Kraftur 2. tbl. 2011

KRAFTUR

stuðningsfélag fyrir ungt fólk sem greinst hefur með krabbamein og aðstandendur

2.tbl. 2011

FORMANNSPISTILL

Hlín Rafnsdóttir formaður.

Af hverju að vinna frítt ef maður getur fengið greitt fyrir það? Sjálfboðastarf er um margt áhugavert fyrirbæri, ekki síst í markaðssamfélaginu þar sem allt er falt. Ofangreind spurning var sett fram í tengslum við sjálfboðaliðastarf og því ekki um að ræða að verið væri að leita að peningum til framfærslu. Til viðbótar við afraksturinn af vinnuframlagi sjálfboðaliða sem er þiggjendum til góða sýna rannsóknir að sjálfboðaliðar upplifa ánægju og tilgang í störfum sínum. Breytum því spurningunum.

Hvað gerir þú ekki nema fá borgað fyrir það?

Er eitthvað sem þú gætir ekki hugsað þér að fá borgað fyrir?

og er erfitt að gera sér í hugarlund hvernig sú starfsemi færi fram ef peningar bættust í spilið. Starfið er engu að síður mjög dýrmætt og raunar ómetanlegt fyrir félagið að geta boðið upp á jafningjastuðning. Myndbönd Stuðningsnetsins komu á vefsíðuna kraftur. org og Youtube í haust og hafa hlotið mjög góðar viðtökur. Þar kemur fram hópur fólks úr Stuðningsnetinu sem gefur einlæga og opinskáa innsýn í líf sitt. Þetta eru frásagnir sem bestu handritshöfundar gætu ekki leikið eftir því þetta er alvöru fólk með sannar sögur sem kalla fram bros og tár. Myndböndin eru kærkomin viðbót á þjónustu Stuðningsnetsins, nú geta allir farið á netið og fylgst með því hvernig fólk ræðir um veikindin og allt sem þeim fylgir. Áhorfandinn þarf ekki að bera upp spurningar heldur fær hann svör við fjölmörgum spurningum sem hann þorði aldrei að spyrja.

Mikilvægi tæknikunnáttu og samstarfshæfni Á vefsíðunni okkar er einnig að finna margt annað fræðsluefni og þar er birt í heild sinni bókin Lífskraftur: hagnýtar upplýsingar fyrir einstaklinga sem greinst hafa með krabbamein og aðstandendur þeirra.

Greinilegt er að upplýsingabyltingin hefur staðið yfir frá því ég átti í mínum veikindum því þá hafði netið ekki hafið innreið sína í tölvur almennings og við þekktum það aðeins af afspurn. Nú eru aðrir tímar og tæknikunnátta mikilvæg til að fóta sig í samfélaginu.

Hópur sjálfboðaliða Í Krafti Í Krafti er öflugur hópur sjálfboðaliða sem gera félaginu kleift að halda úti Stuðningsnetinu

Annar eiginleiki sem mikilvægt er að tileinka sér í dag er samstarfshæfni. Þar telur Kraftur að hann geti staðið mun betur

að vígi. Kraftur vill þess vegna beita sér fyrir heildstæðu samstarfi þeirra félaga sem sinna krabbameinssjúklingum og aðstandendum á Íslandi því við teljum að samstillt félög séu öllum til góða. Það er sýn Krafts að skjólstæðingar eigi aðeins að þurfa hafa samband á einn stað til að fá upplýsingar um hvaða félög þeir eiga erindi í og fá upplýsingar um þjónustu í boði. Við vitum að fleiri eru á sama máli og erum tilbúin í þá vinnu sem framundan er til að láta þá sýn verða að veruleika.

Félagleg réttindi og úrRæði Þegar fólk veikist af alvarlegum sjúkdómi eru fyrir hendi ýmiss úrræði í samfélaginu.

Fólk stendur þó oft misjafnlega að vígi hvað áunnin réttindi varðar. Lög um almannatryggingar, félagsþjónustu sveitafélaga og félagslega aðstoð eiga að tryggja að allir njóti lágmarks framfærslu.

Við þessar aðstæður nýtir fólk fyrst rétt sinn á vinnumarkaði en þegar honum lýkur taka sjúkrasjóðir stéttafélaganna við. Þegar greiðslur úr sjúkrasjóðum stéttafélaga falla niður geta tekið við greiðslur frá Tryggingastofnun ríkisins (TR) eða félagsþjónustu sveitarfélaga.

Greiðslur til sjúklinga eru þannig háðar öðrum tekjum og áunnum réttindum fólks á vinnumarkaði. Á forsíðu www. kraftur.org eru mjög góðar leiðbeiningar um félagsleg réttindi og úrræði í samfélaginu og ættu félagsmenn að kynna sér þær mjög vel og fá nánari upplýsingar frá Ráðgjafaþjónustu Krabbameinsfélagsins.

Blaðið STUÐNINGSFÉLAG FYRIR UNGT FÓLK SEM GREINST HEFUR MEÐ KRABBAMEIN OG AÐSTANDENDUR Skógarhlíð 8 / 105 Reykjavík Sími: 866 9600 / Stuðningssími: 470 2700 Skrifstofan er opin á mánudögum og miðvikudögum frá kl. 9:00-16:00 www.kraftur.org / kraftur@kraftur.org Reikningsnúmer: 327-26-112233 / Kennitala: 571199-3009 Starfsmaður: Hulda Bjarnadóttir / hulda@kraftur.org Formaður Krafts: Hlín Rafnsdóttir / hlinrafns@gmail.com

2

KRAFTUR

Stjórn Krafts: Árni Gunnlaugsson, Gísli Einarsson, Hulda Hjálmarsdóttir, Katrín Vilhelmsdóttir, Stefanía Björk Björnsdóttir, Unnur Guðrún Pálsdóttir (Lukka) Ritstjóri Kraftsblaðsins: Unnur H. Jóhannsdóttir / uhj@simnet.is Ábyrgðarmaður: Hulda Bjarnadóttir og Unnur H. Jóhannsdóttir Hönnun og umbrot: Hilmar Þór Jóhannsson / hilmartj@gmail.com Forsíða: Hilmar Þór Jóhannsson / hilmartj@gmail.com Ljósmyndari: Ernir Eyjólfsson Annað myndefni: Úr myndasafni Krafts / Úr einkasafni Prentun: Ísafoldarprentsmiðja

VIÐTAL

Gyða safnaði að sér efni víða um heim áður en hún skrifaði handbók og kennsluefni fyrir stuðningsnet Krafts.

með brjóstakrabbamein. Ég hef reyndar ekki skoðað aðrar tegundir af krabbameini en þessi rannsókn gaf mjög skýr skilaboð. Ef ég held áfram með dæmi af brjóstakrabbameini og tæki dæmi af ungri konu sem ætti ung börn og væri nýgreind með brjóstakrabbamein í leit að stuðningi þá myndum við reyna að finna stuðningsfulltrúa sem hefði fengið brjóstakrabbamein og hefði átt ung börn.“ Gyða segir að oft geti verið erfitt að finna nákvæmlega eins tilfelli eða svipuð, vegna þess hve Ísland er lítið, og þess vegna séu þau hjá Krafti alltaf að reyna að bæta fólki í stuðningsnetið. „Hins vegar leysum við það þannig að í sumum tilfellum fær fólk fleiri en einn stuðningsfulltrúa. Ef að við eigum ekki

Eitthvað sem skiptir rosalega miklu máli

,,Mér finnst við hafa búið til eitthvað fallegt, eitthvað sem skiptir miklu máli og er mjög dýrmætt.“

Frumkvöðlastarf Krafts og Gyðu Eyjólfsdóttir, doktors í sálfræði, leiddi af sér stuðningsnet Krafts sem nú hefur hlotið byr undir báða vængi með myndklippum, þar sem finna má reynslusögur meðlima og eru á kraftur.org. Það var Gyða sem leiddi og mótaði starfið í kringum stuðningsnetið í samstarfi við Kraft, sem nú hefur fullorðnast og má segja að hafi öðlast eigið líf.

stuðningsfulltrúa sem passar fullkomlega við viðkomandi þá blanda ég saman tveimur stuðningsfulltrúum til að viðkomandi fái það sem hann þarf.“

Upphafið má rekja til áranna 2006-2008 þegar samstarf Krafts og Gyðu hófst, fyrst í kringum fyrirlestur um ófrjósemi, sem síðan leiddi til nánari samvinnu um einhvers konar stuðningsnet. Einhvers konar er réttnefni því það vissi enginn í raun hvernig standa átti að slíku stuðningsneti þar sem ekkert slíkt var starfandi hér á landi. Kraftur bað Gyðu um að taka þetta verkefni að sér og eftir nokkra umhugsun ákváð hún að gera það og var tæpt ár að afla sér heimilda um stuðningsnet víða í heiminum sem og rannsóknir og skrifaði í kjölfarið handbók og kennsluefni fyrir stuðningsnet Krafts. „Hér heima var ég t.d. í samskiptum við Rauða Kross Íslands og erlendis ræddi ég m.a. við fólk í krabbameinsfélagi í Kanada og Nýja-Sjálandi og fékk hjá þeim gögn og upplýsingar um hvernig þau stæðu að þjálfun sjálfboðaliða til að sinna stuðningi. Ég hafði samt sem áður engar beinar fyrirmyndir og hafði sjálf aldrei farið á slíkt námskeið. Það var því ýmislegt sem við þurftum að reka okkur á og höfum gert og lært á því. Fyrsta námskeiðið sem við héldum var til dæmis skipulagt á tveimur dögum, föstudegi og laugardegi. Þegar hins vegar var komið að hádegi á laugardegi vorum við öll sprungin, höfuðið á okkur var orðið troðfullt af fróðleik,“ segir Gyða og hlær. „Við ákváðum því að slíta námskeiðinu og halda áfram um haustið sem og við gerðum. Síðan þá höfum

við prófað ýmsar útgáfur af námskeiðunum og ætli við séum ekki að detta niður á þá réttu.“

Minnkar kvíða og þunglyndi En veistu til þess að erlendar rannsóknir hafi sýnt að jafningjastuðningur eins og þessi beri árangur? „Já og hann gerir það.

Jafningjastuðningur virðist minnka bæði þunglyndi og kvíða, auka stjórn og styrk og trú á því að það sem viðkomandi er að gera skipti máli. Hann virðist einnig hjálpa fólki í samskiptum við læknastéttina, fólk virðist eiga auðveldara að fylgja sínu eftir og léttir álagi af aðstandendum og ég fann eina rannsókn sem sýndi að hann geti lengt þann tíma sem fólk á eftir ólifaðan.“ Gyða segir að nú séu um 37 manns/ einstaklingar búnir að fara í gegnum námskeiðin sem þarf að fara í gegnum til að geta orðið stuðningsfulltrúi. ,,Það eru um tíu sem eru skráðir í næsta námskeið sem byrjar núna í nóvember þannig að þetta er orðinn flottur hópur.“ Hún segir samt að enn þurfi að stækka hópinn til þess að mæta öllum sem á stuðningi þurfi að halda. „Það er mikilvægt að stuðningsfulltrúinn geti sagt sögu sína eða miðlað sinni reynslu á viðeigandi hátt og eigi sem líkastan bakgrunn með þeim sem hann á að styðja. ,,Þessar niðurstöður eru úr rannsókn þar sem viðföngin voru konur

Gyða segir að það sé mjög mikilvægt að koma því á framfæri að jafningjastuðningur þýðir að tveir aðilar með svipaðan bakgrunn, þ,e, jafningjar eru að hittast. „Stuðningsfulltrúarnir eru ekki meðferðaraðilar og það er sem heilbrigðisstarfsfólk mætti vera meðvitað um. Það er ekki verið að fara inn á þeirra starfssvið. Jafningjastuðningur snýst um að vera til staðar, hlusta og benda á úrræði sem þegar eru í boði."

Dýrmætt og fallegt Þegar þú lítur til baka og horfir á stuðningsnetið nú, hverju finnst þér þú hafa áorkað í samstarfi við Kraft? ,,Mér finnst við hafa búið til eitthvað fallegt, eitthvað sem skiptir miklu máli og er mjög dýrmætt. Kraftur hafði alltaf verið að veita stuðning, en það voru fáir einstaklingar og það var mikið álag á þeim. Þeir vissu ekki alltaf hvar mörkin lágu og þeim vantaði líka handleiðslu.

Við fönguðum þennan áhuga, þessa löngun til þess að veita stuðning og settum hann í faglegan farveg þar sem framhaldið er fastmótað. Við erum búin að búa til eitthvað sem heldur. Þeir sem taka þátt, þeir eru svo þakklátir fyrir að fá tækifæri til að miðla reynslu sinni og að hún komi öðrum að gagni og þeir sem fá stuðninginn er svo þakklátir fyrir þennan stuðning.“ Það eru sem sagt allir sem græða.

KRAFTUR

3

VIÐTAL

Krabbameinið leiddi Sirrý í raun inn á braut hárgreiðslunnar aftur.

Nýtti reynsluna og stofnaði sérstaka hárgreiðslustofu Sigríður Margrét Einarsdóttir, hársnyrtimeistari og móðir hennar Helga Bjarnadóttir, sem einnig starfaði í sama fagi, greindust með krabbamein með viku millibili. Nú þremur árum eftir að Sigríður lauk meðferð hefur hún stofnað sérstaka hársnyrtistofu þar sem hún m.a. býður upp á hárkollur fyrir konur sem eru í krabbameinsmeðferð. ,,Ég útskrifaðist úr Iðnskólanum 1995 og vann og lærði á stofunni hennar mömmu, en hún var einnig hársnyrtimeistari, utan fjögur ár þar sem ég starfaði í Danmörku. Þegar ég kom til baka hóf ég aftur störf hjá henni árið 2000 en það var svo mikið lán í óláni að ári áður við mamma greinumst þá hafði hún selt stofuna en við fylgdum bara með í kaupunum,“ segir Sigríður. „Mamma greindist með krabbamein í brisi, aðeins 57 ára og ég greindist viku síðar með bráðahvítblæði en þá var ég 36 ára. Ég fór til Svíþjóðar í mergskipti sem gengu vel og mamma til Kína að leita sér óhefðbundinna lækninga, en ef til vill var það bara of seint, það er svo erfitt að segja í þessum málum. Þetta var allt svo ótrúlegt. Ég kom heim úr mergskiptum í maí 2009 en mamma dó 24. júní, einum og hálfum mánuði eftir að ég kom heim.“ Sigríður segir að þessi ár hafi bara verið martröð. ,,Það er er ekkert hægt að lýsa

4

KRAFTUR

því öðruvísi. Þegar maður lítur til baka þá áttar maður sig ekkert á því að maður hafi gengið í gegnum þetta. En ég held að það sé bara þannig þegar fólk greinist með alvarlegan sjúkdóm þá setur það sig í einhverjar stellingar til þess að lifa af. Þú klárar verkefnið og færð áfallið eftir á. Ég missti aldrei vonina í minni meðferð, nema ef til vill allra fyrst á meðan ég var að reyna að meðtaka skilaboðin. Þá hélt ég að ég væri að fara deyja. Ég gat ekki hugsað mér

„Ég ákvað að takast á við sjúkdóminn með jákvæðu hugarfari og ég hafði líka til mikils að vinna.“

að hitta neinn, fara neitt eða gera neitt.

