NOVEMBER 2O22
4 Een regenboogpizza maken
5
8
Spelen met een buitensportnet
Elaine en Jasper voor het gebouw van hun scouting.
FOTO’S: GERT-JAN BORST
Het insigne van het thema geschiedenis voor de welpen. EDE – De welpen van scouting Jan Hilgers in Ede hebben iedere zaterdag een opkomst. ‘We kunnen vandaag een nieuw insigne verdienen. We krijgen het insigne als een thema af is. We zijn met het thema geschiedenis bezig. We doen vandaag de laatste 2 activiteiten met dit thema’, zegt Jasper (8). TEKST: MARISSA DIEPEVEEN Een scoutinggroep bestaat uit verschillende speltakken. De welpen zijn de speltak met kinderen van 7 tot 11 jaar. Jasper: ‘Ik vind het fijn bij de welpen. Het is een leuke groep. Ik ken sommige kinderen al wat langer. Er zijn ook kinderen bij uit mijn buurt en uit mijn klas. We gaan soms ook op kamp.’
11
Rowin heeft wandelende takken
Oefenen bij de jeugdbrandweer
Jasper en Elaine werken aan hun boot.
Jasper en Elaine maken de waterbaan met mascotte Floepie erbij.
Bouwen bij scouting ‘Je kunt bij scouting verschillende dingen bouwen. We bouwen eerst een waterbaan met dijken. Onze waterbaan werkt goed. De dijken houden het water aan de zijkanten tegen. Het water stroomt de goede kant op. Er zijn vroeger veel dijken gemaakt om het land tegen water te beschermen’, vertelt Jasper. Schepen maken Elaine (9): ‘Er werden vroeger ook veel schepen gebouwd. We bouwen als tweede activiteit bootjes met papier en plakband. We laten ze varen in de sloot naast onze
scouting. Onze boot drijft goed door het plakband. We hebben een zeil gemaakt. Onze boot gaat tegen de stroming in door de wind.’ Leren en lekker vies worden ‘Ik vind scouting leuk. Scouting leert ons overleven in de natuur. We leren vaardigheden zoals EHBO en gewonde dieren helpen. We hebben op kamp uitjes zoals zwemmen. We doen ook leuke spelletjes. Je mag bij scouting gewoon vies worden. We klimmen in bomen en maken boomhutten. Ik voel me lekker vrij’, zegt Elaine.
NOVEMBER 2O22
Er komt een patiënt bij de dokter.
'Waarom eet u pleisters?’ vraagt de
D A N I
K
P
S
E
R
E
S
R Z H B
E A U
T
E
U R O W
R D
S
T
R K O
C
E
buikpijn heb.'
E
E
R
I
A A M L W O G
Kid (11)
C R
T
R C
T
I
T
dokter. Zegt de patiënt: 'Omdat ik
B
I
L
S
S R C G B R
E
K
R
J
E O E
C A H A T
R W R
'De t is de laatste letter van alfabet.'
T
Ouarda (11)
laatste letter van het alfabet?’ 'De letter z', antwoordt de meester. 'Nee', zegt Jantje.
Een oen is aan het vissen. Hij vraagt aan zijn buurman: 'Mag ik jouw dobber lenen, die van mij gaat steeds onder.'
I
A N O
U U R
Jantje vraagt aan de meester: ‘Wat is de
E
S O D
T
E
R
U R
R
N A A O
E
C B O
E
R M A C
R
E
T
E
R
A R C
H
E O
R S S
E
D R A W E
E
H C L
T
E T
S
HOOGLERAAR LERAAR MATROOS
DISKJOCKEY DOCENT
TOLK
ARTS AUTEUR BOER BOSWACHTER DANSERES DIRECTEUR
R K
O O G U
ACTRICE AKKERBOUWER ARCHEOLOOG
E
OBER PORTIER RECHTER REDACTEUR SLAGER STEWARDESS
ANTWOORD (1 (2 WOORD): WOORDEN):
Y
REGELS: DE WOORDEN VIND JE HORIZONTAAL, VERTICAAL EN DIAGONAAL. JE MAG LETTERS MEERDERE KEREN GEBRUIKEN. ALS JE DE OVERGEBLEVEN LETTERS IN DE JUISTE VOLGORDE ZET KRIJG JE HET ANTWOORD. MAIL DIT WOORD SAMEN MET JE VOORNAAM, LEEFTIJD EN HET TELEFOONNUMMER VAN JE OUDER(S) OF VERZORGER(S) (ZODAT WE CONTACT MET JE KUNNEN OPNEMEN ALS JE HEBT GEWONNEN) NAAR ANTWOORD@JONG0318.NL. ALLEEN DE WINNAAR KRIJGT BERICHT.
Denise (12)
HET VANDEDE HET ANTWOORD ANTWOORD VAN WOORDZOEKER VANFEBRUARI OKTOBER WOORDZOEKER VAN IS: OPLOSSING. IS: GROENE STROOM. DE WINNAAR WINNAAR ISIS: NAAM (LEEFTIJD). DE CAITHLYNN (7). GEFELICITEERD!
PUZZELCORNER.NL MEN P OF RAADSEL (SA MAIL JOUW MO NAAR AM EN LEEFTIJD) MET JE VOORNA G0318.NL REDACTIE@JON
Hoe heet iemand die in de woestijn loopt? Een zandloper.
Fèrron (8)
Het is winter. Een meisje wil een appel van de appelboom plukken, maar er ligt een rivier voor de boom. Ze kan niet zwemmen. Wat moet ze doen?
Niets. In de winter groeien er geen appels aan de bomen
Dounia (11)
Hoe komt een hond uit de Zwarte Zee?
Nat natuurlijk!
Fèrron (8)
DE NIEUWE JONG0318 VERSCHIJNT DONDERDAG
8 DECEMBER 2022
Heb jij een tip voor Jong0318?
