ook in de toekomst de vakhandel heel goed van dienst kan zijn. “In de komende jaren zullen consolidatie, vernieuwing en een verbinding maken met digitale oplossingen centraal staan bij ons. We streven ernaar dat de vakhandel samen met ons allerlei toepassingen gaat verkopen.” Hij vervolgt: “Daarnaast willen we ook de samenwerking met collega-fabrikanten opzoeken. Wij zijn een producent met mooie productietechnieken, die we kunnen inzetten samen met anderen. Zo kunnen we elkaar versterken, dat moeten we natuurlijk optimaal benutten.” Net als Jalema moet ook de vakhandel bij zichzelf te rade gaan. “Wat is de kantoorvakhandel? Is het nog die man in de winkel? Hoe wordt er over tien jaar ingekocht door het bedrijfsleven? Veel verkoop gaat elektronisch en dat zal in elk geval niet minder worden. Het koopgedrag verandert, maar kantoorartikelen laten zich moeilijk in een voorraad dwingen. Dat is een kans voor de vakhandel. Ik geloof in de toekomst van de vakhandel. Deze zal meer een dienstverlener worden en wij kunnen dan de hardware hiervoor leveren.” Westendorff wil zich nog graag een paar jaar met veel plezier inzetten voor Jalema en de branche. “Ik ben nu 66 jaar, maar het is af en toe toch moeilijk om met nieuwe technologieën om te gaan. Als ik 70 ben, verwacht ik niet meer aan het hoofd van Jalema te staan. Je moet niet tegen de stroom in nog dingen willen doen.”

Multo

Bij de productontwikkeling omarmt Westendorff ook de circulaire economie. “We maken al producten die we kunnen terugnemen en weer kunnen verwerken tot nieuwe producten, en dat gaan we nog veel meer doen. We werken bijvoorbeeld ook samen met een recycling-bedrijf dat gebruikte cd-doosjes verwerkt tot granulaat. Wij verwerken dit granulaat vervolgens weer tot brievenbakjes.” Jalema is dan ook constant op zoek naar nieuwe producten en markten. Zo verkopen de Limburgers ook Colibri boekenkaftmachines. Nu de back to schoolperiode eraan komt, gaat Jalema de vakhandel langs om demonstraties te verzorgen. Ook Multo, dat twee jaar geleden is overgenomen, krijgt hernieuwde aandacht. “We gaan Multo-producten, zoals de bekende 23-ringsband, met een nieuwe, frisse wind op de markt brengen. We trekken voor dit A-merk de banden met de

Jalema 71 jaar

Op 8 oktober 1947 werd Jalema ingeschreven bij de Kamer van Koophandel. De firma vestigde zich in Steyl waar het begon als producent van archiefmappen en systemen. In 1952 verhuisde de firma naar het industrieterrein in Reuver, waar Jalema anno 2018 nog altijd gevestigd is aan de Dr. Poelsstraat. Door de jaren heen ontwikkelde Jalema zich en wist de organisatie haar activiteiten uit te breiden. Jalema is een écht familiebedrijf waar inmiddels de derde generatie aan het roer staat. Onder de medewerkers zijn ook diverse personen aanwezig die al decennialang in dienst zijn. Iets om als bedrijf trots op te zijn!

100 JAAR KBM • JUNI 2018

Marktcijfers

Stationery door de jaren heen Voor deze speciale editie van KBM, kijken wij, GfK Nederland, terug in de tijd. 100 jaar redden wij niet, maar als wij de afgelopen jaren bekijken dan zien wij al een aantal opvallende ontwikkelingen in de kantoorartikelenmarkt. Wat is er de afgelopen jaren gewijzigd? Welke trends zien wij in de loop der jaren? Laten wij daar verder induiken!

Ontwikkelingen

Om ons heen horen wij het dagelijks. Internet is ‘het’ nieuwe verkoopkanaal. Geldt dit ook voor kantoorartikelen? Jazeker, ook bij kantoorartikelen zien wij steeds vaker dat er aankopen gedaan worden via internet. Met een aandeel van 10% in omzet in 2013 naar een bijna 25% in de eerste vier maanden van 2018. Een enorme toename, helemaal als we weten dat de totale traditionele markt daalt. De groei komt voornamelijk uit de categorie Presenteren. Hierin was het aandeel internet in 2013 al behoorlijk hoog met een bijna 30%, maar in de huidige markt gaat dit heel hard richting de helft van de verkopen. De schrijfmarkt laat een positief totaalbeeld zien. Jaar op jaar zien wij hier in afzet een plus. De omzet is, vergeleken met vijf jaar geleden nog positiever. Markers en balpennen zorgen voornamelijk voor de toename binnen deze categorie. Een double digit groei in 2018 in afzet en een ruime 2% in omzet met ook hier een groei in internetverkopen, naar bijna een vijfde van de schrijfwarenmarkt.

Hip en trendy

Plannen is een seizoengevoelige groep en daarom kijken wij alleen naar de jaartotalen. Agenda’s worden voornamelijk in juli en augustus (de back-to-schoolperiode) verkocht en de kalenders gaan vaker aan het eind van elk jaar als zoete broodjes over de toonbank. Wij zijn erg benieuwd naar de back-toschool periode van dit jaar. Zal deze het succes van vorig jaar evenaren?

100 JAAR KBM • JUNI 2018

Het jaar 2017 eindigde met positieve cijfers. Bijna 6% groei in afzet en een 4% groei in omzet. De klemborden komen ook steeds meer in zicht. Zou dit de nieuwe trend zijn voor 2018? In 2017 was deze productgroep goed voor 3% van de afzetmarkt binnen Plannen. Binnen de categorie Presenteren zien we dat de groep presentatiemiddelen toenemen naar een 7% afzet in de eerste vier maanden van het jaar. Over het gehele jaar 2017 was dit aandeel nog geen 5%. Het is zeker geen stoffige kantoormarkt waar wij ons in begeven. Een dynamische, interessante markt. Op naar de volgende 100 jaar! Ingeborg Zorn (Market Insights analyst GfK NL)

Marktcijfers

100 JAAR KBM â&#x20AC;¢ JUNI 2018

Archiveren

Een eeuw archiveren

Van papieren archief tot cloud-storage in 100 jaar Voor de kantoorvakhandel was in de afgelopen eeuw ‘archiveren’ min of meer een vaste bron van inkomsten. Wat wel sterk veranderde in die tijdspanne was, de aard van de archiveringsmiddelen die de vakhandel (en andere leveranciers) aanbood. Een globaal overzicht.

100 JAAR KBM • JUNI 2018

Archiveren Tekst: Hans-Erik de Kruyff

Archiveren is van alle tijden, maar we doen het -vooral in de laatste tijd- steeds vaker en in steeds grotere volumes. En de archiveringshulpmiddelen zijn in de tijd sinds het eerste verschijnen van dit vakblad onherkenbaar veranderd: van de volumineuze, ruimte- en tijdverslindende papieren archieven toen, naar de onzichtbare, via muisklikken onmiddellijk toegankelijke digitale bestanden ‘ergens in de cloud’ van nu. Tussen deze twee uitersten werden diverse andere stappen gezet, waaronder microfilms en magneetbanden. Boeiende tijden!

Papier, papier en papier

Honderd jaar geleden werd er -althans vergeleken met nu- nog niet zo gek veel gearchiveerd. Vertegenwoordigers kenden hun Pappenheimers persoonlijk en hadden geen uitgebreid CRM-systeem nodig. Gas- en lichtbedrijven verstuurden geen nota’s naar hun particuliere afnemers, want die kochten gas- en lichtmuntjes op de hoek van de straat. Daar staat tegenover dat vrijwel alles wat gearchiveerd moest worden, op papier stond. En papier vreet ruimte, vooral als het veel papier is. En het vreet tijd, vooral als je iets moest terugvinden tussen al die paperassen. In de periode tussen 1918 en 2018 is er veel gebeurd op het vlak van archiveren, en dan vooral in de laatste vijftig jaren. In de eerste helft van deze periode was er eigenlijk geen goed alternatief voor papier. Wel evolueerden de opbergmiddelen en opbergmeubelen in die tijd sterk. Voorafgaand aan 1918 werden kantoordocumenten eenvoudigweg in dozen, in enveloppen of gewoon los afgelegd op planken en in kasten. Daar kwam verandering in eind 19de eeuw, toen Leitz met de ordners op de markt kwam. Deze ordners, met een beugelsluiting die met een hefboom wordt bediend, zijn ook nu nog in gebruik. Zij bieden het voordeel dat je gemakkelijk dossiers kunt aanleggen, bijvoorbeeld per leverancier of per klant. Nadeel is dat de ordner altijd een bepaalde breedte heeft, ook al zit er maar één velletje papier in. Dit nadeel werd in de loop van de tijd grotendeels ondervangen met de komst van hangmappen en andersoortige mappen, zoals die met Clip van Jalema.

Meubilair

Met de komst van meer opbergmiddelen moest er ook aangepast meubilair komen. En die kwam er! Draaideur-, roldeur-, schuifdeur- en vleugeldeurkasten, al dan niet in brand- en inbraakwerende uitvoeringen en in allerlei maten. Er kwamen verticale (in de diepte) en laterale (in de breedte) hangmappensystemen. Daarnaast waren er uiteraard de open archiefkasten in een grote verscheidenheid van materialen, uitvoeringen en afmetingen. En er kwamen heel bijzondere meubelen, zoals de verrijdbare archiefstellingen, waarbij de diverse stellingen ruimtebesparend tegen elkaar konden worden geschoven, en de paternosterkast met aflegborden die in verticale richting kunnen roteren: heel ingenieus! Er kwamen steeds meer aanbieders van opbergmiddelen en -meubelen op de markt, waaronder Ahrend, Atlanta, Acco, Esselte, Gispen en de al eerdergenoemde Jalema en Leitz. Naarmate er meer papier moest worden opgeborgen, werd archiveren steeds meer ‘serious business’. Producenten investeerden fors in research & development. Bedrijven en overheden betalen graag voor oplossingen die informatie snel toegankelijk maken en die bovendien ruimtebesparend zijn. En dat bleef zo, in ieder geval tot diep in de jaren tachtig van de afgelopen eeuw. Wel verschenen er bruikbare alternatieven voor informatie op papier, te beginnen in de jaren zestig met micrografie.

archief met microbeelden tot 98% minder ruimte in beslag dan een papieren archief. Films en fiches zijn gemakkelijk en snel te kopiëren, waardoor het goed mogelijk is om elders een schaduwarchief aan te leggen (risicospreiding). Bovendien kunnen kopieën goedkoop worden verstuurd en zij zijn gemakkelijk mee te nemen voor raadpleging onderweg. Tot slot is informatie op microbeelden snel en deels geautomatiseerd terug te vinden, zonder eerst naar het archief te gaan. Dat zorgt voor aanmerkelijke tijdwinst en verbeterde klantenservices.

Micrografische apparatuur

Voor producenten, importeurs, kantoorvakhandel en servicebureaus betekende de relatief snelle opkomst van micrografie een nieuwe en aantrekkelijke bron van inkomsten. Voor het aanleggen en onderhouden van een microfilmarchief is specifieke apparatuur nodig, zoals doorvoer- en/of stappencamera’s, ontwikkelmachines en dupliceerapparatuur. Voor het werken met micrografie zijn

Microfilms, microfiches

Er werden al tijdens de Duits-Franse oorlog van rond 1870 microfilms met spionagedocumenten over de gevechtslinies gevlogen, waarbij de postduif als transporteur dienstdeed. Maar het zou toen nog zo’n honderd jaar duren voordat de micrografie grootschalig in bedrijven en instellingen werd ingevoerd. Gangbare vormen van micrografie zijn microfilms (meestal 16 of 35 mm breed, op rol of in een cassette), microfiches (meestal A6-formaat film met daarop bijvoorbeeld 144 microbeelden) en vensterponskaarten met één microbeeld, gewoonlijk van een technische tekening. Micrografie heeft ten opzichte van papier enkele belangrijke voordelen. Zo neemt een

100 JAAR KBM • JUNI 2018

Archiveren

weer andere apparaten nodig, zoals readers om de microbeelden op leesbaar formaat te projecteren, en reader/printers voor zowel het raadplegen als het vergroot op papier afdrukken van microbeelden. In de jaren zeventig van de afgelopen eeuw waren het drukke tijden voor leveranciers als Agfa Gevaert, AM Bruning, Bell & Howell, 3M, Hoechst, Holland Systema, Kodak, Rhône Poulenc en Océ, om er maar een paar te noemen. Daarnaast ontstonden er diverse servicebureaus die bepaalde taken op zich namen, zoals het omzetten van een papieren archief naar microfilms of -fiches, of het vervaardigen van duplicaten van originele films. Al deze leveranciers zijn intussen

ofwel verdwenen, of zij zijn iets anders gaan doen. De micrografie-hausse heeft amper twee decennia standgehouden. In 1982 bracht Kluwer een boek over micrografie uit waarin stellig werd beweerd dat deze archiveermethode nog een lange en gezonde toekomst tegemoet zou gaan. Kort daarna brak de PC door en kwam er een stortvloed van digitale opslagmedia. Rond 1990 was het al zo goed als gedaan met de microfilm-business.

Het digitale tijdperk

Parallel aan de micrografie-hausse gingen ook praktische toepassingen van digitale technieken van start. Dat waren in de jaren zestig de

'Nu sinds eind mei jl. de Algemene Verordening Gegevensbescherming van kracht is, zullen behoefte en noodzaak om te weten waar welke informatie opgeslagen is, ongetwijfeld toenemen.'

100 JAAR KBM • JUNI 2018

‘mainframes’, de reusachtige computers die alleen betaalbaar waren voor de ‘happy few’, waaronder grote banken en multinationals. In de jaren zeventig waren het vooral de zogenaamde minicomputers die de toon zetten en die ook voor handelsondernemingen, nutsbedrijven en diverse overheidsinstanties inzetbaar waren. De jaren tachtig brachten de doorbraak van de PC en de Mac met zich mee en in grote lijnen borduren we nu nog steeds voort op die doorbraak. Een PC anno 2018 is vele malen sneller, flexibeler, ‘intelligenter’ en vooral ook compacter en goedkoper dan de mainframes van een halve eeuw geleden. Met de snelle ontwikkelingen van de computers zelf evolueerden ook de bijbehorende (externe) geheugens, die de fysieke basis vormen voor digitale archivering. Aanvankelijk werden hiervoor magneetbanden (tapes) ingezet, later vooral magneetschijven, hoewel de (goedkopere) tapes altijd in gebruik zijn gebleven voor het maken van back-ups. De ontwikkelingen op dit gebied zijn ongelooflijk hard gegaan. In 1980 kostte de opslag van 1 megabyte aan informatie omgerekend ongeveer vijf tientjes. Nu koop je voor dat bedrag een draagbare hard disk met een capaciteit van 1 of 2 terabyte, waarbij een terabyte gelijk staat aan ruim een miljoen megabytes. Op een terabyte kun

Archiveren

je diverse archiefkasten vol papieren documenten in digitale vorm kwijt. En dit is precies de reden waarom micrografie, ondanks haar vele voordelen, heeft moeten afhaken.

Soorten en maten

Tussen de oorspronkelijk tapes en magneetschijven en de huidige digitale geheugens hebben de productontwikkelaars een breed scala aan varianten voortgebracht, zoals disk packs, cassettebanden, floppy disks (aanvankelijk voor 720 Kb, later voor wel 1.44 Mb!), cd-roms, dvd’s en ingebouwde en mobiele harde schijven. De kantoorvakhandel kon er goede zaken mee doen, ook al omdat de omzet niet tot de opslagmedia is beperkt. Je hebt immers ook apparatuur en software nodig om die opslagmedia te beschrijven en uit te lezen. Overigens verschuift de aandacht steeds verder van de roterende geheugens naar solid state geheugens of flashgeheugens. Die kunnen in een compact device (tablet, smartphone etc.) zijn ingebouwd, maar kan ook los worden aangeschaft, zoals de USB-stick voor bijvoorbeeld 8, 32 of 64 Gb. Die zijn nu nog relatief duur, maar dat gaat vast veranderen.

ven) zijn de solid state geheugens vooralsnog te duur. Bovendien neigen we steeds meer naar uitbesteding van computer- en opslagcapaciteiten in de vorm van cloud computing. Als cloud computing goed is opgezet en georganiseerd, heb je als individueel bedrijf eigenlijk helemaal geen geheugen voor digitale opslag meer nodig, althans niet in eigen beheer. In de oorspronkelijke opzet van cloud computing wist je niet wáár je data werd opgeslagen en veelal is dat nog steeds het geval. Je archieven kunnen dan in een van die anonieme datacenters zijn opgeslagen, of wellicht verspreid over diverse datacenters, waar ook ter wereld. Inmiddels blijkt dat steeds meer ondernemers en bestuurders zich niet gelukkig voelen bij deze situatie. Er zijn ook al landelijke autoriteiten en er zijn al her en der wetten en regels die voorschrijven dat (bepaalde) bedrijfsgegevens niet in het buitenland mogen worden opgeslagen. Nu sinds eind mei jl. de Algemene Verordening Gegevensbescherming van kracht is, zullen behoefte en noodzaak om te weten waar welke informatie opgeslagen is, ongetwijfeld toenemen.

In the cloud

Voor grootschalige dataopslag (digitale archie-

100 JAAR KBM • JUNI 2018

Historie

M B K

! r a a j 100

In de jaren negentig kwam de Zevende behoorlijk onder druk te staan. In 1998 telde de Trade Mart in de Jaarbeurs nog maar weinig bedrijfsmatige leveranciers. Als laatste deden tenslotte Esselte, Smead en Durable het licht uit. De stationery leveranciers hielden nog enkele jaren stand. Maar al in 1999 werden de eerste plannen gesmeed voor een eigen beurs voor b-to-b leveranciers. Een groep leveranciers vanuit Boleka ontwikkelde

100 JAAR KBM â&#x20AC;˘ JUNI 2018

Deel 3: 1990-2008

het plan voor Officeword. En begin oktober 2000 was het dan zover. Niemand minder dan Karin Bloemen beet de spits af op de eerste feestavond tijdens de allereerste Officeworld beurs. Van een kleine 40 leveranciers dat eerste jaar groeide de beurs langzaam uit tot een succes met zoâ&#x20AC;&#x2122;n zeventig exposanten in 2005. Na dat topjaar zakte het succes snel in. Door een inzakkende conjunctuur en een teruglopende belangstelling vanuit

Historie

leveranciers en vakhandel daalde de interesse. Zo kwam er na de editie in 2006 voorlopig een eind aan deze zakelijke beurs. Ondertussen had ook de stationery branche niet stilgezeten en werd in 2002 de Trade Mart definitief de rug toegekeerd. Een speciale stichting werd in het leven geroepen en in dat jaar vond de eerste Stationery Days plaats. Ook de internationale grootmacht Paperworld kon zich de laatste jaren niet onttrekken aan de enorme dynamiek in beurzenland. De afgelopen jaren keerden steeds meer leveranciers dit internationale meeting point de rug toe. Met name Nederlandse bedrijven exposeren steeds minder op Paperworld. De tijd dat Egidius Janssen haringkarren en vissersvrouwen in klederdracht liet overkomen naar Frankfurt, ligt alweer een hele tijd achter ons.

