NOVEMBER 2O23
4
6
10
12
Een burgemeestersontbijt
Kooklessen bij De Fuut
Hoe voorkom je zwerfafval?
Spelen in een jeugdorkest
De kleuters schilderen op hun canvas. FOTO’S: GERT-JAN BORST
Jesse maakt met strijkkralen het logo van Ajax op zijn canvas.
Thijs maakt met strijkkralen het wapen van Renswoude op zijn canvas.
De kleurencirkel die De Borgwal gebruikt.
Verienne maakt een bloem van strijkkralen op haar canvas. RENSWOUDE – Basisschool De Borgwal bestaat 50 jaar. Alle leerlingen van groep 1 tot en met 8 maken daarom samen een kunstwerk voor in de school. Verienne (11), Thijs (11) en Jesse (11) zitten in groep 8b. Ze leggen uit hoe zij hun deel van het kunstwerk maken. TEKST EN
Het resultaat van een andere groep.
CANVAS Een soort doek om een lijstje waarop vaak geschilderd wordt.
FOTO’S: MARISSA DIEPEVEEN
Verienne: ‘Ik vind het leuk dat we met de hele school aan 1 project werken. Iedere leerling maakt een eigen canvas. Elke groep versiert de canvassen anders.’ ‘We werken met een kleurenwaaier. Onze klas heeft als basiskleur geel gekregen. De andere klassen hebben een andere kleur van de kleurencirkel als basiskleur gekregen’, legt Thijs uit.
Canvassen versieren ‘Wij hebben onze canvassen dus eerst geel geverfd. Iedere klas heeft een andere opdracht gekregen om de canvassen te versieren. Onze groep gebruikt strijkkralen. We bedenken zelf een patroon. Ik pak steeds een strijkkraal en doop deze in een klein laagje lijm. Ik plak de strijkkraal daarna goed vast op het canvas’, zegt Jesse.
Nog een resultaat van een andere groep.
Je best doen ‘Het is best een priegelwerk. Ik denk dat het de moeite waard is’, zegt Verienne. Thijs: ‘Ik concentreer me goed. Een klasgenoot helpt en brengt nog wat strijkkralen.’ Jesse: ‘We doen wel ons best. Je wilt geen spijt krijgen dat het lelijk is geworden. Ons kunstwerk blijft nog jaren te zien in de school.’ Het resultaat Verienne: ‘Andere groepen werken volgens mij met kledingknopen, borduren en andere materialen.’ Jesse: ‘Er worden uiteindelijk 2 grote schilderijen van alle canvassen gemaakt. Deze worden opgehangen in de school.’ Thijs: ‘Ik denk dat ik het heel leuk vind als ik het resultaat van de hele school zie.’
Prikbord
NOVEMBER 2O23
2 slangen komen elkaar tegen in het moeras. De ene slang zegt tegen de andere: ‘Ik hoop dat ik niet giftig ben.’ Vraagt de andere slang: ‘Waarom?’ Zegt die ene weer: ‘Ik heb net in mijn tong gebeten!’ Marianne (9)
Jantje staat in de stad kranten te
verkopen. ‘Grote oplichtingszaak’, roept hij, ‘50 slachtoffers.’ Een voorbijganger
koopt een krant en bladert hem door. Hij
kan niets vinden over een oplichtingszaak.
V H
T
N D S
L
S
T O R M
K
E
A
I
J
T
I
N
E
N
O R M
J
E
A S
K
K R Z
I
E
F
P
A R A P
L
U
K
S
E
A E
E
N K
D
T
O T
R
R N W R U O V
E
R
E
E
L
E
A S
E
K A
E
E
R
V O N U
K
A T
B G G N
E
E G W
T
C U
O
J
E
O
T
E R N M E
I
I K
U H U M B A N O B
L
‘Grote oplichtingszaak, 51 slachtoffers.’
I
E R
E G
C
E
E
N D O
Robby (10)
N
L
N W A R
K
R N M S
Ineens hoort hij Jantje roepen:
Dokter: ‘Weet je wat ik in je maag
Z
E
N B
BEWOLKT BOMEN BOS DIEREN GROEN HERFST JACK KACHEL KLEUREN KOEKOEK NAJAAR NOVEMBER OKTOBER
ANTWOORD (1 (2 WOORD) WOORDEN): : ANTWOORD (ÉÉN WOORD):
REGELS: DE WOORDEN VIND JE HORIZONTAAL, VERTICAAL EN DIAGONAAL. JE MAG LETTERS MEERDERE KEREN GEBRUIKEN. ALS JE DE OVERGEBLEVEN LETTERS IN DE JUISTE VOLGORDE ZET KRIJG JE HET ANTWOORD. MAIL DIT WOORD SAMEN MET JE VOORNAAM, LEEFTIJD EN HET TELEFOONNUMMER VAN JE OUDER(S) OF VERZORGER(S) (ZODAT WE CONTACT MET JE KUNNEN OPNEMEN ALS JE HEBT GEWONNEN) NAAR ANTWOORD@JONG0318.NL. ALLEEN DE WINNAAR KRIJGT BERICHT.
heb gevonden, Jantje? 21 theelepels!’ Jantje antwoordt: ‘Maar dokter,
dat stond op het recept. 3 keer per dag één theelepel.’
PARAPLU REGEN SJAAL SPOREN STORM STRUIK TEMPERATUUR TINTEN TREKVOGEL TUIN WIND ZADEN
HET VANDEDE HET ANTWOORD ANTWOORD VAN WOORDZOEKER SEPTEMBER WOORDZOEKER VAN VAN FEBRUARI IS: OPLOSSING. IS: KINDERBOEKENBAL. DE DE WINNAAR IS NAAM (LEEFTIJD). WINNAAR IS: ESRA (8). GEFELICITEERD!
PUZZELCORNER.NL
Maria (9) MEN P OF RAADSEL (SA MAIL JOUW MO NAAR AM EN LEEFTIJD) MET JE VOORNA G0318.NL REDACTIE@JON
Waarom neemt Jantje een mes mee in de auto? Om de bochten af te snijden. Youssouf (8)
Welk dier bestaat voor 3/4 deel uit wol?
