971_OSOA

Zura itsasontzi egina

sakanako haritzekin egindako san Joan Baleontzia ureratu du albaolak / 5

Ermita zainen topaketa

Beriaingo ermita berritu zela 20 urte pasa dira. lanean aritu zirenak eta mantentzen dutenek bat egin zuten / 6

Nafarroako

Gobernuak udal eta

kontzejuei

583.575,43 euro

eman dizkie / 7

Foru Legea indarrean sartu ondoren

mugikortasun

jasangarria bilera

bateko gaia / 7

Dantzaleku Sakana

klub gisa lehiatu zen

Nafarroako Kluben

Arteko Mendi

Txapelketan / 17

Etxarri Aranatzek nobedadeekin ekin

dio denboraldiari:

hamar futbol talde, eta zelai berria / 18-19

Sakana Irristaketa

Sariak uste baino jende gehiago bildu zuen. Giro ederra egon zen Olaztin / 20

Irantzu Gonzalez

Dantza Eskolaren

hamargarren

urteurrena izanen da azaroaren 21ean / 21

“Bilakatu dut nire bertute hori nire lanbidea”

NEREA LAKUNTZA GONZALEZ EriZaiNa a rbizuarrak s akanan oinarrizko ikasketak egin ondoren, Nafarroako Unibertsitate

Publikoan erizaintza ikasi zuen. Orain emagin espezializazioa egiten ari da, Barneko

Miren Mintegi Claver arBiZU Erizain arbizuarrak Barneko Erizain Egoiliarraren azterketan hemezortzigarren postua lortu zuen negu akaberan. Orain erizaintza obstetriko-ginekologikoaren espezialitatea egiten ari da, etorkizunean emagina izateko. Zergatik erizaintza?

Niri txikitatik beti gustatu izan zait pertsonekin kontaktua duen lanbide bat izatea. Hasieran, esaten nuen irakaslea izan nahi nuela. Baina egunero umeekin kontaktu hori izatearen estres puntu horrek eragina izan zuen erabakia hartzerako orduan. Izan ere, osasun arloan kontaktuan zauden gizarte talde hori asko zabaltzen da. Gainera, askotan esaten da institutuan nota onak ateratzen badituzu horretara zuzentzen zaituztela, hau da, osasun arloko zerbait egitera, medikuntza egitera… Eta ikusi nuen erizaintza aukera ona izan zitekeela. Nola deskribatuko zenuke zure ikasketa prozesua?

Urteekin aldatzen joan da baina, orain, duela bost urte gutxi gorabehera berdina izan da. Test moduko 210 galdera dira, lau aukerarekin. 200 dira egin beharrekoak eta 10 erreserban. Hau da, galderaren bat

gaizki egonez gero, zuzenean kentzen da eta erreserbako galderak erabiltzen dira. Zuk erabakitzen duzu denak bete, baten-bat zuri utzi… gero erantzunak erantzun orrira pasatzen dituzu, hori da zuzentzen dutena.

Hemezortzigarren postua lortu zenuen, hori meritu handia da. Zein sentsaziorekin atera zinen azterketatik? Emaitza espero zenuen edo sorpresa izan zen?

Ba ahal dago ikasketa prozesuan markatu zaituen zerbait? Edo aurrera jarraitzera motibatu zaituen zerbait? Oposiziorako azterketa prestatzeko simulazioak daude, eta horiek niretako bi ahoko arma gisa jokatzen zuten. Horrekin esan nahi dudana da niretako mentalki paper on eta txar bat jokatzen zutela. Batzuetan egiten nuen eta izugarri ongi geratzennintzen,etamotibatzenninduen, baina beste batzuetan egun txarra daukazu eta okerrago egiten duzu. Simulazio horiek akademiak prestatutakoak dira eta badago plataforma bat puntuazioak ikusteko. Aplikazio horretan ikus dezakezu azterketaren puntuazioa eta besteekiko zelako puntuazioa lortu duzun. Eta hor sartzen da besteekiko alderaketa. Azkenean ez da 5 bat ateratzea eta aprobatzea, besteekiko alderaketa baizik. Nik uste hezkuntza sistema beti horretara bideratuta dagoela; selektibitatea, batxilergoa, oposaketak... Nik puntuazio hori ikustean asko sufritzen nuen, tentsio momentu bat zen eta ez nuen oso ondo bizi. Baina, azkenean, tristea bada ere, aurrera egitea motibatzen ninduena, besteen gainetik nindoala eta aurrera nindoala ikustea zen.

asko gustatu zitzaidan haurdunaldiaren prozesua eta abar. Zenbat denbora daramazu espezializazioa egiten?

Ekainean hasi ginen, hau da 5 hilabete gutxi gorabehera. Zenbat irauten du?

Bi urte. Eta hainbat zerbitzuetatik pasatzen zara.

Orain lanean zaudela, zein alde ikusten duzu ikasketa eta lanaren artean?

Graduak lau urte irauten ditu eta gero nik oposaketa bat egin dut. Beno oposizio formatua dauka baina berez ez da oposaketa bat. Ez da medikuntzako kasuan bezala, kasu horretan, espezializazioa derrigorrezkoa da eta karrera bukatzean egin behar dute. Baina guretako, ez da derrigorrezkoa. Hau da, zuk aukera dezakezu egin ala ez, bizitzako zein momentutan egin… Nik, adibidez, karrera bukatuta hainbat ezagutza finkatuta nituela ikusi nuen eta oraindik ikasteko gogoz nengoela. Azterketa hori prestatzeko ez dago denbora eperik, zuk zure ikasteko denbora jartzen duzu. Akademia pribatu batean sar zaitezke, edo zure kabuz prestatu. Orokorrean gehienok akademia batean sartzen gara, euskarri bat izateko. Ni, zehazki, karrera bukatu baino lehen hasi nintzen ikasten, martxoan, eta hurrengo urteko urtarrilean egin nuen azterketa, hau da, urte bete egon nintzen prestatzen gutxi gorabehera. Nolakoa da oposaketa azterketa? Zer proba mota egin behar da?

Sorpresa ikaragarria izan zen, egia esan. Beti esan dut ez dela zure ezagutzak islatzen dituen azterketa bat, inola ere. Nik egin nuenean lasai atera nintzen, azterketa egin nuelako eta, azkenean, zama handia kentzen duzulako gainetik. Hori bai, autoan sartu eta negarrez hasi nintzen. Izugarrizko amorruarekin atera nintzen, banekielako nik pila bat ikasi nuela, ordu asko sartu nituela eta azterketa horretan ez dela islatzen esfortzu guzti hori. Aurretik daukazun estres hori, ez dakizula zenbateraino ikasi duzun edo ez… Izan ere, gaitegia oso irekia da. Zuk euskarri batzuk dauzkazu eta gutxi gorabehera badakizu beste urteetan zer egin duten, zer eskatzen duten. Baina galdera beste asko ez daude liburuetan. Badaude artikulu edo ikerketetatik ateratzen dituzten galderak.

Orain emagin espezializazioa egiten ari zara, zer dela eta? Zergatik aukeratu zenuen espezializazio hori?

Aurretik esan dudan bezala, erizaintza ikastearena ez neukan batere argi, baina espezializazioarena aldiz, bai. Nire familian badaude osasun arazo asko ginekologiaren aldetik. Minbiziak, abortuak, bikiak… Eta, nolabait, hori izan da bideratu nauena emagin espezializazio honetara. Kuriositatea nire ingurukoekiko eta nire inguruan gertatzen dena hobeto ezagutzeko. Gainera, graduan nengoela Iruñeko Sexu eta ugalketa osasunaren arretarako zentroan egin nituen praktiketan emaginekin tokatu zitzaidanean

Erizain Egoiliarraren estatuko oposizioan hemezortzigarrena izan ondoren “EMAKUMEAK DAUKA IZUGARRIZKO BOTEREA, EDO BADAUKAGU EZ NEKIEN ZERBAIT”

Nik uste badirela gauza asko ikasten dituzunak eta gero bai ala bai ikusten dituzunak. Hau da, badaude froga batzuk, prozesu batzuk horrela direla eta ikusten direla. Baina errealitatea da oposiziorako ikasten dituzula gai pila bat eta ginekologia dela dagoen beste gai bat, ez dena asko ikusten. Orduan, lanean, egunero hainbat pertsonekin nago eta bakoitzarekin gauza berri bat ikasten da. Egunero gauza ezberdinak atera behar dituzu burutik eta praktikan jarri. Askotan esaten den bezala, egiten ikasi. Zer da gehien gustatzen zaizuna lanerako orduan?

Oraindik asko falta zait ikusteko. Baina ikusi dudanera arte, nik uste emakumeak izugarrizko boterea daukala, edo badaukagula ez nekien zerbait. Nik uste ez garela kontziente egiten dugunarekin. Oso garrantzitsua da egiten duguna, azkenean zure barrutik bizitza bat ateratzea da, ezerezetik. Eta kanpotik ez da ikusten nik barrutik ikusten dudana. Emakumearen gorputzean oso prozesu garrantzitsua izaten da. Adibidez, haurdunaldia eta zehazki erditze momentu hori oso basatia da, eta, kanpotik ez dugu horrela imajinatzen.

Indarkeria obstetrikoa errealitate bat da eta orain hasi berri da gaiaren inguruan gehiago hitz egiten. Nola ikusten duzu zuk hori emagin bezala? Nik zorte handia izan dut sexu eta ugalketa osasunaren arretarako zentroan tokatu zaidan emakumeekin. Nik uste oso kontziente izan behar zarela esaten duzunarekin eta beti presente izan beste profesional batzuek nola tratatu duten emakume hori. Izan ere, hitzak oso garrantzitsuak dira. Nik uste dut indarkeria obstetrikoari ez zaiola beldurrik izan behar. Esan nahi dut, badakigu negatiboa dela baina

indarkeria ematen bada, tratatu behar dela. Kontuan izan behar dela eta horri buruz hitz egin. Nik denbora gutxi daramat erditze gelan baina egon naizen emagin gehienak gazteak dira eta informazio asko daukate indarkeria obstetrikoaren inguruan. Badira gauza oso txikiak emakumeek sentitu ditzaketenak indarkeria bezala, zuk kanpotik ikusten ez dituzunak. Horrelako gauzetarako nire aholkua beti galdetzea da, hitz egitea.

Ikasketa prozesuan, indarkeria obstetrikoari buruz hitz egiten zaizue?

Ba egia esan ez. Beno, ikasgai bakoitzeko manual bat geneukan eta grabatuta daukat behin ginekologia atalean gai honi lotuta ikusi nuen gauza bakarra maniobra bat izan zela: Kristeller maniobra deritzona. Bertan, haurdun dagoen emakumearen sabelaren gainean jarri eta besoekin presioa egiten ari zen pertsona baten irudia ageri zen. Ba, irudi honen gainean “X” bat zegoen marraztuta. Hori izan zen graduan indarkeria obstetrikoaren inguruan ikusi nuen gauza bakarra. Eta pena eman zidan, gero ikusten baita gaia oso zabala dela.

Eta, lanerako orduan, jaso al duzue nolabaiteko informaziorik? Ala indar-

keria obstetrikoaren inguruko informatzearen lana pertsonala izan da? Momentuz guztiz pertsonala izan da. Ostiraletan klase teorikoak izaten ditugu eta egia da momentuz oinarrizko klaseak izan ditugula. Gero, gainera, ospitaleak tailerrak eskaintzen ditu eta agian hor badago indarkeria obstetrikoaren inguruko zerbait. Oraindik ez dugu izan gaiaren inguruan informazioa jasotzeko aukerarik baina nik uste izango dugula. Nik uste eskaintzen dela.

Ba al dago lanean markatu zaituen zerbait?

Nik uste nuen ez zidala hainbeste markatuko baina orain dela gutxi izan zen dolu perinatal, neonatal eta haurdunaldikoaren eguna. Eta nik uste dut kasu hauetan ez dela heriotza bat bezala tratatzen eta ez dela horren inguruan hitz egiten. Hau da, umea jaio eta bi egun edota bi aste beranduago hiltzen denean garrantzia kentzen zaiola. Ez dela

beste heriotza bat bezain gogorra. Eta hori oso tristea da, izan ere dolu bat da. Abortu bat izatea edo behin jaiota hiltzea emakumeak bere umea galdu du eta askotan arreta jartzen da pertsona horrek dituen arazo fisikoetan, sufritzen ari duen dolua alde batera utziz eta garrantzia kenduz. Honen harira, kontsultan izan dut ume bat galdu duen zuen emakume bat, gero berriz haurdun geratu zena. Nik ikusi dut haurdunaldi hori nola joan den eta erditu ondoren nola dagoen. Eta nik ez dut parte tristea bizi, nik alde ona besterik ez dut ikusi baina hori ikustea ikaragarri gustatu zait. Ikustea emaginek nola tratatu duten eta nola bizi duen pertsona horrek bizi duen guztia iruditzen zait dela bizitzako momentu oso gogor eta polit bat aldi berean Atzera begira eta, imajinatzen zenuen horrela zure burua?

Ez, inola ere! Nik lehen pentsatzen nuen ingeleseko irakaslea izango nintzela. Eta egia da beti izan dudala etxean presente emakumearen gorputzean gertatzen diren gauzak eta beti hitz egin dugula horri buruz baina ez nuen uste emagin izaten bukatuko nuenik. Esan bezala beti izan dut presente gaia eta etxean naturaltasunez hitz egin da. Baina

txikitan nire helburua umeekin lan egitea zen, ingelesa irakastea… Osasun arloa ez nuen batere presente

Eta, nola ikusten duzu zure burua hemendik 10 urtetara?

Berdin! Nik beti esan dut erizaintza ikasteari esker badaukadala osasun mentala. Besteei laguntzeak lasaitasuna eman dit. Ikustea azkenean ona naizela, lagundu dezakedala… Niri beti esan didate ongi moldatzen naizela besteak zaintzen, eta bilakatu dut nire bertute hori nire lanbidea. Asko sentitzen dut, asko kezkatzen naiz… Gainera emakumeen osasuna beti izan dut buruan bueltaka eta, azkenean, ikusi dut nire laguntzarekin emakumeari indarra ematen diodala. Oso ondo sentitzen naiz egiten dudan lanarekin eta oraindik asko falta zait. Etorkizunean nire burua ikusten dut nire kontsultarekin, nire gauzak egiten. Oraindik asko falta zait ikusteko baina orain arte ikusten

“AUTOEXIJENTZIA

dut independentzia handia ematen dizun lan bat dela. Ikasleei, zein gomendio emango zenieke?

Karrera exijentea da. Eta, erizaintza ez da medikuntza baino gutxiago. Asko ikasten da, nik sartu aurretik ez nekien ezer eta ateratzen zara ikaragarrizko jakintzarekin, batzuetan mediku batzuek baino gehiago jakiten. Autoexijentzia eta lana beharrezkoak dira, baina ez zara gutxiago, lasai egon behar duzu egiten duzunarekin. Esan dudan bezala, karrera oso exijentea da eta batzuetan ematen du jendean bigarren mailako karrera gisa bat bezala ikusten duela baina ez da. Oposizioari dagokionez, oso argi izan behar duzu eta kontzientziatuta egon behar zara. Hilabete asko dira, ez zara beti berdin egongo: sentitzen duzu, gauzak gertatzen dira, lanak dituzu, bakoitzaren errealitatea desberdina da… Helburua argi izan eta pozik egon egiten duzunarekin. Oso garrantzitsua da gainera zure ingurua kontzientziatuta egotea. Helburu bat badaukazu, nahiz eta bakoitzaren egoera desberdina izan, ez da ezer gertatzen sozialki atzean geratzeagatik, zure ingurukoak hor badaude eta laguntzen bazaituzte.

Nerea Lakuntza Gonzalez erizaina emagin izateko ikasketak egiten ari da. MIREN MINTEGI CLAVER

ASIER MENDINUETA

Intimitate erradikala

Björk-en Vespertine diskoak nire egongela laztantzen du txuri-beltzez. Behin berriz begiak ixten ditut begirada atzera bota nahian, baina aurrera begiratzea behartu dut nire burua, eta zisne horren besarkadan galdu dut denboraren joana.

