HCO Magazine zomer 2021

magazine

Inspiratie en kennis voor je onderwijspraktijk

HET GESPREK

Meedoen in de wereld van morgen

TOEKOMSTGERICHT ONDERWIJS

Samen Groeigericht Oefenen LEREN VAN EN MET ELKAAR

Een leerlingenraad is een win-win

zomer 2021

2 HCO IN CIJFERS FOTOMODELLEN HCO VERTELLEN Wat vind je leuk om te leren?

Hoe leer je graag? Wat helpt jou bij het leren? We vroegen het aan Noa en Sven van basisschool De Driekleur.

8,6

DE DYSLEXIEZORG VAN HCO kreeg een gemiddeld (zonder onvoldoendes) rapportcijfer van 8,6.

Hier zijn we erg trots op!

Op de pagina hiernaast lees je meer over het onderzoek dat we deden.

Redactie Susanne Reiss Inge Douwes René Kops Laura Verzaal Elisah Walburg Tekstuele bijdragen Ton Burger Sanne Wensink Fotografie Bart van Vliet (cover, artikelen) Renate de Jong Ariane Kok Cover Noa Wagenaar Sven Mulder Ontwerp Ontwerpwerk Druk Opmeer papier pixels projecten HCO Magazine verschijnt 3x per jaar.

Redactieadres communicatie@hco.nl

HCO Zandvoortselaan 146 Postbus 53509 2505 AM Den Haag 070 448 28 28 www.hco.nl Volg ons via   

265

ONDERWIJSPROFESSIONALS EN PEDAGOGISCH MEDEWERKERS hebben zich dit jaar aangemeld voor professionalisering (digitale training, opleiding, intervisie) in het open aanbod van HCO.

Noa zit in groep 6 en trapt af: “Ik hou van geschiedenis en techniek. Ik werk graag samen. Ik kan dan leren van een anders mening en samen oplossingen of antwoorden vinden. We kunnen elkaar helpen. Wat mij helpt bij het leren, is dat ik het een paar keer herhaal, ik schrijf het vaak op en oefen het ook vaak.”

Noa Wagenaar

Sven uit groep 7 vindt het een lastige vraag: “Euh... euh... Bijna alles is saai en soms makkelijk op school.

Bij gym vind ik het leuk om verschillende sporten te leren. Ik leer graag door middel van spel of door het zelf te doen en te bewegen.

Niet alleen maar zitten en luisteren in de klas. Ik leer het liefst alleen, maar ook met anderen, en ik hoor ook graag geluid om me heen.”

Sven Mulder

3 TROTS OP

INHOUD

De tevredenheid over dyslexiezorg

Burgerschaps­ onderwijs Voor leerlingen is de school een oefenplaats voor democratie en het omgaan met diversiteit. Ze leren over besluitvormingsprocessen en de invloed die zij hierop kunnen uitoefenen. Burgerschapsonderwijs daagt leerlingen uit om verbanden te leggen tussen hun eigen leef­werelden en grotere maatschappelijke vraagstukken, zoals globali­sering, duurzaamheid en technologie. Leerlingen leren kritisch na te denken en te reflecteren op complexe, vaak ethisch geladen vraagstukken. Zij leren in gesprek te gaan met anderen en over elkaars standpunten te discussiëren. Zo ontwikkelen zij hun eigen opvattingen en een actieve houding.

Burgerschapsonderwijs is sinds 2006 een wettelijke verplichting. We merken dat het onderwerp niet meer zo ‘leeft’ op scholen, het lijkt een beetje ingeslapen. Voor deze zomer­editie van het magazine spraken we voor ‘het gesprek’ met drie scholen over hoe zij burgerschaps­ onderwijs hebben geïmplementeerd en hoe ze het levend houden.

Daarnaast gingen we ook in gesprek met de kinderen van De Driekleur die in de leerlingenraad zitten. Mooie verhalen die jou hopelijk inspiratie geven om het thema burgerschap weer op te pakken.

We wensen je een mooie zomer!

VAN DE REDACTIE

Feedback is voor ons als organisatie belangrijk.

We lieten daarom Onderwijszorg Nederland een tevredenheidsonderzoek uitvoeren onder onze klanten. Dat zijn ouders van kinderen die dyslexiebehandelingen hebben gevolgd. Gemiddeld kreeg onze dyslexiezorg een rapportcijfer van 8,6. Er werden geen onvoldoendes geven. We werden onder andere beoordeeld op bereikbaarheid, de tijd voor een afspraak en de informatievoorziening.

