Рӯзномаи Хатлон шумораи №24-30.04.2021

Дар ин шумора:

Ихтирои Ҷумъа, 30 апрели соли 2021, №24 (3313) аспиранти тоҷик дар Россия

Кӯлоб. Вакансиякунонӣ оғоз гардид

То тавонӣ, «Хатлон» дӯстонро гумРузномаи макун...

2

3

Соли 90-уми нашр

1

Дар масири Истиқлол @ruznomai_khatlon khatlon.tj@mail.ru

@ruznomai_khatlon

-

ХАТЛОН Саҳ.

Тоҷикистон, ба пеш!

ХАТЛОН Соли 90-уми нашр

4

№24 (3313), 30.04.2021

j t . a m o n z u r n o www.khatl

Нашрияи мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии вилояти Хатлон

Қадршиносӣ

Беҳтарин муассисаи тиббӣ кадом аст?

Гулпарвар ва боғи фароғатии беҳтарини Хатлон муайян шуданд Тибқи хулосаи Комиссияи озмуни вилоятии “Сайри гули лола” ғолибон аз рӯйи 10 номинатсия муайян гардиданд. Ба ғолибон дар маросими тантанавӣ аз ҷониби раиси вилояти Хатлон Қурбон Ҳакимзода дипломҳои дараҷаи 1,2,3 ва вимпелҳо тақдим гардид. Озмуни мазкур бо мақсади таъмини иҷрои Амри Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 13 декабри соли 2018, №АП-1140 «Ҷадвали баргузории фестивал, намоиш, ид ва озмунҳои анъана ва ҳунарҳои мардумӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои солҳои 2019-2021» ва қарори раиси вилояти Хатлон аз 28 феврали соли 2020, №71 баргузор шуд. Идораи рӯзномаи “Хатлон” ғолибонро муаррифӣ мекунад: “Гулпарвари беҳтарин”: Давлатзода Тоҷиддин Шамсиддин, директори корхонаи фаръии давлатии ниҳолпарварӣ ва кабудизоркунии шаҳри Бохтар. “Боғи фарҳангӣ-фароғатии беҳтарин”: Боғи марказии фароғатии Хуррамшаҳри ноҳияи Данғара. “Гулгашт ва хиёбони беҳтарин”: гулгашти Фурудгоҳи байналмилалии шаҳри Кӯлоб.

“Маҳаллаи беҳтарин”: маҳаллаи Ваҳдати шаҳри Бохтар. “Деҳаи беҳтарин”: деҳаи Андароби Ҷамоати деҳоти «Зарбдор»-и шаҳри Кӯлоб. “Ҷамоати деҳоти беҳтарин”: Ҷамоати деҳоти «Заргар»-и ноҳияи Кӯшониён. “Ҷамоати шаҳраки беҳтарин”: шаҳраки «Ёвон»-и ноҳияи Ёвон. “Ноҳияи беҳтарин”: ноҳияи Данғара. “Шаҳри беҳтарин”: шаҳри Бохтар. “Идора ва муассисаи беҳтарин”: Сарраёсати молияи вилояти Хатлон, Раёсати ҷавонон ва варзиши вилояти Хатлон, Фурудгоҳи байналмилалии шаҳри Бохтар, Донишгоҳи давлатии Бохтар ба номи Носири Хусрав, Донишгоҳи давлатии Кӯлоб ба номи Абӯабдуллоҳи Рӯдакӣ, Маркази назорати давлатии санитарию эпидемиологии вилоят, Маркази кумаки аввалияи тиббию санитарии шаҳри Бохтар.

Асрори ғолибияти дукарата Мусоҳибаи ихтисосии рӯзномаи “Хатлон” бо барандаи Ҷоизаи раиси вилояти Хатлон дар номинатсияи “Беҳтарин дастоварди соҳаи тиб” дар соли 2021, сардухтури Беморхонаи бемориҳои чашми вилояти Хатлон Фурқат Имомов.

- Тавре иттилоъ дорем, Шумо ду маротиба ғолиби озмуни «Беҳтарин дастоварди соҳаи тибби Хатлон» гардидаед. Сирри ин муваффақиятҳо дар чист?

- Асоси муваффақиятҳои худро дар омӯзишҳои шабонарӯзӣ, ҷустуҷӯи навгониҳои соҳаи тиб медонам. Зеро маҳз ин боис гардид, ки дар соҳаи интихобнамудаам қадамҳои устувори худро гузорам. Дар заминаи омӯзишҳои ҳаррӯза тавонистем, ки дар табобати чашм якчанд навовариҳоро рӯйи кор биорем. Масалан, соли 2019 як шакли навтарини ҷарроҳиро ихтироъ намудем ва барои фаъолияти он патент гирифтем, ки бо ин патент на танҳо

дар беморхонаи бемориҳои чашм, балки дар ҳудуди вилояти Хатлон ҳамаи духтурон имкони гузаронидани чунин ҷарроҳиро пайдо карданд. Барои ин дастовардам дар ҳузури Сарвазири мамлакат Қоҳир Расулзода ва раиси вилояти Хатлон Қурбон Ҳакимзода ба ман Ҷоиза супорида шуд, ки ин бамаротиб маро ҳавасманд ва дилбанди соҳаи тиб кард. Соли 2020 низ як усули навтарини ҷарроҳии чашмро ихтироъ кардам. Ин навовариамро ба инобат гирифта, дар озмуни имсолаи «Беҳтарин дастоварди соҳаи тибби Хатлон» маро бо Ҷоизаи раиси вилояти Хатлон сарфароз гардониданд.

Бо мақсади дастгирӣ ва ҳавасмандии кормандони соҳаи тиб, рушду нумӯъ ва таъмини хизматрасонии босифати тиббӣ ба аҳолӣ, тибқи қарори раиси вилояти Хатлон аз 15 феврали соли 2019, №45, имсол низ озмунҳои вилоятии «Беҳтарин муассисаи тиббии сол», «Беҳтарин табиби сол», «Беҳтарин корманди миёнаи тиббии сол» ва «Беҳтарин дастоварди соҳаи тиб дар вилоят» баргузор ва натиҷагирӣ карда шуд. Дар маросими эълони барандагони ин ҷоизаҳо раиси вилояти Хатлон Қурбон Ҳакимзода ба ҳар яке аз ғолибон Шаҳодатнома ва 5000 сомонӣ мукофотпулӣ тақдим намуд. “Беҳтарин муассисаи тиббии сол” дар соли 2020 - беморхонаи марказии ноҳияи Балҷувон. “Беҳтарин табиби сол” - Имомов Абдусалом, табиби Маркази ташхисию табобатии мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии вилояти Хатлон “Беҳтарин дастоварди соҳаи тиб дар вилоят” - Имомов Фурқат, директори Беморхонаи бемориҳои чашми вилояти Хатлон аз рӯйи ихтирои “Тарзи табобати омехтаи омосҳои варидҳои кавернозии косахонаи сар, мавқеи ҷоғу рӯй ва гардан”. “Беҳтарин корманди миёнаи тиббии сол” – Камолова Нозбону, ҳамшираи шуъбаи бемориҳои сироятии Беморхонаи клиникии вилоятии ба номи Бӯрӣ Воҳидов, Нурматова Заррина, ҳамшираи калони Маркази саломатии деҳоти Пахтакори ноҳияи Панҷ, Ҳакимова Хуҷамо, сарпарастори шуъбаи 2-юми Маркази саломатии ноҳияи Восеъ.

- Дар бораи навоварии охиринатон, ки боиси ғолибият дар озмуни имсола гардид, маълумот медодед. Барои ихтирооти соли 2020 дар соли 2021 патенти нав гирифтем, ки дар он барои гузаронидани усули нави ҷарроҳӣ иҷозат дода шудааст. Ин усули нави ҷарроҳиро дар якҷоягӣ бо професорони соҳаи саратоншиносӣ, ҷарроҳии ҷоғу рӯй ва стоматологӣ таҷриба намудем. Бояд гуфт, ки дар организми инсон омосҳои хушсифати рагӣ мавҷуд аст, ки онро гемангиома меноманд. Ҳангоми пайдошавии гемангиома, ин омосро бо усули нави ҷарроҳӣ гирифта мешавад.

- Дар беморхона боз чӣ навгониҳо доред, ки аз солҳои қаблӣ фарқ мекунад?

- Солҳои пеш бо сабаби набудани таҷҳизоти тиббии соҳаи чашм ҷарроҳӣ карда наметавонистем ва соли ҷорӣ бо дастгирии раиси вилояти Хатлон Қурбон Ҳакимзода беморхонаи мо бо таҷҳизоти наву замонавие таъмин гардид, ки дар гузаронидани ҷарроҳиҳои гуногуни шакли нав истифода карда мешаванд. Хусусан, ҷарроҳие, ки бо гузаронидани адасаи сунъӣ (линза) ба роҳ монда мешавад.

- Омӯзиш ва такмилёбии Шумо дар ин соҳа аз куҷо оғоз шуд?

- Соли 2010–ум Донишгоҳи давлатии тиббии Тоҷикистон ба номи Абӯалӣ ибни Синоро хатм намуда, барои таҷрибаомӯзӣ ба беморхонаи бемориҳои чашми вилояти Хатлон омадам. Як сол дар ин беморхона таҷрибаомӯзиро гузашта, пас аз ин бо роҳхати Вазорати тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар беморхонаи ноҳияи Кӯшониён ба сифати духтури чашм кор кардам. Соли 2015 ба сифати сардухтури беморхонаи бемориҳои чашми вилояти Хатлон таъйин гардидам. Барои такмили касбӣ ёфтан дар конференсияҳои байналмилалӣ ва семинарҳои омӯзишӣ иштирок карда, дониши касбии худро сайқал дода истодаам. Хусусан, дар Пажӯҳишгоҳи илмию тадқиқотии шаҳри Уфаи Ҷумҳурии Бошқирдистони Федератсияи Россия 3 маротиба аз курси так-

Олимону донишҷӯён ҳам стипендияи раиси вилоятро мегиранд Барои 60 нафар олимони эҷодкор ва 60 нафар донишҷӯёну хонандагони аълохони муассисаҳои таҳсилоти олӣ, миёна ва ибтидоии касбии вилояти Хатлон дар соли 2021 стипендияи махсуси раиси вилояти Хатлон таъсис дода шудааст. Тавре ки аз шуъбаи рушди иҷтимоӣ ва робита бо ҷомеаи дастгоҳи раиси вилоят ба рӯзномаи “Хатлон” иттилоъ доданд, дар асоси қарори тоза ба тасвибрасидаи раиси вилоят таҳти №121, ба олимони эҷодкор ҳар моҳ дар ҳаҷми 250 сомонӣ ва ба донишҷӯён 100 сомонӣ стипендияи моҳона муқаррар гардидааст. Бо ин мақсад аз буҷети вилоятӣ дар умум 252 ҳазор сомонӣ ихтисос дода шудааст.

