JUNI 2O22
Het recept: wraps
Jaylin zit op freerunning
Paarden verzorgen
Evi bezoekt een minibieb
Dex, Lotte, Daan en Luuk zitten even samen aan 1 van de 2 schaaktafels. VEENENDAAL – Er staan sinds kort 2 schaaktafels voor De Cultuurfabriek in Veenendaal. Iedereen kan hier gratis gebruik van maken. De schaakstukken kun je gratis lenen aan de balie van De Cultuurfabriek. Dex (9), Daan (9), Lotte (9) en Luuk (9) spelen een paar potjes schaak aan de schaaktafels.’ TEKST: MARISSA DIEPEVEEN Dex: ‘Het is fijn om in de buitenlucht en met het zonnetje te schaken. Er is hier pure rust. Je hoort op school altijd heel veel stemmen om je heen.’ ‘Je hebt aan de schaaktafels alle tijd. Ik zou hier ook spelen als er geen zon was, maar niet in de regen’, zegt Daan.
Goed voor je hersenen ‘Ik vind schaken leuk. Het maakt mijn geheugen beter’, zegt Lotte. Luuk: ‘Je leert door schaken goed en rustig na te denken. Beide spelers kunnen fouten maken. Je kunt er samen om lachen.’ ‘Je moet heel goed nadenken voor elke zet. Je tegenstander kan anders je schaakstukken pakken. Hij kan je daardoor verslaan’, zegt Dex. Leren schaken Daan: ‘Ik heb thuis van mijn vader leren schaken. Ik schaak op school met Dex.’ ‘Ik heb online leren schaken. Je hebt hier websites
FOTO: SAMANTHA FERKRANUS.
voor. Nu speel ik het wel eens met vrienden op school. Thuis heb ik geen schaakspullen. Hier aan de schaaktafels kan ik nu ook schaken’, zegt Lotte. Samen naar de schaaktafels ‘Ik zou het goed vinden als iemand die langs loopt mee wil spelen’, zegt Luuk. Lotte: ‘Ik wil hier wel vaker schaken. Ik kan Daan of Luuk bellen om te vragen of ze mee gaan.’ Daan: ‘Ik kan Dex een bericht sturen als ik een mobiele telefoon heb. We kunnen dan afspreken om te schaken aan de schaaktafels.’
JUNI 2O22
Er zitten twee zwervers op een bankje in een park. De één legt een euro op de bank. De
ander vraagt: 'Waarom doe je dat?' Waarop de één antwoordt: 'Ik wil ook eens weten
hoe het is om geld op de bank te hebben!’ Samantha (11)
Jantje komt thuis met een slecht rapport. Vader: 'Voor zo'n rapport is een flink pak slaag wel op zijn plaats.' Jantje: 'Dat vind ik een goed idee pa. Ik weet wel waar de meester woont.' Alec (10)
De moeder van Pietje zet de borden met soep op tafel. 'Maak het tafelkleed niet vies, ik heb het namelijk net gewassen', zegt ze tegen de kinderen. 'Per vlek
verminder ik jullie zakgeld met 2 euro.'
Moeder gaat weer naar de keuken. Als ze
terug komt ziet ze Pietje met een lepel soep over het tafelkleed verspreiden. 'Wat ben je aan het doen Pietje?', vraagt moeder.
Pietje: 'Ik maak van 3 vlekken 1 vlek!' Eveline (12)
M E R
N
S
E
N O O S R
T O M E
E
E
I
D R
T
B B H E
P
I
B A
E
E
I
R
G S N S
H
E
P
R
E
N D
P
I
A
E
A S S
A N R
E
P
D
E
R A
T
P
A C
U
E
E
A C
D N
S
U C W E
F
E
E
T
N
T
H
P
P V
L
U
I
T
E
N
T
P M T
E
E O G R O Z
E
O K
L
A S N
E
L
E O V R
N N
E
P R
S
T
A
T
I
E
S C H
E
I
D
E
N
E
I
C Z
N B
E
T
E
ACCEPTEREN BEGRIP BESCHEIDEN
OPRECHT PERSOON PRATEN
MENSEN OMZIEN NAAR OPENHEID
WAARDE ZORG
BESEF EERBIED EMOTIE HANDELEN INLEVEN KLAS
PRESTATIE RESPECT RUSTIG STEUN UITEN VOELEN
ANTWOORD (2 WOORDEN):
REGELS: DE WOORDEN VIND JE HORIZONTAAL, VERTICAAL EN DIAGONAAL. JE MAG LETTERS MEERDERE KEREN GEBRUIKEN. ALS JE DE OVERGEBLEVEN LETTERS IN DE JUISTE VOLGORDE ZET KRIJG JE HET ANTWOORD. MAIL DIT WOORD SAMEN MET JE VOORNAAM, LEEFTIJD EN HET TELEFOONNUMMER VAN JE OUDER(S) OF VERZORGER(S) (ZODAT WE CONTACT MET JE KUNNEN OPNEMEN ALS JE HEBT GEWONNEN) NAAR ANTWOORD@JONG0318.NL. ALLEEN DE WINNAAR KRIJGT BERICHT.
HET VANDEDE HET ANTWOORD ANTWOORD VAN WOORDZOEKER MEI WOORDZOEKER VANVAN FEBRUARI IS: OPLOSSING. IS: COMMUNICATIE. DE DE WINNAAR IS NAAM (LEEFTIJD). WINNAAR IS: ELIËL (9). GEFELICITEERD!
PUZZELCORNER.NL
MEN P OF RAADSEL (SA MAIL JOUW MO NAAR AM EN LEEFTIJD) MET JE VOORNA G0318.NL REDACTIE@JON
Je kan het eten en het kan ontploffen. Bamburgers en knalworstjes.
Sharda (11)
Wat heeft 21 ogen maar kan niks zien?
Een dobbelsteen.
Chaima (9)
Welke Barbie kan het best vlees bakken?
De Barbie cue.
Sabrien (11)
DE NIEUWE JONG0318 VERSCHIJNT DONDERDAG
8 SEPTEMBER 2022
Heb jij een tip voor Jong0318?