H ara ZE r D i EN

Indarkeria matxista digitalak baditu ondorio errealak

SAKANAKO MANKOMUNITATEKO

BERDINTASUN ZERBITZUA

"GAUR EGUN BIZI DITUGUN BIOLENTZIA POLITIKO, EKONOMIKO, SOZIAL

Duela egun pare bat, nire amarekin hizketan nenbilen, kafe bat esku artean, noski, nola gutako batzuek besarkada handi batez agurtzen ditugun maite ditugun pertsonak, eta beste batzuek berriz, 45ºko buru jasotze zorrotz edo esku luzatze automata batekin bakarrik agurtzen duten bere inguruko jendea. Gaur egun bizi ditugun biolentzia politiko, ekonomiko, sozial eta krisi familiar / pertsonal guztien aurrean, intimitate erradikala aldarrikatzen dut. Hori da justu, ARTISTA (letra larriz) islandiarrak duela 24 urte, arpa eta sintetizadore distortsio leunen artean, mikrofonora xuxurlatzen zuena.

ETA KRISI FAMILIAR / PERTSONAL GUZTIEN AURREAN, INTIMITATE ERRADIKALA ALDARRIKATZEN DUT"

Intimitate erradikala, zaintza, maite ditugun pertsonengan, maite ez ditugunengan, ezezagunengan eta norberarengan. Batek ez daki ondokoak zer duen buruan, eta are gutxiago, zer duen sorbalda gainean daraman zorroan. Askotan batek ez daki, bere buru gainean daramana izar hautsa edo kaspa den. Egun hauetako euri zaparraden tartean, Björk-en ahots gozo krakelatuak egongela laztandu eta kizkurrak kizkurtzen dizkit. Sintetizadore distortsioak euri tantekin sinkronizatu eta soinu-sinergia batek zerua argitu du, intimitate erradikalaren beharra gogoraraziz. Arpa baten azken notak urperatzen doaz, azken arnas batean belarrira predikatuz: Bakardadean nola lagunartean, beti, zaintza.

GUTUNAK: Karaktereak, gehienez: 1.900 (hutsuneak barne). GUAIXEk eskubidea du gutuna laburtzeko. Gutunak ezin izango dira kapituluka bidali.

Gutunak asteartea 10:00ak baino lehen bidali beharko dira erredakziora.

Gutunarekin batera bidali beharrekoak: egilearen izena eta abizena, NA zenbakia, herria eta harremanetarako telefonoa.

Gutuna helarazteko bideak: Foru plaza, 23 - 1., 31800 Altsasu / gutunak@guaixe.eus

Erredakzio burua: Alfredo Alvaro Igoa erredakzioa@guaixe.eus Erredakzioa: Maider Betelu Ganboa kirolak@guaixe.eus eta Erkuden Ruiz Barroso kultura@guaixe.eus Irratia: Eneida Carreño Mundiñano irratia@guaixe.eus 948 567 074

Publizitatea: Eneida Carreño Mundiñano publi@guaixe.eus 661 523 245 Itziar Gastearena Colmenero publizitatea@guaixe.eus 619 821 436

ARGITARATZAILEA: Guaixe Fundazioa. Foru plaza 23-1. 31800 Altsasu 948 564 275

Koordinatzailea: Goizeder Anton Iturralde fundazioa@guaixe.eus Maketatzailea: Laura Olmos Aristorena maketazioa@guaixe.eus GK diseinu zerbitzua: Maider Perkaz Urdiain maider@gkomunikazioa.eus Administrazioa: Gema Lakuntza Lopez admin@guaixe.eus Zuzentzailea: Maite Iparragirre Kolaboratzailea: Xabier Lopez Saez de Asteasu Lege gordailua: NA-633/1995 Tirada: 3.200

Guaixek ez du bere gain hartzen aldizkari honetako orrialdeetan kolaboratzaileek adierazitako iritzien erantzukizunik.

Azaroaren 25a ate joka daukagu. Aurten, indarkeria mota berrienetako, eta, aldi berean, ikusezinenetako batean jarriko dugu arreta: nesken eta emakumeen aurkako indarkeria digitala. "INDARKERIA MATXISTA DIGITALAK BADITU ONDORIO ERREALAK" lelopean, azpimarratu nahi dugu Interneten eta ingurune digitaletan gertatzen denak ondorio sakon, ukigarri eta mingarriak dituela. Askatasuna, osotasun fisikoa eta morala, berdintasuna eta duintasuna bezalako oinarrizko eskubideak urratzen dituen indarkeriaz ari gara eta era

askotara agertzen da: ziberjazarpena eta gorroto diskurtsoak, bikotearen kontrol digitala, onartu gabeko sexting-a, grooming-a, sextorsioa, deepfake-a bidezko irudien manipulazioa edo "mendeku pornografia" delakoa. Inpaktuak sakonak eta errealak dira: antsietatea, depresioa, isolamendua, autozentsura eta espazio digitalak uztea. Indarkeria honek emakumeen ahotsak isiltzen ditu eta esfera publikoan duten partehartzea mugatzen du, generodesberdintasunak indartuz. Datuak kezkagarriak dira eta arazoaren garrantzia berresten dute. NBEk adierazi du mundu mailan emakumeen % 73k baino

gehiagok jasan duela indarkeria Interneten; 18 eta 24 urte bitarteko neska gazteek jazarpen, sexu jazarpen eta mehatxu fisikoak jasateko arrisku handia dute; sexu edukia duten irudi intimoak baimenik gabe zabaltzen dituzten biktimen %90 emakumeak dira. Horregatik, azaroaren 25 honetan, gizarte osoa gonbidatzen dugu rol aktiboa har dezan ingurune digital, benetan aske, berdintasunezko eta segurua eraikitzeko. Konpromiso kolektiboaren bidez bakarrik lortu ahal izango dugu emakumeen aurkako indarkeriarik gabeko gizartea..

Faxismoari aurre egitearen beharraz

MANEX ALEGRIA

Urriaren 12ak eta Vito Quilesen deialdiak eztabaidan jarri dute faxismoaren aurkako erantzuna, horren baitan ezberdinak izan dira agertutako iritziak, baina bereziki, hedabideetan erantzun zuzenaren aurkako jarrera bat nagusitu da, faxistak eta antifaxistak berdintzeraino iritsiz. Haiek oso erraz diote biolentziaren aurka daudela, ez bakezaleak izateagatik, baizik eta beste batzuk direlako haien ideiak biolentziaren bitartez defendatzen dituztenak

(polizia, Desokupa, eskuadristak).

Vitok ez ditu bere ideiak aurrez aurre defendatu behar, horretarako badauka polizia, eta lasai, polizia ez bada iristen, bertan egongo dira eskuadristak, inpunitate osoz indarkeria zabaltzen. Hemen eztabaida-gai dagoena ez da biolentzia forma abstraktuan, baizik eta langile klasearen autodefentsa antolatua. Izan ere, biolentzia eguneroko ogia da gizarte kapitalistan: etxegabetzeak, prozesu migratzaileak, lan-heriotzak, polizia, gerra inperialista… akaso guzti horiek ez dira

biolentoak? Haiek aparatu militar, polizial eta judizial profesional bat dute, ondo egituratua eta antolatua, indarkeriaren bitartez "ordena" mantentzeko. Faxismoa benetako arazoa da langile klasearentzat, eta batez ere, kolektibo zaurgarrienentzat. Ez da gutxietsi behar haien arriskua, ez zaio utzi behar haren diskurtsoa normalizatzeari; hasieratik egin behar zaie aurre. Bestela, indarra hartuko dute eta berandu izango da, damutzea besterik ez zaigu geldituko. Faxismoaren aurkako klase autodefentsa legitimoa da!

LAGUNTZAILEAK

Askatasun Haizeak zeharka gaitzala

ADUR RAMIREZ DE ALDA, AITOR LARRAZA, AIZAGA ZEBERIO, BEL POZUETA, DAVID OROZ, ENEKA MAIZ ETA OIHANA GALLO

EH B il DU

Txiki eta Otaegiren fusilamenduaren 50. urteurrenean, EH BILDU-k "Euskal Herria askatasun haizea" dinamika politiko berri bat abian jarri du. Hau, testuinguru ezegonkor batean garatuko da.

Ezin begi-bistatik galdu, Israel Palestinaren genozidioa burutzen ari dela. Ezin ahaztu, ultraeskuinaren agenda autoritario eta antidemokratikoa. Aldi berean, frantziar eta espainiar estatuetan krisi politikoak egonik, eta Aznarrek 2024an «Egin dezakeenak egin dezala» esan zuenetik, estatu operazio bat abian da estatuaren gutxieneko agenda sozial, demokratizatzaile eta plurinazionala gauzatzeko aukera guztiak hankaz gora jarri eta aukera leiho ezberdinak ixteko. Funtsean, duela 50 urte eta orain, arazoa bera baita, espainiar nazionalismoa eta beraiek kosta ahala kosta inposatu nahi duten batasun nazionala. «Txarrenari onena»: herri honek jauzi politiko bat emateko aukerak ditu nazio

auzian, gatazkaren ondorioen behin betiko konponbidean, bai eta langile eta herritarren interesen zerbitzura jardungo duten instituzio guztietan. Bestela esanda, orduko borroka antifaxistan berretsirik, frankisten ondarea hautsiko duen sakoneko demokratizazio prozesua gauzatzeko bokazioa dugu, Euskal Errepublika aske eta berdinzale baten aldarrikapena bizirik mantenduz.

Herri honek erronka handiei aurre egin die eta egingo die; horretarako, udaletxe eta instituzioetako gure jardun konprometituaz gain, herrigintzan eta kalean ere gure ekarpena biderkatzea ezinbestekoa da. Izan ere, herri honen oraina nekez uler daiteke azken urteetan eman diren hainbat eta hainbat borroka kontutan izan gabe. Konpromisoa eta kemena, inplikazioa eta esperantza. Etorkizuneko bidea elkarrekin egitea da herri hau biziberritzeko modu bakarra. Elkarlanean, elkarrizketan, entzuteari dagokion garrantzia emanez. Horregatik, EH BILDU-ko kideok, azaroaren 22an, Bilbo zeharkatuko duen “Askatasun haizea” mobilizazio nazionalean parte hartzeko gonbita luzatu nahi dugu.

Sakanako basoetatik ateratako zuretik baleontzia

Pasa zaitez autobusera eta gozatu bidaiaz

MANUELA ARREGI MARTÍNEZ DE ARMAÑANZAS

GIXANE ANDUEZA GOIKOETXEA 2025eko irailaren 26an, ostirala, 21:00etan, Iruñeko Autobus Geltokian; 20 pertsona geratu ginen nasan botata, aldez aurretiko txartela erosita ez genuenok. Esan zigutenez, Burundesan eta beste konpainia batzuen ohiko praktika da.

Berta Mirandak, Nafarroako Gobernuko Garraioen titularrak, esan du areagotu egin dutela mugikortasun iraunkor eta unibertsalaren

aldeko apustua. Bitxia bada ere, garraio publikoa sustatu denetik, lehorrean geratzen ari gara, garraiorik gabe, etxetik 50 kilometrora, gure kasuan.

Galdera da ea Nafarroako

Gobernuaren apustua bere logoarekin autobus gorriak margotzea eta edukirik gabeko publizitate-kanpainak abiaraztea ote den. Landa-eremuan inbertitzearen, CO2 murriztearen eta bidaiaz gozatzearen aldeko apustua egiten bada, ametsak egia bihur daitezela eskatzen dugu, mesedez.

san Joan Baleontziaren lehorreko fasea bukatuta, albaolak uretan eraikitzeko fasea abiatu du orain

saKaNa

Itsasontzia euskal sagardoarekin bataiatu eta haren brankan erramu sorta jarri ondoren, uretaratzeko gurdiak poliki-poliki itsasoratu zuen San Joan baleontzia azaroaren 7an. Albaola itsas faktoria bertatik, Pasaiako badiatik eta telebista eta Internet bidez ( guaixe.eus barne) maniobra begira izan zen makina bat jende. Ureratzeagatik itsas faktorian antolatutako ekitaldian izan ziren erakunde ordezkarietako bat Aitor Larraza Carrera izan zen,

Sakanako Mankomunitateko presidentea.

Baleontzia itsasoratu zenean atoi ontziek Pasaiako portura eraman zuten baleontzia. Albaolako kideek han eraikuntza lanen bigarren faseari ekin diote. Han itsasontziaren ekipamendu integrala eginen dute: 4 km soka, 600 m²-ko bi bela joko, aingura forjatuak, bale txalupak, kobrezko galdarak, barrikak eta garaiko materialekin eta teknikekin egindako beste tresna batzuk. Hurrengo hilabeteetan, ekipamendua osatzeko lanak aurrera

egin ahala, ontzi museoa bilakatuko da, jendeari irekitako gunea bihurtuko da. Hala, jende guztiak XVI. mendeko itsas teknologia eta marinel haien bizitza zehatz-mehatz ezagutzeko aukera izanen du. Lan horietan urte eta erdi emanen dute. Horiek despedituta, 2027an San Joan baleontzia Atlantiko ozeanoa zeharkatu eta Ternuarako bidaia egiteko prest izanen da, jatorrizko itsasontziak duela ia 500 urte egin zuen bezala. Langileek bere egitekoak egiten dituzten bitartean, Albaola itsas faktorian baleontziari buruzko erakusketa ikusgai izanen da. Aldi berean, baleontzia ekipatzeko elementuen prestaketa nola egiten duten zuzenean ikusteko aukera izanen da: ankoreria, errementaritza, mastak eta beste tailer espezializatu batzuk.

"Garbitu, txukundu eta jendea hartzeko prestatzen dugu"

JOSE ANGEL ETA JUAN MIGUEL BEriaiN saN DONatO BErriKUNtZa talDEKO KiDEaK Nafarroan altuen dagoen ermitaren mantentzeaz arduratzen direnak eraikina berritu zela oroitzeko bideo emanaldia egin zuten larunbatean. Bazkaltzen 26 izan ziren

Alfredo Alvaro Igoa UHartE araKil Agorrilaren 7an San Donato ospatzen da. Egun horretatik gertuen dagoen igandean Beriainen erromeria izaten da urtero. Egun horretarako ermita txukun egoteaz arduratzen da Beriain San Donato Berrikuntza Taldea. 20 urte ermita zaharberrituta. Jose Angel. Egoera oso-oso penagarrian zegoen. Iruñeko talde bat zaharberritzeko lanak egiteko gauzak mugitzen egon zen. Herri bezala zerbait egin behar zela pentsatu genuen eta 2004.

urtean sortu zen talde hau. Gaia mugitzen hasi ginen eta duela 20 urte lanak hasi ginen goiko lanarekin. Zenbat urte ez zela ezer egin?

Juan Miguel. Atzeneko lanak 1958. urtean egin ziren. Ermita

erabat berritu zuten, ermitaren itxura, dena aldatu zuten. Aurretik zer eraikuntza zegoen ez dakit. Ramon Urmeneta arkitektoak egin zuen proiektua, ederra. Jendea lanean egon zen. Handik 20 urtera gauzak izorratzen hasi ziren.

Lanek zenbat iraun zuten?

JA. Bai. 2004an hasi ginen eta azken ikutuak 2006an eman genituen. Lanak egiteko boluntario asko elkartu ginen, 80 pertsona inguru. Batez ere udako larunbat eta igandeetan buru-belarri ibil-

tzen ginen lanean. Lan asko egin zen.

JM. Boluntario ia-ia guztiak sakandarrak izan ziren, Ollo ibarreko batzuk ere. Bertako jendea. Jendea lanerako prest zegoen. Eta eskerrak, hor goian lan izugarria zegoelako. Jendeari esker proiektua egin zen, bestela oso zaila litzateke egitea. Nondik atera zenuten dirua?

JM. Taldeak ikusi zuen lehen premia izan zen hori. Dirua ateratzeko kamisetak eta euskal kanten letren liburuak saldu genituen, mus txapelketak antolatu, enpresei dirua eskatu genien... Anaitasuna elkarteak koilaratxoak egin zituen eta haiek ere saldu genituen.

Bukatzean ospatu zenuten?

JA. Bai, goian. Lagun batek, Federicok, arkumea prestatu zuen eta festa modukoa egin genuen. Gustura egon ginen bazkaltzen. Lanak despedituta ere, taldeak lanean jarraitzen du.