JONG0318 WORDT MEDE MOGELIJK GEMAAKT DOOR:
OPRICHTER & HOOFDREDACTEUR: MARISSA DIEPEVEEN
JONG0318 - NOVEMBER JAARGANG OPLAGE:
1
- EDITIE
12.000
2022
5
KRANTEN
JOURNALIST: SAMANTHA FERKRANUS
FOTOGRAFEN: GERT-JAN BORST
Sportservice
De Vallei
MEER INFORMATIE EN CONTACT:
WWW.JONG0318.NL
GOVERT GOVERS
VORMGEVING: ERIKA KOSTER
NOVEMBER 2O22
VEENENDAAL – Elian (11) heeft autisme. ‘Autisme lijkt wat op ADHD. Je gedraagt je anders dan andere mensen. Je raakt sneller geprikkeld. Mijn broer heeft ook autisme. Ik blijf bij teveel prikkels over het algemeen rustig. Mijn broer wordt dan heel druk. We zijn totaal verschillend’, zegt Elian.
Elian tekent figuren met veel details.
TEKST EN FOTO’S: SAMANTHA FERKRANUS
Elian en zijn hondje Tex.
Elian heeft het liefst een gamecontroller in zijn handen.
Elian: ‘Ik ben eigenlijk altijd al anders geweest. Ik ben naast autistisch ook hoogbegaafd. Ik kon al lezen toen ik 3 jaar oud was. Ik kon toen ook al schrijven in het Engels en Nederlands. Ik kende verder alle werelddelen uit mijn hoofd. Ik kende ook alle planeten.’ Met autisme geboren ‘Ik ben met autisme geboren. Mijn brein is anders aangelegd dan die van de meeste mensen. Mijn ouders wisten dit de eerste jaren niet. We woonden toen in Amerika. Ik was op school heel anders dan thuis. Ik was thuis een hele rustige jongen. Ik was op school juist heel agressief’, zegt Elian. Verstoppen in de bezemkast Elian: ‘Er waren op school veel prikkels zoals harde geluiden. Ik kon hier niet tegen. Ik verstopte me in de bezemkast. Dat mocht niet. Ik werd heel boos. Ik zat juist in de bezemkast om rust te krijgen. Ik kreeg allemaal testen toen we weer in Nederland woonden. De testen gaven aan dat ik autisme heb.’
PRIKKELS Informatie aan je hersenen door te zien, horen, voelen, ruiken en proeven.
Elian in actie tijdens een potje gamen.
Lastig om contact te maken ‘Ik vind het lastig om mensen in de ogen aan te kijken. Ik vind het moeilijk om een gesprek te starten. Ik houd ook niet van gesprekken van langer dan 30 seconden. Ik handel op mijn impulsen. Ik drink als ik dorst heb. Het maakt niet uit van wie de beker met drinken is’, legt Elian uit. Gevoelsprikkels Elian: ‘Ik kon vroeger niet naar de kapper. Ik kon niet tegen tanden poetsen. Ik vond alles lastig dat met voelen en harde geluiden te maken had. Ik ben hiervoor in therapie gegaan. Ik weet nu hoe ik in bepaalde situaties moet reageren. Het is bijvoorbeeld soms druk in de klas. Ik vraag dan of ik in de gang mag zitten.’ Moeilijk omgaan met veranderingen ‘Ik vind het moeilijk als dingen veranderen waar ik aan gehecht ben. In mijn favoriete Youtube filmpje zat een figuurtje. Het figuurtje zag er opeens heel anders uit. Ik werd toen heel verdrietig en boos. Ik merkte later dat de verandering meeviel. Ik vond het daarna prima’, vertelt Elian.
IMPULSEN Gedachten die spontaan in je opkomen.
Rustig worden Elian: ‘Ik word rustig van gamen. Gamen is mijn fiep. Ik word ook rustig als mijn hondje Tex op mijn schoot zit. Ik ga soms ook tekenen. Ik teken dan figuren die veel details hebben. Ik zie mijn hoofd als een grote ideeëndoos. De tekeningen rollen er zo uit.’ Autisme heeft ook voordelen ‘Ik heb een fotografisch geheugen. Dit betekent dat ik dingen tot in de details kan onthouden. Ik mag ook in een pretpark in de wachtrij voor gehandicapten staan. Deze rij gaat veel sneller dan een normale wachtrij. In een normale wachtrij is het vaak te druk voor mij’, zegt Elian.
FIEP Iets wat mensen met autisme heel interessant vinden en waar ze heel veel mee bezig zijn.
NOVEMBER 2O22
OTTERLO – Er zijn vandaag 6 kinderen van BSO Kindrijk Otterlo in restaurant De Waldhoorn. Marieke van Lekker Lupine vertelt de kinderen over lupine. Marieke legt uit waarom lupine goed is voor mensen en de aarde. De kinderen kunnen ook lupine proeven. Mark is de chef kok van het restaurant. Hij heeft 2 snacks gemaakt met lupine. TEKST: MARISSA DIEPEVEEN
Lupine eten ‘Je moet de gedroogde bonen eerst weken en koken’, vertelt Marieke. Ze deelt gekookte bonen uit. Puk (10): ‘Ik vind het een beetje naar kip smaken.’ Vivienne (7): ‘Ik vind ze heel erg lekker.’ Mark brengt geroosterde lupinebonen. Puk: ‘Ik vind ze naar kipcorn smaken!’ Mark brengt daarna nacho’s met lupinebonen. Mark: ‘Lupinebonen kunnen ook in een salade.’
Marieke: ‘Ik heb gedroogde lupinebonen meegenomen. De boeren stoppen de bonen in maart in de grond. Daar groeit een lupineplant met bloemen uit. Er komen peulen aan de plant zodra de bloemen uitgebloeid zijn. Er zitten lupinebonen in de peulen. De boeren laten de bonen drogen. Dat zijn zaadjes voor nieuwe planten. Lupinebonen zijn ook geschikt om te eten.’
Voordelen voor mensen Marieke: ‘Lupinebonen zitten vol met goede voedingsstoffen zoals eiwitten. Je lichaam heeft eiwitten nodig om te bewegen en leren. Topsporters eten eiwitten voor sterke spieren. Er is een smoothie van lupinebonen bedacht voor topsporters.’ ‘Je kunt jouw brood of vlees vervangen door lupinebonen. Dat is handig als je minder vlees of geen vlees wilt eten’, vertelt Mark.