Een wolf. 3 van de 4 letters vormen het woord 'wol'. Maggie (10)
Hoe krijgt een skelet de deur open?
Met zijn sleutelbeen.
Remon (9)
DE NIEUWE JONG0318 VERSCHIJNT DONDERDAG
7 DECEMBER 2023
MAIL ONS!
Heb jij een tip voor Jong0318?
JONG0318 WORDT MEDE MOGELIJK GEMAAKT DOOR:
VOLG ONS OOK OP:
EN
OPRICHTER & HOOFDREDACTEUR: MARISSA DIEPEVEEN
JONG0318 - NOVEMBER 2023 JAARGANG 2 - EDITIE 8 OPLAGE: 11.000 KRANTEN
REDACTIEMEDEWERKER: MELISSA DIEPEVEEN JOURNALISTEN: JOLINDA VAN ALFEN & MARISSA DIEPEVEEN FOTOGRAFEN:
Sportservice
De Vallei
MEER INFORMATIE EN CONTACT:
WWW.JONG0318.NL
GERT-JAN BORST & GOVERT GOVERS VORMGEVER: ERIKA KOSTER
Mijn gezondheid
NOVEMBER 2O23
BENNEKOM – Liselot (11) heeft coeliakie. Een ander woord voor coeliakie is glutenintolerantie. Liselot vertelt: ’Mijn lichaam kan niet tegen gluten. Gluten zitten in verschillende soorten granen. Ik word ziek als ik gluten eet. Ik moet goed opletten dat ik niks eet waar granen in zitten. Ik heb nu een dieet.’ TEKST EN FOTO’S: JOLINDA VAN ALFEN ‘Ik merk het niet meteen als ik toch een keer gluten eet. De klachten komen wel terug als ik vaker gluten eet’, vertelt Liselot. ‘Ik had veel klachten toen ik 6 jaar was. We wisten toen nog niet dat ik niet tegen gluten kan. Ik had veel hoofdpijn en was heel snel moe.’ Naar de kinderarts Marieke is de moeder van Liselot. Zij vertelt: ‘We zijn toen naar de kinderarts gegaan. De kinderarts deed een bloedtest. Zo zijn we erachter gekomen dat coeliakie het probleem was.
Het gaat nu goed met Liselot. Ze kan dankzij haar dieet zonder klachten alles doen wat andere kinderen ook doen.
Haar darmen namen niet genoeg vitamines op. Liselot had daardoor heel weinig energie. Liselot kreeg hoofdpijn zodra ze iets deed.’ Uitzoeken wat ik mag eten Liselot: ‘Ik schrok wel toen ik hoorde dat ik een dieet moest. Ik vroeg me af hoe het dieet precies moest. Mijn ouders hebben mij geholpen. Zij hebben uitgezocht wat ik niet mag eten. Papa en mama hebben het goed uitgelegd. Ik kan het nu ook zelf opzoeken.’
Liselot houdt van buitenspelen en is sportief. Ze doet ook aan wedstrijdzwemmen. Geen medicijn ‘Er is geen medicijn tegen coeliakie. Dit blijft mijn hele leven. Kinderen uit mijn klas houden er rekening mee. Dat is fijn. Ik heb een eigen trommel met snoep op school. Dat is handig voor als er toch een keer een traktatie is met gluten. Ik neem mijn eigen glutenvrije brood mee als ik bij vriendinnen logeer’, vertelt Liselot. Glutenvrije croissant Liselot: ’Ik heb thuis een eigen la in de keuken. Het eten in deze la is glutenvrij. Ik vind het niet moeilijk om een dieet te volgen. Er zijn veel dingen zonder gluten te koop. We moeten soms wel even zoeken. Ik vind de glutenvrije croissantjes van een bakker in Amsterdam het allerlekkerste.’
Liselot bij haar la in de keuken: ‘Hier zitten allemaal spullen in zonder gluten. Er zitten ook lekkere koekjes in.’
Ergens eten ‘We gaan wel eens uit eten. Papa en mama bellen het restaurant soms van te voren om te vragen of er eten zonder gluten is. Het gaat niet altijd goed. Ik zag een keer een broodje verstopt onder het eten. Dat was niet handig. Ik kan bij de ijssalon in Bennekom gewoon een ijsje eten. De ijssalon heeft glutenvrije hoorntjes!’
WAT IS COELIAKIE Coeliakie spreek je uit als seu-lia-kie. Het lichaam is overgevoelig voor gluten. De darmen raken beschadigd door gluten. Het is belangrijk dat je geen dingen eet waar gluten in zitten. Coeliakie geeft niet bij iedereen dezelfde klachten. Sommige mensen hebben veel buikpijn of moeten spugen. Anderen zijn heel moe of hebben hoofdpijn als ze teveel gluten binnen krijgen.
Goed blijven opletten ‘Nu gaat het goed met mij. Ik kan alles doen wat andere kinderen ook doen. Ik kan alleen niet alles eten wat kinderen zonder coeliakie wel kunnen eten. Dat vind ik soms wel jammer. Ik moet altijd goed opletten’, zegt Liselot.
NOVEMBER 2O23
Burgemeester Gert-Jan Kats is met leerlingen in gesprek over ontbijten.
VEENENDAAL – De leerlingen van groep 7/8 van basisschool Juul hadden op 12 oktober een bijzonder ontbijt. Ze mochten het ontbijt samen met burgemeester Gert-Jan Kats eten in de raadszaal van het gemeentehuis in Veenendaal. De burgemeester vertelde over de voordelen van een goed ontbijt. De leerlingen stelden allerlei vragen aan de burgemeester. TEKST: MARISSA DIEPEVEEN
De burgemeester vertelt tijdens het ontbijt over de raadszaal en zijn werk als burgemeester. Hij legt ook uit wat hij zelf als ontbijt eet. ‘Ik ontbijt zelf graag met fruit en yoghurt. Ik doe er ook wat noten, zaden en pitten in’, vertelt burgemeester Kats. Energie is nodig Burgemeester Kats: ‘Je lichaam en hersenen hebben energie nodig om goed te kunnen werken. Het is net als met een motor. Een motor kan niet starten zonder brandstof. Je kunt ook niet goed presteren zonder een goed ontbijt. Je hebt energie nodig om te kunnen leren, spelen en je te concentreren.’