JM. Halaxe da. Obrak bukatuta, berehala ikusi genuen jendea hasi zela gauzak izorratzen: hormetan pintaketak, puskatutako kristalak... Eta pentsatu genuen: "urtero igo beharko dugu gauzak txukuntzera, bestela berehalaxe izorratuko da dena. Eta ohitura hori hartu genuen: erromeria eguna baino aste bat lehenago igo eta gauzak txukun utzi urte baterako.

Zergatik egiten dituzte horrelakoak?

JA. Ez dakit. Gauzak izorratzeko batekin nahikoa da. Juan Miguelek esan bezala, batzuetan pintaketaren bat agertzen da. Gu urtero zortzi-hamar lagun elkartzen gara eta saiatzen gara urtero txukuntzera eta margotzera joaten. Aukera baliatu nahi genuke jendeari eskatzeko aterpeari errespetu pixka bat izateko, orain dagoen bezala urte gehiago irauteko. Aterpea denondako da ona, bai eguzki handiko egunetan itzaletan egoteko, bai ekaitzetik babesteko.

Zein lan egiten dituzue urtero?

JM. Batzuetan horma guztiak pintatzen ditugu. Zorua garbitzen dugu. Teilatura igotzen gara harlauzak nola dauden ikusteko, zeren batzuetan haizerekin mu-

gitu egiten baitira. Hala izanez gero, harlauzak porlanarekin hartzen ditugu. Urtero ateak bernizatzen ditugu. Garbitu, txukundu eta jendea hartzeko prestatzen dugu. Horretarako boluntarioak daude?

JA. Elkartzen gara. Materiala orotariko bi ibilgailuetan eramaten dugu. Han ematen dugu goiza. Ez dakit noiz arte eutsiko diogun, baina, tira, bakarren bat laguntzeko prest badago, beso zabalik hartuko dugu. Pintura, berniza... Dirua da.

JM. Hala da. Kontu korronte batean (3008 0045 9113 6922 5915) zaharberritzeko emandako dirua genuen, baina gastatzen ari da. Dirua ateratzeko txapa batzuk egin ditugu eta bi eurotan salgai daude. Guri eskatu behar dizkigute. Bestela urteroko mantentze lana egitea ezinezkoa da, horregatik, jendeari dirua ematea eskatzen diogu. Bestalde, Instagram sare sozialean gaude: Beriain_sandonato. Han gure berri emanen dugu.

JA. Txapa gutxi egin genituen. Ikusiko dugu gehiago egin eta tabernetan-eta salgai jartzen ditugun.

Bideoa egin duzue.

JA. Bai. Duela 20 urte egin zen. Baina orain hobetu egin dugu. Jende guztiak ikusi ahal izateko Instagramen jarriko dugu.

JM. Bideoan ermitaren Historia kontatzen da. Zaharberritze lanak agertzen dira eta lehengo eta oraingo itxura konparatzen dira. Gutxi gorabehera 40 bat minutu irauten du. Bideoa ikusita, harrituta gelditu ginen zenbat lan egin genuen eta zenbat jendek parte hartu zuen.

Bideoa beste inon emanen duzue?

JA. Ez dugu ezer pentsatu. Baina Sakanako talderen batek eman nahi badu, bere elkartean edo bere mendi elkartean ematea, ez dugu joateko arazorik. Gu prest. Beste asmorik?

JA. Urteurrena zela eta bazkaria egin genuen larunbatean. 26 elkartu ginen, beste hainbatek ezin izan zuten etorri.

2026ko agorrilaren 2an ermita txukuntzera joanen zarete?

JM. Suposatzen. Oraindik ez dugu hitz egin. Hilabete txarra da, jendea oporretara joaten da. Eta lanak egiteko jendea biltzea nahiko zaila da. Nahi duen guztia gonbidatuta dago. Azkenik, jendeari eskatzen diogu ermita eta aterpea zaintzeko eta ongi gordetzeko.

Taldekideak emanaldiaren aurretik. Juan Migel Etxeberria, zutik 2.a ezkerretik zutik, eta Jose Angel Bakaikua, behean erdian.

Udal eta kontzejuendako

583.575,43 euro

Foru administrazioaren

Determinazio libreko

Programaren bidez iritsi da dirua

saKaNa

Nafarroako Gobernuak, Determinazio Libreko Programaren bidez, udal eta kontzejuen artean 10.460.316,24 euro banatu ditu, joan zen urtean baino %3,4 gehiago da. Dirulaguntza horren helburu nagusia da bermatzea nahitaezkoak diren udal zerbitzuak Foru Komunitate osoan ematen direla. Legean jasotzen denez, udal eta kontzeju bakoitzak diru-kopuru bat jasoko baitu, dagokiona biztanle kopurua eta biztanle guneen sakabanaketa geografikoa kontuan hartuz eta urte bakoitzean funtsak duen zuzkiduraren arabera. Sakanako toki erakundeek foru administraziotik guztira 583.575,43 euro jaso dituzte, gobernuak banatutakoaren %5,58. Sakandarrak herrialdeko populazioaren %3,05 gara. Nafarroako Gobernuak toki erakundeendako %3,4 bideratu du aurten, baina Sakanara joan zen urtean baino %17,04 gehiago, 84.984,55 euro gehiago iritsiko dira. Toki erakundeek jasotako diruaren %88,95, 519.077,11 euro, udalendako izan da. Gehien jaso duena Altsasuko Udalak da, %10,35. Etxarri Aranatzek %8,62 eta Arakilek %8,13. Irurtzunek, berriz, %7,89. Gutxien jaso duen udala Ergoienakoa izan da, %3,13. Eta kopuru bera, %3,45, jaso dute Irañeta, Bakaiku, Iturmendi eta Ziordiko udalek.

Kontzejuei dagokionez, berriz, ibarreko toki erakundeei emandakoaren %11,05 jaso dute, 64.498,32 euro. Arakilgo kontzejuek %68,88, 44.428,03 euro jasoko dituzte, Ergoienakoek %28,32, 18.270,29 euro. Eta Lizarragabengoak %2,79, 1.800 euro. Udal eta kontzejuek bi aukera dituzte. Batetik, diru hori urtean bertan inbertitzea. Edo, bestela, diru gehiago eskatzen duen inbertsio baterako gordetzea eta dirua pilatzen joatea.

Toki erakundeek Determinazio Libreko

Udalerria Kontzejua Biztanleak Kopurua Arakil

Mugikortasuna eta legedia aztergai izan zuten. SGA

Mugikortasun jasangarria aztertzeko lehen bilera

Foru lege berriak tamaina jakin bateko udal eta enpresei bete beharrak ezarri dizkie

saKaNa Sakanako Enpresen Elkarteko, udaletako eta enpresetako ordezkariak elkartu ziren lastailaren 23an. Topaketa Sakanako Garapen Agentziak eta Sakanako Mankomunitateak antolatu zuten, Nafarroako Gobernuaren laguntzarekin. Azken hori ordezkatuz Klima Aldaketa eta Energia Trantsizioa eta Garraio eta Mugikortasuna departamentuetako kideak izan ziren.

Mugikortasun jasangarriaren inguruan aritzeko saioa izan zen hura. Izan ere, "mugikortasuna gure egunerokoaren parte da, eta eragin zuzena du klima aldaketan, enpresen lehiakortasunean eta pertsonen ongizatean. Horregatik, gero eta garrantzitsuagoa da nola mugitzen garen aztertzea eta mugitzeko modu jasangarriagoak bilatzea", azaldu dute Sakanako Garapen Agentziako arduradunek.

Uharte Arakilgo herrigunetik gertu uxaldia eginen dute

Bileran Klima Aldaketa eta Energia Trantsizioari buruzko 4/2022 Foru Legea aurkeztu zuten. Legeak mugikortasun jasangarria bulkatzeko neurriak ezartzen ditu. Hala 5.000 biztanletik gorako udalek mugikortasun planak egin edo eguneratu beharko dituzte. Bestetik, 200 langiletik gorako enpresek, lantokiak edo industrialde handiak mugikortasun plan propioa garatzera behartuta daude. Legeak eskualdeko planak egiteko aukera jaso du, eta, horretarako, dirulaguntzak aurreikusten dira. Udalek planak egiteko %85eko dirulaguntza izanen dute 2026an. Topaketan parte hartzaileek nabarmendu zutenez, "mugikortasuna, oro har, herrien artekoa da, lanerako edo industriarako joan-etorriei lotuta, eta erronka horri aurre egiteko elkarlana eta ikuspegi bateratua ezinbestekoak dira".

*Aizkorbek ez du kontzejurik. Arakilgo Udalak kudeatzen du herria

Uharte Arakilgo Udalak jakinarazi duenez, ehiztariak herritik gertu uxaldia eginen dute igande goizean, azaroaren 23an. Ehiztariek ehiza uxaldia Zamartze monastegiaren inguruan eginen dute. Ehiztariek uxaldi horrekin herriko zenbait soroetan kalteak sortu dituzten basurdeen kontra eginen dute. Uxaketa iragartzen kartelak jarriko dituzte bideetan.

Ihabarko kontzeju etxea. ARTXIBOA

Erromatarrek bi galtzada eraiki zituzten Sakanan

Batak ibarra alderik alde zeharkatzen zuen. Bestea, hegoaldean, haren perpendikularra zen

saKaNa

Erromatar Inperioak bere hedadura gorena 150. urte inguruan lortu zuen, egungo Egipto edo Siriatik Bretainia Handirainoko hedadura hartu zuen. Inperioa behar bezala erromatarrek komunikatzeko galtzada sare zabala eraiki zuten. Orain Erromatar Inperio osoko bide sistemari buruzko sarbide irekiko datu digitalen multzorik zehatzena eta osatuena argitaratu dute. Bartzelonako Unibertsitate Autonomoko Antzinatasun eta

Erdi Aroko Zientzien Saileko

Pau de Soto eta Adam Pažout ikertzaileek eta Aarhuseko Unibertsitateko (Danimarka) Tom Brughmansek gidatutako nazioarteko lankidetza Nature taldearen Scientific Data aldizkarian argitaratu da eta mapa itiner-e.org webgunean ikus daiteke. Lana antzinako munduko mugikortasuna, ekonomia eta administrazioa ulertzeko tresna berri eta eraldatzailea da.

Itiner-e proiektuak ikerketa arkeologiko eta historikoaren

Regalesek lagunekin ospatu zuen 100. urteurrena

Joaquin regales sierra, egunero bezala, lagunekin elkartu zen jubilatu elkartean

altsasU

Joaquin Regales Sierrak 100 urte bete zituen asteartean. Egunero bezala, goizean eta arratsaldean, jubilatu elkartetik pasa zen, eta han lagunekin ospatu zuen. Madrilen sortua, bi hilabete zituela familia Escorialera joan zen bizitzera. Ama gaixotu egin zen eta Gredos mendilerroko Pedro Bernardo herrira bidali zuten, aitona-amonekin bizitzera, bizpahiru urteren ondoren Escorialera bizitzera bueltatzeko. Trenbideko langile familiakoa, 1940tik bizi da Altsasun. Hasieran

Esperantistak Irañetan

Esperantozale talde batek Maria Ana Sanz pedagogo, idazle, euskaltzale eta esperantista omendu zuen Irañetan larunbatean. Gales, Okzitania, Alemania eta Euskal Herriko esperantistek lore eskaintza eta olerki irakurketarekin oroitu zuten Sanz, XX. mende hasieran Navara Esperanto Asocio-ko idazkaria izan zen hezitzaile handiari.

mendeak laburbiltzen ditu bereizmen handiko mapa digital bakar batean. Guztira 299.171 km-ko bide sarea irudikatzen du. Sekula baino gehiago orain arte gutxi dokumentatutako eskualdeei gehiago erreparatu dietelako, eta espazio zehaztasun handiagoa du, mendi pasabide bihurguneetara eta korridore naturaletara egokitzen dena, lerro zuzen soilak sortu beharrean.

Erromatar bide sareak ere Sakana hartzen du. Galtzada batek ibarra alderik alde zeharkatzen zuen eta erdialdean Aracaeli masioa zegoen. Galtzada horrek bat egiten zuen, Andian barna, Zirauki herritik pasatzen zenarekin. Biek Etxarri Aranatz eta Bakaiku artean bat egiten zuten.

Webgunearen arabera, Pompelotik Aracaeli bitarteko 29,84

Ibarra zeharkatzen zuten galtzadak. UTZITAKOA

km-ak oinez edo asto gainean zazpi ordutan egiten zituzten. Gurdian 15 ordu ziren, eta zaldiz 5 ordutan. Antzeko denborak behar zituzten Aracaelitik Arabako Lautadako Urabain ingu-

ruan zegoen Albara joateko (28,47 km). Bestetik, Zirauki eta Aracaeli arteko 55,18 km-ko galtzada bidea egiteko oinez 18 ordu behar ziren, gurdian joanda 36 ordu, 16 astoarekin eta 12 zaldiz.

geltokian, baina 1957tik Altzania kaleko pisu batean bizi da familia. Teodora Iza Huizi etxarriarrarekin ezkondu eta bi seme izan zituzten: Jokin eta Mikel. Regales, egunero esnatu eta gosaldu ondoren, bazkaria prestatzen hasten da. Eguerdian jubilatuen elkartera joaten da, etxera bazkaltzera bueltatzeko. Elkartera arratsaldeetan bueltatzen da, orduan lagunekin tutean aritzeko. Joan-etorri horiek lagunduta egin behar izaten ditu orain. Duela gutxira arte baratza gobernatu du, orain begiratzera besterik ez doa. Renfen lan gutxi egin eta gutxi kobratzen zen. Horregatik, 20 urtez Renfen eta Suarez anaien fundizioan lan egin zuen, azkenean, fundizioan gelditzeko. Ondoren, Ochoa de Eribe enpresan aritu zen eskularruak egiten.

AZAROAK 17 - AZAROAK 21

10:00 Agurra, eguraldia, edukiak aurkeztu eta eguneko kanta

10:15 Prentsaren azalak

10:20 Sakanerria eta kirol tartea

10:30 Hizketan

11:05 Solasaldia Karrape, Aralar eta Guaixe irratiak

14:00 Errepikapena

Hizketan

Astelehena 17

CBASK denboraldi berria Iosu Mendiola

Asteartea 18

Irati Altzelai Valentzian euskara irakaslea

Asteazkena 19

Bertso plaza Ekain Alegre saiaoren balorazioa

Osteguna 20

Elkarrizketa

Ostirala 21

Agenda berezia

Joaquin Regales Sierra. UTZITAKOA

Iturmendiko Udalak webgunea berritu du

Udalak azaldu duenez, "herritarrekiko komunikazioa hobetzeko eta elektronikoki egin nahi diren kontsultak eta izapideak errazteko helburuz" berritu du bere interneteko ataria. iturmendiarrendako erabilgarria izatea espero du

itUrMENDi

Iturmendiko Udalak azaroaren 7az geroztik webgune berritua du. Webgunean sei atal nabarmentzen dira. Batetik, eskaerak botoia daude. Haren bidez udalean ohikoak diren tramiteak egiteko aukera izanen da. Bestetik, udal ordainketak egiteko atala dago. Dozena bat ordenantzaren eta haietako aldaketa baten berri ematen duen espazioa ere badu web orriak. Iradokizun postontzia, egoitza elektronikoa eta azken albisteak dira beste hiru atal nabarmenenak. Bestalde, intereseko hainbat lotura ere badaude webgunean, esaterako, eskola, Sakanako Mankomunitatea,

Altsasuko Udalak zehaztu du 2026ko festa egutegia

Festak irailaren 10etik 14ra izanen dira, ostegunetik astelehenera

altsasU

Altsasuko Udalak heldu den urteko festa egutegia zein izanen den jakinarazi du du. Altsasuarren egutegian gorriz markatuta egonen diren 20 ospakizun egun dira guztira, otsailean hasi eta lastaila bitartean banatuko direnak. Bederatzi hilabeteko tarte horretan soilik bi hilabete gelditu dira Altsasu bertako ospakizunik gabe: martxoa eta apirila.

Ospakizun egutegia

• Otsailak 5, Santa Ageda.

• Otsailak 15, Txikien inauteria.