Voordelen voor de aarde Tijn (9): ‘Lupinebonen lijken op sojabonen.’ Marieke: ‘Dat klopt. Lupine is een goede vervanger voor sojabonen. Lupine groeit heel makkelijk. De lupineplant gebruikt de stikstof uit de lucht en maakt er zelf plantenvoeding van. De bodem wordt beter voor de lupine en de andere planten. De kleurrijke lupinebloemen trekken insecten aan. Dat is ook goed voor de natuur.’
WEKEN Iets in water leggen waardoor het zacht wordt.
De nacho’s met lupinebonen. Er zit vooral groente in deze snack.
Tijn (rechts) luistert met de anderen naar de uitleg van Marieke. FOTO’S: GERT-JAN BORST
Maud (9): ‘Ik vind het spannend, maar ik ga de lupineboon proeven.’ Vivienne moedigt haar aan.
RENSWOUDE – Een pizza bevat meestal veel ongezonde ingrediënten. Er zit vaak veel kaas op en vleeswaren. Ilse (9) en Lynn (9) maken een kleurrijke regenboogpizza. Deze regenboogpizza zit boordevol groenten. Er zit zelfs fruit in. In groenten en fruit zitten veel vitamines. Vitamines zorgen er voor dat je lichaam goed functioneert. TEKST EN FOTO'S: SAMANTHA FERKRANUS
Regio Foodvalley werkt samen met gemeenten, bedrijven en scholen in jouw buurt aan gezond en voldoende voedsel voor iedereen.
Ingrediënten: 1 pizzadeeg met tomatensaus 1 bakje cherrytomaten 1 winterwortel 1 gele paprika 1 stronk broccoli 1 bakje blauwe bessen 2 gekookte rode bieten Regenboogpizza
Lynn: ‘We verwarmen eerst de oven voor op 220°C.’ ‘We rollen het pizzadeeg uit. We bestrijken het deeg met de tomatensaus’, zegt Ilse.
‘We snijden de cherrytomaten doormidden. We snijden de gele paprika en de rode bieten in kleine stukjes’, zegt Lynn. Ilse: ‘We wassen de blauwe bessen.’
‘We wassen de broccoli. We snijden de broccoli in kleine roosjes’, zegt Lynn. Ilse: ‘We wassen de winterwortels. We snijden de winterwortels in halve plakjes.’
Lynn: ‘We gaan de pizza nu in de kleuren van de regenboog beleggen.’ ‘We beleggen de pizza in de volgende volgorde, 1; cherrytomaten, 2: winterwortels, 3: gele paprika, 4: broccoli, 5: blauwe bessen en 6: rode bieten’, zegt Ilse.
Ilse: ‘We doen de broccoli en winterwortels in een pan met kokend water. We koken de broccoli en winterwortels 5 minuten.’ ‘We gieten daarna de broccoli en winterwortels goed af’, zegt Lynn.
Ilse: ‘We doen de pizza ongeveer 15 minuten in de oven. We halen de pizza na 15 minuten er weer uit.’ ‘De pizza is klaar. Dat wordt smullen!’, zegt Lynn.
NOVEMBER 2O22
EDERVEEN – Er staat sinds kort een nieuw buitensportnet naast de skatebaan in Ederveen. Het buitensportnet is hufterproof. Hufterproof betekent dat het buitensportnet sterk is en niet kapot kan. Je kunt verschillende sporten en spellen doen met het buitensportnet. Sebastian (10) en Duuk (7) maken voor het eerst gebruik van het nieuwe buitensportnet. TEKST: SAMANTHA FERKRANUS
Sebastian slaat de volleybal over het net. FOTO’S: GERT-JAN BORST
QR-CODE Een vierkant met zwarte en witte blokjes. Het scannen van het vierkant leidt naar een internetpagina.
Sebastian: ‘Gewone buitensportnetten krijgen na een tijdje gaten. Het is dan niet leuk meer om er gebruik van te maken. Het nieuwe buitensportnet is gemaakt van ijzer. IJzer kan niet stuk. Je hoeft het buitensportnet niet te onderhouden. Het buitensportnet kan dus heel wat jaren mee.’ Oefeningen via QR-code ‘Het buitensportnet is heel handig. Het is in hoogte verstelbaar. Je kunt daardoor verschillende soorten sporten doen. Er staat een QR-code op de paal van het buitensportnet. Je scant de QR-code met je mobiel. Je krijgt dan 5 filmpjes te zien. De filmpjes laten zien welke spellen je met het buitensportnet kunt doen’, zegt Sebastian.
Duuk trapt de volleybal met zijn voet over het net.
Het buitensportnet verbind ‘Ik speel vaak met anderen op deze plek. Ik vind het fijn dat er nu een buitensportnet is. Dit betekent dat er meer kinderen zullen komen. Ik vind het leuk om nieuwe kinderen te leren kennen. Ik houd van teamsport. Ik denk dat ik binnenkort met anderen hier ga volleyballen’, zegt Duuk.
Duuk staat voor het nieuwe buitensportnet.
Ideaal voor verschillende sporten Duuk: ‘Je kunt bijvoorbeeld volleyballen of badmintonnen. Ik ga normaal altijd voetballen in de voetbalkooi hiernaast. Ik zal nu door het buitensportnet sneller een andere sport gaan doen.’ Sebastian: ‘Ik zit op volleybal. Ik vind het leuk dat er een buitensportnet is geplaatst. Ik kan nu vaker oefenen.’
VEENENDAAL – Joëlle (12) speelt ruim 2 jaar korfbal bij korfbalvereniging SKF. ‘Ik kreeg een sportboekje mee van school. Je kon je aanmelden voor proeflessen van verschillende sporten. Ik wilde graag een proefles korfbal volgen. Ik vond het zo leuk. Ik ben gelijk lid geworden. Ik zit bij SKF echt op mijn plek’, vertelt Joëlle. TEKST EN FOTO’S: SAMANTHA FERKRANUS
Sebastian is blij met het nieuwe buitensportnet.
Sportservice De Vallei maakt sport en beweging bereikbaar voor iedereen. Voor meer informatie en activiteiten zie www.sportservicedevallei.nl
Sportservice
De Vallei
Er zijn 5 nieuwe buitensprtnetten geplaatst in de gemeente Ede. Provincie Gelderland heeft de netten betaald, omdat vorige maand het WK Volleybal Vrouwen werd gehouden in de provincie Gelderland.