En tíminn heldur áfram að líða og þá áttar maður sig á því að það er bara staðreynd að þessi sjúkdómur er til staðar og ég fór

þetta svolítið á sálfræðinni. Ég hugsaði að það væru tvær leiðir til að takast á við þetta, með því að fara upp eða niður og ég ákvað að takast á við sjúkdóminn með jákvæðu hugarfari og ég hafði líka til mikils að vinna, ég ætti góðan mann og tvö börn, en ég missti eitt vegna meðferðarinnar en ég var komin tíu vikur á leið þegar ég greindist.

Hugurinn er sterkt afl Sigríður segist trúa mög á mátt hugans. ,,Ég held að hugurinn sé miklu sterkara afl heldur en margir halda og ég fór þetta svolítið á kímninni og gerði bara gott úr sem flestu án þess að vera í einhverjum Pollyönnuleik. Ég á líka tvö börn og ég vildi ekki að þau upplifðu mig sem mikinn sjúkling, jafnvel þótt ég væri ekki að fela neitt fyrir þeim og við töluðum um veikindi mín. En núna er ég laus við sjúkdóminn og ég er tiltölulega hraust og ég reyni að gera gott úr því sem er. Ég er reyndar enn að glíma við eftirmála

VIÐTAL

MEIRI VELLÍÐAN Tvær aðrar konur ætla að vera með Sigríði á stofunni og ýta undir vellíðan viðskiptavina. Elísabet Einarsdóttir YOGA kennari ætlar að vera með einkatíma í jóga, hún er einnig lærð í höfuðbeina- og spjaldhryggsjöfnun og svæðanuddi svo eitthvað sér nefnt.

Stutt og smart

Sítt og sjarmerandi

sjúkdómsins, eins og augnþurrk þar sem slímhúðin verður mjög þurr, þrekleysi og fleira. En maður reynir að hugsa aftur í tímann og minnast þess sem maður gat ekki þá en getur nú,“ segir þessi jákvæða kona sem nú hefur tekið upp þráðinn þar sem frá var horfið áður en veikindin gerðu vart við sig og opnað hárgreiðslustofu.

Falleg millisídd

Ég veit hvað þessar konur eru að ganga í gegnum, því ég var með dökkt sítt hár og að missa það fannst mér næstum erfiðara en greiningin,“ segir hún brosir. „En eftir að hyggja hugsar maður þetta var nú kannski ekki svo mikið mál, það má alveg vera flottur sætur og fínn þó maður sé ekki með hár. Það er hægt að klippa kollurnar til eftir andlitsfalli hvers einnar og svo eru til allskyns höfuðföt og fleira smart til þess að hylja hárleysið ef konur vilja og er ég einmitt með svolítið af sérsniðnum höfuðfötum á stofunni fyrir þennan hóp.

Er þetta þakklátt starf? ,, Já, ég hef fengið alveg ofsalega góð viðbrögð og það er greinilegt að það vantaði fleiri valmöguleika.

En ég rek líka venjulega hársnyrtistofu þar sem ég legg mikið upp úr að vinna með

Fyrirsæturnar heita Kristín Erla Þráinsdóttir, 31 árs og Sigrúna Erla Þráinsdóttir, 33 ára en þær greindust fyrir nokkrum mánuðum með brjóstakrabbamein.

Krabbameinsgreindar konur leituðu ráðgjafar Lífið leiddi Sigríði eða Sirrý eins og hún er oftast kölluð inn á braut hárgreiðslunnar aftur. ,,Eitt af því erfiðasta fyrir konur sem fara í krabbameinsmeðferð er að missa hárið,“ segir Sirrý. ,,Það er eins og það snerti karlmenn minna. En eitt leiddi af öðru. Konur sem greinst höfðu með krabbamein hófu að spyrja mig um ráð varðandi hárkollur og jafnvel biðja mig um að klippa þær til fyrir sig. Ég ákvað því að opna á ný mjög sérstaka hárgreiðslustofu. Ég sel nú margar tegundir af hágæða hárkollum sem fara vel með viðkvæman hársvörð og hleypa hita og raka frá hársverðinum. Það er liðin tíð að konum þurfi að líða eins og þær séu með ullarhúfu á hausnum þó þær séu með hárkollu. En konur komu einnig til mín og báðu mig um að raka af sér hárið þegar þær voru að byrja að missa það í byrjun meðferðar. Þessu fylgja svo miklar tilfinningar. Ég fór því að hugsa hvers vegna ég ætti ekki að nýta reynslu mína og fagþekkingu og hjálpa þessum hóp.

Rósa Björk Karlsdóttir er íþróttakennari og greindist með krabbamein í ristli og er með stóma. Í kjölfar veikinda sinna þurfti hún að skipta um starfsvettvang og lærði nudd og er nú heilsunuddari.

Fólk sem hefur orðið fyrir því að missa brjóst eða er með stóma finnst kannski betra að vera hjá einhverjum sem hefur gengið í gegn um það sama.

Rósa ætlar líka að leggja áherslu á ófrískar konur og börn með sínu nuddi.

eru notaðar sérstakar olíuremedíur til að koma jafnvægi á hársvörðinn og það held ég að sé mjög mikilvægt fyrir konur sem eru að missa hárið að hafa hársvörðinn í góðu jafnvægi þegar hárið fer. Þessi meðferð er gerð með séstöku nuddi og ilmolíum. Þá fá allir sem koma hingað í lit, gott höfuðnudd

„Konur sem greinst höfðu með krabbamein hófu að spyrja mig um ráð varðandi hárkollur og jafnvel biðja mig um að klippa þær til fyrir sig.“ sem náttúrulegust efni, en það er mikið af kemískum efnum í þessum geira. Ég nota eingöngu vörur frá AVEDA, sem nánast eingöngu eru unnar úr jurtum, plöntum og náttúrulegum próteinum. Ég legg mikið upp úr því að viðskiptavininum líði vel og að á stofunni sé notaleg stemmning. Ég er með hár-spa fyrir hárið og er það alveg nýtt hjá AVEDA. Hár-spaið snýst um að fá rétta hárgreiningu á hársvörðinn og svo

Fallegir tónar

Töff krullur

og handanudd. Ég vil að stofan standi undir nafni og að viðskiptavinurinn fari héðan út endurnærður og fullur af vellíðan.

Best er að bóka tíma hjá Hár og vellíðan í síma 571 9232 eða 820 9232.

Nýjustu straumar og stefnur

KRAFTUR

5

VIÐTAL

allt á að vera komið í lag og vera í því fína þá kemur oft bakslag og fólk veit ekki hvernig það á að byrja. Það er alltaf að reyna að koma sér að því en getur það ekki og þetta getur í raun grafið undan sambandinu. Því finnst það ekki lengur vera par, heldur bara búa undir sama þaki.“

Lífsreynsla getur gert fólk að betri elskhugUM

Krabbamein hefur áhrif á kynlíf og náin samskipti Í byrjun þessa árs hófst sérhæfð kynlífsráðgjöf á Landsspítala fyrir sjúklinga með krabbamein en verkefnið eða innleiðing þess mun standa í tvö ár. Sérlegur starfsmaður verkefnisins er Jóna Ingibjörg Jónsdóttir. „Markmið verkefnisins er að bjóða þeim sem greinst hafa með krabbamein og aðstandendum upp á sérhæfða kynlífsráðgjöf klínísks kynfræðings og þjálfa starfsfólk svo að umræðan um kynlíf og kynheilbrigði verði sjálfsagður þáttur í meðferð sjúklinga,“ segir Jóna Ingibjörg. Árlega greinast tæplega 1400 einstaklingar með krabbamein á Íslandi og flestir fá meðferð á Landspítalanum. Í nýlegri þjónustukönnun kom í ljós að vilji var hjá rúmlega þriðjungi þeirra til að nýta sérhæfða kynlífsráðgjöf væri hún í boði en það eru nokkur hundruð einstaklingar á ári.

Áhrif krabbameins á kynverund Jóna Ingibjörg segir að krabbamein geti haft áhrif á kynverund hjóna eða sambúðarfólks en með hugtakinu kynverund er átt við allt sem felst í því að vera kynvera. Krabbamein hefur margvísleg áhrif á kynlíf og náin samskipti. „Í fyrsta lagi hefur krabbamein áhrif á andlega þáttinn, í öðru lagi á þann líkamlega og í þriðja lagi getur það haft áhrif á samskipti fólks. Ef við byrjum á fyrsta þættinum þá er það flestum gífurlegt áfall að greinast með krabbamein og flestum líður illa og óvissan er mikil eftir því eftir um hvers

6

KRAFTUR

konar krabbamein er að ræða og hvar það er og hvernig það muni þróast. Margir kljást við kvíða og þunglyndi í kjölfarið. Aðeins það að vinna úr þessum tilfinningum setur kynlífið í baksætið, það er ekki lengur eins mikilvægt í huga viðkomandi og áður.

Líkamlegi þátturinn kemur líka inn í. ,,Bæði lyfja- og geislameðferð eru erfiðar og oft missir fólk kraftinn og orkuna og er ekki upplagt í sömu kynlífsvirkni og áður.

„Það er til nokkuð sem heitir kynlífsendurhæfing og við förum í gegnum það.”

Meðferð fylgja einnig oft aukaverkanir eins og ógleði, þreyta og slappleiki. Þá getur ný líkamsímynd haft áhrif eins og að missa hárið, bæði á kollinum og kynfærum, missa líffærahluta eins og brjóst eða eista eða aðrar breytingar á kynfærunum t.d. vegna geislameðferðar. “ Samskipti parsins skipta svo máli. ,,Oft veit makinn ekki hvað hann má gera og hvað ekki og verður oft dálítið óöruggur. Hann vill sýna tillitssemi og svo þegar meðferð er lokið og

Almennt segir Jóna Ingibjörg að það sé mjög misjafnt hversu mikilvægt kynlíf er fólki í krabbameinsmeðferð í merkingunni samfarir, en nánd og snerting sé það tvímælalaust. „Það er vissulega gott að fólk tali saman um kynlífið en það er þá mikilvægt að hlusta á hvort annað og það er einnig mikilvægt að ætla sér ekki um of heldur sýna skilning og tillitssemi.“ Hún segir jafnt karlmenn sem konur koma að hitta sig vegna vandkvæða í kynlífinu eftir krabbameinsmeðferð. ,,Karlmenn geta átt í erfiðleikum með kynlöngun, ristruflanir og upplifað sáðlátsbreytingar en konur breytingar á kynlöngun, blotnun og fullnægingarerfiðleika. Það er til nokkuð sem heitir kynlífsendurhæfing og við förum í gegnum það. Eitt af því sem gert er það er að viðhalda blóðflæði til grindarbotnsins, bæði hjá konum og körlum og konum, þá með kynferðislegri örvun af einhverju tagi. Þetta hjálpar til að fá súrefnisríkt blóð til kynfæranna, karlmenn og konur ættu því, þótt þeir séu ekki í sambandi að iðka reglulega sjálfsfróun, bara til að koma blóðflæðinu af stað í kynfærunum og í kringum þau, eins og konur sem hafa farið í aðgerð nálægt grindarbotninum sem og karlmenn sem einnig hafa farið í blöðruhálskirtilsaðgerð.“ Finnst þér vanta fræðslu á þessu sviði? ,,Já, það vantar mikla fræðslu en þetta verkefni er vonandi vísir að meiru en það hefur mælst mjög vel fyrir og það hefur komið mér ánægjulega á óvart hvað fólk sem kemur til mín er opið og tilbúin til þess að ræða þessi mál.“ En eru einhverjar líkur á því að kynlíf batni í kjölfar krabbameins? ,,Já, já, það getur vel orðið. Kynlíf er þannig samskiptamáti að allt sem veðrar fólk sem persónuleika, því heilsteyptari og betri manneskja getur fólk orðið. Það getur bætt sambandið og gert fólk um leið að betri elskhuga eða ástkonu.

Fegurð kynlífs er ekki í sjálfum athöfnunum heldur fólkinu sem stundar það.“

FÓLK

Hver er ég?

Nafn? Árni Gunnlaugsson. Bókstaflega. Á mínum yngri árum var ég kallaður Hommely, nafn sem ég hef alltaf kunnað vel við.

Hve lengi hefurðu verið í Krafti? Ég gekk í Kraft árið 2006 (úff!) og hef verið virkur í starfi félagsins frá 2008 (aftur úff!, meira hvað tíminn líður hratt!).

Hvað finnst þér áhugaverðast, skemmtilegast eða mest spennandi við Kraft? Stelpurnar.

Hvert er uppáhaldslagið þitt? Þessa dagana suðar ‘I´ve just seen a face’ af Help! plötu Bítlana í eyrunum; stutt, uptempo og minnir um margt á ‘Ingen vill veta var du köpt din tröja’, sænskan slagara sem einnig er í miklu uppáhaldi, sérstaklega sökum fallegrar bakraddar. Annars eru söngfuglarnir Edit Piaf og Nina Simone oft á plötuspilaranum, sem á vel við á þessu melankólíska hausti.

Hver er upphaldsbókin þín? Á unglingsárum las ég ‘Catcher in the Rye’ og þótti hún um margt merkileg. Í henni náði höfundurinn, Sailinger, á einhvern hátt að fanga anda New York borgar eftirstríðsáranna og ekki síður þá tilvistarkrísu sem margir ganga í gegnum en eiga í erfiðleikum með að koma orðum að. Bókin opnaði einnig augu mín fyrir íslenskum gæðaþýðingum, en orðfærið sem ég taldi að myndi að mestu missa marks á íslensku, snaraði Flosi Ólafsson yfir á okkar ástkæra ylhýra með miklum glæsibrag.