Groothandels

O’Harris, Dorco, Esveha, Intercambio en Ronia, wie kent ze nog? De afgelopen pakweg twaalf jaar is de markt van de groothandel drastisch veranderd. ACI Adam, bekend van de parallel import, heeft zich inmiddels een vaste plek verworven als leverancier van computer supplies, net als Alpha International, en wie had daar tien jaar geleden van gehoord? Despec kende men toen al, maar door de overname van de Van Dorp Groep en de

tijdelijke notering op de Amsterdamse Beurs is dat een heel ander Despec geworden. En dan is daar natuurlijk de sluwe lama Harry Lammers, die zijn bedrijf op een goed moment verkocht aan de gebroeders Timmermans, die op hun beurt weer werden overgenomen door Spicers. En nog altijd lijken de kaarten in groothandelsland nog niet geschud. Want laten we ook KTC niet vergeten, die na hele goede en hele slechte tijden weer op de weg terug lijkt. En dan was er natuurlijk de opmars van Ben Wensing. Binnengekomen als de zoveelste directeur bij Veneka bleek deze voormalige landmacht-officier een blijvertje. En dat niet alleen, hij slaagde erin tradities te doorbreken en grenzen te slechten. Meest verrassend was wel de fusie met het CIB, de voormalige vijand. Vorig jaar nog werd een alliantie met Hameco aangegaan. En eigenlijk was Nederland te klein voor Wensing, want ook in België werd de expansie gezocht en als voorzitter van EuroBuro en later BPGI zette hij de Nederlandse kantoorvakhandel internationaal op de kaart. Vergeten zijn de tijden van Pen&Present, nu is het tijd voor Thuiskantoor en de Quantore-huismerken.

Nieuwe spelers Ontwikkelingen bladenmarkt

Ook uw vakblad KBM kende in de jaren negentig roerige tijden. Dat begon met het opstappen van het redactionele duo Frits Kamps en Harro Turksma. Gesteund door een grote groep leveranciers, ontevreden over het door Tijl gevoerde uitgeefbeleid, startten zij in 1992 het vakblad Kantoorvak. Dat was direct een groot succes, Tijl in grote verwarring achterlatend. Door KBM om te bouwen tot een tweewekelijks nieuwsmagazine, onder leiding van Roel van Schaik, en een glossy vier keer

per jaar rond de Voor- en Najaarsbeurs, trachtte Tijl de exploitatie voor KBM rond te krijgen. Dat ging moeizaam en begin 1994 werd besloten het blad af te stoten of te stoppen. Joost Heessels, indertijd als tekstbureau onder meer actief voor Tijl, hoorde hiervan en aarzelde geen moment. De deal was dan ook snel gesloten en in augustus 1994 verscheen de eerste KBM onder de vlag van Magenta. De nieuwe uitgever kreeg de volledige steun van de Novaka, maar werd door de rest van de markt met argusogen bekeken. Hoe kon je nu een goed blad maken als je helemaal nieuw was in deze markt? Door stug door te zetten en een goed, vernieuwend product te leveren, draaide men langzaam maar zeker wel bij. Belangrijk was ook dat in die periode veel veranderingen op de branche afkwamen en dat KBM daar goed op inspeelde. De komst van Office Depot en Viking, internet, veranderingen in het distributiekanaal, verschuiving in productgroepen. KBM had er een mening over, zelf of via experts. Dat is nog steeds de kracht van het blad, dat zelf uiteraard ook is meegegaan in de snelle veranderingen. Want naast het maandelijks vakblad verschijnt er een tweewekelijkse nieuwsbrief, is er de website kantoornet.nl, worden regelmatig seminars en masterclasses georganiseerd en heeft de branche er sinds vier jaar een sportief evenement bij: KBM Open.

Internet

Als een ontwikkeling onze branche de afgelopen tien jaar geraakt heeft, is dat wel de opkomst van internet. Tien jaar geleden waren er nog nauwelijks partijen in onze markt, die dit medium als een serieuze kans en/of bedreiging zagen. Het was de tijd van Kantonet, EDI en dikke catalogi van TOS en Sterke Merken. De telex was net verdwenen en de fax beleefde gouden tijden. In 1997 schreef

100 JAAR KBM • JUNI 2018

Historie Tijdlijn KBM 100 jaar

1982

1983

Makro verkoopt merkartikelen van onder meer Esveha-Rijam en Jalema

IBM personal computer nu ook in Europa

1984 Komst van de Primafoon-winkel van de PTT (met verkoop kantoorartikelen)

1985 Atlanta introduceert een eigen microcomputer 1986 Kwantum

1988

verkoopt Parker-pennen

Privatisering Het Rijks Inkoop Bureau

1994 KBM in handen van Magenta Communicatieprojecten Oprichting Viking Direct

1995

Terugkomst De Band als nieuwe naam voor de jaarlijkse gids van Novaka

Joost Heessels in zijn column over de mogelijkheden van internet voor de vakhandel, maar moest concluderen dat de meeste van hen nog niet eens een aansluiting op internet hadden, laat staan een mail-adres of een website. Maar hoe anders ziet ons distributiekanaal er nu uit, en wie weet hoeveel er nog zal veranderen.

100 JAAR KBM â&#x20AC;˘ JUNI 2018

Nieuwe aanbieders deden hun intrede in onze markt, Compulutions bijvoorbeeld, of Kaert Software, later gevolgd door Webarchitects, die het aandurfde om in de tijd dat internet enorm inzakte, webwinkels te gaan aanbieden voor de kantoorvakhandel.

Historie

BENELUX Veranderingen in het verkoopkanaal

Begin jaren negentig kreeg KBM nog regelmatig reacties van boze kantoorvakhandels, die ontstemd waren over de komst van een Office Centre of een Postkantoor-winkel in hun directe nabijheid. Schande! Hoe kon dit gebeuren? Ook de redactie kreeg dan wel eens het verwijt aandacht te besteden aan deze oneerlijke concurrenten. De Novaka belooft nadere stappen te onderzoeken, maar kan uiteindelijk weinig doen. Duidelijk is wel dat deze nieuwkomers zich allemaal richten op de hardlopers in de branche. En door hun grootschaligheid en marketing-kennis een geduchte concurrent vormen voor de traditionele kantoorvakhandel. Begin 1994 gonst het van de geruchten dat Viking naar Nederland zou komen. Tijdens de Najaarsbeurs dat jaar is de stemming bij de leveranciers in mineur, want het is inderdaad waar. In dat jaar spreken we Peter Damman nog in een klein kantoortje in Venlo, door hemzelf en een secretaresse bewoond. Een half jaar later telt Viking Nederland al 42 werknemers. Wie nu weleens op de snelweg langs Venlo rijdt, weet wat ervan gekomen is.

straatbeeld verdwenen. Als in 2002 dan ook nog eens de Jager Groep omvalt, lijkt het doek voor deze groep vakhandels gevallen. En terwijl op kleine schaal, zoals bij Stumpel in Noord-Holland, vakhandels elkaar opkopen, gebeurt dat ook op het wereldtoneel. Zo ontstaan nieuwe grootmachten als Office Depot en Corporate Express. De leveranciers hebben dit al aan zien komen en zijn vanaf eind vorige eeuw ook al druk aan het fuseren geslagen. Smead neemt Atlanta over, Bruynzeel wordt ingelijfd door Sakura, Esselte koopt Leitz, de rij fusies en overnames is enorm en is pas sinds drie jaar wat tot rust gekomen. Dat geldt niet voor onze markt, die zal ook de komende tijd nog roerig blijven….

De vakhandel wil ondertussen wel vernieuwen. In Dedemsvaart ontstaat een Multimediashop, waarbij een Bruna gekoppeld worden aan een cdzaak en een verhuurpunt voor video’s. Een stukje verderop, in Heerenveen, ruimt kantoorboekhandel Van der Schaar een stuk van zijn zaak in als Vobis-winkel. Voor de verkoop van computerproducten. Een ander probeert, in de vorm van Clip&Paper, het succes van Office Centre, na te bootsen. Ook aan het assortiment wordt flink gesleuteld. Al in 1996 hadden Aspa en Viking koffie in hun assortiment. En Intop stuurde in die tijd een heus zakje soep mee om reclame te maken voor zijn facilitaire producten. Vanaf eind jaren negentig worden gerenommeerde vakhandels als Kuipers, Tim, HPN en Ravensteijn overgenomen, met name door BT (nu Corporate Express) en Ahrend. Binnen twee jaar zijn praktisch alle middelgrote vakhandels uit het

100 JAAR KBM • JUNI 2018

Deel je mee in de toekomst van de kantoorbranche? Een toonaangevende rol in de branche? Een duidelijke mening? En een visie die u graag deelt en uitstraalt? Dan behoort u tot hét Oﬃcenetwerk van Nederland!

Bijeenkomst 1

Bijeenkomst 2

Bijeenkomst 3

Bijeenkomst 4

19 maart

11 oktober

Meer info?

Ook deel uitmaken van dit toonaangevende netwerk? Mail naar simone@magentapubishing.nl of daphne@magentapublishing.nl Oﬃcers wordt mede mogelijk gemaakt door

15 juni

13 december

Advertorial

MAUL: denken vanuit de klant Weinig ondernemingen zijn ouder dan KBM. Het Duitse MAUL is een van de uitzonderingen: het familiebedrijf bestaat sinds 1912. Kees Broekman, International Key Account Manager: “Het is misschien ook wel een van de oudste merken in het vak.” Toch is de naamsbekendheid pas de laatste jaren sterk in de breedte gegroeid. “Als je nu MAUL zegt”, aldus Broekman, “noemt men naast de weegschaal ook bureauverlichting, magneten, whiteborden en klemborden. Met 1.200 producten heeft MAUL een van de breedste assortimenten in de kantoorvakhandel. Let wel, MAUL is ook dé producent van deze 1.200 artikelen; met 180 collega’s werken wij aan hoogwaardige kwaliteitsproducten voor de klant, zo kent met het merk MAUL ook.”

Strenge kwaliteitsnormen

De concurrentie in de kantoorartikelenhandel is fel, voor elke productgroep heb je wel vijf of zes alternatieven van andere producenten. Maar er is wel een verschil, zegt Broekman: “Veel aanbieders hebben producten die ze er maar bij hebben genomen, naast hun core business. Ze zetten breder in zodat de klant meer bij hun kan halen. Helaas gaat dat meestal ten koste van de kwaliteit. Maar wij leveren nu al weer 20 jaar verlichting naast 25 jaar presentatiemiddelen. Ongeveer 75% van onze 1.200 producten wordt nog in Duitsland geproduceerd, maar al onze artikelen moeten voldoen aan de strenge en hoge MAUL kwaliteitsnormen. We kijken bijvoorbeeld of een LED-lamp effectief de aangegeven branduren met voldoende lichtopbrengst levert. MAUL beschikt ook over diverse TüV certificaten en/ of SGS onderzoeksrapporten van producten die de samenstelling en eigenschappen van onze producten aangeven en op kwaliteit beoordelen, maar ook aantonen dat deze geproduceerd zijn zonder het milieu te belasten, emissievrij.”

Kortere levertijd

De merknaam MAUL is wel bekend, maar de vele mogelijkheden nog te weinig, vindt Broekman. “We zijn druk bezig om dat te verbeteren.” Onderdeel van dat streven is het nieuwe distributiecentrum in Uden dat sinds maart operationeel is. Daarmee is de levertijd van een aantal volumeartikelen aanzienlijk korter geworden. Zo krijgt een klant die nu een groot whiteboard bestelt via de webshop van een van de dealers dat binnen 2 dagen geleverd. “Door dit logistieke deel zo sterk te verbeteren, ontstaat er ook een minimum aan transportschade, want je hebt veel minder overslagpunten.” “Onze eigenschap is dat we veel meer denken vanuit de klant, dan: waar ligt het voordeel voor de dealer. Zo leveren we diverse artikelen naast een doosverpakking ook in een blister of whitelabel, de dealer kiest zijn assortiment in combinatie met de verpakking die het best past bij zijn eindgebruiker.”

Innovaties

MAUL streeft ernaar om elk jaar tussen de 80 en 100 nieuwe artikelen te brengen. Broekman noemt twee voorbeelden: “We zijn de eerste die draadloze LED-acculampen brengen, de MAULseven en MAULzed. In 2017 introduceerden we o.a. de MAULflexx, een klembord/-map van onbreekbaar propyleen. Met zulke innovaties probeert MAUL zichzelf continu te onderscheiden in de markt, hierdoor kunnen onze dealers zich ook sterker profileren bij de klant.”

www.maul.nl

100 JAAR KBM • JUNI 2018

Interview

Harro Turksma, hoofdredacteur KBM van 1977 - 1989

'Het combineren van drie vaktijdschriften in één, dat was mijn hoogtepunt' Mijn voorganger als hoofdredacteur bij KBM was Harro Turksma. Een zachtaardig en bijzonder mens die zich in deze zakelijke omgeving prima staande wist te houden. In een jubileumnummer als deze mag zijn verhaal niet ontbreken. Zeker als je weet dat hij aan de wieg gestaan heeft van de fusie die tot de naam KBM leidde.

100 JAAR KBM • JUNI 2018

Interview Tekst: Joost Heessels

Harro, hoe ben je hoofdredacteur van KBM geworden? “Ik maakte de overstap in 1977 van van grafisch vakblad Magnus naar Graficus en De Kantoorboekhandel. Ik werd aangenomen als hoofdredacteur van De Kantoorboekhandel en als redacteur van Graficus. De Kantoorboekhandel was een uitgave van Levisson uit Den Haag maar voor 1977 verkocht aan het toenmalige Tijl Media. De achterkant van de advertenties volschrijven, dat kon ik er volgens hem wel bij doen. “Vanaf eind 1977 zijn deze bladen en dus ik ook bij Tijl Media gekomen. Daarnaast verscheen in het vakgebied De Band, het oficiële orgaan van de werkgeversorganisatie Novaka in Amsterdam, en Nohaka, orgaan van ondernemers die vooral in kantoormachines handelden. Ik vond het een goed moment om te kijken om die bladen samen te voegen. Ik ben toen gesprekken aangegaan met De Band. Kruse, Siegers, Kortekaas en Smit hadden het daar toen voor het zeggen. Smit was de algemeen secretaris van Novaka. Kortekaas zou later Martin Kruse opvolgen als voorzitter. Dat klikte wel, al dachten ze bij Novaka wel dat het een commerciële valstrik was. Ook door de pensionering van de toenmalige redacteur van De Band, lag het nog meer voor de hand om samen te gaan. Begin jaren ‘80 verscheen de eerste editie van KBM.”

toch van Wegener hebben gewonnen, die er toen heel veel geld tegenaan hebben gegooid. Ik weet nog dat de toenmalige Tijl-uitgever met een hele delegatie naar een ISPA-vergadering kwam om te protesteren tegen het feit dat Kantoorvak het ISPA-lidmaatschap had meegenomen. De toenmalige voorzitter van ISPA zei daarop heel droogjes; we hebben erg veel vertrouwen in de kwaliteiten van de heer Turksma. Dat vond ik wel mooi.” (ISPA, de International Press Association, is een organisatie waarvan een selectie van internationale vaktijdschriften op het gebied van kantoorartikelen deel uitmaakt, met als de toenmalige voorzitter de Japanner Makoto Fukutchi, red.)

Als je terugdenkt aan de tijd bij KBM, wat is het eerste dat bij je opkomt? “Dat is zoiets wat ik omschrijf als een tweesporenbeleid: enerzijds was ik officieel onafhankelijk hoofdredacteur van een vakblad dat tevens officieel orgaan was van een belangenvereniging, een werkgeversorganisatie, namelijk Novaka. Die titel alleen al: KBM. KB staat voor Kantoorboekhandel. Die letter M voor meubelen. Het was een toevoeging van de toenmalige voorzitter Martin Kruse. Om de titel anders te laten zijn dat het blad dat in de fusie opging: namelijk De Kantoorboekhandel, een winstgevend maandblad van Levisson, later van Tijl Media in Amstelveen. “Lastig was ook de grenzen van de bladformule te leggen: in welke mate moest aandacht worden geschonken aan automatisering en aan nieuwe media. Ik kon wel alles schrijven maar altijd moest ik een middenweg gaan. Ik had ook te maken met een redactieraad die graag zijn invloed liet gelden. Ik herinner mij een keer dat ik een hoofdartikel schreef over kortingen. Dat werd gedonder. Middels een persoonlijk bezorgd document werd door Novaka geëist om rectificatie. Collega's, waaronder Frits de Winter, waren hier fel op tegen. Ik heb mij erbij neergelegd en zo kwam alles weer in rustiger vaarwater. Die middenweg was niet altijd wat ik wilde maar ik accepteerde het, het was de basis van het concept in feite.”

Hoe waren de contacten met je collega’s? “Vooral met buitenlandse collega’s had ik goed contact. Cristophe Durieux van Papetier de France, en met de Belgische collega Marc Bruynseraede van P&B en Siegfried Elsaz van Boss. En onze Japanse collega Makoto Fukuchi. We kwamen elkaar tegen in januari op Statindex in Londen en Paperworld in Frankfurt en soms tijdens bedrijfsbezoeken. Van de redacteuren waar ik mee heb samengewerkt herinner ik me Hans-Erik de Kruijff, heel leuk mee samengewerkt, samen bedrijfsbezoeken gedaan. Hij deed met name verhalen of concepten vanuit automatisering; van Xerox en Olivetti bijvoorbeeld.”

