HRLM 90

Fotografie: Rob Eversen.

Wij maken HRLM

Mede-oprichter en artdirector

Rob Eversen (1951-2018)

Uitgever en hoofdredacteur

Jeannette Eversen Vormgeving

Jeannette Eversen en Adrian de Groen Tekst- en eindredactie

Marcel Lee Advertentieverkoop

Redactie HRLM Administratie

Romijn Bedrijfsadvies Distributie

Redactie HRLM en BusinessPost Raad van Advies Ella Blommaert-Zander, Hans Romijn, Bernt Schneiders en Baud Schoenmaeckers.

Aan HRLM werken mee

Jos Ahlers, Michaëla Bijlsma, Jolanda Beyer, Marc de Beyer, Dolly Bellefleur, Falco Bloemendal, Eric J. Coolen, Joost Dobbe, Franklin van der Erf, Jonne van der Fange, Mylou Frencken, Madelon Griekspoor, Christhilde Klein, Linda Llambias, Hans Looijen, Warry van der Leen, Meta van der Meijden, George Moormann, Marelie van Rongen, Daan Ruijter, Henk Tijbosch, Jos Wienen en Hélène Wiesenhaan.

Redactie-adres Lange

Boogaardstraat 8 zwart, 2011 WV Haarlem, (023) 551 1227, post@haarlemse-stadsglossy.nl, www. hrlm-online.nl en volg ons ook op www.facebook.com/ haarlemsestadsglossy en Instagram @haarlemse_stadsglossy.

Mediapartner van Bevrijdingspop Haarlem, Theatergroep Eglentier, Project Fors, Theater De Liefde, Productiehuis de Verbinding Samenwerking met Het Ampzing Genootschap, COC Kennemerland, Kunstlijn Haarlem, Noord-Hollands Archief, Nieuwe Gracht Producties en de Zingende Zaag.

Verspreiding Haarlem, Spaarndam, Heemstede, Overveen, Bloemendaal, Aerdenhout en Hoofddorp.

Gratis verkrijgbaar bij

Onze adverteerders, VVV Haarlem, bibliotheken, lees- en wachtruimtes, Primera, Ako, Bruna en Cigo.

Welkom

Lang leve de lente

In januari begin ik er al over, dan zeg ik altijd ‘Elke dag die voorbij gaat is een dagje dichter bij de lente’. En zo kom ik de maanden door tot aan de lente.

En nu is het bijna zover!

Vorig jaar heb ik een moestuintafel aangeschaft. Ik wilde mijn eigen kruiden en sla kweken. Alle benodigdheden heb dan ook ingekocht, van moestuinaarde tot aan z’n schattig klein schepje.

Ik ging eerst sla planten, en daar maakte ik meteen een beginnersfoutje.

Een beetje te enthousiast strooide ik de zaadjes allemaal tegelijkertijd uit over aarde van de moestuintafel. Dolblij was ik met de eerste blaadjes die boven de aarde uit kwamen, maar algauw kwam ik er achter dat de zaadjes geen ruimte hadden om te groeien. Dit jaar ga ik het anders doen, eerst de zaadjes in een kweekbakje op de vensterbank en dan pas in de moestuintafel. Ik ga me dus niet vervelen deze lente.

En over niet vervelen gesproken, in Haarlem is er zoveel te doen dat er van vervelen geen sprake kan zijn. Kijk maar op pagina 104, ‘Onze’ Frans gaat vreemd en maakt een uitstapje naar het Rijksmuseum. Dus gaan wij Haarlemmers een kijkje nemen of ‘onze’ Frans het naar zijn zin heeft in Amsterdam. Het Teylers heeft ook een prachtige tentoonstelling, De grote illusie (pagina 64), je gelooft soms je ogen niet en je komt ogen te kort om alles te zien. En op pagina 71 zetten we de medewerkers van Patronaat in een welverdiend lente zonnetje. En we zijn ook super trots op onze eindredacteur

Marcel Lee (pagina 57), die voor een uitverkocht Patronaat speelt met zijn band Drukwerk.

Fijne lente en veel leesplezier

Jeannette

Jeannette Eversen is hoofdredacteur, weduwe van Rob en haar hondje heet Saartje.

Fotografie: Linda Llambias.

OVER HRLM

Reacties van lezers, ontvangen via de mail, onze social media-kanalen, gehoord van voorbijgangers en bezoekers op de redactie.

Reacties op nummer 89

Paul: Ik vind het toch elke keer weer een wonder dat jullie het blad vol krijgen.

Lisette: Laatst zag ik een HRLMtje liggen, had geen idee dat jullie die ook maken, leuk!

