Kraftur 1. tbl. 2005

^

KRAFTUR

S T U Ð N I N G S F É L A G FYRIR U N B T FÓ LK S E M G R E I N S T H E F U R M E Ð K R A B B A M E I N D G A Ð S T A N D E N D U R

Wni™, KRAFTUR F Æ R STYRK FRÁ GLAXOSMITHKLINE ^GIaxoSmithi,

KI STYRKIR VERKEFNI KRAFTS

9

wr

"WITí

| Þaverandi formaður Krafts tekur við styrknum frá GlaxoSmithKline á íslandi.

Frá vinstri: Hjörleifur Þórarinsson framkvæmdastjöri GSK, Daníel Reynisson, formaðurinn, og Sveinn Skúlason sviðsstjóri hjá GSK. |

Stjórn Krabbameinsfélags Islands hefur fjallaö u m umsóknir stuöningshópanna um verkefnastyrki. Samþykkt var aö veita Krafti styrk að fjárhæö kr. 300.000.- Stjórn Krafts þakkar kærlega veittan stuðning.

GRILLAÐ í SÓL OG SUMARYL Árleg grillhátíð Krafts v a r h a l d i n í Hellisgerði í Hafnarfirði l a u g a r d a g i n n 4 . j ú n í s.l. Hefð hefur s k a p a s t fyrir því a ð Kraftur bjóði til grillveislu á s u m r i n og lét fólk sig ekki v a n t a í á r , e n d a sól og blíða þegar grillveislan fór fram. Æ t t a r b a n d i ð spilaði og s ö n g fyrir gesti og léku b ö r n i n sér í l e i k t æ k j u m s e m komið hafði verið fyrir á s v æ ð i n u . Að sögn Ö n n u Ingólfsdóttur hjá Krafti v a r m a r g t u m m a n n i n n á grillhátíöinni og a l m e n n á n æ g j a með hvernig til tókst. „Það e r ó h æ t t a ð segja a ð grillhátíöin hafi tekist vel h j á o k k u r í á r , e n d a lék veðrið við o k k u r og fólk s k e m m t i sér mjög vel," sagði A n n a s e m vildi k o m a á framfæri þ ö k k u m til Sláturfélags S u ð u r l a n d s , e n fyrirtækið lagði til p y l s u r og kjöt í grillveisluna m e ö m i k l u m m y n d a r b r a g . Hér m á sjá m y n d i r af grillhátíðinni:

FLÍSPEYSUR TIL SÖLU Kraftur er með til sölu flíspeysur frá 66° Norður.

Peysurnar eru svartar með ísaumuðu merki Krafts á brjóstinu. Hægt er að nálgast peysurnar hjá Krafti, Skógarhlíð 8, 4. hæð. Verð 4.500.-

UTGEFANDI: KRAFTUR STUÐNINGSFÉLAQ HEFUR

MEÐ KRABBAMEIN

SKÓQARHLÍÐ 1 D 5

FYRIR U N G T

FÓLK SEM GREINST

OG A Ð S T A N DENDUR ÞESS

B

REYKJAVÍK

BÍMI 5 4 D - 1 9 1 5 STUÐNINGSSÍMi: B 6 6 - 9 6 D D SKRIFSTDFAN ER DPIN Á MÁNUDÖGUM DG MIÐVIKUDÖGUM FRÁ B:3D T IL 1 5:DD. WWW.KRAFTUR.ORG KRAFTUR@KRAFTUR.DRQ

■

J

„Það e r einmitt velvilji fyrirtaskja eins og GlaxoSmithKline á íslandi s e m gerir o k k u r kleift a ð h a l d a u p p i starfsemi og h r i n d a í f r a m k v æ m d þeim v e r k e f h u m s e m félagsmenn vilja r á ð a s t í á hverjum tíma," sagði Daníel Reynisson, þ á v e r a n d i f o r m a ð u r Krafts, þ e g a r h a n n t ó k við 100 þ ú s u n d k r ó n a styrk frá lyfjafyrirtækinu GlaxoSmithKline á Islandi.

Allt frá á r i n u 1992 hefur Glaxo styrkt starfsemi Krabhameinsfélags I s l a n d s m e ð k a u p u m á m i ð u m í árlegu h a p p d r æ t t i félagsins. Á þ e s s u m á r u m hefur Glaxo tvisvar fengið v i n n i n g a á miða s í n a og í b æ ð i skiptin hefur verið ákveðið a ð láta þ á r e n n a ó s k i p t a til aðildarfélaga K r a b b a m e i n s f é l a g s i n s . Að þ e s s u sinni v a r ákveðið a ð styrkja Kraft, stuðningsfélag fyrir u n g t fólk s e m hefur greinst m e ð k r a b b a m e i n og aðstandendur þess.

RITSTJÓRI: SKAPTI D R N ÚLAFSSDN SKAPT1@HI.IS RITNEFND: ANNA iNGÓLFSDáT T IR D A G B J Ö R T L Á R A S V E R R I S D DT T I R M A R Í A E R L A P Á L S D DT T I R H Ö N N U N DG UMBRDT : INGIBERG P D R Þ D R S T E I N S S D N INGINGI@SIMNET.IS LJÓSMYNDIR: HARALDUR GUÐJÓNSSON M A R Í A E R L A PÁL5DDT T IR M Y N D A S A F N KRAFT S PRDFARKALESTUR: B E R G L I N D ST E I N S D ÓT T I R

FDRSIÐUMYNDINA TDK H A R A L D U R G U O J Q N S B D N AF EIRÍKI H A U K S S Y N I , T ÓNLIST ARMANNI. H A R A L D U R ER FÆDDUR ÁRID 1 9 7 3 DG HEFUR VERIÐ Á H U G A L J Ó S M Y N D A R I DG UM LANGT Á R A B I L MEOAL MYNDEFNA H J Á HDNUM ERU PORTRETMYNDIR AF FÓLKI, M AN NLÍFSMYN DIR DG BÁ HAFA BDRN VERIÐ HARALDI HUGLEIKIN SEM MYNDEFNI. AUK FORSÍOUMYN DARINNAR TÓK HARALDUR EINNIG MYNDIRNAR MEÐ VIÐTDLUNUM VIÐ ElRÍK H A U K S 5 D N DG ÁSGEROl SVERRISDDTTUR, LÆKNI. KRAFT UR PAKKAR HARALDI KÆRLEGA FYRIR SAMST ARFIÐ DG DSKAR HDNUM VELFARNAÐAR í FRAMT ÍÐK

MINNINGARORÐ Anna Pálína Árnadóttir Fædd: 09.03.1962 Dáin 30.10.2004 Einstök kona er fallin frá. Anna Pálína Árnadóttir. Kona sem var miklu stærri en hún sjálf. Kona sem gekk ávallt sólarmegin og gaf af einskærri gleði. Sumir segja að hún hafi verið í Pollýönnuleik. Ég held að hún hafi einfald lega staðið vand lega vörð um gleðibrunninn sinn hið innra. Og vegna þess að hún gerði það þá átti hún ávallt mikið að gefa óðrum. Maður varð glaðari eftir að hafa hlustað á hana tala, horft á hana syngja, fund ið nærveru og deilt með henni verkefnum.

Að horfa á Önnu Pálinu tala eða syngja var einstök upplifun. Og hvers vegna? Vegna tindrandi augna, tærrar gleði, hispurslausrar hreinskilni og bamslegrar einlægni. Hún d ró ekkert und an eða ýtti einhverju varlega t i l hliöar. Hún orðaði allt.

Hún var gestur á fundi hjá Krafti fyrir tveimur mánuðum siðan. Las upp úr bók sinni, Ótuktinni. Talaði opinskátt um óttann við krabbamein. Sagði: „Ég vinn m.a. við að syngja fyrir börn. Hvernig get ég sungið fyrir börn ef ég er hræd d ?" Og horfði spyrjand i augum i augu okkar sem hlýd d um á hana. Ég hugsaði: „Hvernig getur hún verið ekki hrædd?" Hún hafði kynnst óttanum. Vissi

hvert hann leid d i hana. Hafði reynslu af honum. Hún vald i það meðvitað að vera óhrædd. Svo söng hún i tærri gleði.

Já, hún hreif okkur með sér í orðum og söng. Við hlýd d um á í und run og aðdáun, sem þýðir að hjörtu okkar voru snert. Og þegar slíkt gerist þá hreyfist eitthvað hið innra. Þvi það fagra sem ég hrífst af er líka i mér. Gleðin og hugrekkið býr líka i mér. í okkur öllum.

Við eigum líka gleðibrunn. Við getum haldið áfram að hrífast og ákveðið að standa vörð um okkar brunn. Eins og Anna Pálína stóð vörð um sinn. Hún var lifand i fyrirmynd þess að geta gefið af sér gleði, líka á erfiðum tímum. Er ekki fegurðin fegurst og mannlega reisnin mest þegar okkur tekst að leysa vel úr hend i þau verkefni sem að okkur eru rétt, verkefni sem við höfum ekki beðið um en hefur samt verið úthlutað t i l okkar?

Verðmæti einnar mannsævi eru ekki mæld i árafjóld a. Þar eru önnur og d ýpri lögmál að verki. Höfund ur lífsins held ur sinum höfund arrétti og við, mannfólkið fáum ekki svör við óréttlæti heimsins.

F.h. Krafts þakka ég Önnu Pálínu

Árnadóttur hennar óeigingjama framlag t i l Krafts í gegnum þau fimm ár sem Kraftur hefur verið t i l , þau sömu fimm ár sem Anna Pálína tókst á við námskeiðið Krabbamein og kynntist Kröbbu frænku. Við þökkum fyrir það að hafa fengið að kynnast henni, því við erum ríkari manneskjur á eftir.

Minningin um Önnu Pálinu er minning um gleði.

Við vottum Aðalsteini, börnum þeirra og öðrum aðstand end um okkar d ýpstu samúð.

Fyrir hönd Krafts, Anna Ingólfsd óttir

Við leggjum þér lið Fjölbreytt úrval af gervibrjóstum, brjóstahöldurum og sundfötum.

• Fagleg ráögjöf kl. 9-16.

• Tímapantanir í síma 569 3100.

Eirberg

v

sími 569 3100 • eirberg@eirberg.is ■ www.eirberg.is

wwfwnu/P o^taÁaA máem v^)<\ Ekki nægileg skýring að segja: „Þú ert svo ung. Þetta getur ekki verið hættulegt."

Hvað varð til þess að þú söðlaðir um og ákveður að koma heim til íslands? „Það er stóra spurningin um aö leita aftur í ræturnar. Þaö var vissulega liðinn langur tima sem ég var búin að vera búsett erlendis en það var alltaf eitthvað sem dró i mann. Börnin voru að komast á þann aldur að það var farinn að vera síðast séns að flytja áður en þau faeru á menntaskólaaldur og þá yrði það of seint, þannig að við fjölskyldan ákváðum að gefa þessu tækifæri og sjá hvernig myndi takast," segir Ásgerður sem i dag starfar á krabbameinsdeild Landspítalans ásamt þvi að vera i hlutastöðu á Krabbameinsstöðinni. „Siðan er ég í doktorsnámi við Karolinska Insdutudet í Stokkhólmi og held þannig tengslum við Svíþjóð," segir hún.

Má segja að þú hafir sérhœft þig í brjóstakrabbameini? „Ég er búin að vinna mest við brjóstakrabbamein og var reyndar mikið við eitilfrumukrabbamein á minum fyrri vinnustað. En rannsóknarverkefnið mitt er i tengslum við brjóstakrabbamein og það er búið að vera mjög stór hluti af minu starfi siðustu tiu árin," segir Ásgerður.

