NEW YORK • PENNSYLVANIA • CONNECTICUT • NEW JERSEY • MASSACHUSETTS
ER KURI P L U S
P O L I S H NUMER 1522 (1822)
W E E K L Y
ROK ZA£O¯ENIA 1987
M A G A Z I N E
TYGODNIK
11 LISTOPADA 2023
PE£NE WYDANIE KURIERA W INTERNECIE: WWW.KURIERPLUS.COM
í Odszkodowanie za wypadek w metrze – str. 5 í Ró¿a Sobañska – „Ró¿a Sybiru” – str. 8-9 í Miasto w deszczu – str. 10 í Kiedy nale¿y siê renta ma³¿eñska – str. 13 í Kajzerka – str. 15 í Od 85 lat z dum¹ promuj¹ polski folklor – str. 15
Tomasz Bagnowski
Biden straci³ zaufanie Jak wiemy w amerykañskiej wersji demokracji, inaczej ni¿ wszêdzie na œwiecie, wybory prezydenckie wygrywa nie ten kandydat, który uzyska wiêkszoœæ g³osów, tylko ten, który zgromadzi najwiêcej g³osów elektorskich. Liczba tych g³osów czêsto idzie w parze z wiêkszoœci¹, ale czasem nie. Tak by³o na przyk³ad w wyborach w 2016 roku. Kandydatka Partii Demokratycznej Hillary Clinton zdoby³a w ca³ym kraju o blisko 3 mln g³osów wiêcej ni¿ kandydat republikanów Donald Trump (48,2% – 46,1%) i przegra³a wybory. Ró¿nica w g³osach elektorskich by³a bardzo wyraŸna na korzyœæ Trumpa – 304 do 227. System ten jest wynikiem kompromisu osi¹gniêtego podcza ustalania amerykañskiej konstytucji, pomiêdzy politykami chc¹cymi wyboru prezydenta w wyborach powszechnych i tymi, którzy uwa¿ali, ¿e prezydenta powinien wybieraæ kongres. Ma on swoich zwolenników i przeciwników, ale dyskusja ta jest w gruncie rzeczy akademicka. W praktyce, ka¿dy ubiegaj¹cy siê o prezydenturê zdaje sobie sprawê z tego, ¿e by wygraæ, musi osi¹gn¹æ wiêkszoœæ w tzw. stanach wahaj¹cych siê, czyli takich, gdzie ¿adna z dwóch dominuj¹cych w Ameryce partii, nie ma wyraŸnej
przewagi i raz wygrywa kandydat demokratów, a raz republikanów. Takich stanów wylicza siê obecnie szeœæ: Georgia, Nevada, Arizona, Michigan, Pennsylvania i Wisconsin. Nie ma w¹tpliwoœci, ¿e to w³aœnie w tych stanach rozegra siê decyduj¹ca walka w przysz³orocznych wyborach, dlatego te¿ sonda¿e prezydenckie tam przeprowadzane s¹ niezwykle pilnie œledzone. W najnowszym badaniu, wykonanym przez Siena College, jeden z najbardziej miarodajnych sonda¿y politycznych w USA (85% trafnie przepowiedzianych wyników wyborów), Joe Biden przegrywa z Donaldem Trumpem doœæ wyraŸnie, w piêciu z szeœciu wahaj¹cych siê stanów. Biden ma przewagê jedynie w Wisconsin, ale nawet tam jest ona bardzo ma³a, ok. 2 proc. g³osów. W Nevadzie Trump prowadzi o blisko 11 punktów procentowych, w Georgii o 6 proc., w Arizonie i Michigan o 5 proc., a w Pensylwanii o 4 proc. Bior¹c pod uwagê, ¿e reszta stanów prawie na pewno zag³osuje zgodnie z przewidywaniami, czyli stany demokratyczne na Bidena, a stany republikañskie na Trumpa, kandydat republikanów mo¿e liczyæ na pewne zwyciêstwo wyborcze. í6
PLAKAT INSTYTUT PAMIÊCI NARODOWEJ
Na rok przed wyborami demokraci znaleŸli siê na prostej drodze do utraty Bia³ego Domu, a byæ mo¿e równie¿ szerszej pora¿ki w kongresie.
Kazimierz Wierzyñski - kronikarz polskiego losu Janina Lubera Kazimierz Wierzyñski, poeta, prozaik oraz twórca polskiego reporta¿u sportowego bêdzie bohaterem wielu nadchodz¹cych wydarzeñ w polonijnym ¿yciu literackim. Rok Kazimierza Wierzyñskiego, ustanowiony przez Sejm RP na 130-lecie urodzin poety, który przyszed³ na œwiat w 1894 r. w Drohobyczu, zbli¿a siê do nas wielkimi krokami. Z tego powodu spotykamy siê w Nowym Jorku z Wojciechem Wenclem, autorem biografii „Wierzyñski. Sens ponad klêsk¹”.
l Wojciech Wencel - autor biografii Kazimierza Wierzyñskiego
Janina Lubera: Bohater naszej rozmowy pozostaje jednym z mistrzów polskiego s³owa w skali ca³ego XX wieku. Jednoczeœnie to wspó³pomys³odawca i organizator wyœcigu kolarskiego Tour de Pologne oraz Plebiscytu Przegl¹du Sportowego, który w styczniu bie¿¹cego roku mia³ swoj¹ 88. edycjê. Sk¹d w biografii Kazimierza Wierzyñskiego, prócz wspania³ej twórczoœci lirycznej, tak silna potrzeba uczestnictwa w ¿yciu spo³ecznym i sportowym Polski okresu miêdzywojennego? Wierzyñski by³ sportowcem-amatorem. W czasach szkolnych uprawia³ lekkoatletykê, trenowa³ te¿ pi³kê no¿n¹ w juniorskiej dru¿ynie Pogoni Stryj. Sport by³ czêœci¹ jego ¿yciowej filozofii; wysi³kiem woli, który prowadzi do wyrobienia w cz³owieku charakteru heroicznego. Podobnie zreszt¹ poeta traktowa³ æwiczenia strzeleckie, samokszta³cenie czy turystykê górsk¹. Jego idea³y by³y zbie¿ne z programem Towarzystwa
Gimnastycznego „Sokó³” – tê¿yznê fizyczn¹ wi¹za³ z si³¹ moraln¹. Nie zapominajmy, ¿e w 1928 roku zosta³ z³otym medalist¹ na olimpiadzie w Amsterdamie. Wprawdzie jako autor „Lauru olimpijskiego”, ale punkty zdobyte w konkursie literatury i sztuki liczy³y siê do ogólnej klasyfikacji igrzysk. Dziêki Wierzyñskiemu reprezentacja Polski wyprzedzi³a m.in. Japoniê i Austriê. Pañska biograficzna praca o wrêcz imponuj¹cej skali zawarta we „Wierzyñski. Sens ponad klêsk¹” jest pe³na fragmentów wierszy i prozy. Co by³o inspiracj¹, tym magnesem w jego postaci, który sprawi³, ¿e poœwiêci³ Pan Wierzyñskiemu wiele lat swojego ¿ycia? Niez³omnoœæ. Wojenne tomy wierszy Wierzyñskiego, m.in. „Krzy¿e i miecze”, by³y czytane przez ¿o³nierzy genera³a Andersa w okopach. í 12