Johan: HRLM is gratis, dat kan toch niet in deze tijd, hoe doen jullie dat?

Maria: “Al een aantal jaren lees ik de HRLM met plezier, zoals de artikelen over de geschiedenis van Haarlem. Zo ook het aardige interview met Hein Klemann, in het laatste nummer. Maar Hein heeft geen pak of jasje van corduroy aan, zoals tweemaal in het artikel staat, nee, de stof van zijn jasje is een (fijne) tweed.”

TROTSE MOEDER INGRID: “MET ONTZETTEND VEEL PLEZIER EN VOORAL HEEL VEEL

TROTS HEB IK IN DE GLOSSY NUMMER 89 HET ARTIKEL VAN MIJN ZOON DJESCHO GELEZEN.

WAT EEN LEUKE TEKST EN VOORAL WAT EEN PRACHTIGE FOTO! EN TROTS OP HOE

HIJ IS GEGROEID TOT HET PRACHTIGE MENS EN DE ZOON DIE HIJ NU IS.”

Bertie: “Wat een mooi interview en bijzondere foto’s van je atelier, Rosa. Je mag er trots op zijn.”

Christa: “Indrukwekkend interview met Stephanie-Joy, wat een heftig leven heeft ze achter de rug!”

JALMAR: ‘IK LAS HET VERHAAL VAN STEPHANIE-JOY IN HRLM. HEFTIG, MAAR SUPERKNAP

DAT JE DE KRACHT HEBT GEVONDEN OM DOOR TE GAAN. TOP, JE MAG TROTS OP JEZELF ZIJN, STEPHANIE!’

DE REDACTIE ONTVING VELE VRAGEN OVER DE COVER VAN HRLM 89: ‘HEBBEN WIJ INDUSTRIE MET ROOKUITSTOOT?’ ‘IS DIT GEEN FOTO, MAAR EEN TEKENING?’ ‘MOOIE COVER, MAAR WAAR EN WAT IS DIT?’

HET ANTWOORD: HET IS EEN FOTO, VAN DE VERFROLLERBRUG.

GEFOTOGRAFEERD IN HET WATER MET EEN DUN LAAGJE IJS EN JE ZIET DE REFLECTIE VAN DE BRUG EN DE SLAGBOOM.

Ook reageren op HRLM? Mail je reactie naar: post@haarlemse-stadsglossy.nl

HRLM

Adverteer vanaf € 200,-

in het leukste tijdschrift van Haarlem!

Samen met ondernemers bedenken en maken we lezenswaardige mooie artikelen. Met jouw bedrijf als betrouwbare en inspirerende informatiebron.

Dat wordt gelezen, gewaardeerd én herinnerd!

HRLM ontvangt hartverwarmende en lovende reacties op de edities.

Profiteer nu van het bereik en van de aandacht die jouw advertentie krijgt in het grootste tijdschrift van Haarlem.

Voor meer informatie ga naar www.hrlm-online.nl/adverteren

Buurtbakens

Jos Wienen

is burgemeester van Haarlem.

Bijzondere gebouwen dragen bij aan het profiel van een plaats. Als gebouwen een bijzondere historische waarde hebben geldt dat nog sterker. Haarlem prijst zich gelukkig met veel waardevol historisch erfgoed. Binnen onze stadsgrenzen bevinden zich maar liefst 2.500 monumenten. Ze laten zien hoe Haarlem zich de afgelopen eeuwen heeft ontwikkeld. Daarmee maken ze ons extra bewust van onze geschiedenis. Erfgoed heeft ook directe herinneringswaarde voor bewoners, gebruikers en bezoekers. Behoud en toegankelijkheid van erfgoed is daarom belangrijk.

Dat geldt zeker voor ons religieuze erfgoed. Ze zijn iconen van de stad. Veel mensen hebben er waardevolle momenten in hun leven gevierd of herdacht. Voor velen zijn het vaste rustpunten, bezinningsplekken en ontmoetingsplaatsen. Ook niet-kerkelijke Haarlemmers blijken gehecht aan ons religieuze erfgoed. Het zijn vaak markante gebouwen, die het stadsbeeld bepalen. Haarlem telde tientallen bijzondere kerken. Diverse daarvan zijn verdwenen of hebben een geheel nieuwe bestemming gekregen, zoals publieksruimte voor een archief, archeologische werkplaats of appartementengebouw. Op dit moment zijn er nog achtenveertig kerkgebouwen, waarvan zesendertig nog als kerk in gebruik, zes moskeeën en een voormalige synagoge.