JONG0318 WORDT MEDE MOGELIJK GEMAAKT DOOR:
OPRICHTER & HOOFDREDACTEUR: MARISSA DIEPEVEEN
JONG0318 - JUNI JAARGANG OPLAGE:
1
2022
- EDITIE
13.000
2
KRANTEN
JOURNALIST: SAMANTHA FERKRANUS
FOTOGRAFEN: GERT-JAN BORST, GOVERT GOVERS
Sportservice
De Vallei
MEER INFORMATIE EN CONTACT:
WWW.JONG0318.NL
VORMGEVING: ERIKA KOSTER
JUNI 2O22
VEENENDAAL – Twan (11): ‘Ik heb een neurologische aandoening: Ataxia Telangiectasia (A-T). Het zorgt ervoor dat mijn spieren het niet zo goed doen. Ik laat daardoor dingen vallen. Dat vind ik heel vervelend. Ik kan ook niet zelf lopen. Dat vind ik het allervervelendste. Ik kan met hulp wel een klein stukje lopen.’ TEKST: MARISSA DIEPEVEEN ‘Ik gebruik daarom vaak een elektrische rolstoel die ik zelf kan besturen. Ik heb ook een handrolstoel. We gebruiken de handrolstoel voor langere wandelingen of een dagje weg. Mijn ouders kunnen mij dan duwen. Ik hoef dan niet zo lang zelf te sturen’, legt Twan uit. Mijn hulpmiddelen Twan: ‘Ik heb een aangepaste stoel voor in huis. Ik heb ook een speciale douchestoel en steunen bij het toilet. Ik heb een in hoogte verstelbaar bed en een Steady. Dat is een hulpmiddel om makkelijker over te stappen als ik van bijvoorbeeld mijn bed even naar het toilet moet.’
kanker krijgen. Er zat een melanoom in mijn arm. Ik ben hieraan 2 keer geopereerd. Ongeveer 15 kinderen in Nederland hebben A-T. Er is geen behandeling voor A-T. Mijn ziekte wordt dus niet beter.’ Activiteiten op school ‘Ik ga naar school in Arnhem. Ik krijg les en therapie op school. Ik zwem elke maandagochtend met de fysiotherapeut. We hebben ook een muziekgroep op school. Ik zit in de blaasgroep. Dat is goed om mijn longen te trainen. Ik heb op school een vriendje. Hij heet Niels en woont ook in Veenendaal. We spreken ook wel eens thuis af’, vertelt Twan.
Dagelijkse dingen kosten moeite ‘Ik ben door A-T veel sneller moe. Ik ga op school tussendoor een uurtje liggen. Ik sta op de dagen dat ik geen school heb later op. Praten gaat lastig. Ik moet soms iets 3 keer zeggen voordat mensen me verstaan. Mensen hebben soms geen geduld. Ik word daar verdrietig van’, zegt Twan. Ziekenhuisbezoeken Twan: ‘Ik word sneller ziek dan andere mensen. Ik lig hierdoor vaak in het ziekenhuis. Ik kan ook sneller
Twan in zijn elektrische rolstoel.
Dit zijn Franniez. Twan krijgt een Frannie bij elk ziekenhuisbezoek. Deze zijn van ongeveer 3 jaar. FOTO: MARISSA DIEPEVEEN
Wetenschap en reizen Twan houdt van wetenschap, sterrenstelsels en de avonturen van Freek Vonk. Hij reist ook regelmatig met zijn ouders. Twan: ‘We zijn net een maand op vakantie geweest. We zijn in Duitsland, Tsjechië, Oostenrijk, Hongarije, Slovenië, Italië, Frankrijk, San Marino en Zwitserland geweest. Ik vond de grotten, de waterval en zwemmen heel erg leuk.’
FOTO’S: GERT-JAN BORST
Naasten en hulp Twan: ‘Ik ga wel eens logeren bij mijn opa en oma of bij mijn oom, tante en nichtje Jolijn. Ik heb ook hulp thuis. Philine komt 2 keer per week. Timo komt 1 keer per maand. We doen leuke dingen samen. We spelen spelletjes of gaan fietsen met de rolstoelfiets. Of we gaan iets lekkers bakken. Ik geef mijn leven daarom een 7.’
Twan spaart vlaggetjes van alle landen waar hij is geweest.
Twan kijkt graag filmpjes op de Ipad.
NEUROLOGISCHE AANDOENING Als de hersenen, het ruggenmerg en de zenuwen niet goed met elkaar samenwerken.
De ouders van Twan hebben de Twan Foundation opgericht. Zij steunen het onderzoek naar A-T in Nederland. Voor meer informatie zie www.twanfoundation.nl.
JUNI 2O22
EDE – Gezond eten en drinken is erg belangrijk op basisschool Louise de Coligny. Er zijn lessen over gezond eten en drinken. Er zijn ook regels over het eten en drinken dat je mee naar school mag nemen. Celine (10): ‘Kinderen namen eerder soms zelfs cola mee naar school. Dat ging te ver. De juffen en meesters wilden een gezonde school.’ TEKST: MARISSA DIEPEVEEN Noëmi (8): ‘Ik heb altijd fruit mee naar school genomen. Sommige kinderen namen ook koekjes mee. Dat mag nu niet meer. Ik vraag ook thuis vaker om fruit. Ik ken nu het verschil tussen gezond en ongezond.’ ‘Je ziet dat kinderen fitter zijn. Ik had minder energie op school toen ik nog koekjes kreeg’, zegt Thijs (10).
Voeding zonder suiker
Drinken in de klas
Aandacht voor gezond eten
‘Er kwam een watertap op het schoolplein toen we net een gezonde school werden. We kregen allemaal een bidon. De bidon mag je de hele dag door vullen met water. Ook in de klas’, zegt Thijs. Jasmine (9): ‘Op school hangen posters over drinken. Je kunt daarop zien waar veel suiker in zit.’