Hver er uppáhaldsbíómyndin þín? Ég kom til Parísar þegar verið var að frumsýna Dancer in the Dark þar, en nokkrum vikum áður hafði myndin hlotið Gullpálmann í Cannes. Andlit Bjarkar Guðmundsdóttur prýddi stórar auglýsingar um alla borg. Á þeim tíma var hún mest áberandi persónan í París og hvarvetna nálæg. Að sjálfsögðu fór ég ekki að sjá myndina. Það var ekki fyrr en nokkrum árum seinna sem ég lét til leiðast á rigningarkvöldi í Reykjavík og komst í raun um að þar var prýðileg mynd á ferð í alla staði.

Hvaða land langar þig helst til að heimsækja? Rússland hefur lengi verið ofarlega á óskalistanum. Menningin hvílir á gömlum merg og landslagið er mjög fjölbreytt, allt frá himinháum Kákasusfjallgörðum til marflatra slétta á landamærum Kazakstan.

Ef þú [m]ættir gera eitthvað geggjað, hvað myndirðu gera?

Leggjast inn á Klepp.

Hvort finnst þér fallegra, rafmagnsljós eða kertaljós? [Geisp... ] Hvort myndirðu velja fíl eða gíraffa sem farþega í Volkswagen bjöllu og afhverju? Ég sé enga ástæðu fyrir því að bjóða ekki báðum með. Það er nóg pláss í aftursætinu.

Hvort myndirðu lesa Biblíuna eða Kóraninn og af hverju? Hvoruga, ég myndi frekar velja að lesa um hinn uppátækjasama Einar Áskel og ævintýrin sem hann lendir í.

Hvert er þitt mottó í lífinu? [Geisp...]

Nafn? Unnur Ösp Guðmundsóttir Hve lengi hefurðu verið í Krafti? Ég hef verið í Krafti í fjögur ár. Ég og maðurinn minn skráðum okkur árið 2007 þegar ég greindist með krabbamein.

Hvað finnst þér áhugaverðast, skemmtilgast eða mest spennandi við Kraft? Mér finnst Ungliðahópurinn, samstarfsverkefni Krafts, Ljóssins og SKB mjög spennandi og skemmtilegur. Mjög góður vettvangur fyrir ungt fólk sem hefur greinst til að hittast og gera eitthvað skemmtilegt saman, eins og að borða með Dorrit á Bessastöðum.

Hvert er uppáhaldslagið þitt? Ég er ekki frá því að „Stingum af“ með Mugison sé besta lag sem samið hefur verið. Þá fæ ég alltaf gæsahúð þegar ég heyri það. Og „Heyr mína bæn“ sem Ína Valgerður söng svo fallega í brúðkaupinu mínu.

Hver er upphaldsbókin þín? Ég las Ljósu eftir Kristínu Steinsdóttur um daginn og fannst hún alveg mögnuð. Annars þykir mér alltaf vænna um barnabækur. Held að „Enn hvað það var skrítið“ sem mamma mín og amma lásu fyrir mig milljón sinnum þegar ég var barn sé í mestu uppáhaldi og fast á hæla hennar koma Agnarögn og Berjabítur. Já og svo „Ástarsaga úr fjöllunum“ líka...þessi listi gæti orðið ansi langur!

Hver er uppáhaldsbíómyndin þín? Moulin Rouge. Það er eitthvað svo ofurrómantískt og ævintýralegt við hana og litirnir gera hana að algjöru augnakonfekti. Sá hana fyrst með kærasta mínum þegar ég var ung og ástfangin upp fyrir haus. Það eru tíu ár síðan og ég er enn ung og ástfangin og kærastinn orðinn að eiginmanni :) Hvaða land langar þig helst til að heimsækja? Mest langar mig að fara með fjölskylduna til Kaliforníu þar sem elsku Agnes systir mín og Jesse búa, knúsa þau í kaf og reyna svo að sannfæra þau um að það sé í raun miklu betra að búa á Íslandi :) Ef þú mættir gera eitthvað geggjað, hvað myndirðu gera? Fá mér einkaþotu og ferðast um heiminn með fjölskyldu og vinum. Koma svo heim, selja hana og kaupa mér hús fyrir peningana. Vúhú!

Hvort finnst þér fallegra, rafmagnsljós eða kertaljós? Finnst í alvöru einhverjum rafmagnsljós vera fallegra? Það er vissulega notadrýgra en hvað fegurð varðar hefur kertaljósið alltaf vinninginn.

Hvort myndirðu velja fíl eða gíraffa sem farþega í Volkswagen bjöllu og afhverju? Maður á aldrei að skilja neinn útundan svo ég býð þeim báðum far. Þegar bjallan gefst upp undan þunganum getur fíllinn tölt með okkur og gíraffann á leiðarenda. Fílsferð er hvort sem er örugglega miklu skemmtilegri en bílferð.

Hvort myndirðu lesa Biblíuna eða Kóraninn og af hverju? Ef ég á að vera hreinskilin hef ég engann áhuga á að lesa þessar bækur. Ég reyni eftir fremsta megni að verja frítíma mínum í eitthvað skemmtilegt.

Hvert er þitt mottó í lífinu? Lífið er of stutt til að geyma kjólana inn í skáp.

KRAFTUR

7

VIÐTAL Hann spurði mig hvort ég hafði áhuga á að vinna með Ungliðunum og gaf mér gott orð en þannig kom það til að ég fór að vinna með Ungliðahópnum.“

Skemmtileg sumarbústaðaferð En hvað er Ungliðahópurinn? ,,Í hópnum eru einstaklingar á aldrinum 18-29 ára og er hópurinn hugsaður sem úrræði fyrir ungt fólk til að hitta aðra í sömu sporum, jafnt fyrir þá sem hafa greinst með krabbamein og þá sem eiga nána aðstandendur sem hafa greinst.

Markmiðið er að bjóða upp á skemmtilegt og spennandi félagsstarf.

Meðlimir Ungliðahópsins fá líka tækifæri til að kynnast út á hvaða starf SKB, Krafts og Ljóssins gengur út á. Þetta er ótrúlega jákvæður hópur og við hittumst á tveggja vikna fresti. Í haust vorum við með kynningarfund, þar sem Rafn kynnti mig til sögunnar og í kjölfarið fórum við í sumarbústaðaferð. Þá kom sér vel að ég var með meirapróf og gat því keyrt rútuna, sem mætur maður, Gunnar Kristjánsson hjá GK-Rútum, var svo örlátur að lána okkur endurgjaldslaust. Við fórum á föstudegi í sumarbústað á Suðurlandinu sem er í eigu SKB en lokið var við byggingu hans síðastliðið sumar og ber hann hið skemmtilega nafn Hetjulundur. Þar var bara allt gert sem tilheyrir góðri sumarbústaðarferð, grillað, spjallað, spilað og farið í heita pottinn. Í ferðinni fórum við einnig á veiðisafnið á Stokkseyri og fyrir þá sem ekki hafa farið þangað þá mæli ég með því.“

Hugmyndarík og hress Gunnar segir að það sé í raun Ungliðahópurinn sem hafi mikið um starfssemina að segja, það sé þeirra að koma með hugmyndir og svo hjálpist allir að því að gera þær að veruleika. ,,Við erum búin að fara í bíó og keilu og framundan er að búa til smiðjur og fá til okkar

„Ef þig langar að gera eitthvað skemmtilegt, njóta þess að vera með hressu og skemmtilegu fólki og hafa áhrif á það sem gert er félagsstarfinu, endilega hafðu samband.”

Samheldin ungliðahópur gerir skemmtilega hluti Gunnar Þór Andrésson, sem nú sér um ungliðahóp Krafts, Ljóssins og SKB er svo sannarlega með marga bolta á lofti, enda hefur hann gaman að vera með og kynnast nýju fólki.

Blaðamaður Krafts náði Gunnari þar sem hann var að fara úr einni vinnunni í aðra. ,,Já, ég er að koma úr aðalvinnunni minni sem er á Endurhæfingardeild LR sem er geðdeild innan geðsviðs Landsspítalans og er að fara í þá næstu sem er félagsmiðstöðin Tían í Árbæ. Þetta er fyrsta árið mitt með Ungliðahópnum, sem er ótrúlega spennandi en auk þess er ég körfuboltadómari,“ segir Gunnar, sem er íþróttafræðingur að mennt og hlær þegar blaðamaður spyr hvað séu margir tímar í sólarhringnum hans. ,,Ég hef ótrúlega gaman af því að hafa mikið fyrir stafni og finnst gaman að vinna með fólk. “ Gunnar er aðstandandi krabbameinsgreindra en amma hans dó fyrir síðustu jól úr krabbameini. ,,Ég kynnist sjúkdómnum í gegnum hana. Þá er Rafn Haraldur Rafnsson, fyrrum umsjónarmaður Ungliðahópsins vinur minn en við vorum bekkjarbræður í íþróttafræði í Háskólanum í Reykjavík. Við vinnum einnig saman á endurhæfingardeildinni.

8

KRAFTUR

tónlistarfólk ásamt ýmsu öðru. “ Gunnar segir að það sé fastur kjarni sem mæti alltaf og samanstandi af 10-12 einstaklingum en hópurinn allur sé stærri. Aðrir reyni að koma þegar þau geta og nýliðar ávallt boðnir velkomnir.

En hvaða máli skiptir það fyrir meðlimi að hafa þennan ungliðahóp? „Mín tilfinning fyrir þessum hópi er ótrúlega góð. Þau eru sérstaklega góð hvort við annað, maður bæði heyrir það og sér á þeirra samskiptum. Þau eru mjög samheldin og ekki langt í húmorinn. Þeim finnst bara gaman að hittast og gera skemmtilega hluti saman. Í ungliðahópnum, sem hefur verið að þróast á síðustu tveimur árum, er frábært tækifæri til þess. Sumir af þessum einstaklingum voru ekki tilbúnir til að hætta eftir að hafa tekið þátt í unglingastarfi eins og því sem SKB býður upp á og það var m.a. grundvöllurinn fyrir því að þessi hópur varð til. Það er líka gott að vita að við tekur eitthvað sem er spennandi."

En hvað myndirðu vilja segja við þá sem eiga erindi en eru ekki enn komnir í ungliðahópinn? „Ef þig langar að gera eitthvað skemmtilegt, njóta þess að vera með hressu og skemmtilegu fólki og hafa áhrif á það sem gert er félagsstarfinu, endilega hafðu samband. Eins og ég segi alltaf, það eru enginn takmörk fyrir því sem við getum gert og ég fagna öllum nýjum hugmyndum og svo er bara að kanna hvort þær séu framkvæmanlegar og leggjast þá öll á eitt.“ Áhugasamir ungliðar geta haft samband við Gunnar í gegnum tölvupóstfangið gunnar83@ gmail.com eða á Facebook - Ungliðahópurinn.

Ekki hægt að verðleggja þjónustu Krafts Hulda Bjarnadóttir hefur verið framkvæmdastjóri hjá Krafti í rúm tvö ár og segir árin hafa verið bæði áhugaverð og skemmtileg. „Áherslurnar hjá félaginu hafa verið að breytast og sumt er orðið verkefnatengdara. Árið í ár hefur að miklu leyti farið í uppbyggingu á Stuðningsnetinu okkar en það er komið í nokkuð flott ferli og námskeiðin eru keyrð reglulega auk þess sem önnur félög eru farin að kaupa sig inn á námskeiðin. Þau félög sjá mikilvægi þess að þjálfa og veita sínu fólki handleiðslu samhliða því að veita öðrum stuðning“, segir Hulda. „Það er alls ekki auðvelt að veita stuðning en það er jafnframt gefandi að geta deilt reynslu sinni með þeim sem er að ganga í gegnum veikindi. Stuðningsfulltrúar geta á námskeiðunum lært að setja mörk, lært virka hlustun, lært hvaða úrræði eru í boði og auk þess þegið handleiðslu eftir erfið tilvik sem hafa tekið persónulega á og því teljum við námskeiðin dýrmæt fyrir þá sem veita stuðning og gæðin eru svo sannarlega mikil, þökk sé Gyðu Eyjólfsdóttur sálfræðingi Krafts sem heldur utan um Stuðningsnetið og námskeiðin.“

Reynslusögurnar nýtast jafnvel í kennslu Hulda segir að þegar ljóst var að námskeiðin voru að festa sig í sessi þá hafi Kraftur farið í það að nútímavæða Stuðningsnetið enn frekar. „Auglýsingastofan EXPO var tilbúin að styrkja okkur og við réðumst í upptökur á reynslusögum fólks sem greinst hefur og aðstandendum þeirra. Þessi myndbönd urðu tæplega sjötíu en þau má nálgast á kraftur.org og á YouTube (slá þá inn KrafturORG). Það var mjög mikilvægt að taka þetta skref því það má ekki gleyma því að fólk á landsbyggðinni og jafnvel Íslendingar erlendis veikjast líka og þá er mikilvægt að það geti nýtt sér stuðninginn enda oft erfitt fyrir það fólk að taka þátt í þeim viðburðum eða þiggja þá endurhæfingu sem í boði er í höfuðborginni.“ Framkvæmdastjórinn segir að það sé gaman að fá símtöl frá kennurum sem kenna heilbrigðistengdar greinar og segjast nýta þessar sögur í kennslu. „Fólk er líka að uppgötva hve mikilvægur stuðningur er og að það sé gott allra vegna að tala opinskátt um veikindin. Kraftur hefur einnig reglulega boðið til sín lækna-, hjúkrunar-, sjúkraþjálfa- og sálfræðinemum í heimsókn í þeim tilgangi að benda þeim á mikilvægi stuðnings og hlið aðstandenda í jafn erfiðu ferli og krabbameinsveikindi eru. Þau hafa kunnað mjög vel að meta það og maður finnur að það er sífellt verið að leggja meiri áhersla á stuðning og jafningjastuðning í námi þeirra í heild.“

jafnvel eftir að meðferð er lokið, hvaða stuðning eða aðstoð er hægt að þiggja meðfram í ferlinu og hver er að hlúa að aðstandendum.

Fólk fær alltof oft upplýsingar fyrir tilviljun og það er oft eins og það vanti að fara yfir heildartékklista strax í upphafi. Þegar t.d. einstaklingur greinist um tvítugt, er þá séð til þess örugglega að ræða við viðkomandi um mögulega ófrjósemi, er rætt við viðkomandi sem kynveru eða er rætt við viðkomandi um endurhæfingu og stuðningshópa sem eru í boði svo eitthvað sé nefnt,“ segir Hulda og heldur áfram. „Það kom hingað til lands hollenskur sérfræðingur sem benti á mikilvægi þess að læknar ræddu þessa þætti við sjúkling sinn á fyrstu stigum meðferðarinnar, rétt eins og lyfjagjöfina sjálfa.