Enkele Haarlemse kerkgemeenschappen laten een groei van het aantal leden zien. Veel andere kerkbesturen zien de laatste jaren het ledental teruglopen en daarmee vaak ook de inkomsten. Dat vraagt om een visie op de toekomst van hun kerkgebouw. Ik zie dat kerkbesturen dat met een brede blik doen. Soms kunnen ze ruimte bieden aan nieuwe kerkelijke gemeenschappen die een plek voor hun samenkomsten en activiteiten zoeken. Regelmatig speelt de vraag of door nieuwe activiteiten te huisvesten nieuwe inkomsten kunnen worden verkregen, die hard nodig zijn voor het onderhoud

van het gebouw. Het is interessant om te kijken of dat verbonden kan worden aan de behoefte aan nieuwe maatschappelijke voorzieningen in onze stad die groeit en waar ook nieuwe ontwikkelingen vragen om ruimte. Je kunt denken aan een extra huisartsenpost, een centrum voor kinderopvang, een dependance van de bibliotheek of een rouwcentrum. Maar ook bijvoorbeeld aan een Huis van de Wijk waar vrijwilligerswerk, cursussen en activiteiten georganiseerd kunnen worden. Allemaal waardevolle voorzieningen, waarvoor in de stad beperkt ruimte beschikbaar is. Veel kerkgebouwen beschikken over geschikte of geschikt te maken ruimten. Zij kunnen misschien deels in de vraag naar ruimte voorzien.

Sommige kerkbesturen onderzoeken nu manieren waarop hun kerkgebouw toegevoegde waarde kan blijven leveren aan de stad. En maatschappelijke organisaties in de stad zoeken op hun beurt naar ruimte met betekenis. Het project Buurtbakens laat zien hoe in Haarlem beide ontwikkelingen kunnen samenkomen. Een mooi voorbeeld is al enige jaren te zien in de Immanuelkerk in HaarlemNoord. Deze kerk biedt naast haar kerkdiensten ook ruimte aan Het Verhalenhuis. Jaarlijks verzorgt deze organisatie zo’n 250 activiteiten, waaronder filmvoorstellingen en muziek- en andere culturele activiteiten.

Op dit moment willen totaal zeven Haarlemse kerkbesturen op een vergelijkbare manier ruimte beschikbaar stellen voor maatschappelijke initiatieven. In samenspraak met de gemeente kijken zij welke functies in fysiek en maatschappelijk opzicht het beste bij hun kerkgebouw passen, wat daarbij praktisch nodig is en op welke manier de cultuurhistorische waarde en de duurzaamheid van het kerkgebouw kan worden geborgd.

Het rijk heeft aan het project Buurtbakens een subsidie toegekend. De gemeente legt zelf ook een bedrag bij. De seinen staan dus op groen voor een interessante ontwikkeling die we in Haarlem met belangstelling volgen.

Haarlemse familiebedrijven

elektronicawinkel

ANDREA XL

Derde generatie aan het roer bij Andrea XL

Andrea XL, specialist in audio-, video- en witgoedapparatuur bestaat in oktober 59 jaar.

Van een tweemanszaak groeide de winkel uit tot een bedrijf met elf personeelsleden.

Peter Andrea is inmiddels pensioengerechtigd en draagt de zaak over aan zijn zoon Johan.

‘We zijn niet de goedkoopste, wel de beste’

Peter (66) was zeven jaar oud op het moment dat zijn ouders naar Haarlem verhuisden om een radio- en televisiewinkeltje over te nemen in de Velserstraat. Het gezin met vier kinderen betrok de ruimte boven de zaak. “Moet je je voorstellen, met zijn zessen kwamen we te wonen op een etage van 65m². Dat was even wat anders dan ons oude huis met tuin in Maassluis.” Zijn ouders runden de zaak samen. “Als de winkelbel ging en mijn vader op pad was, hielp mijn moeder de klant.” Tien jaar later verhuisde de winkel naar een groter pand aan de Kleverparkweg. In 2007 werd het naastgelegen pand toegevoegd en in 2012 het derde. Wat begon met de verkoop van radio’s en televisies groeide uit tot de ‘allround’ elektronicawinkel Andrea XL.

Peter wordt binnenkort 67, een mooie leeftijd om te stoppen en het stokje door te geven aan de volgende generatie, vindt hij. “Mijn hele leven zit in de zaak. Van jongs af aan wilde ik in de winkel werken. In de werkplaats zat ik graag te pielen met een soldeerbout aan apparaten. Als jochie ging ik met mijn vader mee op gesprek bij klanten of met de monteur mee op pad. Als puber werkte ik iedere zaterdag in de winkel. Van het een kwam het ander. Ik ben de oudste, de andere kinderen wilden de zaak van pa niet overnemen.”