Joah (9): ‘In groep 3 had ik chocopasta op brood. Ik kies nu appelstroop of pindakaas.’ ‘Hagelslag mag niet op brood. Daar zit veel suiker in. Je kunt beter worst of kaas op je brood doen’, zegt Vera (9). Er wordt ook niet meer getrakteerd. Jasmine: ‘Er waren in het begin teveel discussies of de traktatie van iemand gezond genoeg was.’
‘We zijn bij Smaakpark in Ede geweest. We hebben brood en andere recepten gemaakt’, zegt Vera. Joah: ‘We hebben cupcakes gemaakt met groente zoals rode bieten en wortels.’ ‘Ik vond ze echt lekker met veel groente’, zegt Jemimo (9). Boaz (9): ‘Ik zou in de klas weer iets willen bakken. Iedereen kan dan een paar gezonde producten meenemen.’
De kinderen laten hun fruit voor de ochtendpauze zien. FOTO'S: GERT-JAN BORST
Wil jij dat jouw school ook een gezonde school wordt? Laat jouw juf of meester even een kijkje nemen op www.gezondeschool.nl!
Celine legt uit wat de nieuwe regels zijn.
VEENENDAAL – Een wrap is een rol van een dun soort pannenkoek: een tortilla. Je kunt de tortilla op allerlei manieren beleggen. Je rolt hem daarna op. Je kunt de wrap eten als lunch of als diner. Ze zijn ook geschikt voor een picknick of dagje weg. Femke (8) en Anna (8) maken een wrap met eiersalade.
Thijs en Jasmine eten hun fruit tijdens de pauze.
Ingrediënten: 2 volkoren tortilla’s 6 bladen kropsla 4 eieren 4 eetlepels roomkaas 4 cherrytomaten ½ appel 1 theelepel kerriepoeder verse bieslook
TEKST: MARISSA DIEPEVEEN
Wraps Anna: ‘We gaan eerst 4 eieren koken.’ Femke: ‘We doen ze in een pan met water. We zetten de kookplaat aan.’ ‘We koken de eieren middelmatig hard. We willen geen snot-ei’, zegt Anna lachend.
Laat een volwassene de eieren afgieten en afspoelen met koud water! Anna: ‘Nu pellen we de eieren.’ Femke: ‘We prakken de eieren. De geprakte eieren gaan bij de roomkaas. We roeren het door elkaar.’
Femke: ‘Ik snijd de tomaatjes in kleine stukjes.’ ‘Ik snijd wat bieslook fijn’, zegt Anna. ‘Ik haal het klokhuis uit de appel. Ik snijd daarna kleine blokjes van de appel’, zegt Femke.
Anna: ‘We wassen de blaadjes sla en drogen ze af. We leggen ze op de tortilla’s.’ ‘We verdelen de eiersalade over de 2 tortilla’s. We doen de appel en tomaatjes er op’, zegt Femke.
‘We doen 4 eetlepels roomkaas in een bakje’, zegt Anna. ‘We doen de fijn gesneden bieslook en 1 theelepel kerriepoeder er bij. Dat moeten we goed doorroeren’, zegt Femke.
Foto 7 ‘We rollen de wraps nu op’, zegt Anna. Femke: ‘We snijden ze door en zijn klaar. Eetsmakelijk!’
FOTO’S: GERT-JAN BORST
JUNI 2O22
EDE - Er zijn Swim2play lessen voor basisschoolkinderen in de gemeente Ede. Je leert door de Swim2play lessen hoe je veilig in het water kunt bewegen. Je volgt de lessen in zwembad De Peppel. Felyne (11), Noortje (11) en Anouk (11) volgen samen met hun klas Swim2play lessen. TEKST: SAMANTHA FERKRANUS Een Swim2play les bestaat uit 3 onderdelen: ‘slootveilig’, ‘zwembadvaardig’ en ‘meerwaardig’. Je leert bij het onderdeel slootveilig hoe je jezelf en een ander kunt redden. Je leert bij het onderdeel zwembadvaardig hoe je veilig in het water kunt spelen. Je maakt bij het onderdeel meerwaardig kennis met verschillende watersporten. Samen met de klas Felyne: ‘Ik vind het leuk om samen met de klas Swim2play lessen te volgen. Je hebt zo plezier met je klasgenoten. Ik vind het onderdeel zwembadvaardig het leukst. Het onderdeel zwembadvaardig lijkt op een normale gymles. Je doet alleen nu de spelletjes en oefeningen in het water. Een voorbeeld van zo’n spelletje is tikkertje.’
Anouk juicht in het water. Noortje, Felyne en Anouk poseren in het zwembad. FOTO’S: GERT-JAN BORST
Anders dan zwemles ‘Een Swim2play les is geen normale zwemles. Je leert bijvoorbeeld niet de schoolslag of op je rug zwemmen. Je leert door het doen van spelletjes hoe je op een veilige manier in het water speelt. Je leert ook veel over watersporten. Waterpolo vind ik het leukst’, vertelt Noortje.
Felyne doet een oefening met een mat in het zwembad.
Voel je veilig Anouk: ‘Ik voel mij door de Swim2play lessen veiliger in het water. Ik zie tijdens een les dat mijn klasgenoten in het water springen. Ik krijg
daardoor vertrouwen dat ik het ook kan. Ik spring dan zelf ook in het water. Ik weet de volgende keer dat ik het ook kan.’
Noortje en Anouk doen een dubbele highfive in het water.
Sportservice De Vallei maakt sport en beweging bereikbaar voor iedereen. Voor meer informatie en activiteiten zie www.sportservicedevallei.nl Sportservice Wil je ook veilig zwemmen in de zomer? Je kunt extra oefenen tijdens de zwem4daagse. Zie voor meer informatie: www.zwembadede.nl/maarten-van-der-weijden-bij-zwem4daagse-in-de-peppel
VEENENDAAL – Freerunning is nog niet heel bekend. Jaylin (11) vertelt graag meer over deze sport. Ze volgt sinds anderhalf jaar elke week les bij Tantum Freerunning in Veenendaal. Jaylin doet dit met veel plezier. Ze legt uit wat je nodig hebt om ook te gaan freerunnen. TEKST: MARISSA DIEPEVEEN
Wall-flip stap 2: Jaylin maakt een draai achterover.