Voor de bereikbaarheid en tijd voor een afspraak scoorden we zelfs 100% vol­doende tot goed. Ook geven bijna alle ouders aan dat hun kind beter is gaan lezen en spellen. En dat zij beter kunnen omgaan met dyslexie. Wow! We worden er verlegen van. Ten slotte werd zowel de deskundigheid als het vertrouwen in de behandelaar beoordeeld met 100% voldoende tot goed. Álle ouders in dit onderzoek zeiden HCO aan te bevelen bij anderen. Hier zijn we natuurlijk ontzettend trots op en we kijken ernaar uit om onze goede zorg zo voort te zetten!

HET GESPREK

Meedoen in de wereld van morgen

LEREN VAN EN MET ELKAAR

4

10

Een leerlingenraad is een win-win De week van Mathijs

7

Poster 8 Vooruit met Leren

12

Wie of wat heeft je kijk op het vak veranderd?

14

Samen Groeigericht Oefenen

15

Boeken en agenda

16

4 HET GESPREK

De school als oefenplaats voor democratie en het omgaan met diversiteit. Burgerschapsonderwijs daagt leerlingen uit om verbanden te leggen tussen hun eigen leefwerelden en grotere (mondiale) maatschappelijke vraagstukken. Sinds 2006 is burgerschapsonderwijs een wettelijke verplichting.

Deze taak vormgeven binnen je onderwijs blijkt echter nog niet zo gemakkelijk. Een gesprek over hoe je burgerschap levend houdt op school en het belang daarvan.

‘ Meedoen in de wereld van morgen’ Fatih Özbasi directeur van Cosmicus

Joanne Venema leerkracht groep 7 van Maria Montessorischool

Judith Reijnen

directeur P.H. Schreuderschool voor speciaal basisonderwijs TEKST: LAURA VERZAAL EN ELISAH WALBURG FOTOGRAFIE: STOCK

Fatih trapt af: “Negen jaar geleden hebben wij een doorstart gemaakt met onze school en hebben we bij het ontwerpen van het onderwijs het concept burgerschap als vertrekpunt genomen. De Vreedzame School speelt een belangrijke rol binnen dit concept.”

Joanne: “Toen burgerschapsonderwijs een verplichting werd, zijn we op zoek gegaan naar een methode die past bij onze montessorivisie. Daarin zeggen dat we dat ieder mens, hoe klein ook, een steentje bijdraagt aan zijn omgeving en de wereld waarin hij leeft. De Vreedzame School sluit daar prachtig op aan. Burgerschap betekent voor ons dat je samen de wereld draagt, er samen voor zorgt dat we een veilige omgeving hebben.”

Judith: “De kern van onze school is ‘meedoen in de wereld van morgen’. Juist onze kwetsbare leerlingen staan eigenlijk al met 3-0 achter; ze spreken de taal niet of zijn bijvoorbeeld laagbegaafd. Zij willen ook participeren in de samenleving. Ik geloof dat onderwijs leerlingen sterk kan maken. Andersom moeten we ook zorg dragen voor de zwakkeren in onze samenleving.

Daar zit de kern van democratisch burgerschap.

Zorg, oog en respect voor een ander.”

5

Burgerschap als onderwijsconcept Fatih: “Wereldburgerschap is ook mijn individuele ideaal. Ik kom niet uit het onderwijs, ik ben lucht­vaart­ engineer. Ik ben puur het onderwijs ingegaan om onder andere burgerschap mee te geven aan kinderen, zodat ze straks onze maatschappij, onze wereld begrijpen en kunnen verbeteren. Dat zij begrijpen dat er verschillen zijn tussen mensen, bijvoorbeeld in uiterlijk of geloof en hoe je daar respectvol mee omgaat. Dat kun je niet gelijk op wereldniveau aan­pakken, je begint dicht bij huis.

Globaal denken, lokaal uitvoeren. Voor mij was het onderwijs de ultieme kans om dit ideaal te realiseren.

Samen met mensen die net zo enthousiast zijn als jij.

In eerste instantie zijn we klakkeloos dingen gaan doen, zonder ons af te vragen: waarvoor doen we het? We zijn door de jaren heen veel bewuster gaan werken.”

Judith: “Wat ik heel belangrijk vind in democratisch burgerschap is verantwoordelijkheid nemen. We hebben nu bijvoorbeeld een groep waarin gepest wordt. Samen met het HCO zijn we met een supportgroepaanpak gestart die past bij De Vreedzame School-visie. De leerlingen krijgen daarbij met de leerkrachten de verantwoordelijkheid om te zorgen dat het weer veilig en fijn wordt in de groep.

‘Globaal denken, lokaal uitvoeren.’

Fatih Özbasi

Verantwoordelijkheid vragen betekent ook dat je de kinderen een stem moet geven. Zo hebben wij een heel actieve leerlingenraad en hebben een aantal leerlingen met de auditoren gepraat tijdens een audit van De Haagse Scholen.”