Aðspurð um hver fyrstu einkenni við brjóstakrabbameini geta verið segir Ásgerður að krabbamein í brjósti geti að mörgu leiti verið mjög sérkennilegur sjúkdómur þar sem oft er ekki um nein einkenni að ræða. „Ef maður er heppinn þá er hægt að þreyta hnút mjög snemma og þá uppgötvast sjúkdómurinn þannig, en að hluta til vegna þess hvað þessi sjúkdómur gefur lítil einkenni i byrjun eru gerðar svokallaðar skimunarrannsóknir. Þá er leitað að merkjum um brjóstakrabbamein með röntgenmyndatöku i leitarstöð Krabbameinsfélagsins. Þessar skimunarrannsóknir eru gerðar á konum eftir fertugt. Það er gert í þeim tilgangi að greina krabbamein mjög snemma þannig að batahorfur eru meiri," segir Ásgerður.

Ásgerður Sverrisdóttir er menntuð úr læknadeild Háskóla íslands. Að loknu læknaprófi flutti hún til Svíþjóðar þar sem hún starfaði til að byrja með á röntgendeildinni á Kerlinska sjúkrahúsinu í Stokkhólmi. í Svíþjóð starfaði hún í 15 ár þar til um áramótin síðustu að hún ásamt fjölskyldu sinni flutti heim til íslands. „Segja má að ég hafi hálfpartinn verið orðinn röntgenlæknir, en ég saknaði tengslanna við sjúklinganna og flæktist eiginlega fyrir tilviljun inn í krabbameinslækningar. Ég hafði eiginlega ekkert hugsað mér að fara út á þá braut, en ég var að púsla saman kandídatsárinu mínu til að fá lækningaleyfi og var að vinna bæði hérna á íslandi og úti í Stokkhólmi," segir Ásgerður sem fékk vinnu á Radiumhelmet í Stokkhólmi, en þar er starfandi krabbameinsdeild. „Ég heillaðist af faginu og ákvað að verða krabbameinslæknir. Síðan hef ég unnið meira og minna við það og á ýmsum spítölum í Stokkhólmi og síóan hér heiina frá áramótiim."

Hvernig geta konur, sem finna fyrir breytingu í brjósti, sreint á milli þess hvort um er að rœða stiflaðan mjólkurkirtil, fitukirtil og hugsanlegt œxli? „Allar breytingar sem verða á brjóstum geta i raun og veru verið merki um brjóstakrabbamein," segir Ásgerður. „Siðan fer það eftir aldri og öðru sem er að gerast i líkamanum hversu miklar líkur séu á þvi að um krabbamein sé að ræða. En allar breytingar sem ekki ganga til baka á einum til tveimur mánuðum eru merki um að konur eigi að láta skoða brjóstin á sér og kannski taka sýni," segir hún og bætir við að það sé alveg óháð aldri. „Jafnvel þó svo að brjóstakrabbamein sé algengast hjá konum eftir sextugt þá þekkist það líka hjá yngri konum og allt niður i konur á milli tvitugs og þritugs. Þó að það sé afar sjaldgæft, þá er það engu að siður til og það er ekki nægileg skýring að segja: „Þú ert svo ung. Þetta getur ekki verið hættulegt.", vegna þess að allar breytingar sem ekki ganga til baka á að rannsaka," segir Ásgerður.

Mikil framþróun í krabbameinsrannsóknum Mœtti þannig endurskoða aldursmórk kvenna sem hvattar eru til að fara í krabbameinsrannsókn? „Þessi skimunarrannsókn gagnast ungum konum litið þar sem erfitt er að greina litlar breytingar vegna þess að ungar konur eru með mjög þéttan brjóstavef.

&m fuwdtWP - segir Ásgerður Sverrisdúttir, krabbameinslæknir Þá ertu farinn að finna of mikið af góðkynja breytingum sem valda ónauðsynlegum skurðaðgerðum og þessháttar. Þannig að á flestum stöðum þar sem skimunarrannsóknir eru gerðar á brjóstum þá er byrjað annað hvort í kringum fjörutiu ára eða fimmtíu ára. Þessi aldur á milli fertugs og fimmtugs getur verið erfiður vegna þess að það er mikið af góðkynja breytingum," segir Ásgerður sem engu að síður hvetur konur á öllum aldri til að láta skoða sig finni þær fyrir breytingum i brjóstum sem ganga ekki til baka eftir mánaðarlegar tíðir, en þá eiga sér stað miklar hormónabreytingar í brjóstum. Hún segir að hægt sé leita til heimilislæknis eða hjá leitarstöð Krabbameinsfélagsins finni konur fyrir breytingum í brjóstum.

Að sögn Ásgerðar hefur brjóstakrabbamein verið gríðarlega mikið rannsakað á siðustu árum og nokkur framþróun hafi átt sér hvað rannsóknirnar varðar. „Sjúklingar með brjóstakrabbamein hafa verið í góðum höndum hvað rannsóknir varðar.

Fyrst og fremst má segja að miklar framfarir hafa verið í meðferðum við krabbameini í brjósti sem er mjög gleðilegt. Þessar rannsóknir hafa leitt til árangurs í meðferð og þar er mikið að gerst. Einkum er um að ræða framþróun i lyfjameðferðum þar sem ný krabbameinslyf, mótefni og ónæmislyf hafa komið fram," segir hún.

Hvernis stendur ísland i samanburði við ná$rannalöndin hvað varðar $reinin$u á brjóstakrabbameini? „Eftir þeim tölum sem ég hef séð þá er tíðnin hér á landi sambærileg og á Norðurlöndunum. Þar sem ísland hins vegar sker sig úr varðandi brjóstakrabbamein er tíðni á ættlægu krabbameini, eða krabbameini sem tengist erfðum. Það hlutfall er mun hærra hér á landi en i nágrannalöndunum," segir Ásgerður og bætir við að hún telji að ísland sé mjög framarlega í heiminum þegar kemur að erfðafræðirannsóknum, enda sé landið lítið og einangrað og þvi kjöraðstæður þegar kemur að rannsóknum á sviði erfðafræði.

Stuðningsfélög skipta máli Nú hefur þú starfað erlendis um árabil 03 ert tiltölule$a nýkomin heim aftur. Hverni$ finnst þér aðbúnaður hér á landi? „Það er kannski svolitið erfitt fyrir mig að segja þar sem ég er eiginlega nýkomin heim og hef ekki séð alla fleti á því máli. Það er hins vegar ákveðinn munur á milli landa og meira að segja ákveðinn munur innan landa, hvort um er að ræða stórborg eða úti á landi," segir hún. „Mér sýnist hins vegar aðbúnaður vera góður hérna á l'slandi. Það virðist ganga mjög hratt að fá greiningu og komst í með ferð hjá sérfræðingum og lítil töf, enda virðast hlutirnir ganga hratt og vel fyrir sig þegar maður er kominn á réttan stað í kerfinu. Það er mikilsvirði. Fyrir konur sem uppgötva hnút í brjósti eða eru hræddar um að þær séu með brjóstakrabbamein þá er það mjög mikil angist

og sálrænt erfitt að biða jafnvel vikum saman að komst í rannsóknir og hitta lækni," segir Ásgerður. Ásgerður segir að til samanburðar hafið það getað tekið nokkrar vikur að komast i læknisskoðun í Stokkhólmi út af ógreindu krabbameini. Magn sjúklinga sé gífurlegt í Svíþjóð og erfitt hafi verið að fá tima, þannig að raða hafi þurft beiðnum um læknisskoðanir mjög stíft. „Reynt var að meta hvort líklegt væri að ákveðnar konur væru með hnút og hvort um væri að ræða merki um krabbamein. Þær konur sem taldar voru vera með krabbamein var reynt að koma þeim að sem fyrst. Siðan þurfti oft að bíða lengi eftir að komst í meðferð. Þetta virðist ekki vera vandamál hér á landi," segir hún.

Nokkuð er um stuðnin$sfélö$ hér á landi hvað varðar krabbamein. Hverni$ er slíku háttað í Svíþjóð? „Það eru sterk félög sjúklinga sem hafa haft brjóstakrabbamein. Það virðist vera nokkuð algengt fyrirbæri að brjóstakrabbameinssjúklin gar hafa með sér stuðningsfélög, en hins vegar í stórborgum, þar sem mikið er af innflytjendum sem tala ekki tungumálið og koma úr allskonar þjóðfélagsstigum, þá ná þessi félög ekki alltaf til allra. í litlu samfélagi eins og hér á landi held ég að stuðningsfélög séu virkari og kannski auðveldara að komast i tengsl við stuðningshópa hér," segir Ásgerður og bætir við að smæðin gerir það að verkum að hér á landi fréttist allt á milli sjúklinga sem eru mjög meðvitaðir um hvað aðrir sjúklingar eru að fara i gegnum. „Þetta hefur að sjálfsögðu allt sina kosti og galla og það hentar kannski ekki öUum að vera i of nánu samhandi við aðra sjúklinga, en það er allavega mjög gott að hafa kost á því," segir hún. Ásgerður telur að geysilega mikilvægt sé að stuðningsfélög i likingu við Kraft séu til staðar og slik félög geri mikið gagn. Hún segir að margir leiti sér upplýsinga og þá kannski upplýsinga sem heilbrigðisstarfsfólk geti stundum ekki gefið.

Fyrir marga hjálpi pað til að ræða við aðra sem lent hafa i þeirri stöðu að greinast með sjúkdóm. „Ég held að íslendingar séu á réttri leið i þessum efnum. Ég þekki hins vegar ekki alveg nógu vel til hvað hefur verið að gerast í þessum efnum hér á landi, en hef ekki heyrt neitt nema jákvætt," segir hún.

Að takast á við erfiðleika með opnum huga

Gœtum við lært eitthvað af ná$rannalöndunum? „Alþjóðasamstarf og að vera i tengslum við það sem er að gerast í umheiminum er gífurlega mikilvægt í öllum svona atriðum. Það er ekki hægt að tapa á þvi. Það er öllum hollt að sjá hvernig aðrir fara að og kynnast öðrum starfsháttum, eins og við læknar og hjúkrunarfólk gerum reyndar töluvert af. Það er ekki nóg að vera ánægður með það hvernig við höfum það hérna heima vegna þess að maður getur alltaf lært og bætt i reynslubankann," segir Ásgerður og bætir við: „Ekki einungis vegna þess hvað við getum gert betur, heldur einnig til að sjá hvað við gerum virkilega vel og kannski betra en aðrir." „Að fá krabbameinssjúkdómsgreiningu er mikið áfall fyrir alla," segir Ásgerður. „Hins vegar er mismunandi er hvernig fólk vinnur úr þvi. Fyrir sumar konur eru þannig fréttir eins og að takast á við vinnu eða verkefni. Það getur verið góð leið til að vinna sig út úr erfiðleikunum á þann hátt. Ef það tekst er það oft mjög farsælt, en vissulega er hægt að lenda i kn'su fyrr eða siðar," segir hún og bætir við að sjálfsagt sé allur gangur á því hvernig sjúklingar ráða við áfall eins og að fá krabbamein. „Það er náttúrulega jákvæð og viðráðanleg leið að taka á þessum áföllum sem verkefni eða vinnu sem maður gengur í gegnum. Þar sér maður kannski mun á islenskum konum og sænskum. íslenskar konur eru harðar og taka þvi sem verða vill af dugnaði og krafti og leggjast ekkert í kör við áföllum, þó vissulega sé allur gangur á því. Þær halda margar áfram i vinnu á meðan meðferð stendur en það er ekki alveg jafn algengt i Skandinavíu," segir Ásgerður.

moloAs:

SUMARGÖNGUR KRAFTS Göngugarpar Krafts hvetja félaga til þess aö taka þátt í sumargöngum Krafts en þser veröa mánaðarlega í sumar.