• Otsailak 17, Herri inauteria.

• Otsailak 21, Hiri ihotea.

• Maiatzak 1-3, Alde Zaharreko festak.

• Garagarrilak 23-24, San Joan.

• Garagarrilak 29, San Pedro.

• Garilak 12, Erkudengo erromeria.

• Garilak 19, Bargagainera igoera.

• Irailak 10-14, festak.

• Lastailak 16-18, feriak.

Sakanako Garapen Agentzia, Cederna-Garalur edo Udalbiltza. Kai Galartza Cervera alkateak azaldu duenez, "aurreko webgunea zaharkitua zegoela ikusi genuen, eguneraketa on bat behar zuela, bai itxura aldetik, bai eduki eta zerbitzuak eskaintzeko moduaren aldetik ere".

Alkateak azaldu duenez, "web orri berriarekin iturmendiarrek errazago eta arinago egin ahalko dituzte beraien eskariak eta tramiteak, udala eta beraien arteko komunikazioa erraztuz". Izan ere, udalean "kontziente gara, herritar askok, lan ordutegiak direla eta, ez dutela udaletxera bulego ordutegian joateko aukerarik. Hori dela eta, telematikoki tramiteak egiteko aukera arindu nahi genuen. Azken finean, Iturmendiko Udalaren eta herritarren arteko komunikazioa hobetzeko helburuarekin eginiko tresna bat izan nahi genuen".

Udalak Animsa enpresa publikoaren bidez berritu du bere Interneteko ataria. Enpresa hori Nafarroako tokiko erakundeen jabetzakoa da, eta bere egitekoa da udalei informazioaren eta komunikazioaren teknologietan

zerbitzua ematea. Galartzak azaldu duenez, "bi zinegotzi arduratu dira eduki eta itxura kontuetaz. Buelta asko eman ondoren, azkenean, lortu dute nahi bezala antolatzea". Berritzearekin batera, "itxura erakargarriagoa" ematen saiatu dira.

Udala Animsako kide denez, enpresa publiko horri urteko kuota ordaintzen dio. "Web guneaz aparte udalaren informatika sistemaren mantentzeaz ere arduratzen da Animsa. Bere zerbitzu eskaintzan udalerri txikietarako duten web-produktua erabili dugu, herri txikietan izaten ditugun edukiak oso mugatuak baitira. Gastu aldetik ere kostu gutxieneko webgunea zen gure herriarentzat aproposena", azaldu du alkateak.

Iturmendiko Udalak 2018ko irailaren 21etik du webgunea. Animsak egin zuen orduan ere udalaren Interneteko ataria. Webgunea mustu zuenez, Iturmendiko Udalaren asmoa zen "herritarrei zerbitzu publikoak gerturatu eta albisteak zabaltzeko modua emateaz aparte, bisitariek herriaren berri jasotzeko modua ematea".

Urdiainek UEMAko kide izatea erabaki du

Udalerri Euskaldunen Mankomunitatean sartuta lankidetzan ariko da Hego Euskal Herriko ia 200 udalekin. Euskararen ezagutza handia da Urdiainen, baina erabilera izugarri jaitsi da. UEMan dagoen sakanako seigarren herria da

UrDiaiN

Urdiaingo Udalak azaroaren 5ean egindako osoko bilkurak aho batez onartu zuen UEMA kide izatea. UEMAk urte akaberako batzar nagusia Etxarri Aranatzen eginen du abenduaren 13an eta orduan sartuko da ofizialki erakundean. Aurretik ere Urdiain UEMAn egon zen, 2000. urtean sartu eta 2013an atera zen erakundetik. Abenduan UEMAko kide 120 udal izango dira. Guztien artean 355.000 biztanleko lurgune euskalduna osatzen dute. Urdiainek 642 biztanle ditu. Soziolinguistikoki, euskara indizea (euskaldunak + ia euskaldunak) %80,05 da. Ezagutzaren

indize horrek, ordea, nabarmen egiten du behera kaleko erabileraren (%36,4) datuekin alderatuta.

Beheranzko joera sumatzen da azken urteetako bilakaera orokorrean. Garai bateko udalerri euskaldun askoren bilakaera argi erakusten du, beraz, Urdiainek: ezagutza altuko udalerria izan arren, erabilerari dagokionez erdara gailentzen da, eta horrek eta beste hainbat aldagaik agerian uzten dute euskararen aldeko hizkuntza politika aurreratuaren beharra, herritarren ahalduntzean eta hizkuntza ohituretan eragiteko, besteak beste.

Horrekin guztiarekin kezkatuta dagoelako hartu du erabakia Urdiaingo Udalak. David Oroz Alonso alkateak esan duenez, "duela 20 bat urtetik hona batez ere, kaleko errealitatea guztiz aldatu da. Lehen, euskaraz zekien jende gehienak euskaraz egiten zuen. Azken urteetan, ordea, erabilerak behera egin du, nabarmen, batez ere haurren eta gazteen artean. Ustez eremu euskaldunean bizi eta euskaraz ikasi arren, badira euskaraz eroso aritzeko gai ez direnak ia, eta horrek zer pentsatua ematen digu. Egoerari buelta emateko lankidetza guztien beharra izango dugu".

KO la BO ra Z i O a

XABIER LOPEZ SAEZ DE ASTEASU

Azkonarra (Meles meles)

Izen pila jaso dituen ugaztuna dugu azaroko protagonista. Erdaraz tajudo, tasugo, tejón bezala ezagutzen da. Euskaraz, berriz, eskualdearen arabera azenarro, azkenarro edo azkonar izena eman ahal zaio. Igaraba, lepahori, erbinude eta ipurtatsekin familia partekatzen duen karniboroa da azkonarra. Mustelidoen familia osatzen dute, hain zuzen ere. Gorputz konpaktu eta sendoa dute. Buru txikia eta buztan motza dute. Gris kolorea gailentzen da haien gorputzean, baina aurpegian bereizgarria den maskara beltza dute begiak inguratuz. Hanka oso indartsuak dituzte eta oinetan atzapar zorrotz eta sendoak. Indusketarako moldatutako gorputza dute eta bizitzaren zati handi bat zulo zein galeriak eraikitzen ematen dute.

Batez ere gautarrak dira. Nahiko zaila da izaki hauek egunez ikustea, dena den, zoritxarrez, asko errepide zein autopistetan hilda aurki daitezke. Orojale

oportunistak direla aipatzen da, hau da, eskura duten guztia kontsumitu dezakete: intsektuak, fruituak, sustraiak, erraboil, sarraskiak, ugaztun txikiak… Dena den haien dietan zizareak ezin dira falta, haien jaki gogokoena. Jaten dutenaren arabera gorotz desberdinak egiten dituzte, hauen arakatzean ibiltzen direnentzako erronka da gorotzak norenak diren determinatzea. Hori bai, azkonarrek letrinetan kaka egiteko ohitura dute. Letrinak animalia hauen komunak dira, egunero leku konkretu batean gorotzak uzten dituzte, batez ere haien lurraldea mugatzeko eta markatzeko.

Azkonarrak familia klanetan bizi dira haiek eraikitako galerietan. Erdaraz lurpeko eraikuntza horiei tejonera deritze. Normalean 2-12 indibiduo arteko taldeak osatzen dituzte, baina Erresuma Batuan elikagai eskuragarritasuna handia dagoen eskualdeetan 20

Sanmartinak Irurtzunen

Musikak alaituta hasi ziren ospakizunak. Erraldoien konpartsa kalera atera zen eta bere ibilbidean geldialdi berezia egin zuen Paz Velaz agurtzeko. 105 urte beteak zituen emakumezkoak etxeko leihotik ikusi zituen erraldoien dantzak. Konpartsakideei gosari ederra eskaini zien. Orritz dantza taldearekin trukea eginda Asturiasko La Sidriña taldearen dantza emanaldia izan zen. Ohiko jubilatuendako bazkaria, mus eta postre txapelketak ere jokatu ziren. Dantzaldia izan zen ere. DUE la 25 U rt E...

indibiduoko azkonar zulo edo galeriak ikertu dira. Galeria horiek hainbat irteera edo sarrera (askotan 10 baino gehiago) izaten dituzte. Barnean, hainbat konpartimentu izan ditzakete. Batetik, atseden hartzeko guneak dituzte. Bestetik, ugalketa zein kumeak hazteko lekuak dituzte, bertan ama kumeekin egon ohi da. Azkenik, komunak ere eraikitzen dituzte. Hauetan, haien gorotzak metatzeko ohitura dute. Dirudienez, 10 azkonar belaunaldi baino gehiagok erabilitako azkonar-zuloak dokumentatu dira. Animalia horien habitat egokiena belardiak eta hostozabal basoak tartekatzen dituen ekosistemak izaten dira. Leku hezeak nahiago dituzte, zizareak errazago topatzen dituztelako eta

indusketa errazago delako. Hortaz, Sakana, bizileku nahiko aproposa dute.

Gorbeia mendian egindako ikerketek ziotenaren arabera, azkonarrek pinudi zein konifera landaketetan galeriak eraikitzea saihesten zuten.

Haien ugalketak berezitasun bat dauka.

Lepahoriekin duela hilabete batzuk ikusi genuen bezala azkonarrek Zigotoaren Ezarpen Atzeratua daukate.

Hau da, azkonarrak martxo eta abuztu artean ugaltzen dira baina enbrioia ez da une horretan garatuko. Enbrioia latente geratzen da udazken edo negura arte.

Une horretan garatzen hasten da kumeak udaberrian une oparoenean jaio ahal izateko.

Lehen aipatu dudan bezala, Erresuma Batuan espezie honen dentsitate altuak

daude. Bertako habitata egokia da eta hezetasunak lurzorua heze eta bigun egotea ahalbidetzen du, horrela ugaztun horiek haien galeriak erraz eraiki ditzakete. Hango folklorean nolabaiteko fama duen animalia da, ziurrenez han ugariagoa delako. Lurrazpiko magia zein jakintzarekin erlazionatu izan dituzte, baita egoskorkeriarekin. Irlandan “Brock the badger” (Brock azkonarra) pertsonaia folkloriko ezaguna da. Basoa zaintzen zuen izpiritua da, gizakion eta izpirituen munduen muga zaintzen zuen zaindaria hain zuzen ere. Han, egunsentian azkonar bat ikustea zorte onaren seinale bezala jotzen dute. Azkonar bat hiltzea berriz, zorte txarrarekin lotzen dute, izan ere, haiek baitira “basoko mugen zaindariak”.

saKaNa

Komunitatea Eraldatzeko Bulegoa Nafarroako Gobernuak eta IDAEk bulkatutako proiektua da, Nasuvinsa enpresa publikoaren bidez egin dena. Komunitatea Eraldatzeko sei bulegoetako bat Sakanako Mankomunitatearen Lakuntzako egoitzan dago. Zein da zure egitekoa?

Energia komunitateak sortzen laguntzea. Energia trantsiziorako bidean, herritarrendako bitartekari bat naiz. Nik Larraun, Leitzaldea eta Sakanako energia komunitateei beharrezkoa duten aholkularitza eta laguntza eskaintzen diet.

Erakundeekin harremana baduzu?

Udalekin, kontzejuekin, Cederna-Garalurrekin, Sakanako Garapen Agentziarekin eta tokiko bestelako erakundeekin harremanetan gaude. Elkarlanean herritarrak informatu, sentsibilizatu eta energia komunitateak martxan jartzeko beharrezkoa den teknika, lege eta administrazio aholkularitza eskaintzen diegu. Helburu nagusia, energia komunitateen bidez, herritarrak energia trantsizioan ahalduntzea da. Gure arteko sinergiaren bidez informazioa partekatu eta proiektuak aurrera eramatea da helburua, energia komunitatearen barruan.

Udalek energia komunitateak bulkatzeko zereginik badute?

Funtsezkoa. Udalek espazioak, instalazioak edo administrazio espedienteak erraztu ditzakete. Gainera, herritarrak aktibatzeko gaitasuna dute, eta askotan eurek ematen diote hasierako bulkada proiektuari. Haien laguntzarekin proiektuak errazago iristen dira herritar guztiengana. Udalak energia komunitatearen parte izateak abantaila handiak ditu. Sakanako Energia Berriztagarrien Kooperatiban (EBK) udal gehienak bazkide dira. Komunitatearen parte hartzaile eta kolaboratzaile zuzenak izan daitezke udalak.

Tamaina guztietako udalak ditugu. Udal handiek administrazio baliabide gehiago dituzte eta txikiek, berriz, komunitate kohesionatuagoa. Biek dituzte abantailak. Sakanan ibarrerako Energia Komunitate bakarra sortu denez, "komunitate" horren barruan lan egiteak abantailak ekarriko dizkie bai udalei bai kontzejuei. Tokiko baliabideak elkarlanean kudeatzea da helburua. Europako Batzordeak ere norabide ho-

"Energia trantsizioan herritarrendako bitartekaria naiz"

SARABE ARAKAMA IRIGOIEN saKaNaKO KEB NaFarrOaKO tEKNiKaria

Bulego horren egiteko nagusia da energia komunitateen bidez, herritarrak ahalduntzea energia trantsizioan

rretan bulkatzen ditu energia komunitateak: behetik gora sortutako ekimenak sendotzea eta natura, ekonomia eta giza baliabideak tokian bertan aprobetxatzea. Ideia bera da: elkarrekin antolatuz, energia herritarren esku geratzea eta onurak komunitate osoan partekatzea. Despopulazio arriskua ere badago. Energia komunitateak herri txikietan aukera estrategikoa dira: komunitatea indartzen dute, kostuak murrizten dituzte eta bizigarritasuna handitzen dute. Energia trantsizioa ere landa eremuaren biziraupenerako palanka izan daiteke.

Herritarrekin harremana duzu? Ibarreko komunitatea garatzeko funtsezkoa da sakandarrekin etengabeko harremana izatea. Herritarrek proiektua eurena sentituz gero soilik izango da komunitatea sendoa eta erresilientea; energia sortzeko ez ezik, elkarlana eta autogestioa indartzeko ere balio du. Azken batean, energia herritarren esku jartzea da, eta hori pertsona guztiekin lotura zuzena izanik bakarrik lor daiteke. Zer kezka ditu jendeak?

"HELBURUA? ENERGIA KOMUNITATEEN BIDEZ HERRITARRAK ENERGIA TRANTSIZIOAN AHALDUNTZEA"

Ohikoenak Energia Komunitateen inguruko kezka juridiko-administratiboak dira, eta proiektuetarako laguntzei buruzkoak. Energia komunitateen berri dugu? EBK martxan jartzen denean seguruenik jende askok galdetuko du zer den, nola funtzionatzen duen eta zer onura izan ditzaketen parte hartuz gero. Horietan interesa dugu sakandarrok? Sakanan Energia Komunitatea ezagutzen duten pertsonek interes handia erakutsi dute, proiektuak ibarreko errealitateari eta eskualde bakoitzaren beharrei egokitzen direlako, partaidetza erdigunean jarriz eta herritarrek herritarrendako bulkatua. Behar eta aukeren arabera definitzen dira Energia Komunitatearen barruan aurrera eraman nahi diren proiektuak, eta horrek parte-hartzea errazten du. Aldi berean, hori da bulegoaren eginkizunetako bat: energia erabiltzeko eredua aldatzea, energia komunitatearen kontzeptua ezagutaraztea, kontsumo arduratsu eta kontziente bat sustatzea edota herritarren beharrak erdigunean jarrita, elkarlana sustatzea.

Zer da energia leihatila bakarra? Mank-en egoitzan kokatutako arreta gunea da. Larraun, Leitzaldeko eta Sakanako herritarrei, tokiko erakundeei eta enpresei arreta eskaintzen die. Lagundu egiten du dirulaguntzetarako sarbidea errazten, bereziki energia eraginkortasunean, birgaitzean eta energia komunitateen sorreran. Era berean, etxebizitzen edo eraikinen energia birgaitzerako proiektuei buruzko aholkularitza tekniko pertsonalizatua eskaintzen du. Gainera, energia trantsizioa landa eremura modu "justu" eta eraginkorrean irits dadin, sentsibilizazioa eta laguntza eskaintzen ditu, faktura tailerrak eta abar eskainiz. Dena bulegotik egiten duzu? Askotan herrietara mugitzen gara: komunitate energetikoetako kideekin bilerak eta tailerrak egitera. Nirekin harremanetan jarri nahi dutenek sarakami@ nasuvinsa.es e-postara idatzi edo 619 523 169 telefono zenbakira hots egin dezakete. Beste bulegoekin harremana duzu? Sare baten parte gara, eta esperientziak eta baliabideak partekatzen ditugu. Bakoitzak ikasitakoa besteei transmititzeak proiektuak azkartzen ditu eta denon lana errazten du.

