HCO magazine voorjaar 2022

magazine

Inspiratie en kennis voor je onderwijspraktijk

HET GESPREK

Uitgangspunt is altijd het voorkomen van thuiszitten

Voorjaar 2022

Laatste uitgave!

LEREN VAN EN MET ELKAAR

Je haalt een frisse blik in huis TOEKOMSTGERICHT ONDERWIJS

Natuurlijk, buiten rekenen!

2

HCO IN CIJFERS

80

ONDERWIJSADVISEURS hebben we in dienst nu we onze krachten bundelen en verder gaan onder de naam Bazalt Groep.

Redactie Marjolein van DijkOosterveer Susanne Reiss René Kops Zi Wat Elisah Walburg Jarah de Weerdt Tekstuele bijdrage Ton Burger Fotografie Bart van Vliet Ariane Kok Sven van der Vlugt Ontwerp Ontwerpwerk Druk Opmeer papier pixels projecten HCO Magazine verschijnt 3x per jaar.

Redactieadres communicatie@hco.nl

HCO Zandvoortselaan 146 Postbus 53509 2505 AM Den Haag 070 448 28 28 www.hco.nl Volg ons via   

2

BEZOEKLOCATIES in Goes en Den Haag. Hier zijn onze kantoren gevestigd en geven onze topadviseurs trainingen. Dat laatste doen we overigens door het hele land op verschillende locaties.

3 TROTS OP

INHOUD

Samen verder verder onder onder de naam Bazalt Bazalt oep Groep Sinds 2012 is Bazalt Groep de verbindende factor tussen de merken Bazalt, HCO en RPCZ. Onze krachten waren al gebundeld, maar vanaf september 2022 treden we hier ook mee naar buiten. En daar zijn we trots op! Trots dat we nu onder één familienaam verdergaan, zodat de rest van het Haagse onderwijs ook kennis kan maken met onze andere zeer vakbekwame collega’s, onze innovatieve dienstverlening en onze eigen uitgeverij met prachtige titels die iedere onderwijsprofessional in huis zou moeten hebben.

4

HET GESPREK

‘Uitgangspunt is altijd het voorkomen van thuiszitten’

Als het leren anders gaat Weinig is zo frustrerend als niet begrijpen wat iedereen begrijpt. Om te merken dat je klasgenoten iets volkomen logisch vinden terwijl het voor jou abracadabra is. Om stil te blijven staan waar anderen vooruitgaan.

Als leraar kun je denken: ik blijf het proberen en geef zo’n leerling ondertussen het gevoel dat het uiteindelijk wel goed komt. Ieder kind ontwikkelt zich nu eenmaal anders. Meer kun je niet doen. Alleen, je kunt wel degelijk meer doen. Je kunt op zoek gaan naar een sleutel. Dat hoef je niet zelf te doen. In dit nummer lees je meer over als het leren anders gaat of als leerlingen niet tot leren komen. Wat gebeurt er als een school er alles aan heeft gedaan om passend onderwijs te bieden en het niet lukt? Je leest het op pagina 4. Dat het leren anders ging in coronatijd, daar weten we alles van. We spreken Herman van De Gantel een jaar later over zijn ervaring met het traject ‘Vooruit met Leren’.

Daarnaast een inspirerend artikel over dat je ook anders les kunt geven door middel van ‘Natuurlijk, buiten rekenen!’ op pagina 15. Want, wat de uitdaging ook is: waar een kind is, is een weg. Veel leesplezier!

VAN DE REDACTIE

Dat betekent wel dat dit de laatste uitgave is van HCO Magazine. We hebben daarom extra ons best gedaan om er een spetterend nummer van te maken, waar we ook best wel een beetje trots op zijn ;-)

WIE OF WAT HEEFT JE KIJK OP HET VAK VERANDERD?

14

‘Juf, ik vind het fijn dat je snapt waar ik moeite mee heb’ De week van

7

Poster 8 Leren van en met elkaar

10

Post-hbo-opleiding Leraar NT2

12

Toekomstgericht onderwijs 15 Boeken en agenda

16

4

HET GESPREK

‘ Uitgangspunt is altijd het voorkomen van thuiszitten’

Claudia Molier

Onderwijsadviseur HCO

TEKST: ELISAH WALBURG FOTOGRAFIE: BART VAN VLIET

Linda de Zeeuw Adjunct-directeur en intern begeleider Oranjeschool

Annemarie Jones Adviseur SPPOH

Lisa Mesander Adviseur SPPOH

Lisa deed online mee tijdens het interview.

Omdat zij een blessure heeft, kon ze helaas niet fysiek aanwezig zijn.