PRESTEREN Iets goed voor elkaar krijgen of bereiken. Heel bijzonder Sterre (11): ‘Ik vind het ontbijten met de burgemeester heel bijzonder. Hij is een belangrijke persoon voor Veenendaal. Het is ook mijn eerste keer in het gemeentehuis.’ ‘Ik zie de burgemeester voor de eerste keer. We hebben elkaar een boks gegeven. Ik vind zijn uitleg en verhalen fijn om te horen’, zegt Modaser (11). Geen geld voor ontbijt ‘De gemeente weet dat er ook gezinnen zijn waar geen geld is voor een goed ontbijt. De gemeente en scholen kunnen hierbij helpen. Het is daarom goed dat het Burgemeestersontbijt er is. Het is belangrijk dat we er aandacht voor hebben en er samen over praten’, legt burgemeester Kats uit.
Burgemeester Gert-Jan Kats snijdt de komkommer voor het ontbijt. FOTO’S: GOVERT GOVERS
VEENENDAAL – Het is belangrijk om iedere dag te ontbijten. Het is ook belangrijk dat je voor een gezond ontbijt kiest. Sandra en Claudia zijn JOGG-regisseur voor de gemeente Veenendaal. Zij gingen tijdens het Burgemeestersontbijt met de leerlingen van groep 7/8 van basisschool Juul in gesprek over gezonde opties voor je ontbijt. TEKST: MARISSA DIEPEVEEN
De leerlingen van groep 7/8 van basisschool Juul maken een keuze voor hun ontbijt.
Rayan vertelt aan Sandra en burgemeester Gert-Jan Kats over de ontbijtjes die zijn moeder vaak maakt.
Sandra: ‘JOGG betekent Jongeren Op Gezond Gewicht. Het JOGG-programma helpt de gemeente om ervoor te zorgen dat meer kinderen lekker in hun vel zitten. Kinderen kunnen bijvoorbeeld beter presteren op school als ze meer bewegen, beter slapen, zich goed ontspannen en gezond eten.’
Zorg voor je lichaam ‘Het is beter als kinderen niet zoveel ongezonde dingen eten zoals chocopasta. Je krijgt er puistjes van’, zegt Rayan (11). ‘Je kunt ook beter bewegen en sporten als je niet te zwaar bent’, vertelt Sterre. Jip (11): ‘Kies vleeswaren waar niet teveel vet in zit. Probeer meer dingen uit.’
Verschillende gezonde opties ‘We kunnen hier kiezen uit bruine sneetjes, bruine bolletjes, Matze crackers, kaas, pindakaas, komkommer, tomaatjes, yoghurt, muesli, bananen, appels en mandarijnen’, zegt Modaser (11). Sterre (11): ‘Ik vind alleen de muesli niet lekker. Ik eet thuis vaak Choco Pops met melk. Ik zou vaker fruit bij mijn ontbijt willen eten.’
Extra tips Kayana (11): ‘Eet meer fruit. De vitamines helpen tegen haaruitval. Drink melk. De calcium in melk is goed voor je botten. Eet volkoren brood. De vezels zijn goed voor je darmen. Je kunt ook eerst iets gezonds eten en daarna nog iets zoets dat niet zo gezond is. Dat is al een goede stap.’
Toetsen gaan beter Yara (10): ‘Ik at altijd veel zoet bij mijn ontbijt zoals Nutella. Ik merkte dat ik snel moe was. Ik kon me niet goed concentreren. Ik eet nu graag komkommer bij mijn ontbijt. Ik neem vaak wat yoghurt of bruin brood met een eitje. Ik krijg er energie van. Mijn toetsen gaan ook beter.’
Wil je meer weten over gezond ontbijten? Kijk op www.voedingscentrum.nl of www.nationaalschoolontbijt.nl voor meer informatie en tips.
NOVEMBER 2O23
EDE – Atletiekvereniging Climax in Ede biedt verschillende atletieksporten aan. Je kunt er ook sporten als je een handicap hebt. Djelena (13): ‘Ik kan door mijn handicap geen verre afstanden lopen. Ik vind het fijn dat ik wel aan framerunning kan doen. Ik gebruik hiervoor een RaceRunner.’ TEKST: MARISSA DIEPEVEEN Djelena: ‘Ik heb bij Climax mijn eigen RaceRunner staan. Ik ga op het zadel zitten. Ik lig met mijn bovenlichaam tegen de borststeun aan. Er komt door het zadel en de borststeun minder gewicht op mijn benen als ik loop of ren. Ik kan bochtjes maken door het stuur.’ Op de atletiekbaan De groep van Djelena staat op de atletiekbaan klaar voor een training. Djelena: ‘We starten de training met een warming-up en doen daarna verschillende oefeningen. We slalommen bijvoorbeeld om de pionnen. We rennen een keer 150 meter en een keer 300 meter over de atletiekbaan. Er zijn ook framerun-wedstrijden.’
Sportservice
De Vallei
Djelena laat haar RaceRunner zien. FOTO’S: GOVERT GOVERS De RaceRunner helpt Djelena om over de atletiekbaan te rennen.
Wil je meer weten over atletiek of heb je een handicap en wil je ook sporten? Ga dan eens kijken bij een vereniging bij jou in de buurt. Aangepast sporten kan bij steeds meer verenigingen! Kijk op www.unieksporten.nl.
Je gezondheid verbeteren ‘Sporten is voor mij extra belangrijk. Mijn conditie wordt beter door te sporten. Mijn benen worden ook wat sterker door het trainen. Ik kan door mijn handicap niet veel sporten doen. Ik vind het daarom extra leuk dat ik bij framerunning toch kan bewegen met anderen’, vertelt Djelena. Framerunnen uitproberen Djelena: ‘We hebben bij Climax extra RaceRunners staan in verschillende maten. Je kunt de RaceRunners gebruiken als je framerunning wilt uitproberen. Start voorzichtig. Ik ben wel eens bijna uit de bocht gevlogen. Ik zou het leuk vinden als onze groep groter wordt. Ik kan dan met meer framerunners proberen of ik dezelfde snelheid kan halen.’
