Kraftur 1. tbl. 2021

Kraftur

Ég dey ekki í dag Skyggnst inn í líf ungu hjónanna Önnu Drafnar Sigurjónsdóttur og Hjörleifs Stefánssonar

01. TBL. Kraftur, 2021

Kraftur er stuðningsfélag fyrir ungt fólk sem greinst hefur með krabbamein og aðstandendur.

Tímarit Krafts inniheldur viðtöl, greinar, viðburði og fræðandi efni varðandi krabbamein.

Takk fyrir samfylgdina Kraftur

Viðskiptavinir VÍS styrktu gott málefni með kaupum á líf- og sjúkdómatryggingum Undanfarið ár hafa viðskiptavinir okkar haft val um að styrkja góðgerðarfélög þegar þau kaupa sér líf- og sjúkdómatryggingu á netinu. Við erum stolt af því að viðskiptavinir okkar hafa valið að styrkja Kraft um 7.752.673 kr.

Við vitum að þetta kemur að góðum notum fyrir félagið sem vinnur mikilvægt starf er snertir okkur öll á einhvern hátt.

Kynntu þér tryggingarnar á vis.is

Leiðari

Dagurinn er að lengjast, sólin skín og bóluefnið er farið að flæða. Það er að koma sumar. Á falleg­ um sumardegi fyrir fjórum árum gekk ég inn á litla læknastofu á Landspítalanum og reyndi mitt besta að skilja lækni sem útskýrði fyrir mér að ég væri með krabbamein. Ég heyrði ekki mikið af því sem hann sagði en ég man að hann sagði mér að ég ætti langa baráttu framundan. Logandi hrædd, reyndi ég að koma mér í baráttugír. Ég kreppti hnefana og reyndi að sjá orusturnar framundan. Ég átti hins vegar erfitt með að sjá þær fyrir mér. Ég sá bara unga karlmenn berjast með sverðum, flugvélar varpa sprengjum á óvinasvæði og sak­ lausa borg­ara þjást. Hvern átti ég að berjast við?

Litlar krabba­meins­frumur sem voru hluti af mér?

Hvernig átti ég að gera það? Ef ég lifði krabba­ meins­með­ferð­ina af yrði ég þá sigurvegari? Eða hvenær má ég kalla mig sigurvegara? Eftir fimm ár? Eða þegar ég dey úr einhverju öðru? En hvað ef ég tapaði baráttunni. Yrði ég þá tapari? Eða segði fólk þá „hún Elín barðist hetjulega“? En hetjan tapar ekki baráttunni. Ekki nema til þess að bjarga heiminum. Það var í þessum vandræðum mínum sem slagorð Krafts blasti við mér: Lífið er núna! Ég ákvað þá og þegar að berjast ekki við krabba­ mein. Ég ákvað að lifa og njóta alls þess sem lífið hafði upp á að bjóða. Ég ákvað að gera mitt allra besta til þess að lækna mig en allar aðferðir sem ég kynnti mér og reyndi fólu ekki í sér neina baráttu. Þvert á móti. Með ákvörðuninni færðist yfir mig ró og ég upplifði mikið þakklæti. Ég var þakklátari fyrir lífið en ég hafði nokkru sinni verið.

Rannsóknir á krabbameinsgreindum einstak­ lingum benda til þess að það dragi úr kvíða að iðka þakk­læti. Í nýlegri rannsókn héldu 42 konur með brjósta­krabba­mein þakklætisdagbók sem þær skrifuðu allt það sem þær voru þakklátar fyrir tvisvar á dag. Þær konur sem héldu þakk­

lætis­dagbók voru almennt virkari, upplifðu betri stuðning frá aðstandendum og nýttu sér almennt fleiri bjargræði en samanburðarhópur. Í blaðinu eru svör félagsmanna Krafts sem voru spurðir hvort það væri eitthvað tengt krabbameini sem þeir væru þakklátir fyrir. Það er augljóst af svörum þeirra að ég er ekki sú eina sem upplifi mikið þakklæti. Svo ég vísi í 36 ára konu sem greindist með krabbamein: „Litlu hlutirnir verða stóru hlutirnir, hláturinn verður hærri, bragðið verður betra, litirnir eru sterkari, ástin er heitari og gleðin er stærri.“ Það er líka auðvelt að vera þakklátur í starfi fyrir Kraft. Þakklátur fyrir starfsmenn félagsins sem leggja líf sitt og sál í starfið, og alla þá sjálfboða­ liða sem gefa vinnu sína og fyrir íslensk fyrirtæki sem standa þétt við bakið á Krafti. Við erum þakklát fyrir fólk sem hleypur, jafnvel margar ferðir upp á Þorbjörn, rakar af sér hárið, safnar mottu, selur listaverk, lýsir upp byggingar, kaupir Lífið er núna húfur og styrkir félagið með öðrum ómetanlegum framlögum. Þakkir til ykkar allra sem sýnið kraft í verki. Þið eruð krafturinn í Krafti!

Elín Sandra Skúladóttir formaður Krafts.

Kraftur

Bls. 3

Að berjast við krabbamein með þakklæti að vopni

Stjórn Krafts

Starfsfólk Krafts

Elín Sandra Skúladóttir formaður

Arnar Sveinn Geirsson varaformaður

Atli Már Sveinsson þjálfari FítonsKrafts

Hulda Hjálmarsdóttir framkvæmdastjóri

Ragnheiður Guðmundsd. ritari

Guðni Þór Jóhannsson gjaldkeri

Hrefna B. Sigvaldadóttir viðburðar- og fjáröflunarfulltrúi

Kristín Þórsdóttir markþjálfi

Linda Sæberg stjórnarmeðlimur

Gísli Álfgeirsson varamaður

Laila S. Pétursdóttir Sigríður Þ. Ásgeirsdóttir markaðs- og kynningarfulltrúi umsjónarmaður hlaðvarps

Halla Dagný Úlfsdóttir varamaður

Súsanna Sif Jónsdóttir varamaður

Tinna Stefánsdóttir starfsmaður NorðanKrafts

Þorri Snœbjörnsson sálfræðingur

Efnisyfirlit

Bls. 5

Greinar

Viðtöl Ég dey ekki í dag. Bls. 16 Við fengum að skyggnast inn í líf hjónanna Önnu og Hjörleifs en Anna hefur tvisvar greinst með krabbamein og er nú í sinni annarri krabbameinsmeðferð.

Vill að lögin séu endurskoðuð. Bls. 24 Írís Birgisdóttir vill að fagaðilar veiti réttar upplýsingar og opni á þá umræðu að fólk geti notað kynfrumur eftir andlát maka.

Best geymda leyndarmálið. Bls. 36 Við fengum tækifæri á að kíkja í heimsókn á líknardeild Landspítalans og kynnast störfum deildarinnar til að átta okkur betur á hvað fer þar fram. Það eru mannréttindi að vera með börnunum sínum. Bls. 42 Að greinast með brjóstakrabbamein í miðjum heimsfaraldri er eitthvað sem ég óska engum að þurfa að ganga í gegnum segir Sunna Björk Heiðudóttir.

Sýndu Kraft í verki. Bls. 10 Kraftur stóð fyrir vitundarvakningu og fjár­ ölfunarátaki undir nafninu Sýndu Kraft í verki í vetur sem vakti mikla athygli.

Hvernig kemst ég aftur út á vinnumarkaðinn eftir krabbameinsmeðferð.

Bls. 28 Er VIRK raunhæfur kostur fyrir þá sem ekki eru orðnir atvinnufærir eftir að endurhæfingu hefur verið lokið vegna krabbameinsmeðferðar?

Uppfullar af gleði og þakklæti. Bls. 32 Í byrjun maí gengu 126 konur upp á „Kvennadalshnjúk“ og söfnuðu áheitum fyrir bættum aðbúnaði á Landspítalanum.

Spurningar og svör varðandi nýtt fyrirkomulag á skimunum. Bls. 34 Við tókum saman ýmsar upplýsingar varðandi nýtt fyrirkomulag á skimunum sem við vonum að geri hlutina skýrari.

Annað Hvernig getur þú hjálpað okkur að hjálpa öðrum? Bls. 7 Njótum þess að vera saman. Bls. 8

Félagsmenn styrktir til lyfjakaupa. Bls. 14 Þau bera boðskapinn. Bls. 22 Munum að njóta og lifa. Bls. 30

Þakklætiskrukkan. Bls. 9

Hlauptu af Krafti. Bls. 44

Kraftur, stuðningsfélag fyrir ungt fólk sem greinst hefur með krabbamein og aðstandendur, Skógarhlíð 8, 105 Reykjavík, símar 540-1945 og 866-9600. Stuðningssími 966-9618. www.kraftur.org, kraftur@kraftur.org.

Ritstjórn og ábyrgðarmaður: Laila S. Pétursdóttir. Umbrot: Hrefna Lind Einarsdóttir. Prófarkalestur: Guðlaug Birna Guðjónsdóttir. Forsíðuljósmynd: Þórdís Reynisdóttir. Prentun: Prentmet Oddi.

Kraftur

Bls. 6

Kraftur

Umfjöllun

Kraftur er alfarið rekið fyrir velvilja fólks og fyrir­ tækja í landinu. Það væri ógjörningur að styðja við bakið á ungu fólki sem greinist með krabbamein og aðstandendum ef ekki væri fyrir ykkar hjálp. Þú getur lagt okkur lið með ýmsum hætti t.d. með því að versla í vefverslun okkar, veitt okkur stakan styrk eða lagt okkur lið sem sjálfboðaliði.

Með því að leggja Krafti lið með mánaðar­ legum greiðslum hjálpar þú ungum krabba­ meinsgreindum einstaklingum og aðstand­ endum að fá:

Sálfræðiþjónustu

Viltu vera Kraftsvinur?

Helsta bakland okkar eru þó mánaðarlegu styrktar­aðilarnir okkar sem styðja félagið með mánaðarlegum greiðslum. Þeir eru einstaklega mikilvægur hlekkur í keðjunni okkar til að hjálpa okkur að hjálpa öðrum.

Við stöndum í þakkarskuld við þá 2.000 styrktar­ aðila sem nú leggja Krafti lið í hverjum mánuði. Það að vera berjast við lífshættulegan sjúkdóm er einstaklega krefjandi og því ómetanlegt að félags­ menn geti fengið andlegan, líkamlegan, félagslegan og fjárhagslegan stuðning á þeim tímum. Þú getur lagt okkur lið með því að gerast mánaðar­­­­ legur styrktaraðili með því að fara inn á www.kraftur.org — Styrkja Kraft. Þinn stuðningur skiptir máli.

Kraftur

Markþjálfun Stuðning meðal jafningja Fræðslu og viðburði Endurhæfingu í formi hreyfingar og útivistar Fjárhagslegan stuðning

Kynntu þér málið nánar með því að taka mynd af QR kóðanum með snjallsíma.

Bls. 7

Hvernig getur þú hjálpað okkur að hjálpa öðrum?

Bls. 8

Umfjöllun

Njótum þess að vera saman Hjá Krafti leggjum við ríka áherslu á hópastarf þar sem bæði einstaklingar sem greinst hafa með krabbamein og að­ standendur hittast og njóta þess að vera saman og læra líka af reynslu annarra sem eru eða hafa verið í svipaðri stöðu.

AðstandendaKraftur Ef þú ert maki eða náinn að­ stand­­andi getur það haft í för með sér verulegar breytingar á þínu lífi. Þá getur verið gott að hitta aðra í sam­bærilegum sporum sem deila svipaðri reynslu. Aðstand­enda­Kraftur er stuðnings­hópur fyrir aðstand­ endur sem eiga ástvin sem greinst hefur með krabba­mein.

Hópurinn hittist tvisvar sinnum í mánuði.

StelpuKraftur

NorðanKraftur

StelpuKraftur er stuðnings­hópur fyrir ungar konur á aldrinum 18 til 40 ára sem greinst hafa með krabbamein. Hópurinn hittist annan hvern mánudag.

NorðanKraftur er stuðnings­­ hópur fyrir ungt fólk (45 ára og yngri) sem greinst hefur með krabba­mein og aðstand­endur á sama aldri. Norðan­Kraftur er starf­ræktur á Akureyri og hittist að jafnaði annan hvern miðvikudag.

Að klífa brattann Það getur verið einstaklega gef­ andi og endur­nærandi að fara út í náttúruna og njóta þess að hreyfa sig í leiðinni. Að klífa brattann er göngu­hópur fyrir þá sem greinst hafa með krabba­ mein og eru að koma sér út í lífið eftir veikindin sem og fyrir aðstandendur. Göngurnar henta öllum.

StrákaKraftur Stráka­Kraftur er stuðningshópur fyrir unga karlmenn á aldrinum 18 til 40 ára sem greinst hafa með krabbamein. StrákaKraftur hefur legið niðri um stund en kemur sterkur inn í haust.

FítonsKraftur Að æfa saman í hópi með öðrum getur skipt sköpum. Fítons­ Kraftur er endur­hæfing í formi hreyfing­ar og útivistar fyrir ungt fólk á aldri­num 18-­40 ára sem greinst hefur með krabba­­­­mein.

Hópur­inn er einnig hugsaður sem jafningja­stuðningur og hvatning til hreyfingar.

Kraftur

Kynntu þér málið nánar með því að taka mynd af QR kóðanum með snjallsíma.

Umfjöllun

Þakklæti er ekki fyrsta orðið sem maður hugsar þegar krabba­ mein kemur af krafti inn í líf manns, jafnvel það ólíklegasta. Hins vegar er þetta einmitt orð sem margir sem hafa komið í snertingu við krabbamein nota oft á tíðum og tengja sterkt við. Við spurðum nokkra félagsmenn út í þetta.