Joëlle: ‘Ik heb voor korfbal een hele tijd aan turnen gedaan. Ik miste bij turnen het sporten in een team. Je werkt bij korfbal samen om te winnen. Ik houd ook van een beetje competitie. Ik krijg een goed gevoel van winnen. Ik kan ook goed tegen mijn verlies.’ Schieten en doorloopbal oefenen ‘Ik ga binnenkort van 1 naar 2 keer in de week trainen. Ik oefen dan vaker. Ik leer hoe ik beter kan worden in een doorloopbal. Ik vind het schieten op de korf de leukste oefening. Je moet dan 1 minuut lang zoveel mogelijk ballen in de korf schieten, zegt Joëlle. Joëlle’s grote voorbeeld Joëlle: ‘Ik heb een meisje in mijn team waar ik tegenop kijk. Zij is echt goed. Ik kan veel van haar leren. Ze leert mij bijvoorbeeld dat ik meer rust moet nemen tijdens het schieten. Het is fijn om van elkaar te leren. Ik neem haar tips mee in de volgende trainingen.’
Joëlle in haar korfbalkleding.
Leren van korfbal ‘Je leert van korfbal om samen te werken. Je leert ook om respect te hebben voor elkaar. Ik ben het meest trots op dat ik met mijn team een keer kampioen van de regio ben geworden. Ik heb toen 1 van de 3 punten gescoord. Winnen doen we uiteindelijk samen’, zegt Joëlle.
‘Wil jij ook graag sporten, maar is er bij jou thuis te weinig geld? Ik kan jou helpen. Ik ben 1 van de intermediairs van het Jeugdfonds Sport en Cultuur. Het Jeugdfonds betaalt voor jou de sportlessen en sportspullen als dat nodig is. Zoek jij een intermediair om je hiermee te helpen? Dit zijn vaak leerkrachten, jeugdhulpverleners of buurtsportcoaches die werken met kinderen. Vraag er eens naar bij je juf of meester bijvoorbeeld.’ René Derksen, directeur basisschool Aan de Basis.
Joëlle schiet op de korf.
FOTO’S: GERT-JAN BORST
SCHIETEN De bal in de korf gooien.
DOORLOOPBAL De bal onderhands door de korf schieten.
NOVEMBER 2O22
VEENENDAAL – Groep 7a van basisschool Het Baken heeft meegedaan met het project ‘de Derde Kamer’. Meester Henk: ‘We zijn dit project gestart rondom Prinsjesdag. De leerlingen leren door het project wat een debat is. Het project is al een tijd voorbij. De klas vond het debatteren erg leerzaam. We debatteren daarom nog steeds elke week.’ TEKST EN FOTO’S: SAMANTHA FERKRANUS Lina (10): ‘Debatteren is met elkaar discussiëren over een stelling. Je kunt voor of tegen de stelling zijn. Je kunt het debat winnen door sterke argumenten te geven. Je leert door debatteren dat er ook andere meningen zijn. Een ander kan een goed argument hebben. Ik kan dan zelf weer van mening veranderen.’ Je klas verbeteren ‘Je kunt debatteren over verbeterpunten in de klas. Je verbetert daardoor je klas. We voeren vandaag een debat. De stelling is dat het stiller moet zijn in de klas tijdens een toets. Ik ben voor de stelling. Ik leg uit dat ik teveel geluid niet fijn vind. Ik kan mij dan moeilijk concentreren’, zegt Tessa (10).
Uitvoeren van de stelling Boas (10): ‘De meeste kinderen zijn het eens met de stelling. We nemen de stelling daarom aan. We voeren de aangenomen stelling ook uit. De oplossing is om de tafels 3 dagen lang iets verder uit elkaar te zetten in rijtjes. We testen of we door de afstand minder last hebben van elkaar.’ Respectvol debatteren ‘We gaan respectvol met elkaar om tijdens het debatteren. We noemen elkaar bij de achternaam als we aan het woord zijn. We laten elkaar ook altijd uitpraten. Je leert hoe je het beste met elkaar kunt communiceren. Ik luister graag naar wat anderen te zeggen hebben’, zegt Sumera (10).
RENSWOUDE – ‘Fenna (8): ‘Ik help samen met mama stichting Bliss to Shine. De stichting organiseert leuke dingen voor kinderen met een broertje, een zusje of een ouder die kanker hebben. We hebben dit keer de speculaaspoppen van de stichting verkocht. Ik vond het erg leuk om te doen. We hebben veel geld verdiend voor de stichting.’ TEKST: MARISSA DIEPEVEEN
Fenna gaat op pad. Er passen 5 dozen met elk 12 speculaaspoppen in de bolderkar.
Boas, Lina, Tessa en Sumera laten zien dat ze aan ‘de Derde Kamer’ hebben meegedaan.
Meester Henk leidt het debat.
‘We zijn 5 dagen met een bolderkar vol speculaaspoppen langs de huizen gegaan. Mensen van de stichting en vriendinnen van mama en van mij hebben meegeholpen. Sommige mensen wilden niets kopen. De meeste mensen hebben speculaaspoppen gekocht. Ik mocht van sommige mensen ook het wisselgeld houden. Dat heb ik in een fooienpot gedaan’, legt Fenna uit. Met een kraam op het plein Fenna: ‘We stonden op zaterdag met een kraam op het plein voor de supermarkt in Renswoude. Ik liet de mensen stukjes speculaaspop proeven. We verkochten nog meer speculaaspoppen. Er kwamen zelfs mensen terug om nog meer speculaaspoppen te kopen. Ze vonden de speculaaspoppen zo lekker. We verkochten ook wenskaarten en Blissi knuffels.’
Fenna in de kraam op het plein.
Geld tellen ‘Ik heb al het contante geld geteld. Ik heb ook het geld uit de fooienpot geteld. Arieta van de stichting heeft het geld van het pinnen en de Tikkies geteld. Arieta vertelde dat we € 1.630,hebben verdiend! Ik had minder geld verwacht. Ik was heel trots op het resultaat’, vertelt Fenna. Mensen blij maken ‘Ik maak de gezinnen waarin iemand kanker heeft graag blij. Het is fijn als ze even hun zorgen vergeten. Ik weet hoe belangrijk dat is. Mama heeft ook kanker. Ze is er erg ziek van geweest. Ik wist in het begin niet of ze zou genezen. Het gaat nu gelukkig beter’, vertelt Fenna.