VEENENDAAL – Collin (9) en Huub (9) zitten op hockey bij VMHC Spitsbergen. Ze spelen wedstrijden en trainen op een hockeyveld met kunstgras. Ze spelen in team JO-10. Dat betekent jongens onder de 10 jaar. Collin en Huub vertellen waarom zij graag hockey spelen. TEKST: MARISSA DIEPEVEEN Collin: ‘Ik ga steeds met veel plezier naar VMHC. We hebben een leuk team met allemaal jongens. We spelen goed over naar elkaar. We werden afgelopen jaar bijna kampioen.’ ‘Iedereen neemt zijn eigen hockeystick mee. Je hebt dan altijd een stick die je fijn vindt en met de juiste maat’, legt Huub uit. Bescherming ‘We spelen hockey met een harde bal. De bal is net iets groter dan een tennisbal. We dragen bescherming tegen de harde bal en de harde sticks’, vertelt Collin. Huub: ‘De keeper draagt een helm, borstbescherming, beenbeschermers en voetbescherming. De keeper heeft ook speciale handschoenen.’ Iedereen draagt ook een bitje in zijn mond.
Aanvallen, verdedigen en overspelen tijdens de hockeytraining. Hard slaan Huub: ‘1 van de technieken bij hockey heet flatsen. Je houdt je handen dicht bij elkaar op de stick. Je stuurt de bal met de stick hard over de grond naar een teamgenoot.’ Collin: ‘Je moet best wel hard slaan met de stick om te kunnen scoren. Zeker bij een slag ver van het doel.’
Het bitje in de mond en de scheenbeschermers zijn belangrijk bij hockey. FOTO’S: GOVERT GOVERS
Posities, overspelen en scoren Collin: ‘Je hebt bij hockey dezelfde posities als bij voetbal: keeper, verdediger, middenvelder en aanvaller. We spelen veel naar elkaar over. Je kunt echt niet fijn hockeyen zonder je teamgenoten.’ ‘Ik vind het leuk om over te spelen. Iedereen heeft bij hockey een kans om te scoren’, zegt Huub.
NOVEMBER 2O23
VEENENDAAL – Je kunt sinds een paar maanden leren koken bij restaurant De Fuut in Veenendaal-Oost. Een groep van ongeveer 9 kinderen maakt iedere les 2 nieuwe recepten. Corrianne (9), Marchella (11), Lotte (11), Linne (9) en Sanne (9) vertellen over hun kookles. Ze maken dit keer kruimeltaart met appel en peer. Ze maken appelmoes van de restjes TEKST: MARISSA DIEPEVEEN ‘We krijgen kookles van Sonja. Zij leert ons elke keer iets nieuws. Ze legt vandaag uit waarom we beter volkoren meel kunnen gebruiken. Volkoren betekent dat de vezel nog om de granen zitten. Je krijgt een voller gevoel van de vezels. Vezels zijn ook goed voor je darmen. Er zitten ook vitamines in’, vertelt Corrianne. Taartjes in een vorm Marchella: ‘Ik vind het recept van vandaag leuk om te maken. Ik houd van bakken. We maken eerst een kruimeldeeg. Ik duw het kruimeldeeg in de taartvormpjes.’ ‘We maken daarna de vulling van appel en peer. We snijden het fruit eerst in stukjes’, legt Lotte uit.
Het kruimeldeeg gaat in de taartvormpjes. FOTO'S: GOVERT GOVERS
Zelf maken smaakt beter Er wordt ook nog appelmoes gemaakt van de restjes. Zo hoeft er bijna niets weggegooid te worden. Linne en Sanne proeven even: ‘Dit smaakt beter dan appelmoes uit de supermarkt! Je proeft echt stukjes appel, peer en kaneel. Heerlijk!’ Corrianne: ‘We maken aan het einde van de les samen de keuken nog even schoon.’
Hulp is fijn Marchella: ‘Er zijn ook 2 oudere dames bij de kookles. Ze helpen ons en geven tips. Ik leer veel van de dames.’ ‘We kunnen de dames van alles vragen als we iets niet zeker weten. Het geeft mij een fijn gevoel als ik iets nieuws leer. Het voelt ook fijn dat zij ons willen helpen’, legt Lotte uit.
Sonja helpt met het afwegen van het meel.
Verschillende tips ‘Ik bak thuis alleen. Mijn moeder helpt mij soms’, zegt Linne. Sanne: ‘Ik krijg verschillende tips tijdens de les. Ik leer hoe ik zelf moet koken. Ik kan het dan thuis helemaal zelf maken.’ Corrianne: ‘Ik krijg bijvoorbeeld de tip om een dunschilmesje te gebruiken. Je schilt makkelijker met een dunschilmesje dan met een gewoon mesje.’
Lotte en Marchella krijgen handige tips.
VEENENDAAL – Veens Welzijn heeft sinds kort een eigen mascotte. Deze reuzentijger heeft alleen nog een naam nodig! Staat jouw school in Veenendaal? En kun jij samen met je klas een leuke naam bedenken die past bij deze vrolijke mascotte? Stuur jullie voorstel dan voor 15 december naar Veens Welzijn. De klas die de winnende naam kiest wint een prijs. TEKST: MARISSA DIEPEVEEN De mascotte is door een groep kinderen uitgekozen. De tijger heeft zich tijdens het Herfstfestival Kids van Veens Welzijn al even laten zien. De tijger vond het gezellig en was druk met kinderen aanmoedigen, toejuichen en high fives uitdelen. De tijger aanspreken De tijger zal voortaan bij alle activiteiten en festivals voor kinderen aanwezig zijn. De tijger draagt dan misschien wel jullie naam. Je kunt de tijger dan met zijn nieuwe naam aanspreken, toejuichen en roepen. Deze naam wordt ook overal bekend gemaakt. Houd Facebook en Instragram van Veens Welzijn in de gaten voor de nieuwe kinderfestivals met de tijger.