VERTROUWEN IN JOHAN

Vanaf zijn eenentwintigste runde Peter samen met zijn vader Nico de winkel. Van een tweemanszaak groeide Andrea XL uit tot een bedrijf met elf personeelsleden. De zaak is altijd zijn ziel en zaligheid geweest. “Ik ben trots op wat we bereikt hebben, daar heb ik wel 45 jaar lang al mijn tijd en energie in gestopt. Nu is het genoeg geweest en mijn oudste zoon Johan wil graag verder met ons bedrijf. Als ik blijf, dan blijf ik pa en de baas. Dat wil ik niet voor hem, maar ook niet voor mezelf.”

Met pensioen gaan betekent voor Peter vrijheid en tijd voor andere zaken dan de winkel. “De druk valt weg van altijd aanwezig moeten zijn en zorgen dat de boel geregeld is. Dat klinkt negatief, zo bedoel ik het niet, maar meer ruimte voor mezelf is prettig. Ik heb meerdere kleinkinderen, opa was altijd aan het werk, nu heb ik tijd voor ze. De vrijheid om te kunnen doen wat ik wil, daar heb ik zin in. De grootste drijfveer is natuurlijk dat ik Johan de ruimte wil geven. Ik vind het fijn dat hij doorgaat met de zaak, dan moet hij dat ook helemaal zelf kunnen doen. Ik heb alle vertrouwen in hem. Hij zal de winkel op zijn eigen manier runnen en dat hoort ook zo. Ik moet het loslaten.”

JOHAN, HOE IS HET OM DE ZAAK VAN JE VADER OVER TE NEMEN?

“Superleuk en ontzettend spannend, ik kijk er naar uit om het bedrijf volledig over te nemen. Natuurlijk gaan we pa missen. Zeker in het begin zal het wennen zijn zonder hem, maar ik kan niet wachten om helemaal op eigen benen te staan.”

ZIJN ER ZAKEN DIE JE ANDERS

GAAT AANPAKKEN?

“Voor de klanten verandert er weinig, zeker op de korte termijn. De insteek blijft hetzelfde, service staat hoog in de vaandel. Ik wil wel de online zichtbaarheid vergroten, meer tonen wat we doen en makkelijker vindbaar zijn.”

KOM JE TERECHT IN EEN

GESPREID BEDJE?

“Ik mag niet klagen. De winkel staat als een huis en draait goed. Ik werk hier natuurlijk wel al jaren aan mee. Weliswaar als ‘one of the guys’, dat moet veranderen in de leidinggevende. De zaak is nu van mij, ik ben de baas.“

EEN BEDRIJF OVERNEMEN

DAT AL TWEE GENERATIES

IN DE FAMILIE IS GEEFT

EEN EXTRA GEVOEL VAN

VERANTWOORDELIJKHEID.

“Absoluut! Als de zaken niet goed gaan, dan weten ze me te vinden. Een familiebedrijf overnemen brengt extra spanning met zich mee. Het is mijn opa gelukt en mijn vader, nu ga ik er voor.”

LIJK JE OP JE VADER?

“We zijn beiden eigenwijs en flexibel. Ook zijn we handig en weten altijd een oplossing te vinden voor problemen. Is het niet linksom dan wel rechtsom. Met een positieve instelling kom je ver.”

WAARIN VERSCHILLEN JULLIE VAN ELKAAR?

“Ik heb veel meer geduld dan mijn vader, hij kan nogal ongedurig zijn. Ik ben rustiger en meer introvert. Ik zie er echt naar uit om mijn eigen weg te gaan met Andrea XL.”

IS EIGENAAR ZIJN VAN ANDREA XL ALTIJD AL WAT JE WILDE WORDEN?

“Als klein jongetje ging ik graag met mijn vader mee bij klanten op bezoek. Tijdens mijn puberjaren wilde ik absoluut niet de zaak overnemen, ik zette me tegen mijn ouders af. Pas in het laatste jaar van mijn studie commerciële economie heb ik besloten mijn vader op te volgen. Ondernemer zijn trekt mij en ik heb interesse in elektronische apparatuur. Bovendien hebben mijn andere zussen en broers geen interesse in overname van de zaak.”

PETER, ONDER JOUW LEIDING GROEIDE ANDREA XL UIT TOT

EEN BEDRIJF MET ELF MAN PERSONEEL. WAT MAAKT IEMAND

EEN SUCCESVOLLE ONDERNEMER?