Fenna telt al het contante geld. FOTO'S: EIGEN BEELD
NOVEMBER 2O22
VEENENDAAL – Contact met de mensen in je buurt is waardevol. Je kunt elkaar door contact op verschillende manieren helpen. Sommige mensen vinden het fijn om met iemand te praten. Andere mensen vinden het gezellig om samen te eten. Er worden in verschillende wijken activiteiten georganiseerd. De activiteiten zorgen ervoor dat mensen elkaar kunnen ontmoeten. TEKST: MARISSA DIEPEVEEN
Wijkruimte Schrijverspark Woon je op het Schrijverspark of in de buurt van het Schrijverspark? Je bent dan welkom bij de kinderactiviteiten. De kinderactiviteiten worden sinds kort 1 keer per maand georganiseerd. De kinderactiviteiten worden gehouden in wijkruimte garage 3134 op het Schrijverspark. De volgende kinderactiviteiten zijn op 15 november en 13 december. De kinderactiviteiten zijn altijd gratis.
Ondersteuning in de wijk Veens Welzijn biedt ondersteuning aan de inwoners van Veenendaal die dat nodig hebben. Veens Welzijn maakt het wanneer dat nodig is ook mogelijk om buurtactiviteiten te organiseren. Veens Welzijn zet zich in voor een leefbare wijk. Dat is een wijk waarin buurtbewoners fijn met elkaar kunnen samenleven.
Janda en Mohammed zijn spinnen van kastanjes aan het maken.
VEENENDAAL – Er staat een tafel vol met pompoenen, kastanjes en knutselspullen klaar in de wijkruimte garage 3134 op het Schrijverspark. Alles is gereed voor de herfstknutselmiddag. De kinderen maken een lantaarn van een uitgeholde pompoen. De kinderen maken spinnen van de kastanjes. De kinderen maken ondertussen ook contact met andere buurtkinderen. TEKST EN FOTO’S: SAMANTHA FERKRANUS
Janda (10), Yuka (8) en Mohammed (10) doen vandaag mee met de activiteit. Het is herfstvakantie. Ze schuiven enthousiast aan de tafel. ‘Ik heb veel zin in deze middag. De ruimte ziet er heel gezellig uit met alle mooie herfst- en knutselspulletjes’, zegt Janda.
Welkom zoals je bent Mohammed: ‘Ik voel me bij de activiteiten altijd welkom. Je mag zijn zoals je bent. Het maakt niet uit wat je gelooft of hoe je eruit ziet. Ik vind dat een mooie gedachte. Er wonen hier in de buurt mensen die uit verschillende landen komen. Ik vind het tof dat iedereen elkaar respecteert.’
Leren om creatief te zijn Mohammed: ‘Ik leer door de knutselactiviteiten hoe ik creatief bezig kan zijn. Ik zou heel graag nog een keer willen verven. Ik zou dan een prachtige schilderij gaan schilderen.’ ‘Dat lijkt mij ook leuk. Ik zou graag willen verven met verschillende soorten verf. Bijvoorbeeld waterverf of olieverf’, zegt Janda.
Samen met de buren ‘Ik heb veel vrienden in de buurt wonen. Ik speel vaak met hen op het pleintje voor mijn flatgebouw. Ik maak ook vaak een praatje met andere buren. Ik zie dat er veel buren mee doen aan de knutselmiddag. Ik vind het fijn om samen iets te doen met mensen die je kent’, zegt Janda.
Activiteit tijdens de vakantie Yuka: ‘Ik heb weleens pompoen geproefd. Ik vond dat wel lekker. Ik heb nog nooit een pompoen uitgehold. Ik vind het leuk dat er een activiteit voor kinderen wordt georganiseerd. Er zijn namelijk niet veel activiteiten voor kinderen in de buurt. Kinderen die niet op vakantie gaan kunnen nu toch iets leuks doen.’
GEMAAKT IN SAMENWERKING MET Veens Welzijn is er voor inwoners van Veenendaal die wel wat hulp kunnen gebruiken. Voel jij je even niet fijn? De mensen van Veens Welzijn denken graag met je mee over wat je nodig hebt om je beter te voelen. Ze helpen je ook om te vinden wat je nodig hebt. De mensen van Veens Welzijn zijn in iedere wijk van Veenendaal te vinden. Je kunt op www.veens-welzijn.nl/locaties/ zien waar precies.
Yuka is een pompoen aan het uithollen.
Janda en Mohammed staan voor wijkruimte garage 3134.
NOVEMBER 2O22
VEENENDAAL – Het is belangrijk om al op jonge leeftijd te leren hoe je verstandig omgaat met geld. De kans is dan kleiner dat je later in de financiële problemen komt. Het geld dat je hebt kun je maar 1 keer uitgeven. Je moet daarom vaak keuzes maken. Het is slim om goed na te denken voordat je kiest. TEKST EN FOTO: MARISSA DIEPEVEEN
Het is slim om geld te sparen. Je kunt het geld dat je wilt sparen in je spaarpot doen. Je kunt er dan meestal makkelijk bij. Dat is handig als je het uit wilt geven. Je kunt het geld ook op je spaarrekening zetten. Het is dan moeilijk om het geld uit te geven. Dat helpt bij het sparen.
REKENSOM Fatima (12) verdient elke week € 5,00 met klusjes doen. Ze kan kiezen of ze het verdiende geld in haar spaarpot stopt of op haar nieuwe spaarrekening stort. Fatima stopt het geld een jaar lang in haar spaarpot. Ze haalt er soms geld uit om wat leuks te kopen. Na een jaar heeft ze € 110,00 in haar spaarpot. Hoeveel heeft Fatima uitgegeven? Hoeveel geld zou Fatima minimaal hebben als ze al het geld op haar spaarrekening had gezet?
Bereken hier jouw antwoord
JUDA (11): ‘Ik zet het meeste geld op een spaarrekening. Ik weet zeker dat er niemand bij kan komen. Ik stop ook wat geld in mijn spaarpot. Ik heb altijd een beetje geld om uit te geven. Ik heb nog niet veel geld nodig om dingen te kopen.’ Ik zou: Wat zou jij doen? Zou jij liever geld in je spaarpot doen of op je spaarrekening zetten?