Дар хоҷагиҳои кишоварзӣ чӣ қадар гандуму пахта кишт шудааст? Дар хоҷагиҳои кишоварзии вилояти Хатлон ҷараёни кишти зироатҳо дар марҳилаи анҷомёбӣ қарор дошта, то имрӯз дар майдони беш аз 304 ҳазор гектар кишт гузаронида шудааст. Ин нишондиҳанда 98,2 фоизро ташкил дода, дар қиёс нисбати ҳамин давраи соли гузашта наздик ба 10 ҳазор гектар зиёд мебошад. Аз масоҳати умумии кишт майдони ғалладонагиҳо 128 ҳазор гектар (гандум 113160 га, аз он обӣ 38460 га, ҷав 8570 га, ҷуворимакка барои дон 4132 га ва дигар ғалладонагиҳо 1987 га ), зироатҳои техникӣ 131 ҳазор гектар (пахта 122140 га, зағир 5072 га, дигар техникӣ 3531 га), картошка 5929 гектар, сабзавот 19,7 ҳазор гектар (аз он пиёз 10,3 ҳазор гектар, сабзӣ 2092 гектар), полезиҳо 10,4 ҳазор гектар, қулфинай 400 гектар ва зироатҳои хӯроки чорво 9,3 ҳазор гектарро фаро мегирад.

Гардиши савдои хориҷии вилоят 15,5% бештар шудааст Гардиши савдои хориҷии вилояти Хатлон дар семоҳаи якуми соли ҷорӣ 105 миллион доллари амрикоӣ ҳисоб шуда, нисбати ҳамин давраи соли гузашта 15,5% афзоиш ёфтааст. Тавре ки аз Раёсати рушди иқтисод ва савдои вилоят ба рӯзномаи “Хатлон” маълумот доданд, аз ҷумла содироти мол ба 36,1 миллион ва воридот ба 68,9 миллион доллари ИМА расидааст. Нишондиҳандаҳои гардиши мол 2 миллиарду 151,6 миллион сомонӣ ва ҳаҷми хизматрасонии пулакӣ ба 535,5 миллион сомонӣ баробар гашта, мутаносибан 136,5 ва 102,6-фоизӣ таъмин гардид. Барои рушди соҳаҳои иҷтимоиву иқтисодии вилоят 35 лоиҳаи давлатии сармоягузорӣ ба маблағи 480,6 млн. доллари амрикоӣ амалӣ шуда, ба соҳаҳои иқтисодиёти вилоят беш аз 1,56 млрд. доллари амрикоӣ сармояи хориҷӣ, аз ҷумла 1,35 млрд. доллар сармояи мустақими хориҷӣ, ҷалб шудааст.

мили ихтисос гузаштам.

- Сабаби аслии ба ин соҳа омаданатон чист?

- Сабаби аслии ба ин соҳа омаданам падарам мебошад. Ман дар оилаи табиб ба дунё омада, ба камол расидаам ва ин касбро дӯст доштаам. Падарам гуфт: «Дар дунё духтур хеле зиёд аст. Махсусан, солҳои охир нафароне, ки дар ин соҳа таҳсилу фаъолият кардан мехоҳанд, шумораашон бамаротиб бештар мегардад, аммо табиби асил, табибе, ки сидқан ба ин касб содиқ буда метавонаду онро самимӣ дӯст медорад ва ба он завқ дошта бошад, кам аст. Ту аз ҷумлаи нафароне бош, ки бо шавқу завқи беандоза касби худро дӯст дорӣ ва ба омӯзишҳои пайдарпай дода шавӣ». Ин панди падар дар ҳаёти ман таъсири баланд гузошт ва асоси муваффақиятҳоям гашт.

- Дар баробари кори табобатӣ оё ба тадқиқоти илмӣ ҳам машғул ҳастед?

- Оре. Мавзӯи рисолаи номзадиам «Хусусиятҳои аломат, ташхис ва табобати омосҳои ягона ва аввалияву сершумори пӯсти минтақаи чашм» мебошад. Дар ин мавзӯъ мақолаҳои зиёде ба нашр расонидам. Ҳоло ба омӯзиш ва таҳлилҳои илмӣ машғул ҳастам ва итминон дорам, ки ба наздикӣ диссертатсияамро ҳимоя мекунам.

- Чӣ нақшаҳо доред?

- Дар нақша ҳаст, ки давоми соли 2021 ҷиҳати беҳтаргардии сифати хизматрасонии тиббӣ навовариҳои дигарро рӯйи кор биёрам. Ба Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ва ба раиси вилояти вилояти Хатлон Қурбон Ҳакимзода изҳори миннатдорӣ мекунам, ки барои мо - ҷавонон имконияти фарохро муҳайё сохтанд ва дастгириҳои пайваста мекунанд. Мо - ҷавонон ҳам дар навбати худ талош мекунем, ки ба ҳамаи ин ғамхорӣ ва дастгириҳо сазовор буда, чун ворисони муваффақи Синои бузург дар рушди соҳаи тиб нақши созгор гузошта, навгониҳои тоза ба тозаро рӯйи кор биорем. Мусоҳиб С. АЗИЗЗОДА

120 ҳазор тонна маҳсулоти кишоварзӣ содирот мешавад Масоҳати гармхонаҳои вилояти Хатлон зиёда аз 810 гектарро ташкил мекунад. Тибқи маълумотҳои фаврӣ, то имрӯз зиёда аз 1950 тонна маҳсулот, аз ҷумла 700 тонна бодиринг, 500 тонна помидор ва 750 тонна дигар намуди сабзавот истеҳсол гардида, ҷамъоварии ҳосили гармхонаҳо идома дорад. Баробари ин, дар вилояти Хатлон ҷамъоварии ҳосили дигар анвои маҳсулоти барвақтӣ, аз ҷумла караму гулкарам, лаблабу, гелос, қулфинай, картошка ва пиёз низ оғоз ёфта, ба бозорҳои истеъмолии тамоми минтақаҳои ҷумҳурӣ пешниҳод гардида истодааст. Ҳамчунин, нишондиҳандаҳои содироти маҳсулоти кишоварзӣ афзоиш ёфта, то 28 апрели соли ҷорӣ 9621 тонна маҳсулот, аз ҷумла 9404 тонна пиёз аз вилоят содирот карда шуд, ки дар муқоиса нисбати ҳамин давраи соли гузашта ҳамагӣ 2267 тонна ва содироти пиёз бошад, 2152 тонна зиёд мебошад. То охири сол пешбинӣ гардидааст, ки содироти маҳсулоти кишоварзӣ ба 120 ҳазор тонна, аз ҷумла пиёз ба 90 ҳазор тонна расонида шавад.

Дар вилоят 261 коргоҳ бунёд ёфт Дар доираи амалигардонии нақшаи чорабиниҳо оид ба ҷашни 30-солагии Истиқлолияти давлатӣ дар вилоят 261 корхонаю коргоҳ таъсис дода шуда, ҷиҳати татбиқи ҳадафи чоруми миллӣ дар 3 моҳи соли ҷорӣ 7 корхонаи истеҳсолӣ бо 74 ҷойи кории нав таъсис ёфтааст. Зимни тасдиқи ин хабар дар шуъбаи энергетика ва саноати дастгоҳи раиси вилоят иттилоъ доданд, ки мутобиқи нақша дар корхонаҳои истеҳсолии вилоят ин мавсим дӯхти 389,8 ҳазор ҷуфт либоси мактабӣ пешбинӣ шудааст. Байни корхонаҳои дӯзандагии вилоят ва муассисаҳои таълимии шаҳру ноҳияҳо ба миқдори 384,8 ҳазор ҷуфт (99%) шартномабандӣ сурат гирифта, аллакай 15 ҳазор адад либос дастрас шудааст.

Хабарҳои бештар дар WWW. KHATLON-RUZNOMA.TJ Шанбе, 01.05.2021

Якшанбе, 02.05.2021

Душанбе, 03.05.2021

Шабона +15 +17 С

Шабона +16 +18 С

Шабона +15 +170 С

Рӯзона +34 +360 С

Рӯзона +33 +350 С

Рӯзона +34 +360 С

0

0

Манбаъ: www.meteo.tj

2

ХАТЛОН Соли 90-уми нашр

Рузномаи «Хатлон»

@ruznomai_khatlon

@ruznomai_khatlon

khatlon.tj@mail.ru

3 май-Рӯзи байналмилалии озодии матбуот

Дидгоҳи хос

Шарофат Худойдодова, дотсенти кафедраи журналистикаи ДДК ба номи А. Рӯдакӣ Тавре маълум аст, расман Конститутсия ва қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон озодии сухан, матбуот ва ҳуқуқи истифодаи воситаҳои ахборро кафолат медиҳанд. Дар ин росто, имконияти истифодаи васеъи шабакаҳои иҷтимоӣ, минбару рубрикаҳои матбуоти даврӣ ва воситаҳои электронии ахбор, ки ба ҳар як проблемаи мардум расидагӣ доранд, нишони возеҳи озодии сухан дар Ҷумҳурии Тоҷикистон аст. Албатта, дар баъзан маврид вокуниши мансабдорон худсафедкуниро мемонад, вале журналистон аз мавқеи худ озодона матлаби таҳлилию танқидӣ пешниҳод менамоянд. Ба андешаи ман, агар иттифоқан дар ин ё он маводи интиқодӣ инъикоси ягон мушкилот маҳдуд ё сарфи назар карда шавад, фақат ва фақат бо дарназардошти манфиатҳои миллӣ мебошад, ки ин ҳолат дар моддаи 6-и Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи матбуоти даврӣ ва дигар воситаҳои ахбори омма” дарҷ гардидааст, ки тибқи он нашри маводи барангезандаи кинаву адоват ва ба сиёсати ҳукумат таҳдидомезу хатарзо манъ карда шудааст. Дар охир, як чизро таъкид карданӣ ҳастам, ки “ҳар сухан ҷоеву ҳар нукта мақоме дорад” ва ҳар он чиз ки аз меъёр гузашт, ба ифрот бурда мерасонад. Яъне, ҳар қадар ки имрӯз озодии сухан побарҷост, аз ин ҳолат душманону бадхоҳони миллат барои мақсадҳои муғризонаи хеш аз шабакаҳои иҷтимоӣ истифода мебаранд. Бинобар ин, аз шаҳрвандон даъват ба амал оварданӣ ҳастам, ки бо зиракиву ҳушёрӣ, баҳри ҳифзи манфиатҳои миллӣ, дастовардҳои Истиқлолияти давлатӣ ва ваҳдату суботи кишвар ба сафсатагӯиҳои мухолифон дода нашаванд. Ба ҷомеаи журналистон таманнои онро дорам, ки бо сухани созанда, касбияти баланд, бо саводнокии комили расонаию иттилоотӣ, ки талаботи замони муосир аст, дар ташаккули афкори солими шаҳрвандон саҳмгузор бошанд.