Wat waren voor jou hoogtepunten in die tijd? <> “Het combineren van drie vaktijdschriften tot één is wel het belangrijkste wat ik bereikt heb. Voor de branche een goede zaak op dat moment. Daardoor werd mijn eigen positie ook sterker. En ik ben er trots op dat we, toen we Kantoorvak begonnen,

Wat waren dieptepunten wat de branche betreft ? “De komst van de Makro heeft de marges onder druk gezet en andere kanalen gestimuleerd zich te ontwikkelen; dé grote vijand. De vakhandel zag de marges onder druk komen te staan. En dan later de komst van de Amerikanen, eerst Office Depot, toen Viking. Daar zijn veel bedrijven aan kapot gegaan. Daarvoor was het een groot feest en waren de marges nog fors. “En de technieken zijn zo veranderd, overal zit nu elektronica in. Daardoor is een stuk van de branche afgestorven. Mensen waren indertijd apetrots dat ze alles wisten van kantoormachines en alles konden repareren. Herstellen en schoonmaken van typemachines was een prachtig vak. Dat bestaat niet meer. Na 1995 zag je de omslag en waren de gouden tijden wel voorbij.” Welke personen zijn je bijgebleven? Manfred Lamy, oprichter van Lamy. Die man had smaak,was veelzijdig en had goeie ontwerpers om zich heen. Die maakte in die tijd al hoogwaardig schrijfgerei. Ook in Nederland, bijvoor-

100 JAAR KBM • JUNI 2018

Interview

beeld Ronald Spanjersberg, die begon begin jaren ‘80 in de Spaanse Polder bij Rotterdam. Samen met zijn broer, die had altijd op zijn bureau een kanarie in een kooi. “En je had Hans Swartz, een bevlogen ondernemer, charmant brutaal, had altijd een leguaan op zijn schouder zitten. Waar zie je dat nu nog? Egidius Janssen uit Belfeld was me er eentje. Hij reed in zijn witte Rolls Royce-cabrio rond. Ik herinner me dat ik hem een keer moest fotograferen pal langs de landingsbaan van Schiphol. Dat ging gelukkig snel, want de politie was al vlug

‘Mensen waren indertijd apetrots dat ze alles wisten van kantoormachines en alles konden repareren. Herstellen en schoonmaken van typemachines was een prachtig vak.’ ter plekke. Ergens in de jaren tachtig, op zijn stand in Frankfurt, markeerden borden met enorme verkochte aantallen ordners en mechanieken het feit dat ze voor dat jaar vol zaten met orders, dus dat je geen bestellingen op die beurs kon plaatsen. En hij wilde Prins Bernhard op de opening van zijn nieuwe pand, en speciaal voor de prins liet hij een landingsplaats bouwen voor zijn helikopter. En de prins was van de partij. “Dan is er Joan Westendorff, dat vind ik zo’n degelijk en charmante ondernemer. Die heeft altijd alles zo goed geregeld. Het bedienen van verschillende markten, direct en indirect, heel zorgvuldig ingericht. Hij weet wat hij wil en anders verzamelt hij wel mensen om zich heen die het weten. Harry Lammers was ook een bijzondere man. Die kon je dag en nacht bellen. Dat was ook in zijn eigen voordeel natuurlijk, zo kon hij voeling houden met zijn markt. Die heeft veel goede dingen gedaan voor de branche. “Tjalling Ament, toenmalig directeur van Atlanta, heeft ervoor gezorgd dat Atlanta de diskette lanceerde en zo de nieuwe media heeft geïntroduceerd. Hij werd vervolgens vrij snel ontslagen en ik kwam hem later nog eens tegen als een gebroken mens helaas. Robert Bockweg en Walter Woudenberg waren de mensen die Parker opnieuw en op grootse wijze in de markt hebben gezet. Vooral Walter Woudenberg heeft veel voor mij betekend. “Loek Hendrickx was een potentaat van de bovenste plank, maar wel een zeer succesvol ondernemer. Die stond om drie minuten voor acht een personeelslid op te wachten en als die dan om acht uur arriveerde, zei hij boos: hoe kun je nu om acht uur beginnen als je hier niet wat eerder bent? Peter Damman is ook echt een fenomeen. Wat hij met Viking heeft klaargespeeld. Op de eerste dag dat hij met Viking begon had hij al een enorm kopieerapparaat verkocht. En dat hij begon in een kamer en een paar jaar later verrees een futuristisch pand en magazijn aan de snelweg tussen Eindhoven en Venlo.” Waarom ben je vervolgens met Kantoorvak begonnen? “Dat was simpel en tegelijk heel ingrijpend. Omdat zeg maar Tijl Tijdschriften van dat vakblad voor, in hun ogen , een stoffige

100 JAAR KBM • JUNI 2018

branche van papier, pennen, potloden en zo meer, een modern vakblad wilde maken. Het zou en het moest om automatisering, computers en nieuwe media gaan. Daar zagen zij omzet en dus winst. En dat ten koste van 'het spullenblad'. Mij werd een aantal keer te verstaan gegeven dat ik dat blad moest gaan maken. Daar zag ik geen brood in, omdat op dat moment al veel goede automatiseringsbladen op de markt waren. Denk aan Computable, PC Magazine en meer van dat. “Ik geloofde in de branche, ik kende de fabrikanten en de leveranciers in binnen- en buitenland. Ik had vaak contact met iedereen. De branche was zo mijn kapitaal. Die branche wilde ik trouw blijven. Ik sprak hun taal, kenden de weg en ik wist wat er kon, waar de grenzen lagen. Mijn toenmalige collega Frits Kamps zei: 'dat blad maken, dat kunnen we zelf'. En zo gingen we van start. Met contacten uit de grafische industrie, mijn voormalig werkterrein, en met de support van de kantoorleveranciers, verenigd in de Boleka. De eerst uitgave van Kantoor Vak verscheen in januari 1989. Het blad was een succes, al meteen: een winstgevende uitgave waar we samen als compagnons onze uitgeverij Multivak mee zijn begonnen.” Wanneer ben je uit de branche gegaan? “Dat was in 2012 toen ik 65 werd. Twaalf jaar eerder, in 2000, besloot ik uit Multivak te stappen omdat ik ook over andere onderwerpen wilde schrijven, zoals artikelen voor vakbladen in de horeca, reistijdschriften en het organiseren van vakbeurzen, zoals Stationery Days. Die beurs was meteen een succes omdat deze vakbeurs de branche opnieuw een eigen en kenmerkend en voor de vakhandel, een herkenbaar gezicht gaf. Nu ben ik bezig huizen te onderhouden in Frankrijk en Thailand.” Wat waren hoogtepunten in je tijd bij KBM en later Kantoorvak? “Dat waren internationale bedrijfsbezoeken. Naar fabrieken met klinkende namen in die tijd: Staedtler, Parker, Waterman, Lamy. Naar vakbeurzen in Londen, Frankfurt en Italië. Een bevoorrecht mens vind ik mij. Het interessante van de reizen was dat je bij terugkomst soms na jaren bij dezelfde fabriek of beurs, zo goed de ontwikkelingen kon zien. Vooral het overgaan van handarbeid naar geautomatiseerde productieprocessen. Ongelooflijk wat je zag soms. Van een fabriekshal vol met dames in stofjassen naar een cleane bedrijfsruimte met voornamelijk robots en geautomatiseerde productiestraten.” Hoe zie je de toekomst van de branche en van KBM? “Ik weet niet hoe die branche krimpt, of verkleurt, of zich ontwikkelt. Wat zijn nu en straks de kenmerken van de branche? Als je de ontwikkelingen blijft volgen als KBM, heb je recht van bestaan. De hartslag van de branche weergeven, in contact met de werkelijkheid, bedrijven van klein tot groot. Dan moeten die bedrijven wel blijven bestaan, of anders moeten er anderen voor in de plaats komen. En betrokkenheid tonen en mensen mobiliseren.”

Historie Tekst: Laurens van Aggelen

M B K

! r a a j 0 10

Terugblik op 2008-2018

In 2008 diende de met de kredietcrisis de recessie zich aan. Aanvankelijk was er in de branche nog niet veel van te merken, maar twee jaar later was het opeens duidelijk voelbaar. Pas in 2014 ging het langzaam weer de goede kant op. Intussen gebeurde er in de afgelopen tien jaar veel. Een beknopt overzicht:

2008

Scaldia is contractleverancier geworden van Hameco, een inkoopvereniging van boeken kantoorvakhandelaren met ruim 300 leden. Met dit contract biedt Scaldia de leden van de inkoopvereniging de mogelijkheid een breed assortiment van papierkwaliteiten rechtstreeks in te kopen tegen marktconforme inkoopvoorwaarden.. Ben Wensing, boegbeeld van de Nederlandse kantoorvakhandel en Quantore-directeur zwaait na vijftien jaar af. Wensing vindt dat hij zijn missie heeft volbracht en zijn ‘lovebaby’ Quantore met een gerust hart uit handen kan geven. Hij laat de inkoopcombinatie in een gezonde staat én met groeipotenties achter. KBM stelt een aantal branchegenoten de vraag: "Financiële crisis, kredietcrisis, recessie? Al iets van gemerkt? Enkele reacties: "We hebben er niks van gemerkt en verwachten dat ook niet." "Van de financiële crisis, hebben wij nog niet veel gemerkt. Dat neemt niet weg, dat het opletten

100 JAAR KBM • JUNI 2018

Historie Tijdlijn KBM 100 jaar

1998

2000

Smead neemt Atlanta over Esselte koopt Leitz

De allereerste Officeworld-beurs

geblazen is.” "Kantoorartikelen, document solutions en dienstverlening automatisering zijn een stuk minder conjunctuurgevoelig. Maar al met al zal het moeilijk worden.”

2009

2001

2002

2003

2005

2006

Fusie CIB en Veneka (later Quantore)

Stationery Days ziet daglicht Jager Groep valt om

Overname Guilbert door Office Depot

Eerste editie KBM Open en BOP Awards Overname Ahrend O ffice Products door Lyreco Spicers neemt Timmermans over

Laatste editie Officeworld

100 JAAR KBM • JUNI 2018

De met een dag ingekorte Paperworld trekt minder bezoekers, maar de kredietcrisis doet zich niet meteen gelden in de beurshallen. Het biedt ook weer kansen, is de teneur. Een ruime meerderheid van exposanten en bezoekers klaagt niet over de economische situatie. Het inmiddels ter ziele gegaan warenhuis V&D is in 2009 nog volop aan het vernieuwen. De rebranding die twee jaar geleden eerder was ingezet werpt zijn vruchten af. Het assortiment kantoorartikelen en stationery waait met de frisse wind binnen V&D mee. Ondanks, of juist dankzij, de kredietcrisis is duurzaamheid niet meer weg te denken in de branche. Iedereen in het kanaal is er, in meer of mindere mate, actief mee bezig.

een interview met KBM. Facilitaire producten worden merkbaar onmisbaar voor de bedrijfsmatige vakhandel. Twee jaar geleden meldde KBM al dat Cupa-Soup één van de grootste omzetmakers in deze categorie was. Dat is nog steeds zo. De categorie facilitaire producten is nauwelijks nog te definiëren. Het aanbod is divers en groeit voortdurend. Dit biedt mogelijkheden voor de (b-t-b) kantoorvakhandel. Bruna geeft al zijn vierhonderd winkels op korte termijn een facelift naar een nieuw concept, de 3000-formule. In de nieuwe formule wordt minder gebruikgemaakt van instore materiaal en is er meer ruimte voor artikelen. Verder is er een prominente plek voor de boekentafel, die groter is geworden. Als het aan de bezoekers en exposanten van Paperworld ligt, zet het herstel van de markt dit jaar in. De aanwezigen waren weer iets positiever over het economische klimaat dan vorig jaar. De recessie werd buiten de beurshallen gehouden, de stemming was voorzichtig optimistisch.

Grote OEM-fabrikanten hebben lange tijd profijt gehad van de gunstige wisselkoers. Hierdoor hebben zij kans gezien een substantieel stuk marktaandeel terug te winnen van de aanbieders van alternatieve printersupplies. Hoe kleiner immers de verschillen tussen de prijzen van toners en inktcartridges van printerfabrikanten van A-merken en alternatieve merken, hoe groter de kans dat gebruikers toch voor een origineel product kiezen. Maar verandering ‘zit in de lucht’.

Spicers zit middenin in een transitieproces. Van meer gemengde activiteiten van importeur en groothandel naar een pure groothandel; een verschuiving van het b-to-c naar het b-to-b segment; van traditioneel bestellen naar meer e-commerce; van gewone marketing naar e-marketing.

2010

Het was groot nieuws in de branche: WECARE4 werd overgenomen door het Franse Armor Group. Maar een (voor de branche belangrijk) aspect van de deal werd op dat moment ondergesneeuwd: dat de distributietak van WECARE4 gewoon in Nederlandse handen blijft en doorgaat onder de oude, vertrouwde naam Dissit. De retail en vakhandel worden als

'Mister Durable' Rien Mudde gaat met pensioen. Deze Durable-icoon heeft de markt door de jaren heen flink zien veranderen. "Veertig jaar geleden had je zo’n tien grote Nederlandse spelers die de markt bewerkten en die zijn allemaal geconcentreerd in de globals. Ook de inkooporganisaties hebben zich geconcentreerd", aldus Mudde in

Langs de A73 in de buurt van Nijmegen wordt op 19 april het nieuwe onderkomen van Quantore geopend.

Historie

zeggen hun positie binnen de Nederlandse markt.

vanouds bediend met omzetverhogende winkelconcepten voor computersupplies. Personaliseren webshop steeds meer in zwang. Er komt op webshops meer aandacht voor de producten die de klant daadwerkelijk interesseren. Intelligente software maakt het mogelijk voor iedere klant een ander aanbod te presenteren met aanbiedingen op maat. ASPA maakt vanuit faillissement een doorstart, die mogelijk wordt gemaakt door branchegenoot Koninklijke Ahrend NV. De curator en Ahrend melden dat er overeenstemming is bereikt over overname van activiteiten van ASPA en Assenburg door Ahrend. Van drie Nederlandse ASPA-werkmaatschappijen werd op 8 juli 2010 het faillissement uitgesproken. Jalema en Durable nemen delen van Atlanta over. Jalema koopt de Atlanta-fabriek in Reuver en een deel van de fabriek in Hoogezand. Durable neemt de productiefaciliteit in Coevorden over. Social media wordt hot. Ook de kantoorvakhandel begint zich mondjesmaat op Twitter te begeven.

2011

De markt trekt aarzelend weer wat aan. De MKB- en vervangingsmarkt zitten in de lift, zo valt te beluisteren bij een aantal leveranciers van bureaustoelen. Samen met de dealers, de voelhorens van de markt, wordt ingespeeld op de nieuwste ontwikkelingen. Vier stoelenleveranciers over thema’s als partnerschap, support, Het Nieuwe Werken, duurzaamheid en de toekomst.

Het 75-jarige tesa maakte over de eerste zes maanden in het jubileumjaar een aanzienlijke omzetgroei door. Na het succesvolle jaar 2010 waarin door tesa SE, dochteronderneming van Beiersdorf AG, een omzetstijging van 13,0 procent werd gerealiseerd tot een recordomzet van 882 miljoen euro, boekte tesa SE over de eerste helft van dit jaar opnieuw een stijging van de omzet van 9,5 procent. In november neemt de kantoorbranche officieel afscheid van een van haar smaakmakers van de afgelopen decennia. Joan Westendorff, eigenaar en tot voor kort algemeen directeur van Jalema. Maar in 2016 maakt hij een comeback. Het winkelen via internet is gemeengoed geworden. Inmiddels wordt bijna een op de drie aankopen in het internetkanaal gedaan. In 2009 lag dit aandeel nog op 23 procent. De groei is mede het gevolg van de online-aankoop van artikelen die voorheen nog vooral in de winkel werden gekocht zoals kleding en schoenen. Het jaar 2011 is voor Faber-Castell een zeer bijzonder jaar. Dit jaar bestaat het bedrijf 250 jaar. Faber-Castell is daarmee één van de oudste industriële bedrijven ter wereld en wordt geleid door de achtste generatie van de familie.

2012

Het MKB-segment van de Nederlandse webwinkels heeft in 2011 een groei doorgemaakt van bijna tien procent ten opzichte van het jaar daarvoor. Ondanks dat de stijging in de laatste maanden achterbleef was 2011 een positief jaar

voor webwinkeliers, zo blijkt uit een onderzoek van Mijnwebwinkel. Na meer dan 60 jaar verlaat het Arnhems Vulpenhuis de binnenstad om verder te gaan op internet. Zakelijke klanten kunnen nog altijd terecht in een showroom, gelegen even buiten het centrum van de stad. Aangejaagd door het succes van de iPad, heeft de verkoop van tablets een enorme vlucht genomen. Mobiel werken is een trend geworden die onomkeerbaar is en het gebruik van smartphones stijgt eveneens explosief. Office Depot heeft over boekjaar 2011 een winst van $60 miljoen geboekt. In 2010 werd nog een verlies geboekt van $82 miljoen. Vier van de vijf ‘nieuwe ondernemers’ probeert minder te printen, zo blijkt uit onderzoek van Staples. Door het gebruik van tablets en smartphones wordt er door veertig procent al minder geprint. Na de eerste drie kwartalen van 2012 staat de kantoorartikelenmarkt op een daling van 6,1 procent in omzet. Daarmee laat deze markt een licht herstel zien ten opzichte van de eerdere twee kwartalen. De positieve ontwikkeling wordt mede veroorzaakt door relatief goede Back to School verkopen in juli en augustus. Dankzij de verdere ontwikkeling van het B2C-kanaal heeft edding een heel goed jaar achter de rug. Naast het traditionele B2B kanaal heeft edding nu een sterke focus op de consumentenmarkt.