De Vreedzame School Fatih: “De thema’s van De Vreedzame School moet je niet alleen in lessen terugzien, maar overal in school.

Zoals elkaar complimenteren en respect hebben voor een ander. De lessen dragen bij aan woordenschat, kennis en vaardigheden. Deze gebruiken de kinderen de hele dag om hun gevoelens te uiten en begrip voor elkaar te hebben.”

Joanne vult aan: “Door lessen van De Vreedzame School kijk je niet alleen naar een kind, maar ben ik de kinderen echt gaan zien. In groep 7 maken wij gebruik van de gevoelskring. De gesprekken die daaruit voortkomen, zijn heel waardevol. Zonder de methode zou deze werkvorm niet aan bod gekomen zijn.”

6

Fatih: “Een aantal jaren geleden hadden we hier op school serieuze conflicten. Het invoeren van leerlingmediatoren heeft daarbij geholpen. Dit zijn leerlingen uit de bovenbouw die zijn opgeleid om andere leer­lingen te helpen bij het oplossen van conflicten. Het is mooi om te zien dat kinderen die in het verleden zelf vaak conflicten hadden, vaak goede mediatoren zijn en door wat ze in de opleiding leren zelf ook minder conflicten hebben.”

Judith reageert: “Toen ik hier acht jaar geleden begon, was De Vreedzame School al geïmplementeerd. En ik weet nog dat een collega mij het mediatorenbord liet zien. Ik dacht: een SBO met laagbegaafde kinderen, dat hier mediatoren zijn! Ik was terughoudend. De media­ toren gingen in mijn kamer bemiddelen bij conflicten, terwijl ik achter mijn bureau zat. Mijn mond viel open!

Onze leerlingen kunnen dit beter dan wij volwassenen.

Ze snappen de taal en wat er speelt. Dat vond ik erg verhelderend. Het is belangrijk om mee te geven dat je een conflict met elkaar kunt hebben, maar de relatie niet verbreekt.”

‘Door De Vreedzame school kijk je niet alleen naar kinderen, maar ga je ze écht zien.’

Joanne Venema

Joanne: “School is de samenleving in het klein.

In mijn klas maakte een leerling een racistische opmerking. Deze bleek voort te komen uit een nare ervaring in de wijk. Er kwam een heel mooi gesprek uit. Er zat juist een meisje in de klas met de nationaliteit waar een opmerking over werd gemaakt. Zij deelde ook een persoonlijke, heftige ervaring. De kinderen leerden elkaar beter kennen en begrijpen. Binnen De Vreedzame School worden de voorwaarden voor dit soort goede gesprekken geschapen. Dit vind ik heel waardevol voor burgerschapsontwikkeling. We zijn met z’n allen Nederland. Het geven van de lessen van De Vreedzame School is daarom belangrijk. Bij ons zijn er collega’s die dat makkelijk doen en anderen die dit soms nog moeilijk vinden. Deel je ervaringen met elkaar, dat helpt.”

De Vreedzame School

De Vreedzame School is een compleet programma voor basisscholen, gericht op sociale competentie en democratisch burgerschap. Elke school kan ‘vreedzaam’ worden door het doorlopen van een tweejarig invoeringstraject. Dit traject wordt begeleid door een Vreedzame School-trainer die nauw overleg heeft met een in te richten stuurgroep van de school. Een cursusjaar bestaat uit teamtrainingen, stuurgroepoverleggen, directieoverleggen, klassenbezoeken en media­ toren­trainingen. Wij bieden ook opfris- en ver­diepingstrainingen aan scholen die al ‘vreedzaam’ zijn. Wij organiseren graag een introductie­bijeenkomst bij jou op school over De Vreedzame School. Neem hiervoor contact op met een van onze gecertificeerde trainers Laura Verzaal, l.verzaal@hco.nl, of neem een kijkje op hco.nl.

Fatih: “Na de implementatie is het wel zaak om het levend te houden. Als je op een bestaande school wilt werken met burgerschap, dan moet het MT er vol voor gaan. Ik zit zelf in de werkgroep en zorg ervoor dat ik mijn team faciliteer, bijvoorbeeld in studiedagen.

Er moet wel een draagvlak zijn in het team.”

Judith: “Bij ons op school versterken we sinds drie jaar De Vreedzame School met Schoolwide Positive Behavior Support (SW-PBS). Daarbij geven we lessen in gedrag aan de kinderen, met als basis de pijlers verantwoordelijkheid, veiligheid en respect. Deze pijlers sluiten aan bij het gedachtegoed van De Vreedzame School, het zit echt in ons DNA. De leerkrachten zijn bij deze aanpak belangrijke rolmodellen voor gewenst gedrag. Doordat iedereen het goede voorbeeld geeft, leeft het echt. Teach what you preach.”