Hugmyndin er að þeir sem taka þátt fái nafnið sitt i pott (þeir sem koma oftar en einu sinni fá nafnið sitt aftur i pottinn), svo verður dregið úr pottinum og hinn heppni eða sú heppna fær hvatningarverðlaun sem verslunin Útilíf gefur. Verðlaunin eru auðvitað hvatning um að halda áfram að ganga og virkja gönguaflið og gleðina í sjálfum sér því að göngur eru ein sú hollasta og ódýrasta hreyfing sem völ er á.

Höfum að leiðarljósi að líkaminn okkar er gerður til þess að hreyfa sig! Frekari upplýsingar gefa: Guðbjörg Guðmundsdóttir, s: 897-6939 og Anna Ingólfsdóttir, s: 893-9723 Við hvetjum svo félaga Krafts til að kynna sér gönguferðir Ferðafélags Islands og Útivistar en bæði þessi félög eru með léttar gönguferðir tvisvar í viku, t.d. í Elliðaárdalnum og svo léttar fjallgöngur á toppa í kringum höfuðborgina. Heimasíða Ferðafélags Islands er www.fi.is og heimasíða Útivistar er www.utivist.is.

KRAFTUR HLÝTUR STYRK FRÁ ÁSBIRNI ÓLAFSSYNI S t j ó m e n d u r fyrirtækisins Ásbjörn Ólafsson ehf. á k v á ö u fyrir jólin að veita Krafti s t y r k a ð u p p h æ ð kr. 2 0 0 . 0 0 0 , - í tilefni af j ó l a h á t í ð i n n i . Fyrirtækið hefur í g e g n u m tíðina styrkt ý m i s málefni, m . a . vegna snjóflóða í N e s k a u p s t a ð og ý m s a l æ k n a á m e ð a n þeir voru í n á m i . Það voru A n n a Ingólfsdóttir s t a r f s m a ð u r Krafts og Hildur Björk Hilmarsdóttir, þ á v e r a n d i v a r a f o r m a ð u r , s e m veittu s t y r k n u m viðtöku.

| Á myndinni eru frá vinstri: Hildur Björk Hilmarsdóttir, Ólafia Ásbjarnardóttir, Anna Ingólfsdóttir, Guðmundur Björnsson og Ásta Björnsdóttir. |

HÁRKOLLUR OG GERVIBRJÓST S a m k v æ m t nýrri reglugerð u m styrki Tryggingastofnunar ríkisins vegna h j á l p a r t æ k j a (nr. 9 4 4 / 2 0 0 4 ) b r e y t t u s t reglur u m styrki til k a u p a á h á r k o l l u m og gervibrjóstum 1. d e s e m b e r 2 0 0 4 .

Breytingin felur í sér að k o n u r hafa val u m að n ý t a s t y r k i n n á n t a k m a r k a n a til k a u p a á eftirgreindum v ö r u m . B r e y t i n g a r n a r e r u þessar: Hárkollur: TR veitir styrk til k a u p a á h á r k o l l u m o g / e ð a s é r s n i ð n u m höfuðfötum, g e r v i a u g a b r ú n u m , a u g n h á r u m , þegar u m er að r æ ð a varanlegt hárleysi, hárleysi vegna k r a b b a m e i n s m e ð f e r ð a r eða innkirtlameðferóar eða ú t b r e i d d a n l a n g v a r a n d i b l e t t a s k a l l a (í m e i r a en eitt ár).

S t y r k u r er a ð h á m a r k i kr. 4 3 . 0 0 0 á ári, ó h á ð þvi hvort u m er a ð r æ ð a h á r k o l l u r , sérsniöin höfuðföt, g e r v i a u g a b r ú n i r eða a u g n h á r .

S t y r k u r til k a u p a á h á r k o l l u er ekki veittur þ e g a r u m venjulegan k a r l m a n n a s k a l l a er að r æ ó a . S t y r k u r i n n er veittur til eins eða tveggja á r a í s e n n eftir eðli v a n d a n s .

Gervibrjóst: TR veitir styrk til k a u p a á gervibrjóstum o g / e ð a s é r s t ö k u m b r j ó s t a h ö l d u m fyrir gervibrjóst vegna brjóstamissis k v e n n a . S t y r k u r er að h á m a r k i kr. 4 3 . 0 0 0 á ári vegna m i s s i s a n n a r s brjósts og a ð h á m a r k i kr. 8 6 . 0 0 0 á ári vegna m i s s i s beggja brjósta. S t y r k u r i n n er veittur til eins eða tveggja á r a í s e n n eftir eöli v a n d a n s .

STYRKTARSÍMI KRAFTS ER

907-2700

| Konur í gönguhópi Krafts. (Myndin fylgir ekki greininni) j

Bandarískar staöreyndir um ungar konur og brjóstakrabbamein: -Ein af hverjum 250 konum á aldrinum 30-40 ára mun verða greind með brjóstakrabbamein á næstu 10 árum.

-Brjóstakrabbamein er aðaldánarorsök af völdum krabba i konum á aldrinum 15-40 ára.

-11.000 konur undir 40 ára munu greinast með brjóstakrabba á þessu ári, 1.300 munu deyja (ein á 12 minútna fresti).

Flestir vita að mikilvægt er að greina krabbamein á fyrstu stigum sjúkdómsins til aö draga úr dánarlíkum. Hér á landi hefur nýgengi brjóstakrabbameins aukist á undanförnum áratugum en dánartiðnin hefur sem betur fer haldist i stað. í 80% tilvika er það konan sjálf sem uppgötvar meinið.

Gott er þegar hún leitar strax til læknis og hann afgreiðir það á réttan máta en oft er raunin sú að konur líta framhjá einkennunum einhverra hluta vegna. Breskar tölur sýna að helmingur kvenna dregur það að leita til læknis þegar þær finna fyrir dularfullum einkennum. Þvi lengur sem það dregst að athuga málið, þvi stærra verður kannski vandamálið og ógnvænlegra sem leiðir til þess að undirmeðvitundin ýtir þessu lengra og lengra frá sér. Einnig hefur það gerst, sérstaklega hjá ungum konur, að læknirinn litur framhjá einkennunum. Klisjukennd eru orðin svörin: „Þú ert svo ung" og „Það er engin fjöiskyldusaga". (Brjóstakrabbagenið er hins vegar aðeins til staðar í 7% tilvika brjóstakrabbameins.) Við skulum skoða hvernig reynslan getur verið mismunandi hjá konum. „Fann hnút i vinstra brjósti 27 ára gömul þegar ég var með barn á brjósti. Var sagt að hafa ekki áhyggjur þar sem ég væri svo ung (líklega hef ég ekki verið að spyrja á

réttum stöðum). Um það bil ári siðar var ég farin að finna fyrir mjö'g mikilli þreytu, orkan búin snemma á kvöldin og ég átti mjög erfitt að vakna á morgnana. Annað ár leið og ég fór að taka eftir glærum vökva sem kom út úr geirvörtunni á vinstra brjósti. Hálfu ári seinna fann ég eymsli i vinstra brjósti eins og ég væri með strengi. Ég greindist i sama mánuði. Það hafa liðið um þrjú ár frá því að fyrstu einkenna var vart þangað til ég greindist."

- HildurSif, 31 árs Önnur fékk upphaflega sýkingu í brjóstið 25 ára að aldri en vitað er að krabbamein getur legið að baki sýkingarinnar. Enginn nefndi það við hana þá og í mörg ár vildu læknar „bara bíða og sjá, skoðum aftur eftir eitt ár". Fjórum árum síðar var hnúturinn orðinn á stærð við kiwi-ávöxt og sársaukafuiiur, inndráttur var i húðinni sem er merki um að meinið sé komið i sogæðakerfið. Þegar greiningin kom loks hafði krabbinn breiðst út í eitla og full lyfja- og geislameðferð beið hennar.

Hver ætli munurinn sé á kostnaði fyrir kerfiö að greina konur á fyrri stigum samanborið við á seinni stigum?

Ungar konur eru að sumu ieyti í verri máium en þær eldri, þ.e. efnaskiptin eru hraðari, meira hormónaflæði (sérstaklega á meðgöngu) og þær eru oftar en þær eldri með Her2neo sem er vaxtarþáttur i brjóstakrabba. Svo eiga þær meira á hættu, eins og að verða ófrjóar af meðferðinni, og flestar þurfa að taka hormónabælandi lyf í nokkur ár sem setja þær á breytingaskeiðið með tilheyrandi aukaverkunum.

En einkennin geta verið margvísleg og jafnvel finnst ekki þykkildi við þreifingu eins og þessi fékk að reyna:

„Ég hafði fundið fyrir einkennum i nokkur ár, þ.e. frá því að ég hafði verið með dóttur mína á brjósti hafði ég haft örlitla glæra útferð frá báðum brjóstum. Ég hafði tekið eftir því að útferðin frá hægra brjóstinu breyttist, varð þykkari og gulleitari. Ég veitti þvi samt ekkert sérstaklega athygli og veit i raun ekki hvenær það gerðist. Svo fór að koma blóðug útferð öðru hvoru frá hægra brjóstinu ásamt sviðatilfinningu en ég fann ekki fyrir hnútum eða þykkildum. Þegar ég dreif mig til læknis var ég einkennalaus en hann sendi mig i skoðun og myndatöku hjá krabbameinsfélaginu og þar sást vel á mynd krabbamein í hægra brjósti en það fannst ekki við þreifingu."

- Hjördis, 39 ára Það sem ég vii ráðleggja öllum er að treysta innsæi sínu og treysta læknum ekki um of, þekkja vel sitt eigið brjóst þannig aó viðvörunarbjöilur kiingi ef eitthvert óeðii kemur upp eins og breyting i áferð eða útiiti, hnúður, sársauki eða útferð frá geirvörtu.

Látið fjarlægja „meiniaust" góðkynja ber þvi að það hefur aila möguleika á að þróast út i illkynja krabbamein. Leitið læknis af minnsta tiiefni, það er ekkert að þvi aö fara út af einhverju sem reynist svo ekkert vera, það er það besta sem gæti hent. Hægt er að panta tima hjá ieitarstöðinni ef maður hefur áhyggjur og það þarf ekki að koma með sérstaka beiðni frá lækni. Hringið bara í 540-1900 eða bókið á netinu á slóðinni: www.krabb.is. Það er einkenniiegt að hugsa til þess að fóiki er annt um heilsu sina og bögglast við að borða rétt, hreyfa sig og annað til að bæta heilsuna en trassar svo að fara í skoðun sem tekur 15 minútur á ári og gæti skipt sköpum um iífshorfur.

moia^: FRÆÐSLUFUNDIR NÆSTA HAUST

Þriðjudagskvöldið 6. september: Þorvaldur Þorsteinsson, rithöfundur og listamaður, mun stytta okkur stundir.

Léttleiki og skemmtilegheit í fyrirrúmi. Þriðjudagskvöldið 4. október: Ágústa E. Hilmarsdóttir, hjúkrunarfræðingur, aðstandandi og formaður aðstandendanefndar Krafts fjallar um „rödd aðstandenda" Þriðjudags k völdið 1. nóvember: Hugræn atferlismeðferð, nánar auglýst síðar.

Desember: Jólafundur, dagsetning auglýst síðar.