RENSWOUDE – Rowin (8) kreeg bijna een jaar geleden een bijzonder cadeau op zijn kinderfeestje. ‘Ik kreeg van een vriendje een doorzichtig plastic bakje. Er zaten 10 eitjes van Indische wandelende takken in. Er zijn 4 eitjes uitgekomen. Je moet goed kijken om ze te zien. Ze zijn makkelijk te verzorgen’, vertelt Rowin. TEKST: MARISSA DIEPEVEEN
Bescherming door camouflage Rowin: ‘Indische wandelende takken zijn groen of bruin. Ze worden stijf als ze schrikken. Ze lijken dan net op een tak. Je kunt ze door hun camouflage niet goed zien. Ze beschermen zichzelf op die manier. Ze bewegen soms zachtjes heen en weer. Ze doen dan alsof ze een takje in de wind zijn.’
‘Volwassen wandelende takken poepen veel. Ze leggen ook elke dag een paar eitjes. De eitjes lijken net kleine zaadjes. De eitjes komen na 2 maanden uit. Je noemt ze dan nimfen. Nimfen groeien snel. Ze moeten 5 of 6 keer vervellen voor de volwassen zijn. Ze zijn dan ongeveer 10 centimeter’, legt Rowin uit.
Wandelende takken verzorgen ‘De wandelende takken zitten in een terrarium. Ik doe er elke week klimop in. Ze eten het blad van de klimop. De wandelende takken krijgen ook water. Ik spuit water op de blaadjes. Mama en ik verschonen het terrarium elke week. Er zitten takken in zodat ze kunnen klimmen’, zegt Rowin.
Rowin met het terrarium voor de wandelende takken. FOTO’S: GERT-JAN
BORST
Rowin met een volwassen wandelende tak en een nimf.
Kwetsbare periode Rowin: ‘De takken helpen ook bij het vervellen. De nimfen gaan ondersteboven aan de tak hangen. Het vel gaat open. De nimfen laten zich uit het vel zakken. Je moet goed opletten wanneer de wandelende takken vervellen. Ze zijn dan heel kwetsbaar. Ik mag ze dan een paar dagen niet oppakken.’
TERRARIUM Een glazen bak waar je insecten in kunt houden.
De eitjes zitten in een apart bakje. Ze gaan zo niet rotten door het water in het terrarium.
NOVEMBER 2O22
Kayla en Annebel staan in het i-centrum bij de maquette van Veenendaal-Oost. FOTO’S: GERT-JAN BORST
VEENENDAAL – Kayla (8) en Annebel (8) mogen vandaag hun eigen woonwijk ontwerpen. Ze zijn met een aantal kinderen van BSO Super in West op bezoek in het i-centrum in Veenendaal-Oost. Dimitri laat eerst de bestaande plannen voor de wijken in Veenendaal-Oost zien. Dimitri werkt bij Waterschap Vallei en Veluwe. Hij legt uit hoe het waterschap helpt bij het maken van de plannen. TEKST: MARISSA DIEPEVEEN
‘We staan voor een grote maquette van de wijken in Veenendaal-Oost. Een deel van de maquette is al in het echt gebouwd. Er staan veel huizen op de maquette. Ik zie 2 grote torens met appartementen bij een rotonde. Ik zie gras, planten en bomen. Er zijn een paar winkels. Ik zie ook veel sloten’, zegt Kayla. Een watersysteem bedenken Dimitri: ‘De bewoners van Veenendaal-Oost willen geen last hebben van water. Het is belangrijk om van te voren goed over het watersysteem na te denken. De sloten en het grondwater horen bij het watersysteem. Het waterschap denkt mee over de plannen. Het waterschap geeft adviezen aan het Ontwikkelingsbedrijf Veenendaal-Oost. Het waterschap gaat voor het watersysteem zorgen als het klaar is.’ Overstromingen voorkomen ‘Het water uit Veenendaal-Oost stroomt door het watersysteem naar de Rondweg. Het water stroomt via de Grift naar Amersfoort. Amersfoort overstroomt als er te snel of teveel water naartoe stroomt’, vertelt Dimitri. Kayla: ‘Er zijn veel sloten gemaakt in Veenendaal-Oost. De sloten vangen het regenwater op. Er komt dan geen overstroming.’ Bootje varen en zwemmen Dimitri: ‘We zien dat de bewoners het water in de sloten gebruiken voor leuke dingen. We zien kinderen die bootjes varen en vissen. Ze schaatsen als er ijs ligt. We maken de oevers daarom minder steil zijn. Kinderen kunnen makkelijker uit het water komen als ze er perongeluk in vallen.’
Dimitri geeft uitleg over de plannen en het watersysteem.
Een nieuwe wijk ontwerpen ‘Ik houd van de natuur. Ik zou nog meer zwemwater en steigers maken’, zegt Annebel. ‘Er is op de maquette nog een lege plek. Er komt een nieuwe wijk. Jullie krijgen van ons een plattegrond en stiften. Je tekent op het papier een eigen ontwerp voor de nieuwe wijk. Ik ben benieuwd naar jullie ideeën’, zegt Dimitri. Spelen met water Annebel: ‘Ik teken speeltuinen met duikelrekken. De speeltuin heeft een waterpomp om met water te spelen. Ik teken een grote plas met een zandstrand. Je kunt kikkers vangen bij de plas. Ik teken er een brug bij. Mensen kunnen dan over het water heen lopen. Ik teken een waterval. Kinderen kunnen ook spelen met water bij de waterval.’ Veel ruimte voor natuur ‘Ik wil niet teveel huizen. Ik vind natuur heel belangrijk. Mensen leven door bomen en de natuur. Ik teken bos en hei. Ik teken veel parken. Ik maak een plek waar kinderen bloemen en insecten kunnen onderzoeken’, legt Annebel uit. Kayla: ‘Ik vind het erg leuk om na te denken over de plannen.’
Annebel begint met haar ontwerp van een nieuwe wijk in Veenendaal-Oost.
Lijkt het jou ook leuk om je eigen woonwijk te ontwerpen? Je hebt genoeg aan een vel papier en wat potloden en stiften. Maak je ook ruimte voor het water? Succes!