Rannsóknir sýna að þetta er fólki ofarlega í huga, ef ekki efst og því hægt að setja þær áhyggjur í farveg og benda mögulega á úrræðin og fagfólkið sem getur tekið þessa þætti áfram með viðkomandi. Ég hitti enn í dag ungt fólk í meðferð sem fyrir rælni fengu ábendingu frá aðstandendum um mögulegar afleiðingar meðferðarinnar eins og ófrjósemi eða þá að maður hittir fólk sem var ekki eins heppið og fékk engar upplýsingar. Þetta finnst mér ekki hægt og trúi að við getum bætt úr upplýsingaflæði og verklagi. Þó að allt sé í uppnámi við að lækna meinið þá megum við ekki vera svo skammsýn að upplýsa fólk ekki um það sem framtíðin ber í skauti sér eða ekki. Það liggur við að ég segi að skortur á upplýsingum sé glæpur og því þarf að tryggja verklag og yfirsýn í þágu ungs fólks með krabbamein og aðstandenda. Það hefur lengi verið talað um verklag en stundum upplifi ég það sem orðin innantóm því miður.“

Sjálfboðaliðar félagsins öflugir Hulda segir að jafningjastuðiningur sé mjög mikilvægur. ,,Við vitum að sá jafningjastuðningur sem við erum að standa fyrir getur skipt sköpum. Segjum að einhver sé að fara út í mergskipti þá bjóðum við honum að hitta einstakling sem hefur upplifað það og sá getur ef til vill sýnt viðkomandi myndir, lýst aðstöðunni, sagt frá því hvernig dagarnir ganga fyrir sig, hvort það sé mögulegt að taka börnin með og fleira í þessum dúr; þetta eru upplýsingar sem er ekki hægt að setja verðmiða á og þetta eru upplýsingar sem heilbrigðisstarfsfólk hefur ekki endilega tök á að veita né tíma til að ræða eða fara yfir enda hraðinn mikill og álagið eftir því. Við upplifum það á eigin skinni alla daga hvað við erum að gera góða hluti og hversu starf okkar er mikilvægt. Nú viljum við dýpka Stuðningsnetið okkar þannig að við getum boðið upp á fjölbreytt net með einstaklingum sem hafa eins fjölbreytta reynslu og mögulegt er, hvort sem það eru ólík mein, ólíkur aldur, ólík kyn eða að vera systkini, foreldri eða maki og svo framvegis.

Vantar verklag og yfirsýn Hagsmunaðilar geta gert betur Það er mikilvægt sjúklingsins og aðstandenda vegna að allir hagsmunaðilar hafi sömu yfirsýn og sömu markmið þegar veikindin uppgötvast. „Í dag er upplifunin sú að það virðist vera tilviljunum háð hverjir fá hvaða upplýsingar. Það er ekki við neinn einn að sakast og það er mjög mikið álag á þeim sem starfa í nánasta umhverfi krabbameinssjúklingsins meðan á meðferð stendur. Sá meðferðaraðili er ef til vill að vinna með mjög afmarkaðan þátt, þ.e. meinið sjálft. En þá er svo margt annað sem þarf að hafa í huga eins og hvaða lífi getur sjúklingurinn lifað utan stofnunarinnar og

Kraftur hefur alltaf lagt sig fram um að vinna með ólíkum hagsmunaaðilum og stjórnin hefur lagt á sig mikla vinnu á til að átta sig á því umhverfi sem við búum við og hvernig hægt sé að bæta það. „Því eru spennandi tímar framundan hjá félaginu og ég veit að það er hægt að gera betur í þessum efnum.“ segir Hulda Bjarnadóttir. Hún lætur nú af störfum fyrir Kraft um áramótin og verður mikill missir af henni. Störf hennar hafa einkennst af fádæma dugnaði og krafti en við óskum henni velfarnaðar á nýjum slóðum.

VIÐTAL

KRABBAMEINSSJÚKIR UPPLIFA GEÐRASKANIR Snorri Ingimarsson geðlæknir og krabbameinslæknir, segir að streita, þunglyndi og ruglástand séu algengustu geðraskanir meðal krabbameinssjúkra. ,,Greining alvarlegs sjúkdóms veldur áhyggjum og álagi. Fólk er mismunandi vel í stakk búið til að takast á við kringumstæður sem oft eru framandi og fela í sér ógn við líf og heilsu. Sá sjúki er allt í einu kominn í hlutverk sem hann hvorki vill né óskar sér. Efnhagslegt sjálfstæði getur komist í uppnám og það reynir á félagslegu böndin.“ Þunglyndi, kvíði og ruglástand eru algengustu geðraskanir meðal krabbameinssjúklinga.

Snorri segir að þetta sé oft erfitt að greina innan um sjúkdómseinkenni krabbameinsins og aukaverkana af völdum krabbameinsmeðferðar – einkum einkenni eins og þróttleysi, lystarleysi og svefntruflanir sem séu talin stafa af krabbameinssjúkdómnum og meðferð hans. Einnig geti skort á að heilbrigðisstarfsfólk sé nægjanlega vökult að greina geðraskanir hjá krabbameinssjúkum. ,,Streita er ástand sem við skilgreinum sem orsök og afleiðingu. Streituvald köllum við orsökina og streitu afleiðinguna. Streita er bæði af líkamlegum og geðrænum toga.

Streita veldur tilfinningalegu uppnámi og líkamlegum viðbrögðum sem eru meiri en við höndlum með góðu móti. Þegar áreitið hjaðnar færist ró yfir okkur. Við lifum lífinu á ný. Þunglyndi getur haft áhrif á tilfinningar, líkamlegt- og vitsmunalegt atgervi okkar.

10

KRAFTUR

Dæmi um tilfinningaleg einkenni þunglyndis geta verið áhyggjur úr hófi fram, kvíði, tómleiki, áhugaleysi, pirringur, óróleiki, óöryggi og viðkvæmni. Við finnum þó vitsmunalega að ekki er alltaf innistæða fyrir þessu uppnámi tilfinninga.

Líkamleg einkenni þunglyndis einkennast af þreytu, svefn-truflunum, árvökum, meltingaróþægindum, verkjum, lystarleysi, þyngdartapi og minnkaðri kynhvöt. Ef við skoðum vitsmunaleg einkenni þunglyndis rekumst við á skerta athygli og skerta einbeitingu, tregðu í hugsun, þverr-andi áræði, tilhneigingu til einang-runar frá öðrum, sjálfsásakanir, vaxandi grunsemdir og tortryggni, dauðahugsanir og ruglaða hugsun.“ Snorri segir að margir séu týndir í þessum aðstæðum öllum. ,,Þá þarf leiðsögn þeirra sem áður hafa farið um þessi lönd og hafa haldgóðu að miðla. Þá er ekki bara sett traust á fagfólk heldur einnig þá sem til lands hafa komist og geta miðlað af reynslu af sinni af göngunni.

Meðferð þunglyndis er skýr og byggir m.a. á eftirfarandi þáttum: félagslegum stuðningi, tjáningum tilfinninga, innsæismeðferð og færniþjálfun í að höndla erfiðleika, að ógleymdri meðferð með lyfjum. Krabbamein vekur tilfinningar eins og ótta, kvíða heift,

vonbrigði og uppgjöf. Margir eru einangraðir með slíkar kenndir.“ Snorra finnst mikilvægt að skimað sé eftir geðröskunum hjá krabbameinssjúkum. „Geðheilsan íþyngir er sjúkdómurinn elnar. Því er mikilvægt að gaumgæfa geðræna heilsu sjúklingsins svo að unnt sé að bæta lífsgæði hans en úrræðin eru þekkt.“

Sjálfshjálparhópar mikilvægir Nú talar fólk sem greinst hefur með krabbamein að það hafi fengið áfall. Væri þörf á áfallahjálp fyrir það? „Jú, það þarf að hjálpa fólki að búa ekki eitt að erfiðum hugsunum. Það er mikilvægt að okkur gefist kostur á að tjá tilfinningar einhverjum óháðum aðila sem við treystum fyrir hugsunum okkar og raunum. Þá er ekki síður mikilvægt að fá að deila þeim reynsluheimi með öðrum sem hafa fetað sömu slóð. Þá komum við að þeim sjálfshjálparhópum, sem starfræktir eru og þar sem reynsla gefur styrk. Allt í einu finnum við lausn á viðgangsefni sem olli óendanlegum kvíða.

Töfraorð sagt á réttri stundu. Orð, sem ef til vill var léttvægt við aðrar aðstæður.

Snorri minnir á að sjúklingur sem glímir að auki við kvíðarröskun eða þunglyndi hefur minni möguleika á að fara í gegnum krabbameinsmeðferð af fullum þunga. Þar þurfi að styrkja sóknina. Lífsgæði sjúklingsins komi alltaf fremst. Að því marki er stefnt með starfi sjálfshjálparhópa.

MATARÆÐI í matvinnsluvélinni og kryddar sjálfur, steikir á pönnu eða bakar í ofni. Kjötbollur eru annað dæmi þar sem miklu betra er að búa þær til sjálfur í stað þess að kaupa þær út

„Flestir í dag þurfa að taka steinefni, vítamín og jafnvel einhver jurtalyf vegna þess einmitt að í dag er maturinn miklu meira unninn.“ úr búð þar sem sett eru í þær bragðaukandi efni sem oft fer illa í maga. Þá er betra að kaupa hreint hakk og búa til kjötbollurnar frá grunni. “

Næringarríkt grænmeti og nauðsynleg bætiefni

Mataræðið skiptir máli Það þekkja allir Sollu í Gló. Í marga áratugi hefur hún eldað hollustufæði ofan í landsmenn sem hafa tekið því vel. Það vita hins vegar ekki allir að Solla hefur talsvert unnið með krabbameinsgreindu fólki ásamt forsetafrúnni okkar, Dorrit moussaieff, og kennt þeim hvernig megi útbúa góðan og hollan mat. Hún lætur einnig fylgja með nokkrar girnilegar uppskriftir. Þú ert búin að vinna dálítið með fólki sem greinst hefur með krabbamein og endurhæfingu þess, telurðu að mataræði skipti máli meðferð þess og eftirmeðferð? ,,Ég get auðvitað ekkert alhæft um það en það sem ég hef heyrt á því fólki sem gætt hefur að mataræðinu og borðað hollan mat, segist finna að það geri sér bara gott. Vísindin hafa sannað að því betra sem mataræðið er því betri eru líkurnar á góðri heilsu, svo ég get bara ímyndað mér að það sama eigi við um veikindi og ef til vill sérstaklega er þá af því að líkaminn þá undir meira álagi."

Hvað myndirðu ráðleggja eða hefurðu ráðlagt þeim sem eru í krabbameinsmeðferð eða endurhæfingu að borða? „Ég hef ráðlagt þeim að borða sem hreinastan mat, ég held að það skipti meginmáli. Það þýðir að borða sem minnst af unnum matvælum, sem oftar en ekki eru full af aukaefnum og sem

minnst af tilbúnum mat. Ef ég tek dæmi um fiskibollur og muninn á unnum fiskibollum og heimalöguðum þá er hann mikill. Í síðara dæminum er fiskurinn keyptur, maukaður í matvinnsluvél og kryddaður, steiktur á

Vísindin hafa sannað að því betra sem mataræðið er því betri eru líkurnar á góðri heilsu, svo ég get bara ímyndað mér að það sama eigi við um veikindi og ef til vill sérstaklega þá af því að þá er líkaminn undir meira álagi. pönnu eða bakaður í ofni. Unnar fiskibollur eru oftar en ekki með aukefnum og auk þess drýgðar með hveiti. Hann er því ekki eins hrein vara. Ég skal taka dæmi af fiskibollum sem einstaklingur ætlar að hafa í matinn. Í því tilfelli kaupir hann fiskinn, maukar hann

En hvað með grænmetis- eða ávaxtasafa sem gerðir eru í safapressu eða í blandara? ,,Jú, það er margir sem finna mikinn mun á að hefja daginn á grænum safa. Í honum getur verið grænkál eða spínat eða eitthvað grænt kál, agúrka, sellerí, smáepli, límóna eða sítróna sem búið er að afhýða og engiferrótarbiti svo dæmi sé tekið. Svo er gott að setja út í þetta ferskt kóríander eða aðrar kryddjurtir sem gaman er að leika sér með. Mér finnst mjög mikilvægt að fólk eigi sér einhvern uppáhaldssafa eða blöndu eða nokkra, sem það getur búið til sjálft, vegna þess að þeir gefa svo mikla næringu. Það er líka auðvelt fyrir líkamann að melta þá. Það er til dæmis mjög sniðugt að setja salat í blandara eða safapressu og drekka salatið stað þess að eyða góðum tíma í að borða það og tyggja.

En er gott að taka inn fæðubótarefni, vítamín eða jurtalyf? ,,Flestir í dag þurfa að taka steinefni, vítamín og jafnvel einhver jurtalyf vegna þess einmitt að í dag er maturinn orðinn meira unnin. Fyrir um 50 árum var nánast allt grænmeti lífrænt, annað en í dag. Afleiðingin er sú að næringarinnihaldið hefur rýrnað. Og því þurfum við að taka einhvers konar bætiefni. “ Solla segir að íslenskur landbúnað sé almennt ekki lífrænn en nokkrir bændur hafi fengið lífræna vottun. ,,Ef ég ætti að velja fyrir mig þá myndi ég fyrst velja lífrænt, síðan íslenskt og síðan innflutt lífrænt.“ Hún segir að margt sé mjög hollt og án efa gott fyrir krabbameinssjúklinga eins og hveitgrasið sem fæst í Lambhaga í Grafarholti. „Það er hægt að kaupa hjá þeim bakka og þá er hægt að pressa hveitigras sjálfur. Það er líka hægt að kaupa í heilsubúðum ýmis græn duft ef maður hefur ekki tök á að pressa sjálfur. Þá er það oft þurrkað hveitigras eða bygggras.“

MATARÆÐI Frönsk súkkulaðikaka 100 g smjör 100 g kókosolía – hægt að sleppa og nota 200 g smjör 300 g dökkt, lífrænt súkkulaði 4 egg 1 dl hrásykur 2 msk agavesýróp 50 g fínt malaðar heslihnetur 50 g fínt malað spelt til skreytingar: lífrænn flórsykur – ef vill fersk ber Bræðið smjörið, kókosolíuna og súkkulaðið saman yfir vatnsbaði. Þeytið saman egg, hrásykur og agave. Blandið súkkulaðiblöndunni saman við eggjablönduna. Blandið saman fínt möluðum heslihnetum og spelti og blandið síðan varlega saman við súkkulaði/eggjablönduna, gott að nota sleikju eða sleif. Klæðið 26 sm spring form með bökunarpappír og látið deigið í. Bakið við 180°C í 18 - 20 til 25 mín. Ef þið notið minna form þá verður kakan þykkari og þarf smá lengri bökunartíma. Kakan á að vera “blaut” og þarf að fá að standa í allt að 1 klst. áður en skorin. Ef hún er ofbökuð þá hverfur franski galdurinn, en verður engu að síður ágætis súkkulaðikaka. Ef einhver vill þá stráið flórsykri yfir kökuna og skreytið með ferskum berjum.