AÐVENTUGANGA KRAFTS

Gönguhópur Krafts bauð félögum til aöventugöngu í Öskjuhlíðinni 16. desember síðastliðinn. Tekin var létt ganga um öskjuhlíðina, með logandi kyndla, og loks sest niður í kyrróarstund með séra Braga Skúlasyni að Skógarhlið 8. Boðið var upp á heitt kakó og piparkökur og las séra Bragi upp úr hjartnæmum og skemmtilegum jólasögum.

FIMMTUDAGSGÖNGUR HJÁ KRAFTI

Kraftur hefur staðið fyrir styttri göngum í hverri viku frá júní 2004. Göngumar eru með léttara móti og ætíð er endað á kaffihúsum og/eða listasöfnum. Þetta er kjörinn vettvangur til að kynnast fólki í svipuðum eða sömu sporum og fá heilbrigða næringu fyrir líkama og sál.

Göngurnar eru á fimmtudögum kl. 12 og eru þær auglýstar hverju sinni á heimasíðu Krafts, Vvww.kraftur.org.

i Hugmyndir aö upplýsinga -og þjónustumiðstöð hafa fengiö byr u n d i r báöa vængi. (

UPPLÝSINGA- OG ÞJÓNUSTUMIÐSTÖÐ Allt frá því aö Kraftur var stofnað 1. október 1999 hefur félagið verið þrýstihópur um að koma á laggirnar sálfélagslegri aðstoð við einstaklinga sem greinst hafa með krabbamein og aðstandendur þeirra. Félagið hefur verið duglegt við að benda á að stuðningi við þennan hóp fólks er ábótavant á íslandi. Við þekkjum þaó af persónulegri upplifun svo aö erfitt er að hrekja það þegar við segjum að þörfin sé til staðar. Við höfum starfaó í rúm fimm ár innan vébanda Krabbameinsfélags Islands og það fólk sem vinnur með okkur eða sækir félagsfundi okkar slær sama tón þegar umræðan kemur að sálfélagslegum stuðningi - honum er mjög ábótavant. Þann 16. október 2004 var undirritaður samstarfssamningur milli IMG (Guðrún Högnadóttir, Ingibjörg Óðinsdóttir), Lifsiðnar (Erna Magnúsdóttir og Margrét

Frímannsdóttir) og Krafts (Daníel Reynisson, Ágústa Erna Hilmarsdóttir, Anna Ingólfsdóttir, Steinunn Björk Ragnarsdóttir). Samningurinn fól í sér að kannaðar skyldu leiðir til að koma á stofn upplýsinga- og þjónustumiðstöó með áherslu á endurhæfingu. Vinnan við samninginn gekk út á að kanna viðskiptalegan og rekstrarlegan grundvöll slíkrar miðstöðvar. Vinnu okkar við gerð rekstrar- og viðskiptaáætlunar er nú lokið og almenn kynning á henni á sér stað með hagsmunaaðilum. Það er von okkar aó á næstu vikum getum við unnið frekari undirbúningsvinnu að því að koma hugmyndum okkar í framkvæmd. Hópurinn skrifaði kynningargrein og er hægt að lesa hana á eftirfarandi slóð: http://kraftur.xodus.is/xodus_greinar.asp

NÝ STJÓRN KRAFTS

Ný stjórn var kosin á aðalfundi Krafts þann 26. april síðastliðinn. Nýir stjórnarmenn eru:

Formaður: Steinunn Ragnarsdóttir / formadur@kraftur.org / s. 864 0441 Varaformaður: Daníel Reynisson / daniel@judoland.is / s. 856 6799 Meðstjórnandi: Hildur Björk Hilmarsdóttir / hildur@anza.is / s. 898 4903 / 561 4565 Ritari: María Erla Pálsdóttir / mariaerla@gmail.com Gjaldkeri: Eva Yngvadóttir / gjaldkeri@kraftur.org Varamaður: Sveinn Logi Björnsson / slb@heimsnet.is Varamaður: Dagbjört Lára Sverrisdóttir / dabba74@hotmail.com Starfsmaður Krafts: Anna Ingólfsdóttir / anna@kraftur.org / s. 540 1915 Kynningar- og markaðsnemd: Ólöf Rún Tryggvadóttir / olofrun@lifhf.is Stuðningsnefnd aðstandenda: Ágústa Erna Hilmarsdóttir / aeh@simnet.is Skemmtinefnd: Bryndís Þorsteinsdóttir / skemmtinefnd@kraftur.org

Æ

Eiríkur Hauksson

meö rómantíska hjartað Eflir Gcrrti Björk Kjœrnested

ÞAÐ MÁ MEÐ SANNI SEGJA AÐ TÓNLIST HAFl ALLTAF VERIÐ ÁSTRÍÐA HJÁ EIRÍKI HAUKSSYNI OG AÐ SVIÐSÁRÁTTAN HAFI SNEMMA LÁTIÐ A SÉR KRÆLA. „MAMMA SEGIR AÐ ÞEGAR ÉG VAR POLLI ÞÁ HAFI HÚN EKKI MÁTT SKENKJA GESTUNUM KAFFI FYRR EN ÉG FÉKK AÐ STANDA UPPI Á LITLUM KOLLI OG TAKA LAGIÐ FYRIR GESTINA. UPPÁHALDSNÚMERIÐ VAR ÞÁ SVÍFUR YFIR ESJUNNI EN ÞAÐ KUNNI ÉG UTAN AÐ ÞEGAR ÉG VAR ÞRIGGJA EÐA FJÖGURRA ÁRA." AÐSPURÐUR KVEÐST EIRÍKUR AÐ SJÁLFSÖGÐU ÆTÍÐ HAFA FENGIÐ GGÐAR VIÐTÖKUR VIÐ VEISLUSÖNGNUM OG HUGSI Á SVIP BÆTIR HANN VIÐ AÐ ÞESSAR ÆSKUSTUNDIR HAFIEF TIL VILL KVEIKT NEISTANN.

Hefði frekar viljaó vera knattspyrnumaður Pótt Eiríkur hafi verió viöloóandi tónlist frá unga aldri og meóal annars stofnaö sína fyrstu hljómsveit, Snata, aöeins sextán ára gamall ætlaöi hann einu sinni að veróa lögga. Þaó entist þó ekki lengi heldur tóku aörir draumar völdin. „Ég ætlaói alltaf, eins og svo margir aðrir, að veróa fótboltastjarna. Og ég var ágætis knattspyrnumaður," segir Eiríkur hógvær. „Ég spilaói með öllum yngri flokkum i Prótti og við urðum ísiandsmeistarar í öllum aldurshópum.

Tónlistin var þó alltaf með en ég þurfti í fyrsta sinn að velja á milli tónlistarinnar og knattspyrnunnar þegar ég var 19 ára gamall. Þá átti ég aó spila á Selfossi og var líka með spiladjobb á Keflavíkurvelli en þá áttaði ég mig á þvi i fyrsta skipti að ég þyrfti að velja á milli.

Ef ég stæði hins vegar i sömu sporum i dag er ég ekki viss um að valið yrði þaó sama. Knattspyrnan er góð atvinnugrein í dag og þokkalega góðir spilarar þéna einar 10-20 milljónir á ári. Svona var þetta ekki þá."

Fólk verður snai vitlaust við að heyra Gleðibankann!

Eirikur hefur verið afkastamikill tónlistarmaður en lagið Sekur með hljómsveitinni Start er í uppáhaldi og á sérstakan staó i hjarta hans. „Það var kosið lag ársins 1981 og ég á einhvern styttugarm fyrir það. Það er kannski þaó sem mér þykir vænst um, fyrsta viðurkenning i raun og veru," segir Eirikur einlægur á svip. „Ég hef samt alltaf haft gaman af Gaggó Vest

og ég hugsa að það sé vinsælasta lagið svona i heildina. Gleóibankinn er náttúrulega svolítið spes, fólk verður alveg snarvitlaust þegar það heyrir hann og þá myndast alveg gifurleg stemming. Ég er samt stoltastur af því sem ég gerði úti í Noregi með hljómsveitinni Arch en sú hljómsveit er ástæðan fyrir þvi aó ég flutti út. Vió gáfum út tvær hljómptötur og fengum alveg gífurlega góða gagnrýni. En þetta er harður heimur, þessi rokkbransi, við vorum sviknir af plötufyrirtækinu okkar í Bandaríkjunum og þannig lagðist hljómsveitin af árió 1993. Við höfum ef til vill verið aðeins of snemma á ferðinni fyrir rokkhljómsveit. Vió vorum óheppnir og hefðum betur farið aðeins seinna af stað, en þá hefðum við getað flotið með Metallica því að þeir breikkuðu sviðið verulega. En það er kúnst að vera réttur maður á réttum stað. Þetta er blanda af heppni og hæfileikum að sjálfsögðu og þar af er heppnin sennilega það sem skiptir mestu máli," segir Eirikur myrkur i máli. Þótt tónlistarbransinn sé harður er hann samt líf og yndi þeirra sem í honum lifa og hrærast og þaó birtir yfir rokkaranum þegar hann talar um tónsköpunina. „Stundum verður maður að klipa sig i handlegginn og minna sig á hvað maóur er heppinn. Að geta staðið einhvers staðar og gaulað og fengið svo borgað fyrir þaó! Maður er að gera eitthvað sem maður vill helst af öllu gera þannig að þaó er voðalega erfitt að lita á þetta sem einhverja vinnu. En þetta er náttúrulega ekkert nema hörð vinna.

„Örgustu þungarokkarar geta alveg fyrii Mér finnst bara alveg frábært að hafa þau forréttindi að skemmta öðrum," segir Eirikur sem hefur verið þekkt andlit bæði á íslandi og Noregi i fjölda ára og má segja að það sé fastur förunautur hans. „Ég verð sennilega að teljast frægur," segir hann og dregur seiminn. „Ég er svo auðþekktur á þessu síða rauða hári. Það er svolítið undarlegt að margir krakkar virðast þekkja mig. Ég held að það sé eitthvað sem hljóti að koma frá foreldrunum. Ég tók þátt i þættinum hans Hemma Gunn, Taktu lagið, og þar var heill bekkur af 12 ára krökkum og þau voru alveg: „Eiki Hauksson, maður! Þú ert átrúnaðargoðið mitt, sko." Og svo kunnu þau öll Gaggó Vest," segir Eiríkur og skellihlær. „En ég hef þrifist alveg ágætlega á því að vera þekktur einstaklingur. Bæði eldra fólk og yngra stoppar mig á götu og mér finnst það allt í lagi. Ef menn eru að selja sjálfa sig eins og við skemmtikraftar erum að gera þá fylgir þessi eftirtekt og athygli. Ég man varla eftir þvi að hafa lent i einhverju leiðinlegu fólki, kannski einu sinni eða tvisvar og þá var fólkið sauðdrukkió. Annars hef ég bara mjög góða reynslu af þvi að nálgast fólk, leyfa því að taka i jakkann minn og skiptast á orðum," segir hann.

Sótti um scm söngvari í Iron Maiden! Árið 1993 losnaði staða söngvara í rokksveitinni Iron Maiden þegar Bruce Dickinson yfirgaf bandið til að hefja frama á eigin spýtur. Mikið fár upphófst i tónlistarheiminum um það hver ætti að leysa hann af hólmi og var nafn Eiríks eitt þeirra sem nefnd voru, en þetta var rétt eftir að hljómsveit hans Arch leystist upp. „Þegar Bruce Dickinson hætti á sínum tima hafði samband við mig tónlistargagnrýnandi í Bretlandi, einn af þeim sem hafði gefið Arch mjög góða umfjöllun, og sagði mér að ég yrði hreinlega að sækja um. Reyndar var orðrómur á sveimi um að þeir væru þegar búnir að fá kunningja trommarans til að syngja en þessi gagnrýnandi sagði bara: „Þú verður, þeir verða að heyra í þér!" Ég sendi því einhverja diska en fékk aldrei neitt svar. Ég veit samt að það hefur staðið i einhverjum músikblöðum erlendis að Iron Maiden hefðu betur ráðið mig en þann sem var ráðinn. Þeir gerðu mikil mistök við að ráða þennan söngvara enda var hann bara með á einni plötu. Nú er hins vegar allt í góðu, Bruce er kominn aftur og það er enginn sem á betur heima i Iron Maiden en hann.