5

Ieder kind heeft recht om op de meest passende plek het best passende onderwijs te krijgen. Maar wat gebeurt er als een school er alles aan heeft gedaan om passend onderwijs te bieden en het op dat moment op die plek niet lukt? Een gesprek met Lisa Mesander en Annemarie Jones van het SPPOH, Linda de Zeeuw van de Oranjeschool en Claudia Molier van het HCO. We bespreken hoe zorgvuldig een school handelt om het best passende onderwijs binnen de eigen onderwijssetting te organiseren, maar soms moet besluiten dat het niet meer gaat.

Lisa trapt af: “Afgelopen schooljaar zaten er in Den Haag 22 tot 28 leerlingen thuis. Dat zijn leerlingen die wel staan ingeschreven op een school, maar vier weken of langer niet naar school zijn gegaan. Daarnaast zijn er dreigende thuiszitters of leerlingen die maar deels onderwijs kunnen volgen. Hoe kunnen we er op tijd bij zijn als we zien dat het richting thuiszitten gaat?” In 2021 is het Routeboek verzuim en thuiszitters bij alle scholen geïmplementeerd. “Binnen het SPPOH werken we met een werkgroep thuiszitters en een loket voor het routeboek (waar inbreng bij de advies- en doorbraaktafel is belegd) dat een rol heeft bij casussen die dreigen vast te lopen. Het verbeteren van de samenwerking in de keten, de inzet op preventie en het verbreden van de aanpak naar het ‘geoorloofd’ thuiszitten, zijn hierbinnen belangrijke doelstellingen. Dit zijn ook de gebieden waarop onze invloed het grootst is.

Het multidisciplinair overleg (mdo) is daarin cruciaal.”

Annemarie vult aan: “Met de ketenpartners streven we naar een keten van verantwoordelijkheid. Waarbij elke partner aan tafel écht zijn verantwoordelijkheid neemt en waardoor je meer preventief te werk kunt gaan. We zien vaak dat het niet alleen een onderwijsspecifiek probleem is, maar dat het samen met de zorg gaat.

Samenwerken is zó belangrijk, alleen dan bereiken we wat. Op dit moment zijn onderwijs en jeugdzorg nog grotendeels gescheiden werelden. Om deze nader tot elkaar te brengen, zijn nog wel wat stappen nodig.

Het traject ‘Tussen Plek en Plaatsing’ (TPP) op HCO is echt bedoeld voor als het niet anders meer kan. Ieder kind heeft immers recht op onderwijs. Dus als het niet anders kan, is TPP the next best thing.”

Claudia: “Het uitgangspunt is altijd het voorkomen van thuiszitten en ik denk dat scholen heel ver gaan om leerlingen op school te houden. Welk proces gaat daaraan vooraf? Daar komt nogal wat bij kijken voordat je zegt: dit gaat niet langer.”

Linda: “Ja, dat is zeker zo. Op de Oranjeschool doen we voor mijn gevoel ontzettend veel om een leerling binnenboord te houden. Soms vragen we ons zelfs af

of we niet te veel doen. Hadden we er beter aan gedaan om eerder te stellen dat het niet langer gaat.”

Claudia: “Want welke mogelijkheden zijn er om in te zetten?” Linda: “Als je ziet dat het misgaat met een leerling, krijg je eerst signalen van een leerkracht.

Daarna ga je met de ouders in gesprek. Vervolgens bespreek je de leerling bij een intern zorgoverleg. Indien mogelijk en wenselijk wordt een schoolmaatschappelijk werker bij de casus betrokken. Er wordt altijd een plan op maat gemaakt, beschreven in een ontwikkelings­ perspectiefplan (OPP). Dit plan gaat bij de leerlingen die

‘Er komt nogal wat bij kijken voordat je zegt: dit gaat niet langer.’

Claudia Molier dreigen uit te vallen vrijwel nooit alleen over cognitie en didactiek, maar juist ook over sociaal-emotionele behoeften. Wat kunnen we doen om deze leerling te helpen? Er wordt ondersteuning ingezet (een training, arrangement, shadow) met tussenevaluaties in mdo’s.

Het is heel fijn dat het SPPOH altijd bereid is te ondersteunen. Want vaak zit het ’m daarin; de leerlingproblematiek is dusdanig complex bij leerlingen die uitvallen, dat de benodigde ondersteuning tot ver buiten je basisondersteuning reikt.”

