Durf toch nieuwsgierig te zijn

Bert Wooning:

‘Durf toch nieuwsgierig te zijn!’

In Paraguay was hij leider van een seminarie, schooldirecteur, overste en pastoor van een parochie zo groot als Noord-Brabant. In de Haagse Schilderswijk werkte hij als taaldocent in multicultureel Nederland. Nu is Bert Wooning (1938) overste van de SVD, de missiecongregatie waaruit Kontakt der Kontinenten voortkwam. ‘We hebben het hard nodig: een plaats waar het vreemde niet vreemd blijft.’

‘Van 1950 tot 1956 studeerde ik in het missiehuis in Soesterberg, het latere Kontakt der Kontinenten. Ik heb er een goede opleiding gehad, verschillende van onze docenten liepen voorop in de pedagogische en missionaire vernieuwingen van die tijd. Daarna studeerde ik in Deurne, België en Teteringen. In 1965 werd ik als missionaris naar Paraguay uitgezonden. Ik werd meteen in het diepe gegooid. Dat was het missionarissenbestaan: dóe het maar. Ik vond het eerst niet gemakkelijk, maar het was vooral een avontuur waarin ik steeds meer van mezelf kon ontdekken. Opeens moest ik leidinggeven, lesgeven, mensen begeleiden in een andere taal. Opeens was ik regisseur van een toneelstuk, directeur van een landbouwschool, of pastoor van een enorm groot en afgelegen gebied.

Ik heb in al mijn functies veel voor mensen kunnen betekenen. Ik genoot ervan en wilde tot mijn dood in Paraguay blijven. Maar vanwege een oogziekte kreeg ik het advies tijdelijk terug te gaan naar Nederland. In 2001 ging ik in de Haagse Schilderswijk wonen en werken. De overgang was heel moeilijk. Ik miste Paraguay, de mensen, de warmte, de gastvrijheid – en eerlijk gezegd ook het aanzien. Daar wás ik iemand, ik werd gehoord. Hier was ik “zo’n ouwe”, een man zonder een duidelijke taak en met een vrijwel lege agenda. Ook dat vond ik moeilijk. Aantrekkelijk was wel dat er in de Schilderswijk zo’n tachtig nationaliteiten vertegenwoordigd waren. Eerst werd ik raar aangekeken – wat doet die ouwe witte man hier? – maar toen ik taalles ging geven bij het Wereldvenster kwam ik met veel mensen in contact. Ik ben sindsdien nog twee jaar teruggeweest naar Paraguay om daar te werken, maar uiteindelijk besloot ik toch dat mijn taak hier lag: in mijn vaderland, tussen de migranten en vluchtelingen. In 2010 ben ik gekozen tot overste van onze kleiner en ouder wordende congregatie in Nederland en België. In al die jaren ben ik regelmatig in het Kontakt der Kontinenten geweest, vooral voor de cursussen voor missionarissen. Dat was heel vruchtbaar: even een stap achteruit doen om na te denken over culturele communicatie en de maatschappelijke problemen die ik in de missie tegenkwam. Het scherpte mijn blik voor mijn eigen situatie en gaf me een breder zicht op andere delen van de wereld.

Ik vind het niet gemakkelijk om te zeggen, maar ik vind Nederland bekrompen geworden. Ons land had altijd veel belangstelling voor de wereld. Ik mis nu de nieuwsgierigheid. Het lijkt alsof alle discussies over integratie erop gericht zijn om het vreemde vreemd te houden en het eigene eigen. Dat leidt tot verharding, afstand en vervreemding tussen mensen en groepen. Op den duur is dat funest voor een samenleving. Als SVD zijn wij blij dat we met het Kontakt der Kontinenten indertijd een plek hebben geschapen waar nieuwsgierigheid bestaat naar de wereld en naar “het andere”. We moeten daar niet naïef optimistisch over zijn, maar we moeten wel durven bouwen aan de samenleving van samen, dat hebben we hard nodig.’