Brokkolísalat með avókadó og agúrku Dressing

Baunabuff 200 g heslihnetur, þurrristaðar (má nota aðrar baunir) 200 g kjúklingabaunir 100 g rifinn sojaostur eða rifinn mosarella 100 g rifnar gulrætur 1 -2 msk tómatpúrre 1 tsk karrý 1 tsk paprika 1 tsk salt & smá cayenne pipar 1 búnt ferskur kóríander 1 búnt ferskt basil - blandið öllu saman í höndunum eða hrærivél - mótið buffin með ískúluskeið og bakið í 200 C ofni í 15-20 mínútur

12

KRAFTUR

1 meðalstórt spergilkálshöfuð, skorið í passlega munnbita 1 agúrka, skorin í tvennt, kjarninn skafinn innanúr og síðan í þunnar sneiðar 2 avókadó, afhýdd, skorin í tvennt og í sneiðar 1⁄2 dl granateplakjarnar Dressing: dl góða kaldpressuð olía 1 appelsína, afhýdd 1 límóna, afhýdd rifinn börkur af 1 límónu 10 basillauf 1 msk hunang eða 3-4 döðlur 1-2 sm biti ferskur chilli eða 1⁄4 tsk malaður 1⁄2 tsk sjávarsalt Hellið dressingunni yfir spergilkálið og nuddið inn í kálið svo það mýkist, blandið restinni af uppskriftinni út í og hlakkið til að borða.

Allt sett í blandara og blandað þar til kekklaust og silkimjúkt.

1⁄2

VATNMELÓNA MEÐ FETAOSTI 500 g vatnsmelóna 75 g fetaostur 50 g klettasalat 1⁄4 rauðlaukur 2 msk granateplakjarnar safi úr 1 límónu hýði af 1 límónu nýmalaður, svartur pipar Afhýðið rauðlaukinn og skerið í mjög þunnar sneiðar, setjið í skál, kreistið yfir safann úr 1 límónu og látið standa í 10-15 mín.

Skerið melónu í báta, fjarlægið hýðið og skerið í sneiðar og setjið í skál/fat. Blandið klettasalatinu saman við, stráið fetaostinum yfir ásamt rauðlauk, granateplakjörnum og límónuhýði. Endið á að mala smávegis af svörtum pipar og strá yfir.

VIÐTAL

Steinar segir að sumir séu hissa á því að hann hafi upplifað krabbameinið sem jákvæða lífsreynslu. ,,Þegar maður fer í gegnum erfiðleika eins og þessa og hefur það af, verður maður sterkari á eftir.“ Steinar var í góðu formi þegar hann fékk krabbameinið og telur að það hafi hjálpað sér í gegnum áfallið að greinast með krabbamein. Hann segir að flest bendi til þess að þeir sem eru vel á sig komnir reiði betur af þegar kemur að þessum erfiða sjúkdómi þeim farnist bæði betur þegar kemur að andlega álaginu sem kemur í kjölfar greiningarinnar sem og því líkamlega sem oftast fylgir meðferð.

Krabbameinsgreindir geta stundað hreyfingu En hvað með hreyfingu þegar fólk hefur þegar greinst með krabbamein? Er ráðlegt fyrir þá að hreyfa sig? „Svarið er í langflestum tilfellum jákvætt en þó með þeim formerkjum að hreyfingin henti hverjum og einum einstaklingi sem greinst hefur með krabbamein, það er hvers konar krabbamein er um að ræða og hvernig meðferð er háttað. Áður fyrr var algengara að einstaklingum væri ráðlagt að hreyfa sig sem minnst og hvílast á meðan á krabbameinsmeðferð stæði. Hugsunin var oft sú að einstaklingarnir

Út að hjóla með krabbamein Steinar B. Aðalbjörnsson greindist með krabbamein í eista árið 2000. ,,Ég var þá þegar orðinn íþróttakennari og var að læra næringarfræði í Alabama í Bandaríkjunum.

Eins og svo margir sem greinast með krabbamein þá trúði ég ekki niðurstöðu læknisins sem taldi að það væri illkynja. Svo ég leitaði álits annars læknis, þriðja læknis, já og fjórða læknisins,“ segir Steinar og brosir. ,,Ég vissi ekki hvort ég ætti að láta taka eistað eða sjá til með framhaldið. Ég hef ávallt verið mikill aðdáandi hjólreiðakappans Lance Armstrong sem fékk krabbamein í eista eins og ég og ég vissi að Lance hefði fengið góða hjálp, svo ég ákvað að hringja

í lækninn hans, Lawrence Einhorn. Ég bjóst svo sem ekki við svari en innan tveggja tíma hringdi hann aftur í mig. Hann lagði fyrir mig nokkrar mjög einfaldar en áhrifaríkar spurningar eftir að hafa heyrt mína sögu og hvað ég væri að spá í varðandi næstu skref: ,,Steinar, hvað ertu með mörg eistu?“ Ég svara „Tvö.“ Þá spyr hann ,,Hvað þarftu mörg eistu?“ Og ég svara „Eitt.“ Þá svarar hann því þannig til að ég væri sjálfur búinn að svara spurningunni minni hvort betra væri að halda eistanu eða ekki. Þremur dögum síðar fór ég í aðgerð þar sem eistað var fjarlægt.

„Þá daga sem vanlíðan er mikil má velja styttri vegalengdir til göngu eða styttri hjólaleiðir og fara jafnvel bara í heitu pottana í sundlaugunum ef slíkt er í boði.“

væru undir gríðarlegu álagi og var talið óheppilegt að bæta við auknu álagi í formi hreyfingar. Þetta á vissulega við enn þann dag í dag en eingöngu í ákveðnum tilfellum.

Nú eru flestir sammála því að ef hreyfingu verður við komið þá verður ávinningurinn sjáanlegur og vel mælanlegur og þá ekki síst í almennri, betri líðan þess, sem greinst hefur með sjúkdóminn.“ Steinar segir að það sé gott að gera æfingaáætlun á meðan krabbameinsmeðferð stendur. ,,Ávinningurinn felst meðal

KRAFTUR

13

VIÐTAL annars í meiri hreyfigetu, betra jafnvægi, betra viðhaldi á vöðvamassa, minni líkum á hjartasjúkdómum, betra blóðflæði til útlima, minni líkum á beinþynningu, aukinni sjálfsvitund og auknu sjálfstrausti. Þá getur hreyfing minnkað líkur á þunglyndi og félagsfælni, minnkað líkur á ógleði og þreytueinkennum og líklegra sé að þyngd haldist óbreytt. Ennfremur standa margir í þeirri trú að ónæmiskerfið haldist sterkara og sé því í raun stór þáttur í því að krabbameinssjúklingar nái sér fyrr eftir meðferðina. Langflestum ber þó saman um að heildarávinningur hreyfingar meðan á krabbameinsmeðferð stendur felist í auknum lífsgæðum einstaklingsins og með auknum lífsgæðum er mikið unnið í baráttunni við krabbameinið.“

Einstaklingsmiðuð æfingaáætlun Steinar segir að mikilvægt sé að æfingaáætlunin sé gerð í samvinnu við krabbameinslækni viðkomandi og að hún sé sérsniðin að einstaklingnum. „Það þarf að taka mið af þeim meðferðum sem valdar eru, bæði skurðaðgerðum og lyfja- og/eða geislameðferðum þegar velja á líkamsrækt við hæfi því annars geti rangt álag á líkamann skapað hættu. Það er því mjög mikilvægt að ræða við lækninn sinn um fyrirhugaða líkamsrækt og fá hjá honum ábendingar og tillögur.“ Hann segir að nauðsynlegt sé að fara sér hægt í byrjun. ,,Hreyfing á meðan á

krabbameinsmeðferð stendur þarf ekki að vera umfangsmikil, hún er fyrst og fremst ætluð til þess að halda í þau lífsgæði sem

„Hreyfing á meðan krabbameinsmeðferð þarf ekki að vera umfangsmikil, hún er fyrst og fremst ætluð til þess að halda í þau lífsgæði sem einstaklingurinn hefur og auka þau ef þörf er á.“ einstaklingurinn hefur og auka þau ef þörf er á. Nokkrar mínútur, nokkrum sinnum í viku geta skipt máli, hvert skipti getur skipt máli. Það er þó mikilvægt að muna að fara sér hægt og fyllast ekki ákefð, heldur muna að hafa líkamsræktina létta til miðlungserfiða. Það er gott að fara út að ganga úti í góðu veðri eða inni þegar veður er slæmt, léttur hjólatúr, sundferð, Pilates, jóga og fleira er af hinu góða og getur gert gæfumuninn.

Mikilvægt er að koma aukinni hreyfingu á blóðið þannig að öll líffæri líkamans fá hæfilegt magn af súrefni til þess að takast á við þetta erfiða tímabil.“

Aðlaga hreyfinguna að líðaninni Steinar bendir á að hver og einn þarf að velja sér hreyfingu sem honum þykir skemmtileg, að öðrum kosti er ólíklegt að æfingaáætlun haldist. Þá skiptir miklu máli að gera sér grein fyrir því hvernig líðanin er. „Það getur verið mjög mismunandi frá degi til dags og jafnvel innan sama dags hvernig einstaklingum líður meðan á meðferð stendur. Þá daga sem vanlíðan er mikil má velja styttri vegalengdir til göngu eða styttri hjólaleiðir og fara jafnvel bara í heitu pottana í sundlaugunum ef slíkt er í boði. Þá daga sem vanlíðan er minni er hægt að lengja göngu- eða hjólatúrinn og taka einum eða tveimur sundferðum meira. Þegar ákefð eða lengd hreyfingar er ákveðin þá er líðan einstaklingsins og það sem hann ræður við í hvert skipti það sem mestu máli skipti.“ Hann segir einnig að hreyfingin verði mun skemmtilegri þegar einhver annar tekur þátt og því er nauðsynlegt, hið minnsta einstaka sinnum, að fá einhvern með sér, til dæmis einhvern úr fjölskyldunni. „Þegar krabbameinsmeðferð lýkur má halda áfram með sömu æfingaáætlun og þegar á meðferð stóð en eftir því sem þrek og þol einstaklingsins eykst má auka ákefð og lengd þjálfunar. Eins og alltaf er þó mikilvægt að hafa í huga hver á í hlut og hvaða krabbamein það var sem einstaklingurinn greindist með.“

Kraftur styður staðgöngumæðrun Meirihluti heilbrigðisnefndar Alþingis leggur til að velferðarráðherra verði falið að undirbúa lagafrumvarp sem heimili staðgöngumæðrun í velgjörðarskyni.

Kraftur, stuðningsfélag fyrir ungt fólk sem greinst hefur með krabbamein og aðstandendur, sendi umsögn til heilbrigðisnefndar Alþingisnefnar þegar málið var í nefnd þar. Stjórn félagsins studdi umsögn þingsályktunartilögu um staðgöngumæðrun. Í umsögninni segir að Kraftur leggi mikla áherslu á mikilvægi þess að gæta réttar hlutaðeigandi í hvívetna, staðgöngumóður, barns sem og verðandi foreldra með tilkomu reglugerðar með vísan til laga sem leyfi fulla staðgöngumæðrun í velgjörðarskyni eingöngu eins og þingsályktunartillagan segir til um.

14

KRAFTUR

Kraftur telur að einungis þær konur sem geti ekki gengið með barn sjálfar eigi að eiga þess kost að nýta sér úrræði staðgöngumæðrunar að settum skilyrðum og telur að ábendingar fagaðila þar um séu skýrar og fullnægjandi.

Eins leggur Kraftur áherslu á að ekki geti hvaða kona orðið staðgöngumóðir en þar sem staðgöngumæðrun er leyfileg eru gerðar kröfur um að líkamlegt og andlegt atgervi staðgöngumæðra standist kröfur fagaðila, þar með talið að staðgöngumóðirin hafi sjálf gengið með barn áður án fylgikvilla eða inngripa.

Láttu skynsemina ráða Decubal ecological eru lífrænt vottaðar og Svansmerktar húðvörur

HV ÍTA HÚS IÐ /SÍA / A CTA V IS

• • • •

Nýjir næringardrykkir frá Nutricia fyrir börn og fullorðna

Body Cream rakagefandi líkamskrem Hand Cream mýkjandi handáburður Body Lotion létt húðmjólk Face Cream nærandi andlitskrem

Án: • parabena • ilmefna • litarefna Fæst í apótekum

Icepharma · Lynghálsi 13 · 110 Reykjavík · Sími 540 8000

Fólk

Bíódagur KRAFTS Sunnudaginn 18. september skunduðu KRAFTS-félagar í Bíó Paradis en ætlunin var að horfa á myndklippur þær sem auglýsingastofan EXPO studdi KRAFT svo myndarlega í að gera og eru hluti af stuðningsnetinu. Allir fengu popp og kók og óhætt er að segja að almenn ánægja hafi verið með afrakstrinum þótt sumum þætti skrýtið í fyrstu að sjá sig á skjánum.

Kristján Björn Tryggvason greindist með heilaæxli fyrir nokkrum árum en bæði hann og kona hans Kristín deila reynslu sinni á myndklippunum. Þau voru sammála um að myndklippurnar hefður verið rosafínar, enda mjög góðir leikarar í þeim. ,,Við erum að gera þetta bæði fyrir okkur og aðra. Okkur fannst ekkert skrítið að sjá okkur á skjánum”, segja þau og brosa. ,,Við teljum að þetta komi að góðum notum, alveg hiklaust. Það var gaman að þátt í þessu verkefni en dálítið skrítið líka þegar maður fer að hugsa aftur í tímann. Við vorum svo viss um það allan tímann að allt yrði í lagi en núna erum við farin að hugsa aðeins öðruvísi um þetta allt saman.“

Ástu Hallgrímsdóttur fannst þetta bara stórkostlegt en hún var í stjórn þegar ákvörðun var tekin um verkefnið og síðar formaður Krafts. ,,Ég hef fylgst með þessu frá upphafi og er virkilega ánægð með afraksturinn. Það er frábært að sjá hvað við erum með gott fólk og mikið af opnum einstaklingum sem eru tilbúnir að segja sögu sína. Það hefur svo mikið að segja þegar fólk er tilbúið að deila reynslu sinni með öðrum í jafningafræðslu. Það er svo ofsalega mikilvægt,“ sagði Ásta.