Lisa: “Kun je een beeld schetsen over wat voor soort leerlingen je het dan hebt? Dat je tegen elkaar zegt: hier wordt het echt heel erg ingewikkeld?” Linda: “Ik ben vier jaar intern begeleider op de Oranjeschool en ik heb in die jaren de zorg begeleid van twee leerlingen bij wie de situatie niet meer houdbaar was. Bij beide leerlingen hebben we kunnen vaststellen dat er in de jonge jaren iets traumatisch in de thuissituatie was

6

gebeurd waar vervolgens geen goede individuele psychologische begeleiding of systeemtherapie voor het gezin voor geregeld is. Zo’n trauma wordt psychisch niet goed verwerkt, waardoor de gevolgen blijven opspelen. Het is onontkoombaar dat dit ook op school tot uiting komt. Er zijn immers bepaalde behoeftes waarnaar nog niet geluisterd is, maar die wel spelen en vroeg of laat aan het licht komen.” Annemarie vult aan: “Dat is waarom wij zeggen in de mdo’s dat preventie zo belangrijk is. Goed de signalen oppakken en er snel mee aan de slag. Dit lukt helaas niet altijd. Het uit zich soms ook nog niet.”

Grenzen durven trekken Linda: “Soms duurt het ook een tijdje voordat ouders beseffen dat er wat aan de hand is. Ouders gaan vaak wel akkoord met een training of ondersteuning op school, maar willen er soms nog niet aan dat er meer aan de hand is. Dat draagt ook bij aan de complexiteit van het proces. Je merkt vaak dat het moeilijk is om ouders mee te krijgen. Dan blijf je proberen, zoeken en in gesprek gaan. Daardoor kan een traject rondom een zorgleerling veel tijd in beslag nemen. Ook de lange wachttijden in de jeugdhulp en bij zorginstanties zijn zeer zorgelijk.”

‘In de ideale wereld bestaat TPP niet.

In de realiteit hebben we het nog hard nodig.’

Lisa Mesander

Claudia: “Als ik kijk naar de leerlingen die zijn uitgevallen en aangemeld voor TPP bij het HCO, zie je vaak dat de problematiek in alle domeinen zit. De complexiteit van een thuiszitter strekt zich over alle levensgebieden uit. Er is vaak sprake van kindfactoren, maar nog veel vaker van omgevingsfactoren. Dat maakt het zo moeilijk. Ik herken wat Linda zegt: we zien dat scholen soms over grenzen gaan om een leerling binnenboord te houden. In sommige gevallen kun je je afvragen: hoe goed is dat voor de school, voor de draagkracht van een leerkracht en voor een groep? Maar ook voor de leerling zelf die het moeilijk heeft?”

Annemarie: “Dat is ook waar ik de scholen in probeer te ondersteunen en aan te geven: als er een grens is,

trek die grens dan ook. Je kunt een leerling voor een derde keer schorsen, wat leidt tot een verwijdering, maar je kunt je ook afvragen: gaan we daar met z’n allen op zitten wachten of gaan we eerder een passende oplossing zoeken? Dat is soms heel moeilijk. Ook voor ouders om dat te horen. Als adviseur hebben we de belangrijke rol om een brug te slaan tussen ouders en school en met elkaar in gesprek te blijven. Proberen om weer vertrouwen te krijgen in elkaar en zo tot een volgende stap te komen. Het zijn voor ons als professionals al complexe processen, laat staan voor de ouders en de leerling.” Linda: “Het SPPOH is wat mij betreft echt onmisbaar. De SPPOH-adviseur kan een neutrale partij zijn. Soms is er gewoon te veel gebeurd tussen school en ouders tijdens het langdurige en complexe zorgtraject om nog vanuit vertrouwen te kunnen samenwerken.”

Tussen plek en plaatsing Annemarie: “Op een gegeven moment merk je dat alle goede intenties en interventies niet tot verbetering leiden. Dan ga je kijken naar wat dán het beste is voor deze leerling. Als er meer én eerder plek zou zijn in de zorg en in het (speciaal) onderwijs, kun je eerder passende ondersteuning bieden. Als het zover is dat het mdo zegt: de leerling staat op de wachtlijst van een andere school of op de wachtlijst voor behandeling, maar het is op de huidige school geen houdbare situatie meer, kan het gehele mdo besluiten dat ik contact opneem met Claudia. Zodat de leerling via TPP een paar keer per week individueel onderwijs krijgt, vaak in combinatie met dagbesteding of behandeling.”

Claudia: “We zien vaak leerlingen binnenkomen die overbelast zijn. Zeker leerlingen die geschorst en verwijderd zijn, hebben weinig zelfvertrouwen meer.

Die frustratie nemen ze mee. TPP is niet wat je wilt, maar het kan wel rust brengen. Het feit dat een leerkracht alleen even aandacht voor jou heeft doet goed. Door rust ontstaat er vaak meer acceptatie bij ouders. We hebben bijvoorbeeld een paar jonge leerlingen die in de ochtend bij ons komen en dan in de middag dagbesteding elders hebben. Dat kan best een waardevolle tussenperiode zijn met individueel onderwijs en sociale interactie op de dagbesteding.”

Lisa: “Soms weet je al dat onderwijs op maat of speciaal onderwijs nodig is, maar nog niet precies welk soort onderwijs passend is. Daarin vind ik een traject bij TPP waardevol. Vanwege de expertise en het individuele volgen van een leerling. Gedurende een traject worden ondersteuningsbehoeften duidelijker en beter zichtbaar. In de ideale wereld bestaat TPP niet.