Умар КАМОЛ, директори телевизиони мустақили “Қӯрғонтеппа” Мо баъзан вақт байни озодии баён-туҳмат, озодии баён-таҳқир сарҳад гузошта наметавонем. Вақте озодии сухан мегӯем, ин маънои онро дорад, ки фикру андешаҳоро нисбати ин ё он мавзӯъ баён мекунем. Вале ба иззати нафси як нафар расидан ё ба ҳаёти шахсиаш дахолат кардан ин озодии баён нест. Баъзе журналистон аз озодии сухан сӯйистифода мекунанд, баъзеи дигарашон баръакс, худсонсур намуда, аз инъикоси мавзӯъҳои мубрам худдорӣ месозанд. Журналистикаи муосир аз журналистикаи давраи Шӯравӣ фарқи калон дорад. Дар давраҳои Шӯравӣ ҳар як маводи таҳлиливу танқидие, ки чоп мешуд, фавран ба он вокуниш нишон медоданд ва нисбати ҳамон корхона ё шахсият чораҳои зарурӣ меандешиданд. Ин чиз дар даврае, ки мо умр ба сар мебарем, ҳаст, аммо на ба он сатҳе, ки мо мехоҳем. Як чизи нигаронкунанда дар байни журналистон ҳаст, ки вақте як нафар маводи таҳлилӣ дар бораи ин ё он мавзӯъ дар ВАО чоп ё ба эфир пахш кунад, пагоҳ мебинед, ки як ҳамкасби дигараш ҳамон маводро ба таври мусбат нашр мекунад. Ин чиз як каме ҳамраъйии касбии журналистонро коста мекунад.

Қурбоналӣ ҚУРБОНОВ, директори филиали Муассисаи давлатии телевизиони “Сафина” дар вилояти Хатлон Дар муқоиса ба солҳои қаблӣ, озодандешӣ дар аксари расонаҳои хабарии чопию интернетӣ, радиову телевизион мушоҳида карда мешавад. Хусусан, тавассути шабакаи телевизионие, ки дар он алъон кор мекунам, маводҳои таҳлилӣ нисбати дигар расонаҳои давлатӣ бештар рӯйи эфир мебароянд. Аммо то ҳанӯз, баъзе роҳбарони идораву муассисаҳо барои ҳазми маводҳои таҳлиливу танқидӣ омода нестанд. Ҳарчанд аҳли ҷомеа ташнаи чунин барномаву гузоришҳои рӯзмарраанд. Аз тарафи дигар, сатҳи касбият, қонундонии бархе аз рӯзноманигорон ва шароити иқтисодии соҳаи ВАО на ба он дараҷае аст, ки дар чунин ҳолатҳои ғайричашмдошту баҳсбарангез барои дифои ҳуқуқу озодиҳои худу дигарон талош карда тавонанд. Ба ҳар сурат, озодии баён дар доираи чаҳорчӯбаи муайян ҳаст. Ҳақиқатнигориву озодбаёниро дӯст медорам ва дар кори ҳамарӯзаи хеш истифода мебарам. Асос озодии суханро танҳо барои созандагӣ ба кор бояд бурд, на барои сӯзандагӣ.

Сайраҳмон НАЗРИЕВ, хабарнигори Агентии иттилоотии «Азия-Плюс» Озодии баён аслан нисбӣ баҳогузорӣ мешавад. Озодии сухан ҳаст ва мо то ҷое дар маводҳоямон истифода мекунем. Ба фикри ман, мансабдорон бояд матбуотро ҳамчун оинаи фаъолияти хеш истифода баранд. Бубинед, саҳар пеш аз он ки аз хона мебароӣ, ҳатман, худро дар оина мебинӣ, ки мӯйи сар ё гиребон дуруст бошад. Матбуот ҳамин оина аст, ки ҷое камбудии худро мебинию онро ислоҳ мекунӣ ва ин сабаби пешрафти корашон хоҳад шуд. Бояд гуфт, ки фишор болои матбуот ҳамеша бар зарари миллату давлат аст. Аз ҳамкорӣ ва дастгирии матбуот, чӣ давлатӣ ва чӣ хусусӣ, давлату ҷомеа рушд мекунанд.

Ҷумъа, 30 апрели соли 2021, №24 (3313)

Ифтихори мо

Ихтирои аспиранти тоҷик дар Россия Аспиранти Донишгоҳи давлатии Урали Ҷанубӣ (ДДУҶ) аз Тоҷикистон барои корхонаи қубурбарории шаҳри Челябински Федератсияи Россия муҳаррики инноватсионӣ ихтироъ намуд.

Ҷонашро ба хатар гузошт, то дигареро наҷот диҳад

Муҳаррики инноватсиониро аспиранти ДДУҶ - зодаи шаҳри Нораки вилояти Хатлон, хатмкардаи муассисаи таълимии №1-и шаҳри Норак, хатмкардаи Донишкадаи энергетикии Тоҷикистон (ДЭТ) Қосимов Бахтиёр Исматуллоевич бо фармоиши корхонаи қубурбарории шаҳри Челябинск ихтироъ намуд ва ин ихтироъ асоси дифои диссертатсияи илмии ӯ гардид. Бахтиёр Қосимовро ҳамчун хатмкардаи болаёқат роҳбарияти ДЭТ барои таҳсил ба аспирантураи ДДУҶ равон карданд. Ҳамин тавр, Бахтиёр Қосимов баъди ҷаҳду талошҳои тӯлонӣ рисолаи илмии худро, ки ба коркард ва ихтирои муҳаррики пилгерӣ барои истеҳсол кардани қубурҳои бепайванд бахшида шудааст, дифоъ менамояд. Ин амали Бахтиёр Қосимов тибқи фармоиши ҶС “Корхонаи қубурсозии шаҳри Челябинск” сурат мегирад, чунки муҳаррике, ки корхона барои истеҳсоли қубурҳои бепайванд истифода мебарад, куҳнаю фарсуда гардидааст. Аспирант Бахтиёр Қосимов муҳаррики инноватсионие ихтироъ ва пешниҳод намуд, ки истифодабарии он нисбати муҳаррикҳои имрӯз амалкунанда якчанд маротиба арзонтар мебошад. Таркиби муҳаррики пешниҳодкардаи Бахтиёр Қосимов барои насбу васли статор ва ротораш таҷҳизоти гаронарзишро талаб на-

мекунад ва чунин амал то имрӯз дар олам корбаст нагардидааст. Барои лоиҳасозии ин муҳаррик барномаи махсус коркард гардида буд, ки аз зерсистемаи Синтез – муайянкунандаи геометрияи оптималӣ ва зерсистемаи Таҳлил, ки ҳамандоми муҳаррикро таҷассум менамояд, иборат аст. Дар ин ҷода истифодаи Суперкомпютери ДДУҶ ба Бахтиёр Қосимов кумак расонид. Инчунин лоиҳаҳои аспирантони кафедраи “Асосҳои назариявии электротехникӣ” Бахтиёр Қосимов ва ҳамкасбаш Дилшод Аминов, ба “шорт-саҳифа”-и лоиҳаҳои беҳтарин ворид шуда, ба дарёфти ҷойи аввал дар миёни иштирокчиёни озмун, ки аз кишварҳои гуногуни олам буданд, ноил шуданд. Бахтиёр Қосимов дорандаи ҷоизаи байналмилалии “Мавҷи тиллоӣ” ва ғолиби ҷоизаи байналмилалии VI озмуни “Энергетикаи хурд ва дастовардҳои бузург” мебошад, ки дар шаҳри Москваи Федератсияи Россия баргузор гардида буд. Азамат ЗАЙНИДДИНОВ, Норак

Таснифи Фирдавс УМАРОВ, «Хатлон»

Зафари Нуралӣ 14-уми июни соли 2000-ум дар деҳаи Гулистони Ҷамоати деҳоти “Сангтӯда”-и ноҳияи Данғара ба дунё омадааст. Дар идомаи суҳбат ҷавон чунин гуфт: “Ҳангоме ки ба назди ғарқшуда расидам, духтар об хӯрдаву беҳуш буд. Қариб буд, ки худам ҳам ғарқ шавам. Баъди чанд лаҳза тавонистам худ ва духтарро аз самти тезии об яктарафа созам. Ниҳоят, ӯро аз дохили наҳр баровардам. Кормандони мақомоти ҳифзи ҳуқуқ ба ман кумак намуданд. Баъди ӯро аз об баровардан кормандони “Ёрии таъҷилии тиббӣ” духтарро ба беморхона бурданд. Баъдан, хабар расид, ки сиҳат аст”.

Омилҳои қафомонии кишти пунбадона ва бурду бохти пахтакорон Аз даврони азхудкунии заминҳои водии Вахш то охири солҳои 1980-уми асри пешин, пахта ҳамчун маҳсулоти муҳими стратегӣ аз мавзӯъҳои асосӣ дар сархати ВАО кишвар буд. Ба хотири саҳми арзанда дар рушди соҳаи пахтакорӣ, баланд бардоштани ҳосилнокӣ ва иҷрои барзиёди нақшаҳои истеҳсолӣ даҳҳо нафар пешқадамони соҳа ба баландтарин унвони аҳди шӯравӣ - Қаҳрамони Меҳнати Сотсиалистӣ сарфароз гардонида шудаанд. Ҳамакнун бо гузаштан ба шакли нави хоҷагидорӣ ва соҳибихтиёрии саҳмдорон дар кишту парвариши зироатҳои кишоварзӣ, сол аз сол деҳқонони вилояти Хатлон аз кишти пунбадона дида, ба парвариши маҳсулоте таваҷҷуҳ доранд, ки аз он фоидаи бештар ба даст оваранд. Бинобар маълумотҳои фаврии Сарраёсати кишоварзии вилояти Хатлон, то 29-уми апрели соли ҷорӣ дурнамои кишти пахта дар вилоят 98,2% иҷро гардидааст. Гарчанде нисбат ба ҳамин давраи соли гузашта, кишти пахта дар вилоят 9341 гектар зиёд бошад ҳам, аммо дар ҷаласаи охири раиси вилоят аз қафо мондани маъракаи кишти пунбадона дар баъзе ноҳияҳо изҳори нигаронӣ карда шуд. Зеро сари вақт нагузаронидани кишти пунбадона ба ҳосилнокии он ва сифати пахтаи истеҳсолшуда таъсири манфӣ хоҳад расонид. Мутаассифона, ба обу ҳавои муосиди имсола нигоҳ накарда, то охири моҳи апрели соли 2021