Skipt oft um kærustur Fyrsta ástin bankaði á dyrnar um 10 ára aldurinn.

Voru þær sætar, stelpurnar þar sem Eirikur ólst upp? „Þær voru svo margar, " segir hann og glottir. „Ég man að ég átti kærustu þegar ég var 10 ára. Helga Finna hét hún og við leiddumst um allt hverfið, alveg agalega rómantísk. Svo átti ég kærustu sem hét Berglind. Það var skipt oft enda var ég i Vogaskóla sem var stærsti skóli landsins og þar af leiðandi nóg úrval. Það hafa alltaf verið sætar stelpur i Vogunum." Nafn fyrstu kærustunnar hefur þó loðað við Eirik en eiginkona hans til margra ára heitir einmitt lika Helga. „Við vorum gift í 19 ár og eigum tvær dætur. Við skildum svo árið 2000 og ég flutti út en reyndar höfum við aldrei skrifað undir pappírana. Það kom sér eiginlega ágætlega þvi að við erum byrjuð aftur saman núna, búum reyndar hvort i sínu lagi en við erum fint kærustupar," segir Eiríkur.

1 D

irgefið manni að syngja Gleðibankann!"

Eiríkur Hauksson

Nú ertu nokkuö þekktur tónlistarmaður, bæöi hér á landi og i Noregi, og oft talið aö ákveöiö líferni fylgi þessum bransa. Veröuröu til dæmis var viö mikla kvenhylli? Er mikið um grúppiur sem elta þig á röndum? „Æi nei, ég veit það ekki," svarar rokkarinn og verður hálfvandræðalegur á svip. „Kannski tek ég hreinlega ekki eftir þvi. Ég meina, þegar maður er úti að skemmta þá koma margar stelpur sem vilja spjalla og það getur vel verið að þær séu að daðra án þess að ég fatti það. En þú veist, það kemur lika fullt af strákum," segir Eirikur léttur á brún. „Það er náttúrulega þannig að þegar maður er i þessum bransa er maður yfirleitt að vinna þegar aðrir eru að skemmta sér. Það er heldur ekki hægt að leyna því að margir tónlistarmenn tapa baráttunni við Bakkus og hafa margir farið illa út úr þvi. En mér finnst líka gott að drekka stundum," segir Eirikur með skelmisglampa i auga. „Ef maður er hins vegar að halda tónleika og fólk borgar sig inn gengur ekki að vera drukkinn. Það bara er ekki hægt. Það getur vel verið að maður fái sér einn eða tvo bjóra en svo eftir djobbið get ég átt það til að hella svolítið i mig," segir Eiríkur og ekki laust við að smápúki sé hlaupinn í hann.

fyrir fátæklinga. Ég held að fólk lifi svipað á íslandi og í Noregi og það er svipað verðlag en færri vinnutimar liggja að baki 100 þúsund kallinum i Noregi," segir Eiríkur.

Latur draumóramaður

ímynd rokkstjömunnar er frekar töff týpa en Eirikur Hauksson er mjúkur maður inn við beinið. „Ég hugsa að ég sé frekar hlédrægur einstaklingur. Ég gæti ekki kallað mig feiminn þvi að mér finnst gott að standa á sviði og glenna mig framan i fjöldann og mér finnst þægilegt að spjalla við fólk og láta taka við mig viðtöl. Hlédrægnin hverfur hins vegar þegar ég er að rokka eða syngja! Ég er líka

Drullukalt á íslandi Eirikur hefur verið búsettur i Noregi frá árinu 1988 þegar hann gekk til liðs við þungarokkssveitina Arch og hann ber landi og þjóð vel söguna. „Það er fint að búa i Noregi. Ég bý í Fredrikstad sem er 70 þúsund manna bær og því aðeins minni í sniðum en Reykjavik. Minni ys og þys sem mér finnst mjög jákvætt. Þetta er mjög góður staður og ég get mælt með Noregi sem stað til að búa á, en Norðmönnum líkar vel við okkur íslendinga. Ég segi lika oft að eini munurinn á þessum löndum sé tungumálið. Svo er náttúrulega eitt sem Noregur hefur fram yfir ísland, og það er hitinn. Það geta verið góð sumur hérna heima eins og var vist í fyrra en það verður aldrei það heitt að maður geti hoppað beint út i sjó og synt eins og maður getur gert úti. Maður getur siglt um skerjafjörðinn á sundskýlunni og svo þegar manni er orðið of heitt bara hoppar maður út i sjó án þess að verða „drullukalt"," segir Eiríkur dreyminn á svip. „Það er ofboðslega góð tilfinning. Ég held að ég eigi samt eftir að eiga heima á íslandi i framtiðinni, allavega að hluta til. Ætli maður kaupi sér þá ekki ibúð hér og haldi húsinu i Noregi eða kaupi sér jafnvel sumarbústað hér heima. Mér þykir náttúrulega mjög vænt um ísland og íslendinga og að vissu leyti er ísland besta land í heimi til að búa í.

En maður verður að eiga svolitla peninga til að hafa það gott hérna og þetta er ekki þjóðfélag

latur, og mikill draumóramaður. Ég get gengið með dagdrauma og grillur í hausnum i lengri tima og hugsað á hverjum degi með mér að nú ætli ég að byrja á plötu.

Svona getur þetta gengið vikum saman án þess að neitt gerist. Draumarnir eru miklir og viðvarandi en það vantar svolitið upp á framkvæmdasemina í strákinn. Ég tel þó að draumarnir séu bara hluti af sköpunarferlinu," segir þessi hlédrægi rokkari. „Fyrir tveimur árum keypti ég mér Apple tölvu til að semja á og enn er það lélegasta fjárfesting sem ég hef gert þvi að ég er ekki einu sinni búinn að læra á tölvuna. Það er samt kominn timi á það og vissulega væri gaman að koma með nýja plötu. Ég finn til dæmis núna að ég hef mikinn meðbyr á íslandi og auðvitað væri sniðugt að notfæra sér það.

Við Pálmi Gunnarsson og Helga Möller vorum að ræða það að á næsta ári verða 20 ár liðin frá frumflutningi Gleðibankans. Okkur líður enn vel

saman, og hvers vegna ekki að gera eitthvað meira saman?" varpar Eirikur fram og útilokar ekki að þau eigi eftir að koma saman aftur.

Flest Eurovision-lög algert drasl Eirikur hefur keppt í tvigang i Eurovisionkeppninni, bæði fyrir ísland og Noreg, auk þess að hafa verið fulltrúi íslands í samnorræna Eurovision-þættinum er sýndur var í Rikissjónvarpinu i vor. En er hann mikill aðdáandi keppninnar? „Eigintega bæði já og nei," segir þessi þjóðskipaði Eurovisionspekúlant. „Ég hef eiginlega miklu meira gaman af stigagjöfinni en að hlusta á lögin og megnið af þessu finnst mér vera algert drasl. Það er auðvitað svolitil mótsögn i því þar sem ég hef sjálfur tekið þátt, ekki bara einu sinni heldur tvisvar! En Gleðibankinn var náttúrulega sérstakur og stemmningin í kringum hann var ótrúleg."

Flestir íslendingar voru á því að Gleðibankinn mundi koma, sjá og sigra. Eina vandamálið var hvar við ættum að halda Eurovision 1987 eftir sigurinn. En hvernig var að vera hluti af lcy-hópnum á þessum tima? „Það er auðvitað voðalega auðvelt að láta blindast af hrósi og hóli," segir Eirikur alvarlegur i bragði. „Reglurnar voru öðruvisi árið 1986 og lögin sem tóku þátt máttu ekki heyrast neins staðar í útvarpi eða neitt fyrr en á keppniskvöldinu. Þegar við komum út var fyrir vikið enginn búinn að heyra þetta lag.

Fólk hér heima hefur örugglega verið með einhverjar væntingar út af videóinu sem var alveg frábærlega gott og bar af öllum öðrum en við náðum aldrei að skila þessu eins vel á sviðinu. En þetta var nú i fyrsta skiptið og menn lærðu vonandi af þessu, fengu allavega lag til að syngja næstu 20 árin," segir Eirikur glaðlega og auðsjáanlega stoltur af sínum Gleðiþanka. „Þjóðinni þykir mjög vænt um þetta lag og þess vegna er mjög gaman að flytja það. „Örgustu þungarokkarar geta alveg fyrirgefið manni að syngja Gleðibankann."

Eiríkur er bjartsýnn á sigurmöguleika okkar í keppninni og telur að við íslendingar eigum ekki að gefa upp vonina þrátt fyrir brokkgenga sögu innan hennar. „Eina leiðin til að sigra Eurovison er sú að ætla ekki að gera það. Það getur gerst en ég held að það gerist þegar við búumst sist við. Annars eigum við auðvitað að vera með og hafa bara gaman af þessu," segir hann.

11

„Andskotinn! Nú missi ég hárið."

Eiríkur greindist með krabbamein i eista í september 2000 og var skorinn upp tæpum mánuöi siðar. Engan skugga ber þó á glaðlegt andlit hans þegar talið berst að baráttunni við krabbameinið. „Ég var búinn að finna fyrir eymslum og einhverjum seyðingi i smátima þarna niðri, eiginlega eins og einhver hefði rekið sig i millilærakonfektið. Þáverandi kærasta mín ber ábyrgðina á því að hafa rekið mig til læknis en hún sagði mér að ég skyldi hunskast sjálfur til læknisins eða hún kæmi með og leiddi mig. Og það verður bara vandræðalegt fyrir þig, sagði hún. Þannig að ég lét tilleiðast og fór til læknis," segir Eirikur og brosir. „Heimilislæknirinn sá strax að ekki var allt með felldu og var fljótur að senda mig i rannsókn. „Þetta er ekki gott," var það fyrsta sem læknirinn sagði. Sem betur fór kom ég til hans snemma þannig að batahorfurnar voru mjög góðar. Læknirinn sagði mér að oft kæmu karlmenn til hans þegar annað eistað væri kannski orðið helmingi stærra en hitt og þá væru þeir í slæmum málum. Ég fann bara að eitthvað var i ólagi, annað eistað var öðruvisi," segir Eirikur.

Varstu hrœddur við að greinast með krabbamein? „Nei veistu, það fyrsta sem ég bunaði upp úr mér hjá heimilislækninum var: „Andskotinn, nú missi ég hárið!" Einhverra hluta vegna var ég búinn að lesa um eistnakrabbamein og að það væri búið að finna upp nýja læknisaðferð til að vinna bug á því. Það eru þessar „hörkumeðferðir" eins og þeir kalla þær, langar og erfiðar lyfjagjafir eins og þær sem ég fékk. Fyrir bara 15-20 árum var dauðatiðnin mjög há af þessu krabbameini en það er sem betur fer ekki lengur. Ef menn eru hressir og hraustir og koma nógu snemma skilst mér að það séu 90% líkur á bata. Ég var þvi eiginlega aldrei lifhræddur. Ég bara nennti þessu ekki! Mér fannst alveg hræðilega leiðinlegt að vera svona lengi á spitala og gera ekki neitt," segir þessi lifsglaði maður sem lauk siðustu meðferðinni á aðfangadag.