In de realiteit hebben we het nog hard nodig. Zeker voor die complexe doelgroep waarbij we het soms niet meteen weten.”

DE WEEK VAN JARAH, ONDERWIJSADVISEUR HCO

7

‘ De vrijheid vind ik een pluspunt van deze baan’

Maandag Al vroeg ben ik op weg naar een school in ’s-Gravenzande voor een Spelend Leren-traject.

Vandaag ligt de focus op het geven van taalimpulsen in het spel bij kleuters. ’s Middags werk ik met mijn collega aan Natuurlijk, buiten rekenen! Bazalt Groep heeft dit boek vertaald en wij ontwerpen de training erbij. 1 Dinsdag Ik coach pedagogisch medewerker Eliza vandaag. Ze heeft bij het HCO de training ‘Vroegschoolse Educatie’ gevolgd. Samen kijken we hoe ze kindvolgend kan spelen.

Ik rijd daarna door naar een school in Monster voor een intakegesprek. In de auto bel ik een klant over ‘Speelplezier’. Na het intakegesprek werk ik thuis de offerte hiervoor uit en beantwoord ik wat mails. 2

1

2

Woensdag Als onderwijsadviseur ben je veel onderweg en dan is het fijn om tussendoor ook op kantoor te zijn. Ik heb een onlinesessie met mijn Speelplezier-collega’s. In de middag verzorg ik samen met mijn collega Marije een visiebijeenkomst over het onderwijs aan het jonge kind. 3 Donderdag ’s Ochtends ondersteun ik een kleuter­ leerkracht bij het thematisch werken.

In de middag bereid ik mijn cursus ‘Coachend adviseren’ voor, die ik intern volg bij de Bazalt Groep, en de Spel­ kriebels-bijeenkomst (spel in groep 3). 4

4

Vrijdag Op vrijdag ben ik vrij en breng ik de kinderen naar school. Omdat ik mijn eigen agenda beheer, werk ik soms ook op mijn vrije dag, waardoor ik een andere dag vrij kan nemen. Deze vrijheid vind ik een pluspunt van deze baan, naast het kunnen werken met en voor onderwijs­ professionals! 5

3

TEKST/FOTOGRAFIE: JARAH DE WEERDT

Jarah de Weerdt: j.de.weerdt@hco.nl

5

Laat ze maar wonen in een sprookjesbos Samen spelen en rennen

Laat ze maar, onschuldig, verwonderd en klein Laat ze maar fantaseren Ondeugend, verrijkend en fijn

Laat ze maar, vallen, opstaan en knoeien Laat ze maar ontdekken Groeien, stoeien en opbloeien

Alisha is werkzaam op basisschool De Horizon in Den Haag.

Alisha Chandoe

Ik laat je niet los Laat ze maar vliegen, lachen en dromen Ik let wel op je zodat je er wel zal komen

10

LEREN VAN EN MET ELKAAR

‘ Je haalt een frisse blik in huis’ Precies een jaar geleden spraken we met Herman van Reine, schooldirecteur bij De Gantel, over het inzetten van NPO-gelden. Vanuit het traject ‘Vooruit met Leren’ (VML) was er ondersteuning door het HCO en Buro Leerlingenhulp (BLH).

We spreken Herman over wat VML heeft opgeleverd en hoe zij toewerken naar een werkwijze die zonder de NPO-gelden nog steeds kwaliteit en verduurzaming in hun onderwijs leveren.

Met het uitbreken van de coronapandemie in maart 2020 heeft CBS De Gantel verschillende interventies ingezet om leerlingen eerst op afstand en later weer op school zo goed mogelijk te begeleiden. Bij een nulmeting in september 2020 ontstond het beeld dat de leerlingen vooral achterstanden opgelopen hadden op de leer­gebieden rekenen, begrijpend lezen en in mindere mate spelling. Herman: “In maart 2021 zijn we gestart met VML 1.0. Dat was een snel co-creatieproces.

Eind maart hadden we pas alle Cito-toetsresultaten.

Toen hadden we eigenlijk maar twee weken de tijd om de remedial teaching (RT) voor 45 kinderen vorm te geven. Dat is gelukt. Die kinderen hebben wekelijks tot aan de zomervakantie RT gehad.”