ноҳияҳои Дӯстӣ, Қубодиён, Вахш, Кӯлоб ва Ҷайҳун дурнамои кишти пунбадонаро иҷро накардаанд. Ин дар ҳолест, ки бо назардошти мавқеи ҷуғрофӣ ва таркиби хоки заминҳои кишоварзиашон кишти пунбадона дар ноҳияҳои Қубодиён ва баъдан, Ҷайҳуну Вахш барвақттар оғоз меёбад. Ба гуфтаи Қутбиддин Хоҷаев, сардори шуъбаи растанипарварии Сарраёсати кишоварзии вилояти Хатлон, тибқи қоидаҳои агротехникӣ танҳо дар сурати 14-15 дараҷа гарм шудани қабати ҳосилхези замин, метавон кишти пунбадонаро ба роҳ монд. Вобаста ба иқлими гарм кишти пунбадона дар ноҳияҳои Қубодиён, Шаҳритус ва Носири Хусрав барвақттар оғоз мешавад, ки имсол 20-25-уми март рост меомад. Бояд зикр намуд, ки сари вақт иҷро нашудани дурнамои кишти пахта ба норасоии тухмии чигит ё техникаҳои тухмипошак дар ноҳияҳои қафомонда рабт надорад. Тибқи маълумотҳои фаврии Сарраёсати кишоварзии вилоят, дар баъзе ноҳияҳо норасо-

Маҳмадалӣ АКРАМОВ, сардабири рӯзномаи “Ҳамрози халқ” Озодии сухан имконияти озод гуфтану навиштан дар васоити ахбори оммаро дорад ва инро моддаи 30-юми Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон кафолат додааст. Албатта, озодии сухан маънии ҳар чи хоҳӣ гуфтану навиштанро надорад, бояд он аҳамияти иҷтимоӣ дошта бошад. Ростӣ, бар он андешае, ки гӯё озодии баён набошад, ҳеҷ розӣ нестам. Махсусан, дар замони соҳибистиқлолӣ афзудани шумораи воситаҳои ахбори омма ин худ далели гуфтаҳои болост. Барои озод гуфтани андеша касе касеро манъ накардааст, лекин андеша бояд аз дурӯғ, туҳмат, буҳтон, таҳқир дур бошад ва дар доираи ахлоқ гуфта ва навишта шавад. Агар зери ибораи “озодии баён” ҳарчи гуфтан гирем, фикр мекунам, ки ин ҳеҷ гоҳ ба манфиат нахоҳад буд. Дар фаъолияти эҷодӣ касе пеши роҳи моро нагирифтааст, ки мо озодона андешаи худро навиштаву гуфта натавониста бошем. Дар дастрасии иттилоот баъзан журналист мушкилӣ мекашад, лекин ин паҳлуи дигари мавзӯст ва ҳеҷ як кор бе мушкилӣ нест. Пуртоқатӣ, барои ҳақиқат дар талош будан, ба такрор аз пайи факт шудан ҳамаи инҳо принсипҳои фаъолияти журналистон мебошад. Фикр мекунам, ки дар омода кардани матлаби журналистӣ касе монеъ шуда наметавонад, агар журналист воқеан ҳам соҳибкасб бошад ва ҳадафаш ба манфиати ҷомеа нигаронида шуда бошад. Журналист барои ҷомеа, барои миллат, барои Ватан хизмат мекунад ва матлаби ӯ бояд аз кинаву ғараз пок бошад. Озодона ҳамон андешаеро баён кунад, ки бо ин мақсад равона бошад. Озодии баён бояд ба хотири созандагӣ бошад. Агар он нафар воқеан журналист бошад, албатта, моҳияти озодии баёнро хуб медонад.

- Соат панҷи бегоҳ буд. Дар гулгашти майдони “70-солагии водии Вахш”-и шаҳри Бохтар бо дӯстон сайр мекардам. Ногаҳон садое ба гӯшам расид, ки нафаре “ёрӣ диҳед!” гӯён имдод металабид, - мегӯяд Зафари Нуралӣ, донишҷӯи соли сеюми Донишкадаи энергетикии Тоҷикистон. – Мардум ҷониби садо медавиданд. Ман низ зуд ба он ҷо расида, дидам, ки духтареро об бурда истодааст. Касе ҷуръати онро надошт, ки худро ба об андозад, то духтар наҷот биёбад. Духтар аз пеши чашмонам дур мешуд. Оҳиста-оҳиста таги об мешуд. Баҳри наҷоти духтар вориди об шудам.

Дастовардҳо назаррасанд, камбудиҳо ислоҳ мехоҳанд Дар кохи фарҳангии Донишгоҳи давлатии Бохтар ба номи Носири Хусрав ҷаласаи мушовараи сайёри Вазорати маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон дар мавзӯи «Таҳлили вазъи соҳаи маориф дар тамоми шаҳру ноҳияҳои вилояти Хатлон» баргузор гардид. Дар ҷаласаи мазкур Муҳаммадюсуф Имомзода, вазири маориф ва илми ҷумҳурӣ, Фирӯза Шарифӣ, муовини раиси вилоят, муовинони вазир ва муовинони раисони шаҳру ноҳияҳо, роҳбарони муассисаҳои тобеи вазорат, мудирони шуъбаҳои ма-

орифи шаҳру ноҳияҳо, директорон ва ректорони муассисаҳои таҳсилоти ибтидоӣ, миёна ва олии касбӣ, дигар роҳбарони муассисаҳои соҳавии вилоятӣ иштирок доштанд. Фирӯза Шарифӣ, муовини раиси вилояти Хатлон, зим-

Бино ба иттилои Муродҷон Муиддинов, сардори бахши кор бо ҷомеаи Раёсати Кумитаи ҳолатҳои фавқулода ва мудофиаи гражданӣ дар вилояти Хатлон, духтари ғарқшуда Шабнам Сафарова, истиқоматкунандаи деҳаи Лангари шаҳри Норак, ҳамзамон донишҷӯи Донишгоҳи аграрии Тоҷикистон буда, алъон вазъи саломатиаш хуб арзёбӣ мешавад. Барои ин амали ҷавонмардона Зафари Нуралӣ бо фармони раиси Кумитаи ҳолатҳои фавқулода ва мудофиаи граждании назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бо медали “Ҳамкорӣ оид ба ҳолатҳои фавқулода ва мудофиаи гражданӣ” мукофотонида шуд. Инчунин, Зафари Нуралӣ аз ҷониби мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии шаҳри Бохтар ва Донишкадаи энергетикии Тоҷикистон бо Ифтихорнома, Сипоснома ва мукофоти пулӣ қадрдонӣ шудааст. Навори суҳбати ихтисосии рӯзномаи “Хатлон”-ро бо ин ҷавони шуҷоъ метавонед дар сомонаи рӯзнома www. khatlon-ruznoma. tj ё бо пахши QR code дар телефонатон тамошо намоед.

Набиҷони САИДАБРОР, “Хатлон”

Таҳлил

ии заминро омили сари вақт иҷро нашудани нақшаи кишти пунбадона медонанд. Тибқи дурнамо, соли ҷорӣ дар вилояти Хатлон бояд дар майдони 124 500 гектар кишти пахта гузаронида мешуд, ки ин нишондод нисбат ба соли гузашта 500 гектар зиёд аст. Аммо ба ҳолати 29 апрел дар 122 ҳазору 228 гектар пахта кишт карда шудааст. Маврид ба ёдоварист, ки солҳои охир масоҳати кишти пахтаи пурқимати маҳиннах дар вилояти Хатлон коҳиш ёфта, айни замон танҳо хоҷагии тухмипарварии “Кӯлоб”-и ноҳияи Вахш дар майдони 248 гектар парвариши ин навъи пахтаро ба роҳ мондаасту халос. Ин дар ҳолест, ки дар қарни гузашта, хоса дар водии Вахши вилояти Хатлон, хоҷагиҳои пахтакорӣ аслан ба парвариши пахтаи маҳиннах машғул буданд. Бинобар гуфтаи мутахассисони Сарраёсати кишоварзии вилоят дар гузашта 90%-и пахтаи пурқимати дар Тоҷикистон истеҳсолшуда ба кишвари Япония содирот карда мешуд. Аммо бо мурури замон корхонаҳои нассоҷӣ ба харид ва коркарди пахтаи маҳиннах таваҷҷуҳ надоранд ва аз ин рӯ, деҳқонон аз кишти ин навъи пахта худдорӣ менамоянд. Ҷ. САЙФИДДИНОВ, “Хатлон”

Ду «Хатлон» созишномаи шарикӣ бастанд

ни суханронӣ зикр кард, ки дар қатори дигар масъалаҳои мубрам таваҷҷуҳ зоҳир намудан ба ҳаллу фасли мушкилот, камбудӣ ва норасоиҳои ин соҳаи ҳаётан муҳими ҷомеа, баҳри таҳкимбахшии минбаъдаи корҳо дар соҳаи маорифи вилоят ва таъмини рушди он мусоидат хоҳад кард. Дар охир М. Имомзода, вазири маориф ва илми ҷумҳурӣ ҷиҳати иҷрои дастуру супоришҳои Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон, қарорҳои Ҳукумати кишвар, татбиқи саривақтии стратегияву барномаҳои соҳавӣ, баланд бардоштани сифати таҳсилот, таваҷҷуҳи бештар зоҳир кардан ба тарбияи насли наврас, пешгирии наврасону ҷавонон аз гаравиш ба ҳизбу ҳаракатҳои ифротгаро, пардохти саривақтии музди меҳнати кормандони соҳаи маориф, таъминоти муассисаҳо бо кадрҳои омӯзгорӣ, фаъолона иштирок намудан дар озмунҳои ҷумҳуриявии «Тоҷикистон - Ватани азизи ман», «Фурӯғи субҳи доноӣ китоб аст» ва «Илм-фурӯғи маърифат» ва як қатор масъалаҳои дигар ба масъулин дастуру супоришҳои мушаххас дод. Вобаста ба масъалаҳои баррасишуда бо назардошти таклифу пешниҳодҳои ироашуда қарорҳои дахлдор қабул карда шуд.

иттилоотӣ ба имзо расонид. Мувофиқи ин қарордод, рӯзномаи "Хатлон" давоми мавсими соли ҷорӣ дастаи футболи ҳамномаш "Хатлон"-ро аз ҷиҳати иттилоотӣ дастгирӣ намуда, дар платформаҳои худ доир ба фаъолияти тим маводи иттилоотию тарғиботӣ нашр мекунад. Ҳамчунин, дар рӯзнома зери рубрикаи махсуси "Рӯзномаи "Хатлон" шарики иттилоотии КФ "Хатлон" мунтазам матлабҳо пешниҳоди хонанда ва мухлисони даста мегарданд. Тамоми аъзои клуби футболи "Хатлон" давоми соли 2021 шумораҳои нашрияро ройгон дастрас хоҳанд кард. Дар навбати худ дар варзишгоҳи хонагии дастаи "Хатлон" навиштаҷоти бозгӯкунандаи шарикии ду "Хатлон" ҷойгир карда мешаванд. Рӯзнома ва клуби футбол дар доираи шарикии иттилоотӣ ҳамчунин метавонанд дигар иқдомҳои муштаракро амалӣ созанд.