De Vallei
Wall-flip stap 3: Jaylin maakt zich klein waardoor ze sneller draait en op haar voeten landt.
Wall-flip stap 1: Jaylin neemt een aanloop en rent tegen de schuine muur op.
Jaylin leert in de gymzaal over obstakels te springen met een dikke mat. FOTO’S: GERT-JAN BORST
‘Freerunning lijkt op turnen. Je maakt bij allebei sprongen. Een sprong heet bij turnen bijvoorbeeld salto voorover of achterover. Bij freerunning heet dit een frontflip of backflip. Je houding en netjes werken zijn bij turnen erg belangrijk. Bij freerunning niet. Je hebt bij freerunning meer vrijheid. Er zijn weinig opdrachten die je uit moet voeren’, zegt Jaylin.
Nodig voor freerunning ‘Je hebt niet veel nodig om te beginnen met freerunning. Je kunt gewoon buiten oefenen in een speeltuin. Je hebt wel makkelijke kleding en sportschoenen nodig. Het is belangrijk dat je goed kunt bewegen en een goede conditie hebt. Ik zou freerunning niet aanraden als je bang bent om ergens vanaf te springen’, zegt Jaylin.
Lessen in de gymzaal Jaylin: ‘De lessen zijn binnen in een gymzaal. Je begint met een warmingup. Je kunt een flip eerst oefenen op een trampoline. Je oefent de flip daarna met een airblock op de airtrack. Als dat lukt oefen je de flip alleen op een airtrack. Je kunt daarna de flip op de grond gaan oefenen.’
Steeds beter worden Jaylin: ‘Ik oefen heel veel. Ik oefen ook als het regent. We hebben in de tuin een trampoline, een airtrack en een airboard. Ik vind het niet erg om te vallen. Ik zou graag nog beter willen worden. Ik wil leren freerunnen zoals Rutger. Rutger van team Tantum is een bekende freerunner. Zijn video’s staan op social media.’
JUNI 2O22
EDERVEEN – Je kunt skaten, skateboarden en stuntsteppen in het skatepark in Ederveen. Het skatepark heeft verschillende hindernissen. Zusjes Joanne (11) en Andrea (9) zijn vaak in het skatepark te vinden. ‘We komen hier graag skaten. Vooral als het mooi weer is’, vertellen Joanne en Andrea. TEKST: SAMANTHA FERKRANUS ‘Ik vind dat het skatepark goed is gebouwd. Ik vind sommige hindernissen nog wel eng. De hellingen van de hindernissen zijn best steil gebouwd. Sommige kinderen durven van een steile helling te skaten. Ik durf dat nog niet’, zegt Joanne. Elkaar ontmoeten Joanne: ‘Ik vraag altijd kinderen van mijn klas om te skaten. We ontmoeten elkaar in het skatepark. Er komen zelfs kinderen uit Veenendaal om hier te skaten. Je ontmoet zo nieuwe kinderen.’ ‘Ik heb door het skatepark een nieuwe vriendin erbij gekregen. Ze heet Sara. Ze was ook in het skatepark aan het skaten’, vertelt Andrea. Elkaar helpen en van elkaar leren ‘Joanne is een keer gevallen met haar skeelers. Ik help haar dan om
weer overeind te komen. We leren ook tricks van elkaar’, zegt Andrea. Joanne: ‘We helpen elkaar als we van een hindernis af willen gaan. Ik pak dan de hand van Andrea vast. We skaten daarna samen van de baan af.’ Het skatepark schoonhouden Andrea: ‘Er staat verderop een bord met regels. Ik vind de regel dat het skatepark schoon moet blijven belangrijk. We bezemen bijvoorbeeld vaak.’ ‘Ik ben een keer tijdens het skaten over een drinkblikje gevallen. Het is daarom belangrijk dat het skatepark schoon blijft. Er gebeuren dan geen ongelukken. Iedereen heeft dan plezier van het skatepark’, zegt Joanne.
Joanne en Andrea poseren met hun skeelers op de skatebaan.
Joanne en Andrea skaten samen van de baan af.
Joanne helpt Andrea om van de baan af te skaten. FOTO’S: SAMANTHA FERKRANUS
VEENENDAAL – Er zijn veel kinderen uit Oekraïne gevlucht door de oorlog daar. Er worden ook in Veenendaal kinderen uit Oekraïne opgevangen. Zij kunnen inmiddels naar school op WereldKidz Pimpelmees. Nikita (8) en Timoer (7) vertellen over hun leven en school in Veenendaal. Ze leggen de verschillen met Oekraïne uit. TEKST: MARISSA DIEPEVEEN
‘Ik ben met mijn moeder en oma naar Nederland gekomen. Mijn vader is thuis in Oekraïne gebleven. Ik ga nu ongeveer een maand naar school hier’, zegt Nikita. Timoer: ‘Ik ben in Veenendaal met mijn moeder, broer en een oom. Ik ga nu ruim 2 weken naar school hier.’
Verschillen tussen Nederland en Oekraïne Nikita: ‘Ik zie hier veel dieren. Er vliegen ook grote vogels. Ik zag in Oekraïne alleen hele kleine vogels. Het regent hier veel vaker dan in Oekraïne. Ik vind de regen fijn. Het voelt fijn aan op mijn huid.’ ‘Het internet is beter in Nederland. De prijs van ijsjes en ander eten is duurder, maar het smaakt ook beter’, zegt Timoer. Les op school ‘Jullie huizen zijn mooi. Jullie school is ook fijn. We krijgen les van een Nederlandse lerares. Er is een Oekraïense vertaler bij. We hebben al wat Nederlandse woorden geleerd zoals “hoi” en “hallo”. We leren tellen in het Nederlands’, zegt Timoer. Nikita en Timoer beginnen hardop: ‘1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20!’ Contact met andere kinderen ‘We spelen op school met elkaar. We spelen na schooltijd ook met kinderen in de buurt. We hebben altijd een mobieltje mee. Er staat een app op. De app heet Google Translate. De app vertaalt wat je zegt’, zegt Nikita. Timoer: ‘Die app werkt goed. We kunnen door de app gewoon met andere kinderen spelen.’