36 ára kona sem greindist með krabbamein

„Það er sturlað að uppgötva allt í einu einn daginn að maður upplifi þakklæti fyrir að hafa greinst með krabba­mein. Ég sé lífið á allt annan hátt eftir greiningu og áherslur mínar eru ekki þær sömu. Þakk­­læti mitt snýr að svo mörgum hliðum og ég mun í raun aldrei ná að benda á alla þá þætti sem ég þakka fyrir. Heil­­brigðis­­­vísindin, fólkið mitt, líkamann minn og margt fleira. Litlu hlutirnir verða stóru hlut­irn­ir, hláturinn verður hærri, bragðið verður betra, litirnir eru sterkari, ástin er heitari og gleðin er stærri. Ég lærði mikið af mínum veikind­um, fékk fólk í líf mitt sem mun vera hluti af mér allt mitt líf. Ég lærði á sjálfa mig og leyfði mér að lifa lífinu nákvæm­lega á þann hátt sem ég vil lifa því. Það er skrítið fyrir aðra að heyra að maður myndi ekki vilja skipta á þessari reynslu og ekki hafa greinst með krabba­mein en sú er stað­ reyndin!“ 27 ára karlmaður sem greindist með krabbamein

„Það er ekki gallalaust að kljást við krabba­­mein. Ég er þó innilega þakk­látur að það hafi gert mér kleift að verða opnari og hrein­skilnari við mig sjálfan og aðra ásamt því að það styrkti fjöl­skyldu­­­­ samband mitt til muna og þrosk­aði mig mikið. Eftir að ég læknaðist jókst metnað­ur minn mjög mikið og þrátt fyrir ýmsa kvilla hefur mér tekist að verða meistara­flokks íþrótta­maður og gegni nú einnig háttsettri stjórnendastöðu hjá draum­afyrirtækinu mínu!“ 35 ára kona sem greindist með krabbamein

„Eins ömurlegt og það var að greinast með krabba­ mein þá er ég svo þakklát fyrir allt það góða sem það hefur gefið mér. Ég hef fengið að kynnast yndislegu fólki sem ég annars hefði ekki, prófað nýja hluti og lít á lífið öðrum augum.“

30 ára karlmaður sem greindist með krabbamein

„Ég flutti til Íslands í október 2016. Svo greindist ég í febrúar 2017 með eistnakrabbamein, þá var ég þrítugur. Ég fór í aðgerð og lyfjameðferð og fólk mun örugglega segja, vá, en leiðinlegt! Sam­mála, það var ekki gaman en samt er ég þakklátur. Ég var oft í kringum fólk sem talaði bara íslensku og það hjálpaði mér mikið að læra tungumálið. Ég kynntist frábæru fólki og lærði að tala um eins erfitt mál og krabbamein. Ég lærði að díla við þunglyndi. Ég lærði að setja raunveruleg markmið.

Og já, ég lærði líka að vera þakklátur fyrir hvern dag sem maður fær við góða heilsu. Ég var ekki einn í þessu og er kannski mest þakklátur fyrir það; fyrir fjölskylduna, vinina og alla sem veittu mér stuðning. Lífið er núna.“ 56 ára kona sem er aðstandandi

„Það er kannski skrítið að segja að maður sé þakk­ látur fyrir krabba­mein­ið sem barnið manns fékk. Ég hefði viljað að barnið mitt hefði sloppið við þessa erfiðleika en á sama tíma er ég mjög þakklát. Ég hef séð dóttur mína þroskast og takast á við veikindin sín með ótrúlegum krafti. Þegar maður á nákominn einstakling sem veikist alvarlega er ekki annað hægt en að sjá lífið í nýju ljósi. Eftir veikindin þá sé ég að dóttir mín leyfir sér að vera eins og hún vill og er hætt að hugsa hvað öðrum finnst og það er í raun yndislegt að sjá einstakling blómstra og njóta lífsins hér og nú.

42 ára karlmaður sem er aðstandandi

„Ég er þakklátur fyrir veikindi konu minnar því það hefur kennt mér að njóta betur núna. Ég horfi öðrum augum á lífið en fyrir veikindin hennar og kann betur að meta lífið okkar.“

Bls. 9

Þakklætiskrukkan

Sýndu Kraft í verki

Bls.10

Grein - Laila S. Pétursdóttir

Í byrjun árs stóð Kraftur fyrir vitundar­vakn­ ingu og fjár­ölfunar­átaki undir nafninu Sýndu Kraft í verki. Markmið átaksins var að vekja athygli á hversu marga krabb­­a­mein snertir.

Seldar voru húfur til styrkt­ar félaginu og starfsemi þess og styrkjum aflað.

Við vorum svo heppin að fá aug­lýsinga­­stofuna Hvíta húsið í lið með okkur og sáu þau um hug­mynda­vinnu, textasmíði og auglýsingagerð í samvinnu við Polarama. Tveir félagsmenn sem greinst hafa með krabbamein voru andlit átaksins ásamt nánum aðstandendum þeirra. Þau sögðu öll sögu sína á lendingarsíðu átaksins www.lifidernuna.is sem Premis setti upp.

Kraftur

Grein

Bls. 11

Lífið er núna kollar um land allt

Appelsínugulur ráðandi

Kraftur hefur undanfarin ár komið með nýtt Lífið er núna armband sem er perlað af sjálfboðaliðum en vegna samkomutakmarkana og Covid-19 gat Kraftur ekki haldið perluviðburði og því varð að hugsa út fyrir rammann. Í ljósi ástandsins ákvað Kraftur að láta Aðalheiði Birgisdóttur, fatahönnuð, hanna Lífið er núna húfu sem var prjónuð af Varma í samstarfi við Ístex. „Okkur fannst ekkert annað koma til greina en að vera með íslenska hönnun og fram­­leiðslu á þessum tímum og kom húfan einstaklega vel út. Við settum okkur markmið að selja 5.000 húfur og þar af um 1.500 appelsínugular. En Íslendingar komu okkur svo sannarlega á óvart og mun meira seldist af appel­sínugulu húfunum. Við end­uð­um á að panta meira og selja yfir 6.500 húfur,“ segir Hulda Hjálmarsdóttir, fram­kvæmda­stjóri Krafts. Það má með sanni segja að húfurnar hafi slegið í gegn og nú eru þúsundir Lífið er núna húfur á kollum landsmanna sem minna okkur á að lifa í núinu.

Það má með sanni segja að Kraftur hafi verið áberandi á meðan á átakinu stóð en tæplega 38 fréttir tengdar átakinu birtust í hinum ýmsu fjölmiðlum á tímabilinu og vakti átakið mikla athygli á netinu, í dagblöðum, sjónvarpi, útvarpi og víðar. Fólk gat breytt myndinni sinni á Facebook með sér Lífið er núna ramma en um 5.000 manns gerðu það, um 150 einstaklingar fylltu út sérstakt form á www.lifidernuna.is og deildu á Facebook hvernig krabbamein hefði haft áhrif á þeirra líf. Fjölmargir fylgdust líka með á Instagram þar sem fólk greindi líka frá sinni reynslu.

Nokkrar byggingar voru einnig lýstar appel­ sínu­­­gular til að vekja fólk til umhugsunar um ungt fólk og krabbamein. Þar á meðal voru Ráðhús Reykjavíkur, Háskóli Íslands, Perlan og Hof á Akureyri. Eins var kirkjan og íþróttahúsið á Sauðárkróki lýst appelsínugul þar sem einn viðmælandinn í herferðinni er þaðan.

Kraftur

Bls. 12

Sýndu Kraft í verki

Kraftur í beinni Hápunktur átaksins var svo 4. febrúar á alþjóð­ legum baráttu­­­degi gegn krabba­meinum. Þann dag var umhverfis­lista­verk­ið Lífið er núna sett upp í tengslum við opnun Vetrar­hátíðar að Laugavegi 31. Þar gátu vegfarendur séð hvernig vöru­merkið Lífið er núna myndaðist eftir því hvar þeir stóðu en það var einmitt hugmyndin á bak við allt markaðs­efni. Það er að segja að sýna hvernig það að greinast með krabba­mein gefur þér nýtt sjónar­horn á lífið.

Hvernig lífið birtist okkur í réttu samhengi og það verður deginum ljósara hvað það er sem skiptir okkur raun­veru­lega máli. Þennan sama dag var Kraftur með beina út­send­ ingu, í fyrsta sinn í sögu félagsins, í Sjónvarpi Símans, K100 og á mbl.is. Útsendingin einkenndist svo sannarlega af krafti og samstöðu. Frábærir lista­menn sýndu kraft í verki og skemmtu áhorf­ endum inn á milli viðtala. Á meðan á útsendingu stóð gat fólk hringt í númer þar sem það gat gerst mánaðarlegur styrktaraðilar eða sent inn staka styrki. Miðlun sá um að taka á móti sím­tölun­um. Einnig var hægt að fara inn á vef Krafts, styrkja þar eða kaupa húfu og fleira.

Kraftur

Grein

Kraftur

Bls. 13

„Það var svo magnað hvað átakið náði að dreifast víða og hvað allir voru tilbúnir að vera með okkur í þessu verkefni. Við erum öllum þeim svo innilega þakklát sem lögðu sitt að mörkum við að gera átakið að veruleika og öllum þeim sem studdu Kraft með kaupum á varningi eða með því að styrkja félagið fjárhagslega með öðrum hætti. Yfir 25 milljónir króna söfnuðust til stuðnings Krafti og getum við svo sannar­ lega nýtt það fjármagn til að efla enn frekar þjónustu okkar við félagsmenn. Með ykkar hjálp getum við hjálpað öðrum,“ segir Hulda að lokum.

Bls.14

Umfjöllun

Félagsmenn styrktir til lyfjakaupa Sigurður

Edda Eggertsdóttir

Ágústsson 38 ára

41 árs

„Lyfjastyrkur Krafts er frábært framtak sem hefur reynst okkur ómetanlegur styrkur í mínum veikindum. Það er óneitanlega margt sem breytist í lífi manns við að fá krabbameinsgreiningu, þar á meðal tímabundið tekjutap, sem reyndist mér erfitt sem fjögurra barna faðir sem hefur alltaf séð fyrir sér og sínum frá því að ég byrjaði að vinna 15 ára gamall. Það er því ómetanlegt að þurfa ekki að hafa áhyggjur af útgjöldum við lyfjakaup ofan á allt annað. Lyfjastyrkur Krafts hefur gert okkur kleift að lifa áhyggjuminna lífi í þessu ferli og verður þeim sem að honum standa seint nógsamlega þakkað.“

„Í fyrra hefði minn kostnaður við lyfjakaup verið um 80.000 krónur ef ekki væri fyrir lyfjastyrk Krafts. Á fyrstu þrem mánuðum þessa árs hefur kostnaðurinn farið í 20.000 krónur og fer ekki minnkandi. Það segir sig nú pínu sjálft að einstaklingur sem greinist með krabbamein þarf að standa straum af kostnaði við læknisheimsóknir og lyfjakostnað. Það að þurfa ekki að hafa áhyggjur af því að punga út pening fyrir lyfjunum verður til þess að minnka streituálag og kvíða vegna þeirra fjárútláta. Því minni kvíði því meiri tími gefst til að einbeita sér að bata. Takk Kraftur fyrir mig, ég er óendanlega þakklát.“

Kraftur

Umfjöllun

Hafdís

Hlynur Þór Haraldsson

Magnúsdóttir 38 ára

35 ára

„Ég hef nýtt mér lyfjastyrk Krafts í tvö ár. Ég þarf að taka lyf daglega næstu árin auk þess að sprauta mig mánaðarlega. Þrátt fyrir niðurgreiðslu á lyfjum þá er þessi frábæri lyfja­ styrkur búinn að spara mér hundruði þúsunda á þessu tímabili. Ég er virkilega þakklát að hafa kost á því að nýta mér þennan lyfjastyrk og mun klárlega halda því áfram á meðan það gefst.“

„Lyfjastyrkurinn hefur mikið að segja fyrir mig og fjölskylduna mína. Margar misháar upphæðir hér og þar eru fljótar að safnast upp. Lyfjakort Krafts er án efa liður í því að einfalda hlutina í krefjandi verkefni fjölskyldunnar okkar.“

Þú getur sótt um styrk til lyfjakaupa inn á vef Krafts.

Kynntu þér málið nánar með því að taka mynd af QR kóðanum með snjallsíma.

Kraftur

Bls. 15

Lyfjakostnaður er umtalsverður hjá þeim sem greinast með krabba­ mein. Þrátt fyrir að Sjúkra­tryggingar taki þátt í lyfjakostnaði, sam­ kvæmt reglugerð þar um, eru fjölmörg lyf sem krabba­meins­greindir þarfnast sem ekki eru niðurgreidd nema að hluta. Kraftsfélagar geta sótt um styrk til félagsins í samstarfi við Apótekarann til kaupa á lyfjum sem tengjast sjúkdómi þeirra. En hvaða þýðingu hefur þetta fyrir félagsmenn?

Bls.16

Ég dey ekki í dag Kraftur

Viðtal - Laila S. Pétursdóttir

Varð skotinn þegar hann fékk hvolpavitið Anna og Hjörleifur hafa þekkst frá því hún var þriggja ára og hann sex ára en Eyjólfur, bróðir Önnu, var bekkjarbróðir Hjörleifs og gengu þeir í heimavistarskólann að Varmalandi og Anna fylgdi þangað í kjölfarið þremur árum síðar. Fjölskylda Önnu flutti þó síðar úr sveitinni til Reykjavíkur en sam­band var þó alltaf á milli vinanna. Það er augljóst þegar maður sest niður með þeim hjónum að þau eru einstaklega samrýmd og mikil virðing og ást á milli þeirra. „Ég man að þegar Anna var bara 14 ára þá langaði hana ofboðslega mikið á Prodigy tónleika en enginn vildi fara með henni. Hún var alveg hoppandi veik fyrir þessu og of ung til að fara ein. Svo ég bauðst bara til að fara með henni og skemmti mér konunglega,“ segir Hjörleifur. „Þetta var eiginlega fyrsta date-ið okkar,“ skýtur Anna inn. „Róleg, þú varst 14 ára,“ segir Hjörleifur og hlær. En Hjörleifur segist alltaf hafa verið ægilega skotinn í Önnu en þau byrjuðu samt ekki saman fyrr en hún var 18 ára og hann 21 árs. „Þá flutti Anna upp á Bifröst til bróður síns og ég var að byggja sólpalla í kringum bústaði þar. Allt í einu var orðið alltof langt að keyra heim á kvöldin. Ég

bara varð að fá að gista hjá þeim,“ segir Hjörleifur brosandi. Þau bjuggu um tíma svo í Reykjavík og í Álaborg í Danmörku áður en þau fluttu aftur í sveitina þar sem Hjörleifur byggði hús fyrir þau fyrir neðan bæjarstæði foreldra sinna.

Hnúturinn sem breytti öllu „Þegar við fluttum heim langaði okkur að flytja í sveitina. Á meðan ég var að ganga með okkar fyrsta barn þá var hann að byggja hús fyrir okkur.