Комрони БАХТИЁР, «Хатлон»

Далер ИБОДУЛЛОЗОДА, «Хатлон»

Рӯзномаи вилоятии "Хатлон" бо яке аз қадимтарин тимҳои футболи кишвар, се карат Чемпиони Тоҷикистон дастаи "Хатлон"-и шаҳри Бохтар созишнома дар бораи шарикии

ХАТЛОН Соли 90-уми нашр

Ҷумъа, 30 апрели соли 2021, №24 (3313)

Рузномаи «Хатлон»

@ruznomai_khatlon

@ruznomai_khatlon

Ба ифтихори 110-солагии устод Мирзо Турсунзода

khatlon.tj@mail.ru

3

Онро одамон рамзи бадию бадсириштӣ меҳисобанд. Қалам дар маънии ин байт симои шахсонеро пеши назар меорад, ки бо меҳнати ҳалол фазилатҳои хубу ҷавонмардӣ таваҷҷуҳи мардумро ба худ кашида, писанди ҳамагон гаштаанд. Ашхоси дорои ахлоқи ношоиста, забони заҳримордошта, бадрафтору бадгуфтор дар ҷомеа мисли хоранд. Дилранҷонию дилозорӣ пешаи асосии онҳо буда, мардум ҳамеша аз чунин ҷавонони номард дурӣ меҷӯянд. Диҳам ман сарбаландӣ мардҳоро, Намоям дур аз дил дардҳоро.

Қалам гуфто, ки ман шоҳи ҷаҳонам… Дар китоби Шоири халқии Тоҷикистон Мирзо Турсунзода “Ошёни баланд” (Душанбе, “Маориф”, соли 2016) достонҳои “Писари Ватан”, “Ҳасани аробакаш” ва шеъри “Қалам” низ оварда шудааст. Шеър бо як байти халқӣ оғоз мегардид: Қалам гуфто, ки ман шоҳи ҷаҳонам, Қаламкашро ба мақсад мерасонам. Шоир дар шеъри худ мақому манзалати қалам ва хизматҳои он ба манфиати инсонро бо маҳорату истеъдоди баланд нишон додааст. Мутафаккирони бузург дар бораи сеҳри қалам ҳамчун тасвиркунандаи сирру асрори ҷаҳон, инъикосгари тамоми ҳодисаву воқеаҳо ва баёнгари афкору андешаҳои инсон низ васф намудаанд. Чунон, ки дар китоби “Наврӯзнома”-и Умари Хайём омадааст: “Қаламро доноён машшотаи мулк хондаанду сафири дил ва сухан то бе қалам бувад, чун ҷони бе колбад бувад ва чун ба қалам бозбаста шавад, бо колбад гардаду ҳамеша бимонаду чун оташест, ки аз сангу пӯлод ҷаҳаду то сӯхта наёбад, нагираду чароғ нашавад, ки аз рӯшноӣ ёбанд». Устод Мирзо Турсунзода ҳам аз забони қалам ин андешаҳои гузаштагонро идома дода мегӯяд: Қалам гӯяд, ки асбоби шарифам, Ба дасти ҳар зарифе ман зарифам. Дар ҳақиқат, қалам асбоби поку муқаддас ба шумор меравад. Агар он ба дасти одами сухандону суханвар афтад, бештар дар қалбҳо маскан гирифта, қадру қиматаш зиёд мешавад. Қалам гӯяд, инсонро азизам,

Ба дасти покдил афтам, тамизам. Қаламро ҳар як шахси бомаърифат барои худ гаронбаҳотарин, қиматтарин, ноёбтарин ашё медонад. Он барои хонанда ҳамчун устод, мураббӣ, роҳнамо хизмат менамояд. Аз сиришту вуҷуди одамон бадбинию бадгӯйиву бадрафториро берун сохта, роҳи ба мақсад расиданро ба онҳо нишон медиҳад. Қалам гӯяд, ки инсонро яроқам, Яроқи иттифоқам, ҳам нифоқам. Дар дунё яроқи қатли ом бисёр аст. Лекин аз ҳама яроқи пуртаъсир, ки тамоми мушкилиҳо ба воситаи он ҳалли худро меёбад, қалам ба шумор меравад. Он дар миёни давлатҳо, миллатҳо, қабилаҳо ва гурӯҳҳои ба ҳам муқобил метавонад ҳамчун аслиҳаи асосии ваҳдатофар тарғибу ташвиқгари иттифоқ, ягонагӣ хизмат расонад. Ҳамчунин, аслиҳаи нифоқ, парокандагӣ, ҷудоиовар ба ҳисоб меравад. Ба қувваи қалам ҳеҷ чиз баробар шуда наметавонад. Ба ҳамин маънӣ шоир чунин мефармояд: Агар афтам ба дасти ҳақшиносон, Зи рӯйи ҳақ кунам хизмат ба инсон. Таърих гувоҳ аст, ки миллати тоҷик аз қадим бо тамоми қабилаву халқиятҳои дигар ба мисли як хонавода зиндагӣ карда омадаанд. Шоир аз забони қалам таъкид менамояд, ки миёни гулу хор фарқ гузорем. Гул рустании хушрангу хушбӯю дилкаш аст. Ҷавонон дар симои он рамзи зебоӣ, ишқу меҳрубонию вафодориро мебинанд, хурду калон онро дӯст медоранд ва дар ҳама ҷо парваришаш менамоянд. Аммо хор бар хилофи гул растании озордиҳанда аст.

Қалам ба соҳиби худ шаъну шуҳрат ва эҳтирому эътибори баландро насиб мегардонад. Ҳар қаламкаше, ки онро дар роҳи ихтирооту кашфиётҳои нав ба нав истифода мебарад, тамоми мушкилиҳои пешомадаро ба осонӣ аз байн мебардорад. Қалам садҳо шоирону нависандагон, олимону орифонро тарбия намуда ба камол расонидааст. Халқ имрӯз чун нависандаи забардаст С. Айнӣ, Бобоҷон Ғафуров барин қаҳрамонони миллатро, ки дар тамоми кишварҳои дунё маълуму машҳур гаштаанд, чашму чароғи худ медонанд. Аз мутолиаи асарҳои онҳо мардум ифтихор намуда, дарду ғаму ранҷашонро аз вуҷудашон берун месозанд. Қалам аз тамоми дӯстдорон, хонандагон, эҷодкорон хоҳиш мекунад, ки ӯро аз дасти суханчинону суханбофони нопок, нохалаф, нақшаву амалҳои баддошта, ба мардум зулму ситам оваранда, иғвогару хунрезу ҷангандоз наҷот диҳанд, нагузоранд, ки онҳо қаламро ҳамчун яроқи қатли ом ба муқобили мардуми бегуноҳ истифода баранд. Зи ман, аҳли қалам бошед огоҳ, Нагардам то силоҳи дасти бадхоҳ. Имрӯз халқи тоҷик дар фазои якдигарфаҳмӣ, ваҳдати миллӣ шоду хуррам кору зиндагӣ доранд. Дари садҳо омӯзишгоҳҳои касбиву техникӣ, донишкадаву донишгоҳҳо барои омӯхтани донишҳои замонавӣ ва тайёр намудани мутахассисони ботаҷриба боз аст. Бо ташаббуси Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ-Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ташкил ва гузаронидани озмунҳои ҷумҳуриявии “Фурӯғи субҳи доноӣ китоб аст”, “Тоҷикистон-ватани азизи ман”, “Илм-фурӯғи маърифат” ва дигар чорабиниҳои фарҳангӣ собит менамоянд, ки миллати тоҷик қаламро танҳо бо мақсади орому осудагӣ, баланд бардоштани сатҳу сифати дониш, ободкорӣ, созандагиву бунёдкорӣ, беҳтар гаштани иҷтимоиёту иқтисодиёт ва бофарҳангу бомаърифат шудани халқ кор мефармоянд. Қалам ифтихори ҳар як қаламкаш буда, ба он қудрату тавоноӣ, неруи зеҳнӣ дода, дар ҷомеа ӯро сарбаланду ҷовидон мегардонад. Намоз СОЛИЕВ, омӯзгор аз шаҳри Левакант

Сулолаи барқчиён

Нуристон аст манзили мо Агар дар дунё одамони соҳибирода, ташаббускор ва ҳимматбаланд намебуданд, ҳаёт зебову рангин ва хотирмон намешуд. Одамизод бо дониш, шуҷоат дар арсаи меҳнат корнамоиҳои беназир нишон дода, маконеро ободу дилеро шод мегардонад. Файзалӣ Ризоев аз зумраи инсонҳоест, ки бо меҳнати хоксоронаву эҷодкорона ва ташаббускорона на танҳо дар ноҳияи Вахш, балки дар вилоят соҳибэҳтиром гаштааст. Файзалӣ Ризоевро аз соли 1975 инҷониб мешиносам. Он солҳо ӯ сарварии участкаи барқи ноҳияи Вахшро ба уҳда дошт. Ташвишаш зиёд буд. Зеро баъзе деҳаҳои дурдаст бо барқ таъмин набуданд. Симчӯбҳои барқиро то ба ин деҳаҳо шинонда, хатти барқро кашидан лозим меомад.

-Дар аҳди Шӯравӣ, - ба ёд меовард Файзалӣ Ризоев,- талабот дигар буд. Ҳар фард кӯшиш мекард, ки аз рафиқаш беҳтару хушсифаттар кор кунад. Зеро сифат дар мадди аввал меистод. Ба шарафи ғолибон байрақ бардошта, бо маблағ қадрдонӣ ҳам мекарданд. Ҳама ба кор ҳавасманд буду дар сафи аввал ҷой гирифтан мехост. Боз аҷибаш он буд, ки ғалабаи меҳнатии як коллектив ва ҳатто як нафар ташаббускор дар саросари мамлакат паҳн мешуд. Ин коргоҳ ба

мактаби таҷрибаи пешқадам табдил меёфт. Одамон бо рӯҳбаландӣ, завқи баланд, рӯҳияи диловаронаи ғолиб омадан дар мусобиқа меҳнат мекарданд. Ман низ борҳо барои дастоварди беҳтарин ғолиби мусобиқа гашта будам. Соли 1975, вақти дар вазифаи сардори участкаи барқи ноҳияи Вахш кор карданаш, ӯ бисёр хоҷагиҳо, коллективҳои гуногуни меҳнатӣ, ба монанди совхози “Гулистон”-и ноҳияи Ҷ. Балхӣ, колхози “Коммунизм”-и собиқ ноҳияи Бохтарро, ки ба ҳамин участка дохил мешуданд, бо барқ таъмин карда шуданд. Баъдтар заминҳои бекорхобидаи мавзеъҳои Тошробод, Қаролаш аз худ карда шуд ва хоҷагиҳои “Вахш”, “Дӯстӣ”, “Правда” таъсис ёфтанд. Бе барқ кори соҳаҳо пеш намерафт. Аз ин рӯ, бо неруи барқ таъмин

кардани хоҷагиҳо ва аҳолӣ дар мадди аввал меистод. Ҳамзамон як қатор зеристгоҳҳое, ки дар он солҳо ба истифода дода буданд, ба навсозӣ зарурат дошт...