De prijs De klas die de leukste naam verzint krijgt de tijger op bezoek in de klas. De tijger wil natuurlijk graag kennismaken met deze klas. De tijger gaat die dag ook graag samen met jullie op de foto. Die foto’s worden gedeeld op de website, Facebook en Instragram van Veens Welzijn. De naam insturen Grijp jullie kans en verzin samen met je klasgenoten een naam die jullie vinden passen bij de vrolijke tijger. Stuur uiterlijk 15 december een e-mail met jullie verzonnen naam, jullie klas en de naam van jullie school aan Beate van de Waal, de kinderopbouwwerker van Veens Welzijn: beate.vandewaal@veens-welzijn.nl.
De kinderkookclub is ontstaan vanuit het initiatief ‘Jong en Oud samen in Oost’ van wijk- en buurtgenoten samen met Veens Welzijn en Gemeente Veenendaal. Dit initiatief verbindt jongeren en ouderen in de wijk.
Wie geeft de tijger zijn nieuwe naam? FOTO: VEENS WELZIJN
NOVEMBER 2O23
EDE – Heb je oude spullen die je niet meer gebruikt? Je kunt deze spullen inleveren bij verschillende kringloopwinkels in de regio. Vriendinnen Lynn (11) en Liva (11) krijgen een rondleiding in het grote magazijn van Restore in Ede. Ze leggen uit wat een kringloopwinkel met je spullen doet en waarom.
Lynn en Liva zien dat er van alles binnenkomt bij Restore, zelfs leuke knuffels.
TEKST EN FOTO’S: MARISSA DIEPEVEEN
Liva: ‘Je hebt soms kleding die je niet meer past. Mijn moeder brengt deze kleding naar de kledingcontainers van Restore.’ ‘Mijn ouders hebben ook wel eens speelgoed en fietsen naar Restore gebracht. We zien in dit magazijn wat er met de spullen gebeurt’, zegt Lynn. Eerst sorteren ‘Het magazijn is heel erg groot. Er worden allerlei dingen binnen gebracht. De spullen worden eerst gesorteerd op soort. Ik zie vooral heel veel textiel zoals kleding en dekens. Er zijn verschillende hoeken in het magazijn met bijvoorbeeld speelgoed, meubels, fietsen, en computers’, vertelt Liva. Fietsen opknappen Lynn: ‘Ik vind de hoek met de fietsen het leukste. De medewerkers van Restore kunnen zelfs kapotte fietsen gebruiken. Ze halen de kapotte fietsen uit elkaar. Ze gebruiken de goede onderdelen om andere fietsen mee op te knappen. Ze maken alles goed schoon. Er staat dan weer een goede en mooie fiets.’
Boeken nakijken ‘Er staan grote dozen vol met boeken in een hoek van het magazijn. Het is belangrijk dat er goed wordt gekeken of het nog verkocht kan worden. Je kunt boeken niet verkopen als er bladzijdes missen. Het is ook niet fijn als mensen in de boeken hebben geschreven’, legt Lynn uit.
Liva en Lynn sorteren tweedehands kleding. Kleding controleren Liva: ‘De kleding wordt uitgezocht en goed gecontroleerd op bijvoorbeeld gaatjes. De kleding die goed is gaat naar de winkels van Restore. De kleding wordt eerst op hangers gedaan en op rekken gesorteerd. Er worden poetsdoekjes gemaakt van de kleding die echt kapot is. Je kunt alles dus opnieuw gebruiken.’
Als nieuw in de winkel De goede spullen worden in bakken naar de winkels van Restore gebracht. Liva: ‘Ik ben al meerdere keren met mijn moeder in de winkel van Restore in Ede geweest. We halen er wel eens kleding. Het ziet er goed uit en is goedkoper. Spullen voelen voor mij gewoon nieuw als ik ze voor het eerst heb.’ Beter voor iedereen Lynn: ‘De fabrieken hoeven minder spullen te maken als iedereen dingen vaker gebruikt of opknapt.’ Liva: ‘Dat is beter voor het milieu. Het is ook fijn voor mensen met minder geld. Ze kunnen goedkoper spullen kopen die nog goed zijn.’ Lynn: ‘Mensen die meer geld hebben kunnen ook tweedehands spullen kopen. Het kost hen ook minder geld.’
LOOP EENS EEN RONDJE DOOR DE KLAS OF JE KAMER THUIS. WAT ZOU JIJ BIJ EEN KRINGLOOPWINKEL IN KUNNEN LEVEREN OF JUIST WILLEN KOPEN? DENK BIJVOORBEELD AAN: SPEELGOED, KLEDING, BOEKEN, SERVIES, OF HUISHOUDELIJKE APPARATEN ENZOVOORT
Liva en Lynn staan bij een fiets die gerepareerd wordt.
Regio Foodvalley werkt samen met gemeenten, bedrijven en scholen in jouw buurt ook aan een circulaire economie. Circulair betekent het steeds hergebruiken van stoffen, energie en producten. Er blijven dan voldoende stoffen over om iedereen te kunnen voeden. We kunnen ook iedereen blijven voorzien van noodzakelijke spullen.
NOVEMBER 2O23 Ingrediënten: 250 gram 100 gram 250 gram 1,5 eetlepel 2 theelepels 1,75 theelepel snufje snufje 1
boekweitmeel amandelmeel honing speculaaskruiden gemalen anijszaad baking soda zout peper eigeel
BENNEKOM – Het is weer de tijd van pepernoten en taaitaai. Er zitten granen met gluten in de gewone taaitaai uit de winkel. Je kunt hier buikpijn en hoofdpijn van krijgen als je niet tegen gluten kunt. Je kunt ook taaitaai maken zonder gluten. Liselot (11), Linette (10) en Lieke (11) maken glutenvrije taaitaai. TEKST EN FOTO’S: JOLINDA VAN ALFEN
Lieke: ‘We zetten eerst alle spullen klaar. We pakken schaaltjes voor de ingrediënten. Het is handig om een klein schaaltje en een grote schaal te gebruiken. We doen de kruiden en baking soda in het kleine schaaltje. We doen het daarna in de grote schaal. Het meel gaat ook in de grote schaal.’