Við náðum að flytja inn í maí 2006 en Jóhannes Þór fæddist í ágúst. Við vildum hafa húsið stórt og stæðilegt, einskonar félagsmiðstöð en okkur hefur alltaf fylgt skógur af fólki,“ segir Anna. Þau eignuðust svo annan son, Eyjólf Ágúst, 2008. Anna gerðist dagmamma heima í sveitinni en byrjaði svo að vinna hjá móður Hjörleifs í Ensku húsunum sem hafði alla tíð verið fjölskyldurekstur. Árið 2013 tóku þau bæði yfir reksturinn og eignuðust dótturina Helgu Sigríði Guðfríði. „Þegar Helga var tveggja ára, og ég þá 33 ára, þá finnum við hnútinn. Blá­ber­ið eins og ég kalla það. Þá má eiginlega segja að kafli fimm hafi byrjað í lífinu. Ég bara datt alveg út og Hjörleifur þurfti að sjá um hlutina. Ég var bara skugginn af sjálfri mér undir sæng,“ segir Anna og dæsir.

Kraftur

Bls. 17

Við fallegan ós rétt fyrir utan Borgarnes nánar tiltekið að Litlu Brekku í Kvía­­holti búa hjónin Anna Dröfn Sigurjóns­dóttir og Hjörleifur Stefáns­­ son ásamt þremur börnum, tveimur hundum og köttum og öðrum dýrum. Anna og Hjörleifur ólust bæði upp í sveitinni en hafa komið víða við og eru lífs­­reyndari en margur annar. Anna hefur tvisvar greinst með krabba­mein og er nú í sinni annarri með­­ferð. Við fengum að skyggnast inn í líf ungu hjónanna.

Bls.18

Ég dey ekki í dag

Ungu hjónin voru hins vegar svo heppin að góð vinkona þeirra, Bergþóra, sem var í námi í Danmörku, hætti í náminu og kom til Íslands.

Hún tók við störfum Önnu og fór að vinna í Ensku húsunum til að létta undir með þeim. „Ég kann ekkert varðandi fyrirtækjarekstur, og samskipti við ferðaþjónustur og þess háttar. Ég kann bara að vera vert, elda mat, vera fyndinn, þrífa og þess háttar. Það var einstakt að fá Bergþóru til okkar sem þekkti reyndar líka reksturinn vel því hún hafði verið að vinna þarna með okkur áður. Ég skil bara ekki hvaða afl það er sem býr til svona fólk eins og Bergþóru. Það að koma svona inn í okkar nýju tilveru eftir greiningu var magnað. Ég dáist endalaust að því að hún hafi stigið inn í þetta. Hún tilkynnti okkur bara að hún ætlaði að koma. Mér hefur oft verið létt yfir ýmsu en þetta var ótrúlegt útspil,“ segir Hjörleifur.

í þessu með okkur. Þetta lendir samt mikið á þeim sem stendur næstur í fjölskyldunni. Það er ferlega erfitt en það var ekkert annað í stöðunni. Bretta upp ermar og vaða í verkið og það er eitthvað sem ég kann,“ segir Hjörleifur. Hann segir að sumir dagar hafi verið alveg afskaplega erfiðir en þá hafi hann oft leitað til góðra vina til að fá að tala eða farið út að hlaupa eða eitthvað álíka.

1-2-3 Anna og Hjörleifur segja að Bergþóra, foreldrar og vinir hafi gert þeim kleift að fara í gegnum þessa fyrstu meðferð. Amman og afinn tóku að sér að aðstoða við að sinna Helgu og strákunum og Bergþóra sá um reksturinn. „Ég var búin að vera ofsalega þreytt í einhvern tíma og fór í blóðrannsóknir en ekkert kom út úr þeim. En svo fór ég í myndatöku eftir að ég fann hnútinn og þá kom í ljós illkynja æxli sem var líka komið í holhöndina,“ segir Anna. Hún var sett beint í skurðaðgerð og lyfjameðferð en brást illa við meðferðinni. Því lét krabbameinslæknirinn hennar, Óskar Þór Jóhannsson, senda sýni til greiningar til Svíþjóðar en það tók nokkrar vikur að fá niðurstöðurnar. Í ljós kom að meinið var af allt öðru tagi en þau héldu í byrjun. „Ég fór í meðferð sem ég kalla 1-2-3. Á 18 mánuðum fór ég í eina skurðaðgerð, 22 lyfjameðferðir og 33 geislameðferðir. Þetta tæmdi gjörsamlega tankinn og ég var alveg úrvinda eftir þetta,“ segir Anna.

Hún var mjög veik á meðan á meðferðunum stóð og öll lyfjameðferðin og aukalyfin fóru illa í hana. „Það var skíterfitt að horfa upp á hana svona. Við höfum alltaf verið samstíga í okkar sambandi og ég var allt í einu orðinn einn í mörgum hlutum, umönnunaraðili fyrir Önnu, með börnin og allt hitt. En vissulega var ég ekki einn, því fjölskyldan okkar og nánustu aðstandendur tóku virkan þátt

Kraftur

Kári Kristján Kristjánsson

Viðtal

Bls. 19

Föruneyti hringsins Anna og Hjörleifur vildu strax hafa allt upp á borðum varðandi krabbameinið gagnvart öllum í kringum sig.

„Við höfum alið börnin okkar upp með - no bullshit policy - því börn eru miklu klárari en sumir gera sér grein fyrir. Við vildum því halda þeim upplýstum og við treystum því hvað þau eru klár,“ segir Hjörleifur.

Þau leyfðu börnunum að fylgjast vel með og Jóhannes sem þá var 7 ára fékk að koma með og horfa á tölvuskjáinn þegar Anna var í geisla­ meðferð til að sjá hvernig þetta virkaði. „Við vorum líka með Facebook síðu sem heitir Föruneyti hring­­sins þar sem við héldum öllum upplýstum og minnkaði það verulega álagið á okkur og okkar nánustu. En í Föruneyti hringsins eru nú um 300 af vinir okkar og fólk héðan í kring sem t.d. tengist skólanum og öðru. Þarna miðlaði ég upplýsingum um líðan mína og líka bara alls konar sniðugum upplýsingum sem ég fann í þessu ferli. Það eru allir velkomnir þar inn þar sem þetta er hrein og bein upplýsingamiðlun,“ segir Anna.

Anna leitaði líka til Krafts og hefur verið virkur félagsmaður þar og er nú einnig formaður Krabba­meinsfélags Borgarfjarðar. Eftir allar meðferðirnar þá gat hún ekki snúið aftur að rekstri Ensku húsanna. Hún hafði hreinlega ekki orku í svona kvöld- og helgarvinnu svo hún fór að vinna sem gæðastjóri hjá Sláturhúsi Vestur­lands í Brákarey. Lífið hélt áfram og Anna braggaðist en núna í haust fór hún að finna fyrir einhverjum skrítnum einkennum.

Ég dey ekki í dag

Bls.20

Mamma ekki deyja

Greindist í annað sinn Í haust fann Anna fyrir síþreytu, leið eins og hún væri alltaf að fá blöðrubólgu og það var blóð í þvaginu en heimilislækninum hennar fannst ekki vera vert að skoða þetta nánar. En með króka­leiðum fékk hún að komast að hjá þvagfæraskurðlækni sem sendi hana í myndatöku á nýrum og þá sáust fjögur æxli á lifrinni sem engum hafði annars dottið í hug að skoða. „Þetta er svo bilað. Anna var með þessi einkenni en að það skuli ekki hafa hringt við­vörunarbjöllum og allt hafi verið sett þá af stað er gjörsamlega óskiljanlegt. Það er svo mikið til marks um stöðu heilsugæslunnar í þessu landi. Þar eru allir að reyna gera sitt allra besta en hún er bara fjársvelt og vanvirkt fyrirbæri eins og hún er mikilvæg. Hún er heilbrigðiskerfið okkar á landsbyggðinni,“ segir Hjörleifur. Hjónin þekkja vel inn í lækna­stéttina og þannig komu þau Önnu að hjá sér­fræðing­um en segja það náttúru­ lega ekki í lagi að þau hafi þurft að fara þá leið. „Óskar læknir hringdi svo í mig strax eftir að hann fékk myndirnar og nú er ég í krabba­meins­með­ferð gegn þessum meinvörpum. Hann vill ekki skera og geisla því maður geislar ekki endilega lifrina. Hann er að reyna minnka þetta með krabba­­meinslyfi og líftæknilyfi saman í bland en við fengum leyfi frá lyfjanefndinni fyrir þessum kokteil. Þetta hefur virkað gegn lifrarkrabbameini en ekki endilega brjóstakrabbameini í lifur svo við vitum í raun ekki hvernig þetta heldur áfram,“ segir Anna.

„Ég kalla þetta hlandfötuna, krabbameinið og tilfinningarnar sem að hellast yfir mann. Hland­ fatan helltist yfir mig fljótlega eftir að Anna greindist og svo aftur nýverið þegar ég fattaði alvöruna í þessu sem var ekkert fyrir svo löngu síðan. Það kemur bara svona holskefla yfir mann. Þetta er fokking krabbamein - algjör viðbjóður og drulla. Það er engin rómantík í þessu - snýst um að lifa af og glotta framan í lífið,“ segir Hjörleifur.

En hann hefur leitað til sterks hóps í kringum sig til stuðnings og gengið til sálfræðings sem hann segir að hafi hjálpað mikið. Það sé ótrúlega gott að leita til hlutlausra aðila og fá að pústa. Anna segir líka að það megi lýsa krabbameinsferlinu eins og bílferð í vondu veðri. „Ég er við stýrið og hef stjórn en hann er við hliðina á mér og hefur enga stjórn,“ segir Anna. „En ég geri þó gagn í bílnum á meðan, segi sögur og elda matinn og þess háttar,“ skýtur Hjörleifur inn í.

„Þegar við sögðum börnunum frá þá sagði Jóhannes sem er á ung­­lings­­aldri — mamma ekki deyja — og þar með var það útrætt.

Eyjólfur sem er á táningsaldri er í eðli sínu rólegri og það þarf að draga meira upp úr honum en Helga sem er yngst hafði mestar áhyggjur af því að ég kæmist ekki í heita pottinn því ég hafði ekki orku í það í fyrri meðferðinni. En í raun finnum við ekki miklar breytingar á börnunum. Við erum bara að taka næstu skref og ég er kannski meira þreytt og þau þurfa að taka virkari þátt í öllu hér heima,“ segir Anna.

Viðtal

Anna heldur nú úti Instastory á Instagram reikningi sínum undir myllu­merkinu #látumdælunaganga. Hún býður öllum sem vilja, kunningum og ókunnugum, að fylgjast með ferlinu. Fólk getur sent henni spurningar og hún svarar og hún segir það mjög mikilvægt að tala opinskátt um krabbamein og öllu því sem því fylgir. Þau hafa líka börnin sín með í ferlinu eins og í fyrra skiptið. „Ég byrjaði að búa til lagalista á Spotify sem heitir Ég dey ekki í dag þar sem eru lög eins og Livin’ on a Prayer með Bon Jovi og Heaven Can Wait með Meat Loaf ásamt fleirum flottum slögurum.

Nú er Jóhannes búinn að búa líka til lista sem heitir Jarðarförin, þar sem er t.d. The Lazy Song með Bruno Mars og Mamma með Ljótu hálfvitunum. Þetta er líka hans leið og okkar til að fara þetta á húmornum,“ segir Anna í lokinn. „Já, þó það séu hlandfötur inn á milli þá þýðir ekkert annað en að taka þessu á léttsvarta húmornum,“ bætir Hjörleifur við. En þau eru líka sammála um að með því að halda umræðunni um krabbamein og öllu sem því fylgir opinni þá hjálpi það bæði þeim, og fólkinu í kringum sig sem og öðrum.

Hægt er að fylgjast með Önnu inn á Facebook síðunni Föruneyti hringsins.

Hægt er að fylgjast með Önnu inn á Instagram #látumdælunaganga.

Bls. 21

Ég dey ekki í dag - #látumdælunaganga

Umfjöllun

Bls.22

Þau bera boðskapinn Annie

Elísabet

Valdimar

Frumkvöðull og einn eiganda Trendnet „Ég ber mikla virðingu fyrir Krafti og því mikil­væga starfi sem þar er unnið. Það var dýr­mætt þegar við í Konur Erum Konur Bestar fengum að kynnast félaginu betur þegar við völd­um að styrkja starfið með ágóða af góð­gerðabolasölu okkar árið 2019. Þá sá ég enn frekar eld­móðinn og fegurðina í þeim erfiðu áskorunum sem þar fara fram alla daga.

Ég ber svo mikla virðingu fyrir kraftinum og jákvæðninni í þessum hópi, það er til fyrir­ myndar. Eitthvað sem ég lifi eftir og elska hjá Krafti eru orðin ykkar, „Lífið er núna“. Tökum lífinu ekki sem sjálfsögðum hlut og njótum augnabliksins.“

Ég er þakklát fyrir að þekkja til starfsemi Krafts, þakklát fyrir að þessi starfsemi sé í boði fyrir þá sem á þurfa að halda og þakklát fyrir áminninguna sem allir þurfa á að halda í amstri hversdagsleikans: Lífið er núna! Ég ber húfuna með stolti.“

Kraftur

Guðmundsson

Gunnars

Þórisdóttir Crossfit stjarnan og með­eigandi í Crossfit Reykjavik „Ég byrjaði að styðja við Kraft eftir að amma mín fékk krabba­ mein, þá fór þetta að standa mér meira nærri. Mér fannst stuðningur minn og Kraftur eiga betur heima sem stuðningur við ungt fólk sem er að berjast við krabba­mein. Mér þykir mikil­ vægt að gera fólk með­vitað um hversu margir þurfa að berjast við alvarleg veikindi þrátt fyrir ungan aldur.