Sarabe Arakama Irigoien bulegoan.

"Garrantzitsua da ibar ikuspegia izatea"

EBK-KO KIDEAK

sakanako Energia Berriztagarrien Kooperatiba (EBK) sortzeko prozesu luzearen ondoren, egitasmoa aurkezteko garaia iritsi da

saKaNa

Energia komunitatea energia modu jasangarriago eta burujabe batean kontsumitu ahal izateko sortutako taldea da. Haren helburu nagusia, herritarrak energia arloan ahalduntzea da, eta hori lortzeko Sakanako energia Berriztagarrien Kooperatiba (EBK) sortu dute.

Energia komunitatea, zertarako?

Energia kontsumitzeko ohitura eta moduak aldatzeko balio dute komunitateek. Batetik, kontsumoa modu egoki batean egiteko sentsibilizazioa sustatzen du eta, bestetik, energia burujabetzan pausoak emateko hainbat proiektu garatzeko aukera ematen du. Norbanakoak proiektu propioa garatu beharrean indarrak batu

eta ekintza eraginkorragoak bulkatu.

Hemen bada energia komunitaterik?

Herri batzuetan hainbat ekimenekin bueltaka denbora daramaten auzokideak badaude, baina energia komunitate gisa hau lehengoa da, eta garrantzitsua iruditzen zitzaigun ibar ikuspegia izatea.

Sortzeko zer pauso eman dituzue?

Bidea luzea da. Hainbat herritan energia komunitateak zer diren azaldu zen 2023an. Ondoren, Goienerren eta Nasuvinsaren prestakuntza eta ahalduntze saioak izan ziren. Haiek bukatuta, kooperatibari forma emateko talde motor bat sortu zen. Eta bilkura askoren ondoren, jendarteari ezagutarazteko prest

gaude. Baina bide asko dago oraindik egiteko.

Horretan laguntzarik izan zenuten?

Hasieratik. Nahiz eta taldean badagoen energia arloan jakintza daukan baten bat, gehienak ez gara gaian adituak. Bestetik, horrelako kooperatiba bat sortzea ere ez zen posible izango lege laguntzarik gabe.

Komunitatea Eraldatzeko Bulegoaren laguntza jaso duzue?

Bai. Teknikaria iristean aldaketa bat egon zen eta oso lagungarria izaten ari da.

Zer nolako laguntza izan da?

Koordinazioa eta dinamizazioa gehienbat. Asko laguntzen gaitu hainbat agenteren arteko komunikazioan eta beste komunitateen esperientziak azaltzen. Nahiz eta

kasu bakoitzak berezitasun propioak dituen lagungarria da hainbat adibide ezagutzea. Nola dago antolatuta?

Komunitateak talde motorra dauka indargune bezala. Hamar pertsonek osatzen dugu eta bilerak, normalean, bi astetan behin egiten ditugu, baina beharren arabera. Horretaz aparte, kooperatiba denez, kontseilu errektore eta asanblada orokor batek osatzen dute. Kideek zein funtzio dituzte?

Parte hartzeko hainbat modu daude. Batetik, bazkide egin eta martxan dagoen proiektu batera batu. Bestetik, komunitatearen parte izan iniziatiba berriak bulkatuz edo, besterik gabe, energia kontsumitzeko beste modu batean sinesten dutelako EBKren eguneroko lanetan lagunduz. Lehen pausoak nolakoak izan dira?

Denetarik egon da. Prozesua luze izan da eta desgaste puntua dauka, eztabaida eta lan asko dago atzetik. Baina aberasgarria ere, sakandarren onurarako den zerbait garatzen ari garela sentitzen dugulako. Lehen esan bezala, ezagutaraztear gaude eta horrek, urduritasun puntu bat plazaratzen badu ere, aurrera pausuak ematera motibatzen gaitu. Proiektuak martxan dituzue?

Lau, baina haien garapen maila ez da bera. Irurtzun, Arbizu, Etxarri Aranatz eta Urdiaingo udalek beraienak diren teilatuetan instalazio fotovoltaikoak sustatu dituzte. Bi prest daude dagoeneko eta beste biak bidean.

Etorkizunerako proiekturik baduzue?

Makina bat proiektu eta jarduera sustatzeko aukerak ditugu buruan. Instalazio gehiago egin edo dagoeneko ditugunak handitu. Mugikortasunean egiteko asko dago, eta biomasaren kudeaketan ere hainbat aukera daude. Idei asko ditugu buruan, baita besoak zabalik komunitatean parte hartu nahi duen orok bere ekarpena egin dezan. Gure e-posta hau da: ebk@sakana.eus . Energia komunitatean parte hartzearen abantailak zein dira? Halakoetan parte hartzeak abantaila ugari ditu. Kontsumo ohiturak aldatzeak eta eraginkortasuna hobetzeak energia gutxiago kontsumitzera eramaten zaitu. Kontsumitzen duzun energia horren sorreran parte hartzeak, eta gainera iturri berriztagarrietatik eta bertakoetatik egiteak, energia burujabetasuna ematen du, horrek suposatzen duenarekin, elektrika handiekiko menpekotasun murrizketan. Komunitatea eta gizarte kohesioa sortzen du, gehien behar duten pertsonak laguntzeko baliabideak eskainiz. Azkenik, norbanakoaren poltsikoan eragina dauka, energia gastuaren murrizketan. Sakandarrek nola egin dezakete bat energia komunitatearekin? Azaroaren 27an, 18:00etan, komunitatearen aurkezpena egingo dugu Lakuntzako kultur etxean. Bertan xehetasun gehiago emango ditugu, esaterako, EBKren bazkide egiteko modua. Oso erreza izanen da. Bazkide orria bete eta beharrezkoa den gutxieneko diru ekarpena egitearekin nahikoa izango da. Beraz, sakandarrak animatzen ditugu aipatutako aurkezpenera gerturatzera.

"SAKANDARREN ONURARAKO DEN ZERBAIT GARATZEN ARI GARELA SENTITZEN DUGU"

Aitor Larraza, Maitane Intxaurraga, Arkaitz Razkin, Fernando Flores, Markel Azkona, Bingen Galarza eta Patxi Rabaz bilera bateko eten batean.

GANBAZELAIA

AGENDA

OSTIRALA 14

ALTSASU Ikuskizuna.

Kantari ikuskizuna, abao Komunikazio agentziak, altsasuko Udalak eta Guaixe Fundazioak antolatuta, Corazonistas, iñigo aritza eta Zelandi ikastetxeen laguntzarekin. sarrera: doan, gonbidapenarekin. iortia kultur gunean.

17:00 Lehenengo saioa (parte hartzaileak ordu erdi lehenago joan beharko dira).

17:50 Bigarren saioa (parte hartzaileak ordu erdi lehenago joan beharko dira).

18:40 Hirugarren saioa (parte hartzaileak ordu erdi lehenago joan beharko dira).

19:30 Laugarren saioa (parte hartzaileak ordu erdi lehenago joan beharko dira).

ALTSASU Hitzaldia.

Gurasotasun baikorra tratu onetan hezteko, leticia Garces larrearen hitzaldia, Zelandiko Guraso Elkarteak antolatuta.

17:00etan, Gure Etxean.

LAKUNTZA Aurkezpena.

Harrera elkartearen 5.000 bazkide baietz! Egitasmoaren aurkezpena.

18:00etan, Haizea elkartean.

LAKUNTZA Cineforum.

a25: te doy mis ojos filmaren emanaldia eta solasaldia. Ondoren, merendua. itaiak azaroaren 25aren harira antolatutako programaren barruan.

18:00etan, kultur etxean.

ALTSASU Cineforum.

a25: indarkeria matxista digitalari buruzko film laburrak eta foruma Marta Cilveti loperenarekin, Emakumeen kontrako indarkeriaren aurkako nazioartearen harira altsasuko Gazteria eta Berdintasun zerbitzuek antolatutako programaren barruan.

18:00etan, Intxostiapunta gazte gunean.

ALTSASU Hitzaldia. segada. Faxismoak Nafarroako kirol mundua ezeztatu zuenekoa: txirrindularien kasua, angel Balbas eta Manuel Elizalde. Osasuna Memoriak antolatuta, Memoriaren Nafarroako institutuaren, Erreniegako Hilobiaken eta altsasu Memoriaren laguntzarekin.

18:00etan, Iortia kultur gunean.

ALTSASU Elkarretaratzea. Pediatria zerbitzu duin baten alde: 1,5 pediatra! Elkarretaratzea.

18:30etan, udaletxearen aurrean.

ARBIZU Gazte eguna. arbizuko Gazte eguna, arbizuko Gazte asanbladak antolatuta

18:30 Yallan Nafarroaren hitzaldia.

20:30 Pintxopotea.

21:00 Edu Zardoyaren kontzertua.

22:30 V. Futbolin txapelketa.

ALTSASU Tailerra. irakurkide txakurrekin irakurketa tailerra, euskaraz irakurketa sustatzeko ekintza, 7 urtetik aurrera. aurretik izena ematea beharrezkoa da (liburutegian). sakanako Mankomunitatearen, Biak Baten eta arkatz liburudendaren eskutik.

18:30ean, liburutegian.

LARUNBATA 15

LAKUNTZA Festa. Puzgarrien festa erraldoia, lakuntzako Herri Eskolako gurasoen elkarteak antolatuta, hainbat babesleen laguntzarekin. sarrerak: 5 euro (Ogiberrin). Behar zana pilotalekua. Egunean zehar, pintxoak, krepak eta taberna.

11:00 – 13:30 Puzgarriak. 16:30 – 19:00 Puzgarriak.

19:30 Antidoto taldearen kontzertua, eskolako patioan.

20:00 Bokata jatea, karaokea eta musika.

ARBIZU Gazte eguna. arbizuko Gazte eguna, arbizuko Gazte asanbladak antolatuta.

12:30 Aate eta kinkur bustitzia.

13:00 Trikipoteoa.

15:00 Bazkaria eta bingo. 18:00 Gurdi Rock. 20:00 Faxistak kanpora! Kontzentrazioa.

21:00 Bokata jatea.

23:00 Kontzeruak: t.c.b.b., Berandu baino lehen, Irten-Bide. Ondoren, DJ Atenenas.

ITURMENDI Bertso bazkaria. Bertso bazkaria: araitz igartzabal eta Eneko lazkoz bertsolariekin. irabaziak Harrera elkartearendako izanen dira. txartelak: 25 euro (aitzkozar elkartean eta amondarain Etxean).

15:00etan, Aitzkozar elkartean.

OLATZAGUTIA Tailerra. Emakumeendako Defentsa pertsonal eta autobabes tailerra: arrisku egoerak identifikatu eta kudeatzea, konfiantza eta segurtasuna handitzeko ariketak egitea eta estresa kontrolatzeko teknikak lantzea. 15 urtetik gorakoendako. Gaztelaniaz. izena ematea: 948 46 48 66 edo kirolak@ sakana-mank.eus.

17:00etatik 19:00etara, Sutegi kiroldegian.

OLATZAGUTIA Txapelketa. Drone soccer txapelketa.

18:00etatik 20:00etara, kiroldegian.

ALTSASU Dantza ikuskizuna. Hona Dantzaz konpainiaren dantza garaikideko ikuskizuna, Paolo Mohovich koreografiarekin: laneko pieza bakoitza unibertso propio bat da, intentsitate dramatikotik arintasun garbiagoraino, konpainiaren bikaintasun tekniko eta pasioarekin. sarrerak: 10 euro. 19:30ean, Iortia kultur gunean.

ALTSASU Historia duten saltokiak. altsasu, tokiko merkataritzaren memoria bizia, altsasuko Dendari Elkartearen erakusketa. Azaroaren 16ra arte. Iortia kultur gunean.

ALTSASU Gazte agenda. lehenengo aldia ameliren gazteendako ipuin kontaketa musikatua. 19:00etan, Intxostiapunta gazte gunean.

IGANDEA 16

OLATZAGUTIA Mendi irteera. sakanako Mendizaleak taldearen mendi irteera: salinas – Esparatz. 07:00etan, bus geltokian.

ETXARRI ARANATZ

Aurrestreinaldia. Go!azen telesailaren denboraldi berriaren aurrestreinaldia UEMak antolatuta. 18:30ean, kultur etxean.

ASTELEHENA 17

LAKUNTZA Tailerra. Oinarrizko digitalizazio tailerra. 16:30ean, liburutegian.

LAKUNTZA Hitzaldia. Kirol praktikaren bidezko garapen integrala lelopean hitzaldia, Kepa Diez psikologo eta areto futboleko arbitroren eskutik. 19:00etan, kultur etxean.

ASTEARTEA 18

LAKUNTZA Tailerra. Joskintza tailerra: josteko makina egokitu eta erabiltzen ikasi tailerra, sakanako Mankomunitateak antolatuta. 16:00etan 19:00etan, Mankomunitatearen egoitzan.

ALTSASU Literatura solasaldia. a25. Feminismoa irakurgai literatura solasaldia: la mujer helada annie Ernauxen liburuari buruzko solasaldia Naia Carlos Mendiorozekin. azaroaren 25aren harira Berdintasun zerbitzuak eta liburutegiak antolatutako egitasmoaren barruan. Gaztelaniaz. 17:30ean, Iortia kultur gunean.

OLATZAGUTIA Ipuin kontalaria. ixabel agirresaroberen ipuin kontaketa. 4 eta 6 urte bitarteko haurrendako. 17:30ean, liburutegian.

ZiNEMa

ALTSASU

IORTIA KULTUR GUNEKO ARETO NAGUSIAN

Siempre es Invierno Igandea 16 19:30

IORTIA KULTUR GUNEKO ARETO TXIKIAN

Recien nacidas Igandea 16 19:30

Gattaca, Filmoteka Nafarroan

egitasmoaren barruan

Astelehena17 19:00

ASTEAZKENA 19

ALTSASU Literatura solasaldia. a25. Feminismoa irakurgai literatura solasaldia:Gu orduko hauek Garazi arrularen liburuaren inguruko solasaldia iratxe retolaza Gutierrezekin. azaroaren 25aren harira Berdintasun zerbitzuak eta liburutegiak antolatutako egitasmoaren barruan. Euskaraz. 17:30ean, Iortia kultur gunean.

ETXARRI ARANATZ Aurkezpena. sakanako Klimaterio (menopausia) taldearen eta Menopausian eta klimaterioan osasun laguntza jasotzeko eskaera dokumentuaren aurkezpena.

18:30ean, kultur etxean.

IRURTZUN Literatur solasaldia.

Punto Bobo eleberriari buruzko solasaldia itxaso Martin egilearekin. aizpea elkarteak antolatuta, Pikuxar, irurtzungo Udal, sakanako Mankomunitatea eta Nafarroako Gobernuaren laguntzarekin.

19:00etan, Pikuxar ganbaran.

OSTEGUNA 20

OLATZAGUTIA Irakurle kluba. Paragrafo eta ahapaldietatik haratago: ilustrazioa eta soinu paisaiak Belatz eta iñigo Pimoulierren tailerra, Nafarroako irakurketa Xiii. kluben topaketaren barruan. izena eman liburutegian. Euskaraz.

18:00etatik 20:00etara, liburutegian.

OSTIRALA 21

ETXARRI ARANTZ Ikuskizuna. aranburugoitiarrak Xabier artieda eta lorena arangoa antzezleen ikuskizunaren emanaldia. sarrerak: 6 euro. 19:00etan, kultur etxean.

ALTSASU Pintxopotea. a25: Pintxopotea, itaiak azaroak 25aren harira antolatu duen programaren barruan.

20:00etan, gaztetxean.