Viðmót aðstandenda og vina til fólks breytist oft eftir að það greinist með alvarlega sjúkdóma og fór Eirikur ekki varhluta af því en hann var oft einmana i veikindum sinum. „Ég tók þetta eiginlega allt út i einu," segir Eirikur og dregur seiminn. „Ég var akkúrat fluttur út frá fjölskyldunni minni og það verður alltaf svolitið erfitt þegar fótk skilur eftir svona langan tima. Sameiginlegir vinir vita ekkert hvað þeir eiga að gera. Eiga þeir að vera meira hjá mér eða konunni eða jafn mikið? Það er kannski veisla og hvort eiga þeir að bjóða Eiriki eða Helgu? Þetta var staðan á þeim tima og mér fannst ég einangrast dálitið þegar krabbameinið kom. Annars held ég að baráttan við krabbameinið hafi ekki endilega haft neikvæð áhrif. Svona eftir á að hyggja held ég að maður hafi haft gott af þessu. Ég er að sjálfsögðu þakklátur fyrir að hafa læknast og unnið bug á þessu og það styrkir mig sem mann. Kannski er heimskulegt að segja það en mér fannst þetta vera góð reynsla að ganga i gegnum."

1 2

Það fyrsta sem ég bunaði upp úr mér hjá heimilislækninum van „Andskotinn, nú missi ég hárið!"

- Eirikur Hauksson

Ljósmyndir: Maria Erla Pálsdóttir

Nokkrir félagar úr Krafti tóku sig til og skunduðu á ættaróðal eins í hópnum, að Kollsá í Hrútafirði, i lok maí. Ferðin heppnaðist vel i alla staði enda lék veðrið við ferðalangana. Sauðburður á næsta bæ var í hámarki og féll það í Ijúfan jarðveg. Var oftar en einu sinni farið að bænum að fylgjast með nýbornum lömbunum. Ferðin var einnig nýtt i ýmsar göngur og í einni sLíkri var rennt fyrir silung í nálægu vatni. Á kvöldin var ýmist sungið hraustlega við gítar eða dansað undir þéttum reyk og blikkljósum. Staðurinn var sem sagt vel búinn til slíkrar samkomu og það voru þreyttir en ánægðir Kraftsfélagar sem kvöddu þann sunnudag. Vonast er til þess að ævintýrið verði endurtekið að ári og að fleiri sjái sér fært að mæta.

Kraftsfélagar þakka Hexa ehf og Toyota fyrir stuðning í þessari ferð.

Viðtal við aðstandanda

04W 27 ára, Reykjanesbæ Hver eru tengsl þín við viðkomandi og hvernig krabbamein greindist hann/hún með? Þetta er æskuvinkona min (og hálfgeróur sálufélagi) og hún greindist með brjóstakrabbamein fyrir tæpu ári.

Hver voru fyrstu viðbrögð þín við fréttunum?

Viðbrögð mín voru „enough is enough", fannst búið að leggja nóg á hana. Hún missti báða foreldra sina úr krabbameini en náði að halda í sitt brjálæðislega jákvæða viðhorf á lífið og tilveruna. Hún er litla hetjan mín.

Hvað með stuðning frá heilbrigðiskerfi?

Var upplýsingaflæði ábótavant?

Allar þær upplýsingar sem mig vantaði fann ég annað hvort á Heilsugæslunni eða bara meó þvi að spyrja óspart fólkið í kringum mig (þar sem krabbamein er alls staðar i kringum mann nú orðið er mikið af fróóu fólki t i l að spyrja). Hins vegar á ég unga drengi og sagði ég þeim eins 1 4

mikið og ég taldi þá skilja. Aðalspurningin hjá þeim var hvort hún myndi núna bara deyja. Ég neitaði þar sem ég hef alltaf haft þá trú að þetta væri bara það sem það væri og yrði ekkert meira en það.

Börn sem heyra talað um krabbamein tengja það hikstalaust við dauðann þannig að fræðsla til barna um þennan sjúkdóm mætti vera meiri. Þetta snertir orðið svo mörg heimili í dag.

Hvaða áhrif hafði lyfjameðferðin á samband ykkar? Það breyttist svo gott sem ekki neitt nema hvað hún varð slappari og við hittumst sjaldnar á meðan á meðferð stóð en ella.

Persónulega reyndi það mjög á andlegu hliðina að geta ekki verið henni eins mikið innan handar og ég hefði óskað. Það var lika ótrúlega erfitt að horfa upp á hana i slíku ásigkomulagi og geta litið gert.

Fannst þér vináttan við vinkonu þína breytast eftir að hún greindist?

Nei, ekki í grunninn, við lifum mjög óliku

lifi og þetta er eitthvað sem ég hef ekki lent í sjálf. Ég get þvi ekki skilið upplifun hennar eins vel og aðra lifsreynslu sem við eigum sameiginlega. Að öðru leyti höfum við náð að halda vináttunni sterkri en við tölum líka mjög opinskátt um hlutina og ég held að það hafi hjálpað t i l .

Hvað með drengina, hvernig tóku þeir veikindunum?

Synir minir voru ætið afar fegnir að sjá hana og fannst hún bara „ k ú l " þegar hún var sköllótt. Elsti sonur minn, sjö ára, tók það eitt sinn upp hjá sér að kalla t i l krakka sem hann hitti i Kringlunni t i l þess eins að monta sig af sköllóttu vinkonunni sinni. Þeir bræður voru Líka mjög forvitnir að vita hvernig „eitt brjóst" liti út og báðu hana óspart um að fá að sjá. Það var mjög spaugilegt að heyra litlu gaurana kalla hvað eftir annað: „Gerðu það, megum við sjá eitt brjóst?" - og vildu þá að sjálfsögðu fá að sjá það sem búið var að taka.

7

W/: biotene DVÍNCEO

Ráðleggingar varðandi munnþurrk Lyfjameöferð og geislameðferð við krabbameini i höfði og háls getur minnkað flæði munnvatns og orsakað munnþurrk. Þegar það á sér stað er erfiðara að tyggja mat og gleypa.

Munnþurrkur getur einnig breytt skynjun á bragði matar.

Eftirfarandi hugmyndir geta hjálpað við að minnka sárindi i munni og hálsi: • Fáðu þér vatnssopa á nokkurra minútna fresti til þess að hjálpa þér að gleypa og tala. íhugaðu að hafa vatnsflösku við hendi öllum stundum.

• Prófaðu að borða mjög sætan mat og drekka sæta eða súra drykki, t.d. limonaði. Þess lags matur getur hjálpað við framleiðslu munnvatns.

• Borðaðu mjúka eða púrraða fæðu, sem er auðveldara að gleypa.

• Haltu vörum þínum rökum með varasalva.

• Gerðu matinn þinn mýkri með sósum, þá er auðveldara að kyngja.

• Ef munnþurrkurinn er mjög mikill, spurðu þá lækninn þinn eða tannlækni um vörur sem hjúpa, verja og bleyta munn þinn og háls. Stundum eru þessar vörur kallaðar „gervimunnvatn".

Munnskol

ÐBY UOUTM C*RE |^MMMMffi«ndw

ttÖ^B Munnþurrkstannkrem Eiginleikan • Klíniskt sannað að það lamar skaðlegar örverur sem tengjast tannholdsbólgu og munnholsertingu.

• Læknar blæðandi góma og bólgur.

• Berst við bæði orsök og einkenni andremmu.

• Sérstaklega hjálplegt fyrir rúmliggjandi sjúklinga eða fatlaða sem gætu átt i vandræðum með að hirða um tennur sinar.

• Ekkert natriúmlaurýlsúlfat.

• SLS-fría formúlan er einkar góð við þurra vefi og kemur i veg fyrir munnangur og fleiður.

• Freyðir litið og hreinsar og verndar án sterkra leysiefna.

Ráðleggingan Bioténe er eina tannkremið i heimi sem virkar eins og náttúrulegar varnir líkamans til þess að berjast við holur í tönnum, tannholdssjúkdóma, og munnholssýkingar sem gætu orsakast af munnþurrki.

Lýsing:

Eiginleikan • Óáfengt, bakteriueyðandi og hreinsar og endurnærir án þess að svíða.

• Inniheldur fjögur náttúruleg bakteríueyðandi ensim sem drepa bakteríur sem finnast í munnholssýkingum og tannholdsbólgu án aukaverkanna.

• Sérstaklega þróað til þess að róa jafnhliða þvi sem það hreinsar • Snöggverkandi til þess að uppræta andremmu.

• Eykur tannholdsheilsu án leysiefna, sterkra bragðefna og stingandi áhrif áfengis.

• Kemur með hreinlætisaukandi loki sem má hella úr i glas eða beint upp i munn.

• Virkar án þess að upplita.

M f c T U RAI.

\ biotene MOLTHWASH

^*

Bioténe inniheldur þrjú höfuðensím - Glúkósaoxidasa, laktóperoxídasa og lýsósim, sem eru í vandlega völdum hlutföllum til þess að þau auki og endurnæri náttúrulegar varnir munnvatnsins. Þegar að það er notað daglega minnkar Bioténe hlutfall skaðlega bakteria, en lætur góðar bakteriur lifa áfram til þess að tennurnar og munnholið haldist heilbrigt.

Notkun: Notist i staðinn fyrir venjulegt tannkrem. Skola tannbursta í vatni áður en að Bioténe er sett á það. Bursta í tvær mínútur og skola létt. Fyrir bestu niðurstöður skal það notað á morgnana eftir mat, og fyrir svefninn. Það er mikilvægt að sleppa þvi ekki að bursta, þar sem að ensimin i Bioténe getur hjálpað munninum þinum að ná heilbrigðu gerlajafnvægi.

Ráðleggingan Bioténe munnskolið er sérstaklega áhrifarikt fyrir einstaklinga sem eiga við munnþurrk eða aðra munnholsörðugleika að striða.

Lýsing: ímyndaðu þér munnskol með mjúku, þægilegu bragði sem inniheldur sterk sýklaeyðandi efni. Munnvatn sem, i stað þess að erta viðkvæmar vefjar, eykur heilbrigði þeirra. Eingöngu Bioténe inniheldur munnvatnsensimi sem styrkja varnarkerfið sem er fyrir hendi i munninum þínum. Saman hjálpa þau tönnum þinum og munnholsvefjum að batna.

NQtkUII: Notaðu 15ml (eina matskeið). Skolaðu vandlega i 30 sekúndur og hrækja. Ef að hálsinn er þurr má rólega gleypa eina matskeið af Bioténe munnskoli tvisvar til þrisvar á dag.

Hvers vegna Xylitol?

• Xylitol er náttúrlegt sætuefni sem finnst í berjum, ávöxtum og sveppum. Það kemur lika fyrir í smáum skömmtum í mannslikamanum.

• Það er náttúrulega sætuefnið í barnatönnunum.

• Það hindrar vöxt meinvaldandi sýkla (þar sem að sýklarnir geta ekki stundað efnaskipti) • Ýtir ekki undir tanneyðingu.

• Það eru ýmsar vísbendingar sem benda til þess að það hindri áhrif meinvaldandi sýkla í munnholinu og hálsinum.

Rannsóknir og upplýsingar sem koma fram í þessu blaði eru m.a. byggðar á aðgengilegum opinberum upplýsingum. Mat á þeim upplýsingum endurspeglar það sem Krafti finnst mikilvægt að fólk sé meðvitað um.

Rannsóknir og niðurstöður geta breyst án fyrirvara.