Söngvari og tónlistarmaður „Lífið er núna þýðir í mínum huga að maður eigi að þakka fyrir það sem maður hefur og lifa í núinu. Bragi Valdimar orðar þetta svo vel í lagi sínu: Líttu sérhvert sólarlag Sem þitt hinsta væri það. Því morgni eftir orðinn dag Enginn gengur vísum að. Þess vegna ber ég lífið er núna húfuna með stolti.“

Björgvin Páll

Eigandi Extra Loppen

Fjölmiðlamaður

„Ég er með Lífið er núna húfuna vegna þess að ég missti mömmu mína úr krabba­­meini. Það er einhvern veginn þannig að krabba­­mein snertir flestar fjöl­ skyld­ur á einn eða annan hátt. Þetta er sjúk­­­dóm­ur sem snertir okkur öll og saman þurfum við að vinna gegn honum og styðja við bakið á bæði sjúk­lingum og fjöl­­skyldum þeirra.“

„Kraftur er að vinna svo mikil­ vægt starf, að hlúa að ungu fólki sem greinst hefur með krabba­ mein. Maður tengir krabbamein einhvern veginn oftast við þá sem eldri eru og alls ekki við sjálfan sig en raunin er að krabba­­ mein kemur okkur öllum við og það geta allir greinst með það óháð aldri. Ég set því stoltur upp Krafts­húfuna til þess að vekja athygli á starfsemi þeirra.“

Markmaður í íslenska handboltalandsliðinu „Ég setti húfuna á mig fyrst til þess að vekja athygli á mikil­ vægu málefni og ég hélt síðan áfram að vera með hana því hún er þægileg, hlý og svo skemmir það alls ekki fyrir að hún er íslensk hönnun og framleiðsla.

Eins er gott að minna sig á að lífið er núna í hvert skipti sem maður labbar út úr húsi.“

Hrefna Dan

Arna Petra

Fasteignasali og Instagrammari „Ég ber húfuna af því ég vil styrkja Kraft og líka til að minna sjálfa mig og aðra á að það er mjög mikil­vægt að staldra við og muna að lífið er núna, en ekki á morgun eða hinn.“

Bloggari og Youtuber

Sverrisdóttir „Ástæðan fyrir því að ég ber húfuna er að þetta er gott mál­ efni og góð skilaboð fyrir þig og alla sem sjá þig með húfuna…

LÍFIÐ ER NÚNA. Það er eitthvað svo ótrúlega sterkt við þessa setningu og góð áminning fyrir okkur að lifa í núinu. Og ekki er það nú verra hvað húfan er flott!“

Kraftur

Tryggðu þér Lífið er núna húfu eða verslaðu aðrar Lífið er núna vörur í vefverslun Krafts með því að taka mynd af QR kóðanum með snjallsíma.

Bls. 23

Siggi Gunnars

Gústavsson

Brynja Dan

Vill að lögin séu endur­skoðuð „Árið 2017 var rosalegt ár, fullt af stórum verkefnum. Hús, jörð, brúðkaup, eiga von á barni og svo bara krabbamein,“ segir Íris Birgisdóttir en hún vill deila sögu sinni í þeirri von að hún geti hjálpað öðrum. Saga Írisar snýr ekki einungis að krabbameini og baráttunni við það heldur að barneignum og skorti á upplýsinga­gjöf varðandi varð­ veislu kyn­fruma og eyrnamerkingu þeirra.

Viðtal – Laila S. Pétursdóttir Umgangspest varð að krabbameini

„Kolbeinn veikist einn daginn og við héldum að hann væri með flensu þar sem það var einhver umgangspest að ganga. Hann var með hita, slen og höfuðverk. Allt þetta týpíska,“ segir Íris. Henni hætti svo að lítast á blikuna þegar að hún náði ekki lengur sambandi við hann. Kolbeinn var í móki, hann gat ekki talað og þá vissi hún að eitthvað meira var í gangi. Í ljós kom að Kolbeinn var með tvö meinvörp í höfði og bólga í kringum annað þeirra myndaði þrýsting á málstöðina sem leiddi til málstols.

Hann var sendur í skurðaðgerð þar sem stærra meinvarpið var tekið og í framhaldinu til London í gammageislun til að eyða hinu. „Við vorum alveg blaut á bak við eyrun þarna og vonuðumst til þess að við værum sloppin en svo kom í ljós í jáeinda­ skanna þarna úti að það voru blettir víðs­vegar um líkamann,“ segir Íris. Sýnataka leiddi í ljós að um lungnakrabbamein var að ræða en upptökin fundust aldrei, einungis meinvörp og því var þetta dálítil ráðgáta.

Kynfrumurnar fylgja honum Þegar niðurstöður jáeindaskannans lágu fyrir varð ljóst að Kolbeinn þurfti að fara í langa og stranga lyfjameðferð og krabbameinslæknirinn hans hafði samband við Livio sem sérhæfir sig í rannsóknum og meðferðum á ófrjósemi. Lyfjameðferð getur haft áhrif á frjósemi og því voru þau send þangað til að gera ráðstafanir. „Það tók á móti okkur kona sem útskýrði ferlið og sagði svo við Kolbein að kynfrumurnar myndu fylgja honum og hans kennitölu og yrði því eytt ef hann myndi láta lífið. Mér brá við að heyra það svo ég spurði hvort að ég sem eiginkona hans ætti ekki tilkall til kynfrumanna og hún neitaði því. Á þessum

tímapunkti hugsuðum við bara. já ok svona eru þá bara lögin. og Kolbeinn kvittaði undir skjalið. Í bílnum á leiðinni heim, fitjaði ég aftur upp á þessu við Kolbein og spurði hvort að honum fyndist ekki skrítið að ég sem eiginkona hans mætti ekki nota kynfrumur­nar ef hann væri því samþykkur. En hann sagðist skilja það á þeim forsendum að þetta liti í raun að lögmálum lífs­ins. Að látin manneskja gæti ekki getið barn. Ég var sam­mála honum og fannst það líkleg rök fyrir því að lögin væru svona.

Með því var þessu samtali lokið,“ segir Íris. Hún útskýrir enn fremur að þau höfðu alltaf fulla trú á því að Kolbeinn myndi ná yfir­höndinni á krabba­ meininu. Jafnvel þegar þeim var tilkynnt að hann yrði aldrei laus við það þá bjuggust þau við að það væri hægt að halda því í skefjum og að þau ættu fullt af árum eftir.

Voru að plana fleiri barneignir Veikindin hjá Kolbeini voru upp og niður en þegar dóttir þeirra, Anna, var nýorðin eins árs fór Kolbeinn að tala um það hvort þau ættu ekki að reyna að eignast annað barn. Þrátt fyrir að veikindin væru búin að vera mjög erfið ákváðu þau að bóka viðtal hjá Livio enda vissu þau að það væri langur bið­tími og þeim langaði að byrja í þessu ferli. Unga fjölskyldan fór til Ísafjarðar í páskafrí og átti að koma til Livio fljótlega eftir það en Kolbeinn veiktist illa í fríinu og var sendur fárveikur í sjúkra­ flugi til Reykjavíkur. Hann lést á gjörgæsludeild Landspítalans 7. maí 2019. Það er ekki sama úr hverjum kynfrumurnar eru Við tók mikið sorgarferli hjá Írisi. Hún stóð allt í einu ein eftir í foreldrahúsum með 15 mánaða gamla dóttur og framtíðin allt öðruvísi en hún hafði séð fyrir sér. Hún syrgði Kolbein og börnin sem þau höfðu ætlað að eignast saman. Um haustið fór Íris svo að hugsa um það hvort að það hefði örugglega verið rétt ályktað hjá þeim að kyn­frumur látins einstaklings væru aldrei notaðar til þess að geta börn og í framhaldinu hvort að kynfrumum Kolbeins hefði verið eytt.

Hún minntist á þetta við fólk í sömu stöðu, sem hafði líka verið í barneignarferli þegar maki lést og fann að þeirra upplifun var sú sama. Að það væri undarlegt að mega ekki nota kynfrumurnar þar

Kraftur

Bls. 25

Þegar Austfirðingurinn Íris Birgisdóttir var 24 ára kynntist hún ástinni í lífi sínu, Kolbeini Einarssyni.

Hún var þá við nám í Reykjavík en hann sjómaður frá Ísafirði. Þau keyptu ættarjörðina Framnes við Berufjörð árið 2017 og stefndu á að gera þar upp hús og fara út í ýmis ævintýri. Þegar þau sendu út boðskortin í brúðkaupið komust þau að því að Íris væri ólétt. Framtíðin blasti við þeim en skömmu eftir brúð­kaupið veiktist Kolbeinn alvarlega og lést tveimur árum síðar úr krabbameini.

Bls.26

Vill að lögin séu endur­skoðuð sem að eigandi þeirra var augljóslega sam­þykkur því að geta annað barn, þó að honum hafi ekki enst ævin til þess. Í framhaldinu ákvað Íris að fletta upp lögunum sem snúa að þessum málum.

„Ég fann lögin og þar stendur svart á hvítu að kynfrumum sé eytt við and­ lát - nema ef um gjöf til tækni­frjóvgun­ar sé að ræða. Ég staldraði við þetta. Ef við Kolbeinn hefðum vitað af þeim möguleika, hefðum við þá getað búið svo um hnútana að ég gæti notað þær eftir andlát? Við vorum aldrei upplýst um þetta hjá Livio.“ Hún hafði í kjölfarið samband við lögfræðinginn Magnús D. Norðdahl ásamt annarri konu í sömu stöðu um haustið 2019 til að athuga hvort hann gæti hjálpað þeim með þessi mál. „Mér fannst alveg líklegt að það væri ekki búið að eyða kynfrumum Kolbeins þar sem að við höfðum borgað fyrir geymslu þeirra til 1. febrúar 2020 og velti því fyrir mér hvort að ég gæti gert tilkall til þeirra á þeim forsendum að ekki hefði verið staðið rétt að málum. Ég hefði ekki getað lifað með sjálfri án þess að aðhafast nokkuð og ég verð að geta sagt Önnu að ég hafi barist fyrir því að hún eignaðist systkini.

Kolbeinn var líka með svo sterka réttlætiskennd.

Hann hefði alltaf tekið slaginn því þarna er ekki verið að upplýsa fólk um rétt sinn og þar með er brotið á því. Og hér er ekki um neitt smámál að ræða. Fyrirtækið vinnur við það að búa til líf,“ segir Íris enn fremur.

Tók næstum heila meðgöngu að fá svar Magnús skrifaði Livio formlegt bréf í janúar árið 2020 til að spyrjast fyrir um kynfrumur Kolbeins og þau voru beðin um að varðveita sæðisfrumur hans hvort sem Livio teldi Írisi eiga tilkall til þeirra eður ei. Það tók Livio næstum fulla meðgöngu að svara tölvupóstinum en svar barst í ágúst sama ár. Þar kom fram að kynfrumum Kolbeins hefði þegar verið eytt.

Eins bað Magnús um að þau fengju eyðublaðið sem Kolbeinn skrifaði undir en það hefur ekki borist því Livio hefur leitað til landlæknis um hvort það sé leyfilegt. „Nú er ég í þeirri stöðu að ef mig langar að eignast barn þá þarf ég væntanlega að nýta mér þjónustu Livio með gjafasæði úr banka þar sem að ég á ekki maka. Líkurnar á því að gjafi þeirra kynfrumna sé á lífi eru líklega yfirgnæfandi en möguleikinn á að hann sé látinn er samt fyrir hendi. En mest svíður að ég geti notað kynfrumur frá ókunnugum manni en hafi ekki færi á að nota kynfrumur mannsins míns sem var búinn að gera ráðstafanir til þess að eignast fleiri börn með mér, af því að fyrirtækinu láðist að upplýsa okkur um þann valkost,“ segir Íris. Hún segist hafa byrjað að syrgja börnin þeirra aftur eftir að hún frétti að kynfrumum Kolbeins hafi verið eytt. „Það var mikið högg að sætta sig við þetta. Þó svo að ég hafi gengið út frá því að kynfrumurnar hefðu dáið með honum þá kviknaði von þegar ég áttaði mig á því að kannski væri ekki búið að eyða þeim og ég gæti barist fyrir því að fá að nota þær,“ segir Íris enn fremur.

Samtalið átti sér aldrei stað Þegar fólk greinist með lífsógnandi sjúkdóm eru ýmsar aðstæður sem geta komið upp sem fólki finnst óþægilegt að ræða. Það þýðir ekki að það sé ekki nauðsynlegt að gera það. Upplýsingagjöf er mjög mikilvægt og það þarf að vera hægt að ræða málin opinskátt. „Dauðinn og hvernig þú vilt að gengið sé frá hlutunum eftir þinn dag er alltaf erfitt samtal en jafnvel aldrei jafn erfitt og þegar nærvera hans er allt að því áþreifanleg eftir krabbameinsgreiningu. Það er því mjög mikilvægt að opnað sé á samtalið, því það verður ekki tekið eftir á. Með því að upplýsa okkur ekki um þennan valkost og gefa okkur hreinlega villandi upplýsingar, tók Livio frá okkur tækifæri til að eiga þetta samtal. Við ræddum ekki hvernig Kolbeini

Kraftur

Viðtal

liði gagnvart því að ég gæti e.t.v. eignast börnin hans eftir hans daga. Eiginlega eina tilfinningin sem ég hef varðandi það hver afstaða hans var er að þegar við vorum að hefja ferlið, rétt áður en hann dó, þá sagðist hann átta sig á því að hann yrði ekki alltaf til staðar en hann vilji samt að við eignumst annað barn. Nú velti ég fyrir mér hvort að það hefði breytt einhverju ef Livio hefði ekki neitað þessu svona staðfastlega. Hvort ég hefði leitt hugann að þessu fyrr, á meðan Kolbeinn var ennþá á lífi og þá áttað mig á því að heimild væri til þess að hann gæti afsalað kynfrumunum til mín. Hvort við hefðum brugðist við og skrifað undir nýtt skjal eða yfirlýsingu þess efnis,“ segir Íris.

Magnús Davíð Norðdahl, lögmaður Írisar „Um mál af þessu tagi gilda lög nr. 55/1996 um tækni­­frjóvgun og notkun kynfrumna og fósturvísa til stofn­frumu­rannsókna. Samkvæmt þessum lögum er skýr heimild til þess að gefa kynfrumur sé vilji til þess. Hafi einstaklingur hins vegar geymt kynfrumur til eigin nota eingöngu skal eyða þeim við andlát. Á því eyðublaði sem fyrirtækið Livio hefur notað er gert ráð fyrir báðum þessum möguleikum. Í máli Írisar Birgisdóttur og manns hennar Kolbeins Einarssonar heitins var munnleg ráðgjöf sem þau fengu frá starfsmanni annars vegar villandi og beinlínis röng þar sem þeim var sagt að kyn­frum­ urnar fylgdu Kolbeini og væri eytt við andlát hans.