VML 2.0 Herman: “Na de zomervakantie hebben we ruim de tijd genomen om een en ander goed voor te bereiden om met een nieuwe groep kinderen te starten. En dat kostte ook best wel veel tijd. De regie lag in handen van HCO-onderwijsadviseur Frits Los, die daar voortvarend en inhoudelijk sterk in is. We zijn begin november begonnen. De RT die gegeven wordt, komt ook voort uit de analyses die we hebben gemaakt van leerlingen die door lockdowns en dergelijke achterstanden hebben opgelopen en waarbij er de overtuiging is dat ze extra groei zullen gaan doormaken. De onderwijs­ adviseurs van het HCO [Renske Derksen en Frits Los, red.] gaan nu ook weer bezoeken aan de school afleggen om RT’ers te begeleiden zodat er kwaliteit geleverd wordt. We werken ook toe naar de transfer naar de klas. Hoe kun je voor de kinderen die RT hebben gehad er in het aanbod voor zorgen dat die kinderen niet weer terugvallen, maar die vooruitgang weten vast te houden. De NPO-gelden hebben tot doel structurele veranderingen teweeg te brengen.”

Optimaal team

TEKST: ELISAH WALBURG FOTOGRAFIE: SVEN VAN DER VLUGT

Herman: “Het is onderdeel van ons onderwijs geworden dat kinderen uit de les worden gehaald voor extra ondersteuning. Onderwijsassistenten spelen daar ook een belangrijke rol in. We hebben een aanvulling weten te organiseren op ons bestaande onderwijs. Wel met het verschil dat deze RT’ers meer kwaliteit kunnen leveren en andere expertise bieden. Ze geven niet alleen RT, maar analyseren gedurende het proces en dienen als vraagbaak voor de leerkrachten. Zo wordt er met elkaar en van elkaar geleerd. Wat we nu doen met behulp van BLH zie ik meer als een pittige

specialis­tische inzet om die achterstanden weg te werken. Als dat klaar is, zou je ook zonder ze moeten kunnen.”

Transfer naar de klas met een frisse blik Herman: “Die transfer van RT naar de klas is best een avontuur om daar met elkaar stappen in te zetten en – ook als de NPO-gelden weg zijn – om daar een resultaat aan over te houden waardoor we kunnen zeggen: dat is de meerwaarde. We werken toe naar een kwaliteitskaart, zodat de leerkracht zo goed als mogelijk weet welke interventies werken bij leerlingen die terugvallen in groei zonder inzet van RT. Ik ben heel benieuwd of ons dat iets gaat opleveren. Als je naast je pakket van bestaande werkzaamheden dit traject ook nog zelf zou moeten oppakken, dan was het nooit zo geslaagd geweest als nu. De formule

dat HCO de regie voert, ook naar BLH, is zeer prettig.

Er komen vak­mensen die weten wat ze moeten doen en waar het over gaat. Het proces wordt begeleid en gemanaged. Je haalt een frisse blik in huis. Dat moet je buiten je team om doen, zodat er andere mensen met ideeën en voorstellen komen. De begeleiding van HCO en in het bijzonder Frits en Renske hebben hieraan bijgedragen.”

‘Het is onderdeel van ons onderwijs geworden dat kinderen uit de les worden gehaald voor extra ondersteuning.’

Herman van Reine

Scan hier de QR-code voor het artikel van vorig jaar.

12

‘ Wat we aanbieden voor nieuwkomers, is veel belangrijker dan ik dacht’

13

Door de vluchtelingenstroom uit Oekraïne is lesgeven aan anders­talige kinderen actueler dan ooit. De post-hbo-opleiding Leraar NT2 stoomt je klaar om als NT2-specialist jouw kennis over te brengen op deze nieuwkomers. We spreken Ria van Nieuwenhuizen, leerkracht in de taalklas van de Oranjeschool, over de NT2-opleiding van het HCO.

Ria stond niet meteen te juichen toen haar voormalige adjunct-directeur haar vorig jaar vroeg de post-hbo NT2-opleiding te gaan volgen. “Ik dacht: op mijn leeftijd [54 jaar, red.] nog een studie volgen? Na wat wikken en wegen heb ik toch besloten de opleiding vorig jaar maart te starten.

Ik stond nog maar net voor de taalklas en had totaal geen ervaring met anderstaligen.

Ik kon dus wel wat handvatten gebruiken.”

Lesson Study Tijdens de opleiding wordt er ook gebruikgemaakt van Lesson Study. Lesson Study is een gestructureerde, integrale methode waarbij een groep leerkrachten samen een les ontwikkelt.

Ria: “Ik kende het al van mijn vorige school.

Je gaat dan samen met anderen uit je groep een les voorbereiden. In mijn geval waren we met z’n drieën. We hebben samen een onderdeel gekozen uit blok 2 en 3. Deze ga je uitvoeren op beide scholen. Na de uitvoering op de eerste school vindt een evaluatie plaats, waarna de les herschreven en aangepast op de tweede school gegeven wordt. Zo ontstaat een betere, effectievere les.

Vanwege de coronaregels op het moment van uitvoering, moesten we de eerste les opnemen en tijdens de tweede les hebben we online meegekeken gedurende de les.