-Силсилаи зеристгоҳҳоро, ки солҳои зиёд истифода шуданд, бо таҷҳизоти нав иваз кардем. Ин корҳо нозукиҳо ва мушкилиҳои худро дошт. Барои зеристгоҳҳои куҳнаро бо нав иваз кардан бо институтҳои лоиҳавӣ шартнома баста, ба кӯшишҳои зиёд маблағҳои заруриро дарёфт намудем,-мегӯяд Файзалӣ Ризоев. ...Файзалӣ Ризоев 9 июли соли 1940 дар деҳаи Файзободи ноҳияи Балҷувон дар оилаи деҳқон ба дунё омадааст. Пас аз хатми мактаби

КӮЛОБ. Ваксинакунонӣ оғоз гардид Мутобиқи Қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва бо мақсади пешгирӣ аз паҳншавии бемории сироятии COVID-19 шурӯъ аз 23-юми март дар пойтахти ҷумҳурӣ маросими ба ваксинакунонӣ фаро гирифтани шаҳрвандон оғоз гардид. Дар минтақаи Кӯлоб низ кормандони соҳаи тиб ба ваксинакунонӣ фаро гирифта шуданд. Ин амал, тибқи нақшаи муайянгардида, нахуст байни кормандони соҳаи тандурустии минтақа оғоз гардид. Маркази иммуно-профилактика барои гузаронидани ваксинакунонӣ панҷ нуқтаи тиббӣ омода сохтааст. Директори маркази имунно-профилактика дар минтақаи Кӯлоб Шарифхон Сагизов зимни суҳбат чунин иброз дошт: “Барои гузаронидани ваксинакунонӣ дар навбати аввал ба шаҳри Кӯлоб 3740 воя ворид карда шудааст ва табибон корро дар ин самт оғоз намуданд”. Мавриди зикр аст, ки ваксина бар зидди бемории COVID-19 бо дастгирии Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Вазорати тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолии Ҷумҳурии Тоҷикистон тариқи

ибтидоӣ соли 1959 таҳсилро дар шаҳри Душанбе давом медиҳад. Соли 1962 ба техникуми энергетикии собиқ шаҳри Қӯрғонтеппа (Бохтари ҳозира) дохил шуда, соли 1966 бо ихтисоси техник-электрик онро ба итмом расонд. Соли 1967 ба шуъбаи шабонаи Институти политехникии ба номи академик М. Осимӣ ба факултети энергетикӣ дохил шуда, онро бомуваффақият хатм намуд. Файзалӣ Ризоев китоби хотираҳояшро варақ зада, мегӯяд: “Рӯзона офтоби ҷаҳоноро бо нурҳои зарҳалинаш олами беканорро мунаввар мекунад, ҳаёт хушу рангоранг мешавад. Шабона бошад, чароғҳои барқӣ пардаи торикиро дарида, ба ҳар оила, кӯчаю хиёбони шаҳрҳо равшанӣ дода, ба одамон шодкомӣ мебахшад. Аз он шодам ва ифтихор дорам, ки дар давоми солҳои тӯлонии фаъолияти меҳнатиам дар бунёди 300 км хатти интиқоли барқи 6-10 кв, қариб 130 зеристгоҳи 100 кв ва 630 кв саҳм гузоштаам. Барои бо барқи хушсифат таъмин кардани аҳолии ноҳияи Вахш 4 зеристгоҳи 35/6-10кв ва 2 зеристгоҳи 110/6 кв бунёд намудем. Қариб ҳар сол коллективи барқчиёни ноҳия дар байни участкаҳои шабакаҳои Барқи Ҷанубӣ ҷойҳои намоёнро соҳиб шуда, сазовори мукофотҳои пулию молӣ гаштаанд. Соли 1986 Файзалӣ Ризоев сазовори ордени “Нишони фахрӣ” гардид. Ин марди меҳнатӣ соли 2001 бо унвони баланд- “Корманди хизматнишондодаи Ҷумҳурии Тоҷикистон” мушарраф гашт. Ӯ 33 соли ҳаёти пурбаракаташро ба соҳаи барқ бахшида, пас аз нафақа баромадан соли 2003 то соли 2011 дар корхонаи “Ҳиндустон энергострой”, ки дар Тоҷикистон хатҳои барқи баландшиддат мекашиданд, ба сифати мушовир кор кардааст. Дар бунёди хатти шиддати 110 кв аз Неругоҳи барқи обии “Сангтӯда-1” то сарҳади Ҷумҳурии исломии Афғонистон саҳм гузоштааст.

Оилаи Файзалӣ Ризоев дар ноҳияи Вахш оилаи намунавист. Амаки Файзалӣ соли 1967 бо Шарифамоҳ оиладор шуда, соҳиби ҳашт фарзанд мебошанд. Фарзандон мисли падару модари хеш хоксору меҳнатдӯстанд. Писараш Шералӣ Донишгоҳи давлатии тиббии кишварро хатм намуда, ба аҳолӣ хизмати шоистаи тиббӣ мерасонад. Диловар, Сиёвуш, Сомон низ маълумоти олии тиббӣ дошта, бо кори содиқона соҳиби номи нек шудаанд. Дигар фарзандонаш касби падарро пеша карда, дар соҳаи барқ кор мекунанд. Аз ҷумла Нуралӣ донишгоҳи энергетикии шаҳри Москваи Федератсияи Россияро хатм карда, дар идораи “Барқи тоҷик”-и кишвар фаъолият дорад. Хуршед айни замон муовини роҳбари Идораи барқи шаҳри Душанбе мебошад. Нодир сардори Идораи барқи ноҳияи Ҷ. Расулови вилояти Суғд шуда кор мекунад. Духтараш Фирӯза хоҳари калони шафқати беморхонаи бемориҳои пӯсти ноҳияи Вахш буда, Шаҳзод пас аз хатми Донишкадаи дипломатии Россия дар магистратураи шаҳри Душанбе дар курси такмили ихтисос таҳсил дорад. Бахтиёр баъди хатми донишгоҳ дар шаҳри СанктПетербург барномасоз шуда кор мекунад. Собиқадори соҳаи барқ Файзалӣ Ризоев ифтихорманд аст, ки имрӯз фарзандони некномаш мисли ӯ ба мардум хизмат карда, соҳиби обрӯю эътибори ҳамдиёрон гардидаанд. Дар васфи чунин одамони некном, фидоиёни ватан шоир фармудааст: Ҳар кӣ бо меҳру вафо бар халқ хизмат мекунад, Номи худро сархати девони миллат мекунад.

Чакан - ифодагари фарҳанги либоспӯшии мо Эҳё ва рушду равнақ додани ҳунарҳои мардумӣ ва суннатҳои ниёгонамон имрӯз дар мадди назари Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон қарор дошта, барои аз нав зинда намудани онҳо ба масъулин ва мардуми кишвар, пайваста маслиҳати муфид медиҳанд.

ройгон гузаронида мешавад. Ба ҳар як шахсе, ки сӯзандору қабул мекунад, ҳуҷҷати махсус медиҳанд. Ваксинакунонӣ аз рӯйи нақшаи Вазорати тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҳамаи шаҳру ноҳияҳо марҳила ба марҳила гузаронида мешавад. Ширинҷон САФАРЗОДА

Б. САЙДАЛИЕВ

Равиши либоспӯшӣ ва либосдӯзии мардуми бофарҳанги тоҷик як ҷанбаи ба худ хос дошта, миёни дигар фарҳангҳо ба куллӣ тафовут дорад. Доштани либоси миллӣ ҳам яке аз нишонаҳои соҳибфарҳангу соҳибтамаддун будани халқи тоҷик аст, ки ҷаҳониён онро эътироф намудаву мешиносанд. Чакан як навъ либоси миллии мост, ки таърихи хеле қадима дошта, миёни мардум маҳбубияти хоса дорад. Он аз матои пахтагин бо нақшу нигори аз риштаҳои ранга дӯхташуда иборат мебошад. Ин навъи либосро гулдухтарони мо бештар дар ҷашни Наврӯз, умуман, фасли баҳор мепӯшанд, ки бо зебогиву назокати хос доштанаш ҳар бинан-

даро ба ваҷд меорад. Нақшу нигор, дӯхтани гулҳо ва тасвирҳои рамзнок дар рӯйи матоъ аз ҳунару маҳорати чакандӯзон дарак медиҳад. Ҳатто мардуми кишварҳои дигар ҳам ба он баҳои баланд дода, онро беҳтарин либос эътироф намудаанд, ки ин ифтихори мост. Ҳунари чакандӯзӣ хоси минтақаи Кӯлоб мебошад. Шаҳри Кӯлоб маркази ҳунармандони чакандӯз ба ҳисоб меравад. Санъати чакандӯзӣ дар ноҳияҳои минтақа, аз ҷумла Восеъ, Муъминобод, Данғара, Ховалинг, Фархор, Шамсиддин Шоҳин, Мир Саид Алии Ҳамадонӣ васеъ истифода мешавад. Дар минтақаи Кӯлоб куртаи чакан яке аз либосҳои асосӣ ба шумор меравад. Тибқи анъ-

анаву суннатҳои ниёгонамон ҳар як арӯс бояд чодари чакан дошта бошад. Ҷавонписарон дар ин минтақа дар айёми домодӣ тоқии чакан мепӯшанд. Хушбахтона, дар замони соҳибистиқлолии кишвари азизамон сол то сол чакану чакандӯзӣ рушду равнақ ёфта, мазмуни тозаро ба худ касб менамояд. Аммо, боиси таассуф аст, ки имрӯз бисёре аз ҷавонону духтарони мо рӯ ба фарҳанги бегона оварда, ба тарзи либоспӯшии мардуми бегона тақлид менамоянд, ки ин хеле нигаронкунанда аст. Дар ҳоле, ки мо-халқи тоҷик бо доштани пероҳанҳои тоҷиконаи худ машҳур ба олам гаштаем, чӣ ҷойи тақлид ба фарҳанги бегона аст. Арҷ гузоштан ба суннатҳои ниёгонамон, ки то замони мо омада расидаву аз он истифода мекунем, қарзи шаҳрвандии ҳар яки мост. Аҳадуллои МИРЗОАЛӢ, коромӯзи “Хатлон”

4

ХАТЛОН Соли 90-уми нашр

Рузномаи «Хатлон»

@ruznomai_khatlon

@ruznomai_khatlon

ПАНДИ РӮЗ

khatlon.tj@mail.ru

Шеъри ҳикматбори устод М. Турсунзода

Ба душманат ҳазор бор фурсат бидеҳ, то ба ту дӯст шавад, аммо ба дӯстат як фурсат мадеҳ, то ба ту душман шавад, зеро дӯстат ҷойи амиқи захми дилатро медонад. *** Чаро худро асири ғам зи фикри бешу кам дорӣ, Ки нагзорад туро муҳтоҷ Эзид, то ки дам дорӣ. Машав бе дасту по аз муфлисиву бекасӣ ҳаргиз, Магар нашнидаӣ, Бедил, худо дорӣ, чӣ ғам дорӣ? *** Тоҷикӣ, эй марди майдон, ифтихор аз он бикун, Бо ғуруру бо шараф, ин номро эҳё бикун. То шавад андар ҷаҳон тоҷик қавми сарбаланд, Мардӣ кун, мардонагӣ кун, миллатат воло бикун.