Hinn valkosturinn, sem Kolbeini og Írisi var ekki kynntur, felur einmitt í sér að kynfrumugjafinn afsali sér öllum rétti til kynfrumnanna. „Kyn­frumur Kolbeins hefðu þar með fylgt minni kennitölu og ef Kolbeinn væri enn á lífi í dag ætti hann ekkert tilkall til þeirra nema með mínu samþykki. Það finnst mér heldur ekki réttlátt,“ segir Íris. Hún er búin að skoða hvernig þessum málum er háttað í nágrannalöndum okkar. Í Danmörku er t.d. hægt að fylla út eyðublað og óska eftir því að við andlát færist eignarhald kynfrumna yfir á ákveðinn ein­ stak­ling. „Mér finnst íslensku lögin, eins og þau eru í dag, ekki ná nógu vel utan um þær aðstæður sem geta komið upp og ættu að vera endurskoðuð,“ segir Íris.

Aðalatriðið, í það minnsta þar til lögin verða endur­­skoðuð, segir Íris er að fagaðilar veiti réttar upplýsingar og opni á þessa umræðu við fólk sem leitar til þeirra í þessari viðkvæmu stöðu. „Fólk á að vera upplýst um að það hafi val úr því að það er á annað borð verið að nota kynfrumur eftir andlát. Það eru að fæðast börn þar sem líffræðilegt foreldri er látið. Mér finnst mismunun falin í þessu,“ segir Íris að lokum. Íris vonar að þessir starfshættir séu ekki enn við lýði og að fólk fái viðeigandi upp­lýs­ ing­ar, það geti breytt öllu fyrir fólk í þessari stöðu.

Ekki var farið yfir hinn mögu­leik­ann að Kolbeinn gæti gefið kynfrumur til Írisar þrátt fyrir að sá möguleiki hafi verið tilgreindur á eyðublaðinu.

Hafa verður í huga þær erfiðu aðstæður sem eru í málum af þessu tagi og ástæður þess að fólk kýs að varðveita kynfrumur þegar alvarleg veikindi ber að höndum. Fólk treystir heilbrigðisstarfsfólki og þeirri ráðgjöf sem það fær. Það er óskandi að Livio hafa bætt verkferla og ráðgjöf til sinna viðskiptavina í kjölfar þess máls. Þá er óskandi að til komi lagabreyting þannig að aðili geti samhliða geymslu kynfrumna arfleitt maka sinn að kynfrumum. Í stað þess að gefa kyn­ frumurnar strax til maka gæti aðilinn þannig átt kynfrumurnar sjálfur í lifanda lífi en maki fengið þær við andlát sé það vilji viðkomandi.“

Kraftur

Bls. 27

Vill réttlátari löggjöf og tryggja að fólk fái réttar upplýsingar

Bls.28

Hvernig kemst ég aftur út á vinnu­­markaðinn eftir krabba­­meinsmeðferð? „Ég vil auðvitað halda áfram lífinu, en mér líður eins og það sé stöðugt verið að toga í mig og ég eigi ennþá að flokkast eins og ég sé veik þó mér líði alls ekki þannig. Ég er tilbúin að stíga út úr krabbameinsheiminum en VIRK neitar að taka við mér.“

er einstæð tveggja barna móðir og var ný­komin úr fæðingarorlofi þegar hún greindist. Nú þegar hún er að reyna að feta fótsporin aftur út í lífið eftir krabbameinsmeðferð lendir hún á milli í kerfinu þar sem hún var ekki í vinnu fyrir veikindin og Linda segir að verið sé að Linda Sæberg greindist með brjósta­ halda henni í endurhæfingu fyrir krabbamein fyrir rúmum tveimur krabbameinsgreinda þó hún eigi í árum síðan þá 36 ára gömul. Hún raun ekki heima þar lengur.

Neitað að koma í VIRK Í haust sótti Linda um að komast í endurhæfingu hjá VIRK en fékk neitun. Henni var sagt að hún ætti að halda sig í viðeigandi þjónustu innan heilbrigðiskerfisins varðandi heilsuvanda sinn, sennilega vegna þess að talað er um að maður eigi að vera í Ljósinu í 18 mánuði eftir greiningu. „Ég sótti um hjá VIRK með aðstoð iðjuþjálfans míns hjá Ljósinu og félagsráðgjafa á Landspítalanum þar sem það var ljóst að endurhæfingin hjá Ljósinu hentaði mér ekki lengur. Ég var orðin hress og fannst endur­hæfingin hjá Ljósinu ekki henta mér lengur. Því vildi ég komast í endur­hæfingu sem væri fólgin í því að hjálpa mér að komast aftur út í atvinnulífið,“ segir Linda. Hún hafði áður farið á námskeið hjá Ljósinu sem heitir Aftur til vinnu eða náms sem hún segir mjög flott en það eigi ekki við um hana þar sem hún var ekki á vinnumarkaði né í námi þegar hún greindist. „Ég sótti um í VIRK til að fá aðstoð við að virkja mig til að komast út

á vinnumarkaðinn eftir fjögur ár frá vinnu vegna fæðingarorlofs og síðan veikinda. Ég er að nýta endurhæfingarlífeyrir minn en er í raun ekki að fá endurhæfingu sem stendur þar sem þjónustan hjá Ljósinu virkar ekki lengur fyrir mig og hef fengið neitun frá VIRK,“ segir Linda. Það er skarð í kerfinu Linda segir að hún væri löngu farin aftur til vinnu ef hún hefði vinnu til að fara í. „Ég er viss um að það eru einhverjir fleiri í þessari stöðu og ég sé ekki ein á báti en þarna er augljóslega skarð í kerfinu. Ég er frísk og sæki um störf en þarf aðstoð í því að koma mér aftur á vinnumarkaðinn, taka námskeið sem henta minni stöðu í dag o.s.frv.

Mér líður eins og verið sé að halda mér nauðugri í krabbameinsferli. Ef VIRK hefur ekki pláss fyrir fólk eins og mig þá verðum við að fá eitthvað annað. Það verður einhver að grípa okkur,“ segir Linda að lokum.

Kraftur

Kraftur sendi fyrirspurn á VIRK varð­andi mál Lindu sem og hvort starfsendurhæfing VIRK sé kostur fyrir fólk sem lokið hefur krabba­meins­með­ferð og fékk eftirfarandi svar: Hlutverk VIRK er að efla starfsgetu einstaklinga með heilsubrest sem stefna að aukinni þátttöku á vinnumarkaði.

Tilgangur með þjónustu á vegum VIRK er því að aðstoða fólk við að komast til vinnu. Um er að ræða markvissa einstaklings­­miðaða ráðgjöf og þjónustu á sviði starfs­endur­hæfingar sem krefst fullrar þátttöku viðkomandi einstak­ lings. VIRK er því ekki hei­lbrigðis­­þjónusta heldur starf­s­­endur­­­hæfing sem er hugsuð fyrir þá sem hafa að mestu lokið þjónustu í hei­lbrigðis­kerfinu en þurfa enn aðstoð til að komast aftur til starfa vegna síns heilsubrests.

Til að eiga rétt á þjónustu hjá VIRK þarf læknir að senda beiðni fyrir ein­ stakling og þar þarf að koma fram að við­­komandi hafi þörf fyrir starfs­ endur­hæfingu. Inntökuteymi VIRK fer yfir allar beiðnir sem berast og vísar stundum við­komandi í mat hjá lækni og/eða öðrum fag­aðila til að meta raunhæfi starfsendurhæfingar. Ein ástæða þess að beiðni er vísað frá getur verið að greiningar­ferli/læknis­fræði­

legri meðferð og eðlilegri endurhæfingu innan heil­brigðis­kerfisins sé ólokið vegna þess heilsubrests sem er meginástæða óvinnufærni og starfsendurhæfing því hvorki tímabær né líkleg til árangurs. Önnur ástæða frávísunar getur verið að ein­staklingur sé ekki óvinnufær vegna heilsu­brests og þurfi fyrst og fremst aðstoð við atvinnu­leit. Í þeim tilfellum er bent á hlutverk og þjónustu Vinnu­málastofnunar og félagsþjónustu sveitarfélaga varðandi aðstoð.

Starfsendurhæfing getur verið við­eig­ andi ef ákveðnir heilsu­fars­þættir eru enn hindrandi til starfa eftir að krabba­meins­ með­ferð og við­eigandi endur­hæfingu er lokið. Hver einstaklingur fyrir sig þarf að skoða með sínum lækni hvort starfs­ endur­­hæfing sé það sem hann þarf og ef svo er þá þarf læknir að senda beiðni.

Ef nýjar upplýsingar koma fram eftir að máli hefur verið hafnað hjá VIRK er ávallt velkomið að hafa samband og/eða að sækja um að nýju með uppfærðum upplýsingum.

Af svari VIRK að dæma er starfsendur­hæfing VIRK raunhæfur kostur fyrir þá sem ekki eru orðnir atvinnufærir eftir að endur­hæfingu hefur verið lokið vegna krabbameinsmeðferðar. Það er að viðkomandi hafi lokið þjónustu að mestu í heilbrigðiskerfinu en þurfa að enn aðstoð til að komast aftur til starfa vegna síns heilsu­brests. Hver einstaklingur fyrir sig þarf að skoða með sínum lækni/iðjuþjálfara/félagsráðgjafa hvort starfsendurhæfing sé það sem hann þarf og þá þarf fagaðilinn að senda inn beiðni til VIRK í framhaldi. Ef beiðni er hafnað hjá VIRK og einstaklingur ekki sáttur þá er alltaf hægt að hafa samband við VIRK og fara yfir málin.

Bls. 29

Er VIRK raunhæfur kostur?

Grein - Laila S. Pétursdóttir

Munum að

Kraftur

Umfjöllun

Guðbjörg Elísa Hafsteinsdóttir frum­flutti lagið Lífið er núna í beinni sjón­varps­útsendingu þann 4. febrúar síðastliðinn ásamt Páli Óskari. Hún tengist krabbameini á margan hátt og hefur tileinkað lagið móður sinni sem greindist nýverið með krabbamein sem og Krafti. Við tókum stutt spjall við hana.

Guðbjörg Elísa, eða Gugga Lísa eins og hún kallar sig, hefur sungið og samið lög frá blautu barnsbeini en það er mikið af tónlistarfólki í bæði föður- og móðurfjölskyldu. „Mesta ástríðan í mínu lífi er að syngja og semja og þá allra helst lofgjörð, sálartónlist, ástarlög og allskonar lög með fallegan boðskap. Ég hef notað tónlist mikið til að vinna í sjálfri mér og ég tjái mig mikið í gegnum hana.

Með tónlist hef ég unnið mig út úr áföllum og sorgum en ég missti t.d. bróðir minn úr hvítblæði þegar ég var þriggja ára og hann ellefu ára og nýverið greindist mamma með krabbamein og hefur Lífið er núna lagið hjálpað mér mikið við að glíma við það áfall,“ segir Gugga Lísa.

Hún hefur tileinkað lagið móður sinni og Krafti sem hún segir að hafi veitt sér mikinn innblástur.

Lag og texti er eftir Þórhall Emil og Einar Höllu og hét það upphaflega Lifa og njóta. „Þórhallur

fékk mig svo til að syngja lagið og ég fékk að breyta textanum og titlinum með því að bæta við Lífið er núna og því er ég nú meðtextahöfundur lagsins. Ég fékk innblásturinn frá slagorði Krafts og öllu í kringum það frá upphafi, þar sem textinn inniheldur margt sem Kraftur leggur áherslu á,“ segir Gugga Lísa.

Gugga Lísa hefur misst ömmu úr krabba­meini, einnig samferðafólk gegnum tíðina auk þess að þekkja nokkra einstaklinga sem hafa greinst og lifað af. Henni finnst samt vert að taka fram að lagið er vel hægt að tengja við ýmsa aðra lífs­ reynslu og erfiða tíma. Boðskapur lagsins snýst einnig ekki bara um að sleppa, lifa og njóta heldur líka að standa saman, trúa og berjast í gegnum hvers konar erfiðleika. Hlúa að sínum nánustu og sjálfum sér eins mikið og hægt er. „Minna okkur á það að lifa í krafti kærleikans sem er ávallt mestur. Hann kennir okkur að festa okkur ekki í erfiðleikunum eða hugsununum, heldur horfa upp til Guðs, sleppa tökunum og njóta þess sem er, á hverri stundu og miðla því til allra að það er sannarlega von þrátt fyrir erfiðleika í hvaða mynd sem þeir birtast. Einnig minna okkur á að vera góð við náungann og gleyma því ekki að vera líka góð við okkur sjálf,“ segir Gugga Lísa að lokum.

Lagið er nú komið á Spotify svo allir geta sett það á fóninn og notið og bráðum verður einnig gefið út myndband við lagið.

Kraftur

Taktu mynd af QR kóðanum með snjallsíma til að hlusta á lagið.

Bls. 31

lifa og njóta

Uppfullar af gleði og þakklæti Kraftur

Ljósmynd: RAX

Bls.32

Í byrjun maí lögðu 126 konur land undir fót og gengu upp á „Kvennadalshnjúk“ eða Hvannadals­ hnjúk í Öræfajökli. Á meðan á göngunni stóð safnaði hópurinn áheitum fyrir bættum aðbúnaði sjúklinga með krabbamein og blóð­sjúk­dóma á nýrri lyflækningadeild Landspítalans.

Þráinn Kolbeinssons

Þráinn Kolbeinssons

G. Sigríður Ágústsdóttir (Sirrý) og Snjódrífurnar standa að baki þessu átaksverkefni undir nafninu Lífskraftur. Sirrý greindist með leg­hálskrabba­mein árið 2010 og aft­ur 2015. Í síðara skiptið var ljóst að krabba­meinið var „krónískt“ og töldu læknar að hún ætti eitt til þrjú ár eftir ólifað. Í fyrra voru fimm ár liðin frá því að hún greindist aftur með krabba­mein og fagnaði hún þeim tíma­mótum með átakinu Lífskraftur. Þá þveruðu Snjódrífurnar Vatnajökul og söfnuðu áheitum og í ár fékk hún yfir 100 konur til liðs við sig til að ganga á Kvennadalshnjúk.

Hópurinn sem hélt á fjallið skiptist niður á 18 línur og var hver lína leidd af jöklaleiðsögukonu. Konurnar lögðu af stað með vissu millibili til að halda sóttvarnarhólfum og voru fyrstu konurnar að toppa hnjúkinn um kl. 7:30 um morguninn eftir afar kalda nótt. „Það var afskaplega kalt þarna um nóttina á meðan að við gengum. Við vorum búnar að klæða okkur í öll fötin okkar og gengum flestar í þykkum dúnúlpum um tíma en Brynhildur Ólafs, sem kallar nú ekki allt ömmu sína, hafði til dæmis aldrei upplifað það áður að þurfa að ganga í úlpu. Það var um -25°C þegar mestur kuldi var og meira að segja augnhárin voru frosin. Allt vatn

Kraftur

fraus og nestið okkar var líka frosið. En engin okkar snéri við og við fórum allar upp á toppinn í björtu og fallegu veðri og komum skæl­brosandi niður“, segir Sirrý.

