Klasse Magazine
Interview
Elke leraar onderzoeker Tekst Leen Leemans Beeld Boumediene Belbachir
Ben jij een onderzoeker? Veel leraren zullen bij die vraag even de wenkbrauwen fronsen. Toch is ‘onderzoeken en innoveren’ een van de tien basiscompetenties die lera ren moeten bezitten. Onderzoeker Vicky Willegems en promotor Nadine Engels vertellen hoe je werk maakt van eenvoudig praktijkgericht onderzoek en hoe stagiairs je daarbij kunnen helpen.
Vicky, jij heb de lerarenopleiding gevolgd. Ben jij opgeleid om onderzoek te doen in de klas? Vicky Willegems: “Tien jaar geleden zag de lerarenopleiding er nog helemaal anders uit. Mijn klasmentor begeleidde me goed, maar ik heb mijn stages vooral ervaren als ‘ik heb een klas, ik doe mijn deur toe’. Toen ik afstudeerde, had ik geen zicht op het school beleid of op de bredere taak van leraren.” “Pas tijdens mijn master Onderwijskunde ontdekte ik dat ‘onderzoeken’ een basiscompetentie is. Ik zag leraren dat nooit doen en daarom betekende het niets voor mij. De overheid verwacht dat leraren innovators en onderzoekers zijn, maar ze identificeren zich zelf niet met die rol.” Hoe komt het dat die rol zo in de verdrukking blijft? Nadine Engels: “Meestal zijn scholen enkel de plek waar onderzoekers data halen. Daarna doen die er iets mee en als de school feedback krijgt, zijn die gege-
46
vens niet meteen bruikbaar. Ofwel speelt het onderzoek niet in op problemen waar de school op dat moment mee worstelt, ofwel heeft de school de vaardigheden niet om operationele doelstellingen uit die feedback te halen.” “Dat wetenschappelijk onderzoek op een hoger niveau is nuttig, maar scholen kunnen de algemene kennis uit onderzoeksartikels niet zomaar omzetten naar de praktijk. Daar is oefening voor nodig: een heen-en-weer tussen de theorie en wat er gebeurt in hun school. Daarom is praktijkgericht onderzoek belangrijk.” Vicky Willegems: “Praktijkgericht onderzoek betekent jezelf de vraag stellen: ‘Wat hebben mijn leerlingen nodig om beter te leren?’ Daarna definieer je je onderzoeksvraag. Waar lopen we tegenaan? Wat willen we te weten komen? Je school raadpleegt informatie uit vragenlijsten en peilingstoetsen, maar daarnaast verzamel je data in de klas via focusgroepen met leerlingen of door te observeren hoe de interactie in de klas verloopt. Dan zoek je uit welke literatuur en praktijkvoorbeelden je lesaanpak kunnen inspireren. Want je