Lexmark, leverancier van printoplossingen, viert het twintigjarig bestaan van het bedrijf. Voortkomend uit een spin-off van IBM op 27 maart 1991 is Lexmark inmiddels uitgegroeid tot een belangrijke speler in de printermarkt. De beide Duitse merken Sigel en Schneider hebben een meerderheidsaandeel genomen in Kangaro KTC. Hiermee verstevigen ze naar eigen

100 JAAR KBM • JUNI 2018

Historie Tijdlijn KBM 100 jaar

2007

2008

2010

Buhrmann wordt Corporate Express

Staples neemt Corporate Express over

Jalema neemt failliet Atlanta over Quantore betrekt nieuw dc

2011

Rapid naar Esselte

2013

2016

2018

Eerste bijeenkomst Officers

V&D failliet Staples verkoopt Europese business aan Cerberus

100 jaar KBM 100 jaar Novaka 70 jaar Office World

2013

Intop Europe BV heeft besloten haar bedrijfsactiviteiten stop te zetten. Een jaar vol tegenvallers heeft de onderneming uit Heesch naar eigen zeggen de das omgedaan. Royal Talens en bruynzeel-sakura hebben hun krachten gebundeld en gaan intensief samenwerken. Met nagenoeg het zelfde aantal exposanten maar met acht procent minder bezoekers dan een jaar eerder sluit Paperworld 2013 haar poorten. De organisatie is niettemin tevreden gezien de nog steeds zwakke marktomstandigheden. De kwaliteit en de internationaliteit van het bezoek maakt veel goed. Er werd volop gezocht naar nieuwe impulsen voor de handel. Traditionele kanalen en vastgeroeste denkpatronen worden ingehaald door nieuwe initiatieven en technologische ontwikkelingen. Assortimenten in bestaande kanalen worden een categorie in nieuwe afzetkanalen, en de invloed van tablets en cloud computing is nu duidelijk zichtbaar in de verkoopvolumes.

2014

Kyocera, Ricoh, Epson volgen de ontwikkelingen op het gebied van 3D-printing nauwgezet, maar

100 JAAR KBM â&#x20AC;˘ JUNI 2018

op afstand. Ricoh levert al wel een deel van de technologie voor 3D-printers, zoals printkoppen, maar nog geen eigen 3D-printers. ALSO Holding AG, een Zwitserse IT-distributeur, laat in een verklaring weten Alpha International te hebben overgenomen. De afgelopen editie van Paperworld gaf een daling van het aantal exposanten te zien, mede door verschillende grote (Duitse) merken. Er stonden 1.670 exposanten uit 59 landen (2013: 1.784). 70 procent van de gebruikers van een tablet wil kunnen printen, blijkt uit onderzoek van IDC. De verwachting is dat het aantal gebruikers dat die behoefte niet heeft, zal dalen van bijna 50 procent in 2012 tot slechts 25 procent in 2015. De voorjaarseditie 2014 van de Stationery, Office & Convenience kende een positieve stemming. Een grotere oppervlakte, grotere verscheidenheid in aanbod en meer bezoekers en bedrijven hebben geleid tot tevredenheid onder deelnemers en bezoekers, aldus de organisatie. De eerste tekenen van herstel van de markt dienen zich aan. Ook tijdens Orgatec was de stemming positief. Na een aantal mindere jaren lijkt de meubelbranche

Historie

de weg omhoog te hebben gevonden.

maar van een doorstart komt het niet.

Markant, fabrikant van kantoormeubilair in Houten, maakt een doorstart. Een groep investeerders heeft samen met directeur Jan Beltman kapitaal bijeengebracht om dit te kunnen realiseren. Internationaal betekent deze doorstart werk voor 80 mensen, waarvan 32 in Nederland.

2016

Begin 2016 is de naam van Alpha International, de grootste distributeur van 100 procent originele printing supplies in Europa, veranderd in ALSO International. De aangekondigde fusie tussen Staples en Office Depot gaat niet door. Een Amerikaanse federale rechter steunt de Amerikaanse toezichthouder FTC, die eerder al bezwaren tegen een samensmelting uitsprak. De omzet in de officebranche is in 2015 stabiel gebleven voor de categorieën die meegenomen zijn in de rapportage van Office World. Het onderzoek werd uitgevoerd door GfK in opdracht van Office World. Uiteindelijk werd er in totaal 713 miljoen euro omgezet.

2015

Elf van de veertien winkels van de failliete kantoorvakhandelketen Gebroeders Winter maken een doorstart. Acht filialen in Amsterdam en de vestiging in Amstelveen worden overgenomen door Hefra Holding van Frans Davelaar. Alkmaar komt in handen van Stumpel en de overname van Den Haag is in voorbereiding. ACI Supplies in Maastricht gaat failliet. De Maastrichtse distributeur had in 2012 nog een omzet van € 770 miljoen. 125 medewerkers komen op straat te staan. Begin 2014 betrok ACI Supplies nog een groot nieuw distributiecentrum in Maastricht, waarna het in de problemen raakte.

't Vulpenhuis is terug in de binnenstad Arnhem

2017

Winkelketen Primera heeft in haar jubileumjaar (25 jarig bestaan) een omzet van 686 miljoen gerealiseerd, een stijging van drie procent ten opzichte van 2015. WebArchitects heeft haar naam veranderd in Propellor en wil hiermee in Nederland en andere Europese landen verder van de grond komen.

genoten dat dit jaar naar Frankfurt afreisde, lag wat lager dan in 2016. Uit Nederland kwamen vorig jaar 1033 bezoekers, dit jaar waren dat er 1002. Op ieder kantoor en in elke archiefkast zijn ze te vinden: de herkenbare ordners en mappen van Elba. In 2017 bestaat het bedrijf 100 jaar. De ongeveer driehonderd winkels van Bruna gaan fungeren als ophaal- en verstuurpunt voor pakketjes en post van Sandd en DHL. Hernieuwde aandacht voor ergonomie en belang gezonde werkplekken.

2018

Paperworld zet de eerste stappen op het pad naar het toekomstige, gezonde kantoor. In 2019 wil de Messe de focus verscherpen op het visionaire kantoor en stationery trends met een nieuw halconcept. Hameco en groothandel Prios Office Supplies hebben de handen ineengeslagen. Daartoe hebben beide partijen onlangs een mantelovereenkomst getekend. Ondanks de digitalisering op de werkvloer, kunnen Nederlanders nog steeds niet zonder printer. Het apparaat wordt met name gebruikt om grote lappen tekst te printen (35 procent) en om aantekeningen af te drukken (37 procent.

Paperworld te maken heeft met een bezoekersaantal dat onder druk staat. Het aantal branche-

In april gaat PaperlinX Benelux failliet na een korte periode van surseance, waardoor zo'n honderdvijftig mensen in Zutphen hun baan verliezen. De ‘kantoorbenodigdheden en schrijfwaren’ markt laat het derde kwartaal wisselende cijfers zien. Zowel het B2B- als het B2C-kanaal worden in augustus het hardst getroffen. Wel liet het Backto-School segment in Q3 positieve cijfers zien. Het doek is gevallen voor warenhuisketen V&D. Eind december wordt V&D failliet verklaard en staan zowel binnenlandse als buitenlandse partijen te trappelen om bedrijfsonderdelen over te nemen,

100 JAAR KBM • JUNI 2018

Achtergrond

100 jaar KBM, 100 100 jaar kantoorartikelen, jaar 100 jaar een saaie branche… Stoffig, niet veel te beleven, en nauwelijks nieuwe ontwikkelingen. Vooroordelen genoeg over de branche in kantoorartikelen. Zelden nieuwe producten en zeer traditioneel. Wie wil er nu in een dergelijke omgeving werken? De producten zijn niet ‘sexy’ en je hebt ze eigenlijk alleen maar nodig om je werk te kunnen doen. Als je op een verjaardag vertelt dat je in de office products zit, wordt je wat meewarig aangekeken. Is dat wat onze branche de laatste eeuw kenmerkt? Nee, natuurlijk niet! Er gebeurt namelijk heel veel, maar je moet het wel zien!

100 JAAR KBM • JUNI 2018

Achtergrond Tekst: Peter Damman

‘Met het verkopen van Het verhaal gaat dat de eerste handelaren in kantoorartikelen uit het onderwijs kwamen. Als bijverdienste verkochten leraren en conciërges pennen en potloden. En velen hiervan droegen daarbij een stofjas, later overgenomen door de winkeliers. Maar de ontwikkelingen waren de laatste eeuw allesbehalve stoffig of saai. Er gebeurde van alles en er werd een heel goed belegde boterham verdiend. Bedrijven werden beursgenoteerd en de aandelen in office supplies bedrijven waren een tijdlang een uitstekende belegging.

Doorgeefluik

Zoals elke branche begon de distributie en verkoop zeer traditioneel. De fabrikant maakte een product, de groothandel kocht het in , en vervolgens kon de klant het in de winkel kopen. Met advies uiteraard, want dat was de kracht van de detailhandel. De groothandels en fabrikanten maakten de dienst uit, de handel was een gewillig doorgeefluik. Inkoopverenigingen bestonden nog niet en prijsdruk was nauwelijks te vinden. Een mooie rustige tijd dus. Het landschap was zeer divers. Vele handelaren en vele fabrikanten. Toen de eerste inkoopclubs opstonden was dat alleen maar prettig. De verkoop kon worden gecoördineerd en fabrikanten konden hun aanbod op een efficiënte wijze in de markt zetten.

Amerikaanse concepten

Maar de ontwikkelingen stonden niet stil. Vanaf begin jaren 90 van de vorige eeuw kwamen daar opeens de eerste Amerikaanse concepten naar Europa. Deze werden sceptisch bekeken en eigenlijk niet serieus genomen. Tenslotte zou postorderverkoop in Europa niet werken en grote superstores zouden al helemaal niet succesvol kunnen zijn. Wat een grandioze misvatting! De traditionele handel inclusief de inkoopverenigingen bleven rustig aan de kant staan kijken hoe de global players een significant deel van de markt veroverden en het speelveld volledig veranderden. Beursgenoteerde bedrijven als Viking, Staples en Office Depot maakten miljardenomzetten en waren een tijdlang zeer geliefd onder beleggers. Immers, de groei leek niet te stoppen en de winsten waren prachtig. Vele van bovengenoemde bedrijven haalden omzetten die groter waren dan een gemiddeld Nederlands beursfonds. Was een grote omzet dan een belangrijke factor? Jazeker! Met de grote omzetten en navenante inkoopvolumes kwam er grote druk op prijzen en fabrikanten. Ook de groothandel en inkoopverenigingen kwamen in het nauw. Traditionele distributie werd opnieuw bekeken en nieuwe business modellen waren aan het winnen. De dealers kregen het zwaarder maar wisten door inventiviteit het hoofd goed boven water te houden. Maar niet alles was succesvol. Het uit de Verenigde Staten vrij-

kantoorartikelen valt nog steeds een goede boterham te verdienen. Daar is in de laatste 100 jaar niets aan veranderd.’ wel letterlijk overgenomen superstore concept liep redelijk maar had ook zijn problemen. Een aantal winkels met name in de grote steden werd goed bezocht, maar in de provincie waar logischerwijze ook minder bedrijven zaten, hadden het zwaarder. Ieder tijdperk heeft zijn winnaar. Zo weten we nu dat het Amerikaanse succes is geëindigd in een verkoop aan private equity partijen die de bedrijven weer op de rit proberen te krijgen en dat zeker zal gaan lukken. Maar waarschijnlijk met een andere en kortere horizon.

Kampioenen

En dan het online verkopen. In het begin van het internet tijdperk kwamen boeken en kantoorartikelen altijd voor in de top 5 van ideale producten om in een webshop te verkopen. Maar was de branche er als eerste bij om deze mogelijkheid te omarmen? Niet echt. Een webshop was duur en ingewikkeld dus bleven de meesten maar weer traditioneel afwachten. Een gemiste kans. Nog nooit groeide een verkoopmethode zo snel als de online verkopen met een webshop. Altijd actuele prijzen, lage kosten, onbeperkt assortiment, en 24/7 open. De webshops hebben de postorderverkoop niet alleen veranderd maar ook grotendeels overgenomen. De kampioenen van vandaag zijn absoluut de grote online spelers. En tegenwoordig zijn er zoveel aanbieders die een webshop goed en voordelig kunnen faciliteren dat eigenlijk nu iedereen online is. En de online verkopen brachten weer een ontwikkeling terug in de distributie. Fabrikanten die geneigd waren om rechtstreeks aan dealers te leveren moesten nu inzien dat online spelers een goede logistieke oplossing nodig hebben in de vorm van een groothandel die alles kan leveren inclusief content voor de website. Immers, online shops houden geen voorraad. En wat te denken van de consolidatie in de branche. Door fusies en overnames komen er steeds minder verkooppunten, maar wel met grotere verzorgingsgebieden. Dat geeft wel een rustigere en stabielere markt. En dat is goed in een markt die niet meer groeit in de traditionele producten. De digitalisering is nu zover dat veel producten vervangen zijn of niet meer worden gebruikt.

100 JAAR KBM • JUNI 2018

NU VERKRIJGBAAR BIJ :

Achtergrond

‘Valt er dan nog genoeg plezier te beleven in deze ‘stoffige’ branche? Absoluut! Als je kijkt wat er allemaal gebeurt is, dan is het woord saai niet op zijn plaats.’ Elk nadeel heb zijn voordeel Valt er dan nog genoeg plezier te beleven in deze ‘stoffige’ branche? Absoluut! Als je kijkt wat er allemaal gebeurt is, dan is het woord saai niet op zijn plaats. Nieuwe ontwikkelingen en technologieën brachten kansen en nieuwe dynamiek in de branche . Maar je moet wel blijven opletten en op tijd instappen. Klinkt eenvoudig maar de praktijk blijkt halsstarriger. Er is nog veel traditie in de branche. En dat is mooi. Maar daar kan de schoorsteen niet altijd van roken. Alle spelers zullen moeten blijven innoveren. Kunnen de inkoopclubs hun klassieke model handhaven en hun leden tevreden houden? Wat is de rol van de groothandel en fabrikant in de komende jaren? Strategische denkers weten dat het belangrijk is om regelmatig uit de alledaagse business te stappen en na te denken over hoe de wereld er over 5 jaar uitziet. En daar dan iets mee doen. Elk nadeel heb zijn voordeel. Bedreigingen bieden ook weer kansen. En als je het echt saai en niet meer leuk vindt, verkoop dan nu je business. Nu zijn er nog geïnteresseerd strategische kopers, wordt er nog een redelijke prijs betaald, over een paar jaar zijn er misschien geen geïnteresseerden meer.

wie zijn vak serieus neemt. Het is journalistiek en commercieel knap dat KBM zolang een verbindende en informerend rol heeft vervuld. En zal blijven vervullen. Met het verkopen van kantoorartikelen valt nog steeds een goede boterham te verdienen. Daar is in de laatste 100 jaar niets aan veranderd. Wel zijn het speelveld, de concurrentie, de producten en de business modellen continu gewijzigd. En dat is boeiend voor wie dat wil zien. En dus zeker niet saai of stoffig!

Goede boterham

Dus wat te doen? Individueel durven te blijven denken en tegen de stroom in durven zwemmen is een vereiste. Waarom zouden we tenslotte allemaal hetzelfde willen doen, en dezelfde producten op hetzelfde adres kopen voor onze klanten. Daarmee kan je je niet onderscheiden. Ook niet met private label producten. Tenslotte heeft nu iedereen zijn eigen huismerk. En waarom niet een ‘goedkoop’ merk aanbieden in plaats van een huismerk? In de branche zijn er daarnaast veel goede initiatieven om inspiratie op te doen. Netwerkclubs, beurzen en evenementen. Daar aanwezig zijn is een must. En o ja, dat mooie vakblad. Elke zichzelf respecterende branche heeft een blad nodig. Het is de graadmeter van de industrie, met reportages en achtergrondverhalen. Onmisbaar dus voor

100 JAAR KBM • JUNI 2018

Stempels

'Wat wij ook doen, er komt altijd een stempel aan te pas'

Een bedrijf dat zich richt op iets traditioneels; Trodat. Stempels zijn iets van alle tijden, maar het klinkt aannemelijk dat een bedrijf met zulke traditionele waren het zwaar kan hebben door digitalisering. Is dat ook zo?

100 JAAR KBM â&#x20AC;˘ JUNI 2018

Stempels

Trodat is het bedrijf dat roem heeft verdiend met het produceren en ontwikkelen van stempels. Het heeft zijn wortels in Wenen, Oostenrijk, maar heeft de landsgrenzen nooit gezien als een beperking. Trodat is te vinden in meer dan 35 landen en heeft wereldwijd meer dan 1,500 werknemers. In 2017 was Trodat goed voor een omzet van 249 miljoen euro en is marktleider in de stempelbranche. De Oostenrijkse stempelmaker heeft een flinke staat van dienst, die begon met de oprichting in 1912, toen opende Franz Just een kleine winkel in Wenen. De grootste mijlpaal was in 1976, toen het bedrijf de eerste zelfinktende stempel uit kunststof op de markt bracht. Een doorbraak.

Mijlpalen

Tijdens de 106 jaar dat Trodat bestaat zijn innovatieve kracht, betrouwbaarheid en consistentie de grote krachten geweest. Onder meer hierdoor heeft het bedrijf zich ontwikkeld van een familiebedrijf tot een wereldspeler. Het feit dat het bedrijf in meer dan 35 landen gevestigd is, bewijst dat Trodat competent genoeg is om de culturele verschillen in de wereld goed in te schatten. Met alleen goede producten kom je er niet, weten ze bij Trodat, daarom past men zich in alle landen aan de markten aan. Dit stelt het bedrijf in staat om herhaaldelijk de markten van verschillende landen juist te interpreteren en hier goede zaken te doen. “De meest recente mijlpaal is de winst van de BOP Awards en de Red Dot Design Award”, vertelt Tim Batens, Area Sales Manager Benelux en

Zwitserland, met trots in een interview met KBM. De Red Dot Design Award is een internationale prijs voor design die sinds 1955 jaarlijks uitgereikt wordt door het Design Zentrum Nordrhein Westfalen in Essen. Jaarlijks zijn er ongeveer 11000 inzendingen uit 61 landen. “Deze winst is iets wat we niet hadden verwacht, maar wat natuurlijk een prachtige waardering is voor ons werk.”

Toekomst

Een groot onderwerp voor veel traditionele bedrijven is digitalisering. Trodat is zo’n onderneming met een traditioneel product dat minder gebruikt wordt dan decennia geleden. Batens: “Als we praten over digitalisering is de verkoop van onze producten een punt. Wij lopen zelf minder in de focus, omdat we afhankelijk zijn van onze partners op dat gebied. Wij verkopen zelf namelijk niets aan de consument. Uiteraard doen we er alles aan om de verkoop zo hoog mogelijk te houden. Dat we niet rechtstreeks verkopen is een vloek en

een zegen. Er is veel werk aan de winkel, daarom willen wij onze partners graag helpen. Zij zijn de ambachtslieden en kennen hun job door en door. Daarom willen wij ze graag ondersteunen met onder andere trainingen. Ook digitalisering speelt hierbij een belangrijke rol.” Daarom werkt Trodat met in het achterhoofd onder meer digitalisering. Nederland is hierin al heel ver, maar België loopt bijvoorbeeld iets achter. “We wensen wel andere wegen in te slaan”, zegt Batens. “De verkoop van de stempel loopt in het Westen dan wel terug, maar in de rest van de wereld verkoopt Trodat nog meer dan genoeg om dit op te vangen. En dat geeft ons tijd om te innoveren. Daarom zijn we nu bezig met het bedenken van applicaties waarbij we de stempel kunnen gebruiken. Wat wij ook doen, er komt altijd een stempel aan te pas.”