Sirrý segir einnig að það hafi verið sann­­ kallaður lífs­kraftur sem ein­kenndi gönguna og mikil kvenorka. „Þetta var ótrúleg upp­ lifun og við erum allar upp­fullar af gleði og þakklæti í garð allra þeirra kvenna sem gengu með okkur og þeirra sem hétu á þær og studdu þannig við verkefnið og nýja lyflækninga­deild. Á þessari nýju deild munu kraftar og stuðningur styrktar­ félag­anna Lífs og Krafts skipta sköpum,“ segir Sirrý að lokum. Alls söfnuðust 17,5 milljónir króna í göngunni sem munu koma að góðum notum fyrir krabbameinsgreinda og aðstandendur.

Ljóst er að þessi ferð fer í sögubækurnar og verður spenn­andi að sjá hvað Sirrý og Snjódrífurnar taka sér næst fyrir hendur.

Bls. 33

Þráinn Kolbeinssons

Grein - Laila S. Pétursdóttir

Bls.34

Grein - Laila S. Pétursdóttir

Spurningar og svör varðandi nýtt fyrir­komu­lag á skimunum

Skimanir færðust frá Krabbameinsfélaginu yfir á heilsugæsluna og brjóstamiðstöð Landspítalans í byrjun árs 2021. Við í Krafti höfðum samband við landlæknisembættið til að fá skýr svör varðandi nýja fyrirkomulagið.

Skimun fyrir brjóstakrabbameini Brjóstaskimun er rannsókn á ein­ kenna­lausum konum. Mark­mið skimunar er að greina sjúk­­­dóminn á byrjun­ar­stigi, bjóða betri með­­ ferðar­­val­kosti og koma í veg fyrir að konur látist úr brjósta­­krabba­­meini.

Skimun er ekki heildstæð rannsókn á brjósta­krabbameini og jafnvel þótt þú farir í skimun getur þú verið með eða fengið brjósta­krabba­mein. Þar af leiðandi skaltu ávallt leita til læknis ef þú færð ein­kenni.

Hvernig fer brjóstaskimunin fram?

Skimunin er röntgen­ mynd­a­taka af báðum brjóstum (brjósta­mynda­ taka). Geisla­fræðingar fram­kvæma rann­sókn­ina en röntgen­læknar skoða myndirnar.

Hversu langur er biðtíminn í klíníska brjósta­myndatöku og hvar fer hún fram?

Biðtími eftir klínískri brjósta­­ myndatöku á ekki að vera meira en 2 vikur og fer hún fram á brjóstamiðstöð Land­­spítala. Mikilvægt er að taka fram að flestir hnútar í brjóst­um eru góð­kynja.

Hvernig er kallað inn til brjóstaskimunar?

Konum á aldrinum 4060 ára er boðin skimun fyrir brjósta­krabb­a­meini á tveggja ára fresti og konum á aldrinum 70-74 ára á þriggja ára fresti.

Konur fá boðsbréf frá Samhæfingarstöð krabba­ meins­skimana í pósti en rafrænt í framtíðinni.

Tímapantanir eru í síma 513-6700 eða í tölvupósti á krabbameins­skimun @heilsugaeslan.is. Í fram­tíð­inni í gegnum www.heilsuvera.is.

Ég fann hnút í brjósti við sjálf­ skoðun, hvert á ég að leita?

Hvað tekur langan tíma að fá niður­ stöður og hvar fæ ég upplýsingar um það?

Leitaðu strax til læknis á heilsu­gæslunni þinni. Það ætti ekki að þurfa að bíða í marga daga eftir tíma en það er vert að segja hvert tilefnið er þegar tíminn er pantaður því þá ertu sennilega sett í forgang.

Svör koma inn á island.is og ættu að berast 2-4 vik­ u­m eftir skimun. Ef grunur leikur á að um krabba­­mein sé að ræða færðu boð um frekari skoðun (klíníska brjósta­­myndatöku) innan 14 daga.

Kraftur

Grein

Hjá samhæfingarstöð krabba­meins­skimana, á netspjalli á www.heilsuvera.is eða hjá kvensjúkdómalækninum þínum.

Eiga konur sjálfar að panta í endurkomu?

Ef t.d. er mælt með nýrri skimun eftir 6 eða 12 mánuði þá færðu bréf sem minnir þig á að panta tíma.

Ég man ekki hvenær ég fór síðast í legháls- og/eða brjósta­­skimun, hvar fæ ég þær upplýsingar?

Bls. 35

Hvert skal leita svara?

Ef þú ert í vafa um hvenær þú fórst síðast í skimun getur þú leitað að upp­­lýsingun­um inn á www.heilsuvera.is og hjá heilsu­ gæslunni þinni.

Get ég farið í brjóstaskimun og leg­háls­skimun á sama tíma?

Nei, ekki er hægt að fara í skimun bæði fyrir brjóst og legháls á sama tíma.

Á fræðsluvef Krafts geturðu nálgast svör við ýmsum spurningum tengdum skimunum. Taktu mynd af QR kóðanum með snjallsíma.

Skimun fyrir leghálskrabbameini Frumubreytingar geta valdið leg­háls­ krabbameini. Þegar slíkar breytingar uppgötvast og með­­hönd­laðar í tíma er hins vegar hægt að koma í veg fyrir það. Því er mikilvægt að fara í skimun. HPV veirusýking er orsök legháls­krabbameins í yfir 99% tilfella. Það er lítill hluti af konum sem fá HPV veirusýkingu sem fá frumu­­breytingar. Um 80% af konum lækn­ast af þessari veiru án nokkurar meðferðar. En hinar 20% geta þróað með sér frumubreytingar.

Hvernig er skimun fyrir legháls­krabba­ meini háttað?

Konur eru boðaðar í reglu­­ bundna skimun með boð­s­bréfi í bréf­pósti en raf­rænt í fram­ tíðinni. Konur á aldrinum 23-29 ára fara í hefðbundna frumu­ rann­sókn og eru boðaðar á þriggja ára fresti. Konur á aldrinum 30-65 ára fara í HPV frumuskimun og fá boð í skimun á fimm ára fresti. Eftir að boðs­bréf berst bóka konur tíma á www.heilsuvera.is ef en þær eru búsettar á höfuð­ borgarsvæðinu. En konur á landsbyggðinni hafa samband við sína heilsugæslu.

Get ég pantað tíma í leghálsskimun án þess að vera búin að fá boðun?

Nei, en leitaðu ávallt til læknis ef þú finnur fyrir einkennum, til dæmis óreglulegum blæðingum, verkjum í kviðarholi eða breytingu á útferð, óháð því hvort þú hefur farið í skimun eður ei.

Hvar er mér tilkynnt um niðurstöður úr legháls­ sýninu og hvað tekur það langan tíma? Þegar engar frumu­­breyt­ing­­­ar greinast er niður­­­­staðan send rafrænt til þín í gegnum Ísland. is Svar á að berast innan 4-6 vikna.

Hvernig fer leghálsskimunin fram?

Ljósmæður og hjúkrunar­ fræðingar, sem hafa hlotið sérstaka þjálfun, taka leghálssýni á öllum heilsu­gæslum landsins.

Konur geta líka farið til kvensjúkdómalæknis.

Tekið er frumusýni úr slímhúðinni. Það er sár­ sauka­laust en sumar konur finna samt sem áður fyrir óþægindum.

Ef frumubreytingar eru til staðar er gerð HPV mæling á sýninu.

Ef HPV sýking er til staðar þarf frekara eftirlit og þá færðu skilaboð um það rafrænt í gegnum Ísland.is. Í framtíðinni mun svar koma inn á heilsuvera. is. Við vægar frumu­­­breyting­ ar er oftast skimað aftur eftir 6-12 mánuði en ef um alvarlegar frumu­breyting­ar er að ræða þá er mælt með leghálsspeglun.

Bls.36

Viðtal – Laila S. Pétursdóttir

Best geymda leyndar­ málið Við Kársnesið í Kópavogi starfrækir Lands­pítalinn líknar­deild. Margir hverjir hræðast þessa deild eins og heitan eld­ inn því þeir tengja hana við dauðann.

En í raun er þessi deild eitt best geymda leyndar­mál Land­spítalans og er ekki endi­lega tengd lífs­­lokum. Við fengum tækifæri á að kíkja í heimsókn og kynnast störfum deildar­innar til að átta okkur betur á hvað þar fer fram.

Kraftur

Viðtal Að bæta lífsgæði

Líknardeildin hefur verið starfrækt í rúm 20 ár og er þar veitt sérhæfð líknar­með­ ferð með heildræna nálgun í huga. Það er verið að meðhöndla erfið líkamleg, andleg, sálræn einkenni sem og félagsleg vandamál sem geta komið upp hjá sjúk­ lingi eða fjölskyldu vegna veikinda. Allt er gert til að bæta lífsgæði sjúklinga. „Líknarmeðferð hefur breyst mikið á síðustu árum og áratug. Núna erum við að koma miklu fyrr inn í sjúk­dóms­ferlið, jafnvel um leið og fólk er að greinast. Áður fyrr þá tengdist líknarmeðferðin meira við lífslokin eingöngu. Vissulega vinnum við nálægt dauðanum. Dauðinn er eðli­ legur hluti af lífinu og það getur verið okkar hlutverk að hjálpa fólki að búa sig undir það að tíminn sé takmarkaður. Við teljum okkur oftast vel geta sinnt flestum einkennum við lífslok en það er ekki síður mikilvægt að hjálpa fólki að líða vel og að ná sátt áður en það gerist. Þannig er okkar fremsta hlutverk að bæta lífsgæði fólks með lífsógnandi sjúkdóma, þannig er áhersla á lífið, ekki dauðann,“ segir Arna. Þjónusta sérhæfðrar líknarmeðferðar skiptist í þrjá meginhluta. Legudeild er staðsett við Kársnesið en þar eru tólf legurými sem þó stendur til að fjölga.

Síðan er líknarráðgjafarteymi sem hefur aðsetur við Landspítalann við Hringbraut og veitir sérhæfða líknar­ráð­gjöf innan sem utan Land­spítalans. Loks er það

Bls. 37

„Á líknardeild og í líknarmeðferð sinn­um við þeim sem greinst hafa með lífs­ógnandi sjúkdóma. Markmið okkar er að reyna að hjálpa fólki að lifa áfram og lina þau einkenni og þjáningar sem sjúkdómurinn og meðferðin geta valdið. Rannsóknir hafa sýnt að ef maður fær líknar­með­ferð snemma og samhliða t.d. krabba­meins­ lyfja­með­ferð þá eru ekki bara lífsgæðin og líðan heldur einnig horfur betri. Við reynum að hlúa að fjölskyldunni allri, því sjúk­dómar snerta fleiri en bara þá sem greinast,“ segir Arna Dögg Einarsdóttir, sér­fræðingur í líknarlækningum.

Bls.38

Best geymda leyndarmálið svo HERA sem er sér­hæfð líknarþjónusta veitt í heimahúsi. Þar vinna hjúkrunar­fræðingar og læknar saman í tveimur teymum, með um 5070 sjúklinga hverju sinni í hvoru teymi. Farið er í reglulegar vitjanir til sjúk­linga sem eru margir hverjir of veikir til að koma á göngu­­deild. Oft eru þessir einstaklingar með flókin og erfið ein­ kenni og þurfa meiri stuðning heima fyrir. HERA er frá­brugðin venjulegri heima­hjúkrun, þetta er sérhæfðari og sveigjanlegri þjónusta, með sólar­ hringsvakt. Hjá HERU eru ein­kenni metin, gerðar lyfja­­breytingar í samvinnu við læknana og gert mat á þjónu­stuþörfum. HERA sinnir einnig stuðningi fyrir einstak­linga og fjölskyldur þeirra sem kjósa að deyja heima. „Í hinum vestræna heimi þá er búið að spítala­væða lífslokin ef svo má að orði komast. Rann­sóknir sýna að ef valkosturinn er til staðar þá myndu miklu fleiri kjósa að eyða síðustu dögum lífs síns heima heldur en á stofnun og það er því mikilvægt að ræða þessa hluti upp­hátt, þetta er jú eitthvað sem við munum öll fara í gegnum.

Ef ósk fólks er að vera heima eins lengi og hægt og jafnvel þangað til yfir lýkur, þá reynum við allt sem við getum til að verða við þeirri ósk,“ segir Arna.

gæði fólks á jafnvel mjög löngu sjúk­­dóms­ferli. Hún snýst aðal­ lega um lífið en ekki dauðann.“ Þá er mjög mikilvægt að við séum með réttar áherslur, að við séum ekki að veita meðferð eða fara í inngrip eða óþarfa rannsóknir sem geta valdið þjáningu og þjóna ekki tilgangi.

Lífs­loka­með­ferð er mikilvægur hluti af líknar­með­ferð. Þar „Ég upplifi að það gæti nokkurs eins og áður er markmiðið að misskilnings þegar kemur að sjúklingi líði eins vel og hægt er. hugmyndafræðinni í kringum Þetta snýst ekki eingöngu um lífslok líknar­meðferð og þegar kemur að hugtaka­notkun. Bæði meðal Fólk getur komið á líknardeildina í tímabundna innlögn til einkennameðferðar. Oft þarf 1-2 vikur almennings og hjá heilbrigðis­ til að ná góðum árangri og vonandi útskrifast fólk heim við betri líðan. Allir sjúklingar eru í einbýli starfs­fólki. Það er ekki gerður og þjónustustigið er frekar hátt á deildinni. Þó greinarmunur á líknarmeðferð að þetta sé deild á spítala er reynt að hafa hana eins heimilislega og unnt er og er fólk hvatt til að og lífslokameðferð. Við tölum vera í eigin fötum, viðhalda rútínu, fara fram í matsal og jafnvel út í garð í góðu veðri. „Við tölum um lífslokameðferð þegar við síður um hvíldarinnlagnir, því meðferðin er virk erum að veita fólki meðferð á meðan sjúklingur er inniliggjandi. Aftur á móti skal ekki vanmeta hvíldina sem bæði sjúklingur og á síðustu dögum lífs síns. aðstandendur geta fengið við svona tímabundna innlögn. Til að mynda gæti einstaklingur sem er í Líknarmeðferð er bara svo þjónustu HERU og hefur glímt við veikindi í langan miklu meira en líf­sloka­með­ferð, tíma lagst inn til einkennameðferðar og hvíldar og á sama tíma fær umönnunaraðilinn t.d. maki eða hún snýr að því að bæta lífs­ börn hvíld en mjög mikið álag getur verið á þeim,“

Kraftur

Viðtal

Bls. 39

Veikindi eru fjölskyldumál Í líknarmeðferð er unnið að því að sinna bæði sjúk­lingi og fjölskyldu hans. Frá stofnun líknar­ deild­ar­innar hefur stuðningur við fjölskyldur verið í fyrirrúmi og vinna með fjölskyldum verið einn af lykilþáttum starfseminnar. Fyrir nokkrum árum var ákveðið að setja sérstaka umgjörð um þjónustu við fjölskyldur með börn eða ungmenni. Í því skyni var innleitt stuðningsúrræði sem nefnist fjölskyldustoð

Starfsmenn Fjölskyldustoðar

sem er ætlað að styðja sérstaklega við börn og ung­ menni sem eiga alvarlega veikt foreldri á deildinni.