7 DE WEEK VAN MATHIJS, ONDERWIJSADVISEUR SCHOOLONTWIKKELING VO

‘ Een thuis­wedstrijd ­voor deze voor­malig docent aardrijkskunde.’

1

Maandag Mijn week begint bij het Mundus College in Amsterdam, school voor Praktijkonderwijs, Eerste Opvang Anderstaligen en VMBO. Ik geef hier voor het team en als begeleiding voor collega’s uit tien vakgroepen met de implementatie van Formatief Evalueren, drie inspiratiesessies over ‘het met leer­ lingen delen van leerdoelen’, ‘het zichtbaar maken van de voorkennis van leerlingen’ en ‘de leerling helpen de volgende stap richting leerdoel te zetten’. Vandaag biologie en Toegepaste Vormgeving. 1

2

Dinsdag In de ochtend bewerk ik voor onze uitgeverij het boek 10 mindframes for leaders. Leuk en leerzaam! 2 ’s Middags een online inspiratiesessie Formatief Evalueren voor De Triangel in Amstelveen. Terwijl ik de middenbouw help, ondersteunt mijn collega Françoise Holper de onderbouw. 3

Foto: Cees Glastra van Loon (docent op het Mundus College) i.o.v. Stadsarchief Amsterdam

4

3

Woensdag Mijn collega Wouter Camps en ik bereiden een training ‘Oplossingsgerichte gesprekken’ voor. Wij gaan 20 collega’s van het Stanislas­college Dalton Delft versterken in hun coachende rol richting leerlingen.

In de middag weer naar het Mundus College om de vakgroep Mens en Maatschappij verder te helpen. Een thuis­ wedstrijd voor deze voormalig docent aardrijkskunde.

Donderdag Een lekker dagje! Met mijn collega’s Tanja Riebroek en Inge Douwes in gesprek over de kansen van Formatief Evalueren voor het jonge kind. 4 Daarna weer een inspiratiesessie voor De Triangel in Amstelveen. Dit keer de bovenbouw.

TEKST/FOTOGRAFIE: MATHIJS VAN BREUKELEN

5 Mathijs van Breukelen m.van.breukelen@hco.nl

Vrijdag Vandaag aan de slag met de voorbereiding van een werkatelier in opdracht van de Lucas Academie. VO-collega’s van Lucas Onderwijs werken aan het opstellen van scharniervragen om het leren zichtbaar te maken. 5 In de middag verstuur ik nog wat mailtjes en handel ik wat administratie af.

Alle talenten zijn het waard om ontwikkeld

Uit het boek Elke leerling kan uitblinken, verkrijgbaar via shop.bazalt.nl

Elke leerling kan uitblinken

te worden

10 LEREN VAN EN MET ELKAAR

Een leerlingenraad is een win-win

Onze leerlingen zijn de toekomst, maar hoe zit het met de leerlingen van vandaag? Hoe bereiden we onze leerlingen voor op de maatschappij van nu en morgen? Op welke manier maken we hen betrokken bij de keuzes op school, de plek waar zij zelf de hoofdrolspelers zijn? Naar leerlingen luisteren is een begin. Een leerlingenraad op school is daar een goed middel voor.

11

TEKST: RENÉ KOPS FOTOGRAFIE: BART VAN VLIET

Wat levert een leerlingenraad nog meer op? Tijdens het overleg op De Driekleur is het duidelijk dat leer­ lingen hun eigen mening leren te beargumenteren en dat er echt naar wordt geluisterd. Noa vindt dit ook erg belangrijk: “We luisteren naar elkaars ideeën en zo leren we van elkaar.”

Voor alle leerlingen “Ik open de vergadering.” Pien heeft zojuist plaats­ genomen aan de kop van de vergadertafel. Tijdens dit overleg is zij voorzitter. “Als je voorzitter bent, moet je hier zitten”, zegt zij om haar belangrijke rol duidelijk te maken. Ook vandaag buigt de DaltonRaad (leerlingenraad van Daltonschool De Driekleur) zich over diverse vraagstukken binnen de school en de wereld om hen heen. Zij vormen samen een democratisch gekozen groep leerlingen uit de groepen 5 t/m 8 van de school.

Leerkracht Manon Tromp begeleidt de leerlingen en onderstreept de waarde van het overleg. “Door het meedenken en meebeslissen leren kinderen verant­ woordelijkheid te dragen. Het is belangrijk hun stem serieus te nemen.” Vanuit deze gedachte is het dan ook niet meer dan logisch dat de leerlingen ook daadwerkelijk een vorm van invloed krijgen.