Er zijn 21 waterschappen in Nederland. Waterschap Vallei en Veluwe is verantwoordelijk voor het water in Ede, Renswoude, Veenendaal. Er werken veel mensen bij Waterschap Vallei en Veluwe. Zij werken allemaal aan schoon water, voldoende water en veilige dijken. Wil jij het waterschap helpen? Kijk dan op www.vallei-veluwe.nl/wat-kan-ik-doen
NOVEMBER 2O22
‘Ik geef het geld graag aan goede doelen die de natuur beschermen. Ik speel graag buiten. Ik houd van de natuur. Er worden teveel bomen gekapt. Ik zou daar een verbod op willen. Ik vind de dieren ook belangrijk. Er wordt op wolven geschoten. Ik vind dat niet goed.’
LUNTEREN – Er zijn in Nederland veel verschillende goede doelen. De goede doelen hebben geld nodig om hun doelen te bereiken. Je kunt de goede doelen steunen door geld te geven. Wij vroegen een paar leerlingen van basisschool Nederwoud: ‘Stel dat je € 1.000,- euro krijgt. Welk goed doel zou jij steunen?’
Daan (10):
TEKST EN FOTO’S: MARISSA DIEPEVEEN
‘Ik zou het geld geven aan dakloze en arme mensen. Dakloze en arme mensen hebben niet genoeg te eten. Dakloze mensen kunnen niet schuilen voor de onweer. Sommige mensen slapen in een tent. Ik vind het belangrijk om huizen te bouwen voor dakloze en arme mensen.’
Noahbeau (10)
‘Ik denk dat ik het geld aan landen in Afrika geef zoals Oeganda. Ik hoor wel eens in gesprekken of op het nieuws hoe arm ze zijn. Wij hebben goede huizen en eten. Ik vind het apart dat mensen in arme landen dat niet hebben. Ik wil hier graag bij helpen.’
Marit (10) ‘Ik geef het geld aan Kika voor onderzoek tegen kanker. Mijn tante heeft kanker gehad. Het is een hele erge ziekte. Je kunt eraan overlijden. Kika kan met het geld meer apparatuur, robots, medicijnen en andere middelen kopen. Ze hebben dit nodig om mensen beter te maken.’
Jouw naam:
Welk goed doel zou jij steunen?
Rutger (11)
‘Ik kies voor arme kinderen. Ik vind het belangrijk dat zij ook genoeg te eten en te drinken hebben. Ik kan het ook aan opa geven. Hij verzamelt kleding en andere dingen voor arme mensen. Hij brengt de spullen met een vrachtwagen naar de arme mensen.’
‘Ik geef het geld aan arme kinderen. Dieren vind ik ook belangrijk. Ik kies toch voor een beter leven voor kinderen. Er zijn kinderen die moeten werken voor geld. Ze kunnen naar school en eten als ze geld krijgen van een goed doel. Ze krijgen ook meer vrije tijd.’
Rosalie (10)
Jouw antwoord:
J O N G 0 3 1 8
Waar laten Elaine en Jasper hun bootje
Waar zijn de kinderen van BSO Super in
Wat maakt een lupineplant van
met haar moeder helpt? (PAGINA 6)
We verloten de prijs onder de goede inzendingen. Alleen de winnaar krijgt bericht.
(PAGINA 9)
aan Kika geven?
stichting die Fenna
Wil je nog meer puzzelen? Kijk dan eens op PUZZELCORNER.NL voor meer leuke puzzels!
Wie gaat voor het watersysteem zorgen zodra het klaar is?
Wie wil het geld
Hoe heet de
ANTWOORD@JONG0318.NL
(PAGINA 9)
(PAGINA 4)
(PAGINA 5)
EN DE WINNAAR IS MAARTEN (10)!
West op bezoek?
stikstof?
Wie zit op volleybal?
HET ANTWOORD VAN DE PUZZEL VAN SEPTEMBER IS HERFSTACHTIG.
(PAGINA 8)
(PAGINA 1)
(PAGINA 3)
-
Wandelende takken worden stijf als ze … ?
varen?
Wat ziet Elian als een grote ideeëndoos?
De letters in de gele balk vormen het antwoord. Mail dit antwoord, samen met je voornaam, leeftijd en het telefoonnummer van je ouder(s) of verzorger(s), naar
Noa (10)
Van welke vrucht maken de kinderen een lantaarn? (PAGINA 7) Waar stopt Fatima een jaar lang haar verdiende geld in? (PAGINA 8)
(PAGINA 10)
Hoe heet het apparaat waarmee de bevelvoerder kan communiceren? (PAGINA 11) Voor welke grote theatervoorstelling repeteren de kinderen van groep A? (PAGINA 12)
NOVEMBER 2O22
VEENENDAAL – De brandweer in Veenendaal heeft een jeugdbrandweer. De junioren van Jeugdbrandweer Veenendaal leren verschillende basisvaardigheden van de brandweer. Lize (11): ‘We komen iedere vrijdagavond op de brandweerkazerne bij elkaar om te oefenen.’ Lize legt samen met Joël (12), Regina (16), Marco (14) en William (14) uit wat zij doen bij de jeugdbrandweer. TEKST: MARISSA DIEPEVEEN
Bevelvoerder Marco stuurt de eenheid aan. Lize in haar brandweerkleding met het logo van Jeugdbrandweer Nederland. FOTO’S: GOVERT GOVERS
Pompbediende William heeft met succes de brandslang op de brandkraan aangesloten.
Er is een ingang gevonden. Joël wacht met Regina op instructies.
Nummer 1 en 2 verkennen het gebouw en zoeken een ingang.
Regina mag de brandweerspuit gebruiken.