Bakken is eigenlijk een heel precies werkje. Liselot, Linette en Lieke doen het iets minder precies. ‘We doen de honing ook in de grote schaal. Wij wegen de honing niet eerst af. We gokken dat we ongeveer 250 gram erin doen’, zegt Linette.
1
2
‘We mixen alles door elkaar met een mixer. Het deeg moet plakkerig zijn. We doen er nog een klein beetje water bij omdat het te droog voelt. We kneden het daarna tot een grote bol’, legt Lieke uit. Liselot: ‘Het deeg moet nu rusten. We stoppen het ongeveer 1 uur in de koelkast.’
‘We pakken een bakplaat. We doen daar bakpapier op. We maken kleine bollen van het deeg. Die drukken we plat op het bakpapier. We maken er een soort popjes van’, zegt Lieke. Liselot: ‘We verwarmen ondertussen de oven voor op 200 graden.’
3
4
‘Scheidt het eiwit van het eigeel. Dat is een lastig klusje, Lieke kan dit goed. We bestrijken de popjes met het eigeel. Dit zorgt voor een mooie kleur bij het bakken. De taaitaai poppen moeten ongeveer 12-20 minuten in de oven blijven staan’, legt Linette uit.
Lieke: ‘Ik controleer na 15 minuten of de taaitaai gaar is. We doen voorzichtig de oven open. Ik steek een sateprikker in een popje. Is de prikker droog? Dan is het klaar.’
5
Een volwassene kan het beste de hete bakplaat uit de oven halen. Liselot: ‘We laten de popjes goed afkoelen. Het ruikt heel lekker!’
7
6 TIPS: Linette: ‘Ik denk dat we een volgende keer iets meer kruiden kunnen gebruiken. Wij vinden deze taaitaai lekkerder dan die uit de winkel. Je kunt het makkelijker afhappen.’
Lieke: ‘Je kunt ook vormpjes gebruiken. Net als met koekjes bakken. Wij vonden het leuk om zelf popjes te kneden. Het is makkelijk om te maken.’
NOVEMBER 2O23
EDERVEEN – Er is veel water in Nederland. De waterschappen zorgen ervoor dat er voldoende ruimte is voor al dat water. Niemand wil wateroverlast. Waterschap Vallei en Veluwe heeft ook de hulp van inwoners in onze regio nodig. Iedereen kan helpen door stenen in de tuin te vervangen door gras. De waterwegzaktest laat zien waarom dat belangrijk is. TEKST: MARISSA DIEPEVEEN/ FOTO’S GOVERT GOVERS
Stap 1:
Ruben: ‘We hebben de spons in het eerste glas gedaan. We schenken het water over de spons in het glas. We zien dat het water door de spons heen het glas in gaat.’
Stap 2:
Annelynn: ‘We hebben een steen in het tweede glas gedaan. Ik schenk voorzichtig het water over de steen in het glas.’
Stap 3:
Annelynn: ‘We zien dat het water langs de steen het glas in gaat. Het water gaat niet door de steen heen.’
De uitleg:
Ruben: ‘De spons reageert een beetje zoals zand. Het water kan er gewoon doorheen. Het water gaat niet door stenen. Het is daarom belangrijk dat mensen meer zand, planten en gras in hun tuin hebben. Het water kan de bodem in als het bijvoorbeeld regent.’ ‘Mensen die op plekken met veel stenen wonen hebben daarom meer kans op wateroverlast’, zegt Annelynn.
EDERVEEN – Er ontstaat soms wateroverlast in de natuur. Je kunt ook wateroverlast in huis krijgen. Het rioolwater kan terug uit de wc komen als het riool verstopt raakt. Vies! Waterschap Vallei en Veluwe zorgt ervoor dat het water wordt schoongemaakt dat jij wegspoelt door de wc of gootsteen. Je kunt het waterschap een handje helpen door alleen poep, plas en wc-papier weg te spoelen. Het proefje met het wcpapier laat zien waarom dat bepangrijk is. TEKST: MARISSA DIEPEVEEN/ FOTO’S GOVERT GOVERS
Stap 1:
Annelynn: ‘Ik scheur de vellen wc-papier in kleinere stukken. Ruben scheurt de natte doekjes in kleinere stukken.’
Stap 2:
Ruben: ‘Annelynn doet alle stukken wc-papier in het ene glas met water. Ik doe alle stukken van de natte doekjes in het andere glas met water.’
Stap 3:
Annelynn: ‘We roeren allebei een tijdje met een lepel in onze glazen. We kijken goed wat er met het wc-papier en de natte doekjes gebeurt.’
De uitleg:
Het gewone wc-papier wordt steeds zachter. Het lijkt of het oplost in het water. Het water lijkt ook witter. In het glas van Ruben gebeurt niet veel. Het vochtig toiletpapier lost niet op’, vertelt Annelynn. Ruben: ‘Het vochtig toiletpapier kunnen de wc verstoppen als ze niet oplossen. Dit moet dus eigenlijk niet in de wc. Denk goed na over wat je door het riool spoelt.’
Er zijn 21 waterschappen in Nederland. Waterschap Vallei en Veluwe is verantwoordelijk voor het water in Ede, Renswoude, Veenendaal. Er werken veel mensen bij Waterschap Vallei en Veluwe. Zij werken allemaal aan schoon water, voldoende water en veilige dijken. Wil jij het waterschap helpen? Kijk dan op www.vallei-veluwe.nl/wat-kan-ik-doen
NOVEMBER 2O23
RENSWOUDE – De kinderen van BSO Het Borghonk ruimden in oktober het zwerfafval op in de wijk om de BSO. Het is fijn dat zij het milieu een handje helpen. Het zou nóg beter zijn als mensen hun afval helemaal niet op straat of in de natuur gooien. De BSO-kinderen denken daarom na over de vraag: ‘Hoe voorkomen we zwerfafval?’ TEKST EN FOTO'S: MARISSA DIEPEVEEN
De BSO-kinderen maakten ook posters over het thema zwerfafval.