Toch is het nog niet op alle scholen een vanzelf­ sprekendheid om kinderen mee te laten denken over het reilen en zeilen binnen de school. Een gemiste kans? Daar lijkt het wel op. Het initiëren van een leerlingenraad draagt positief bij aan het ervaren en hebben van eigenaarschap. Professor John Hattie waardeert dit eigenaarschap in zijn Visible Learning onderzoek als een interventie met een hoge effect­ waarde op de lerende leerling. Ook Dylan Wiliam, Brits pedagoog en hoogleraar Evidence-Based Education, is hiervan overtuigd. Volgens zijn onderzoek zorgt het vergroten van het aandeel ‘medeverantwoordelijkheid’ er zelfs direct voor dat de motivatie tot leren wordt vergroot bij de leerling.

Win-win Maar een leerlingenraad levert niet alleen betrokkenheid van leerlingen op. Het gehele schoolteam profiteert ervan en de creatieve denkkracht van de leerlingen kan een mooie bijdrage leveren aan een individuele leraar. Een win-winsituatie! En niet te vergeten: je werkt als school aan actief burgerschap.

Leerlingen leren dat zij invloed kunnen uitoefenen op zaken die hen dagelijks aangaan. Je kunt de leerlingenraad vergelijken met de medezeggenschapsraad, maar dan op het niveau van leerlingen. Hoe mooi zou het zijn als er een wisselwerking zou kunnen ontstaan tussen deze adviesraden?

Sophie wil nog even zeggen dat iedere school eigenlijk een leerlingenraad zou moeten hebben. “Kinderen zijn het belangrijkst in de school. Nou, daarom vind ik dat kinderen ook mogen meedenken.” De andere leerlingen zijn het hier volledig mee eens. En meedenken mogen ze hier zeker. De ideeënbus, een brievenbus waar alle leerlingen van de school hun ideeën in mogen stoppen, zit regelmatig overvol met suggesties voor nieuwe agendapunten. Van een sponsorloop voor speel­ materiaal tot nieuwe boeken in de schoolbibliotheek.

‘Wij zijn er niet voor onszelf, maar voor iedereen.’

Faya

De vertegenwoordigers van de leerlingenraad zijn zich ervan bewust dat zij niet hun eigen belangen behartigen. Ze leren om te denken vanuit de belangen van álle kinderen op school. “Daarom schrijven we ook een verslag van elke vergadering. Zo kan iedereen het lezen”, zegt Nina.

Faya verwoordt dit mooi: “Wij zijn er niet voor onszelf, maar voor iedereen.” “Wij kinderen weten hoe kinderen het willen”, vult Destiny aan. Vol enthou­siasme vertelt Freek over de geslaagde organisatie van de laatste Daltondag. Deze mochten zij helemaal zelf organiseren.

“Daar zijn we best trots op”, bevestigen Preetti en Saf.

De leerlingenraad van Daltonschool De Driekleur: Faya, Sophie, Pien, Noa, Nina, Freek, Sven, Destiny, Preetti en Saf.

12

Vooruit met Leren De coronacrisis heeft een grote impact op de leerling en de leerkracht. De gevolgen van de schoolsluitingen hebben de verschillen in ontwikkeling tussen leerlingen uitvergroot. Het schoolpersoneel staat voor de uitdaging hoe het de leerlingen binnen de mogelijkheden van de school passend onderwijs kan bieden. De overheid maakt hier subsidie voor vrij. We spreken Herman van Reine, schooldirecteur bij De Gantel, die is gestart met een nieuw traject van HCO: ‘Vooruit met Leren’.

­

Herman: “Toen in september de subsidie voor inhaalen ondersteuningsprogramma’s vrijkwam, wilden we hier natuurlijk meteen mee aan de slag. We kwamen er echter snel achter dat we zouden verdrinken in deze aanvraag. Er komt veel bij kijken. We leven als school nu eenmaal bij de dag, met klassen die uitvallen door besmettingen, en collega’s hebben simpelweg nu geen ruimte in hun hoofd om bijvoorbeeld na te denken over 21e-eeuwse vaardigheden. Ik kwam in gesprek met accountmanager Susanne Reiss van het HCO en zij zei dat er een traject was gestart om scholen hier juist bij te helpen. Het HCO kan helpen bij het uitdenken en uitvoeren van een gefundeerd onderwijsondersteunings­programma voor de kinderen, gericht op de vakgebieden technisch en begrijpend lezen, rekenen en spelling in de groepen 3 t/m 8.

We hadden al veel voorwerk gedaan, dus de collega’s van het HCO doken in onze analyses om te zien om welke kinderen het zou gaan.”