Fjölskyldum með börn eða ungt fólk undir 25 ára aldri er boðin þessi þjónusta.

Markmið fjölskyldustoðar er að styðja fjöl­skyldur með börn í því að ræða saman um það sem brenn­ ur á fjölskyldu­meðlimum og þær breytingar sem fjöl­skyldan stendur frammi fyrir andspænis alvar­legum veikindum foreldris. Líðan barnanna er könnuð sem og aðstæður þeirra. Einnig er veitt fræðsla um t.d. líkamleg og andleg einkenni sem fylgja áföllum og sorg sem og bent á styrkjandi leiðir sem geta hjálpað í erfiðum aðstæðum. Fjöl­ skyldu­stoðin beinist að hverri fjölskyldu fyrir sig og tekur mið af þörf­um hennar. Í upphafi er talað við foreldrana eða foreldrið og úrræðið kynnt sem og helstu mark­mið. Stuðningur­inn fer síðan fram í formi viðtala þar sem rætt er við fjöl­skyldu­með­ limi bæði saman og eina sér. Fjölskyldu­stoð­inni sinna tveir hjúkrunar­­fræðingar, þær Ingibjörg Hreiðarsdóttir og Svandís Íris Hálfdánar­dóttir og sjúkrahúspresturinn Guðlaug Helga Ásgeirsdóttir. „Fljótlega eftir innlögn á deildina er sjúklingi sem á barn/ungmenni kynntur og boðinn þessi stuðningur. Það er reynsla okkar að foreldrar vilja oftar en ekki aðstoð þegar kemur að börnunum. Þeir finna fyrir ákveðnum vanmætti þar sem

Kraftur

Bls.40

Best geymda leyndarmálið foreldrar vilja vanda sig og gera sitt besta fyrir börnin sín. Foreldrum finnst mikilvægt að ráðfæra sig við fagaðila um t.d. hvernig eigi að ræða við börnin og orða það sem er svo erfitt að tala um eins og sársaukafullar til­finningar og líðan. Auk þess hvernig eigi að upp­lýsa börnin um veikindi foreldris, sjúkdómsgang og aðstæður hverju sinni. Eitt af því sem ber á góma er sorgin sem og umræðan um dauðann. Ef foreldrarnir vilja þiggja þessa þjónustu þá eru næstu skref ákveðin og börnin boðuð í samtal. Aðgangur okkar að börnunum fer í gegnum foreldra og forráðamenn og er háður samþykki þeirra,“ segir Guðlaug Helga. Þær eru alltaf tvær saman í hverju samtali sem tekur oftast um 30 mínútur en er mismunandi eftir aldri og þroska barnanna. Þegar um mjög ung börn er að ræða þá er oft annað foreldrið með eða annar náinn einstaklingur. „Í upphafi hvers samtals byrjum við á að bjóða börnin velkomin og þökkum þeim fyrir að koma og tala við okkur. Okkur finnst mikilvægt að byggja upp traust og skapa hlýlegt andrúmsloft þannig að börnin finni sig eins örugg og mögulegt er. Við fylgjum ákveðnum sam­tals­ ramma en það felur m.a. í sér að við könnum líðan barnanna, vitneskju þeirra varðandi veikindi foreldrisins, hvað hjálpar þeim í aðstæðunum og hver það er sem þau helst leita til þegar þeim líður illa. Einnig könnum við þeirra helsta bakland, vita t.d. aðilar í skólanum og í tómstundastarfi um veikindi foreldris þeirra,“ segir Ingibjörg.

Þær taka það skýrt fram að það skiptir máli að allir séu vel upplýstir sem eru í kringum börnin dagsdaglega.

„Við vitum að foreldrar eru oft að vernda börnin sín og vilja hlífa þeim. En börn lesa í líðan foreldra sinna og annarra og eru oft að ímynda sér eitt­hvað sem á sér ekki stoð í raun­veru­ leikanum. Börnin eru einnig að vernda foreldra sína, segja þeim kannski ekki frá eigin líðan og áhyggjum varðandi veikindin og áhrif þeirra á heimilislífið.

Við hvetj­um til opinna sam­­ skipta og að börnin séu þátt­ tak­endur í öllu sjúkdómsferlinu, einnig í aðdraganda andláts og eftir andlát.“ Eftir samtölin við börnin þá fer fram fjölskyldu­ samtal þar sem foreldrar og börn koma saman ásamt þeim sem sinna fjölskyldustoðinni. Oft eru börnin að deila með starfsfólki fjölskyldu­stoð­ar­ innar ýmsu sem þau hafa jafnvel ekki þorað að spyrja um og margt getur komið fram sem nauð­ synlegt er að foreldrarnir fái að vita. Börnin eru ætíð beðin um leyfi fyrir því að sagt sé frá innihald samtalsins við þau í fjölskyldusamtalinu. „Þau eru oft að velta fyrir sér spurningum á borð við ,,hvað verður um mig og hvort mamma eða pabbi sé að deyja“? Í samtalinu með allri fjölskyldunni styðjum við börnin og foreldrana í því að tala saman og orða það sem oft reynist svo erfitt. Auk þess leggjum við áherslu á mikilvægi þess að það megi sýna tilfinningar og að á sama hátt og fjölskyldumeðlimir geti hlegið saman á

Kraftur

Viðtal

Guðlaug Helga og Ingibjörg ítreka að það er mikil­ vægt þegar um alvarleg veikindi er að ræða að allir fjölskyldumeðlimir séu upplýstir um stöðu mála hverju sinni og að börnin séu með í ferlinu þó vissulega þurfi að taka tillit til aldurs og þroska barnanna.

Njótum þess að vera saman Ingibjörg og Guðlaug Helga segja það afar mikil­ vægt að börn og ungt fólk finni sig velkomið á deildina því oft getur reynt á að koma í fyrsta skiptið. Aðstaðan á deildinni býður upp á sam­ veru­stundir þar sem börnin geta dvalið inni á stofu hjá foreldri sínu og hægt er að koma með eitthvað gott að borða og jafnvel horfa á einhverja kvikmynd saman allt eftir því sem hver og ein fjölskylda vill og hefur ánægju af. Það er þeirra reynsla að þegar samtalið í fjölskyldustoðinni hefur átt sér stað þá verði oft ákveðið spennufall eða léttir hjá fjölskyldumeðlimum, þar sem búið er að orða upphátt ýmislegt sem legið hafi þungt á fjölskyldunni. „Fjölskyldustoðin virðist einnig hjálpa börnunum að fóta sig betur á deildinni og um leið hefur það góð áhrif á foreldrana,“ bætir Ingibjörg við að lokum.

Ljóst er eftir þessa heimsókn á líknar­deildina að þetta er svo sannarlega staður sem ekki ber að hræðast þó vissulega sé þar einnig margt erfitt sem takast þarf á við. Hér taka á móti manni kærleiksríkir og faglegir einstaklingar sem vilja leggja sitt af mörkum til að sjúklingi og fjölskyldu hans líði sem best.

Kraftur

Bls. 41

gleðistundum í lífinu þá megi einnig gráta saman.

Foreldarnir eru bestir til þess fallnir að tala við börnin sín og því erum við einungis þeim til stuðnings þegar fjölskyldan talar saman. En með því að skapa þessa umgjörð þá auðveldar það oftar en ekki samtalið og að það sé í lagi að tala um erfiða hluti,“ segir Ingibjörg.

Bls.42

Það eru mann­ réttindi að vera með börnunum sínum „Ég mun aldrei aftur taka því sem sjálfsögðum hlut að fá að umgangast og hugsa um börnin mín,“ segir Sunna Björk Heiðudóttir, 37 ára einstæð, tveggja drengja móðir. Sunna Björk greindist með sjaldgæft brjóstakrabbamein sumarið 2020. Í miðjum heimsfaraldri, þegar enginn vissi nákvæmlega hvernig Covid-19 veiran hagaði sér eða í hversu langan tíma faraldurinn myndi hafa viðtæk áhrif á líf okkar.

Kraftur

Viðtal – Linda Sæberg

Bls. 43

„Að greinast með brjóstakrabbamein í miðjum heimsfaraldri er eitthvað sem ég óska engum að þurfa að ganga í gegnum. Á einum og hálfum mánuði var ég búin að fara í fjórar aðgerðir og byrjuð í harðri lyfjameðferð. Meðferðir eru mismunandi og fara misvel í fólk og ég varð mjög veik. Eins og margir þurfti ég að einangra mig algjörlega og strákarnir mínir voru á tímabili mikið heima úr skóla og leikskóla vegna veikinda minna,“ segir Sunna. Í haust tók hún þá erfiðu ákvörðun ásamt sínu fólki að best væri að aðskilja strákana frá móðir sinni, bæði til að vernda hana gegn hættunni á að smitast af Covid-19 og einnig svo daglegt líf strákanna gæti verið sem eðlilegast. „Ég gat ekki tekið neina sénsa á smiti eða sóttkví verandi með bælt ónæmiskerfi og gjörsamlega rúmföst af veikindum. Ég tók því þá ákvörðun ásamt mömmu minni og barnsföður mínum að best væri að þeir færu annað á meðan þetta stóð sem hæst. Við vorum allt í allt aðskilin í þrjá mánuði. Andlega hliðin fór gjörsamlega á hliðina enda er það í eðli mömmunnar að vilja knúsa og passa ungana sína og þeir veita manni einhvern yfirnáttúrulegan kraft og þrautsegju. Mömmusálin var ansi brotin og þá sérstaklega vegna þess hversu erfitt þetta var fyrir þá. Þeir upplifðu mikla hræðslu, óvissu og óöryggi. Mamma er ekki bara veik og sköllótt, hún er líka bara horfin.“ Á sama tíma og Sunna Björk var aðskilin frá strákunum sínum tveim var mjög mikil umræða í samfélaginu um hertar aðgerðir stjórnvalda

og lokanir fyrirtækja. „Fólk var ósátt við margt í aðgerðum stjórnvalda. En það virtust allt vera svo miklir smámunir miðað við það sem fólk var í raun og veru að upplifa. Til dæmis að geta ekki farið út að borða, í sund eða í líkamsrækt. Það eru ekki mannréttindi að komast á barinn eða í ræktina. Á sama tíma var fólk sem gat ekki hitt ástvini sína, ekki kvatt ástvin sem var að deyja eða í raun bara lifað eðlilegu lífi með fjölskyldunni sinni. Það eru mannréttindi að hitta og vera með börnunum sínum.“ Kenndi okkur að elska meira „Í dag er ég svo gott sem búin að vera í einangrun í rúmt ár. Það að vera fárveik, innilokuð, hitta engan og sérstaklega ekki börnin mín er það erfiðasta sem að ég hef upplifað á ævinni. Það var mikill sigur fyrir mig og strákana þegar við gátum sameinast á ný og við höfum öll tekið eftir litlu kraftaverkunum. Það að geta eldað mat, hjálpað til við heimalærdóm, hlegið og eytt tíma saman er ómetanlegt. Við höfum alltaf verið mjög náin og sýnt mikla ást en þessi reynsla kenndi okkur að elska meira og vera þakklát fyrir allt sem að við höfum saman. Í dag er ég ennþá í þeirri stöðu að þurfa að loka mig mikið af vegna Covid-19 og um leið og smit kemur upp í samfélaginu þarf ég að halda öllum heima úr skóla og gera algjört hlé á endurhæfingunni minni. Ég er ein af þeim mörgu með undirliggjandi sjúkdóm sem sit og bíð eftir bólusetningu í von um eðlilegt líf,“ segir Sunna Björk að lokum.

Kraftur

Bls.44

Hlauptu af Krafti Einn stærsti hlaupaviðburður landsins, Reykja­víkur­maraþon Íslandsbanka, fer fram laugar­ daginn 21. ágúst næstkomandi.

Hlaupið er stór fjáröflunarliður fyrir góðgerðarfélög þar sem fólk getur safnað áheitum inn á vefnum www.hlaupastyrkur.is.

Við vonum að sjálfsögðu öll að unnt verði að halda þennan stóra viðburð og hvetjum þig til að skrá þig á Hlaupastyrk undir merkjum Krafts og hlaupa til styrktar félaginu. Allir Kraftshlauparar fá hlaupabol frá Krafti og orkuglaðning að auki.

Hlauptu þína eigin leið Ef að ekki verður af maraþoninu vegna sótt­varnar­ákvæða erum við viss um að áheita­söfnunin munu þó fara fram alveg eins og síðast­ liðið ár. Fólk verður þá hvatt til að hlaupa sína eigin leið og munum við gera allt í okkar valdi til að hvetja fólk áfram og jafnvel halda sérstakan viðburð því tengdu.

Svipmyndir frá Reykjavíkurmaraþoninu 2019 og Hlauptu af Krafti 2020 þar sem fólk var hvatt að hlaupa með Krafti í Elliðaárdal.

Kraftur

Styrktaraðilar Krafts

www.bergraf.is • Selvík 3 • 230 Reykjanesbær

Vertu viss með

Tárin sem endast

Vantar smurolíu í augun?

VISMED ® myndar náttúrulega tárafilmu á yfirborði hornhimnunnar sem endist óvenjulengi á auganu VISMED ® inniheldur hýalúrónsýru sem er smurolía náttúrunnar og finnst víða í mannslíkamanum VISMED ® inniheldur engin rotvarnarefni og því eru hverfandi líkur á ofnæmi

DROPAR

Skammtahylki, án rotvarnarefna.