ALTSASU Bertso afaria. Bertso afaria: Onintza Enbeita eta aner Peritz bertsolariekin, EHE Euskal Herrian Euskarazek antolatuta. txartelak: 15 euro. 21:30ean, Kukuerreka elkartean.

Miguel Angel Barrenetxea Argüelles

Ez daukagu hitzik zuek kontsolatzeko, baina jakizue gure maitasuna duzuela. Bidai on Miguel a

LEHIAKETA

Arakilgo Udalak 2026. urteko egutegia osatzeko argazki lehiaketa antolatu du: Oinarriak eta epeak www. arakil.eus web orrian edo arakilkultura@ gmail.com helbidera idatziz.

IKASTAROA

Haurrentzako filosofia

tailerrak Etxarri Aranatzen: 8 eta 11 urte bitarteko haurrei zuzenduta, liburutegian. Informazio gehiago eta izen ematea liburutegian.

Aisialdiko begirale ikastaroa Altsasun: Presentziala ikasturtean zehar egiteo. Interesa baduzu Intxostiapuntan galdetu.

Kafe konpondu tailerrean izen ematea

zabalik dago: Etxetresna elektrikoak eta beste konpontzen ikasiko duzu. Informazio gehiago eta izen ematea Altsasuko udaletxean

Oinarrizko digitalizazio ikastaroa Lakuntzan: Telefono mugikorra egoki erabiltzen ikasteko. 15 pertsonendako tokia dago, izena eman nahi baduzu Udaletxean galdetu.

Joskintza tailerra

Mankomunitatean: Azaroa, abendua eta urtarrilean zehar. Informazio gehiago eta izen emateak Hondakin zerbitzuan galdetu.

OHARRA

Azaroaren 22an EH Bilduk Bilbon egingo duen manifestazio nazionalera joateko

autobusa Sakanatik: Ziordi, Olazti, Altsasu, Bakaiku, Etxarri, Arbizu, Lakuntza, Uharte Arakil eta Irurtzundik pasatuko da, izena eman ohiko tokietan. Altsasuko Udalak hezkuntza arloko entitateendako dirulaguntza deialdia zabaldu du: Ikastetxeak, irakaskuntza kooperatibak eta guraso elkarteak aurkez daitezke deialdira. Informazio gehiago udaletxean eta web orrian.

Euskara ikasleendako dirulaguntzak: Sakana Mankomunitateko Euskara Zerbitzuak euskalduntzen edo alfabetatzen ari diren sakandarrei zuzenduta. Informazio gehiago www. sakana-mank.eus web orrian.

Familien iritzi boluntarioak behar dira kulturarteko gurasotasun positiboa diagnosirako: Agintzari kooperatibak eta Nafarroako Gobernuak egiten ari duen ikerketa-diagnosirako familien iritziak bildu nahi dituzte, horretarako elkarrizketa talde bat osatu nahi da Sakanan, Altsasun bilduko dena kafe baten inguruan. Informazio gehiago eta izen emateak Agintzarin edo Nafar Gobernuko web orrian. iragarki@guaixe.eus www.iragarkilaburrak. eus

edo eskelak@guaixe.eus

Eskelen tarifak: 55,90 € / 106,5 € / 143,70€ prezio hauek BEZa barne dute. Bazkideek % 10eko deskontua dute. Eskelak jasotzeko azken eguna: Asteazkena goizeko 12:00ak baino lehen.

Arbizuko ekokanpineko lagunak

Sakandarrek ez zuten BehobiaDonostiako hitzorduan huts egin

ATLETISMOA 60. Behobia-Donostia atletismoaren festa handia izan zen beste behin. i ñaki Mujika, handbike-an, David Gonzalo eta Nekane Ulaiar, irristaketan, eta a xi Estarriaga eta a ndrea a ristu, korrika, izan ziren lehen sakandarrak. s akandarren parte hartzeak behera egin zuen: aurten 21 atleta gutxiago egon ziren helmugan

Maider Betelu Ganboa saKaNa 60. Behobia-Donostia herri lasterketan (20,2 km) 27.981 korrikalari zeuden izena emanda, horietatik 9.474 emakume (%33,86), emakumeen parte hartzean errekorra. Ez dira %50 izan, antolatzaileek nahi bezala, baina emakumeen presentzia oso nabarmena izan zen igandean. Guztira 1.400 kirolari nafar baino gehiago zeuden izena emanda, eta horietatik 1.351 lasterkarik osatu zuten korrikako modalitatea. Partaide bakoitzak bere motibazio eta erronka pertsonala zuen Behobian, eta ibilbide guztian jasotako milaka ikusleen txalo eta animoak lagunduta, helmugara heltzea nahikoa sari izan zen.

Handbike-an eta irristaketan, podiumera igotzear Handbike eta irristaketa modalitateetan podiumetik gertu egon ziren bi sakandar. Handbike-an Ivan Manoel Montero izan zen azkarrena (35:36); Iñaki Mujika altsasuarra laugarren iritsi zen helmugara (44:08), iazko erregistroa 2 minutu baino gehiagotan hobetuz, iaz zazpigarren izan baitzen (46:21).

Helmugara iritsi ziren 153 irristalarien artean Aitor Vacas gailendu zen (38:24). David Gonzalo uharte arakildarra bosgarren iritsi zen (40:25). Iaz hirugarren izan zen (36:32). Bere anaia Javier 19. sailkatu zen (48:02) eta Nekane Ulaiar altsasuarra 65. (59:41), emakumeen sailkapenean seigarren, Garazi Ganuza txapeldunetik (47:59) ia 12 minutura. Guztira 26.299 korrikalarik osatu zuten proba, Raul Celada (1:01:28) eta Katherine Tisalema (1:09:34) txapeldun zirela. Axi Estarriaga etxarriarra fin aritu zen; 45. postuan iritsi zen (1:08:08). Iaz ere lehen sakandarra izan zen, helmugan 31. (1:07:56), antzeko denboratan. Emakumezkoetan, Andrea Aristu olaztiarra

Korrikalari uholdea, Mirakruz gainean. Aurten inoiz baino emakume gehiago lehiatu ziren, %33,86.

izan zen lehen sakandarra (1:26:52), postu orokorrean 2.239. Aristu iaz ere lehen sakandarra izan zen, baina nabarmen egin du gora. Iaz 4.159. postuan sailkatu zen (1:32:56). Beraz, 6 minututan jaitsi du denbora.

Sakandar gutxiago

Joan zen urtean 60 sakandarrek parte hartu zuten Behobia-Donostian, eta aurten 39k, 21 gutxiagok. Egun berean Arronizen Nafarroako Kluben Arteko Mendi Lasterketen Txapelketa joka-

tu zen, Nafarroan kros denboraldia aurreratu da, lesioak egon daitezke... Arrazoi asko egon daitezke, baina agerikoa dena da atletismoko egutegia oso estu dagoela eta aukeratu beharra dagoela.

Sakandarrak Behobia-Donostian (20,2 km)

-Korrika Gizonak

1. Raul Celada 1:01:28

45. Asier Estarriaga 1:08:08

145. Aritz Etxeberria 1:11:31 182. Ivan Sobredo 1:12:17 961. Hodei Ziganda 1:20:02 982. David Mutiloa 1:20:12 2255. Iñigo Rekalde 1:26:55

3856. Eduard Casanovas1:31:53

6585 Mohamed Dafoufi 1:37:56 4328. Iban Martin 1:33:03 5072. Xabier Martinez 1:34:54 6254. Ion Ollo 1:37:17

6604. Eduardo Ramirez 1:37:58 9421. Iñaki Mauleon 1:42:50 9689. Juantxo Azurmendi 1:43:20 9700. Alejandro Pain 1:43:21 10481. Gorka Perianez 1:44:46 11853. Iñigo Orella 1:47:10

12319. Kaxi Estarriaga 1:47:59 12900. Raul Erice 1:49:00 13212. Juan Pedro Ariz 1:49:33 15552. Santi Agirre 1:53:23 17732 Pablo Gorostiaga 1:57:09 20312 Karlos Alonso 2:02:21 Emakumeak 74. Katherine Tisalema 1:09:34 2239. Andrea Aristu 1:26:52 5985. Aizea Beraza 1:36:48 8172. Erkuden S. Martin 1:40:32 8536. Maitane Txueka 1:41:10 11007. Leire Mujika 1:45:40 14032. Naroa Moreno 1:50:49 14696. Silvia Rodriguez 1:51:51 14871. Olatz Monreal 1:52:10 15.898. Marian Ijurra 1:54:01 18157. Miren Mendinueta 1:57:53 22556. Inge Zelaia 2:09:44 24216. Ana Razkin 2:19:59

Etxarrikoei Lakuntzako lanak batu zaizkie

FUTBOLA astelehenean hasi ziren Zelai Berrin belar artifiziala jartzeko lanak. Etxarrin, astebete lehenago

-Irristaketa Gizonak:

1. Aitor Vacas 38:24

5. David Gonzalo 40:25

19. Javier Gonzalo 48:02

Emakumeak

18. Garazi Ganuza 47:59

65. Nekane Ulaiar 59:41

-Handbike

1. Ivan Manoel Montero 35:36

4. Iñaki Mujika 44:08

M.B.G. laKUNtZa / EtXarri araNatZ Astelehenean, azaroak 10, hasi ziren Lakuntzako Zelai Berri futbol zelaian belar naturala kendu eta belar artifiziala jartzeko lanak. Lakuntzako Udaletik azaldu dutenez, lanak bi lotetan esleitu dira. Obra zibila Irumendik egingo du (126.315,25 euro + 21% BEZa), eta belar artifiziala jartzeko lana FieldTurf Bartzelonako enpresak (232.822,90 euro + 21% BEZa). Artoadun betegarria erabiliko da. Guztira 434.557,16 euroko gastua dute lanek; 160.000 euro Nafarroako Gobernuak emandako dirulaguntzatik jasoko ditu Udalak, Sakana Group Kooperatibak 120.000 euro jarriko ditu babesletza kontratu bidez eta gainontzekoa Udalak ordainduko du. Lanen iraupena hiruzpalau hilabetekoa izango da, eguraldiaren arabera.

Etxarri Aranatzen azaroaren 3an hasi ziren lanak. Kasu honetan, obra zibila Excavaciones Macias enpresa ari da egiten (134.310 euro), eta Lakuntzako kasuan bezala, Fieldturf Poligras Bartzelonako enpresak jarriko du belar artifiziala (299.446 euro). Gobernuko 160.000 euroko dirulaguntza dute. Udaletik azaldu dutenez, lanak abenduaren 31rako bukatuta egon beharko dira.

UTZITAKOA

Zelai Berriko lanak. LAGUN ARTEA

Dantzaleku klub moduan aritu zen, aspaldiko partez

MENDI LASTERKETAK Dantzaleku s akana taldea Nafarroako Kluben a rteko Mendi lasterketen txapelketan lehiatu zen arronizen, eta oso pozik daude, "taldea egiten ari garelako". abenduaren 13an gaztetxoek Etxarriko Gazte trailean parte hartuko dute

M.B.G. saKaNa Larunbatean VIII. Arronizko Traila jokatu zen, bi modalitateetan: 23 kilometrokoa (1.300 m +), aldi berean Nafarroako Kluben Arteko Mendi Lasterketen Txapelketa zena, eta 10 km-koa, herrikoia. Trailak parte hartze itzela izan zuen, eta bertatik berri onak datoz Sakanara, Dantzaleku Sakana atletismo kluba, aspaldiko partez, talde gisa lehiatu baitzen Nafarroako Kluben Arteko Txapelketan, emakumezkoetan eta gizonezkoetan.

"Oso pozik gaude. Guztira Dantzaleku Sakanako hamasei korrikalarik hartu genuen parte Arronitzen, bi distantziak kontuan hartuta. Proba luzean zaz-

Sakanako Benjaminen

Topaketak martxan dira

FUTBOLA / ARETO FUTBOLA s akanako Mankomunitateak balioetan oinarritutako txapelketa asteburuan hasi zen

Urtero legez, Sakanako Mankomunitateko Kirol Zerbitzuak Benjaminen Areto Futbol eta Futbol Topaketak antolatu ditu. Topaketak azaroaren 9an hasi ziren, Olaztin, eta maiatzaren 10ean despedituko dira, Uharte Arakilen. Sutegi, Aralar Mendi eta Altsasu Kirol Elkarteko taldeek parte hartuko dute. Aurten Lagun Artea eta Etxarri Aranatz baja dira, Nafarroako Futbol Federazioko txapelketetan lehiatzen ari direlako.

pi korrikalari izan ziren, eta gainontzekoak motzean aritu ginen. Oso balorazio positiboa egiten dugu, gure helburua, aspaldiko partez, Nafarroako Kluben Arteko Txapelketan parte hartzea zelako, eta lortu genuen" azaldu du Dantzaleku Sakanako presidente Adrian Claverrek. Gaineratu duenez, "egun ederra" pasa zuten. "Elkarrekin joan ginen Sakanatik, talde gisa, trailean parte hartu eta ostean bertan bazkaldu genuen, giro bikainean. Korrikalariez gain, klubetik beste sei pertsona hurbildu ziren, korrikalariak lagundu eta animatzera. Egun osoa elkarrekin pasa genuen, eta hori da nahi duguna, taldea egitea. Gainera, ideia berri asko atera ziren, lasterketa eta ekimen berriak proposatu ziren... Denetatik". Argi dago helburua ez zela sailkapen eta denbora ona egitea izan. "Ez dakigu nola sailkatu ginen ere. Ahalik eta hobekien aritzea zen asmoa, gustura egotea, eta bereziki, taldea egitea. Beraz, oso pozik gaude".

Bestalde, Dantzalekuko atletismo eskolakoak Cascanteko Krosean aritu ziren, Errelebo Mistoen Kross Txapelketan.

Gazte Traila, Etxarrin

Abenduaren 13an, 9:30etik aurrera, Etxarri Aranazko Gazte Trail lasterketa jokatuko da Etxarriko kanpinean, Triku Trailek antolatuta. Infantilen, kadeteen eta jubenilen lasterketa izango da, eta izena ematea zabalik dago (Kronoak). Bertan ariko dira Dantzaleku atletismo eskolakoak. "Mendia oso gustuko dute eta aritzeko gogotsu daude".

Abenduaren 21ean Altsasuko Krosa jokatuko da, Dantzalekuk antolatuta, Nafarroako Kros Luzeko Txapelketa izango dena.

la BU rr E a N

Djiby Diouf, Osasuna nagusiarekin lanean

Lagun Artean trebatu eta egun Osasunako jubenil A taldean ari den Djiby Diouf lakuntzarrak larunbatean lehen mailako Osasuna talde nagusiarekin entrenatu zuen, Mateo Castañeda bere taldekidearekin batera. Iker Benito eta Valentin Rosier jokalarien bajak direla eta eman zitzaien aukera. Nolanahi ere, arreta handia piztu zuten.

Ekain Imaz altsasuarra, Finisherrekin amateur

Ekain Imaz altsasuarrak Finisher taldearekin egingo du salto afizionatuen mailara. "Oso pozik nago. Denboraldi bukaeran Finisherrekoekin lehiatzeko aukera izan nuen, stagiaire, eta taldeak transmititzen dituen baloreak partekatzen ditut. Ahal dudan guztia emango diot taldeari, zuzendarien jarraibideak jarraituz, taldea lagundu eta ikasteko xedez".

Ezkurdia atzelari jotzen dute zurrumurruek

Mank-etik argi dute topaketa hauek ez direla txapelketak. "Ez da sailkapenik izango eta ez dira golak zenbatuko. Helburua da lehiakortasuna murriztea eta kiroltasunaren baloreak lantzea. Entrenatzaileek funtsezko rola izango dute giro osasuntsua eta errespetuzkoa bermatzeko". Benjaminen Topeketen bigarren jardunaldia Altsasun jokatuko da, azaroaren 30ean, 10:00etan. Sutegik Aralar Mendiren kontra jokatuko du eta Altsasu K.E.-k Alsasua S.D-ren kontra.

Azaroaren 21ean hasiko den Binakako Txapelketako aurrelariak jakinarazi ditu Aspek: Altuna, Elordi, Etxeberria eta Zabala. Ezkurdia ez dago zerrendan, eta arbizuarrak eta Altunak bikotea osatuko duten zurrumurrua bolo-bolo dabil katedran. Aspen atzelariz nahiko maki daudenez, ez litzateke arraro izango. Aurki jakingo da.