ДУЗДИ ПАРҲЕЗГОР Як дузд дар минтақае аз 10 дукон танҳо як дуконро ғорат накардааст, халос. Он ҳам дукони китобфурӯшӣ будааст. Дуздро дастгир карда, аз ӯ суол мекунанд: - Чаро дукони китобфурӯширо ғорат накардӣ? Дузд мегӯяд: - Агар бо китоб сару кор мегирифтам, дузд намешудам.

ҲАМЕША ВА ДОИМО БОЯД АЗ ХУД ШУРӮЪ КАРД… Зану шавҳари ҷавон ба хонаи нав кӯч бастанд. Зан субҳ баъди аз хоб бедор шуданаш, аз шишаи тирезааш дид, ки ҳамсоязан колои шустаро барои хушк кардан ба тор мекашад.

-Бубин, колояш ҳамоно чиркин аст, — гуфт ӯ ба шавҳараш. Мард рӯзнома мехонд ва ба гуфтаҳои занаш бепарво буд.

-Шояд собунаш хуб набошад, ё ин зан аслан либосшӯиро натавонад. Ӯро бояд омӯзонд. Ҳар дафъа чунин иттифоқ меафтид: вақте, ки ҳамсоязан либосҳои шустаро ба тор мекашид, ҳамсари ҷавон дар шигифт буд, ки чаро коло чиркин аст. Боре, дар як субҳи босафо, ӯ аз шишаи тиреза назар карда, садо зад: -Оҳ! Имрӯз колояш пок шудааст. Шояд либосшӯиро ёд гирифта бошад!

-Не,-гуфт шавҳараш, -ман субҳ барвақт хеста будам ва шишаҳои тирезаро пок кардам.

Сайри Хатлони бостон

ДӮСТОНРО ГУМ МАКУН

Мамнуъгоҳи “Бешаи палангон”

То тавонӣ, дӯстонро гум макун, Дӯстони меҳрубонро гум макун. Дар чаҳон бе дӯст будан мушкил аст, Мушкилосонкункасонро гум макун. Дӯстро аз дӯст, ҷонам, фарқ кун, Дӯсти пайванди ҷонро гум макун. Чашмаи илҳоми мо халқ асту бас, Халқи машҳури ҷаҳонро гум макун. Зинати боғ аз гули хандон бувад, Мисли гул хандонлабонро гум макун. Дӯст ояд, гарм дар оғӯш гир, Расми хуби тоҷиконро гум макун. Халқи олам дӯст бо мо гаштааст, Ваҳдати халқи ҷаҳонро гум макун.

Донистан хуб аст

Сайёраҳои системаи офтобӣ Уторит (Меркурий). Ба сифати офтоб наздиктарин сайёра, ин Уторит аст. Қутри Уторит 4879 км, андаке аз радиуси замин хурд буда, аз рӯйи масофааш дар атрофи офтоб дар давоми 88 шабонарӯзи заминӣ як маротиба давр мезанад. Масофаи дурӣ аз офтоб 57,9 млн. км, ҳарорати болояш +3550 с, тӯли гардиши сайёра дар гирди офтоб 87,97 шабонарӯз, дар гирди меҳвари худаш 58,65 шабонарӯз аст. Зуҳра (Венера). Андозаи ин сайёра аз замин андаке хурд аст. Абрҳои Зуҳра, ки, асосан, буғҳои кислотаи сулфат мебошанд, то 20 км ғафсӣ дошта, аз сатҳи сайёра дар баландии 50 км ҷойгир шудаанд. Дар сайёраи Зуҳра ҳаёт нест. Ҳаҷми доирагии Зуҳра 12104 км, масофаи дурӣ аз офтоб 108,2 млн км, ҳарорати болоии сайёра +4800с, гардиши сайёра дар гирди офтоб 247,7 шабонарӯз, тӯли гардиш дар гирди меҳвари худ 243,16

шабонарӯз мебошад. Замин. Замин дар системаи офтобӣ ягона сайёраест, инсон ба шароити он мутобиқ шуда, умр ба сар мебарад. Шароити мусоидро барои пайдоиш ва инкишофи ҳастии зинда дар рӯйи замин, асосан, об, абрҳои буғӣ, атмосфераи замин ва равшании офтоб фароҳам овардаанд. Агар замин ба офтоб хеле наздик мешуд, оби уқёнусҳои замин дар зери ҳарорати баланд кайҳо бухор мешуданд. Азбаски замин аз офтоб хеле дур ҷойгир аст, ҳамаи оби рӯйи замин ба ҳолати ях табдил меёбанд. Замин ҳаҷми доирааш 12756 км, масофаи дурӣ аз офтоб 149, 6 млн км, ҳарорати болоии сайёра +220 с, тӯли гардиши сайёра дар гирди офтоб 365,26 шабонаруз, тӯли гардиш дар гирди меҳвараш 23 соату, 56 дақиқа ва 4 сония мебошад. Гирдоваранда Саймурод ОДИНАЕВ

Одати бад

“Брест”-ро кӣ гирифт? Фозил як одати бад пайдо кард. Ӯ аз тӯю маъракаҳо ва ҳатто аз меҳмонӣ бо кисаҳои пури қанду қурс омада, худро назди кӯдакони хурдсолу набераҳояш ширин мекард. Кӯдакон низ ба “туҳфа”-биёрии ӯ одат карда монданд. Агар боре мард аз меҳмонӣ бо дасти холӣ бармегашт, кӯдакон “сарзаниш” ва ҳатто дашномаш медоданд. Эркагиҳои кӯдакон завҷаи Фозил-янгаи Холидаро ба ташвиш меовард. Боре зан шавҳарро таъкидкунон гуфт: -Мардак, ин корат хуб нест. Кӯдаконро бисёр эркаю ба “пора”-диҳӣ одат кунондаӣ. Ягон рӯз назди худиву бегонагон шармандаат мекунанду пушаймонӣ суде намебахшад.

-Ҳеҷ гап не, занак, онҳо ҳоло кӯдаканд. Ягон чизашон диҳӣ, дӯстат медоранд,- гуфт бо завқ мард.

-Бо хушомаду чиздиҳӣ обрӯ намеёбӣ, беобрӯ мешавӣ,- ҳушдор медод зан, вале мардро ислоҳ карда натавонист. ...Рӯзе Фозил бо дасти холӣ ба хона омад. Кӯдакон чун ҳамешагӣ, ба истиқболаш баромаданд.

-Бобоҷон, шоколад овардӣ?-аз ҳама

Ҷумъа, 30 апрели соли 2021, №24 (3313)

пеш давид Фирдавси хурдакак.

-Ба мо ҳам шоколад те!-талаб карданд набераҳо.

-Имрӯз дар ягон ҷо тӯй набуд, чизе наовардаам, пагоҳ бароятон ҳар гуна ширинӣ меорам,-ба набераҳо ваъда дод мард... Фозил ба зодрӯзи ҳамхизматаш Ҳалим даъват шуд. Сари дастурхони пурнозу неъмат ёру дӯстони Ҳалим ҷамъ омада буданд. Меҳмонон баъди чанд муддат ба ҳазлу шӯхӣ гузаштанд. Яке аз меҳмонон барқро хомӯш кард. Баъди фурсате ӯ барқро рӯшан намуд. Соҳибҷашн рӯйи дастурхон чашм давонда, якбора тариқи ҳазл аз ҳозирин пурсид: -Брестро кӣ гирифтааст? Бачаҳо, шӯхӣ накунед, онро ба ҷояш монед! Меҳмонони ширакайф, ки баробари хомӯш шудани барқ шӯхиро фаромӯш карда буданд ва ҳайрон шуданд, “Брест”-аш чӣ бошад? Ба якдигар китф дарҳам кашидаву бо ишораи чашм, гӯё мегуфтанд: “Кӣ Брестро гирифтааст? Онро зуд баргардонад!”. Соҳибҷашн пай бурд, ки меҳмонон шӯхиро бой дода истодаанд.

-Кисаҳоро мекобем!-таклиф намуд яке

аз меҳмонон. Ҳозиринро ин таклиф маъқул омаду якяк кисаҳоро чаппагардон карда, қалбдаст набудани худро нишон медоданд. Навбат ба Фозил ҳам расид. Ӯ мисли лола суп-сурх шуда, аз сару рӯяш арақи сард мерехт. Ин ҳолаташ меҳмононро ба шубҳа мононд.

-Аз афташ “Брест”-ро ҳамин меҳмон гирифтааст,-якбора садо кард меҳмоне.

-Мебахшед, ман гирифтам,-бо забони печида ба “дуздӣ”-и худ иқрор шуд Фозил.

-Э-ҳа, меҳмон дузд будааст-ку?!-гуфтанд ҳозирон бо як овоз.- “Брест”-ро ба соҳибаш баргардон.

-Худо занад, “Брест”-ро нагирифтаам.

-Пас чиро гирифтаӣ?- ҳайрон шуданд дигарон.

-Барои кӯдаконам шоколаду конфет гирифтам,-гӯён Фозил аз ҷайбаш ду панҷа конфету се-чор шоколадро бароварда ба ҷояш монд. Меҳмонони ҳайратзада ба конфетдузд менигаристанд. Ҳалим низ аз чунин ранг гирифтани шӯхиҳояш дар хиҷолат монд. Ҳазли соҳибхона фаромӯш гардид ва нафаре ҳатто напурсид, ки он “Брест”-и гумшуда чӣ буд. Одати бад Фозилро байни одамон сархаму шарманда намуд... С. АТТОР

Дар вақти дамгирӣ Бачаи панҷсола аз ҷанҷолҳои ҳаррӯзаи падару модар дилгир шуда, рӯзе ба падар гуфт: -Падарҷон, ба ман ҳам зан гирифта диҳед. Падар: -Зана дар сарат мезанӣ, азоби маро намебинӣ? Писарбача: -Ман ҳам шумо барин ҳар рӯз бо занам ҷанг карда, зиқиамро мебарорам.