‘Onze partners zijn de ambachtslieden en kennen hun job door en door’ 100 JAAR KBM • JUNI 2018

Selfie

SelfIe van... Waar en wanneer zag je het levenslicht? Dat was in Heemstede, op 17 oktober 1961. Met wie deel je de voordeur? Met mijn vrouw Manon en dochter Myrthe Wat is het laatste boek dat je hebt gelezen? Honolulu King van Anne-Gine Goemans Naar welke muziek luister je veel? Dat varieert naar gelang de stemming. Hoe en waar breng je je vakantie graag door? Ik probeer de keuze altijd richting Frankrijk te sturen. Mijn vrouw en dochter hebben daar vaak andere inzichten over... Je grootste hobby? Net verkocht. Mijn rode MGB. Wat is je favoriete sport? Hardlopen Je grootste ergernis? Aanhoudende regen en een twitterende Amerikaanse politicus. Levensmotto? Die verandert net zo dikwijs als mijn muziekkeuze. In welke auto rijd je? Een grijze van de zaak Wat zijn voor je de geneugten des levens? Tijd doorbrengen met mijn gezin en lange gezellige avonden met vrienden. Eet het liefst: Alles wat met liefde is bereid. Waar kunnen ze je â&#x20AC;&#x2122;s nachts voor wakker maken? Dat moet dan wel een noodgeval zijn. Niet voor eten in ieder geval.

100 JAAR KBM â&#x20AC;˘ JUNI 2018

Robert Jan de Vries Functie: Sales Manager

Bedrijf: The Navigator Company

Geef antwoord op de volgende stelling:In 2030 is het papierloze kantoor een feit Dat werd 20 jaar geleden ook al beweerd. Natuurlijk neemt het papierverbruik af, maar dat laat niet onverlet dat recente onderzoeken nog eens hebben aangetoond dat de meeste mensen (ook de jongere generatie Z) vooralsnog liever van papier dan van een beeldscherm lezen. De (georganiseerde) kantoorvakhandel bestaat een eeuw. Hoe haalt deze de volgende eeuw? Door innovatief na te blijven denken en bij te sturen op een veranderende maatschappij. Maak een keus: business doen in Portugal of Nederland? Mijn kennis van de Portugese taal is van dien aard, dat ik de keuze laat vallen op Nederland. Wat is er zo leuk aan de kantoorvakhandel? Naar wat ik er van meekrijg zie ik gedreven mensen mooie producten op een innovatieve wijze onder de aandacht brengen. Iets dat wij bij The Navigator Company op dezelfde wijze trachten te doen en wat bij ons de basis is geweest en nog steeds is van onze successen.

Advertorial

KBM Gefeliciteerd met 100 jaar! 1 april 2019 bestaat Loeff’s patent 60 jaar! Wat is de archiefwereld veranderd. Begin jaren ‘60 werden documenten veelal ongebundeld gewikkeld in zogeheten ‘grauw’ papier met een elastiek of touwtje eromheen. Dat werd dan op planken of stellingen weggezet. Maar al snel kwamen er steeds meer regels over de bewaartermijnen; de eerste Archiefwet stamt al uit 1918. Loeff’s patent bezocht in de beginjaren zakelijke adressen, van de bakker op de hoek tot het bankwezen. Overal werd gevraagd naar de boekhouder, die vervolgens een demonstratie kreeg hoe hij snel en eenvoudig alle documenten in één keer uit zijn ordner kon halen en op de bundelbeugel kon overbrengen. De ordner kon worden hergebruikt en voor weinig geld had men een systeem waarbij de documenten toegankelijk bleven. Uitbreiding van het assortiment kwam al rap met archieflabels, archiefzakken (plastic) en archiefdozen in A4- en folio-formaat. Na die eerste jaren van ‘canvassen’ kwam de vraag bij de vakhandel op gang. Na een periode van collegiale kortingen volgde de definitieve keuze voor de vakhandel. Niet veel later werd ons assortiment uitgebreid tot een waarlijk concept met de bekende bundelbeugels, diverse soorten en afmetingen archiefdozen en daarnaast de inmiddels goed bekende archiefcontainers. Productontwikkeling was nodig op het gebied van kunststof in plaats van het gebruikelijke PVC, maar ook ander materiaal voor de archiefdozen, denk aan FSC® gecertificeerd en gerecycled materiaal. En nu digitalisering: een bedreiging ? Het is goed ons te realiseren dat digitalisering per definitie niet beter of milieuvriendelijker is. Daar zijn de geleerden het nog niet over eens. Wij kijken met vertrouwen naar de toekomst. Papier zal nooit helemaal verdwijnen. Dus op naar ons jubileumjaar!

Kosteloos toegang tot het Quantore assortiment! Dealershop.cib.nl is de online winkel van CIB Centraal InkoopBureau speciaal voor de kantoorvakhandel. Het CIB levert al sinds 1937 totaaloplossingen voor de kantooromgeving. In deze gebruiksvriendelijke webshop vindt u als dealer in kantoorartikelen alles wat u nodig heeft. U wilt uw kantoorartikelen snel kunnen bestellen en ontvangen, op het door u gewenste afleveradres. En u verwacht uiterst scherpe prijzen. Als lid van inkoopvereniging Quantore kunnen we u dit allemaal garanderen. Quantore B.V. is de grootste voorraadhoudende in- en verkooporganisatie van kantoorartikelen in de Benelux. Uw voordelen: • Geen lidmaatschapskosten • Ruim 23.000 artikelen uit voorraad leverbaar • Dropshipment mogelijkheden • Levering binnen 1 werkdag • Gratis verzending vanaf € 250,- ex BTW • Telefonisch bereikbaar voor al uw vragen

CIB Centraal InkoopBureau BV Postbus 330 2700 AH Zoetermeer dealershop.cib.nl

telefoon: 079 36 38 400 e-mail: dealershop@cib.nl

Kantoormachines

Van schrijfmachine tot tekstverwerker in (ruim) een eeuw Er zijn in de afgelopen eeuw maar weinig machines, die zo typerend voor de kantoorpraktijk waren, als de schrijfmachine en haar opvolger, de tekstverwerker. We gaan op zevenmijlslaarzen door de toch wel boeiend historie van de schrijfmachines.

100 JAAR KBM â&#x20AC;˘ JUNI 2018

Kantoormachines Tekst: Hans-Erik de Kruyff

Bij de start van KBM -100 jaar geleden- was de schrijfmachine een opkomend ‘hot item’. De industriële productie van mechanische schrijfmachines was destijds goed op gang gekomen. Er verschenen ook draagbare modellen, die zeer populair werden, en er werd hard gewerkt aan de ontwikkeling van elektrisch aangedreven schrijfmachines. In de loop van de tijd heeft de kantoormachinevakhandel flinke omzetten met de schrijfmachines kunnen realiseren, want alleen in Nederland al zijn er vele miljoenen van over de toonbank gegaan. Het ging goed tot rond 1990. Vanaf dat moment schakelden kantoorwerkers en particulieren massaal over op de PC met tekstverwerkingsprogramma. Tussen 1918 en 1990 werden ook nog enkele andere stappen gezet, waarover straks meer.

De 52ste uitvinder

De meeste naslagwerken noemen Christopher Latham Sholes de uitvinder van de schrijfmachine die geschikt is voor productie in serie. Dat deed hij samen met en financieel ondersteund door anderen, net na de Amerikaanse Burgeroorlog, dus rond 1867. En het duurde nog een tiental jaren voordat de productie daadwerkelijk kon worden opgestart. Dit laatste werd overigens gedaan door Remington, die na afloop van de burgeroorlog iets anders zocht voor haar teruglopende wapenindustrie. Remington blijft heel lang toonaangevend in de schrijfmachinewereld, evenals Smith en Corona, die ook al vroeg met machines kwamen en al spoedig hun krachten gingen bundelen. Vóór Sholes werd de schrijfmachine al vele malen eerder uitgevonden, in tal van landen (behalve in Nederland) en in sommige landen wel zes keer. Het ging echter altijd om experimenten en geen daarvan bleek reproduceerbaar. Sholes wordt dan ook wel eens gekscherend de 52ste uitvinder van de schrijfmachine genoemd, maar hij was wel de grondlegger van de ‘typewriter’ die op grote schaal toepasbaar is. Bovendien was Sholes de uitvinder van de QWERTY toetsenbordindeling, die ook anno 2018 nog volop in gebruik is (zie kadertekst).

methode met een korf met typearmen. Zo kon je een schrijfbol makkelijk verwisselen om van lettersoort te veranderen, iets dat met typearmen nauwelijks of niet mogelijk was. Bovendien bewoog de schrijfbol in horizontale richting langs het stilstaande papier, terwijl bij de machines met typearmen het papier in een ‘wagen’ langs het aanslagpunt van de types wordt geleid. De wagen steekt hierdoor links en recht uit, waardoor de machines met typearmen belangrijk meer ruimte nodig hebben dan de schrijfbolvarianten. IBM had het bolletjesprincipe goed laten patenteren, zodat het tot begin jaren zeventig duurde voordat de concurrentie met soortgelijke machines op de markt kon komen. En dat gebeurde dan ook, want naast de hierboven genoemde merken kwamen ook opeens namen als Brother, Canon, Facit, Hermes, Rank Xerox, Remstar, Smith Corona, Siemens en Silver Reed in de catalogi van de kantoorvakhandel voor.

Portables

De draagbare machines waren vanaf hun start in de jaren twintig van de vorige eeuw al snel zeer gewild. Hier waren vooral de Duitse merken populair, eerst Erika, later ook Olympia en Adler. Er kwamen ook al vrij spoedig elektrisch aangedreven draagbare machines op de markt, maar die waren maar beperkt succesvol. Deze modellen hadden immers een aansluiting op het elektriciteitsnet nodig en dat beperkte de mobiliteit. Pas met

Naar elektrische modellen

De eerste elektrisch aangedreven schrijfmachines kwamen al voor de Eerste Wereldoorlog op de markt, maar waren niet succesvol. IBM introduceerde in 1933 de Electromatic, die wel alle ingrediënten had om tot een succes uit te groeien, ware het niet dat toen net de economische crisis een feit was en de Tweede Wereldoorlog voor de deur stond. In de jaren vijftig werd vaart gemaakt met de ontwikkeling van elektrische varianten en tegen het einde van dat decennium had iedere zichzelf respecterende schrijfmachinefabrikant, waaronder Adler, Olivetti, Olympia en Triumph, een of meer elektrisch aangedreven modellen.

Schrijfbol

Nog voordat de genoemde fabrikanten hun investeringen in elektrische machines hadden terugverdiend, deelde IBM een mokerslag uit door in 1961 met de zogenaamde schrijfbolmachine te komen. De schrijfbol was om meerdere redenen revolutionair te noemen ten opzichte van de traditionele afdruk-

100 JAAR KBM • JUNI 2018

Kantoormachines

Wist u dat… …uitvinder Sholes de QWERTY toetsenbordindeling ‘verkocht’ als de beste voor wie snel en soepel wil typen. De waarheid is dat Sholes tot deze wonderlijke indeling was gekomen, omdat hij had vastgesteld dat hiermee de kans dat de typearmen met elkaar tijdens het typen in de knoop geraken, het kleinst is. Althans, in de Engelse taal. In het Nederlands is het alweer wat minder gunstig. De Fransen ontwikkelden dan ook een variant die op hun taal was afgestemd, de QZERTY indeling. We werken al een halve eeuw zonder typearmen, maar toch houdt iedereen nog vast aan die merkwaardige QWERTY indeling; …de term ‘blind’ typen vroeger iets anders betekende dan nu. Blind typen is nu de vaardigheid van typen zonder naar het toetsenbord te kijken. Vroeger sloeg de term op de schrijfmachines van de eerste generaties, waarbij je niet kon zien wat je op papier tikte. Het papier

100 JAAR KBM • JUNI 2018

zat onderin de machine en pas als de pagina volgetypt was, kon je het vel eruit halen en naar het resultaat kijken; …de vormgeving van schrijfmachines altijd enorm belangrijk is geweest. De grootte en de ligging van de toetsen, oplopende of juist vlakke toetsenrijen, materiaalkeuzes enzovoorts, bepalen in belangrijke mate of iemand snel en gemakkelijk met een machine kan typen. En dan is er nog zoiets als ‘het oog wil ook wat’. Als het aan mij ligt gaat de hoofdprijs voor overall-vormgeving van schrijfmachines naar (uiteraard) een Italiaan, genaamd Olivetti.

Kantoormachines

de komst van de lichte elektronische portables met accu (rond 1980) steeg de vraag in korte tijd snel, maar niet voor lang, want op dat moment kwamen de laptops met tekstverwerkingsprogrammatuur al in beeld.

Elektronische varianten

Vrij kort nadat de fabrikanten waren overgestapt op elektrische machines met schrijfbol (of aansluitend het schrijfwiel, want dat werd pas echt de favoriet), schakelde de voltallige industrie in de tweede helft van de jaren zeventig over op elektronische machines. Ten opzichte van de elektrische modellen was er sprake van een afname van het aantal (storingsgevoelige) draaiende onderdelen. Interessanter nog was het feit dat de machines een geheugen en vaak ook een display kregen. Display en geheugen waren doorgaans beperkt tot één of twee regels, maar je kreeg de kans om correcties aan te brengen nog voordat de tekst op papier werd afgedrukt. Ze waren bepaald niet goedkoop. Het meest eenvoudige elektronische model uit de Olympia ES-lijn kostte rond 1980 drieduizend gulden (ex BTW). Wanneer we rekening houden met de inflatie komt dat neer op € 4.200 nu!

Dedicated word processors

In het begin van de jaren tachtig dijden de elektronische schrijfmachines steeds verder uit. Dat wil zeggen dat ze grotere en verwisselbare (floppy disks) geheugens kregen en de regeldisplays groeiden uit tot complete beeldschermen. Toch schuilde er weinig intelligentie in deze systemen. Daarvoor moest je zijn bij de zogeheten dedicated word processors, die ongeveer tegelijkertijd met de elektronische schrijfmachines in opkomst waren. Deze dedicated systemen bestonden in feite uit minicomputers die maar één ding konden, namelijk tekstverwerking. Daarvoor werkten zij met gespecialiseerde tekstverwerkingssoftware, die met de kennis van nu maar in beperkte mate ‘intelligentie’ bood. Er waren ook systemen waarop meerdere beeldschermen konden worden aangesloten. Ze waren peperduur (omgerekend 20k tot meer dan 30k euro was gebruike-

lijk) en het aanbod was enorm, van legendarische namen als Digital Equipment, Burroughs, Texas Instruments, Datapoint, Honeywell, NCR, Nixdorf, zelfs Philips, Xerox en Wang. Erg lang heeft dit niet geduurd, want de Personal Computer kwam eraan en die was heel wat bijdehanter dan de minicomputers van destijds.

Scheiding van hard- en software

Vanaf halverwege de jaren tachtig is het goeddeels gedaan met de ‘dedicated’ systemen. De personal computer breekt door, een ‘general purpose’ systeem dat alles doet wat je maar wilt, zolang je er maar de juiste software in stopt: factureren, boekhouden, presentaties maken en ja, ook tekstverwerken. Er werd wat geëxperimenteerd met besturingssystemen, maar al gauw werd de slag gewonnen door het OS van Apple en MS-DOS (later vervangen door Windows) van Microsoft. Ook op het vlak van tekstverwerkingssoftware werd er geëxperimenteerd en de winnaar werd ontegenzeggelijk WordPerfect. Dat bleef zo tot Microsoft met het grafisch georiënteerde Windows kwam (dat veel weg heeft van het OS van Apple), waarop het zeer uitgebreide en eveneens grafische pakket Word kon draaien. WordPerfect (in de volksmond ‘WP’ genoemd) verloor rap terrein. Het Canadese softwarehuis Corel heeft WP onder haar hoede genomen en nieuw leven ingeblazen. WordPerfect staat nog steeds te boek als een van de beste pakketten op aarde, maar Word is numeriek zwaar in de meerderheid. De eerste Mac’s en PC’s waren prijzig, toch gauw omgerekend vier- á vijfduizend euro. Voor de eerste tekstverwerkingspakketten betaalden we omgerekend circa tweeduizend euro. Gaandeweg zijn de prijzen gedaald tot het huidige bescheiden niveau. Tegelijkertijd is de variëteit in het aanbod van met name hardware enorm toegenomen. Denk aan de laptop, het notebook, Chromebook en de mobiele devices, waaronder het tablet. Er gebeurt heel wat in honderd jaar!

100 JAAR KBM • JUNI 2018

Lezerspanel

De belangrijkste uitdagingen, transformaties en mooie gebeurtenissen KBM bestaat honderd jaar. Dat willen we ook vieren met het Lezerspanel. Honderd jaar terug- of vooruitkijken is wat veel, maar het is wel een goed moment om stil te staan bij de belangrijkste uitdagingen, transformaties en mooie gebeurtenissen van de afgelopen tien jaar. Voor de leden zelf, voor de vakhandel als geheel. Is er nog sprake van een kantoorvakhandel zoals die er tien jaar geleden was? Hoe ziet dat er over vijf of tien jaar uit? Een blik naar achter en naar voren met de ene keer logische, andere keren verrassende uitkomsten.