‘Het helpt als iedereen spullen vaker gebruikt dan 1 keer. Je hebt dan minder van deze spullen nodig. Ik doe dat bijvoorbeeld met lege flesjes. Ik vul ze weer als ze leeg zijn. Je kunt van oud speelgoed weer nieuw speelgoed maken door het op te knappen.’
Fedde (8): ‘Mensen moeten alles netjes in de prullenbak of kliko gooien. Geef de mensen die dat niet doen een bekeuring. Mensen vinden bekeuringen niet leuk. Het kost geld. Deze mensen stoppen dan misschien met afval op straat gooien. Je kunt zwerfafval zelf oprapen en weggooien als je het ziet liggen.’
Sep (9): Jouw naam:
Hoe voorkomen we zwerfafval?
‘Een boete helpt misschien. Ik ruim wel eens zwerfafval op. Het geeft mij een goed gevoel om de natuur schoner te maken. Ik zag eens een jongen rommel op straat gooien. Ik heb er wat van gezegd. Hij was verbaasd en ruimde zijn afval op.’
Lucas (7):
‘Je kunt er wat van zeggen als je mensen afval op straat of in de natuur ziet gooien. Het helpt als mensen snappen dat ze beter voor de natuur moeten zorgen. Ik zou uitleggen dat de natuur er niet mooier en beter van wordt.’
Tim (10):
Jill (8):
‘Ik denk dat het goed is als we op alle verpakkingen statiegeld zetten. Het is misschien ook slim om het statiegeld te verhogen. Meer mensen leveren de verpakkingen dan liever in voor het geld. Het helpt ook als kinderen in de klas horen wat de gevolgen van zwerfafval zijn.’
Jouw antwoord:
Wat maken alle
Wat wegen de
leerlingen van
meiden niet af in
basisschool De Borgwal
dit recept?
voor de school?
(PAGINA 8)
(PAGINA 1) Waarmee kun je Had Liselot veel
stenen in de tuin
of weinig energie
beter vervangen?
voordat ze wist dat
(PAGINA 9)
ze coeliakie heeft? (PAGINA 3)
Zwerfafval is afval op straat of in de …?
Met wie mochten de
(PAGINA 10)
leerlingen van groep 7/8 van basisschool
Op wat voor een
Juul ontbijten?
dag kun je een
(PAGINA 4)
kijkje nemen op een middelbare school?
Welke sport beoefenen
(PAGINA 11)
Collin en Huub? (PAGINA 5)
Wat voort soort orkest is dit jeugd-
Voor welk orgaan
orkest volgens Frank?
in je lichaam zijn
(PAGINA 12)
vezels goed?
De letters in de gele balk vormen het antwoord. Mail dit antwoord, samen met je voornaam, leeftijd en het telefoonnummer van je ouder(s) of verzorger(s), naar:
HET ANTWOORD VAN DE PUZZEL VAN SEPTEMBER IS LUCHTLANDING.
ANTWOORD@JONG0318.NL
DE WINNAAR IS ISA (11)!
We verloten de prijs onder de goede inzendingen. Alleen de winnaar krijgt bericht.
Wil je nog meer puzzelen? Kijk dan eens op PUZZELCORNER.NL voor meer leuke puzzels!
(PAGINA 6) Bij het magazijn van welke kringloopwinkel krijgen Liva en Lynn een rondleiding? (PAGINA 7)
NOVEMBER 2O23
BARNEVELD – Je gaat in groep 7 en 8 een keuze maken voor een middelbare school. Wesley (12), Hidde (13), Rachell (13) en Liam (12) zijn dit schooljaar gestart op De Meerwaarde in Barneveld. Ze leggen uit hoe zij hun keuze voor De Meerwaarde hebben gemaakt. Ze vertellen ook over hun lessen en hun school. TEKST: MARISSA DIEPEVEEN
Hidde: ‘Ik ben bij de Open Dag van De Meerwaarde en van een andere middelbare school geweest. Ik merkte door de Open Dagen dat De Meerwaarde beter bij mij past. Je krijgt op De Meerwaarde meer vakken waar je iets kunt doen. Je gaat bijvoorbeeld met hout en elektriciteit werken.’ Nadenken en overleggen Hidde: ‘Ik moest er thuis nog wel over nadenken. Ik vond de Open Dag best druk. Ik heb met mijn vader overlegd. Hij dacht ook dat het voor mij fijner zou zijn om meer met mijn handen te kunnen werken. Veel stilzitten is niets voor mij. Ik koos toen voor De Meerwaarde.’
Wesley en Hidde in 1 van de praktijklokalen. Hier leren ze hoe het werken in de praktijk gaat. FOTO'S: GOVERT GOVERS Kennis maken ‘Je gaat aan het einde van groep 8 naar de kennismakingsdag bij de middelbare school van je keuze. Je ontmoet je mentor en nieuwe klasgenoten. Ik kende niet veel mensen op De Meerwaarde. De kennismakingsdag helpt wel. Je krijgt een eerste beeld van iedereen’, legt Wesley uit.
Een grote school Rachell: ‘De Meerwaarde is veel groter dan de basisschool. De Meerwaarde bestaat uit meerdere grote gebouwen.’ ‘Er is een Techniekcentrum, een Sportcentrum en een hoofdgebouw. Ik merk niet veel van de grootte van de school. Dat komt doordat de school verdeeld is in kleinere afdelingen’, legt Wesley uit. Veel praktijklessen ‘We hebben 1 Talentuur per week. Ik heb ervoor gekozen om te koken tijdens mijn Talenturen. Ik heb een keer boerenomelet gemaakt en een keer een pitabroodje met kip. Ik vind dat erg leuk om te doen’, zegt Liam. Wesley: ‘Ik heb al een keer een auto gemaakt tijdens elektra.’ De profielen Wesley: ‘Je hebt ook PPO-uren. Je werkt in PPO-uren 6 weken aan een profiel. Ik ben nu met profiel BWI bezig. Dat betekent bouw, wonen en interieur.’ Andere profielen zijn: PIE (produceren, installeren en energie), Groen (planten, dieren en tuin), Zorg en Welzijn, Economie en ondernemen en Mobiliteit (transport en logistiek).