Sonju Magnúsdóttir fannst hún mjög heppinn að fá að taka þátt í þessu verkefni. ,,Það er ekkert flóknara en það. Þetta er frábær hugmynd og myndböndin eiga eftir að verða rosalega mikið notuð. Ég er bara mjög montin að fá að vera með. Það er auðvitað alltaf skrítið að sjá sjálfan sig á skjánum en það er boðskapurinn sem skiptir mál og vonandi getur hann nýst öðrum. Það er mikilvægt að láta fólk vita að það er ekki eitt í heiminum."

16

KRAFTUR

Fólk

Veðurblíða á Sumargrillinu Það var margt um manninn á Ylströndinni í Nauthólsvík þegar Kraftur hélt hið árlega sumargrill félagsins. Gamlir og nýir félagar létu sjá sig og nutu sín í veðurblíðunni, við þökkum öllum Kærlega fyrir komuna!

Hið árlega sumargrill var haldið með góðum styrkjum og þökkum við sérstaklega ÍTR, Skátunum, Atlantsolíu, Kjörís og Ölgerðinni. Auk þess þökkum við öllum skemmtikröftunum sem fram komu: Hreimi og Vigni ásamt félögum úr Vinum Sjonna, Lilla klifurmús og Mikka ref úr Leikhópnum Lottu og svo Bjarna töframanni. Þá var starfsfólk ÍTR alveg einstaklega lipurt og vert að þakka þeim sérstaklega, enda taka þau svo vel á móti okkur á hverju einasta ári og veita framúrskarandi þjónustu.

KRAFTUR

17

STYRKIR

Heyrnartækni afhenti Krafti STYRK og hjálp. Alls söfnuðust 537.000 kr. sem eigendur Heyrnartækni, Anna Linda Guðmundsdóttir og Björn Víðisson, afhentu Krafti við litla móttöku í húsnæði Krafts í Skógarhlíð 8 í byrjun september.

Gyða Eyjólfsdóttir sálfræðingur félagsins og Gísli N. Einarsson stjórnarmaður tóku við styrknum.

Í tilefni af tíu ára starfsafmæli Heyrnartækni í júní 2011 ákvað fyrirtækið að leggja góðu málefni lið og láta ákveðna upphæð af hverju seldu heyrnartæki sumarið 2011 renna til Krafts. Með þessum hætti vildi Heyrnartækni leggja sitt af mörkum til samfélagsins og hjálpa Krafti að veita ungu fólki sem gengur í gegnum erfiða lífsreynslu, stuðning

Síðastliðið ár hefur Kraftur lagt mikla áherslu á að styðja við stuðningsnet félagsins og hefur verið ákveðið að fjárhagsstuðningur Heyrnartækni muni renna þangað. Stuðningsnetið býður nýlega greindum og aðstandendum að komast í samband við einhvern sem hefur gegnið í gegnum svipaða reynslu. Það er óhætt að segja að það sé mikil þörf fyrir stuðning en stuðningsfulltrúar hafa farið á sérsniðið námskeið hjá Gyðu Eyjólfsdóttur, sálfræðingi Krafts.

Reynsla stuðningsfulltrúa er fjölbreytt og í hópnum má finna einstaklinga sem greinst hafa með krabbamein, foreldra sem greinst hafa með krabbamein, foreldra sem fylgt hafa fullorðnu barni sínu í gegnum meðferð og maka og aðstandendur þess greinda svo eitthvað sé nefnt. Stuðningsfulltrúar eru allir bundnir trúnaði.

Kraftur í 6. sæti í áheitum Reykjavíkurmaraþons Það má segja að hlauparar Krafts hafi átt myndarlegt bakland því þeir söfnuðu hvorki meira né minna en 1.386.582 kr. í Reykjvíkurmaraþoni Íslandsbanka. Það skilaði þeim í 6.sætið í áheitum sem er stökk upp á við en þessir peningar eiga eftir að koma félaginu ákaflega vel. Alls hlupu um 130 fyrir Kraft og færum við þeim okkar bestu þakkir. Áheitasöfnunin fór almennt fram úr björtustu vonum og var það ekki síst að þakka vefsvæðinu www.hlaupastyrkur.is og sífellt meiri vinnu félaganna í að hvetja fleiri til þátttöku. Þetta skilar sér í aukinni stemmningu á meðal þátttakenda og aðstandenda þeirra sem standa að hverju félagi.

Einstök listaverkaúr á uppboð til styrktar Krafti Íslenski úraframleiðandinn JS Watch co. Reykjavík og nokkrir af fremstu myndlistalistamönnum þjóðarinnar Erró, Eggert Pétursson og Lína Rut hafa tekið höndum saman til styrktar Krafti, stuðningsfélagi ungs fólks sem greinst hefur með krabbamein og aðstandendum þeirra. Árið 2010 kviknaði sú hugmynd hjá eigendum JS Watch co. Reykjavík að fá til liðs við sig fremstu listamenn þjóðarinnar til að skapa einstök úr og leggja þau fram til stuðnings Krafti. Hugmyndin var borin undir listamennina Erró, Eggert Pétursson og Línu Rut um að þau skreyttu skífur tveggja glæsilegra úra frá JS Watch co. Reykjavík ásamt öskjunni utan um úrin og búa þannig til glæsileg listaverk sem eiga sér enga hliðstæðu hér á landi. Ætlunin er síðan að halda uppboð á úrunum með það fyrir augum að safna sem hæstri fjárhæð til stuðnings Krafti. Nú rúmu ári eftir að hugmyndin kviknaði eru úrin tilbúin og uppboðið verður því haldið fjótlega og fólk getur boðið í

18

KRAFTUR

úrin á JSWatch.com. JS Watch co. Reykjavík úrin eru hönnuð og sett saman hjá Gilbert Úrsmið, Laugavegi 62.

MOLAR

Er allt krabbamein lífshættulegt? Þessari spurningu var varpað á Vísindavef Háskóla Íslands og henni svaraði Helga Ögmundsdóttir, prófessor í læknisfræði, og er hér birt með hennar leyfi en hún uppfærði greinina samkvæmt nýjustu tölum.

Einfalt og fljótlegt svar við þessari spurningu er nei.

En við skulum líta örlítið nánar á þetta og þá blasir strax við að mikill munur er milli mismunandi tegunda krabbameina. Langt er síðan farið var að líta svo á að þær tegundir krabbameina sem helst leggjast á börn og ungt fólk séu læknanlegar. Þetta á til dæmis við um hvítblæði (blóðkrabbamein) í börnum og krabbamein í eistum sem leggst á unga karlmenn. Vissulega er meðferðin, sem eru lyf og geislar, mjög erfið og gengur hart að sjúklingunum, en nánast allir ná fullum bata.

Ef við færum okkur svo upp í aldri verður brjóstakrabbamein næst fyrir okkur. Þetta er langalgengasta krabbamein kvenna og árlega finnst það hjá 195 íslenskum konum að meðaltali. Brjóstakrabbameinið byrjar að láta á sér kræla um fertugsaldurinn, en flestar konur sem greinast eru þó um og yfir sextugt. Í árslok 2006 voru rúmlega 2000 íslenskar konur á lífi sem einhvern tíma höfðu fengið brjóstakrabbamein. Um það bil 90% kvenna sem fá brjóstakrabbamein lifa í 5 ár eða lengur eftir að það uppgötvast og þetta hlutfall hefur aukist úr rúmlega 50% kringum 1960. Meðferðin er skurðaðgerð þar sem meinið er fjarlægt. Áður fyrr var allt brjóstið tekið en það er ekki gert lengur ef æxlið er lítið. Síðan tekur oft við meðferð með lyfjum og geislum í nokkra mánuði til þess að draga úr líkum á endurkomu meinsins. Frá 1988 er konum boðið að koma í röntgenmyndatöku annað hvert ár til að leita að brjóstakrabbameini og þetta hefur borið þann árangur að æxlin eru yfirleitt lítil þegar þau finnast, en það eykur líkurnar á lækningu.

Hjá körlunum er krabbamein í blöðruhálskirtli algengast og fjöldatölur svipaðar og fyrir brjóstakrabbamein hjá konunum, en ýmislegt er þó ólíkt. Þannig voru tæplega 1500 karlar á lífi í árslok 2006 sem höfðu fengið krabbamein í blöðruhálskirtil. Hvers vegna eru þeir svona miklu færri en konurnar með brjóstakrabbamein? Í fyrsta lagi eru þeir eldri þegar sjúkdómurinn kemur fram, um og yfir sjötugt, og þá eru menn farnir að deyja úr ýmsum öðrum sjúkdómum. Í öðru lagi er ekki völ á eins góðri meðferð eins og við brjóstakrabbameini, en þar kemur reyndar á móti að þetta eru oft krabbamein sem fara sér hægt. Fimm árum eftir greiningu eru um það bil 80% enn á lífi. Oft hefur verið rætt um að hefja skipulega leit að þessu krabbameini en það er talsvert vandasamara en leitin að brjóstakrabbameini.

Þverfagleg fræðsla á vegum endurhæfingarteymis LSH Fræðslan er fyrir krabbameinsgreinda og aðstandendur þeirra og er ókeypis. Henni hefur verið haldið úti í október og nóvember og hefur verið mikil ánægja með hana. Ný dagskrá er í smíðum en tveir fyrirlestrar eru eftir af núverandi skipulagi. Þann 6. janúar fjallar Hannes Bjarni Hannesson sjúkraþjálfara á LSH um þjálfun og hreyfingu og þann 13 janúar mun Þórunn K. Guðmundsdóttir, klínískur lyfjafræðingur LSH, tala um lyfin mín; almennar upplýsisingar um lyf og lyfjanotkun.

Ókeypis ráðgjafaþjónusta Ráðgjafarþjónusta Krabbameinsfélagsins er opin alla virka daga frá 9:00-16:00 og er að Skógarhlíð 8, 1.hæð. Þjónustan er fyrir alla þá sem greinst hafa með krabbamein og aðstandendur þeirra. Hjá Ráðgjafarþjónustunni er haldið úti dagskrá sem vert er að kynna sér á www.krabb.is en í boði eru m.a. ýmis námskeið, fyrirlestrar og örráðstefnur. Það er hægt að bóka viðtöl hjá félagsráðgjafa í síma, 540 1912 eða hjá hjúkrunarfræðingi í síma 540 1916 eða í tölvupósti una@krabb.is, asdisk@krabb.is einnig er hægt að koma á staðinn. Athugið að nær öll þjónusta er ókeypis.

Lítum á nokkur önnur dæmi: Krabbamein í ristli fá um það bil 100 karlar og konur á hverju ári og af þeim lifa rúmlega 50% í fimm ár eða lengur. Eitt svartasta dæmið er tvímælalaust lungnakrabbameinið og þar má segja að gömlu hugmyndirnar um að það að greinast með krabbamein sé dauðadómur eigi enn talsverðan rétt á sér. Árlega greinast um það bil 130 slíkir sjúklingar og aðeins 10% lifa lengur en 5 ár. Hægt væri að koma nánast alveg í veg fyrir þetta krabbamein með því að fólk hætti að reykja.

Að lokum: Hvers vegna er alltaf horft á hlutfall þeirra sem eru á lífi eftir 5 ár? Ef ekki tekst að komast fyrir meinið er það langoftast búið að segja til sín aftur innan 5 ára, þannig að þeir sem hafa lifað sjúkdóminn af í 5 ár hafa líklega fengið lækningu. Vissulega eru undantekningar frá þessu, en því lengra sem líður án þess að sjúkdómurinn taki sig upp aftur því minni líkur eru á að hann geri það.

Af hverju er krabbamein kallað þessu nafni?

Uppruna krabbameinsheitisins má rekja til forngrísku, þar sem karkinos þýðir krabbi, og til latínu, þar sem cancer þýðir krabbi. Sennilega er það lögun hins ífarandi vaxtar, það er angar og tungur æxlisins sem teygja sig inn í aðra vefi, sem veldur því að mönnum hefur dottið í hug samlíking við krabbadýr.

Einnig hefur komið fram sú tilgáta að útþandar og blóðfylltar æðar sem stundum teygja sig út frá krabbameini geti líkst öngum krabbadýrsins. Loks hafa menn getið sér þess til að gríski læknirinn Hippókrates, sem uppi var um 400 f. Kr., hafi fyrstur notað heitið carcinoma, krabbaæxli. (Heimild: Vísindavefur HÍ)

Kraftur í ungliðahópnum Vetrarstarf Ungliðahóps SKB, Krafts og Ljóssins er farið af stað á nýjan leik og óhætt að sega að hópurinn hafi verið mjög virkur síðustu vikurnar. Hann fór í keiluferð í október, skellti sér í kvikmyndahús á myndina Real Steel og á Steve O, allt á tæpum mánuði. Þar á undan höfðu þau farið í sumarbústaðaferð í Hetjulund, hvíldarheimili SKB. Það er óhætt að segja að það sé líf og fjör hjá Ungliðahópnum!

Ungliðahópurinn er fyrir 18-29 ára og er hægt að finna hópinn á Facebook.