Niet ideaal, maar wel effectief. Door het met elkaar maken, bespreken en uitvoeren van een les ga je veel dieper in op de stof en literatuur en haal je er zelf veel meer uit dan wanneer je alleen werkt.

De opleiding doe je voor jezelf en het is de bedoeling dat jij ervan leert en laat zien wat je kunt. Maar met elkaar aan een opdracht werken, geeft andere inzichten naast je eigen visie op een opdracht. Ik had de Lesson Study liever bij alle opdrachten gedaan: je leert er zo veel van!”

Andere kijk op NT2-onderwijs Ria: “De methode om klanken aan te leren – ‘zeg maar na’ – is op zich erg eentonig en vond ik bijna saai. Door de opleiding heb ik wel de essentie van het leren en aanleren van klanken ingezien. Ik ben de klanklessen actiever gaan inzetten en heb ze uitgebreid met coöperatieve werkvormen. Ook heb ik een ‘klankhoek’ ontwikkeld waarin kinderen zelf nog met de klanken kunnen oefenen met een Talking-wall, een klankrad, spiegeltjes en andere klankspellen. Alles wat we in de klas aanbieden voor nieuw­ komers, is veel belangrijker dan ik dacht.

Het volgen van deze opleiding heeft mij een stevige basis gegeven om het onderwijs aan NT2-leerlingen te verbeteren en te kunnen aanpassen als dat nodig is.”

Online vs. offline De opleiding werd door corona voor­ namelijk digitaal gegeven. Ria: “Uiteraard had dat zo z’n voordelen, maar toch ook nadelen: het scheelt reistijd, maar je mist interactie. Toch hebben we elke maand wel een les gehad bij het HCO op locatie. Dat was fijn. Je spreekt elkaar dan makkelijker dan bij een onlinebijeenkomst. Helaas was er ook uitval van docenten. Hun lessen werden opgevangen door andere collega’s.

Superfijn dat er vervangers waren, maar

TEKST: ELISAH WALBURG FOTOGRAFIE: BART VAN VLIET

voor hen was het wel een uitdaging om de koppeling naar de praktijk te maken.

NT2-opleiding: zeker doen!

Ria: “Deze opleiding zou eigenlijk voor alle collega’s goed zijn om te doen. Niet de hele opleiding misschien, maar zeker de basis.

Veel collega’s begrijpen niet wat er in de taalklas gebeurt. De NT2-didactiek zou een goede aanvulling zijn voor collega’s op scholen waar taalklassen zijn of waar veel nieuwkomers zitten. Na de opleiding heb je een veel bredere basis. Je weet beter waarom een nieuwkomer wel of niet tot leren komt. Je hebt meer handvatten om ze tot leren te brengen. Gezien de nieuwkomers uit Oekraïne zou traumasensitief lesgeven ook een waardevolle toevoeging zijn aan de opleiding.”

NT2-specialisten De aandacht voor het onderwijs in Neder­lands als tweede taal aan anders­taligen is de laatste jaren sterk toegenomen en daarmee ook de vraag naar NT2-specialisten. In de opleiding draait het om basiskennis, basisvaardig­ heden en basishoudingen die iedere NT2-leraar in het primair onderwijs nodig heeft. De opleiding NT2-specialist combineert de theorie met de praktijk, zodat je het geleerde direct in de les kunt toepassen. De opleiding is bestemd voor leerkrachten met een pabo-diploma.

Wil je meer weten?

Scan de QR-code voor meer informatie.

14

WIE OF WAT HEEFT JE KIJK OP HET VAK VERANDERD?

In elke editie van ons magazine stellen we deze vraag aan een collega binnen of buiten onze organisatie. Deze keer Jolanda Oosterling, intern begeleider bij De Parkiet, aan het woord over ‘als het leren anders gaat’.

TEKST: ELISAH WALBURG FOTOGRAFIE: BART VAN VLIET

‘Juf, ik vind het fijn dat je snapt waar ik moeite mee heb’ nodig hadden. Ik vond het interessant om op zoek te gaan naar oplossingen die ervoor zorgen dat alle kinderen plezier ervaren in leren. Bij toeval kwam er een interne vacature voor intern begeleider.

Alles viel op zijn plek in deze functie.

Je hebt contact met kinderen waarbij extra begeleiding nodig is, door bijvoorbeeld dyslexie, een verandering in thuis­ situatie of iets dergelijks, en die niet meer tot leren komen. Het is elke keer anders en dat maakt het heel divers.