Мамнуъгоҳ дар масофаи 160 км аз ҷануби пойтахти ҷумҳурӣ ва 60 км дуртар аз маркази вилоят воқеъ аст. Дар кӯлу дарёҳои он зағорамоҳӣ, лаққамоҳӣ, сиёҳмоҳӣ ва яке аз моҳиҳои қадима калбаки белбар ҳастанд. Аз хазандаҳо морҳои заҳрдори айнакдор, кубро, гурза, мори афъӣ, инчунин калтакалоси Осиёи Марказӣ, сусмор, тимсоҳҳои биёбон вомехӯранд. Дар мамнуъгоҳи “Бешаи палангон” махсусан парандагон бисёр вомехӯранд. Зимистон дар кӯлҳои инҷо то 10 – 15 ҳазор мурғон ҷамъ меоянд. Тазарв (Фазан) ифтихори мамнуъгоҳ аст ва шумораи он ба 1800-2500 мерасад. Дар мамнуъгоҳ 33 намуди ҳайвоноти ширхӯр сокин шудаанд, ки хонгул, ғизол, шағол, гурбаи найзор, рӯбоҳ аз ҷумлаи онҳо мебошанд.

Ҳикмати гуруснагӣ, рӯза ва тансиҳатӣ Ривоят аст, ки Людовиг Корнаро - як аристократи машҳури Венетсия, ки солҳои 14651566 зистааст, сарватмандтарин ва шинохтатарин инсони замонаш буд. Чун соҳибдавлат буд ва моли зиёд дошт, аз андоза бештар мехӯрду менӯшид, мастии беҳад мекард. Аммо дар чилсолагӣ беморие домангираш шуд, ки тадриҷан ӯро бистарӣ кард. Ҳеҷ табибе наметавонист дарди ӯро илоҷ кунад, ҳарчанд, ки варзидатарин духтурони Италия ба табобаташ доман зада буданд. Кор ба ҷое расид, ки умедҳо канда шуданд, табибон низ ба ин натиҷа расиданд, ки ба умри ӯ рӯзҳои бошуморе мондааст. Аммо дар ин замон табибе ҳозир шуд ва баъди муоина ғайриинтизор ба ӯ тавсия дод, ки гуруснагӣ кашад, аз хӯрдану нӯшидан барои як муддате даст кашад. Ниҳоят муъҷизае рух дод. Корнаро намурд, балки шифо ёфт ва ба по хест. Тавсияи гуруснагӣ ба ӯ сиҳатии комил бахшид. Шахсе, ки тибқи гуфтаи табибон бояд дар ҳамин синни чилсолагӣ бо ҳаёт падруд мегуфт, 101 сол умр дид ва тӯли ин муддат парҳез аз таом дошт. Дар 83-солагӣ китоби худро дар бораи зиндагии мақсаднок навишт. Ниҳоят баъди садсолагӣ замоне ҷон ба ҷонофарин таслим кард, ки дар роҳаткурсӣ истироҳати бофароғат дошт ва аз он хоби роҳат дигар барнахест. Таҳияи Ҳангомаи ИСМАТ

ЧОЙ

таърих ва тавсифи он

ТАЪРИХ. Ватани аслии чой Чин ва Ҳиндустон ба шумор меравад. Дар ин мамлакатҳо хосияти шифоии чойро ҳанӯз 3000 сол пеш медонистанд. Савдогарони Чину Ҳинд аз қадимулайём чойро ба Осиёи Миёна ва Эрону Афғонистон оварда, тиҷорат мекарданд. Бинобар сабаби қиматиаш чойро то асри ХХ нӯшокии ашрофон ном мебурданд. Соли 1638, вақте ки сафири рус аз Муғулистон чойро ҳамчун туҳфа барои шоҳ Михаил Фёдорович меорад, он бо лаззату бӯйи хуш ва кайфиати хосааш ба шоҳ ва дарбориён хеле писанд меояд. Аз ҳамон давр сар карда самовару чой зеби дастархони ашрофони Россия гардид. Соли 1818 нахустин маротиба тухми буттагии чойро дар Қрим, дар боғи ботаникии Никитин набототшиносони рус ҳамчун таҷриба кишт менамоянд. Маълум гардид, ки иқлими ин ҷо барои парвариши чой хеле мусоид будааст. Баъдан парвариши он дар Гурҷистону Озарбойҷон ва дигар минтақаҳои муҳиташ мувофиқи Қафқозу кишвари Краснодар васеъ ба роҳ монда шуд. Дар бозори ҷаҳонӣ зиёда аз 90 фоизи савдои чойро чойи фомилӣ (сиёҳ) соҳиб аст. Танҳо мардуми Осиёи Миёна ва дар баъзе минтақаҳои дигари Шарқ ба нӯшидани чойи кабуд майл доранд. Дар таркиби чой табиат наздики 400 моддаҳои шифоӣ ва аз ҷиҳати сохти кимиёӣ гуногунро ато намудааст. Маҳз аз ин сабаб чойро бойтарин дорухонаи табиат меноманд. ТАВСИФ. Чой ва шаммаи онро дар тибби халқӣ васеъ истифода мебаранд. Табибон мизоҷи чойи фомилиро гарму нарм ва чойи кабудро хунуку нарм мешуморанд. Дар тибби

халқии тоҷик чойи кабудро барои табобати бемории гипертония (баландшавии фишори хун) ҳамчун дору ва барои газаки сертуршии меъда зарарнок меҳисобанд. Баръакс, барои фишори баланди хун, чойи фомилро зарарнок ва барои иллати туршшавии меъ-

да фоиданок тавсия медиҳанд. Солҳои охир анқариб дар тамоми ҷаҳон омехтаи чойро бо сиркои себӣ ҳамчун табобати дарди дасту по, буғумҳо истифода мебаранд. Шаммаи чойро барои муолиҷаи захм, сиёҳии латукуб ва варами пӯсту чашм беҳтарин даво медонанд. Мувофиқи таҷриба ва баҳодиҳии табибони чинӣ чой рӯҳро пурқувват, танро сабуку бардам, дилро нарм, фикру идрокро тез, хасташавию ланҷиро бартараф менамояд. Кайфияти чойро кас метавонад танҳо эҳсос кунад, вале тасаввур кардани он ғайриимкон аст. Омодасоз И. ҲАСАНОВ

Якчанд асрори математика Пешрафти ҷомеа аз мавҷудияти илмҳои гуногун дар замони муосир гувоҳӣ медиҳад. Илмҳо ҳастанд, ки ҳамагон аз онҳо баҳра гирифта, дар зиндагӣ истифодаашон менамоянд. Яке аз илмҳои маъмулу зарур, албатта, фанни математика ба ҳисоб меравад. Агар дар ҷангал шоҳи ҳайвонот шер бошад, пас дар илм шоҳи фанҳо математика ба ҳисоб меравад. Идомаи матлаб шуморо бо якчанд асрори ин фан ошно месозад.

Писарча: -Оча, оё рост аст, ки ҳар як кӯдак бояд падари худашро дошта бошад? Модар: -Рост аст, бачам. Писарча: -Пас чаро дар хонаи мо як падару панҷ фарзанд аст?

-Ба ту чӣ шуд, дӯстам, сару рӯят харошида, зери чашмонат кабуду куртаат даридагӣ. Биё, то хонаат гуселат кунам.

-Лозим не, аз хона меоям.

Дар ҷаҳон ҳамасола рӯзи умумиҷаҳонии математика 6-уми март ҷашн гирифта мешавад. Дар забони хитойӣ чаҳор (четыре) маънои маргро дорад. Аз ин ҷиҳат дар Хитой суроғаи хонаҳоро 4 намегузоранд ва ё дар аксарияти лифтҳо ошёнаи 4-ум дида намешавад. Италиягиҳо рақами 17-ро дӯст намедоранд, ба он хотир ки дар зери тобуташон «дигар ман нестам» навишта шудааст ва ин ба рақамҳои римии VI+XI монандӣ дорад. Ин рақамҳои римӣ дар якҷоягӣ рақами 17-ро ташкил медиҳанд. Яъне, 6+11=17. Аз ин ҷиҳат онҳо ин рақамро бад мебинанд. Тадқиқотҳои сотсиологии ҷаҳон нишон медиҳанд, ки аз ҳама рақами маъмулгашта ва хушбахттарин дар математика рақами 7 ба ҳисоб меравад. Дар ҷойи дуюми ин рейтинг рақами 3 қарор дорад. ГЕСУ

ЭЪТИБОР НАДОРАД Шаҳодатномаи гумшудаи силсилаи БП №247798, дар бораи хатми синфи 10, ки онро соли 1972 МТМУ №15-и ноҳияи Вахш ба Одинаева Дилбар Наимовна додааст, эътибор надорад.

« ХАТЛОН »

МУАССИС: Мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии вилояти Хатлон

Дар рӯзномаи «Хатлон» ба хотири гуногунандешӣ матолибе низ нашр мешаванд, ки идораи рӯзнома метавонад бо муаллифон ҳамақида набошад ва масъулияти онро бар дӯш нагирад. Матолиби муаллифони беруна дар шакли электронӣ дар ҳаҷми то 3 саҳифа бо ҳуруфи Arial Tj, андозаи 14, фосилаи байни сатрҳо 1,5 қабул карда мешавад. Ба саҳеҳии далелу арқоми эълону матлабҳои дорои хусусияти тарғиботию рекламавӣ идораи рӯзнома ҷавобгӯ нест. Дастнавису суратҳо ба муаллифон бозпас гардонида намешаванд.

Сармуҳаррир Носирҷон МАЪМУРЗОДА

web: www.khatlon-ruznoma.tj / e-mail: khatlon.tj@mail.ru

Соли 90-уми нашр

Рӯзнома дар Вазорати фарҳанги Ҷумҳурии Тоҷикистон таҳти рақами 117/ рз-97 аз 07 январи соли 2019 аз нав ба ҳисоб гирифта шудааст.

Рӯзнома дар чопхонаи «Матбааи Қӯрғонтеппа»-и шаҳри Бохтар ба табъ расидааст. Сифати чопи рӯзнома ба дӯши матбаа аст. Ба чопаш 29.04.2021 иҷозат дода шуд. Адади нашр: 10660 нусха.

Навбатдор: Суҳроб АЗИЗЗОДА

Нишонии мо: шаҳри Бохтар, кӯчаи Логинов - 12. Телефонҳо - сармуҳаррир: 2-88-17, котибот: 2-89-16, шуъбаи эълону реклама: 2-47-14 Индекси обуна: 68896

Тарроҳ: Умед МИРЗОЕВ