Dantzaleku Sakana atletismo klubetik hamasei korrikalarik parte hartu zuten Arronizen, eta talde gisa lehiatu ziren.

Dantzalekuko zenbait korrikalari, Arronizko Traila jokatu baino lehen. UTZITAKOA

Topaketak Olaztin hasi ziren. ARTXIBOA

Nobedade asko Etxarri Aranatzen

FUTBOLA Etxarri a ranatz Kirol Elkartearendako denboraldi berezia da aurtengoa. Kluba hazi egin da, hamar talde dituzte guztira, horietatik hiru emakumezko, eta aspaldiko ametsa betetzear daude: s an Donatok belar artifizialeko zelaia izatea

Maider Betelu Ganboa EtXarri araNatZ 2025/2026 denboraldian murgilduta daude Etxarri Kirol Elkarteko hamar futbol taldeak. Guztia koordinatzen, aspaldiko partez, Iosu Murgiondo Mundiñano dago, baina aurten Aitor Salinas Madinabeitiaren laguntza du, kluba handitu delako. "Iaz bederatzi talde ginen, eta aurten hamar. Horregatik, ardurak eta lanak banatu ditugu" azaldu du Murgiondok.

Nesken futbol talde bat gehiago du aurten Etxarri Aranatzek, kadeteena. Hari infantilen eta kimuen nesken taldeak gehitzen zaizkio. "Aitorrek emakumezkoen hiru taldeen eta mutilen futbol 8-ko benjaminen eta kimuen taldeen ardura hartu du. Eta nik gainontzeko mutilen bost taldeena: mutilen infantilen bi taldeen, kadetearen, jubenilaren eta erregionalaren ardura".

Talde guztiak Nafarroako Futbol Federazioko ligetan daude jokatzen. "Nobedade bezala, aurten mutilen benjaminen taldea federatu dugu, hala eskatu zutelako, eta benjaminak lehenengoz Nafarroako Federazioko txapelketan lehiatzen ari dira".

Talde horien guztien martxa eramateak duen lanari, beste lan garrantzitsu bat gehitu zaio aurten Etxarri Aranatz Kirol Elkarteko juntari, klubaren egunerokoa eta etorkizuna guztiz eraldatuko duena: futbol zelai artifizial berriak ekarriko duen eraldaketa.

Zelai berriko lanak, martxan Azaroaren 3an hasi ziren San Donato futbol zelaiko belar naturala kendu eta belar artifiziala jartzeko lanak. Nesken kimuen taldeak jokatu zuen azkenekoz belar naturaleko zelaian. Gauzak ongi, bi hilabeteko lanak lirateke gutxi gorabehera, beti ere egiten duen eguraldiaren arabera. Baikor dira Etxarri Aranatzen.

Lanek irauten duten bitartean San Donato zelaia hankaz gora egoteak ligako partidak non jokatu eta bestelako erabakiak hartzera eraman dute kluba. Hasieran Lagun Artea Kirol Elkarteari eta Altsasu Kirol Elkarteari laguntza eskatzekotan egon ziren, jubenilen eta erregionalen partidak bertan jokatzeko. Klubeko hamar taldeen partida guztiak Etxarriko hareazko futbol zelaian jokatzea

ezinezkoa baita. "Kontua da Lakuntzan gure egoera berberan daudela, zelaiko belarra aldatzeko lanetan, eta Altsasuri gertatzen zaiona da talde pila bat dauzkala, eta ia ez duela ordutegirik talde gehiago hartzeko".

Erregionaleko partidak, kanpoan Azkenean bestelako erabakia hartu zuen Etxarrik, "talde guztiak hareazko zelaian jokatzea, erregionalak izan ezik. Eta erregionalarekin, federazioan eskatu duguna izan da lanak gutxi gorabehera iraungo duten bi hilabetetan etxean jokatu behar genituen partida guztiak kanpoan jokatzea". Hau da, egutegia moldatzea. "Dena ongi badoa, lanak bukatuta ligarekin normal jarraituko dugu eta denboraldi bukaeran partida asko etxean jokatuko ditugu" azaldu du Murgiondok.

Hartutako erabakiak alde positiboa eta negatiboa du. Positiboa, lanek irauten duten bitartean partidak non jokatzeko arazoari irtenbidea eman diotela. Negatiboa, talde erregionalak ligaren hasierako partida ia guztiak kanpoan jokatuko dituela eta kantxa faktorea ez dutela alde izango. Nolanahi ere, momentuz Etxarrik ez du kantxa faktorearen falta nabaritu, jokatu dituen partida guztiak irabazi dituelako, bat izan ezik. "Herrian jende askok galdetzen digu, ea noiz arte ez ditugun erregionalen partidak Etxarrin izango, eta guk erantzuten diegu urtarrileraino, gutxi gorabehera".

Zelai berriaren ontasunak San Donaton belar artifiziala jartzeko lanak bukatzen direnean, goitik behera aldatuko da Etxarri Aranatz futbol taldeen egunerokoa. Talde guztiek zelai berrian entrenatu eta jokatuko dute, horrek dakartzan abantailekin. "Aspaldiko eskaera izan da belar artifiziala jartzearena. Belar naturalezko zelaian soilik erregional taldeak jokatzen zuen, gainontzeko taldeek jokatuz gero zelaia txikituko litzatekeelako.

Haurrak hareazko zelaian jokatzen ikustea, horrek bai ematen didala pena, egitan. Etxarrira jokatzera datozen asko kexatzen dira hareazko zelaian jokatu behar dutelako, eta guk beti erantzuten diegu guk bertan entrenatzen dugula eta etxeko partidak bertan jokatzen ditugula. Beraz, belarrezko zelai naturalari agur esateak alde batetik pena ematen digu, urte asko baitira zelaia zaintzen eta bertan jokatzen, baina zelai artifiziala aurrerapauso handia izan behar da, batez ere hareazko zelaian jokatzen duten txikien taldeendako. Alde horretatik, oso pozik gaude" aitortu du Murgiondok.

Momentuz zelai artifiziala jartzearena da egingo den aldaketa bakarra. "Nahiz eta Nafarroako Gobernuaren dirulaguntza egon, kontziente gara Udalak lanak egiteko esfortzu handia egin duela eta ez dira lan gehiago egingo. Aldagelak nahiko justu dira ditugun talde guztiendako, baina aldagela gehiago behar ditugunean udalak eskolako aldagelak erabiltzeko baimena ematen digu".

Erregionalaren hasiera bikaina Etxarri Aranatz mutilen erregional taldeak iaz denboraldi bikaina egin zuen. Nafarroako Kopa irabazi zuen, historia eginez, eta erregional mailako igoera fasea jokatzeko sailkatu zen, ligan hirugarren izan baitzen. Tamalez, igoera fasean ez zuen preferente mailara igotzea lortu. "Igoera fasera justu iritsi ginen, fisikoki baino, burua nekatuago. Eta ezin izan zen. Bestalde, koparena sekulako gorakada izan zen, esperientzia berri bat, errepikatzea zaila izango dena". Aurten ere kopan izena eman du Etxarrik, eta ongi hasi dira, hasierako ligaxkako lehen jardunaldian Lagun Arteari irabazi baitzioten. "Iazko mentalitatearekin jarraituko dugu kopan. Partidak presiorik gabe jokatuko ditugu, eta ligan minutu gutxiago jokatzen ari direnei aukera emango diegu. Txapelketa nola doan ikusita, hortik aurrera ikusiko dugu".

Etxarri Aranatzek aurten primeran ekin dio erregionaleko ligari, helburu berberarekin: igoera fasea jokatzeko lehen hiru postuetan sailkatzea. Ederki hasi dira. Zazpi jardunaldi jokatu dira, eta atsedenaldi jar-

Erregional mailako Etxarri Aranatzek hasiera bikaina eman dio denboraldiari. ETXARRI K.E.

dunaldia kenduta jokatutako sei partidetatik bost irabazi dituzte, hirugarren jardunaldian Kirol Sport liderraren kontrako partida izan ezik. Igandean San Jorge B taldeari 1-5 irabazi eta gero, sailkapenean hirugarrenak dira (15 puntu), Kirol Sportetik puntu bakarrera. Gaur, ostirala, Valle de Egues C dute aurkari Sarrigurenen, 21:00etan. Taldeak iazko egiturari eusten dio. Ioseba Bakaikoak segitzen du entrenatzaile, eta hiru beteranoen baja izan dute, Xabat Goikoetxea, Julen Iragi eta Amaiur Arratibel. Jubeniletik bi gazte igo dira eta aurretik Etxarrin jokatu zuten hiru jokalari itzuli dira: Andoni Agirre, Urtzi Nazabal eta Iban Cerezo. Denboraldi hasieran lesioekin arazoak izan dituzte. "Jubeniletatik tira egin behar izan dugu, baina partidak aurrera atera ditugu eta kontentu gaude. Taldearen funtzionamendua ona da, eta giroa zer esanik ez. Beti esaten dut eta berriro errepikatuko dut: giro oso ona dugu, eta hori oso garrantzitsua da, taldearendako eta klubarendako".

Neskak, oso gustura

Joan zen urtean, lehenengoz, nesken futbol taldeak sortu ziren

Etxarri Aranatz Kirol Elkartean. Iaz bi talderekin hasi ziren, eta aurten hiru talde dira. Talde hasiberriak izaki, kirol helburuak bestelakoak dira: emaitzak baino, taldeak sortzea, egonkortzea eta neskak futbolean trebatzea. "Nesken taldeak oso ongi ari dira. Iaz ongi aritu ziren eta aurten esango nuke hobeki daudela, gustura". Nesken kadeteen bigarren multzoko ligan, Etxarri Aranatzek, jokatutako sei jardunaldietatik bat berdindu du eta gainontzekoetan ez du punturik bildu, baina taldea gustura ari da eta hori da garrantzitsuena. Bihar, larunbata, 18:30ean Asdefor izango dute aurkari, Nafarroako Unibertsitatean. "Nesken partidetan futbol zelaian sortzen den giroa ikustea gozamen hutsa da. Giro askoz ere sanoagoa da, bai beraien artekoa eta baita zelaikoa ere bai. Mutilen zenbait partidetan oraindik jarrera desegoki asko ikusten dira, garrasiak eta. Neskatoenetan agian egongo dira, baina bestelako giroa ikusten dut. Bai gurasoak, bai beraiek zelaian animatzeko modua... dena" dio Murgiondok.

Jarrera ona sustatu Jubeniletatik beherako mailetan ez dago kirol helbururik. Futbolean trebatzea eta ongi pasatzea da xedea. "Denoi gustatzen zaigu irabaztea, baina ez denaren gainetik. Entrenatzaileei irizpide batzuk jartzen dizkiegu, denok euren minutuak izan ditzaten. Irabazten saiatu daiteke, baina beste balio batzuk sustatuz". Kategoria txikietakoek taldearekiko konpromisoa izan behar dute, entrenamenduetara joan eta jarrera ona izan. "Klubean denbora daramagu jarrerak lantzen. Azkenaldian oso gutxitan ikusi dut jarrera desegokiren bat; horren gainean gaude, ez ditugulako nahi, ez zaizkigu gustatzen". Duela 10 urtetik hona egoera asko aldatu dela uste du, "baina oraindik gauza asko daude egiteko eta horretan ari gara. Klubak esfortzu ekonomikoa

egin du eta entrenatzaileek trebakuntza jaso du, gai garrantzitsuak direlako".

Junta, martxa onean

Klubaren martxa guztia aurrera eramateko junta indartsua dago lanean. Izaskun Erdoziak jarraitzen du presidente, Iosu Murgiondok lehendakari orde, Gurutze Ubedak idazkari eta Adelaida Morenok diruzain. Batzordekideen zerrendan Jose Javier Urkia, Iña Arratibel, Ana Senar, Arturo Carreño, Aitor Azpiazu, Iñaki Elvira, Javier Beraza, Iraitz Goñi eta Aitor Salinas daude.

Zaleen babesa, handia

Iaz zale asko hasi ziren San Donato futbol zelaira hurbiltzen. Kopak ilusioa piztu zuen, nesken talde berriek ikusmina piztu zuten eta Etxarri Aranatz futbol

FUTBOLA Altsasuren hirugarren mailako lehen garaipena

Emakumezkoen hirugarren mailan Altsasuk lehen garaipena lortu zuen Valle de Arangureni 7-1 irabazita. Merezitako garaipena ilusio handiz ospatu zuten Dantzalekun. Biziberrituta, Altsasuk igandean Lagunak du aurkari Barañainen (17:00). Mutilen preferentean Altsasuk bana berdindu zuen Valle de Egues B-rekin. Sailkapenean bederatzigarren da, eta igandean Ardoi B du aurkari El Pinarren (12:15)

kluba biziberritu zen, hala esan badaiteke. "Juntan jende berria sartu zen, jende horrek ingurukoak erakartzen ditu, talde berri asko sortu ziren... guztiak bat egin zuen eta jende asko hurbildu zen partidak ikustera".

Joerak aurten ere segida du. "Talde guztien partidetara jende asko ari da etortzen. Azaroaren lehen asteburuan, esaterako, nesken bi partida zeuden segidan goizean, eta zenbat jende etorri zen ikusita izututa geratu nintzen". Etxarri Aranazko aisialdiaren parte bilakatu da futbolera joatea. "Jendea jaisten da, partida ikusi eta gure tabernan pintxoa hartzen du... Goiz edo arratsalde pasa polita da".

Tabernak diru iturri garrantzitsua izaten jarraitzen du klubarendako. Tabernako txandak eta aldagelak garbitzeko txandak gurasoek betetzen dituzte, "eta oso eskertuta gaude. Gogotsu etortzen dira, borondate onez, giro ona sortzen da eta haurrek, gurasoak auzolanean ikustean, bestelako balioak barneratzen dituzte. Esperientzia ona da".

Zelai artifizial berriak honi guztiari bultzada emango diola uste dutek. "Hareazko zelaian ez jokatzeagatik hemen jokatu ez duen jendea ezagutzen dut, eta ulertzen dut. Zelai artifizialak ate pila bat zabaldu behar dituela uste dut. Denondako ona izan behar da: jokalariendako, entrenatzaileendako, belarra zaintzen duenarendako eta zaleendako. Ilusioz gaude".

Mutilen erregional mailan Etxarri Aranatzek (1-5 San Jorge B-ri) eta Lagun Arteak (2-0 Aurrerari) garaipen sendoak lortu zituzten. Atzo Lagun Arteak Arga Ibaia izan zuen aurkari eta Etxarri hirugarrenak Valle de Egues C-ren kontra jokatuko du gaur, ostirala, Sarrigurenen (21:00).

Azkenik, Elomendiko Futbol Txapelketan Zaldua Arakilek atseden jardunaldia zuen. Asteburuan Uterga liderra hartuko du Larrabiden.

ARETO FUTBOLA Xotakoak ongi, eta gainontzekoak bidean

Hirugarren mailan Altsasuk 1-2 galdu zuen Ibararteren kontra eta Aralar Mendik hiruna berdindu zuen Gazte Berriak liderrarekin. Bihar, larunbata, Aralar Mendik Ardoi du aurkari Zizurren (18:00) eta Altsasuk Gazte Berriak liderraren kontra jokatuko du Antsoainen (18:00). Nesken lehen maila autonomikoan Xota A liderrak Mendialdeari 2-3 irabazi zion, eta Xota B taldeak 6-0 hartu zuen mendean San Miguel. Gaur, ostirala Xota B-k Mendialdea B du aurkari Berriozarren (19:30) eta Xota A-k Txantrea hartuko du bihar (15:30).

Mutilen lehen maila autonomikoan Arbizuk launa berdindu zuen Ibararterekin. Gaur, ostirala, Gazte Berriak liderra hartuko du (19:30). Xotak 2-10 irabazi zion Oliteri. Bihar Los Sauces arerio zuzena hartuko du(17:30). Altsasuk Anaitasunaren kontra 5-2 galdu zuen eta igandean sailkapenean bigarren den Ibararte hartuko du.

Etxarri Aranatz emakumeen kadete taldea. ETXARRI K.E.