Nikita vindt het fijn op school.
Nikita en Timoer spelen samen in de klas. FOTO'S: GOVERT GOVERS
JUNI 2O22
VEENENDAAL – Er is in ieder gezin wel eens iemand ziek. Dat duurt meestal niet lang. Sommige kinderen groeien op in een gezin met een familielid dat langdurig ziek of gehandicapt is. Deze kinderen helpen soms met de zorg voor het zieke familielid of met allerlei taken in huis. Dit zijn jonge mantelzorgers. TEKST: MARISSA DIEPEVEEN
De kinderen helpen bijvoorbeeld met het geven van eten of medicijnen. Ze doen soms de boodschappen, ze koken of ze helpen met schoonmaken. Het kan heel fijn zijn om een familielid te helpen. Het kan soms ook zwaar zijn om op jonge leeftijd voor iemand te zorgen. De kinderen maken zich soms ook zorgen.
Veens Welzijn biedt jonge mantelzorgers verschillende activiteiten aan. De activiteiten zijn iedere eerste woensdag van de maand in buurthuis Plein Zuid. Jonge mantelzorgers kunnen die middag wat leuks doen met elkaar. Ze hoeven zich dan even geen zorgen te maken. Het is belangrijk dat ze zich kunnen ontspannen.
VEENENDAAL – Begin juni is de Week van de jonge mantelzorgers. De middag in het buurthuis is deze week extra feestelijk. Boaz (7), Esmee (12), Julia (11), Meryem (9) en Simone (13) doen vandaag mee aan de activiteiten. Ze knutselen, maken muziek en eten samen. Ze kunnen ook kiezen voor schink of make-up. Ze vertellen over hun leven als jonge mantelzorger. TEKST: MARISSA DIEPEVEEN
Boaz: ‘Mijn broertje Levi heeft een blaarziekte. Zijn huid is heel kwetsbaar. Er kunnen snel wondjes en blaren ontstaan. Ik houd er rekening mee door voorzichtig met hem om te gaan. Ik zorg dat hij niet valt. Hij heeft soms grote plekken op zijn huid. Ik ben dan wel bezorgd.’ Broodjes smeren Meryem: ‘Ik ben jonge mantelzorger van mijn grote broer. Ik maak wel eens een broodje voor hem. Zijn handen zijn niet zo goed. Ik help hem dan met brood smeren. Of ik zeg dat hij het zelf kan doen.’ Meryem vindt het belangrijk om haar broer het vertrouwen te geven dat hij het zelf kan. Vader helpen met het huishouden ‘Mijn moeder heeft last van haar spieren. Ze vraagt me wel eens om iets te pakken of
Simone is geconcentreerd met haar knutselwerk bezig. zware dingen te tillen. Ze vraagt dit niet veel. Mijn vader doet heel veel in huis. Hij kookt ook en doet de afwas. Ik vind dat zielig voor mijn vader. Ik help hem daar graag mee’, zegt Julia. Elkaars verhalen herkennen Simone: ‘Mijn moeder heeft onder andere een dubbele hernia. Ze heeft veel last van haar benen. Ik help haar bijvoorbeeld met de vaatwasser. Ze hoeft dan niet te bukken.
Meryem en Julia doen ook mee aan de knutselactiviteit.
Boaz vindt het leuk om te knutselen. FOTO'S: GERT-JAN BORST
HERNIA Een probleem van de tussenwervelschijven tussen je rug- of nekwervels.
ASTMA Ontstekingen aan de longen die niet over gaan.
Ik herken veel van wat Julia zegt. Ik help mijn moeder ook met dingen tillen.’ Andere omgeving is fijn Esmee: ‘Ik vind het fijn als ik mijn moeder kan helpen. Ze heeft astma. Ik vind het leuk en gezellig om bij deze activiteiten te zijn. Het is fijn om even wat anders te doen.’ ‘Ik vind het ook leuk om deze activiteiten met de anderen te doen. Het is fijn om even in een andere omgeving te zijn’, zegt Julia.
Esmee wacht op haar beurt om blokjes hout te zagen voor haar knutselwerk.
Veens Welzijn is er voor inwoners van Veenendaal die wel wat hulp kunnen gebruiken. Voel jij je even niet fijn? De mensen van Veens Welzijn denken graag met je mee over wat je nodig hebt om je beter te voelen. Ze helpen je ook om te vinden wat je nodig hebt. Ze kunnen een plek regelen bij de jonge mantelzorgers activiteiten bijvoorbeeld. De mensen van Veens Welzijn zijn in iedere wijk van Veenendaal te vinden. Je kunt op https://veens-welzijn.nl/locaties/ zien waar precies.
JUNI 2O22
VEENENDAAL – Het is belangrijk om al op jonge leeftijd te leren hoe je verstandig omgaat met geld. De kans is dan kleiner dat je later in de financiële problemen komt. Het geld dat je hebt kun je maar 1 keer uitgeven. Je moet daarom vaak keuzes maken. Het is slim om goed na te denken voordat je kiest. TEKST: MARISSA DIEPEVEEN
Je kunt jouw geld uitgeven aan iets dat goedkoop is. Zoiets gaat soms snel kapot. Je moet dan een nieuwe kopen. Je kunt het ook laten maken. Dat kost ook geld. Jouw aankoop is dan ineens duurder geworden. Je kunt ook een iets duurdere aankoop doen zodra je genoeg geld hebt. Het is slim om hier vooraf steeds goed over na te denken.
REKENSOM Sara (9) heeft € 10,00 gekregen. Ze ziet in de winkel een dun armbandje van € 9,95. Sara ziet ook een steviger armbandje van €14,95. Ze wil graag direct een armbandje kopen. Sara besluit het goedkope armbandje te kopen. Het is na een week kapot. Het kost € 7,50 euro om het te laten maken. Wat is nu duurder: het stevige armbandje of het dunne armbandje plus de reparatiekosten?