KRAFTUR

19

CMYK

PANTONE

LÉTTFETI EHF – SENDIBÍLL ENGIHJALLA 1 200 KÓPAVOGUR SÍMI : 897 4993

PANTONE

CMYK C5 M100 Y100 K0

C100 M60 Y0 K10

PANTONE 1797

PANTONE 661

Reykjavík, Afltækni ehf, Barónsstíg 5 7.is ehf., Suðurlandsbraut 30, Suðurlandsbraut 30 AB varahlutir ehf, Bíldshöfða 18 Aðalblikk ehf, Bíldshöfða 18 Alþýðusamband Íslands, www.asi.is, Sætúni 1 Antik-bólstrun, Langholtsvegi 128 Arkform, arkitektastofa, Ármúla 38 Arkitektastofan OG ehf, Skúlatúni 2 Árbæjarapótek ehf, Hraunbæ 115 Árni Reynisson ehf, Skipholti 50d Balletskóli Sigríðar Ármann ehf, Skipholti 35 Bifreiðastillingar Nicolai, Faxafeni 12 Birtingur ehf, Sóleyjargötu 5 Bílamálun Halldórs Þ Nikulássonar, Funahöfða 3 Bílasmiðurinn hf, Bíldshöfða 16 Bílaverkstæði Auðunns Ásberg ehf, Fossaleyni 16

20

KRAFTUR

BJ endurskoðunarstofa ehf Blaðamannafélag Íslands, Síðumúla 23 Body shop, Kringlunni, Smáralind, Akureyri Boreal ehf - Ferðaþjónusta Þ.I.Þ ehf, Austurbergi 18 Bókaútgáfan Hólar ehf, Hagaseli 14 Bókhaldsstofa Haraldar ehf, Suðurlandsbraut 12 Bóksala kennaranema, Menntavísindasvið HÍ Stakkahlíð BSRB, Grettisgötu 89 Congress Reykjavík - Ráðstefnuþjónusta ehf, Engjateigi 5 Danica sjávarafurðir ehf, Suðurgötu 10 Drafnarfell ehf, Stórhöfða 35 Dún- og fiður ehf, Laugavegi 86 Dynjandi ehf, Skeifunni 3h Dýralæknamiðstöðin, Jónsgeisla 95 Efling stéttarfélag, Sætúni 1 Eignamiðlun, Síðumúla 21 Einar Jónsson Skipaþjónusta, Laufásvegi 2a

Ernst & Young hf, Borgartúni 30 Esja gæðafæði ehf, Dugguvogi 8 Evrópulög ehf, Túngötu 6 Exton ehf, Fiskislóð 10 Fasteignasalan Garður ehf, Skipholti 5 Faxaflóahafnir sf, Hafnarhúsinu Tryggvagötu 17 Félag íslenskra hjúkrunarfræðinga, Suðurlandsbraut 22 Fiskbúð Hólgeirs í Mjódd, Þönglabakka 6 Fiskmarkaðurinn veitingahús, Aðalstræti 12 Fraktflutningar ehf, Seljugerði 1 Fröken Júlía ehf, Mjódd FS Flutningar ehf, Giljalandi 9 Fuglar ehf, Borgartúni 25 Garðs Apótek, Sogavegi 108 GÁ húsgögn ehf, Ármúla 19 Gjögur hf., Grenivík, Kringlunni 7 Glóandi ehf, Engjateigi 19

Gnýr sf www.gnyr.is, Stallaseli 3 Guðjónó - vistvæn prentsmiðja, Þverholti 13 Guðmundur Arason ehf - smíðajárn, Skútuvogi 4 Guðrún Óladóttir, reikimeistari, Tungubakka 28 Gullsmiðurinn í Mjódd, Álfabakka 14b Gullsmíðaverslun Hjálmars Torfasonar, Laugavegi 71 Gunnar Rósarson - Tanngo ehf, Vegmúla 2 Hafgæði sf, Fiskislóð 47 Hamborgarabúlla Tómasar, Bíldshöfða 18 Hárgreiðslustofan Hármiðstöðin, Hrísateigi 47 Háspenna ehf, Laugavegi 118 Helgi Björnsson, Henson Sports Europe á Íslandi hf, Brautarholti 24 Hjálpræðisherinn á Íslandi, Kirkjustræti 2 Hótel Leifur Eiríksson ehf, Skólavörðustíg 45 Hótel Óðinsvé hf, Þórsgötu 1 Hótel Reykjavík, Rauðarárstíg 37 Hreinsitækni ehf, Stórhöfða 37 Hreyfimyndasmiðjan ehf, Garðsenda 21 Hringrás ehf, Klettagörðum 9 Hugsmiðjan ehf, Snorrabraut 56 Hús verslunarinnar sf, Kringlunni 7 Húsalagnir ehf, Gylfaflöt 20 Iceland Seafood ehf, Köllunarklettsvegi 2 Inter ehf, Sóltúni 20 Ímynd ehf, Eyjarslóð 9 Ísloft blikk- og stálsmiðja ehf, Bíldshöfða 12 Íþróttafélagið Fylkir, Fylkisvegi 6 J. S. Gunnarsson hf, Fossaleyni 10 JK Bílasmiðja ehf, Eldshöfða 19 JP Lögmenn ehf, Höfðatorgi K. Pétursson ehf, Kristnibraut 29 Kjöthöllin ehf, Skipholti 70 og Háaleitisbraut Kleifarás ehf, Ármúli 22 Klif ehf heildverslun, Grandagarði 13 KOM almannatengsl, Höfðatorgi KPMG ehf, Borgartúni 27 Kristján F. Oddsson ehf - endurskoðun og skattskil, Síðumúla 25 Kristján G. Gíslason ehf, Hverfisgötu 6a Landssamband íslenskra útvegsmanna, Borgartúni 35 Lifandi markaður www.lifandimarkadur.is, Borgartúni 24 Lital Bílasalan ehf, Eirhöfða 11 Litir og föndur / Handlist, Skólavörðustíg 12 / Smiðjuvegi Loftstokkahreinsun.is s: 5670882 og 8933397, Garðhúsum 6 Löggiltir endurskoðendur ehf, Hverafold 1-3 Löndun ehf, Kjalarvogi 21 Margt smátt ehf, Guðríðarstíg 6-8 Markaðsráð kindakjöts, Bændahöllin v/ Hagatorg Mentor ehf, Ofanleiti 2 Netbókhald.is ehf www.netbokhald.is, Kringlunni 4-12 Nethönnun ehf, Ármúla 5 NM ehf, Brautarholti 10 Nordica ráðgjöf ehf, Síðumúla 21 Nostra Ræstingar ehf, Sundaborg 7-9 Nýi ökuskólinn ehf www.meiraprof.is, Klettagörðum 11 Nýsköpunarsjóður atvinnulífsins, Kringlunni 7, 3. hæð OMX Nordic Exchange Iceland, Laugavegi 182 ORKUVIRKI ehf, Tunguhálsi 3 Ólafur Gústafsson hrl., Kringlunni 7 Ólafur Hans Grétarsson, tannlæknir, Faxafeni 5 Ósal ehf, Tangarhöfða 4 Passamyndir Hlemmi, Sundaborg 7 Plastco ehf, Skútuvogi 10c Poulsen ehf, Skeifunni 2 Prentlausnir ehf, Ármúla 15 Promens hf, Suðurlandsbraut 24 Rafha ehf, Suðurlandsbraut 16 Rafiðnaðarskólinn ehf, Skeifunni 11b Rafsvið sf, Þorláksgeisla 100 Raftíðni ehf, Grandagarði 16 Rangá sf, Skipasundi 56 Rauðhetta og úlfurinn hárgreiðslustofa, Skólavörðustíg 8 Regla nútíma netbókhald, www.regla.is, Rikki Chan ehf, Kringlunni 4-12 Ríkiskaup, Borgartúni 7 RJR ehf, Sundaborg 7 Rolf Johansen & Co ehf, Skútuvogi 10a S.K.bólstrun ehf, Langholtsvegi 82 SÍBS, Síðumúla 6 Sjómannadagsráð, Laugarási Hrafnistu Sjómannafélag Íslands, Skipholti 50d Sjúkraþjálfunin Heil & sæl ehf, Hraunbæ 102c Skorri ehf, Bíldshöfða 12 Skóarinn í Kringlunni ehf, Kringlunni 4-6 Skólavefurinn.is, Laugavegur 163

Slökkvilið höfuðborgarsvæðisins bs, Skógarhlíð 14 Smith og Norland hf, Nóatúni 4 Sportbarinn, Álfheimum 74 Stansverk ehf, Hamarshöfða 7 Stig ehf, Fannafold 35 Stólpi gámar ehf, Klettagörðum 5 Svanur Ingimundarson málari, Fiskakvísl 13 Svínahraun ehf Tandur hf, Hesthálsi 12 Tannlæknastofa Barkar Thoroddsen, Borgartúni 33 Tannlæknastofa Friðgerðar Samúelsdóttur ehf, Laugavegi 163 Tannlæknastofa Ólafs Páls Jónssonar, Faxafeni 5 Tannlæknastofa Sigurjóns, Ármúla 26 Terra Export ehf, Ljósuvík 38 Túnþökuþjónustan ehf sími: 897 6651, Lindarvaði 2 V.R., Kringlunni 7 Vagnar og þjónusta hf, Tunguhálsi 10 Veiðivon, Mörkinni 6 Veiðiþjónustan Strengir, Smárarima 30 Veitingahúsið Caruso, Þingholtsstræti 1 Verslunartækni ehf, Draghálsi 4 Verslunin Brim, Laugavegi 71 og Kringlunni, Laugavegi 71 Víkurvagnar ehf, Dvergshöfða 27 VM - Félag vélstjóra og málmtæknimanna, Stórhöfða 25 VSÓ Ráðgjöf ehf, Borgartúni 20 Yogastöðin Heilsubót, Síðumúla 15 Þróunn og stjórnun ehf Ögurvík hf, Týsgötu 1 Kjalarnes, Gler í Bergvík ehf www.gleribergvik.is, Víkurgrund 10 Seltjarnarnes, Falleg gólf - parketþjónusta frá 1984, Nesbala 25 Lög og réttur ehf, Austurströnd 3 Nesskip hf, Austurströnd 1 Tannlæknastofa Ragnars Ó Steinarssonar ehf, Eiðistorgi 15 Vökvatækni ehf, Bygggörðum 5 Vogar, V.P.vélaverkstæði ehf, Iðndal 6 Kópavogur, Allianz á Íslandi hf, Digranesvegi 1 Adesso ehf, Hagasmára 1 Á.K. Sjúkraþjálfun ehf, Ásklif ehf, Engjaþingi 13 Bakkabros ehf, Hamraborg 5 Bifreiðaverkstæði Friðriks Ólafssonar ehf, Smiðjuvegi 22 Bílaklæðningar hf, Kársnesbraut 100 Bílhúsið ehf, Smiðjuvegi 60 BJ-verktakar ehf, Bergsmára 8 Blikkform ehf, Smiðjuvegi 52 Bókun sf endurskoðun, Hamraborg 1 Byggðaþjónustan ehf, Auðbrekku 22 Eignarhaldsfélag Brunabótafélags Íslands, Hlíðasmára 8 Ferli ehf www.ferli.is, Hlíðasmára 8 Fjölvirki ehf, Digranesvegi 32 Hefilverk ehf, Jörfalind 20 Helga Þórdís Gunnarsdóttir, tannlæknir, Hlíðasmára 14 Íslandsspil sf, Smiðjuvegi 11a Járnsmiðja Óðins ehf, Smiðjuvegi 4b Litlaprent ehf, Skemmuvegi 4 Logey ehf, Vesturvör 7 Mannval ráðningar, www.mannval.is, Nobex ehf, Hlíðarsmára 6 Ókeypis prjónaklúbbur www.tinna.is, Óskar og Einar ehf, Fjallalind 70 Point á Íslandi ehf, Hlíðasmára 12 Rafbreidd ehf, Akralind 6 Rafsetning ehf, Björtusölum 13 S.S. Gólf ehf, Borgarholtsbraut 59 Sérsmíði ehf, Skemmuvegi 22 Sérverk ehf, Askalind 5 Smárinn, bókhald og ráðgjöf ehf, Grófarsmára 15 Suðurverk hf, Hlíðarsmára 11 Svansprent ehf, Auðbrekku 12 Söluturninn Smári, Dalsvegi 16c Tannbjörg ehf, Elva Björk Sigurðard. tannlæknir, Hlíðarsmára 14 Tannlæknastofa Tinnu Kristínar Snæland, Hamraborg 5 Tengi ehf, Smiðjuvegi 76 Vaki fiskeldiskerfi hf, Akralind 4 Vaxa ehf www.weleda.is, Askalind 2 Veitingaþjónusta Lárusar Loftssonar, Nýbýlavegi 32 Þokki ehf, Forsölum 1

Garðabær, B.Markan-Pípulagnir ehf, Lyngási 10 Engilbert ÓH Snorrason tannlæknastofa sf, Garðatorgi 3 Garðabær, Garðatorgi 7 Geislatækni ehf Laser-þjónustan, Suðurhrauni 12c H.Filipsson sf, Miðhrauni 22 Íslensku Vigtarráðgjafarnir ehf, Hrísmóum 4 Latibær ehf, Miðhrauni 4 Miklatorg hf - IKEA, Kauptúni 4 Wurth á Íslandi ehf, Vesturhrauni 5 Öryggisgirðingar ehf, Suðurhrauni 2 Hafnarfjörður, Ás, fasteignasala ehf, Fjarðargötu 17 Endurskoðun Ómars Kristjánssonar slf, Bæjarhrauni 8 Ferskfiskur ehf, Bæjarhrauni 8 Format / Akron ehf, Gjótuhrauni 3/Síðumúla 31 G.S. múrverk ehf, Hvassabergi 4 H. Jacobsen, Reykjavíkurvegi 66 Héðinn Schindler lyftur hf, Gjótuhrauni 4 Hlaðbær-Colas hf, malbikunarstöð, Gullhellu 1 HRM Legal ehf, Skútahrauni 2 Höfn öldrunarmiðstöð, Sólvangsvegi 1 Icetransport ehf, Selhellu 9 Ingvar og Kristján ehf, Trönuhrauni 7c J.B.G fiskverkun ehf, Grandatröð 10 J.K. Lagnir ehf, Skipalón 25 Kæling ehf, Stapahrauni 6 PON-Pétur O Nikulásson ehf, Melabraut 23 Raftækjavinnustofa Sigurjóns Guðmundssonar ehf, Dalshrauni 18 Skógræktarfélag Hafnarfjarðar, Skúlaskeiði 32 Spennubreytar Stál og suða ehf, Stapahrauni 8 Sýningaljós slf, Klettagötu 12 Umbúðamiðlun ehf, Pósthólf 470 VBS-verkfræðistofa ehf, Bæjarhrauni 20 Verkalýðsfélagið Hlíf, Reykjavíkurvegi 64 Verkþjónusta Kristjáns ehf, Reykjavíkurvegi 68 Vélsmiðja Konráðs Jónssonar sf, Helluhrauni 20 Reykjanesbær, B & B Guesthouse, Hringbraut 92 Bílrúðuþjónustan ehf, Grófinni 15c Cabo ehf, Hafnargötu 23 DMM Lausnir ehf, Iðavöllum 9b Grímsnes ehf, Steinás 18 Happi hf, Sóltúni 16 Helga Ragnarsdóttir, Norðurgarði 2 Íslenska félagið ehf, Iðavellir 7a K Sport, Hafnargötu 29 Kaplavæðing ehf, Hólmgarði 2c Nesbyggð, Stapabraut 5 Rafbrú sf, Holtsgötu 4 Reiknistofa fiskmarkaða hf, Iðavöllum 7 Reykjanesbær, Tjarnargötu 12 Skattsýslan sf, Hafnargötu 90 Skipting ehf, Grófinni 19 Suðurflug ehf, Keflavíkurflugvelli Tannlæknast Einars Magnúss ehf, Skólavegi 10 Verkalýðs- og sjómannafélag Keflavíkur og nágrennis, Krossmóa 4 Verslunarmannafélag Suðurnesja, Vatnsnesvegi 14 Æco bílar ehf, Njarðargötu 19 Grindavík, Björgunarsveitin Þorbjörn, Seljabót 10 Sílfell ehf, Skipastíg 13 Sjómanna-og vélstjórafélag Grindavíkur, Hafnargötu 9 TG raf ehf, Staðarsundi 7 Vísir hf, Hafnargötu 16 Þorbjörn hf, Hafnargötu 12 Sandgerði, Fiskmarkaður Suðurnesja hf, Hafnargötu 8 K & G ehf, Hafnargötu 9 Verk- og tölvuþjónustan ehf, Holtsgötu 24 Þensla ehf, Strandgata 26 Mosfellsbær, Byggingarverktaki Ari Oddsson ehf, Háholt 14 Glertækni ehf, Völuteigi 21 Guðmundur S Borgarsson ehf, Reykjahvoli 16 Ísfugl ehf, Reykjavegi 36 Múr og meira ehf, Brekkutangi 38 Nonni litli ehf, Þverholt 8