100 JAAR KBM â&#x20AC;˘ JUNI 2018

Lezerspanel Tekst: Martijn Kregting

‘Als we in staat zijn om van fouten te leren Wat is de grootste verandering, evolutie of revolutie die de kantoorvakhandel het afgelopen decennium meegemaakt heeft of misschien zelfs (mede) geïnitieerd? Jonathan de Jonge, Bouman Kantoortotaal: “De grootste verandering in de sector is volgens mij de verandering in het landschap. De originele kantoorartikelen zoals een hangmap of een inktlint vervagen/verdwijnen steeds meer en worden vervangen door de buiten-assortiment producten, zoals een koptelefoon andere gadgets.” Chris Kolvenbach, de Rijk Kantoorshop: “Ik denk dat de opkomst van het hele internet veel heeft veranderd voor de klassieke kantoorvakhandel.”

en het beter te doen, dan is de kantoorvakhandel ook over 50 jaar nog levensvatbaar’ via systemen, zoals Exact Globe. Dat betekent meer efficiënte logistiek, betere service richting klant. Ook voor ons is het prettiger bestellen.”

klanten 3 jaar geleden nog geen behoefte aan hadden, maar die inmiddels wel worden gekocht.” Wat is voor jou persoonlijk of voor je organisatie

Frans Davelaar, Kantoorexpert: “Twee zaken hebben de afgelopen tien jaar een enorme impact gehad op de kantoorsector als geheel. De opkomst van het internet en de digitalisering. Daarmee bedoel ik niet het gebruik van de pc, maar de digitale transformatie. Als je kijkt naar kantoorinrichting, dan is er een grote verschuiving geweest door de groeiende aandacht voor milieu, duurzaamheid en gezond werken.”

Ronald Rietveld, EM Kantoorsystemen: “We zijn de afgelopen decennia van bellen en faxen naar alles online gegaan. Dat is een enorme verandering, die voor veel meer transparantie heeft gezorgd. De eerste slag op dat gebied werd al geslagen toen Viking met zijn folders kwam waarin alles van bruto naar netto ging. Dat zorgde al voor meer duidelijkheid en meer focus op de prijs. Dat en de focus op online bestellen heeft wel als nadeel dat je je minder kunt profileren met advies over en kennis van kantoorartikelen. De charme van de kantoorvakhandel verdween zo wel. Voor vakhandels die zich daarmee altijd onderscheiden, werd het lastig. Veel van hen zijn ook verdwenen.”

Edwin van Lint, All Office: “De grootste verandering is de opkomst van het internet, dat zullen meer collega’s zeggen. Zonder een online winkel ben je eigenlijk niet meer vindbaar en is het moeilijk zaken doen. Een goede automatisering van je processen en systemen is een must. Op deze manier kun je zeer efficiënt werken. Ook het verdienmodel is daardoor behoorlijk veranderd. De marges zijn veel kleiner geworden, iemand telefonisch helpen met een bestelling van meer dan 10 orderregels is er bijna niet meer bij. Dat kost eigenlijk te veel tijd. Voordeel is dat je tegenwoordig op elk moment kunt bestellen, de klant bij ons en wij bij onze leveranciers. Alles loopt automatisch

Irene Hofmeester, Multi-Office Alphen aan den Rijn: “Ik ben zelf 18 jaar werkzaam in deze branche en heb al best veel zien veranderen. De fax, ooit veel gebruikt om bestellingen te ontvangen, staat nu, als hij er nog is, werkeloos te zijn. Maar ik ben er van overtuigd dat er collega’s zijn die nog veel meer technologische ontwikkelingen hebben zien komen en gaan. De schrijfmachine, de copier, de computer. Allemaal producten die ook weer nieuwe/andere verbruiksmaterialen nodig hadden. Ook de komende jaren zullen er trends en ontwikkelingen zijn waar we op kunnen inspelen. Zit/sta-werkplekken, scrumborden, luchtreinigers. Allemaal voorbeelden waar mijn

de belangrijkste gebeurtenis van het afgelopen decennium? Jonathan de Jonge: “De belangrijkste gebeurtenis voor Bouman KantoorTotaal is wel de overname door PCI Nederland. Waar we eerder al hard groeiden als lokale speler in kantoorvakhandel, groeien we na de overname landelijk.” Chris Kolvenbach: “Het belangrijkste is de geboorte van onlineshop.Derijkkantoorshop.nl, een welkome ondersteuning van onze fysieke kantoorvakhandel. Eigenlijk hebben we gewoon een tweede winkel erbij gekregen.” Frans Davelaar: “De bestorming van Nederland door de mondiale spelers op kantoorgebied zie ik persoonlijk, voor mijn organisatie - maar ook voor de sector - als grootste verandering. Zij hebben het landschap ingrijpend veranderd door hun manier van prijzen, aanbieden et cetera. Vroeger had je lokale en regionale kantoorvakhandels – waarvan er veel niet meer bestaan – die ook grootverbruikers zoals Shell of NS bedienden. Dat is niet meer zo. Ik wil daar geen waardeoordeel aan hangen, maar ingrijpend is het wel geweest.” Edwin van Lint: “Intern denk ik dat de grootste verandering het inrichten van een eigen service-organisatie is voor print management oplossingen. Dat liep vroeger via Canon en dat

Wie blikten mee naar achter en naar voren? Jonathan de Jonge, Bouman Kantoortotaal Chris Kolvenbach, De Rijk Kantoorshop Frans Davelaar, Kantoorexpert

Edwin van Lint, All Office Ronald Rietveld, EM Kantoorsystemen Irene Hofmeester, Multi-Office Alphen aan den Rijn

100 JAAR KBM • JUNI 2018

Lezerspanel

‘Zolang de klanten bereid zijn om ook voor advies te betalen, kunnen we als vakhandel het verschil blijven maken.’

doen we nu zelf. We werken daarvoor nauw met Canon samen en krijgen alle data om snel en vaak pro-actief te werken. Zo kunnen we problemen al opsporen voordat een probleem escaleert. Is er een component versleten, dan kunnen we dat opsturen en kan de klant het ter plekke vervangen zonder dat er techneut van ons naartoe moet. Dat scheelt beide partijen tijd, terwijl je de klant beter kunt bedienen. Het levert ook een meer hechte klantrelatie op.” Ronald Rietveld: “Voor mij was de grootste verandering dat ik – in 1998 alweer– directeur van EM Kantoorsystemen werd. Daarna hebben we onze organisatie uitgebouwd met diverse overnames en hebben we verbreding gezocht in kantoorinrichting. We leverden al tafels en stoelen bij, maar dat zijn we structureel en projectmatig gaan opzetten als aparte tak van sport. Dat heeft zeker ook de toekomst.” Irene Hofmeester: “Ook door de opkomst van internet is er veel veranderd, prijzen zijn transparanter geworden en mede daardoor is de marge gedaald, maar via mijn webshop krijg ik nu ook bestellingen binnen uit Friesland, Limburg en zelfs uit België, omzet die ik zonder het internet niet zou hebben.” Is jouw organisatie over vijf of tien jaar nog herkenbaar? Is er nog een kantoorvakhandel, heeft deze sector zichzelf dan heruitgevonden? De Jonge: “De kantoorvakhandel zal altijd herkenbaar blijven doordat ze nog steeds de kantoorartikelen blijven verkopen, al zal er een verschui-

ving in het assortiment plaatsvinden. De sector zal dus beslist blijven bestaan, maar zal zich zeker deels opnieuw moeten uitvinden. De artikelen die wij nu standaard artikelen vinden, zoals een pen of potlood, zullen nog meer afnemen en vervangen worden door een pen of potlood uit het hogere segment.” Kolvenbach: “Regeren is vooruitzien, dus ik vind dat wij een mooie mix hebben van online en een fysieke winkel, en hier hebben we 2017 en 2018 de basis voor gelegd.” Davelaar: “Ik denk dat je het vooral positief moet bekijken. De kantoorvakhandel is tot heel veel in staat. Wij waren de eerste aanbieders van mobiele telefoons, van pc’s. Maar we hebben onvoldoende geleerd van hoe dit naar blijvend succes vertaald kon worden. Daarom verkopen we deze producten niet meer. Als we in staat zijn om van dit soort fouten te leren en het beter te doen, dan is de kantoorvakhandel ook over 50 jaar nog levensvatbaar, al is de naam dan misschien niet meer dezelfde als nu.” Van Lint: “Het kan beide kanten opgaan. Aan de ene kant onderscheiden steeds meer organisatie in de kantoorvakhandel zich met specialisaties, zoals kantoorinrichting, ergonomie en print management oplossingen. Daar is nog veel te halen. Kantoorartikelen wordt toch veel meer basis, een soort dozen schuiven. Je kunt er nu nog net wat aan verdienen. Maar als er nog een paar grote, mondiale spelers bij komen, dan krijgen

veel kantoorvakhandelaren het zwaar als ze zich niet verbreed of gespecialiseerd hebben. Ook Quantore probeert breder in de markt te gaan staan. Met aanbod maar ook in de aanpak, meer als een landelijk merk, om meer inkoopslagkracht en bekendheid te creëren.” Rietveld: “Ik denk wel dat de kantoorvakhandel blijft bestaan. Wij en groothandels die ons beleveren zijn ook flexibeler dan producenten. Als je correctievloeistof produceert en niemand gebruikt dat nog, dan heb je een groter probleem dan wanneer wij dat aan de klant leveren. Dan stappen we over op een alternatief. Daarnaast denk ik dat kantoren voorlopig blijven bestaan. De trend dat iedereen flexibel en thuis ging werken, is beperkt gebleven. Mensen zijn toch sociale wezens. De markt blijft veranderen, er komen nieuwe producten en diensten bij. Welke dat zullen zijn, vind ik lastig te voorspellen.” Hofmeester: “Ondanks alle technologische veranderingen vinden klanten het nog steeds fijn wanneer je ze goed kunt adviseren. Zolang ze bereid zijn om daar ook voor te betalen, kunnen we als vakhandel het verschil blijven maken. Fabrikanten zouden daar nog wel een verbeterslag kunnen maken in hun condities. Geef kantoorvakhandelaren die producten zelf op voorraad houden en die producten kunnen demonstreren of kunnen uitleggen betere marge dan online only aanbieders. Daarmee kan de vakhandel de toegevoegde waarde blijven bieden en op een eerlijkere manier de strijd met internet aangaan.”

‘De kantoorvakhandel zal altijd herkenbaar blijven doordat ze nog steeds de kantoorartikelen blijven verkopen, al zal er een verschuiving in het assortiment plaatsvinden.’

100 JAAR KBM • JUNI 2018

Trouwe lezer

Trouwe lezer van KBM volgt wel en wee van branche nog steeds

Ger Leenders: ‘Leven en laten leven’

Hoewel Ger Leenders (73) al een tijdje uit de running is als actief vakhandelaar, is hij nog steeds zeer betrokken bij het vak. Niet alleen via de zaak van zoon Lucas waar hij nog wat handen spandiensten verricht, maar ook als trouwe lezer van KBM. Als oudste abonnee van het jubilerende vakblad (dat van vader op zoon is overgegaan) spelt hij het nieuws uit de branche nog steeds. Ger Leenders bij een vitrine met klassieke kantoorproducten

100 JAAR KBM • JUNI 2018

Trouwe lezer Tekst: Emiel te Walvaart

Profiel Leenders Leenders Thuis op kantoor, zoals de bekende vakhandel in Nijmegen tegenwoordig heet, moet het eeuwfeest nog halen, maar bestaat al een respectabele 86 jaar. Daar heeft Ger ruim 50 jaar deelgenoot van uitgemaakt. Hij begint in 1960 als 16-jarige in de zaak van zijn vader, nadat hij de Detailhandelschool heeft afgerond.

Begrip

De naam Leenders is al sinds 1932 een begrip in Nijmegen. In dat jaar begint Lammy Leenders, de vader van Ger, een zaak in het centrum. Ger haalt er een advertentie van voor de oorlog bij. “Kijk, de zaak had toen het telefoonnummer 5”, roept hij uit. Twintig jaar later verhuist Leenders naar de Hertogstraat, even verderop. En daar is de vakhandel nog steeds gevestigd. Van een kleine kantoorboekhandel wordt de onderneming in de loop der jaren een vooral bedrijfsmatige kantoorvakhandel. Het assortiment is voortdurend aangepast en uitgebreid. Zo vinden in 1976 (het jaar waarin Ger de zaak overneemt van zijn vader) en 1990 grote verbouwingen plaats. In 1990 koopt Leenders twee belendende percelen en breidt hij opnieuw uit. Tegenwoordig meet de winkel en showroom zo’n 200 vierkante meter. Kantoormeubilair en kantoorbenodigdheden vormen het assortiment. De machinetak is naar Printec gegaan. IT heeft Leenders links laten liggen. “Nee, we hebben geen computers. Schoenmaker blijf bij je leest, zeg ik altijd. Als je computers wilt verkopen, moet je het goed doen. Je zou dan sowieso al drie man extra in dienst moeten nemen, omdat wij de kennis niet hebben. En daar begin ik niet aan”, zegt Ger Leenders in een interview in KBM uit 2000. En dat is anno 2018 niet anders.

Adler en Triumph

Terugkijkend zegt Ger nu: “Ik heb de tijd mee gehad, maar die ook ten volle benut.” Zo komen in zijn tijd handtelmachines op, later elektrisch en elektronisch. Op dat moment een gouden business. Hij gaat ook veel de hort op, wat hem als autoliefhebber niet slecht uitkomt. “Ik veroorloofde mij elke twee jaar een nieuwe auto, die was als het ware mijn tuin. De klanten kwamen toen niet naar de zaak, je moest ze opzoeken. ”De elektronische typemachines van Adler en Triumph geven hem ook een boost. In de jaren ’60 en ’70 gaat de aandacht ook naar kantoormeubilair. En niet vergeten de fax, die in 1974 op de markt komt. Dat is

destijds een ware revolutie voor de vakhandel. Ger herinnert zich dit als de dag van gisteren. Gevraagd naar hét hoogtepunt, hoeft Ger niet lang na te denken. “Dat was de opening van de vernieuwde vestiging, waarbij we van twee zaken er een maakten. De toenmalige burgemeester Ed d’Hondt kwam de winkel officieel openen”, zegt hij zijn trots niet onder stoelen of banken stekend. Terwijl hij de oude foto’s erbij haalt: “De straat stond helemaal vol. Het was een geweldige happening. Nijmegen was bezig zijn centrum te vernieuwen en wij stonden daar toen min of meer symbool voor.”

Schoon vak

Hij denkt dat de vakhandel ook de volgende eeuw zal overleven. “We hebben al tijden meegemaakt, carbonpapier, doorslagpapier, inktflessen vullen, papier loopt gewoon door. We hebben te maken gehad met hoogte- en dieptepunten, maar zijn blijven bestaan. Ik ben heel enthousiast over het vak, blij dat ik er over kan vertellen.” In 2007 komt zoon Lucas in de zaak, waarna hij langzamerhand de scepter heeft overgedragen. Nu doet hij nog wat klusjes voor zijn zoon. “Ik rij wekelijks met de bestelwagen naar de wasstraat en help bij het opruimen.” Ook is hij nog betrokken bij IVKA, een samenwerkingsverband van een aantal grotere vakhandelaren. De Nijmegenaar heeft zich altijd een uitspraak van zijn vader in de oren geknoopt. “Hij zei: ‘het is een schoon vak, mooi vak, niet tijd en bederf onderhevig en je hoeft om zes uur niet te schrobben’.”Ger voegt er zijn eigen wijsheid aan toe: “Leven en laten leven, gunnen en trouw blijven.”

Actief in gemeenschap

Ger Leenders is naast zijn bestaan als vakhandel ook altijd heel actief geweest in de Nijmeegse gemeenschap. Hij is samen met een paar andere binnenstadondernemers de initiatiefnemer van de Vierdaagsefeesten, die uitgegroeid zijn tot een van grootste evenementen in ons land. Ook draagt hij de Nijmeegse betaald voetbalclub NEC een warm hart toe en is hij nog steeds lid van de Club van Negentien, een groep van sponsoren. Verder draagt hij een steentje bij aan het lokale carnaval.

Ger’s vader, Lammy Leenders, start in 1932 zijn eigen vakhandel, nadat hij zes jaar bij de kantoorboekhandel Biessels (tegenwoordig een café) had gewerkt. De eerste producten die hij verkoopt zijn flessen inkt en doorslagpapierlater komen daar van allerlei producten bij. In 1939 opent Lammy een geheel nieuw pand aan Kelfkensbosch, maar bij het bombardement van de Nijmeegse binnenstad wordt de nieuwbouw in 1944 verwoest. Na wat omzwervingen met noodwinkels in de stad betrekt Leenders in 1952 het huidige pand aan de Hertogstraat. Daar groeit Leenders uit tot een bekende naam in Nijmegen en omstreken, waar nu de derde generatie de leiding heeft.

Lucas Leenders: “Natuurlijk merken we de gevolgen van digitalisering ook. We hebben nu meer klanten voor dezelfde omzet in papier en kantoorartikelen. We worden een facilitair totaalleverancier. Maar we krijgen er wel nieuwe concurrenten bij, zoals de Albert Heijn en Jumbo. Zelfs een specialist in lastechniek kan facilitaire producten leveren. We blijven echter actief. We zijn aangesloten bij Quantore en samen staan we sterk.”