Wesley, Hidde en Rachell zitten met anderen leerlingen in de aula tijdens de pauze.
Meer zelf bepalen ‘Ik vind het een leuke school. De sfeer is gezellig. Je kunt hier meer zelf bepalen wat je wilt leren dan op de basisschool. Je hebt minder leervakken en meer praktijklessen. Ik vind dat makkelijker en leuker’, legt Rachell uit. Liam: ‘Je doet veel in de lessen en hebt daardoor weinig huiswerk.’
Gerjanne (docent Nederlands en lid van de Toelatingscommissie): ‘De overstap van de basisschool naar de middelbare school kan best spannend voelen. De Meerwaarde doet veel om de overstap en de jaren op school voor leerlingen zo prettig mogelijk te maken.’ WAT WE BELANGRIJK VINDEN: • Dat we leerlingen goed leren kennen voor ze naar De Meerwaarde komen. • Dat we goed contact houden met leerlingen zolang ze hier naar school gaan. • Dat leerlingen leren door te doen en zien hoe het op hun werk later kan gaan. • Dat leerlingen goed voorbereid zijn op het volwassen leven. • De christelijke identiteit van onze school. WAT WE HIERVOOR DOEN: • We kijken goed of we aangemelde leerlingen een passende plek kunnen bieden. • We gaan langs bij de basisscholen in de hele regio om te praten met de leraar van groep 8 van de aangemelde leerlingen. • We werken met afdelingen. Iedere afdeling zit in een eigen deel van het gebouw. Het zijn een soort kleine Ben jij ook scholen in 1 school met een eigen lesplein, kluisjes, benieuwd of enzovoort. De Meerwaarde iets voor jou • We hebben veel verschillende praktijklokalen waarin is? Ga dan op 15 november leerlingen hun talenten kunnen ontdekken en ontwikkelen. naar het Open Huis! • We besteden aandacht aan normen en waarden. Kijk op www.demeerwaarde.nl Hierbij hoort bijvoorbeeld het elkaar groeten.
Liam, Wesley, Hidde en Rachell voor het Sportcentrum van De Meerwaarde.
• We hebben dagopeningen, vieringen en acties voor verschillende goede doelen.
voor meer informatie.
NOVEMBER 2O23
Luca speelt op zijn trombone. FOTO’S: GOVERT GOVERS
VEENENDAAL – Emma (10), Frank (10), Hanna (12) en Luca (12) spelen allemaal een muziekinstrument. Ze spelen samen in jeugdorkest Op Maat in Het Spectrum. Ze leggen samen uit wat een jeugdorkest is. Ze vertellen ook over de lessen die ze volgen. TEKST: MARISSA DIEPEVEEN ‘Een jeugdorkest is een groep kinderen die samen liedjes spelen. Ze hebben al een paar jaar ervaring met muziekles. Iedereen speelt een eigen muziekpartij van een liedje. Je hoort bijvoorbeeld verschillende toonhoogtes en ritmes. De partijen vormen samen 1 geheel. Maurice is onze dirigent’, legt Emma uit.
Dirigent Maurice geeft aanwijzingen tijdens de les.
De dirigent Emma: ‘Een dirigent is degene die het orkest leidt. De dirigent geeft aan wanneer delen van de muziekpartijen beginnen. Hij geeft het tempo aan. Hij maakt gebaren met zijn handen. Hij draait bijvoorbeeld een rondje met zijn hand om aan te geven dat een noot die je speelt af is. Je weet dat daarna de volgende noot begint.’
Samen muziek maken Luca: ‘Ik vind spelen in het jeugdorkest leuk. Muziek klinkt mooier als je het met meerdere instrumenten speelt.’ Frank: ‘Je hoort de muziek anders als je tussen andere muzikanten zit. Er komen verschillende klanken tegelijk van verschillende kanten. Van een afstand klinkt de muziek meer als 1 geheel. De geluiden komen dan samen in je gehoor.’
Blaasorkest ‘Ons orkest is een blaasorkest. We spelen namelijk allemaal blaasinstrumenten’, zegt Frank. ‘1 persoon in ons orkest speelt trombone, 1 speelt trompet, 2 personen spelen klarinet, 1 speelt hobo en 2 spelen dwarsfluit’, zegt Emma. Frank: ‘Wij spelen vooral muziek die wat vrolijker klinkt en een sneller tempo heeft.’
Goed opletten en luisteren Luca: ‘Iedereen heeft een eigen muziekboek waar de partijen voor je eigen instrument in staan.’ ‘Je moet goed opletten tijdens het muziekspelen. Je moet er rekening mee houden dat je niet harder of zachter speelt dan de anderen. Je mag ook niet sneller of langzamer spelen. Dan klinkt het geheel niet mooi’, legt Hanna uit.
Frank, Emma en Hanna leren samen muziek maken.
Cato speelt op haar dwarsfluit.
Meetellen in de maat Luca: ‘Het lukt me goed om mijn eigen partijen te spelen. Ik luister ondertussen wel wat de anderen doen. Ik tel mee met de maat van hun muziekstukken als ik even niets hoef te spelen. Ik kan daarna op de juiste tel mijn eigen partij verder spelen.’
Jeugdorkest Op Maat oefent samen in een zaal van Het Spectrum.
In de war ‘We raken wel eens in de war van elkaar. Het is belangrijk dat we doorspelen en in het ritme blijven. Een verkeerde noot valt de meeste mensen niet op. Mensen horen het wel als je uit het ritme speelt of stopt met spelen. Je kunt daarom beter gewoon door blijven spelen als dat lukt’, vertelt Frank.
Oefenen voor de lessen Hanna: ‘Het is belangrijk om goed te oefenen voor de lessen. Ik speel al 6 jaar de hobo. Ik oefen denk ik dagelijks voor hobo-les en voor jeugdorkest-les.’ ‘Ik speel ruim 2 jaar klarinet. Ik oefen thuis op verschillende dagen voor klarinetles en jeugdorkest-les’, zegt Emma. Frank: ‘Ik heb nog veel te leren. Ik vind het wel heel leuk.’