Hægt er að loka eftir opnun.

Dreypiglas 10 ml Má nota í 3 mánuði eftir opnun.

GEL

Skammtahylki, án rotvarnarefna.

Hægt er að loka eftir opnun.

Dreypiglas 10 ml Má nota í 3 mánuði eftir opnun.

Svissnesk gervitár við augnþurrki • Fást í öllum helstu apótekum

Kraftur

Bls. 45

&

Sterkir í stáli og alltaf í stuði!

Reykjavík Raftíðni ehf.

ASK Arkitektar ehf.

Kurt og Pí ehf.

Mennta- og menningarmálaráðun.

Elísa Guðrún ehf.

Brim hf.

Yrki arkitektar ehf.

Verzlunarskóli Íslands ses.

Gjögur hf.

CrankWheel ehf.

Landsvirkjun Betra líf — Borgarhóll ehf.

Sér ehf.

Bólstrarinn ehf.

Hagkaup Arkinn ehf.

Klettur-Skipaafgreiðla ehf.

Rolf Johansen & Co ehf.

Stólpi ehf.

Varma og Vélaverk ehf.

Hampiðjan Ísland ehf.

Vilhjálmsson sf. Ásbjörn Ólafsson ehf.

Keldan ehf.

Smith & Norland hf.

Verkhönnun ehf.

Landssamband lögreglumanna VSÓ Ráðgjöf ehf. Öryrkjabandalag Íslands Léttfeti ehf.

Lögfræðistofa Reykjavíkur ehf.

Tannlækningar ehf.

Efling stéttarfélag AM Praxis ehf. Þórarinn G. Valgeirsson T.ark Arkitektar ehf.

Lögreglustjórinn á höfuðborgarsv.

Trivium ráðgjöf ehf. Íslensk endurskoðun ehf.

Stjá Sjúkraþjálfun ehf.

Tannréttingar sf.

VA arkitektar ehf.

Bjarnar ehf.

BSRB Kjöthöllin ehf.

Landsbréf hf.

Sameyki stéttarfélag í almannaþjónustu.

Blómagallerí ehf.

Unit ehf.

Ragnar V. Sigurðsson ehf.

Blómasmiðjan ehf.

TEG endurskoðun ehf.

Stálbyggingar ehf.

Samband ísl berkla/ brjóstholssj.

Bókhaldsstofa Haraldar slf.

Hitastýring hf.

Wodbud sf.

Pixel ehf.

Breiðan ehf.

Dansrækt-JSB ehf.

THG Arkitektar ehf.

Fastus ehf.

Intellecta ehf.

Háfell ehf.

Conís ehf.

BK ehf.

Félag íslenskra hjúkrunarfræðin.

Blaðamannafélag Íslands Tannval ehf.

Veiðivon ehf.

Tannlæknar Mjódd ehf.

Gunnar Örn ehf.

Læknasetrið ehf. Íshúsið ehf.

Gnýr ehf.

Fiskbúð Hólmgeirs ehf.

Gull- og silfursmiðjan ehf.

Vagnar og þjónusta ehf.

Félag vélstjóra og málmtæknim.

Húsasmiðurinn ehf.

Bókhaldsþjónusta Arnar Ing ehf.

GB Tjónaviðgerðir ehf.

Gleipnir verktakar ehf.

Skorri ehf.

Reki ehf.

Höfðakaffi ehf.

Fjárstoð ehf.

Nordica ráðgjöf ehf.

A. Wendel ehf.

Aðalverkstæðið ehf.

Bílamálun Sigursveins ehf.

Verslunartækni og Geiri ehf.

Kraftur Kópavogur Innlifun ehf.

Svansprent ehf.

Pottagaldrar ehf.

DN ehf.

Tengi ehf.

RS ehf.

Norm X ehf.

Seltjarnarnes Trobeco ehf.

Horn í horn ehf.

Beyki ehf.

Bílasmiðurinn hf.

Steinsmiðjan Rein ehf.

Rarik ohf.

Orka ehf.

Esja Gæðafæði ehf.

Samtök starfsmanna fjármálafyr. Áfengis og tóbaksverslun ríkisins Malbikunarstöðin Höfði hf.

Wurth á Íslandi ehf. Ósal ehf.

Hreinsitækni ehf.

Höfðabílar ehf.

Félag hársnyrtisveina Nortek ehf.

Skolphreinsun Ásgeirs sf.

Tilraunastöð Hásk í meinafræði Rima Apótek ehf.

Höfuðlausnir sf.,hársnyrtistofa Landsnet hf.

HR Þjónustan ehf.

Merking ehf.

Við og við sf.

Húsalagnir ehf.

Rúmfatalagerinn ehf.

MG Málun ehf.

Sigrún Ólöf Einarsdóttir Jarðvegur ehf.

Brúskur hárstofa ehf.

Nexus afþreying ehf.

Tannlæknafélag Íslands Bendir ehf.

Umbúðamiðlun ehf.

Stansverk ehf.

Hafnarfjörður H. Jacobsen ehf. Íslenskir endurskoð/ ráðgj ehf.

Hafnarfjarðarhöfn Vallarbraut ehf.

Sýningaljós slf.

Hraunhamar ehf.

Fjöl-smíð ehf.

Garðabær Metatron ehf.

Fagval ehf.

JSÓ ehf. Öryggisgirðingar ehf.

Loftorka Reykjavík ehf.

Stjörnu-Oddi hf.

Nýþrif ehf.

Fjallatindar ehf.

V.M. ehf.

Sámur sápugerð ehf.

Geislatækni ehf. – Laser þjónustan Sparnaður ehf.

Bílasprautun Íslands ehf.

S.S. Gólf ehf.

Teledyne Gavia ehf.

Hljóðbókasafn Íslands Herramenn ehf.

Bakkabros ehf.

Svanur Ingimundarson – málarameistari POP Retail ehf.

Rafbreidd ehf. Þakpappaþjónustan ehf.

Rafsetning ehf.

Rafbraut ehf.

Tannbjörg ehf.

Dýrabær ehf.

VEB verkfræðistofa ehf.

ALARK arkitektar ehf.

Betra bros ehf.

Hjallastefnan ehf.

Dressmann á Íslandi ehf.

Vetrarsól ehf.

Vídd ehf.

Pólar ehf.

Vatnsvirkjar ehf.

K.S. Málun ehf.

Grindavík Grindavíkurbær Pepp ehf.

Slysavarnadeildin Þorbjörn Lagnaþjónusta Þorsteins Þorbjörn hf.

Jónsi Múr ehf.

Stakkavík ehf.

Reykjanesbær Bílrúðuþjónustan ehf.

Maron ehf.

Tríton sf.

Nesraf ehf.

DMM Lausnir ehf.

H-krani ehf.

Miðstöð símenntunar á Suðurnesj.

Dacoda ehf.

Skólar ehf.

Hópbílar hf.

Steinmark,prentsmiðja Reykhúsið Reykhólar ehf.

Leanbody ehf.

Eldvarnarþjónustan ehf.

Netorka hf.

Endurskoðun Helga Númasonar ehf.

Verkalýðsfélagið Hlíf Þemasnyrting ehf.

Kjartan Guðjónsson, tannlæknir Myndform ehf.

Flúrlampar ehf.

Malbikunarstöðin HlaðbærColas hf.

SE ehf.

Gasfélagið ehf.

Kjötkompaní ehf.

Geymsla Eitt ehf.

Terra umhverfisþjónusta hf.

Heimir og Jens ehf.

G.S. múrverk ehf.

Terra Efnaeyðing hf.

Dverghamrar ehf.

Verktækni ehf.

Hvalur hf.

Bls.46

2021

Kraftur

Ísafjörður Ráðhús ehf. Þröstur Marsellíusson ehf.

Orkubú Vestfjarða ohf.

Skipsbækur ehf.

Hamraborg ehf.

Jón og Gunna ehf. Ævintýradalurinn ehf.

Reykhólahreppur Þörungaverksmiðjan hf.

Búðardalur Rafsel Búðardal ehf.

Ólafsvík Litlalón ehf.

Grundarfjörður Þjónustustofan ehf.

Stykkishólmur Hárstofan Stykkishólmi ehf.

Sæfell hf.

Borgarnes Lionsklúbburinn Agla Límtré Vírnet ehf.

Samtök sveitarfélaga á Vesturlandi

Akranes Þróttur ehf.

Smurstöð Akraness sf.

Fasteignasalan Hákot ehf.

Grastec ehf.

Norðanfiskur ehf.

Al-Hönnun ehf.

Eyrarbyggð ehf.

Hafsteinn Daníelsson ehf.

Meitill GT Tækni ehf.

Akureyri Garbó ehf.

Baugsbót ehf.

Tónsport ehf.

Bílaprýði ehf.

Ragnar Sverrisson ehf.

Akureyrarkaupstaður Bústólpi ehf.

Hnýfill ehf.

Hnjúkar ehf.

Enor ehf.

Tengir hf.

Siglufjörður Valló ehf.

Fjallabyggð

Sauðárkrókur Steinull hf.

BJ uppsetningar ehf. Ó.K. Gámaþjónustasorphirða ehf.

K-Tak ehf.

Iðnsveinafélag Skagafjarðar

Skagaströnd Vélaverkstæði Skagastrandar ehf.

Blönduós Stéttarfélagið Samstaða Trésmiðjan Stígandi ehf.

Húnavatnshreppur

Tálknafjörður TV - verk ehf.

Patreksfjörður Nanna ehf.

Bolungarvík Bolungarvíkurkaupstaður Sigurgeir G. Jóhannsson ehf.

Rafverk Alberts Guðmundss ehf.

Endurskoðun Vestfjarða ehf.

Hnífsdalur Hraðfrystihúsið - Gunnvör hf.

Egilsstaðir Austfjarðaflutningar ehf.

Tréiðjan Einir ehf. Þ.S. Verktakar ehf.

Bókráð, bókhald og ráðgjöf ehf.

Vopnafjörður Sundleið ehf.

Þórshöfn Verkalýðsfélag Þórshafnar

Laugar Útibú ehf.

Húsavík Val ehf.

Hveravellir ehf.

Fjallasýn Rúnars Óskarssonar ehf.

Dalvík Tréverk ehf.

Sæplast Iceland ehf.

Vélvirki ehf.

G.Ben útgerðarfélag ehf.

Grímsey Stekkjarvík ehf.

Dýralæknaþjónusta Eyjafjarðar ehf.

Sjúkrahúsið á Akureyri Tannlæknastofa Árna Páls Halldórssonar Bjarni Fannberg Jónasson ehf.

Molta ehf.

B. Hreiðarsson ehf.

A.J. Byggir ehf.

Lionsklúbburinn Vitaðsgjafi Almenna lögþjónustan ehf.

Akureyrarkirkja Brúin ehf.

Bútur ehf.

Fóðurverksmiðjan Laxá hf.

Blikkrás ehf.

Kraftar og afl ehf.

Húsprýði sf.

Selfoss Rakarastofa Björns/ Kjartan ehf.

Hurðalausnir ehf.

Písl ehf.

Eðalbyggingar ehf.

Prentverk Selfoss ehf.

Fossvélar ehf.

Bifreiðaverkstæðið Klettur ehf.

Cleopatra tískuverslun ehf.

Höfn í Hornafirði Húsgagnaval ehf.

SF - 47 ehf.

Króm og hvítt ehf.

Náttúrustofa Suðausturlands ses.

Sveitarfélagið Hornafjörður Rósaberg ehf.

Djúpavogur Pípulagnaþjónusta Vilhjálms og Axels ehf.

Breiðdalsvík Bifreiðaverkstæði Sigursteins ehf.

Dal-Björg ehf.

Dýralæknirinn á Breiðdalsvík

Neskaupsstaður Súlkus ehf.

Haki ehf.

Síldarvinnslan hf.

Verkmenntaskóli Austurlands Tónspil ehf.

Eskifjörður Egersund Ísland ehf.

Reyðarfjörður Og Synir / Ofurtólið ehf.

Tærgesen ehf.

Hafnarsjóður Fjarðabyggðar Launafl ehf.

Hitaveita Egilsstaða og Fella ehf.

Gunnarsstofnun

Vestmannaeyjar Faxi ehf.

Eyjablikk ehf.

Rannsóknarþjónustan Vestmannaeyjum ehf.

Langa ehf. Ós ehf.

Vélaverkstæðið Þór ehf.

Vinnslustöðin hf.

Kirkjubæjarklaustur RR Tréverk ehf.

Hvolsvöllur Krappi ehf.

Hella Hestvit ehf.

Flúðir B.R. Sverrisson ehf.

Fögrusteinar ehf.

Þorlákshöfn Sveitarfélagið Ölfus

Hveragerði Heilsustofnun NLFÍ Raftaug ehf.

Hveragerðissókn Flóra garðyrkjustöð ehf.

Tannlæknaþjónustan slf.

Bílasala Suðurlands ehf.

Reykhóll ehf.

Garðyrkjustöðin Kvistar ehf.

Tæki og tól ehf.

Hátak ehf.

Ræktunarsamband Flóa og Skeiða ehf.

Brekkuheiði ehf.

Bls. 47

Mosfellsbær Rafís ehf.

Múrefni ehf.

Garðagróður ehf.

Nonni litli ehf.

Afltak ehf.

Glertækni ehf.

Styrktaraðilar Krafts

Þvílíkur kraftur! Þvílíkur kraftur!

Apótekarinn er stoltur styrkaraðili Krafts stuðningsfélags.

Apótekarinn er stoltur styrkaraðili Krafts stuðningsfélags.

PIPAR \ TBWA

•

SÍA

- lægra verð

PIPAR \ TBWA

•

SÍA

- lægra verð

Höfuðborgarsvæðið

Austurver Bíldshöfði

Domus Medica Eiðistorg

Fjarðarkaup Glæsibær

Hamraborg Helluhraun

Höfði Mjódd

Mosfellsbær Salavegur

Skipholt Smiðjuvegur

Vallakór

Landsbyggðin

Akureyri Hafnarstræti

Akureyri Hrísalundur

Hella Hveragerði

Hvolsvöllur Keflavík

Fitjar Reykjanesbæ Selfoss

Vestmannaeyjar Þorlákshöfn

Akranes Dalvík

apotekarinn.is

Höfuðborgarsvæðið

Austurver

Domus Medica

Fjarðarkaup

Hamraborg

Höfði

Mosfellsbær

Skipholt

Vallakór