1 5

OLL HEIMSINS GÆÐI LIGGJA í GÓÐRI HEILSU Blaðamaður Krafts tók Rúnar Guðjónsson tali vegna styrktarsamnings sem Kraftur og VÍS standa sameiginlega að. Rímar er deildarstjóri hjá líftryggingaþjónustu VÍS sem ber nafnið LÍFÍS en þar hófst einmitt samstarfið.

Hvernig hófst samstarf Krafts og V/S og / hverju felst það? „í ársbyrjun 2001 komu fulltrúar Krafts aö máli við okkur og í april sama ár var undirritaöur samstarfssamningur þess efnis að VÍS og Lífís gerðust opinberir styrktaraðiiar Krafts til tveggja ára. Okkur leist strax vel á starfsemi Krafts og sáum nauðsyn þess að haida uppi svo mikilvægu starfi i samfélaginu," svarar Rúnar.

Hvað felst í samningnum, fjárframlög? „Já samningurinn hefur verið endurnýjaður reglulega og við töldum ákjósanlegast að styrkja samtökin með beinum fjárframlögum. Þar að auki höfum við kynnt starfsemi Krafts í miðlum okkar og efnt hefur verið til fræðslufunda."

Aðspurður um hvert samspil trygginga og erfiðra sjúkdóma eins og krabbameins séu

1 6

svarar Rúnar að Lífís, sem er hluti af VÍS, sjái um svokaiiaðar persónutryggingar en það séu tryggingar sem snúa að að lifi og heilsu. Algengustu tryggingarnar hjá Lífis í dag eru annarsvegar venjuleg líftrygging þar sem greiddar eru út bætur til eftirlifenda við andlát og hinsvegar sjúkdómatrygging en þar eru greiddar bætur tii hins tryggða vegna alvarlegra sjúkdóma, sem eru fyrirfram skilgreindir. „Helstu bótaþættir sjúkdómatryggingar tengjast hjarta-og æðasjúkdómum, krabbameini, MS, Parkinson, góðkynja heilaæxli og Alzheimer svo nokkrir séu nefndir segir Rúnar og heldur áfram, börn hins tryggða eru sjálfkrafa tryggð."

Hvar er hœgt að finna upplýsingar um þessar tryggingar? „Á heimasíðu okkar www.vis.is er að finna nánari útlistun á tryggingarframboði okkar og svo er að sjálfsögðu hægt að hringja i okkur i síma 560-5000 og ræða málin frekar. Einnig er hægt heimsækja þjónustuskrifstofur okkar um land allt og kynna sér málin ýtarlega."

Eðli máls samkvœmt hljóta tryggingafélóg að hámarka hagnað sinn, eiga krabbameinssjúklingar einhverja móguleika á tryggingum? „Hvort einstaklingur sem þegar hefur fengið

alvarlegan sjúkdóm á möguieika á slikri tryggingu fer alfarið eftir hverju tilfelli fyrir sig og fyrirfram er ekki hægt að gefa út neina algilda reglu. Við héldum fræðslufund fyrir nokkrum árum fyrir félagsmenn Krafts til að útskýra okkar sjónarmið og okkur var ákaflega vel tekið."

Hvaða þýðingu hefur það fyrir stórfyhrtæki eins og VÍS að taka þátt i svona verkefni? „Það hefur verið okkur sönn ánægja að geta stutt við bakið á því unga kraftmikla fólki sem leitt hafa samtökin til þess sem þau eru í dag," segir Rúnar og hrósar samtökunum fyrir hvað þau hafa verið dugleg að kynna ungu fólki nauðsyn þess að tryggja heilsu sina í tíma. „Að minu mati liggur þó helsti ávinningur okkar i því að þekkja betur sjónarmið þeirra sem verða fyrir alvarlegum veikindum. Hvað mig varðar persónulega þá hafa samskipti min við samtökin gjörbreytt viðhorfi mínu til lifsins, í dag er ég meðvitaðari um að öll heimsins gæði liggja í góðri heilsu," segir hann.

Kraftur þakkar Rúnari Guðjónssyni starfsmanni VIS fyrir spjallið og óskar þess að þetta ágæta samstarf dafni vel um ókomna tíð.

Texti og myndir: Maria Erla Pálsdóttir

Fossvogi Égvarvakin að vetrarmorgni með undarlegu símtali um að ég ætti viðtalstíma í endurhæfingu. Ég hóttist vita að það væri sjúkraþjálfun en ég átti ekki að fara bara í eitt viðtal heldur tvö, hjá sjúkraþjálfara og hjá iðjuþjálfa. „Iðjuþjálfa?" apaði ég eftir meðan hugurinn sveimaði um myndasafnið. Hvernig sem ég reyndi sá ég ekki annað fyrir mér en glefsur innan af elliheimilum þar sem fólk föndraöi við að perla eða klippa út fagurrauða músastiga. „Á ég að fara til iðjuþjálfa?" endurtók ég við hinn eiulami á línunni sem eflaust skildi ekkert í þessari tregðu minni þann daginn. Mín fyrstu kynni af iðjuþjálfun voru því fordómar í mínu eigin höfði. Nú nokkrum mánuðum síðar er þakklæti það fyrsta sem kemur í hugann þegar ég hugsa um bæði iðjuþjálfun ogsjúkraþjálfun. Ég ákvað að skella mér í kaffi til kvennanna í endurhæfingunni og fá þær í smá spjall um starfið.

Móttaka endurhæfingar hjá Landspítala - háskólasjúkrahúsi i Fossvogi gegnir einnig hlutverki kaffistofu og þar er tekið á móti mér með bros á vör. En svo við ávörpum mina kjánalegu fordóma, hvað er það sem felst í iðjuþjálfun? „Iðjuþjálfi fer i raun yfir hið daglega líf þess sem greinst hefur með krabbamein.

Farið er i hvað viðkomandi er að gera, hvernig gengur, hvernig frumkvæðið og framtakssemin er og hvort viðkomandi haldi þeim hlutverkum sem hann hafði áður," segir Erna Magnúsdóttir, iðjuþjálfi, yfir rjúkandi kaffibollanum. „Frumkvæðisleysi er stór þáttur sem oft fylgir veikindunum og getur valdið vanlíðan og kviða sé ekkert að gert.

Viö reynum þvi að takast á við þann þátt i

sameiningu," heldur Erna áfram. I boði eru einstaklingsviðtöl þar sem tími viðkomandi er skipulagður, reglu komið á hina ýmsu þætti daglegs lifs og þannig frumkvæði aukið með yfirsýn og stuðningi við verkefni sem erfitt er að sinna. Einnig eru listasmiðjur starfræktar af fullum krafti; þar má telja leirlist, tréútskurð, steinamálun, málun og ýmsa trévinnu. í raun eru allar hugmyndir sem koma upp útfærðar svo að hópvinnan nýtist hverjum og einum. Erna segir markmiðið vera að efla félagsleg tengsl, gleyma sjúkdómum og erfiðleikum, draga úr kvíða og streitu og vinna að heilsueflingu og betri liðan i gegnum skapandi vinnu. „Iðjuþjálfun gengur i raun út á það að fólk verði aftur virkir þjóðfélagsþegnar, fái félagslegt samneyti og aðstoð við það sem þörf er fyrir," segir Erna og vísar til ungrar stúlku sem kom reglulega til hennar í hópmeðferð en skrifaði lokaritgerðina sína i Háskóla íslands í þessi skipti sem hún kom. Það var það sem hún hafði þörf fyrir. Loks eru fræðslu- og sjálfsstyrkingamámskeið haldin með reglulegu millibili þar sem hópum er skipt eftir aldri. Þar eru aðildarfélög Krabbameinsfélagsins kynnt, farið er yfir mataræði, streitu og streitustjórnun, likamsímynd, kyntíf og sjálfsimynd skoðuð i takt við sjálfstraust einstaklingsins, fjölskyldan rædd ásamt daglegri iðju og áhrif sjúkdómsins og/eða meðferðar á alla þessa þætti.

Breytinga að vœnta? Árið 2004 flutti LSH starfsemi endurhæfingarinnar úr Kópavoginum og í Fossvoginn þar sem aðstaðan er öllu þrengri. Lítil kaffistofan hýsir listasmiðjur iðjuþjálfunarinnar en auk þess er tækjasalur inn af gangi og aðstaða fyrir hópleikfimi því að ekki má gleyma að sjúkraþjálfun er stór hluti af endurhæfingunni. Þegar ég minnist á aðstöðuna við Margréti Stefánsdóttur sjúkraþjálfara er hún fljót til svars: „Ef allir sem greindust kæmu i dag væri þetta löngu

sprungið." En endurhæfingin er þó opin fyrir alla sem greinst hafa með krabbamein. Það sem þarf er beiðni frá lækni sem er skráð hjá endurhæfingunni og þá er viðkomandi tekinn i viðtöl hjá sjúkraþjálfara og iðjuþjálfa. Margrét segir mér þó að i dag sé biðlisti eftir að beiðnin kemur i hús. Það liða um það bil tvær til þrjár vikur eftir að þeiðnin berst þangað til hægt er að taka viðkomandi i viðtal. „Fólk er siðan á hinum ýmsu stigum, með mismunandi krabbamein og ýmist í lyfjameðferð eða ekki. í dag er ekkert ákveðið ferli sem fer í gang um leið og viðkomandi greinist og þvi ekki i föstum skorðum hverjir komast í endurhæfingu," segir Margrét. Hún heldur þó áfram og talar um að verið sé að vinna i þessu. Faghópur sjúkraþjálfara, iðjuþjálfa, sálfræðinga, félagsráðgjafa, hjúkrunarfólks og lækna sé nú að greina það hvernig ferlið færi í gang. „Draumurinn er sá að ferlið færi í gang fyrir alla sem greinast. Þannig væri fræðsla mun meiri í alla staði og hægt að benda fólki i rétta átt strax í upphafi. Þannig myndi starfið nýtast best," segir Margrét.

En það hlýtur þá að vera mikilvœgt að allir komist sem fyrst í endurhœfin%u? „Já, þvi öll virkni smitar út frá sér í heimilisstörf og daglegt líf," segir Erna. „Það er orkugefandi og þar sé ég hvað sköpunin skiptir miklu máli. Það er einnig mikilvægt fyrir fólk sem greinst hefur að hafa að minnsta kosti einn stað þar sem það getur komið og verið það sjálft. Það skiptir ekki máli hver er sköllóttur og hver ekki. Að koma saman á jafnréttisgrundvelli og hitta annað fólk í svipuðum eða sömu sporum er ótrúlega gefandi. Það er efling í alla staði og getur þvi ekki verið annað en jákvætt!" Það er þröngt setið á kaffistofunni. Það er kaffipása hjá upprennandi leirlistarkonum en einnig hafa útskrifaðir skjólstæðingar verið að lita inn. En kaffibollinn minn er tæmdur og timi til kominn að kveðja.

1 7

í Fossvoei-^ Fossvogi

(s

Agnes Ingimundardóttir 39 ára, Hafharfirði Iðjuþjálfunin hjálpaði mér mikið bæði félagslega og andlega. Hún hjálpaði mér félagslega með því að ég fékk tækifæri til að hitta annað fólk og njóta góðs félagsskapar þess. Hún hjálpaði þar með til að rjúfa félagslega einangrun sem ég held að ég hafi verið farin að finna til eftir að hafa verið kippt skyndilega út úr vinnu og einnig vegna þess að flestir sem ég þekki eru í vinnu yfir daginn og þar með er ekki hægt að hitta þá.