100 JAAR KBM • JUNI 2018

Historisch 1966

Cash & Carry kwam op in 1966

1966 een boeiend jaar Het afgelopen half jaar ben ik een paar keer op het kantoor van de Novaka in Amsterdam geweest, de eerste keer dat ik er kwam was voor een brainstormsessie voor het 100 jaar jubileumfeest. In de vergaderkamer staat een kast vol met jaargangen van de Band en KBM. Ik was gelijk getriggerd om te neuzen in het archief. Het kwam er niet van natuurlijk. Maar toen de redactie van dit vakblad mij vroeg een bijdrage te leveren voor de jubileumeditie van KBM, dacht ik terug aan dat mooie archief. Op een vrije middag ben ik wezen neuzen, maar waar begin je als je maar een paar uur tijd hebt. Wil je alles uitvoerig lezen dan kun je er wel een week voor uittrekken, laat staan als je er over wilt schrijven, dan komt eerder een maand in beeld. Dus heb ik mij beperkt tot jaargang 1966, mijn geboortejaar. Relletje met RIB

De Band was in die tijd nog het officieel orgaan van de federatie van Nederlandse verenigingen voor de kantoorboekhandel. De federatie is de huidige Novaka. In 1966 was er naast de relletjes tijdens het huwelijk van Prinses Beatrix en Claus, ook een heuse rel in onze branche. Wat is het geval? Uit een artikel met de titel ‘Samenwerking of tegenwerking’ in vakblad De Band hierover een aantal citaten: “Het Rijks Inkoopbureau, dat zich voorheen bemoeide met de leveringen van de talrijke overheidsdiensten, en aanverwante organisaties, heeft nu het oog gericht op de belevering van alle scholen, van groot tot klein,

100 JAAR KBM • JUNI 2018

in ons land.” In een schrijven aan alle hoofden van de scholen staan namen van leveranciers van de kantoorvakhandel waar men rechtstreeks, ook met kleine orders van 25 gulden, kan bestellen tegen prijzen die vaak onder de inkoopprijzen van de vakhandel is. “En wel redelijk denkend mens in onze branche, zal zich verheugen over deze gang van zaken? Niemand zou U zeggen.....willen leveranciers hieraan hun medewerking verlenen? Ja, die zijn er, inderdaad. Maar ze zeggen: we kunnen moeilijk anders, want...en noemen ze een aantal argumenten, sommigen niet onredelijk lijkend, andere zonder meer verwer-

Historisch 1966 Tekst: Jos van Dalfsen

pelijk”. Conclusie de vakhandel voelt zich ernstig bedreigd en het federatiebestuur blijft zich in zetten middels dialoog met leveranciers om te blijven samenwerken. “Want alleen daarvan kunnen we allen enig heil verwachten. Beslist niet van tegenwerking, zoals die thans zo dreigend is”, vermeldt het vakblad. In een brief van het federatiebestuur aan de leden wordt het standpunt middels een protest aan het Rijks Inkoopbureau weergegeven met daarin punten als unfaire concurrentie, margeverwatering, branchevreemde productgroepen, misbruik monopolie-positie en niet naleven van regels uit het Vestigingsbesluit Kantoorboekhandel. De federatie roept het RIB op om de levering van kantoorartikelen aan scholen te staken of proportioneel terug te brengen. Achteraf kunnen we stellen dat het RIB geen gehoor heeft gegeven aan de oproep, maar achter de schermen hebben de fabrikanten wel toezeggingen gedaan aan de kantoorvakhandel, zodat de dreiging minder groot is gebleken.

Cash & Carry in opkomst

Een andere discussie in 1966 was de opkomst van Cash & Carry-depot, een bekend voorbeeld is de Makro. De Band schrijft hierover: .........het Cash & Carry-depot is een groot magazijn, dat voor detaillisten toegankelijk is en waar men naar eigen inzicht en behoefte volgens het zelfbedieningssysteem de in te kopen goederen kan uitzoeken en meenemen....... De ontwikkeling van deze C+C-depots is vooral in West-Duitsland aanleiding geweest tot diepgaande discussie van de kantoorboekhandel, waarbij het ging om de vraag: Is dit systeem ook voor onze branche geschikt?

<tk>Welke onderwerpen kwamen er verder in 1966 voorbij? De ontwikkelingen in E.E.G. (Europese Gemeenschap), branche verbreding, opkomst cash & carry, nieuwe posttarieven (postzegel op brief tot 20 gram kost dan 20 cent), aanpassing regels voor het vakdiploma. Verder valt mij tijdens het doorbladeren op dat 90% van de adverteerders van destijds niet meer bestaat. Uiteraard wel een aantal merknamen zoals Novus, Pelikan, Sellotape, Lega, Lero, Parker, Trodat en Waterman, om er maar een paar te noemen. Deze merken hebben inmiddels elders onderdak gevonden.

En verder buiten ons vakgebied?

In het buitenland staat Azië in het middelpunt van de belangstelling. De oorlog in Vietnam escaleert. En Soekarno raakt de macht kwijt in Indonesië. Soeharto neemt de macht over. In China breekt de Culturele Revolutie uit, die duizenden mensen het leven kost. En in Nederland maakt de nacht van Schmeltzer een einde aan het kabinet Cals. Maar 1966 is vooral het jaar van de rookbommen en rellen tijdens het huwelijk van prinses Beatrix en Claus van Amsberg in Amsterdam. De geboorte van ondergetekende heeft het journaal net niet gehaald ;-) Jos van Dalfsen, VWC Kampen

Het systeem van de zelfbedieningsgroothandel ontstond in de jaren twintig van de vorige eeuw in de Verenigde Staten. Na de Tweede Wereldoorlog waaide het fenomeen over naar Europa en begin jaren zestig naar Nederland. In de jaren zestig was vooral in levensmiddelenhandel dit een grote trend, waar naast deze goederen ook aanverwant producten zoals kantoorartikelen worden verkocht. Branchevervuiling is hier begonnen, en is zoals we nu weten nog steeds een actueel onderwerp. Ook de kantoorvakhandel verkoopt inmiddels artikelgroepen als facilitair, persoonlijk bescherming, gereedschap et cetera in het assortiment.

Vestigingcijfers in 1966

Uit de cijfers van het Centraal registratiekantoor Detailhandel/ Ambacht uit Den Haag blijkt dat er in 1966 bijna 3800 vestigingen zijn in onze branche (inclusief boekhandel). De branche bestaat uit vier groepen. Er waren in de groep Kantoorbehoeften 1177 vestigingen. In de groep Boeken en Kantoorbehoeften 1316 vestigingen en in de groep Boeken 891 winkels. En tenslotte in de groep handel in kantoormachines en -kantoormeubelen waren er 393 vestigingen. Alles bij elkaar dus 3777 vestigingen. Kantoorvakandel in 1966 100 JAAR KBM • JUNI 2018

Productnieuws

Ahrend introduceert de Well Collection Kantoorinrichter Ahrend onthult vandaag de Well Collection, een multi-inzetbare serie stoelen die gericht zijn op comfort. Een stoel die zowel op kantoor, als in de wachtkamer of de coffee lounge goed inzetbaar is. Het geheim van de stoel volgens Ahrend? De organische vorm van het kunststof kuipje. En de relatief hoge rugleuning, die naar achteren veert. Dat maakt dat je heel relaxed achterover kunt leunen, iets actiever kunt zitten, of juist heel actief kunt werken. Designer Kees de Boer begon met het ontwerpen van één bezoekersstoel, maar uiteindelijk is het een serie geworden met acht verschillende modellen. Van eenvoudige bezoekersstoel tot volledig gestoffeerde boardroom chair – de Well is breed inzetbaar. Met de ruime keuze aan onderstellen, kleuren én stofferingsmogelijkheden maak je een Well op maat, volledig aangepast aan zijn omgeving. www.ahrend.nl

Klaar voor de toekomst met nieuwe Sennheiser SDW 5000 DECT headset serie De SDW 5000 Serie van Sennheiser moet nieuwe normen voor draadloze DECT-headsets stellen. Volgens de fabrikant biedt de serie toekomstbestendige flexibiliteit, communicatiekwaliteit van de volgende generatie en geavanceerde beveiliging voor moderne werkomgevingen. Audiospecialist Sennheiser heeft de SDW 5000 Serie gelanceerd, speciaal ontworpen voor de mobiele, samenwerkende werkplekken van vandaag en ontwikkeld met het oog op de toekomstige behoeften van bedrijven. De SDW 5000 helpt om de flexibiliteit en ervaring van zowel gebruikers als IT-managers te verbeteren, met een enkel headsetsysteem dat naadloos

verbonden kan worden met meerdere apparaten en interfaces. Super-wideband geluid levert een spraakervaring die verder gaat dan de conventionele zakelijke standaarden, terwijl geavanceerde beveiligingsprotocollen de vertrouwelijkheid van gesprekken garanderen, stelt Sennheiser. Sennheiser's SDW 5000 Serie headsets moeten toekomstbestendige flexibiliteit en functies bieden om ondernemingen te helpen zich aan te passen aan nieuwe vereisten en uitdagingen. Ze zijn naar eigen zeggen ontwikkeld om een probleemloze communicatie mogelijk te maken in moderne werkomgevingen. www.sennheiser.nl

Brother: compacte kleurenlabelprinter voor het kantoor Vanaf nu is het voor bedrijven en kantoren mogelijk om opvallende labels in kleur af te drukken met de nieuwe, innovatieve kleurenlabelprinter van Brother. De Brother VC-500W labelprinter maakt labels in alle gewenste kleuren met behulp van de ZINK Zero Ink™ technologie. Het printen van kleurenlabels is nu beschikbaar en betaalbaar dankzij rolcassettes die gebruikmaken van het populaire ZINK papier™ met kleurkristallen. De kristallen worden bij verhitting geactiveerd met als resultaat een hoogwaardige, kleurenafdruk zonder het

100 JAAR KBM • JUNI 2018

gebruik van inkt. Omdat de printer gebruik maakt van cassettes met doorlopende rollen, is het mogelijk om labels tot wel 40 cm lengte op maat te ontwerpen en af te drukken. Dankzij de mogelijkheid om snel labels in kleur af te drukken, is de compacte printer ideaal voor zeer diverse omgevingen zoals kantoren, horeca, evenementen, voedselproductie, faciliteitenbeheer en onderwijs, maar ook geschikt voor de thuis- en hobbymarkt. www.brother.nl

Productnieuws

Antalis lanceert Coala Textile

Toepassingen van de Océ Colorado 1640 Tijdens de afgelopen FESPA 2018 in Berlijn presenteerde Canon Europe toepassingen voor zakelijke klanten die zijn geproduceerd op de Océ Colorado 1640 roll-to-roll grootformaatprinter, waarbij gebruik is gemaakt van Canon’s innovatieve UVgel-printtechnologie. Twee afzonderlijke printers tonen naar eigen zeggen de hoge productiviteit van deze technologie en de veelzijdigheid van de toepassing. Om het toepassingsgebied van de Océ Colorado 1640 te demonstreren, werd een reeks hoogwaardige decoratieproducten live geproduceerd. Van behang, vloergraphics en fine art fotoprints op canvas tot meer traditionele grootformaattoepassingen, zoals banners en zelfklevende graphics. Ondernemers van printbedrijven konden ook een scala aan grafische en decoratieve toepassingen bekijken die zijn geproduceerd door Océ Colorado 1640-gebruikers, zodat ze de bijzondere eigenschappen van de Canon UVgel-printtechnologie kunnen ervaren en hun mogelijkheden kunnen uitbreiden.

Nespresso en Caran d’Ache: balpen van gebruikte koffiecapsules Niet alleen plastic is recyclebaar, ook aluminium koffiecapsules. Dat bewijzen Nespresso en Caran d’Ache met hun nieuwe balpen: de 849 Nespresso. Deze pen is gemaakt van gebruikte koffiecapsules en is onderdeel van de Caran d'Ache Office-collectie. De samenwerking is onderdeel van het Second Life-project van Nespresso. Door te laten zien hoe koffiecapsules een tweede leven krijgen, hopen de partijen het recyclen van aluminium capsules aantrekkelijker te maken. De glanzende donkerblauwe kleur van de Nespresso Dharkan-capsules en de unieke stijl van het 849-model van Caran d’Ache samenbrengen in één pen – dat was de technische uitdaging waarmee de twee Zwitserse bedrijven in de werk

plaats van Caran d’Ache in Genève aan de slag gingen. Het resultaat is een stijlvol accessoire dat modieus en elegant, maar vooral ook duurzaam is. De 849 Nespresso-balpen is direct herkenbaar aan zijn zeshoekige vorm. De iconische vorm van de 849 voldoet aan alle industriële ontwerpvoorschriften en ergonomische principes van het bedrijf. Ook schrijft de pen uiterst comfortabel. De uitzonderlijke prestaties van de Goliath-cartridge versterken het tijdloze ontwerp.

Tijdens FESPA in Berlijn van 15 tot 18 mei 2018, presenteerde Antalis Coala Textile, textiel om grote ruimtes sfeervol en comfortabel in te richten. De interieurtrends van dit jaar laten zien dat mensen naar gezelligheid, geborgenheid en warmte in een interieur zoeken. De innovatieve Coala Textile collectie bestaat uit 27 producten die gemakkelijk gepersonaliseerd kunnen worden. Het biedt gebruikers daarom alle mogelijkheden om bijvoorbeeld hotels, musea of restaurants te voorzien van een bepaalde sfeer of design. De belangrijkste producten zijn: • Coala Wallcover Textile: Zelfklevend textielbehang, makkelijk aan te brengen en ook verkrijgbaar in wit en zilver. • Coala Textile Sound Line: Geluidsabsorberend textiel, ideaal voor meeting rooms en kantoren. • Coala Textile Window Soft: Textiel als zonwering en raamdecoratie. Bij elkaar passend raamtextiel en behangpapier zorgen voor een sfeervol interieur. www.antalis.nl

www.carandache.com www.nespresso.com/secondlife

100 JAAR KBM • JUNI 2018

Marktcijfers

Een goed begin is het halve werk Tegeltjeswijsheid ten top. De totale stationery-markt is niet geheel positief, maar gaan we bij de pakken neerzitten? Zeker niet! Uitdagingen genoeg in de stationery-markt.

De eerste vier maanden van 2018 zitten er weer op. Wij constateren een daling van 2,7% in volume en 5,5% ,ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar, in omzet voor de totale stationery-markt, zoals gemeten in het GfK Leaderpanel.

Consumentenmarkt

Daarentegen geven de groepen Aantekenboeken, Plannen/Presenteren en Schrijf-/Correctiematerialen de eerste vier maanden wel een positief beeld. De retailers die aan de consument verkopen laten alleen een plus in afzet bij Plannen en Presenteren zien. Voor de omzet ziet het er niet zo rooskleurig uit. Hoewel minder negatief dan de zakelijke markt, daalt de consumentenmarkt nog met een 3% in omzet. Bij Aantekenboeken/blaadjes/formulieren komen wij twee producten tegen, die een groei in aandeel laten zien. Zowel in omzet als in afzet stijgen de notitieblokken/blaadjes en het schrijfpapier.

Zakelijke markt

In de zakelijke markt zien wij bij Kantoormachines en Onderdelen dat de lamineer-accessoires en de papiervernietigers in afzet en omzet toenemen. De belangrijkste omzetdriver, de

100 JAAR KBM â&#x20AC;˘ JUNI 2018

multifunctionele printers, neemt binnen deze groep in omzetaandeel wel wat af. Multifunctionele printers dalen in aandeel in een groeiende markt. Het omzetaandeel gaat naar 31% voor de eerste vier maanden van 2018, met een aandeel van 32,5% in 2017. Binnen Plannen zien wij dat het aandeel van klemborden maandelijks toeneemt. Met in april van dit jaar al een derde van de markt binnen Plannen. Voor de eerste vier maanden is dit aandeel 9,8% in afzet en een 5,4% in omzet. Als we dit een trend mogen noemen, dan is dit een trendy product dat wij voornamelijk in de zakelijke markt vinden. Het aandeel van klemborden is hier nog beter zichtbaar met een aandeel van 19% in afzet en 10% in omzet, zeker een groep om in de gaten te houden. In het volgende nummer van KBM kunnen wij waarschijnlijk al het begin van de back-to-schoolperiode in kaart brengen. Iets om naar uit te kijken.

Ingeborg Zorn (Market Insights analyst GfK NL)

Marktcijfers

JAN 18-APR 18

JAN 18-APR

EENHEDEN IN DZD. 1%

15%

CARTRIDGES/TAPES/LINTEN

15%

BUREAUACCESSOIRES

34%

N ONDERDELEN

KANTOORMACHINES EN ONDERDELEN

PAPIER EN ETIKETTEN

PLANNEN EN PRESENTEREN

19% 4%

POSTKAMER/VERPAKKINGEN

16%

SCHRIJF-/CORRECTIEMATERIAAL

OVERIGE

14%

11%

ABSOLUUT 177,9 GROEI -5,5%

ABSOLUUT 34.940 GROEI -2,7%

JAN 18-APR 18 OMZET IN MLN. EURO 1%

NTEN

ERING

OPBERGEN EN ARCHIVERING

ADJES/FORMULIEREN

15%

4% 25% 8%

EREN

NGEN

OMZET IN MLN. EU

AANTEKENBOEKEN/BLAADJES/FORMULIEREN

16%

ATERIAAL

11% 11% ABSOLUUT 177,9 GROEI -5,5%

Sinds 2011 investeert Office World voor haar leden in een gedetailleerde marktanalyse voor de sector kantoorartikelen. De rapportage die ieder kwartaal wordt samengesteld door GfK geeft inzicht in marktgrootte, trends, productgroepen en verkoopkanalen (obv GfK Leaderpanel). In de totaalrapportage worden meer dan 150 productgroepen uitgelicht. Op verzoek van Office World is GfK gestart met rapportages op meer gedetailleerd niveau. Voor een selectie van productgroepen wordt aanvullend inzicht gegeven in de ontwikkelingen van de belangrijkste producteigenschappen en merken (obv GfK Panelmarkt).

100 JAAR KBM • JUNI 2018

Magenta Communicatie: DĂŠ contentspecialist voor de branche Wist u dat Magenta naast vakbladen, websites en meetings ook steeds vaker actief is als contentprovider van leveranciers en vakhandels.Wilt u uw (online) zichtbaarheid vergroten? Een betere SEO? Wij leveren op regelmatige basis kwalitatieve content in de vorm van artikelen en berichten. En zorgen dat deze via uw en onze kanalen optimaal onder de aandacht van uw doelgroep komen.

www.magentacommunicatie.nl

Maak kans o https://woordzoekerfabriek.nl/print.php?puzzleid=d6fb6d72fee38... p Lu n met P chen e Dammater n.

int de woordzoeker

van 1

Puzzel

KBM 100 W

ARCHIEFKAST BACKTOSCHOOL BANNER BLOGS BUREAUACCESSOIRES Antwoord: BUSINESS COMMUNICEREN COVER DATABEVEILIGING FLIPOVERS INKT Welkom op de puzzelpagina van KBM 100 jaar INSTEEKHOEZEN KANTOORARTIKELEN

ARCHIEFKAST BACKTOSCHOOL BANNER BLOGS BUREAUACCESSOIRES BUSINESS COMMUNICEREN COVER DATABEVEILIGING FLIPOVERS INKT INSTEEKHOEZEN KANTOORARTIKELEN KANTOORBRANCHE KANTOORVAKHANDEL LABELPRINTER LETTERTYPE LEZERSPANEL LOGO MAGAZINES MARKERS OFFICEPRODUCTS OFFLINE ORDNER PAPIER PAPIERVERNIETIGER PRINT PRINTER PRODUCTNIEUWS PROJECTIE RESELLERS RUGTAS SAMENWERKING SCHRIJFBLOKKEN SCHRIJFWAREN STEMPELS STIFTEN WANDPLANNER WEBSHOP

Is het moeilijk of eenvoudig, lukt het wel of lukt het niet? dat kun je alleen maar zeggen als je straks na het wegstrepen van de juiste woorden de oplossing ziet. 14-06-18 13:23 Stuur de oplossing naar simone@magentapublishing en maak kans op Lunchen met Peter Damman.