Lize: ‘Ik wilde al bij de jeugdbrandweer sinds ik 9 jaar was. Ik zit nu ongeveer een half jaar bij de jeugdbrandweer. Ik wil heel graag brandweervrouw worden.’ ‘Je leert steeds iets nieuws. Dat is ook handig voor thuis. Je weet elke keer niet wat er gaat gebeuren. Ik vind die spanning leuk’, zegt Joël. Bevelvoerder en pompbediende De junioren oefenen met de verschillende rollen van een eenheid. Marco: ‘Ik ben vanavond de bevelvoerder. Het is de taak van de bevelvoerder om de eenheid aan te sturen. De bevelvoerder heeft ook contact met de alarmcentrale.’ William: ‘Ik ben vanavond de pompbediende. De pompbediende zorgt voor de aanvoer van water vanaf de brandkraan.’ Nummer 1, 2, 3 en 4 Lize: ‘Er zijn een nummer 1 en 2. Zij vormen de eerste groep die richting de brand gaat. Nummer 1 en 2 verkennen het gebied van de brand en maken een pad veilig.’ Regina: ‘Er zijn ook een nummer 3 en 4. Het is hun taak om te zorgen voor de toevoer van water. Het water moet via de slang aan de brandkraan naar nummer 1 en 2.’
Brandweerkleding aan en gaan Joël: ‘We trekken onze brandweerkleding aan. Brandweerkleding is brandwerend. We dragen een overall met daar overheen een jas. We trekken ook brandweerlaarzen aan. We dragen een helm en handschoenen. We zijn klaar om te vertrekken.’ De junioren stappen met een leider in een tankspuitauto en gaan op pad. Een uitrukbericht Marco krijgt via zijn portofoon het bericht over een brand in een gebouw. De junioren gaan met loeiende sirene en blauwe zwaailichten naar de brand. Marco: ‘Zijn er nog mensen in het gebouw? Over.’ Marco stelt veel vragen aan de alarmcentrale over de brand. Hij wil als bevelvoerder zoveel mogelijk informatie verzamelen. Veilig oefenen Er wordt nog geen echt vuur gebruikt bij de jeugdbrandweer. De leiders van de junioren hebben een oefening uitgezet. Een mogelijke situatie van de brandweer wordt nagebootst met rookmachines en knetterkasten. Er staan
KNETTERKASTEN Apparaten die het geluid en licht van een brand nabootsen.
borden met vlammen op de plek waar de brand zogenaamd is. De junioren oefenen op deze manier altijd veilig. De oefening nabespreken De junioren slagen er samen in om het zogenaamde vuur uit te krijgen. Ze hebben tijdens de verkenning alleen een open raam gemist. Ze hebben kostbare tijd verloren om het gebouw in te komen. Regina: ‘We houden altijd een nabespreking als de oefening klaar is. We leren hiervan voor de volgende keer.’ Wedstrijden Er zijn regelmatig landelijke wedstrijden voor de jeugdbrandweer. De jury beoordeelt verschillende punten. Je krijgt bijvoorbeeld meer punten als je materiaal in orde is. Je kunt met de jeugdbrandweer landskampioen worden. Marco: ‘We hebben morgen een oefenwedstrijd in Veenendaal.’ ‘Het is belangrijk dat we goed uitgerust zijn’, zegt William.
NOVEMBER 2O22
BENNEKOM – Groep A van Guus’ Theaterschool in Bennekom heeft een repetitie. De kinderen werken tijdens de repetitie aan de grote theatervoorstelling Jungle Book. De groep start met diverse spellen. De kinderen oefenen verschillende vaardigheden tijdens de spellen. De vaardigheden zijn nodig bij het spelen in het theater. De kinderen oefenen daarna een paar scènes uit de voorstelling. TEKST: MARISSA DIEPEVEEN
Anna-Lia (10): ‘We spelen eerst het cowboyspel. We oefenen onze focus met dit spel. Je moet je goed concentreren als je een voorstelling speelt. Je reageert met focus sneller. Er zitten dan geen verkeerde pauzes in je tekst op het podium. Je vergeet je tekst minder snel met focus.’ Het cowboyspel De kinderen staan in een kring. Ze kijken naar de grond. Guus telt: ‘3-2-1-0.’ De kinderen schieten met hun wijsvinger op een ander en roepen: ‘Pang!’ Je bent af als je te vroeg schiet. Schieten 2 kinderen op elkaar? Wie als laatste ‘pang’ roept is ook af. De groep speelt door tot er 1 winnaar is. De heks en de sleutel Eva (12): ‘We spelen nog een spel. Het lijkt op het spel Annemaria koekoek. We moeten de sleutel van de heks afpakken. De heks mag niet zien of horen wie de sleutel heeft. We oefenen het samenwerken tijdens de voorstelling. We leren elkaar aanwijzingen geven zonder te praten. Dat is handig in het theater.’ Samen zingen ‘We zingen een lied uit de voorsteling. Het lied wordt niet goed ingezet. We beginnen te laat met zingen. Het is soms spannend om te beginnen. We wachten op elkaar. De muziek is dan al begonnen. Het helpt om het huiswerk voor elke repetitie thuis goed te oefenen. Ik voel me dan meer comfortabel’, zegt Mats (11).
Groep A met Guus van Guus’ Theaterschool.
Uitbeelden en spelen ‘We leren dat iets uitbeelden en iets spelen verschillend zijn. Je beeldt vaak een olifant uit door met je armen een slurf na te maken. Je speelt een olifant door in alles te doen alsof je de olifant bent. Je kijkt door de ogen van de olifant. Je loopt, denkt en praat als de olifant’, legt Eva uit.
Mats in zijn rol als tijger Shere Khan.
Stefan in zijn rol als Mowgli, samen met de gieren.
Anna-Lia in haar rol als beer Baloe.
Houding en uitstraling Stefan (12): ‘Je houding is erg belangrijk in het theater. Je komt als tijger niet gevaarlijk over als je er bang uitziet. Het is bijvoorbeeld belangrijk hoe je staat. Je moet goed op je uitstraling letten. Guus onderbreekt de scènes om tips over onze houding en uitstraling te geven. We spelen het daarna opnieuw.’ Een rol spelen Mats: ‘Ik speel de tijger Shere Khan. Guus legt uit dat Shere Khan 3 gezichten heeft. Shere Khan is soms lollig en soms boos. Hij is soms minachtend. Ik vind deze rol erg leuk.’ Anna-Lia: ‘Ik vergelijk mijn rol met delen van mezelf. Ik speel de beer Baloe. Baloe is ondeugend. Het is makkelijker om een rol te spelen waar ik mezelf in herken.’
Eva huilt met de wolven.
FOTO’S: GERT-JAN BORST