Vooruit met Leren Bij het traject ‘Vooruit met Leren’ wordt de school ontzorgd bij de organisatie en coördinatie van dit

programma, de uitwerking van handelingsplannen, het bewaken van de kwaliteit van de begeleidings– moment en het zorgen voor transfer naar de klas door leerkrachten te ondersteunen. Voor de uitvoering wordt er samengewerkt met RT’ers die de leerlingen onder supervisie van het HCO onder­ steunen. Samen met de school en ouders wordt toegewerkt naar een situatie waarin leerlingen weer zoveel mogelijk kunnen aanhaken bij het klassikale aanbod. Het programma verloopt doel­ gericht, waarbij kinderen in groepjes werken aan speci­fieke leergebieden.

De school bepaalt zelf of de begeleiding plaatsvindt tijdens of na schooltijd. Het startpunt van het traject is de nulmeting.

Aan de hand van de testresultaten wordt een analyse gemaakt van de leervorderingen van een groep kinderen per gewenst vakgebied. De focus ligt op leerlingen met een verminderde leergroei waarbij er een reële verwachting is dat zij naar het niveau waarop zij zaten begeleid kunnen worden. Vervolgens vindt de selectie van de leerlingen plaats, waarbij de leerkrachten en de intern begeleider(s) betrokken worden bij het bepalen van de vakgebieden en samenstelling van de groepjes

13

TEKST: ELISAH WALBURG FOTOGRAFIE: RENATE DE JONG

leerlingen die begeleid zullen worden. Zowel ouders als de school leveren een actieve bijdrage. De school wordt, waar nodig, begeleid in het stimuleren van de betrokkenheid van ouders.

Toekomstbestendig De handelingsplannen worden opgesteld op basis van een diepteanalyse door een vakinhoudelijk expert van het HCO, waarbij de RT’ers worden voorgelicht over de uitvoering hiervan. Herman: “Daarnaast zijn de handelingsplannen ook direct inzetbaar voor de toekomst. Door de schoolscan die is gemaakt, kunnen we hier meteen speerpunten uit halen voor het komende schooljaar. Het geeft je meer focus op wat je écht te doen staat. Je krijgt een beter beeld van wat nuttig is, waardoor er een boost ontstaat.”

Er zijn afstemmingsmomenten tussen de RT’ers en de vakinhoudelijk adviseurs van het HCO en ook ondersteunen de adviseurs de leerkrachten met als doel de leerkrachtvaardigheden te versterken en de kwaliteit te verduurzamen, zodat de leerkrachten er ook mee verder kunnen in de klas.

Herman: “HCO heeft ons heel veel werk uit handen genomen. Door te werken met een kleine werkgroep konden we snel schakelen. Onze onderwijsadviseur Frits Los zat er ook echt bovenop. Alle ouders moesten eerst geïnformeerd worden over dit traject en ver­ volgens werden ouders twee dagen later geïnformeerd of hun kind geselecteerd was. Dit moest snel en zorg­­­­vuldig gedaan worden. Je haalt toch extra inhoudelijke kwaliteit in huis, wat zeker van meerwaarde is én waardoor er direct ook handelingsplannen liggen waar we nu mee verder kunnen. Het is goed dat er zoveel subsidie vrijkomt, maar waar haal je de mensen vandaan? En wanneer ga je dit allemaal doen met de kinderen? Het moet wel uitvoerbaar blijven. Als je dan met een partij als HCO samenwerkt, is dat heel fijn om die focus aan te brengen.”

Tot slot Eind mei vindt de tussen­evaluatie plaats en die wordt uitgevoerd met de leerkrachten en RT’ers, waarbij bepaald wordt welke bijsturing nodig is en hoe deze uitgevoerd wordt. Uiteindelijk wordt er afgesloten met een eind­evaluatie, waarbij gemeten wordt welke vooruitgang de leerlingen gemaakt hebben en welke interventies door de school blijvend kunnen worden ingezet om de leerlingen optimaal te ondersteunen.

Herman: “Ik verwacht dat het traject ons sturing gaat geven, waaruit sterke speerpunten komen om weer verder mee te bouwen.”

‘Vooruit met Leren geeft je meer focus op wat je écht te doen staat.’

Herman van Reine

Vooruit met Leren ‘Vooruit met Leren’ is bedoeld voor scholen in het po die doelgericht aan de slag willen met de grote verschillen in leervorderingen van kinderen. Daarnaast is het traject gericht op het optimaliseren van de onderwijskwaliteit op de eigen school, zodat leerlingen weer volledig kunnen aanhaken bij het geboden onderwijs. Kijk voor meer informatie op www.hco.nl of neem contact op met Frits Los: f.los@hco.nl.