Jolanda Oosterling, intern begeleider bij De Parkiet De reislustige Jolanda ging op advies van haar middelbareschooldecaan de pabo-opleiding volgen. Dat advies pakte goed uit. Toen ze 20 jaar was, studeerde zij af, maar ze wilde ook nog wel wat van de wereld zien voordat haar werkende leven begon. Ze heeft haar eindstage in Suriname gelopen, wat haar kijk op de wereld heeft verbreed. Jolanda: “Hierdoor ben ik beter gaan begrijpen hoe het voor een kind uit een ander land is om in een ander onderwijssysteem terecht te komen.

Dat is pittig.”

Jolanda: “Toen ik eenmaal bij De Parkiet aan de slag ging, nam mijn behoefte om te reizen af. Ik voelde me hier helemaal thuis.

Op mijn dertigste kwam ik op het punt: wat kan ik nog meer voor kinderen betekenen behalve als juf voor de klas. Mijn uitdaging lag bij de kinderen die extra begeleiding

Het moet vooropstaan dat het kind met plezier naar school komt. Sommige kinderen zie je zo opbloeien door kleine aanpassingen te doen. Ook het bege­ leidingsproces met de ouders is heel waardevol. Het is een acceptatieproces waar je als ouders doorheen moet wanneer je tot de conclusie komt dat je kind andere behoeften heeft dan de gemiddelde leerling. Terwijl het helemaal niet erg is. Ieder kind is uniek en heeft zijn of haar talenten.”

Dyslexiezorg Jolanda: “Bij het HCO heb ik de dyslexiemodules gevolgd om mijn kennis over dyslexie uit te breiden. Het webinar over het nieuwe dyslexieprotocol was heel fijn.

De belangrijkste veranderingen werden uitgelicht waardoor je dit niet zelf hoefde uit te pluizen. Er zijn ook formats aan­geleverd voor de metingen. Praktische handvatten die je meteen kunt toepassen.

Het wordt door vakmensen gegeven die

zich er goed in hebben verdiept, dus je weet dat het goed is.

Met alle kinderen die dyslexie hebben, houden we rekening. Of ze nu voor de ver­goede dyslexiezorg vanuit de Jeugdwet in aanmerking komen of niet.

Wij werken met zogenoemde ‘groene kaarten’. Begin van het schooljaar loopt de leerkracht alle afspraken door met kinderen die dyslexie hebben. Vind je het prettig om een lees­maatje te hebben, zijn onverwachte leesbeurten mogelijk of ervaar je dit als onprettig? Zo heeft iedereen zijn eigen aanpak.

Het mooiste compliment was van een leerling uit groep 7 met ernstige dyslexie.

Hij raakte zwaar gefrustreerd nadat hij spellingdictees terugkreeg. Ik ben met hem in gesprek gegaan en aan het eind van de dag lag er een briefje op mijn bureau: ‘Juf, ik vind het zo fijn dat je snapt waar ik moeite mee heb.’ Blijf open communiceren naar kinderen. We praten zo veel óver de kinderen, maar praat juist mét de kinderen.”

Rectificatie In de voorgaande editie van HCO Magazine schreef Joke Brans een artikel onder de kop ‘Wie of wat heeft je kijk op het vak veranderd’. Tijdens de redactie daarvan is er per abuis een andere naam als auteur vermeld. Excuses hiervoor.

15

TOEKOMSTGERICHT ONDERWIJS

Als kinderen buiten spelen, zijn ze ongemerkt bezig met allerlei rekenkundige concepten. Ze proberen uit wie het snelste is of verzamelen zo veel mogelijk lieveheersbeestjes. Door aan te sluiten bij dit spontane spel kun je op een natuurlijke manier rekenen met jonge kinderen.

Juliet Robertson schreef het boek Messy Maths. Bazalt Groep bewerkte het boek voor de Nederlandse markt en noemde het: Natuurlijk, buiten rekenen! Daarnaast is er een gelijknamige workshop en training bij ontwikkeld voor iedereen in het PO.

Natuurlijk, buiten rekenen!

TEKST: ELISAH WALBURG FOTOGRAFIE: STOCK

Gelukkig is er ook steeds meer aandacht op scholen voor buiten spelen en leren. Er wordt steeds vaker gewerkt aan bijvoorbeeld groene schoolpleinen en modderkeukens. Maar er is buiten zo veel meer om mee te rekenen: regenplassen om te meten of bloemetjes om te sorteren. Een rijke rekenkundige leeromgeving zorgt ervoor dat kinderen de vrijheid hebben om te spelen, onderzoeken en experimenteren. Door rekenverbanden te leggen met hun eigen spel, maak je het rekenen betekenisvol en creëer je meer betrokkenheid.

Het boek biedt veel verrassende ideeën om reken­ kundige concepten te verkennen met kinderen van 4 tot 7 jaar. Juliet wil professionals laten nadenken over hun

eigen rol in het ontwikkelen van hun rekenaanbod en zo de buitenruimte optimaal laten benutten. Geen lesgeven met werkbladen – want rekenen is groter dan het papier – maar lekker buiten spelen, ontdekken en ervaren. Gebruik eens door de kinderen gevonden steentjes om te kijken wie het verste kan gooien. En hoe zit het ook alweer met de even en oneven huis­nummers? De voorbeelden liggen letterlijk op straat.