KRAFTUR

21

Reykjabúið ehf, Reykjum Reykjalundur endurhæfingarmiðstöð SÍBS, Reykjalundi Stálsveipur ehf, Flugumýri 4 Akranes, Bjarmar ehf vélaleiga, Hólmaflöt 2 Byr AK-120, Ehf, Álmskógum 1, Álmskógum 1 GT Tækni ehf, Grundartanga Pípulagningaþjónustan ehf, Kalmansvöllum 4a Smurstöð Akraness sf, Smiðjuvöllum 2 Verkalýðsfélag Akraness, www.akranes.sgs.is Vignir G. Jónsson hf, Smiðjuvöllum 4 Borgarnes, Bjarni, Guðrún og Þorgerður, Borgarvík 12 Bókhalds- og tölvuþjónustan sf, Böðvarsgötu 11 Kvenfélag Stafholtstungna, SÓ Húsbyggingar sf, Litlu Brekku Sprautu- og bifreiðaverkstæðið Borgarness sf, Sólbakka 5 Sæmundur Sigmundsson ehf, Brákarbraut 18-20 Vélaverkstæði Kristjáns ehf, Brákarbraut 20 Þjónustumiðstöðin Húsafelli ehf, Húsafelli 3 Stykkishólmur, Bókhaldsstofan Stykkishólmi ehf, Aðalgötu 20 Ólafsvík, Jón og Trausti sf, Hjarðartúni 10 Útgerðarfélagið Guðmundur ehf, Brautarholti 18 Hellissandur, Hraðfrystihús Hellissands hf, Hafnarbakka 1 Ingibjörg ehf, Hafnargötu 14 KG Fiskverkun ehf, Melnesi 1 Kristinn J Friðþjófsson ehf, Háarifi 5 Rifi Skarðsvík ehf, Munaðarhóli 10 Skógræktar og landverndarfélag undir Jökli, Hraunsási 1 Ísafjörður, Hamraborg ehf, Hafnarstræti 7 Hnífsdalur, Verkstjórafélag Vestfjarða, Heiðarbraut 7 Bolungarvík, Endurskoðun Vestfjarða ehf, Aðalstræti 19 Fiskmarkaður Bolungarvíkur og Suðureyrar ehf, Árbæjarkanti 3 Jakob Valgeir ehf Klúka ehf, Holtabrún 6 Sigurgeir G. Jóhannsson ehf, Hafnargötu 17 Flateyri, Sytra ehf, Ólafstúni 2 Patreksfjörður, Flakkarinn ehf Nanna ehf, v/Höfnina Tálknafjörður, Gistiheimilið Bjarmalandi ehf, Bugatúni 8 TV - verk ehf, Strandgötu 37 Þórberg hf, Strandgötu Bíldudalur, Hafkalk ehf, Lönguhlíð 38 Þingeyri, Bibbi Jóns ehf, Brekkugötu 31 F&S Hópferðabílar ehf, Vallargötu 15 Tengill, rafverktaki, Sjávargötu 14 Hólmavík, Thorp ehf, Borgarbraut 27 Drangsnes, Útgerðarfélagið Gummi ehf, Kvíabala 6 Norðurfjörður, Hótel Djúpavík ehf, Árneshreppi Blönduós, Ráðunautaþjónusta Húnaþings og Stranda, Húnabraut 13 Samband austur-húnvetn kvenna, Húnavatnshreppur, Húnavöllum

22

KRAFTUR

Skagaströnd, Vélaverkstæði Skagastrandar, Strandgötu 30

Rafkul ehf, Brekkubarði 3 Tandraberg ehf, Strandgötu 8

Sauðárkrókur, Bókhaldsþjónusta KOM ehf, Víðihlíð 10 Kaupfélag Skagfirðinga, Ártorgi 1 Ó.K. Gámaþjónusta-sorphirða ehf, Borgarflöt 15 Vinnuvélar Guðmundar og Skúla sf, Borgarröst 4

Neskaupstaður, Rafgeisli Tómas R Zoëga ehf, Hafnarbraut 10 Síldarvinnslan hf, útgerð, Hafnarbraut 6

Varmahlíð, Akrahreppur Skagafirði, Siglufjörður, Rammi hf, Gránugötu 1-3 Akureyri, Akureyrarhöfn, Óseyri 16 B. Hreiðarsson ehf, Þrastarlundi Bautinn og Smiðjan, veitingasala, Hafnarstræti 92 Bifreiðaverkstæði Bjarnhéðins ehf, Fjölnisgötu 2a Blikkrás ehf, Óseyri 16 Búnaðarsamband Eyjafjarðar, Óseyri 2 Dýralæknaþjónusta Eyjafjarðar ehf, Perlugötu 11 Ferðaskrifstofa Akureyrar, Ráðhústorgi 3 Félagsbúið Hallgilsstöðum, Hallgilsstöðum Form ráðgjöf ehf, Eyrarvegi 4 Framtal sf Kaupangi, Mýrarvegi Friðrik Páll Jónsson, háls, nef og eyrnalæknir, Tryggvabraut 22 Garðar Guðmundsson, Skátateigi 3 Hnýfill ehf, Brekkugötu 36 Ísgát ehf, Laufásgötu 9 Kjarnafæði hf, Fjölnisgötu 1b Ljósco ehf, Ásabyggð 7 Netkerfi og tölvur ehf Norðurorka hf, Rangárvöllum Pallaleigan ehf, Espilundi 14 Pípulagnaþjónusta Bjarna Fannberg Jónassonar ehf, Melateig 31 Raftákn ehf, Glerárgötu 34 Samherji hf, Glerárgötu 30 SBA Norðurleið s: 550 0700, Hjalteyrargötu 10 Sjómannablaðið Víkingur, Slippurinn Akureyri ehf, Hjalteyrargötu 20 Steypusögun Norðurlands ehf, Víðivöllum 22 Tannlæknastofa Ragnheiðar Hansdóttur, Kaupangur v/Mýrarveg Verkval ehf, Miðhúsavegi 4 Viðskiptahúsið ehf, Pósthólf 73 Ösp sf, trésmiðja, Furulundi 15f

Fáskrúðsfjörður, Loðnuvinnslan hf, Skólavegi 59 Höfn í Hornafirði, Erpur ehf, Norðurbraut 9 Grábrók ehf, Kirkjubraut 53 Hornabrauð ehf, Dalbraut 10 Skólaskrifstofa Hornafjarðar, Hafnarbraut 27 Uggi SF - 47, Fiskhóli 9 Vélsmiðjan Foss ehf, Ófeigstanga 15 Funi ehf, Ártúni Öræfi, Félagsbúið Hnappavöllum 4, Hnappavöllum 4 Selfoss, Bakkaverk ehf, Dverghólum 20 Bifreiðaverkstæðið Klettur ehf, Hrísmýri 3 Búnaðarfélag Bláskógabyggðar, Dalbraut 1 Búnaðarfélag Grafningshrepps, Villingavatni Flóahreppur, Þingborg Gufuhlíð ehf, Gufuhlíð Hitaveitufélag Gnúpverja ehf, Bugðugerði 4a Jeppasmiðjan ehf, Ljónsstöðum Kvenfélag Hraungerðishrepps, Nesey ehf, Suðurbraut 7 Gnúpverjahreppi Pylsuvagninn Selfossi, Besti bitinn í bænum Ræktunarsamband Flóa og Skeiða, Gagnheiði 35 S. G. Hús hf, Austurvegi 69 Selhús ehf, Gagnheiði 61 Tannlæknastofa Halldórs Sigþórssonar, Austurvegi 44 Tannlæknastofa Halls og Petru, Selfossi og Hellu Toyota á Selfossi, Fossnesi 14 Veitingastaðurinn Menam, Eyrarvegi 8 Hveragerði, Garðyrkjustöð Ingibjargar, Heiðmörk 38 Heilsustofnun NLFÍ Hveragerði www.hnlfi.is, Grænumörk 10

Grenivík, Brattás ehf, Ægissíðu 11

Þorlákshöfn, Fiskmark ehf, Hafnarskeiði 21 Frostfiskur ehf, Hafnarskeiði 6 Járnkarlinn ehf, Unubakka 25

Grímsey, Sæbjörg ehf, Öldutúni 3

Eyrarbakki, Sólvellir heimili aldraðra, Eyrargötu 26

Dalvík, Vélvirki ehf, verkstæði, Hafnarbraut 7 Níels Jónsson ehf, Hauganesi

Laugarvatn, Ásvélar ehf, Hrísholti 11

Húsavík, Alli og Helga ehf, Baughóli 56 Hvalaskoðun, Hafnarstétt 9, Gamli Baukur Skóbúð Húsavíkur, Garðarsbraut 13 Tjörneshreppur Val ehf, Höfða 5c Vermir sf, Fossvöllum 21 Víkurraf ehf, Garðarsbraut 18a Bakkafjörður, Skeggjastaðakirkja, Egilsstaðir, Austfjarðaflutningar ehf, Kelduskógum 19 Bílamálun Egilsstöðum ehf, Fagradalsbraut 21-23 Bókráð,bókhald og ráðgjöf ehf, Miðvangi 2-4 Hússtjórnarskólinn Hallormsstað, Verkfræðistofa Austurlands ehf, Kaupvangi 5 Seyðisfjörður, Seyðisfjarðarkaupstaður, Hafnargötu 44 Reyðarfjörður, Launafl ehf, Hrauni 3 Þvottabjörn ehf, Búðareyri 25 Eskifjörður, Fjarðaþrif ehf, Kirkjustíg 2

Hvolsvöllur, Héraðsbókasafn Rangæinga, Vallarbraut 16 Búaðföng, Hvolsvelli, Bakkakoti 1 Hansastál ehf, Kirkjulækjarkoti 3a Jón Guðmundsson, Berjanesi V-Landeyjum Kvenfélagið Hallgerður, Eystri Torfastöðum I Tjaldstæðið við Kaffi Langbrók Fljótshlíð, Öldugerði 11 Vík, Kvenfélag Hvammshrepps, Víkurprjón ehf, Austurvegi 20 Kirkjubæjarklaustur, Kvenfélag Skaftártungu, Ljótarstöðum Vestmannaeyjar, AxelÓ, Bárustíg 6 Bessi hf, Sóleyjargötu 8 Eyjablikk ehf, Flötum 27 Frár ehf, Hásteinsvegi 49 Karl Kristmanns, umboðs- og heildverslun, Ofanleitisvegi 15-19 Miðstöðin ehf, Strandvegi 30 Ós ehf, Illugagötu 44 Pétursey ehf, Flötum 31 Sjómannafélagið Jötunn, Skólavegi 21b Suðurprófastsdæmi, Búhamri 11 Vélaverkstæðið Þór ehf, Norðursundi 9

w w w . k r a f t u r. o r g

VIÐ ERUM TIL STAÐAR FYRIR ÞIG 470 2700 Stuðningsnet Krafts Stuðningsfélag fyrir fólk á aldrinum 18 – 40 ára sem greinst hefur með krabbamein og aðstandendur þeirra

KRAFTUR.ORG

Sími: 470 2700 Skógarhlíð 8 105 Reykjavík www.kraftur.org kraftur@kraftur.org

Gjafakort sem hægt er að nota hvar sem er Finnur þú ekki réttu gjöfina?

Gjafakort Arion banka hentar við öll tækifæri.

Hægt er að nota gjafakortið við kaup á vöru og þjónustu hvar sem er. Þú velur fjárhæðina, þiggjandinn velur gjöfina. Einfaldara getur það ekki verið.

Gjafakortið fæst í öllum útibúum Arion banka.

arionbanki.is — 444 7000

Lánamöguleikar vegna sérþarfa: Hámarksupphæð 8 milljónir Fastir vextir án uppgreiðsluákvæðis Lántökugjald 0,5% af lánsupphæðinni 90% af kaupverði eða byggingarkostnaði 90% af viðbótar- og endurbótakostnaði

www.ils.is

Borgartúni 21, 105 Reykjavík Sími : 569 6900, 800 6969

Aukalán vegna sérþarfa Þeir sem hafa skerta starfsorku, eru fatlaðir eða hreyfihamlaðir geta fengið aukalán til að gera breytingar á íbúðarhúsnæði eða til að kaupa eða byggja húsnæði vegna sérþarfa sinna. Lánið kemur til viðbótar 20 milljóna króna hámarksláni Íbúðalánasjóðs eða öðrum fasteignaveðlánum að hámarki 20 milljónum. Einnig er heimilt að veita aukalán til forsvarsmanna þeirra sem búa við sérþarfir.

Nánari upplýsingar er að finna á heimasíðu Íbúðalánasjóðs www.ils.is, ils@ils.is eða í síma 569 6900 og 800 6969.