14 WIE OF WAT HEEFT JE KIJK OP HET VAK VERANDERD?

‘Sluit vooral aan bij wat je als school al doet en voor ogen hebt’ In elke editie van ons magazine stellen we deze vraag aan een collega binnen of buiten of onze organisatie. Deze keer Sanne Wensink, onderwijs­ adviseur bij Bazalt Groep (bestaande uit Bazalt, HCO en RPCZ) en regiocoördinator bij Onderwijskansen, aan het woord over het Nationaal Programma Onderwijs.

TEKST: SANNE WENSINK FOTOGRAFIE: BART VAN VLIET

De meeste leerkrachten en schoolleiders zullen zeggen dat het meest fantastische aan hun vak is dat zij leerlingen vooruit kunnen helpen. Dat zij een bijdrage mogen leveren aan hun ontwikkeling. Dat is geen makkelijke, maar wel een mooie opgave!

Hoewel ons onderwijsstelsel is ingericht op het ‘gemiddelde’ kind, beseffen we (gelukkig steeds meer) dat ieder kind uniek is en zich ontwikkelt op geheel eigen wijze.

Leerlingen kunnen zich niet in hetzelfde tempo dezelfde kennis en vaardigheden eigen maken. Alle kinderen, maar zeker ook kinderen met een andere achtergrond, hebben baat bij een kindgerichte benadering. De roep om het onderwijs­ stelsel drastisch te veranderen, klinkt dan ook steeds luider. Ieder kind verdient dezelfde kansen!

Steeds meer scholen willen een ver­schuiving maken van leerstof- naar kindgericht onderwijs. Deze verschuiving levert spanning op. Spanning tussen de schoolambities, het curriculum en de wet- en regelgeving. Maar kindgericht onderwijs vraagt ook om anders denken, andere vaardigheden en handelen van leerlingen en de leraren.

“Niet repareren maar renoveren”, zegt de inspecteur-generaal naar aanleiding van de Staat van het Onderwijs. Nu het onderwijs is losgekomen van vastgeroeste routines door de pandemie, is dit hét moment om een systeemverandering in gang te zetten. Immers, leraren en school­ leiders hebben al laten zien dat zij over veerkracht en verander- en doorzettings­ vermogen beschikken. Het Nationaal

Programma Onderwijs (NPO) richt zich op herstel en ontwikkeling. Deze middelen bieden echter ook kansen om tot verdere kwaliteitsontwikkeling te komen. Dat kan goed door de investeringen vanuit de NPO-middelen niet alleen voor de korte, maar ook voor de lange termijn te benutten.

De middelen zouden dan kunnen aan­ sluiten op ontwikkelingen die het team van de school al zelf voor ogen heeft. Goede investeringen beginnen bij gemeenschap­ pelijke opvattingen creëren over wat groei en vooruitgang is; samen onderzoek je als team of het gewenste effect voor kinderen wordt bereikt. De financiële middelen vanuit het NPO kunnen voor scholen juist dat extra steuntje in de rug zijn om de eigen ambities te verwezenlijken. Sluit vooral aan bij wat je als school al doet en voor ogen hebt. Dit motiveert en zo kun je duurzaam ontwikkelen. Als team heb je al een goed beeld van je leerlingen, je kent ze en weet wat voor hen nodig is. Benut de middelen om door te pakken. Laten we ons samen sterk maken voor ieder kind. Samen maken wij voor hen het verschil!

Wil je meer weten over onderwijskansen voor ieder kind?

Kijk dan eens op www.onderwijskansen.eu.

En neem contact op met de regiocoördinator uit jouw regio. Voor vragen over het Nationaal Onderwijs Programma of het leren anders organiseren binnen jouw school, kijk op bazaltgroep.nl/npo.

15 TOEKOMSTGERICHT ONDERWIJS

De leerlingen zijn terug op school! Volop kans om leerstof weer sámen te oefenen, goed te bekijken wat de groep nodig heeft; welk ontwikkelingsvakgebied kan een boost gebruiken? Bazalt Groep ontwikkelde de handreiking ‘Samen Groeigericht Oefenen’ voor scholen.

Een kant-en-klaar organisatiemodel voor acht weken om in 30 minuten dagelijks de leerstof voor jouw groep te oefenen.

TEKST: ELISAH WALBURG FOTOGRAFIE: STOCK

Samen Groeigericht Oefenen De handreiking is erop gericht dat je als leraar meteen kunt starten met het coöperatief oefenen van leerstof die jouw groep nodig heeft: maatwerk dus! De hand­ reiking bevat in totaal tien didactische structuren die je als leraar inzet met de leerstof die jouw leerlingen moeten oefenen. In dit coöperatieve oefencircuit weten leerlingen waar ze staan en wat ze door (extra) oefening willen en kunnen bereiken. Samen Groei­ gericht Oefenen is bedoeld voor leraren in po groep 1 t/m 8 en kan het gehele jaar worden ingezet.