Hún hjálpaði mér andlega með því að fá tækifæri til að hitta aðra sem höfðu lent í svipaðri reynslu og upplifað svipaða hluti í gegnum veikindi sín. Á þennan hátt fann ég að ég var ekki ein um upplifun mína og það var og er mér mikill stuðningur að hitta allt þetta yndislega fólk og njóta samvista við það. Það er líka gott að hafa þessa ástæðu til að rífa sig upp og drífa sig út til þess að mæta á réttum tíma, svona á svipaðan hátt og þurfa að mæta í vinnuna á réttum tíma. Jafnvel þótt það komi fyrir að ég nenni ekki að mæta en druslast

1 B

samt af stað með hálfum huga finn ég það mjög vel þegar ég er mætt á staðinn hvað þetta gerir mér gott. Ég hressist við, fyllist af orku og allt verður svo miklu skemmtilegra. Ég er heldur ekki í neinum vafa um að þessi flagslegi og andlegi stuðningur hefur flýtt mjög mikið fyrir bata mínum og gert það að verkum að ég kemst fyrr aftur út á vinnumarkaðinn en ef ég hefði ekki verið svo heppin að komast að á endurhæfingardeildinni fyrir krabbameinssjúka. Að mínu mati er þessi starfsemi því ekki eingöngu mikilvæg fyrir sjúklinginn sem einstakling heldur einnig fyrir samfélagið sem heild. Mikilvægi hennar liggur einnig i því að vera hagkvæm fyrir þjóðfélagið með því að stuðla að þvi að sjúklingurinn geti snúið aftur til vinnu sinnar sem fyrst.

Svo spillti náttúrulega ekki fyrir að ég endumppgötvaði hvað ég hef gaman af því að mála en ég hafði alltaf haft mjög gaman af því að mála og skapa hluti frá því að ég var barn. Ég tók mig því til eftir að ég byrjaði i málunarhópnum og fann gömlu trönurnar mínar sem höfðu safnað ryki í geymslunni síðastliðin 15-20 ár og byrjaði að mála heima líka. Ég þykist ekki vera að búa til nein listaverk og er ekki að reyna það en ég finn hvað þetta gerir mér gott andlega og hvað það er mikil slökun i þessu. Fyrir það að hafa endurvakið með mér þetta gamla áhugamál verð ég Ernu og iðjuþjálfun hennar ævinlega þakklát.

fersentimetra dugar það engan veginn. Smæð húsnæðisins rúmar ekki nema litla hópa skipaða örfáum einstaklingum. í stærra húsnæði væri hægt að hafa stærri hópa og fleiri en einn hóp i gangi i einu og jafnvel blanda saman ólíkri starfsemi. Þar með gæfist fleiri einstaklingum tækifæri til að njóta þessarar mikilvægu þjónustu, auk þess sem þeir gætu valið milli fjölbreyttari starfsemi eftir eigin áhugasviði. í stærra húsnæði væri lika hægt að hafa fjölbreyttari starfsemi því þrátt fyrir að Listasmiðjan sé frábær vildi ég sjá meiri fjölbreytni, t.d. aðstöðu fyrir borðtennis, pilukast, billjarð og fleiri þætti sem stuðla að samhæfingu hreyfingar og hugar. í mínum huga hefur iðjuþjálfunin ekki eingöngu félagslegt og andlegt gildi heldur getur hún Hka hjálpað við að endurhæfa ýmsar fínhreyfingar og einbeitingu sem getur tapast niður eftir mikil veikindi og langa sjúkdómslegu. Ég lá á Grensási áður en ég kom í Fossvoginn og þar kynntist ég persónulega hvað það getur verið góð æfing, bæði til aö endurhæfa samhæfingu augna og handa og til að þjálfa upp einbeitinguna, að stunda pílukast og borðtennis. Ég myndi þvi gjarnan vilja sjá aðstöðu fyrir slika starfsemi i Fossvogi. í stærra húsnæði væri líka hægt að bjóða upp á betri aðstöðu til að sinna núverandi starfsemi eins og teirlistinni og tréútskurðinum, t.d. með því að koma upp litlu leirkeraverkstæði þar sem hægt væri að renna leir og setja upp lítið tréverkstæði. Draumurinn væri siðan að fá ýmsa gestakennara til að leiðbeina á stuttum námskeiðum sem væru fagfólk úr mismunandi greinum myndlistar og handverks, t.d. teikningu, málun, leirlist o.fl.

í Fossvoei-^ Fossvogi Námskeið sem virkar Sjálfsstyrkingarnámskeiöið er einstaklega vel heppnað framtak sem hjálpaði mér mikið. Að geta setið i svona hóp og deilt reynslu sinni með öðrum sem hafa fengið krabbamein og lært af reynslu þeirra um leið er ómetanlegt.

Við höldum stundum að við séum ein um reynslu okkar og stundum er erfitt að deila henni með aðstandendum og vinum. Þrátt fyrir að þeir séu allir af vilja gerðir til að hjálpa og styðja mann er stundum eins og það sé erfitt að útskýra fyrir þeim hvað maður er að ganga í gegnum. Á námskeiðinu gafst mér tækifæri til tala um þessa hluti við fólk sem skildi mig og ég lærði af þeim um leið, auk þess sem ég lærði mikið af öllu fagfólkinu (sálfræðingur, hjúkrunarfræðingur, næringarfræðingur o.fl.) sem kom til okkar og gaf okkur gagnlegar leiðbeiningar.

Sjúkraþjálfun nauðsynleg Þegar ég byrjaði í sjúkraþjálfunininni var ég gangandi beinagrind, Ég var búin að missa alla vöðva og var rétt rúm 43 kg. Ég var mjög þreklitil og gat ekki setið nema að hafa kodda undir mér. Með dyggri aðstoð Marjolein, sjúkraþjálfarans míns, náði ég að byggja upp vöðvana og öðlast þrek aftur. Hún var með mig

<y

í einstaklingsmeðferð sem mér fannst alveg frábært þvi að hún fylgdi mér í gegnum allar æfingarnar. Hún passaði upp á að ég gerði þær rétt þannig að ég misbeitti ekki líkamanum en um leið hvatti hún mig áfram svo að ég lagði alltaf örlitið meira á mig í hvert sinn samtímis því sem hún gætti þess að ég ofreyndi mig ekki. Ég þakka henni fyrir að vera komin aftur með þrek og vöðva og vera rúmum 10 kg þyngri en þegar ég byrjaði.

Aðdáun og þakklæti efst í huga Þegar mér bauðst fyrst að fara á endurhæfingardeildina fyrir fólk sem greinst hefur með krabbamein, var ég ekki alveg viss hvort það væri eitthvað sem ég þyrfti á að halda. Ég fór eiginlega með hálfum huga í heimsókn þangað, hitti Ernu og sá aðstöðuna og eftir þá heimsókn var ég til í að prófa. Ég vissi alveg að ég þyrfti nauðsynlega á sjúkraþjálfuninni að halda en ég var ekki viss um hvort iðjuþjálfunin væri nokkuð fyrir mig. Ég held að mér hafi fundist þetta vera hálfgert dútl sem ég hefði ekki lengur áhuga á þrátt fyrir að hafa áður fyrr haft gaman af þvi að mála og búa til hluti. I dag þá sé ég hvað ég hafði gjörsamlega rangt fyrir mér og vanmat starfið sem er unnið þar.

Ég held ég muni aldrei geta þakkað nógsamlega öllu þessu yndislega fólki sem vinnur á endurhæfingardeildinni fyrir það sem það hefur gert fyrir mig til að hjálpa mér til að komast aftur út í lifið. Ég dáist að starfi þess og eldmóði við þröngar aðstæður en um leið svíður mér sárt að sjá hvað fólki er skorinn þröngur stakkur og hvað starf þess er oft vanmetið.

Það sem endurhæfing hefur upp á að bjóða: Iðjuþjálfun: -Einstaklingsviðtöl -Listasmiðjur -Fræðslu og sjálfsstyrkingarnámskeið Sjúkraþjálfun: -Einstaklingstimar/ sogæðameðferð -Hópleikfimi -Vatnsleikfimi (Grensás) -Gönguhópar

Hólmfríöur Kr. Agnarsdóttir 45 ára, Grafarvogi

Það fyrsta sem mér datt i hug með iðjuþjálfunina var einhvers konar föndur en núna merkir þetta mun meira en það. Núna merkir iðjuþjálfun félagsskap og skemmtilegt handverk. Það fylgir því ákveðið frelsi að vera með fólki þar sem maður getur látið allt flakka og þarf ekki að passa hvað maður segir varðandi veikindin og annað.

Fólkið sem skiptir máli Ég var mest í tréútskurði og fannst það ofboðslega gefandi og skemmtilegt. Ég var líka í Listasmiðjunni og prófaði meðal annars að mála myndir með akrillitum sem var rosalega

gaman. Sjálfsstyrkingarnámskeiðið fannst mér einnig frábært og mjög nauðsynlegt.

Félagsskapurinn og vináttan sem varð til á námskeiðinu og eftir það er alveg ómetanlegt og gaman að segja frá því að við höldum ennþá hópinn. Sjúkraþjálfunin hefur einnig mjög mikið að segja þvi að hún byggir bæði upp þrek og úthald og ekki veitti af i mínu tilfelli. Ég var líka með svo frábæran sjúkraþjálfara.

Bjargaði geðheilsunni Iðjuþjálfunin hjálpaði mér félagslega og að rífa mig upp andlega. Það er trúlega alltaf hægt að breyta og bæta en ég var rosalega ánægð

með allt og mér finnst unnið kraftaverk þarna hjá Ernu á hverjum degi. Ef ég ætti að breyta einhverju held ég að það þyrfti að stækka aðstöðuna svo að allir kæmust að sem þurfa og vilja. Mér finnst að þetta ætti að vera fastur liður fyrir alla sem þurfa að ganga i gegnum meðferð. Það væri því kannski betra að ná þessari starfsemi út af sjúkrahúsinu og í annað umhverfi en þó þannig að það yrði ekki dýrara svo að allir ættu þess kost að koma og vera með. Að geta verið með í þessu frábæra starfi sem fer fram i iðju- og sjúkraþjálfuninni var alveg ómetanlegt fyrir mig og ég held að það hafi hreinlega bjargað geðheilsu minni.

1 9

min a sjöhundruð „ x , þúsundg rilljón W milljónir Hvað hefur þú gert til að tryggja afkomu þína og þinna nánustu íframtíðinni?

Lífís söfnunarlíftrygging er með betri ávöxtunarmöguleikum fyrir þinn sparnað.

Síðastliðið ár hefur ávöxtun s öfnunarleiða verið 1 3 - 2 0 % * og hún er 8,5-10% á ári síðustu 6 árin. Sýndu fyrirhyggju og byrjaðu að spara! Þú sparar reg luleg a en ert jafnframt með líftryggingu. Þú getur valið um að fjárf esta í íslenskum og erlendum hlutabréf um og skuldabréfum ígegnum Lífís sjóðina sem ávaxtaðir eru ísamvinnu við KB banka.

• Lág markssöfnun er aðeins 3.000 kr. á mánuðl.

• 4 söfnunarleiðir og Lfflfna sem færir viðskiptavini sjálfkrafa á milli söfnunarleiða.

Söfnun er greidd út í einu lagi að loknum samningstíma.

•

mm

Tryggðu afkomu þína og þinna nánus tu í framtíðinni, Lífís því fyrr því betra! Útgefandi Lífístrygginga er Líftryggingafélag íslands.

^%

Lífís/Vátryggingafélag íslands Ármúla 3 ■ 108 Reykjavík ■ Þjónustuver 560 5000 www.lifis.is

%\

'9/d

<5d

ðve.xtun.

AVh<*

seW

'ortíð þarf ekki aö vera -ití

O^

^ Va«»

.«?•

**