Etxarriko futbol talde guztiek zelai berrian entrenatu eta jokatuko dute. ETXARRI K.E.

Etxeko proban, zoragarri

IRRISTAKETA sakana Patin taldeak Olaztin antolatutako sakana irristaketa saria NKJen abiadura indoor txapelketako azken aurreko proba izan zen. Espero baino jende gehiago hurbildu zen, irristalariek ikuskizun ederra eman zuten, eta pozik daude antolatzaileak

Maider Betelu Ganboa OlaZti Larunbatean patin, kanpai eta txalo hotsez bete zen Olaztiko Erburua kiroldegia. Sakana Irristaketa Saria jokatu zen, Nafarroako Kirol Jokoen (NKJ) Abiadura Indoor Irristaketa Txapelketarako baliagarria den azken aurreko proba. Nafarroako irristaketa klubetatik hurbildutako 140 irristalari baino gehiagok hartu zuten parte, mini mailatik hasita helduen mailara arte. Tartean zeuden, jakina, antolatzaileak, Sakana Patin taldeko irristalariak. Haien buru, Oscar Zamarron, Unai Villalobos eta Maddi Goya. Kontentu zeuden. "Etxeko proba da, guretako berezia, eta eguna primeran atera zen. Espero genuena baino jende gehiago etorri zen, ez zen inolako ezustekorik gertatu eta ikusle asko hurbildu ziren. Hori da nahi duguna, jendeak

gu ikustea, irristaketa ezagutu dezaten" azaldu du Zamarronek. Irristalariak "oso gustura" aritu ziren. "Benetan lehiatzeko, hor ditugu Nafarroako eta Espainiako Irristaketa Txapelketak. Nafarroako Kirol Jokoak, izenak dioen bezala, jokoak dira, eta beste modu batean hartzen ditugu; irristaketaz gozatzera ateratzen gara. Nafarroan eta Espainian sendo dabiltzanak lasterketak irabazi zituzten, eta gainontzekoak erdiko postuetan edo atzeragokoetan sailkatu ziren, baina guztiak pozik. Olaztikoa etxeko proba da, ongi

Lasterketak bizi-biziak izan ziren, aurreraketa ikusgarriekin.

OsCar

pasatzera ateratzen gara. Lagunarteko joko bat da, gainontzeko klubetako irristalariekin bildu eta gustura egoteko".

Olaztiko lasterketa guztiak izan ziren bereziak, baina helduenak ikusgarrienak. "Sekulako ikuskizuna eman zuten, bihurguneetan bata besteari izugarrizko abiaduran aurreratzen. Lasterketa politak, ikusleek asko gozatu zuten".

Indoor Txapelketako azken lasterketa urriaren 22an edo 23an jokatuko da, Zangozan. Abenduaren erdialdean Euskal Ligako azken proba dute Gasteizen, eta horrekin Sakana Patinekoek 2025eko denboraldia bukatuko dute. Segidan 2026koa prestatzen hasiko dira. "Hasieran arlo fisikoa landuko dugu gehiago, eta teknika. Helburu nagusia Nafarroako eta Espainiako Txapelketak izango dira".

Sakana Patin taldeko irristalariak oso gustura lehiatu ziren etxeko proban. SAKANA PATIN

Ikusle asko hurbildu ziren Erburua kiroldegira irristalariak animatzera.

Lasterketa hasi baino lehen dortsala ongi lotuta ematea derrigorrezkoa da.

Sakandarrak frontoietan entrenatzera ohituta daude eta nabaritu zen.

Dantza eskola baten istorioa

irantzu Gonzalez Dantza Eskolaren hamargarren urteurrena izanen da azaroaren 21ean. Dantza estilo desberdinak eskaintzeko helburuarekin sortu zuen dantzari altsasuarrak. Gaur egun, 200 bat dantzari trebatzen ditu

Erkuden Ruiz Barroso altsasU 2015eko azaroaren 21ean Irantzu Gonzalez Azpiroz dantzariak Dantza Eskola mustu zuen Altsasuko San Juan kalean. Betiko ametsa bete zuen irekierarekin, baina hamar urte beranduago gaur egun arte lortu duena ez zuen espero. "Izan zen dena hain handia... Pixkanaka gaztetxo gehiagok ematen zuten izena, eskola handitu behar izan genuen. Pixkanaka joaten ginen, baina beti ilusioarekin". 60 bat gaztetxorekin hasi zen, eta gaur egun 200 bat dantza ikasle eta irakasle talde bat dauka.

Gonzalez Madrilera dantza ikasketak egitera joan zen, "dantzari profesionala izan nahi nuelako" eta behin amaituta herrira itzultzea erabaki zuen, baina "kostatu" zitzaiola aitortu du: "Alde batetik, itzultzeko gogoa nuen, hemen dantza klaseak

ematea eta nire dantza ikastola izatea nire ametsa izan delako; baina han aukera profesional asko nituen". Baina ilusio handiarekin 2012an inguru herrira itzuli zen.

Hasierak

"Madrilen nengonean udan etortzen nintzenean dantza ikastaro trinkoak egiten nituen, eta itzuli nintzenean Kirol Zerbitzutik ikastaro bat ateratzea proposatu zidaten". Klaseak urrian hasiko ziren, baina taldea ia ez zela atera gogoratu du dantzariak: "Azkenean, ez ninduten asko

ezagutzen eta gaztetxoek dagoeneko beste eskolaz kanpoko jarduerak zituzten". Taldea atera zen eta Eguberrietarako, Iortia kultur gunean, erakustaldi txiki bat egin zuten: "Horren ondoren, pixkanaka, interesa handitu zen eta gaztetxo gehiago eman nahi izan zuten izena". Altsasun ez ezik, Olatzagutian eta Ziordian ere klaseak ematen zituen, eta ikastaroek sortu zuten interesa kontuan hartuta, Sakanan berak eskaintzen zuen dantza estiloak izango zuen harrera ezagutu nahi zuen: "Egiten ditudan gauzak asko pentsatuta egiten ditut; oso inpultsiboa naiz, baina aldi berean segurtasunarekin egiten ditut gauzak". Hortaz, interesa bazegoela ikusita, Dantza Eskola sortzearen ideiak indarra hartu zuen. Gonzalez "munduko ilusio handienarekin" hasi zen Dantza

Eskolaren proiektuarekin, "eta ilusio horrek egiten zuen prozesuan zehar indarra izatea".

Laguntza handia izan zuen bidean, "senideak, lagunak eta profesional asko". Dena zalantzan jartzen zutenak eta ilusioa kendu nahi ziotenak ere izan zirela aitortu du, "eta neurri batera arte egiten nien kasu". Proiektua ilusio handiarekin egin, baina udaletxean aurkeztu zutenean, "dena zuzendu eta atzera bota zuten". Denak trabak ziren, "obra handia egin behar zen; erraza eta zaila zen".

Azaroak 21 data berezia zela esan du Gonzalezek, eta horregatik mustu zuen eskola egun horretan. "Klaseak berez urtarrilean hasi ziren". Behin obra egiteko baimena jaso zutenean, "oso prozesu polita" izan zela aitortu du dantzariak: "Senide asko izan nituen ondoan, lagunak... Ahalik eta hobekien egiteko dena, izan ere, Madriletik etorri nintzen eta praktikoki zerotik hasi behar nintzen".

Dantza

Gaztetxo eta gazteek dantza klasikoa eta bestelako estiloak ikasteko aukera izateko helburuarekin sortu zuen Gonzalezek Dantza Eskola, "eta ez ni bezala oso gazte hiriburuetara joan behar izatea". Madriletik "emozio eta ilusio handiarekin" etorri zen, "eta bertan ikasitako guztia irakatsi nahi nuen". Dantza Modernoa deitu zion, "barnebiltzen zuen dantzari bezala nintzen guztia". Dantza estilo horren barruan klasikoaren oinarri "garrantzitsu" bat dago, eta gero jazz musikala, garaikidea eta abarrekin uztartzen du. "Gaur egun oraindik ematen dugu". Eskaintza zabaldu du, eta dantza garaikideko klaseak

ere ematen ditu, baita yoga ere. Eskolarekin batera Dantzarima konpainia sortu zuen ere, "egia esan, aurretik izan zen; hori bai hasieratik argi izan nuen". 60 bat ikaslerekin hasi zen, eta dagoeneko Altsasuko eta Lakuntzako taldeak kontuan hartuta 200 bat ikasle ditu IG Dantza Eskolak. Gonzalez bakarrik hasi zen klaseak ematen eta eskolaren zuzendaritza guztia kudeatzen, "Bordako Ainhoak gomendatu zidan harreran norbait egotea". Bestela, klaseak eman bitartean atea itxi behar zuen, eta ateratzean berriz ireki. Erabaki oso ona izan zela esan du dantzariak; Izaskun hasi zen harreran, orain Maitane dago, eta eskola handitzen joan zen heinean ere irakasle taldea handituz joan zen: Leire "hasieratik nirekin dantza klasera joaten zen", Igone, Amaia, Saioa, Kitzia, Ilazki... Hamar urteko ibilbidea "emozionantea, oso polita, eta, aldi berean, gogorra" izan dela aitortu du Gonzalezek. "Errespontsabilidade oso handia da. Baina hain polita da gaztetxoak dantza ikasten ikustea...". Badira hamar urtetan eskolan izan diren dantzariak.

Ospakizuna

Hamargarren urteurrena "ospatu eta disfrutatu" nahi du dantzariak. Hortaz, herriko txoko desberdinetan emanalditxoak antolatu ditu, "baina ikuskizun bat egin beharrean dantzariak eta ekipoak disfrutatzea nahi dut".

"Oraintxe bertan haurdun nago, eta pixkanaka-pixkanaka noa; egunero. Baina ez naiz gelditzen. Nire energia mugimendua eta sorkuntza da, baita nire taldearena ere". Etorkizunerako orain bezala jarraitzea nahi du.

Irantzu Gonzalez Azpiroz dantzaria eskolan.

'Kantari': urduri, baina ilusio handiz

azaroaren 7an egin ziren, iortia kultur gunean, Kantari ikuskizuneko entseguak. Guztira, hamasei taldek parte hartuko dute: Bihotzak, Dantzariak, Zeruko lau izarrak, lau bihotz, Bost izarrak, Euskaldunak, txiki band, ilargi beteak, sutan, Goazen kantari, ametsak, las estrellas del show, lau tximeletak, Betirako izarrak, Betirako gara eta lau ametsak. a zaroaren 21ean izanen da ikuskizuna, lau saiotan banatuta; lehenengoa 17:00etan hasiko da, bigarrena 17:50ean, hirugarrena 18:40ean eta azkena 19:30ean; taldeak pixka bat lehenago deituta daude. Gonbidapenak i ortia kultur gunean har daitezke.

Nafarroako Bertsolari Txapelketaren finalerako bidean

a zaroaren 16an, igandea, jokatuko da azken finalaurrekoa, tafallan; ondoren, finala itxiko da

altsasU

Finalaurreko bakarra gelditzen zaio Nafarroako Bertsolari Txapelketari; azaroaren 16an, igandea, Tafallako pilotalekuan jokatuko dena, hain zuzen. Bertan izanen dira Amaia Elizagoien, Joanes Illarregi, Josu Sanjurjo, Xabat Illarregi, Xabi Maia eta Ekain Alegre altsasuarra. Saioa amaituta, jakinen da zeintzuk diren zortzi finalistak. Leitzako kiroldegian jokatutako bigarren finalaurrekoan Julio Sotok lortu zuen puntu gehien, finalerako txartela lortuz.

B a Z t E rr E ti K

OIHANE AGIRRE ULAIAR

"Los Arcoseko gorabeherak edo zer gertatu zen saioan buruan izanda, bertako sentsazio batzuk berriz berreskuratu nahian" joanen da Alegre Tafallako saiora. "Printzipioz, pozik, baina beti dago tartea zerbait gehiago egiteko". Saioa iristeko eta berriz kantatzeko gogoa duela gaineratu du altsasuarrak. Saioko kartela "nahiko polita" dela uste du, "azken finalaurrekoa da eta horrek ematen dio nolabaiteko espektatiba; jendea beroago egoten da finalean nor sartuko den ikusteko".

Ezen inor ez baita bueltatzen

"Gure hizkuntzarekiko

duten interesa polita da"

i rati a ltzelai Karasatorre etxarriarra irailetik Valentzian bizi da, eta bertako Euskal Etxean euskara irakaslea da. Euskararekiko eta euskal kulturarekiko duten interesa nabarmendu du, baita motibazioetako bat euskal musika dela ere

Erkuden Ruiz Barroso EtXarri a

1 Nola bukatu duzu Valentzian? Aldaketa bat behar nuen. AEKn lan egiten nuen, eszedentzia hartu nuen eta euskal etxean irakasle bat behar zutela iragarki bat ikusi nuen.

2 Zergatik ikasten dute euskara Valentzian? Zer motibazio dituzte?

Hainbat motibazio dituzte; bakoitzak berea du. Batzuk Euskal Herrian familia dute edo hizkuntza minorizatuekiko duten sentsibilizazioagatik. Baita askok musikagatik ere, letrak ulertu nahi dituzte. Ikasle dezente dauzkat ZETAKen letrak ulertu nahi dituztenak; ikasle bat Valentziatik Donostiara bera bakarrik joan zen ikustera. Etxarriko Egurre taldea

erreferentziatzat duen gazte bat ere dago; musika talde bat du, eta erreferentzia taldetako bat Egurre da.

3

Zenbat ikasle dituzu?

50 eta 60 artean. Bost talde ditut; hasiera mailetan ditut ikasle gehien. Goi mailetan C1 taldean bost ikasle eta B1ean bost-zazpi. Beste guztiak hasiera mailetan.

4

AEKkometodologiaerabiltzenduzu?

Antzekoa. Jolasen bidez irakasten saiatzen naiz. Hemen erritmoa oso desberdina da. Astean hiru ordu klase dituzte eta egia da ez dutela, orokorrean, titulurik behar. Euskal kultura eta abar erakusten diet, gramatika baino gehiago.

5 Zer diote euskarari buruz? Ikastea zaila da edo erraza da?

Beraientzat zaila da. Ez dute hizkuntzarekin kontakturik. Gainera, euskara ikastea zaila dela topikoa oso-oso sartuta dute. Pixkanaka badoaz.

6

Zer da zailena?

Zailena erabiltzea da. Azkenean, hango ikasleek klasetik kanpo entzuteko eta erabiltzeko aukera dute, baina hemen ez dago euskara erabiltzeko aukerarik. Orduan, gehien kostatzen

zaiena hitz egitea da, erabiltzeko espazioak sortzea.

7 Azterketak egiten dituzte?

Badaude ikasleak Euskal Herrira lan egitera joan nahi dutenak, eta agian horiek titulua atera nahi dute. Oso gutxi dira, eta gainera Bartzelonako edo Madrileko Hizkuntza Eskolara joan behar dira azterketa egitera. Bestela, jolasen bidez ikasten dute, eta euskal kultura erakusten diet. Interesa handia dute.

8

Beste euskal etxetako irakasleekin harremana duzu?

Duela hilabete inguru Europako Euskal Etxetako irakasle guztien topaketa egin genuen: Burdeos, Bartzelona, Madril, Berlin... Beraien errealitatea ezagutu genuen, eta oso interesgarria izan zen.

9 Beste baten bat begiz jota duzu? Lekualdatuko zara?

Momentuz hemen, eta gero ikusiko dugu.

10

Euskal Etxean zerbait gehiago egiten duzue?

Euskal Etxean ekitaldi kultural asko egiten dira. 22an bi kantautoreen emanaldia eta ondoren pintxopotea izango da. Euskararen egunerako egitaraua prestatzen ari gara, eta aurreko asteburuan Hizkuntz Eskolako eta Euskal Etxeko ikasleen topaketa egin genuen eta Egurre taldeko abeslaria etorri zen hitzaldia ematera. Korrikarako asanbladak egiten dira eta ospatzen da ere.

11Zer moduzko esperientzia izaten ari da?

Oso polita. Gure hizkuntzarekiko eta kulturarekiko duten interesa ikustea oso polita da.

Europako Euskal Etxeen topaketa; behean, ezkerretik seigarrena, Irati Altzelai. UTZITAKO