Groep 3 t/m 8 De handreiking beschrijft voor deze groepen vier structuren per week voor een periode van acht weken.

Je hebt veel tijd om te kijken, te luisteren en waar nodig te coachen en begeleiden. Je oefent je eigen vaardigheden in observeren, coachen en begeleiden van je leerlingen bij de uitvoering van de coöperatieve structuren. De handreiking is gericht op groei.

Leer­lingen volgen hun eigen voortgang door formatieve evaluatie en de voortgang die je als groep maakt, wordt gevierd. Leerlingen kunnen ook hun persoonlijke groei bijhouden. Het werkt stimulerend en zorgt voor een groepsdoel en groepsgevoel! De leerstofinhoud bepaalt de leerkracht (samen met de leerlingen).

Meer Samen Groeigericht Oefenen?

Samen Groeigericht Oefenen kan door alle scholen in alle groepen toegepast worden, ook in het speciaal basisonderwijs. Als je nog niet met coöperatieve structuren werkt, is dit je kans: er wordt uitgebreid beschreven hoe je dit organiseert in je groep. Werk je al met didactische structuren? Dan kun je meteen met het oefenen in circuitvorm starten omdat de werkvormen vertrouwd zullen zijn.

Groep 1-2 Leraren van de groepen 1-2 werken vanuit een thema en zetten vier dagen twee didactische structuren per week in tijdens korte momenten in de speel-leerles.

Deze handreiking voor groep 1-2 bevat een complete beschrijving hoe je de oefenmomenten tijdens de speel-leerlessen dagelijks organiseert, hoe je formatief evalueert en monitort. Daarnaast krijgt de leraar ook nog een aantal suggesties voor speel-leeractiviteiten.

Er zijn twee thema’s uitgewerkt.

Samen Groeigericht Oefenen Samen Groeigericht Oefenen is een compleet pakket voor alle scholen, inclusief materiaal en een online informatiebijeenkomst waar je direct mee aan de slag kunt. Het pakket is verkrijgbaar via bazaltgroep.nl/ samen-groeigericht-oefenen. Meer informatie?

Neem contact op met een van onze onderwijs­ adviseurs, Zeynep Ozyilmaz: Z.Ozyilmaz@hco.nl, of Josée van Teunenbroek: j.vanteunenbroek@hco.nl.

LEESTIP!

Waar ligt de focus: op het mooie of op het gebrek?

AGENDA

Yong Zhao

TEKST: EMILE ESHUIS, FOTOGRAFIE: ARIANE KOK

Volgens velen heeft het onderwijs in de eerste plaats het doel alle leerlingen in een vergelijkbaar tempo een vast pakket kennis en vaardigheden bij te brengen. Dit uitgangspunt wordt noodzakelijk geacht voor een geslaagd maatschappelijk bestaan. Deze aanname is achterhaald door de maatschappij die continu verandert. En het idee dat alle kinderen zich dit eigen kunnen maken, bij voorkeur in hetzelfde tempo, is ook al lang achterhaald.

Yong Zhao is een grote fan van de ‘growth mindset’. Geef het kind de ruimte om zijn passies te verkennen, te experimenteren met dingen, om zo te ontdekken welke sterke en zwakke punten het heeft. Jammer dat scholen vaak niet vragen waar leerlingen goed in zijn of gepassioneerd over zijn. Terwijl de wereld vraagt om talenten.

augustus 23 25

Kleuterwijs: startklaar voor de kleutergroep Instroomtraining Basis VE pedagogisch medewerkers – Traject 1

september 2 8 8 13

KIJK! De basis 0-4/0-7/1-2 KIJK! De basis 0-7 jaar Post-hbo-opleiding Leraar NT2 Kagan Coöperatief Leren – Level 1

Voor een bevredigend leven heb je een gevoel van competentie nodig, de overtuiging dat je iets kunt. We willen floreren, goede relaties ontwikkelen, iets betekenen voor anderen. We willen ergens in uitblinken. Laten we onze focus binnen het onderwijs daarop leggen, aldus Yong Zhao.

Hoe? De leestip voor deze zomer!

Elke leerling kan uitblinken Geef ruimte aan passies en sterke kanten Yong Zhao

Meld je aan voor onze trainingen!

NIEUWE UITGAVEN Bestel deze nieuwe uitgaven in onze webshop: shop.bazalt.nl

Dubbel coderen

Ik heb het zo druk!

Zet ze aan het werk

Gedurende het hele jaar zet Bazalt Groep zich in voor de kwaliteit van het onderwijs. Bazalt Groep organiseert congressen, bijeenkomsten en trainingen om kennis te bevorderen en het netwerk te vergroten. Houd de actuele informatie en de agenda in de gaten op hco.nl/agenda of bazaltgroep.nl/agenda.