FINN (10): ‘Ik zou wat langer wachten en nog even sparen. Ik koop liever het stevigere armbandje. Ik heb er dan langer wat aan. Je bent dan uiteindelijk ook minder geld kwijt. Ik heb wel eens wat gekocht dat snel kapot was. Ik was toen nog wat jonger.’ FOTO: SAMANTHA FERKRANUS
Bereken hier jouw antwoord
Wat zou jij doen? Zou je het dunne armbandje kopen of het stevigere armbandje? Noteer je antwoord hier.
EDE – Dúana (9) en Aedín (7) verzorgen paarden bij Paard en Spel in Ede. Het verzorgpaard van Dúana heet Safana. Safana is 15 jaar oud. Het verzorgpaard van Aedín heet Donel. Donel is 29 jaar oud. ‘Wij gaan altijd met plezier naar de paarden toe’, zeggen Dúana en Aedín. TEKST: SAMANTHA FERKRANUS
We hadden samen één paard. Dit paard was heel bang. Onze paardenjuf heeft daarom besloten dat wij allebei een eigen paard kregen. We mochten zelf kiezen welk paard we wilden verzorgen. Aedín koos voor Donel. Aedín is lichter van gewicht dan ik. Donel is al oud en kan niet veel gewicht dragen’, vertelt Dúana. Donel en Safana verzorgen Dúana: ‘We halen Donel en Safana eerst uit de wei. We gaan de paarden daarna roskammen. De paarden krijgen na het kammen een massage.’ ‘We doen daarna de halster en bit bij het paard om. De paarden krijgen als laatste nog een bareback pad op hun rug’, vertelt Aedín.
Dúana en Aedín knuffelen met hun verzorgpaarden. FOTO’S: GERT-JAN BORST
Dúana doet bij haar verzorgpaard Safana de halster om.
Samen spelen en rijden ‘Ik vind in het bos rijden met Donel het leukst. Je hebt in het bos veel vrijheid om met een paard te wandelen’, vertelt Aedín. Dúana: ‘Ik vind grondwerk het leukst. Grondwerk betekent spelletjes doen met paarden. Ik loop bijvoorbeeld voor Safana. Safana moet dan proberen om achter mij aan te lopen.’ Troosten en kusjes geven ‘Ik wil graag bij een dier zijn als ik verdrietig ben. Safana kan mij goed troosten door er gewoon te zijn’, vertelt Dúana. Aedín: ‘Donel duwt met zijn snuit soms tegen mij aan. Hij wil mij daarmee vertellen dat hij iets fijn vindt. Ik denk dat hij mij dan kusjes wil geven. ROSKAMMEN Een paard kammen met een speciale kam gemaakt van metalen randen
Aedín zet bij verzorgpaard Donel de halster vast.
Aedín rijdt op haar verzorgpaard Donel.
BAREBACK PAD Een zacht kussen, soort van zacht zadel
JUNI 2O22
GELDERSE VALLEI - Jard (12): ‘Nederland zou overstromen als er geen goede dijken zouden zijn. Bij het waterschap zorgen ze voor goede dijken. Ze kijken ook hoe ze dat op een mooie manier kunnen doen voor de natuur en de boeren. Ze doen dat ook zodat de mensen er kunnen zwemmen en wandelen.’ TEKST: MARISSA DIEPEVEEN ‘Ik ben graag op het strand. Ik bouw dijken van het zand. Ik kijk dan hoe het water er langs gaat. Ik zie hoe sterk een dijk kan zijn. Het leek me leuk om mee te kijken bij het werk van het waterschap. Het was een idee van mijn vader’, vertelt Jard. Onderhoud aan de dijk Jard: ‘Ik werk niet echt bij het waterschap. Ik kijk af en toe mee met de dijkbeheerder van de Grebbedijk. Ik krijg soms een idee. Ik vertel het idee dan aan de dijkbeheerder. We rijden langs verschillende plekken van de Grebbedijk. We kijken of er gaten in de dijk ontstaan. De gaten moeten worden gerepareerd.’ Planten en dieren op de dijk ‘Ik ga binnenkort mee naar de uiterwaarden. We gaan kijken welke planten en dieren er nu zitten. Je moet de planten weghalen die niet op de dijk horen. Hun wortels maken de dijk stuk. Sommige dieren maken een hol in de dijk. De dijk gaat langzaam stuk als je er niets aan doet’, zegt Jard. Nieuwe plannen Er was op 8 juni een dijkdenkersbijeenkomst over de verbetering van de Grebbedijk. Jard: ‘Ik heb gehoord over de plannen voor de nieuwe Grebbedijk. Er is gesproken over een zwemplas. Sommige mensen vonden dat mensen niet in de plas mogen zwemmen. Zij vinden de natuur en dieren belangrijker. Andere mensen vinden dat zwemmen wel moet kunnen.’ Luisteren naar elkaar ‘De mensen die de Grebbedijk gaan maken hebben vertelt wat ze willen doen. Ze hebben ook geluisterd naar anderen. Ze luisteren bijvoorbeeld naar mensen die er wonen. Het is goed om je ideeën ook te vertellen. Je ideeën kunnen misschien wel worden gebruikt bij de verbetering van de dijk’, zegt Jard.
Jard verdiept zich in de plannen voor de nieuwe Grebbedijk.
FOTO'S: WATERSCHAP VALLEI EN VELUWE
De Grebbedijk De Grebbedijk beschermt de bewoners van de Gelderse Vallei tegen hoge waterstanden in de rivier de Nederrijn. De gemeenten Ede, Renswoude en Veenendaal liggen ook in de Gelderse Vallei. Het is belangrijk dat de Grebbedijk ons ook in de toekomst goed blijft beschermen. De Grebbedijk moet daarom worden verbeterd. Dijkdenkersbijeenkomsten Er worden plannen gemaakt voor de verbetering van de dijk en de natuur rond de rivier. Waterveiligheid is het belangrijkste onderwerp in de plannen. Er mogen veel verschillende mensen meedenken zoals de bewoners. Het gebied achter de Grebbedijk. De mensen van het waterschap zijn er ook bij. Hier stroomt het water naar toe Er wordt veel overlegd samen. Er wordt naar alle als de dijk kapot zou gaan. meningen geluisterd.