100 JAAR KBM â&#x20AC;¢ JUNI 2018

Kantoorplein 'Nederlander

is liever lui da

n veilig'

Stiekem meekij ken op de mob iele telefoon, lap de helft (41%) va top of tablet va n de Nederland n een ander? W ers geeft toe so e zijn er allemaa Dat concludeert ms nét iets te nie l wel eens schu Fellowes, special ldig aan. Bijna uwsgierig te zijn. ist in kantooroploss gierige aagjes kij ingen, na onde kt het grootste rzo ek on de de el r 526 Nederland (36%) af en toe liefst één op de ers. Van deze gr op andermans tien (11%) heeft oep nieuwsscherm. 5 proc wel eens vertrou ent spiekt altijd Ondanks dat m we lijke informatie bij als ze de kans ensen graag m krijgen. Maar ee n an ee de kij r ken op anderm gespot. procent van de ans device, lijkt respondenten ge pr iva cy nie t eft bij aan dat ze geen iedereen hoog zich niet druk m op de agenda te maatregelen ne aken om privacy men om te voor staan. 18 . Daarnaast lijkt komen dat ande schermen. 7 procent liever ren meekijken, lui dan veilig: zij omdat ze vinden het te ve Toch wordt door el moeite om hu een deel van de n ap paraat af te Ne derlanders al we te houden. Uit he l maatregelen ge t onderzoek blijkt tro ffe n om na pottenkijkers zo melijk ook dat ru procent een sp veel mogelijk bu im een kwart va eciale privacy filt iten de deur n de respondent er gebruikt. Daar en zijn scherm gebruiken in he na ast zegt 45 proc afdekt (28%) en t openbaar. ent zijn mobiele dat 2 telefoon, laptop of tablet überha upt niet te

Ahrend ontvangt PSO trede 3 certificaat Onlangs ontving Eugène Sterken, CEO Konin klijke Ahrend, tijdens de officiële uitreiking bij dochterondernem ing Presikhaaf Schoolmeubelen in Arnhem uit handen van Yuri Starrenburg, bestuurder PSO-Nederland het certificaat PSO trede 3. Hiermee hebben Koninklijke Ahrend en dochterond ernemingen Ahrend Nederland, Gispen Nederland en Presik haaf Schoolmeubelen, naar eigen zeggen de erkenning gekre gen nu ook officieel koploper te zijn op het gebied van Socia al Maatschappelijk ondernemen. Maatschappelijk verantwoord en betrokken onder nemen is verankerd in onze organisatie'', vertelt Eugène Sterke n, CEO van Koninklijke Ahrend: "De certificering op trede 3 maakt ons trots maar ook blij. Blij omdat we met dit keurmerk een uitstekende, onderscheidende marktpositie hebben verwo rven. Als bedrijf werken wij ook steeds meer met leveranciers en partners die ook sociaal ondernemen.” Koninklijke Ahrend en haar dochterondernem ingen tellen circa 200 werknemers met een afstand tot de arbeid smarkt. Zij zijn werkzaam in de (de)montage van kantooren schoolmeubilair. Met de PSO ladder kunnen organisaties laten zien welke inspanningen zij leveren om iedereen een kans te geven in onze maatschappij. Op de foto: v.l.n.r. Eugène Sterken, CEO Konin klijke Ahrend, Maurits van Berckel, Commercieel directeur Gispe n, Wim de Goei, Managing Director Presikhaaf Schoolmeub elen en Roy Fuijk, Commercieel directeur Ahrend.

100 JAAR KBM • JUNI 2018

or van Leeuwar Panasonic spons den-Fryslân 2018heeft onlangs een sponsorover-

n 2018 . Leeuwarden-Fryslâ Panasonic gesloten siness divisie van Bu de n eenkomst met de f leverancier va nt wordt exclusie in de De elektronica-giga enten die dit jaar em n voor alle even visuele oplossinge atsvinden. d van Europa pla Everaert, culturele hoofdsta de Benelux, Karl or try Manager vo kkum. Be n Panasonic’s Coun ecteur Tjeerd va t contract met dir een is ondertekende he 18 ring van LF20 sonic naar sponso atiern Int De stap van Pana jaar ook de dbedrijf omarmt dit en te ots logische: het werel één van de gro Performing Arts, un mk onal Society for the diu voor de po ationale netwerken nco t he belangrijkste intern n gastheer va jaar toegekend als . nd vo ats sten. LF2018 is dit i in Friesland pla tot en met 15 jun uit s tie gres, dat van 11 cili MHB Event Fa nauw samen met LF2018 Panasonic werkt cieel sponsor van offi h nu eveneens ducpro Bolsward, die zic le de audiovisue men realiseren zij mag noemen. Sa ties.

sonic) en Tjeerd Karl Everaert (Pana 18) warden-Fryslân 20 van Bekkum (Leeu

Kantoorplein

OKI ver

sterkt h

et mark

eting- e Om de n sales samenw e rk team v ing tuss gesteld en Sales an de C en de a en Mark fzonderl entral R Nieuw d e ti ijk n e verantw g nog v aarbij is egion erder te oordelijk onder a v e h rs le verko e te d n e d rk n van de ere de V en, heeft op in no a la lu O n e o d K rd e I en Volum n samen zijn Cen en zuid ten. Daa tral Reg gevoegd e-Sales in de ge rnaast z ion Team -splitsin hele Ce onder d al Ibrahim g n centrale opnieuw tr e naam v a a n l Region Ahmet te d e . v ‘One Ce e samenrk evenals oopafde rugkere ntral Re een verd lingen e n in de C Het vert gion’. n ook d ere uitb icaal verk entral R e splitsin reiding v egion als oopteam Fassben an de S g van d Volume voor de e region alesteam der, Sen Sales an C e n aio tr s voor v r a l Region Manage d Marke rol veran erticale r Region ting Dire staat on twoorde marka c d l to e S lij r r k a le v le worden iding va an de E s South Noord e n Key A uropese voor he , leidt de n de Be t ontwik ccount nieuwe NeLux. M k in divers e a k W le n ra n a e c g z e ht Tijs W er Basti enaar (5 n verder e nation an Dach 4) heeft ezenaar professio ale en in . Naast Xerox e de afge het verk nalisere ternatio n meest Maik lopen ja oopteam n van he nale sale re re n c t noord. H s ru e re n ime erva en busin sellerka t bij Eps De pers ij zal in d naal bin ring opg on. ess dev onele uit eze nen de elopmen edaan b breiding Marketin regio Du tfuncties innen de van de m g is een itsland . Zo is h printing arketing s ta ij & p o nder me imaging en verko Thomas in de in er werkz het beg markt opteam Seeber, in van d s evena aam ge Vice Pre it jaar in ls weest b sident v d e grensov geslage ij HP, an de C erschrijd n weg o entral R ende ve m te we egion (D rvlechtin rken volg ACH & g van S ens de E BeNeLu ales en x). uropese gedach te, bekle mtoont 100 JAAR KBM • JUNI 2018

Redactie Dienstverlening Brancheorganisatie

Novaka telefoon: (020) 664 55 21

Schrijfwaren Pilot pen

Valk Solutions B.V.

Wijststraat 15A 5384 RA Heesch telefoon: (0412) 64 99 72 info@pilotpen.nl www.pilotpen.nl

Postbus 101, 3417 ZJ Montfoort Vlasakker 5, 3417 XT Montfoort telefoon: (0348) 431 490 fax: (0348) 437 442 info@valksolutions.nl www.valksolutions.nl

Groothandel Adveo Nederland BV Victorialaan 15 5213 JG – ’s Hertogenbosch tel.: +31 (0)36 54 91 030 fax: +31 (0)36 54 91 039 e-mail: info.nl@adveo.com www.adveo.com

Prios BV Prios biedt u een uitgebalanceerd assortiment kantoorartikelen. U treft uiteraard de bekende A-merken aan, maar ook bieden we een complete range private label producten, die u in staat stellen aantrekkelijke marges te behalen. Bij Prios betaalt u geen lidmaatschap of orderkosten. Bij Prios gaat het om de kern van de zaak: u voorzien van de juiste artikelen tegen de beste prijs op het juiste tijdstip. Prios BV Valkenburgerlaan 21 2103 AK Heemstede T: 023-7436175 E: info@prios.nl W: www.prios.nl

100 JAAR KBM • JUNI 2018

Winkelautomatisering

Bureau-accessoires

tesa BV Stationsplein 3-1 1211 EX Hilversum T: +31 35 62 50 200 F: +31 35 62 50 240 E: tesa.operations@tesa.com

Opberg- en archiverings-middelen

Winkelautomatisering speciaal voor boeken kantoorvakhandel. Naadloze aansluiting met het elektronisch berichtenverkeer (artikelgegevens, pakbonnen en orders) van CB en Quantore. Aansluiting op de grootste databank van Nederland voor alle elektronische artikelgegevens binnen de boeken kantoorvakhandel. Koppelmogelijkheden voor uw webshop en boekhouding. Automatisering van Valk Software is compleet zonder verassingen achteraf. Bezoek onze website en neem vrijblijvend contact met ons op.

Inkooporganisatie

Archiefsystemen

Jalema telefoon: (077) 476 76 76 www.jalema.com.

Quantore Europe BV Quantore Kantoorartikelen voor iedereen www.quantore.com

Redactie Etiketten

Kantoor- en werkplekartikelen MAUL GmbH J.Maulstrasse 17 D-64732 Bad Konig (D) Tel ; + 31 6 5468 6068 + 49 606 3 502 266 (Nls) k.broekman@maul.nl www.maul.nl Producent van MAUL , Hebel • Bureau-verlichting o LED, Spaarlamp of halogeen Op, aan of naast elk bureau • Kantoorartikelen o Klemmen, klemborden, schrijfmap, boekensteun, bureauaccessoires • Werkplekinrichting o Werkplekuitbreiding, beamertafels, voetensteun • Visuele communicatie o White-,prikbord, flipover, accessoires • Brief-, pakketwegers MAUL biedt 1000 kantoorartikelen voor BTB en BTC. In de diverse categorieen levert MAUL naast klassieke ook veel innovatieve, kleurrijke maar hoogwaardige producten. Dit assortiment is ook veelal leverbaar in een blister of doosverpakking. Altijd minimaal 2 jaar garantie op het gehele assortiment.

Avery Avery produceert voor elke gewenste toepassing etiketten en kaartproducten die consumenten helpen met het organiseren van hun dagelijks leven, zowel op het werk als thuis. De meeste producten zijn eenvoudig zelf te bedrukken met de printer of kopieermachine. Daarom biedt Avery gratis gebruiksvriendelijke Avery Design & Print Online software en templates aan via www.avery.eu/print (werkt met PC, Mac en tablet; Android, iPad, Kindle). Avery staat voor kwaliteit en geeft 100% garantie op het storingvrij bedrukken van producten. Wij mogen rekenen op een trouwe aanhang van gebruikers en dat belonen we graag met een cadeau. Veel van onze producten bevatten een voucher die te verzilveren is op www.avery.eu/cadeau. Avery Benelux De Bouw 107, 3991 SZ Houten Tel.: +31 (0)30 263 21 21 e-mail: service@avery.nl www.avery.eu

ICT & Ergonomie Backshop Healthy Computing BV Gespecialiseerd distributeur voor: • Ergonomische muizen • Rollermuizen • Ergonomische toetsenborden • Compacte toetsenborden • Laptop- en Tabletstandaards • Ergonomische accessoires Backshop is sedert 20 jaar adviserend distributeur voor de ICT- en kantoorinrichting branche van ergonomische hardware en accessoires. Backshop representeert naast eigen producties, de belangrijkste wereldspelers zoals MiniCute, Kinesis, Goldtouch, Contour Design, Evoluent, Fellowes, 3M, Human Scale, RH, HAG, XKeys en vele andere merken in de Benelux. Backshop Enjoy Ergonomics BV Vareseweg 43 3047 AT Rotterdam 010-4702611 info@backshop.nl www.backshop.nl www.minicute.nl www.evoluent.nl Avery produceert voor

the label company

Papier Double A International Network B.V.

Herma Benelux B.V. Gildeweg 11, 3771 NB Barneveld telefoon: (0342) 82 02 17 fax: (0342) 40 07 22 www.herma.nl info@herma.nl

Oostplein 423 3061CH Rotterdam Tel. + 31 - (0)10 222 9090 Fax + 31 - (0)10 222 9080 info@DoubleApaper.nl www.DoubleApaper.nl

100 JAAR KBM • JUNI 2018

Eeuwfeest

Novaka viert groots eeuwfeest in Amsterdam

Helpen om te winnen Niet alleen KBM maar ook Novaka viert dit jaar haar eeuwfeest. Op vrijdag 15 juni pakte de Kantoorbranchevereniging stevig uit met een groots feest in het fameuze Amsterdamse The Grand. 100 jaar Novaka in vogelvlucht.

Nummer 2 van Inova, het nieuwe magazine van Novaka, bevat een uitgebreid artikel over die honderd jaar. “Lag in de vorige eeuw het accent in het verenigingsbeleid nogal eens op het ondersteunen van leden om niet te verliezen, tegenwoordig ligt dat op helpen om te winnen. Wij geven de voorzet, aan onze leden om er iets moois mee te doen en gesterkt met ons de tweede verenigingseeuw in te stappen’, aldus duidt Novaka-voorzitter Frans Davelaar de ontwikkeling. Novaka – voluit: de Nederlandse Vereniging van Ondernemersvakhandelaren in Kantoorinrichting en Administratiemiddelen – werd officieel opgericht op 22 februari 1979, als voortzetting van verschillende verenigingen van kantoorboekhandelaren. Al die entiteiten kwamen voort uit de middeleeuwse gilden die precies honderd jaar geleden – in 1918 – hun krachten bundelden in de Vereniging tot Bevordering van de Belangen des Boekhandels. Een eeuw waarin de vereniging zich heeft ingezet om de belangen van de kantoorbranche zo goed mogelijk te behartigen, maar wel steeds op andere wijze, passend bij de geldende opvattingen in het tijdsgewricht. Zo draaide het in de eerste decennia om het afschermen van de eigen markt, in de geest van de gilden. Nu gaat het er vooral om de leden te ondersteunen bij de razendsnelle veranderingen die hun businessmodel door de digitalisering moet ondergaan. Maar zowel in de crisis- en oorlogsjaren, de naoorlogse bloeiperiode als in het huidige internettijdperk stond en staat centraal de vraag: wat is het beste voor onze leden?

wordt geconstateerd: ‘Het is ten zeerste te betreuren dat vele collega’s zich geheel door de huidige toestand laten terneer drukken. Zij missen hierdoor het initiatief om weer nieuwe plannen te maken, welke tot verbetering van de verkoop kunnen leiden.’

Kantoormeubilair as a service

Vandaag de dag is de aandacht gericht op de digitalisering die ook de wereld van de kantoorbranche in hoog tempo verandert. Het accent van de activiteiten van Novaka ligt daarom tegenwoordig veel op het ondersteunen van haar leden bij het vernieuwen van hun businessmodel. Ze te stimuleren hun aanbod en organisatie voortdurend aan te passen aan de actuele wensen van de markt, om zo concurrerend te blijven. De branche moet innoveren, de vleugels uitslaan en dat gebeurt ook: een kantoorbranche met uitsluitend het kernassortiment bestaat niet meer. Steeds meer kantoorvakhandelaren worden ondernemers die het digitale tijdperk omarmen, hun showrooms veranderen in ‘experience centers’ vol slimme, met internet verbonden systemen en die circulair meubilair ‘as a service’ in de markt zetten. Toch zijn er nog genoeg collega’s die niet snel genoeg innoveren. Het toenemende belang van scholing – inclusief het verwerven van subsidiegelden daarvoor – leidde in 2009 tot de oprichting van de Novaka Academy BV. Die verzorgt training in klantgerichtheid, ontwikkeling van persoonlijk leiderschap en helpt medewerkers zich te ontwikkelen tot de flexibele en initiatiefrijke persoonlijkheden.

Nederlandsch fabricaat

Zo werden de handelaren in 1918 aangemoedigd toch vooral producten van Nederlandse bodem te verkopen. Die hadden toen nog de naam inferieur te zijn aan die uit Duitsland en Engeland, maar de handel met die landen was door de Eerste Wereldoorlog goeddeels tot stilstand gekomen. ‘Kantoorboekhandelaren, zeg het uw clientèle: gebruik Nederlandsch fabricaat!’, zo luidde de oproep. Want zo kon de branche, ondanks die schaarste, omzet blijven maken. In 1939, kort voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog,

100

100 JAAR KBM • JUNI 2018

Medio juni werd die honderd jaar aan belangenbehartiging gevierd met een groot feest voor de leden in Amsterdam. Voordrachten van cabaretier en televisiepresentator Arjen Lubach en van econoom en journalist Mathijs Bouman maken onderdeel uit van het programma.

DA N K BA A R W E R K E N S N E L R E S U LTA AT I N BR I L JA N T E , HELDERE KLEUREN MET DE

10 kleuren voor honderden tinten want de kleuren kunnen over elkaar heen worden gezet en... meteen droog! Dit alles maakt de EDDING 3000 tot de ideale viltpen: werkelijk briljante kleuren van het felste rood en zonnig geel tot diep-zwart. Elke kleur is veilig geborgen in handige, lichte en onbreekbare houder, die net zo prettig als een vulpen in de hand ligt. De fijne, puntige stift glijdt als een penseel zo licht over het papier. De lijn of het ingekleurde vak is meteen droog en watervast. Papier wordt niet vochtig en krult dus niet. Honderden, ja misschien wel duizenden tintvariaties worden mogelijk!

edding 3000 in dozen van 10 stuks - assorti of in ĂŠĂŠn kleur

edding Benelux B.V. feliciteert de KBM met hun 100 jarig jubileum!

Op 100 jaar moet Avery nog even wachtenâ&#x20AC;Ś

â&#x20AC;Ś al heeft Ray Stanton AVERY sinds zijn uitvinding in 1935 van het zelfklevende etiket absoluut voor een revolutionaire doorbraak in ons dagelijkse leven gezorgd!

KBM van harte gefeliciteerd!

Ontwerp & bedruk het perfecte etiket via