“In het boek staan veel voorbeelden die je zult herkennen. Dat geeft het gevoel dat je op de goede weg bent, maar er staan ook veel voorbeelden in die je inspireren tot rekenen buiten”, zegt trainer Bianca Slabbekoorn van Bazalt Groep. “In de inspiratieworkshop die wij organiseren, wordt gebruikgemaakt van de vele ideeën uit het boek. Daarnaast is er nog een uitgebreide training te volgen van 3 x 2,5 uur. Daar gaan we veel dieper in op de theorie zoals de domeinen, concepten van het rekenen en welke materialen je eventueel aan de omgeving kunt toevoegen om meer rekenkansen te creëren.” Bianca vult met een lach op haar gezicht aan: “Je begrijpt dat we deze training zoveel mogelijk buiten geven. Dus trek je jas aan, zet je rekenbril op en ga naar buiten. We gaan rekenen!”

Wil je zelf ook aan de slag met het boek of de training, informeer dan bij: Bianca Slabbekoorn, bslabbekoorn@rpcz.nl Jarah de Weerdt, j.de.weerdt@hco.nl Olga Franse, ofranse@rpcz.nl, of Nanneke van Lokven, nvanlokven@bazalt.nl, wat we voor jouw school kunnen betekenen.

Of ga zelf alvast aan de slag met het boek.

Te koop via shop.bazalt.nl.

° ° ° °

Voordelen van buiten rekenen

hebben fysieke ervaringen nodig ° Kinderen om te leren waar het bij rekenen om gaat.

° °

Zo begrijpen ze het concept ‘gewicht’ pas als ze lichte en zware voorwerpen tillen.

Buiten vind je een eindeloos aanbod aan patronen, texturen, kleuren, hoeveelheden en andere rekenaspecten. Rekenen wordt iets ‘echts’ – een vanzelfsprekend onderdeel van het dagelijks leven.

Buiten worden verbindingen gelegd tussen handen, hart en hoofd. Dat vormt een basis voor het leren van complexere onderwerpen naarmate de kinderen zich verder ontwikkelen.

LEESTIP!

AGENDA

Praktisch hulpmiddel voor de dialoog tussen leraren

mei 18 30

TEKST: TIJN NUYENS FOTOGRAFIE: ARIANE KOK

juni

Wat is het Dialooginstrument HGW? Het Dialooginstrument HGW (handelingsgericht werken) is een praktisch hulpmiddel om de dialoog tussen leraren te bevorderen. Een dialoog die gericht is op het in beeld krijgen van onderwijs­ behoeften van leerlingen op het gebied van leren, werkhouding, gedrag en gezondheid. Daarnaast biedt het instrument handvatten voor leraren om hun professioneel handelen onder woorden te brengen.

Wat is het effect van het Dialooginstrument?

Er vindt een professionele en interactieve dialoog plaats over onderwijsbehoeften, het afstemmen op deze behoeften door de leraar en het versterken van de eigen regie door leraren. Hierdoor is de onderlinge afstemming tussen leraren een feit en krijgen we zicht op hoe we in staat zijn de basisondersteuning vorm te geven binnen de school.

Training Kleuter PDO Programma specifieke instroomtraining Uk & Puk voor pedagogisch medewerkers

augustus 24

25

9

Bazalt Groep kan je ondersteunen in het gebruik van het Dialooginstrument HGW. Op de site van onze uitgeverij vind je meer informatie, downloads en een korte film met uitleg.

Je kunt in onze webshop het Dialooginstrument HGW bestellen. shop.bazalt.nl

NIEUWE UITGAVEN Bestel deze nieuwe uitgaven in onze webshop: shop.bazalt.nl

10 denkkaders voor schoolleiders

1 22

Instroomtraining Basis VE pedagogisch medewerkers – Traject 1 Instroomtraining Basis VE pedagogisch medewerkers – Traject 2

september

Meer informatie

Coöperatieve leerstrategieën

Training KIJK! De basis 0-4/1-2/0-7 Gratis KIJK! Informatiebijeenkomst (online)

Opleiding practitioner/ begeleider School Video Interactie Begeleiding (SVIB)

Meld je aan voor onze trainingen!

Gedurende het hele jaar zet Bazalt Groep zich in voor de kwaliteit van het onderwijs. Bazalt Groep organiseert congressen, bijeenkomsten en trainingen om kennis te bevorderen en het netwerk te vergroten. Houd de actuele informatie en de agenda in de gaten op hco.nl/agenda of bazaltgroep.nl/agenda.

Natuurlijk, buiten rekenen!