Hier kun je zien hoe laag het land achter de Grebbedijk eigenlijk ligt.
DIJKBEHEERDER Degene die verantwoordelijk is voor de dijk
Jard luistert naar de ideeën tijdens de dijkdenkersbijeenkomst.
Wil jij het waterschap helpen? Kijk dan op www.vallei-veluwe.nl/wat-kan-ik-doen
UITERWAARDEN Het gebied tussen de rivier en de dijk.
JUNI 2O22 ‘Ik kan goed tegen mijn verlies. Ik word boos wanneer iemand vals speelt. Ik vind mijzelf een goede speler. Ik ben tijdens een spelletje spelen heel sportief. Ik vind dat je tijdens het spelen altijd eerlijk moet zijn.’
VEENENDAAL – Kinderen van basisschool Het Erf deden mee aan het project ‘Hé doe je mee?’ Het project had als thema winnen en verliezen. De kinderen speelden gezelschapspellen met elkaar. Ze dachten na over hoe je een goede speler kunt zijn. 6 kinderen hebben een reactie gegeven op de vraag van deze maand. TEKST: SAMANTHA FERKRANUS / FOTO'S: GOVERT GOVERS
Souhaila (11):
‘Ik vind het niet erg om te verliezen. Het is toch maar een spelletje. Ik doe graag een spelletje om plezier te hebben. Ik speel nooit vals. Ik heb door spelletjes te spelen geleerd om met andere kinderen om te gaan. Ik heb ook geleerd om niet moeilijk te denken.’
‘Ik kan meestal niet tegen mijn verlies. Ik speel bij sommige spellen vals. Mijn tip om een spel te winnen is om vals te spelen. Ik ben wel heel blij als ik door valsspelen win.’
Mayssae (12) ‘Ik win graag. Ik speel soms ook vals om te winnen. Mijn moeder en mijn zus hebben het vaak door als ik vals speel. Ik vind mijzelf daarom geen goede speler.’
Nova (12)
‘Ik kan niet goed tegen mijn verlies. Ik word dan heel snel boos. Ik vind het geweldig als ik win. Ik spring en schreeuw het dan uit. Ik speel soms vals. Ik vind dat valsspelen erbij hoort. Een spel zonder valsspelen is saai. Een goede speler hoort eigenlijk wel eerlijk te zijn. Ik ben alleen niet altijd eerlijk.’
Shirine (12):
Esmee (10) ‘Ik word soms boos als ik verlies. Ik vind winnen natuurlijk heel leuk. Ik vind het belangrijk dat een goede speler tegen zijn of haar verlies kan. Een goede speler is niet gauw boos en scheldt niet. Mijn tip is om eerlijk te spelen. Een spelletje spelen wordt hierdoor leuker.’
Abdulahi (12)
CHALLENGE Engels voor: uitdaging
Hoe ga jij om met winnen en verliezen?
Wat voor groep hebben ze bij Twan op school?
Uit welk land komen Nikita en Timoer? PAGINA 6
PAGINA 3
Wat hebben de kinderen gekregen toen er een watertap op school kwam? PAGINA 4
Van welk ingrediënt doet Anna 4 eetlepels in een bakje? PAGINA 4
Waar helpt Simone haar moeder mee? PAGINA 7
Wat denkt Aedín dat Donel haar wil geven? PAGINA 8
Aan wie vertelt Jard zijn ideeën? PAGINA 9
Welke watersport vindt Noortje het leukst? PAGINA 5
Hoe heet het programma met lessen over digitale veiligheid? PAGINA 11
De letters in de gele balk vormen het antwoord. Mail dit antwoord, samen met je voornaam, leeftijd en het telefoonnummer van je ouder(s) of verzorger(s), naar
HET ANTWOORD VAN DE PUZZEL VAN MEI IS KINDERKRANT
We verloten de prijs onder de goede inzendingen. Alleen de winnaar krijgt bericht.
Wil je nog meer puzzelen? Kijk dan eens op PUZZELCORNER.NL voor meer leuke puzzels!
ANTWOORD@JONG0318.NL
EN DE WINNAAR IS MEGAN (8)!
Wie is een bekende freerunner? PAGINA 5
Als het skatepark schoon blijft, dan gebeuren er geen...? PAGINA 6
JUNI 2O22
VEENENDAAL – Er is heel veel dat je kunt doen op internet. Het is belangrijk om al vroeg te leren welke risico’s je loopt. De kinderen van de Junior Academie 't Speelkwartier gebruiken hiervoor het lesprogramma van HackShield. Sepp (9): ‘Wij werken veel op de laptop. Het is belangrijk dat we veilig met de laptops kunnen werken.’ TEKST: MARISSA DIEPEVEEN
Laura (9): ‘Mijn vader zag op Facebook een oproep van de burgemeester van Veenendaal. De burgemeester vroeg of kinderen mee willen doen aan de HackShield klassencompetitie. Mijn vader heeft dit naar de meester gestuurd. De meester vond het een goed idee om mee te doen met de klas.’ De gevaren van internet Tessa (9): ‘Het internet is bedoeld om dingen op te zoeken. Je kan er van leren. Het internet wordt ook gebruikt voor slechte dingen. Hackers gebruiken het om je gegevens te vinden. Ze willen je adres of je bankrekening weten.’ ‘Hackers kunnen je account overnemen. Je bankrekening kan gehackt worden’, zegt Jorian (10).
Sophie en Jorian laten een HackShield opdracht zien op het digibord.
FOTO’S: SAMANTHA FERKRANUS
Een goede bescherming ‘Het is belangrijk om je laptop of computer te beschermen met een goede firewall. Dit is een figuurlijke muur van vuur. Hackers kunnen hier niet doorheen komen’, zegt Laura. Jorian: ‘Je moet je laptop ook regelmatig op computervirussen controleren. Dit doe je met een anti virus scanner.’ Waar moet je op letten? Hackers dringen met een trucjes graag je laptop of computer binnen. Ze kunnen dan de gegevens zoeken die ze willen. Sepp: ‘Het is belangrijk om rare mailtjes te negeren. Hackers proberen je iets te laten doen. Je moet bijvoorbeeld op een linkje klikken. Dat heet phising. HackShield leert me goed na te denken. Dan kan ik een goede keuze maken.’ HackShield in de klas Meester Arjen: ‘We beginnen met een opdracht op het digibord. We bekijken app berichten of e-mails goed. We denken samen na of we de berichten of e-mails kunnen vertrouwen. Dat duurt ongeveer een half uur. Zodra we de opdracht af hebben krijgen we een code. De kinderen kunnen met de code zelfstandig verder.’
Eloïse is bezig met een individuele opdracht.
Leren met een game ‘Via een game leren onthoud je beter dan van tekst op papier’, zegt Laura. Tessa: ‘Het lesprogramma is zo gemaakt dat je er veel van leert. Het is ook gemaakt om te spelen. Je hebt daardoor ook plezier tijdens het leren. HackShield spreekt kinderen aan.’ Een prijs gewonnen Laura: ‘De meester heeft ons verteld dat hij een mail heeft gekregen. We hebben veel punten gescoord voor de klassencompetitie. We hebben hierdoor een prijs gewonnen. De meester zei dat hij heel trots is op ons. Op woensdag 15 juni is de prijsuitreiking.’
HackShield Het is belangrijk dat je jezelf en anderen goed beschermt tegen cybercriminaliteit. Dat is online gevaar. HackShield leert je van alles over hackers en veilig internetten. Je leert over verschillende thema’s zoals internet, nepnieuws en online grenzen. Je kunt HackShield online spelen. Je hebt een lesprogramma voor in de klas. Je kunt er ook zelf mee aan de slag. Je kunt ook jouw omgeving beschermen met jouw kennis. Zie www.joinhackshield.nl voor meer informatie.
Sepp, Laura, Jorian, Tessa en hun klasgenoten zijn blij dat ze een prijs hebben gewonnen.
COMPUTERVIRUSSEN Een kwaadaardig stukje computercode dat verstopt zit in een bestand. Het besmet de computer.
JUNI 2O22
EDE – Amber (8) zit sinds 3,5 jaar op pianoles bij Regina de Bakker. Amber: ‘Ik vond de eerste lessen gelijk heel leuk. Piano leren spelen is ook moeilijk. Het kost best veel tijd als je goed wilt leren spelen. Het oefenen gaat makkelijker als je het leuk vindt om te doen.’ TEKST: MARISSA DIEPEVEEN Amber is pas 2 jaar als ze voor het eerst op een piano speelt. ‘Het leek me erg leuk om piano te leren spelen. We hebben een elektrische piano geleend van een tante. Er zat een knop op de piano. De piano speelde zelf een mooi muziekje als je op de knop drukte’, zegt Amber. Heel veel oefenen ‘We hebben nu een gewone piano thuis. Ik probeer thuis elke dag te oefenen. Dat lukt niet altijd. Ik probeer ook wel eens 3 keer op een dag heel even te oefenen.
Ik oefen met de juf tijdens de les. Ik heb 1 keer per week les. De les duurt een half uur’, vertelt Amber. Samen en alleen muziek spelen ‘Ik heb wel eens samen met Nienke gespeeld. Nienke is een vriendin van mij. Zij speelt op een harp. Ik speel meestal alleen op de piano. Ik vind muziek met snelle en vrolijke ritmes leuker om te spelen. Ik houd niet zo van muziek met zielige tonen en langzame ritmes.’, zegt Amber. Iedereen kan piano leren spelen Amber: ‘Ik wil geen professioneel pianospeler worden. Ik blijf wel graag piano spelen. Ik denk dat iedereen piano kan leren spelen. Het duurt wel even voor je het kunt. Je doet beter je best als je het leuk vindt.
Amber slaat de toetsen aan. Hamertjes in de pianokast slaan daardoor tegen verschillende snaren.
VEENENDAAL – Evi (9) leent vaak boeken bij Minibieb Treize aan de Lucretia van Merkenlaan in Veenendaal. ‘Ik ga graag naar Minibieb Treize. Een minibieb is een kastje met boeken. De minibieb staat bij iemand in de voortuin. Je hebt ook minibiebs op openbare plekken zoals een park’, vertelt Evi. TEKST EN FOTO’S: SAMANTHA FERKRANUS
Je vindt in Veenendaal ongeveer 30 minibiebs. Je kunt bij een minibieb boeken lenen. Je kunt ook boeken brengen. Andere kinderen lezen dan op hun beurt jouw boeken. Je leent bij de minibieb een boek zo lang als je wilt. Je kunt in jouw eigen tempo een boek uitlezen. Evi’s lievelingsboeken Evi: ‘Ik kom 1 of 2 keer in de week boeken lenen bij deze minibieb. Ik houd heel veel van lezen. Mijn lievelingsboeken zijn die van
Evi pakt een boek uit de minibieb.
Amber speelt een liedje op de piano.
de Zoete Zusjes en De Glitterclub. Ik vind het fijn als er veel plaatjes in staan. Ik vind teveel tekst in een boek heel saai.’ Boeken hergebruiken ‘Het is niet leuk om een boek twee keer te lezen. Ik vind het dan fijn om nieuwe boekjes te lenen. Het is jammer als boeken worden weggegooid. De boeken krijgen door de minibieb een tweede leven. Ik vind het leuk dat er een minibieb in mijn straat zit’, zegt Evi. Een eigen minibieb Evi: ‘Ik zou het leuk vinden om naar nog meer minibiebs te gaan. Ik wil later ook graag een eigen minibieb hebben. Mijn minibieb moet er feestelijk uitzien. Ik zet dan een kastje in mijn tuin vol met leuke boeken. Ik versier het kastje met mooie vlaggetjes.’
Evi leest een boek van de minibieb.
Evi staat voor Minibieb Treize.
FOTO’S: SAMANTHA FERKRANUS