“Dat heb ik me ook wel eens afgevraagd. Je moet in ieder geval een drive hebben. Als ik iets wil, dan moet het ook gebeuren. Ik heb een doel voor ogen en daar wil ik naar toe. Als ondernemer zorg je dat je het pad kiest om dat doel te bereiken.”

HOE WEET JE OF DAT HET JUISTE PAD IS?

“Dat weet je niet altijd, je kunt soms een fout maken. Mijn broer en ik zijn ooit een computerwinkel gestart. Dat werkte niet voor ons en dan moet je beslissingen durven nemen. Bijtijds stoppen is ook ondernemen. Je moet uiteraard wel risico’s aangaan. Op het moment dat je iets nieuws start, denk je niet aan de risico’s. Je weegt zaken af, maar dan ga je ervoor. Het is enorm balen natuurlijk als het niet lukt. Je kan jezelf ook overschatten. Als het misgaat en je gaat er aan onderdoor, dan is dat heel vervelend. Aan de andere kant gebeurt

‘Service staat bij ons altijd voorop’

er niets als je alleen maar achterover leunt en afwacht. Dat is stilstand en zo ben ik niet.”

JOHAN, WAAR ZIT HET SUCCES

VAN ANDREA XL IN?

“Ons succes zit in het feit dat we dichtbij onszelf blijven. We doen wat wij logisch vinden. Voor ons is het doodnormaal dat we van A tot Z alles voor de klant regelen. Vandaag de dag is dat bijzonder. Service staat bij ons altijd voorop.”

Nico, de vader van Peter, heeft bijna tot aan zijn dood gewerkt. Op zijn 76ste jaar stopte hij met werken. Peter vindt het mooi geweest met 67. “Ik stap nu echt op. Op 17 en 18 mei geef ik een afscheidsfeestje voor onze klanten. Dan draag ik de zaak officieel over aan Johan. Na 45 jaar Andrea XL ken ik zoveel mensen in Haarlem, die contacten ga ik missen, zegt mijn vrouw. Ik denk het ook, toch is het goed zo. Maar eerst nog een feestje.” ✶

Tekst: Meta van der Meijden. Fotografie: Daan Ruijter

Mick en Rick krijgen van Pé Pipidum, een rondleiding door de 111 buurten van de stad. Deze zijn onderverdeeld in 21 wijken

Mick en Rick krijgen van Pé Pipidum, een rondleiding door de 111 buurten van de stad.

Deze zijn onderverdeeld in 21 wijken

HRLMse BRTN

In Schalkwijk zijn vier wijken, de Boerhaavewijk, de Molenwijk, de Meerwijk en de Europawijk

Zuid-Schalkwijkerweg

Ellertsveld

Hondsbos-Dever

De Burgen Molenplas Waddenbuurt Saeftinge-Nemelaar

Wat is dat dan?

Woord en Daad is een kringloopwinkel en werkt samen met Stichting Ontmoeting Schalkwijk. Er is ook een open ko e huis, gerund door vrijwilligers. De opbrengst gaat naar o.a. een scholingsproject in Burkina Faso en naar projecten van Stichting ontmoeting.

We blijven nog eventjes in de Molenwijk en kijken aan de Frieslandlaan

Dit gebouw is ontworpen door van der Haar architecten en is een opvallende verschijning in de wijk. Het is niet alleen een apotheek maar een heel gezondheidscentrum met huisartsen, tandarts, fysio- en oefentherapie. Hier tegenover is een benzinepomp en daar achter zit verstopt Woord en Daad. Kijk!! Een glazen doos!

En dit gebouw heet de Brandaris, wat is dat?

Wat betekent die paal in de tuin?

Dat is een Rooms Katholieke school voor basis onderwijs aan de Frieslandlaan. De Wadden / Brandaris is een buurtschool in Molenwijk en die staat er al meer dan 40 jaar!

In hetzelfde gebouw is ook Hero peuteropvang Frieslandlaan gevestigd en de naschoolse opvang Compananny Brandaris.

Illustraties Eric J. Coolen. Tekst Michaëla Bijlsma.Vormgeving: Henk Tijbosch

Illustraties Eric J. Coolen. Tekst Michaëla Bijlsma.Vormgeving: Henk Tijbosch

Ohhh

kijk hier is ook een snackbar, die heet Amon. Is dat Egyptisch?

Dit grote gebouw hier aan de Groningenlaan heet de Molenburg,

Kijk hier aan de zijkant van het gebouw is een mooie schildering te zien!

Ja, Amon was de Egyptische koning der Goden maar dit logo lijkt meer op Toetanchamon, maar dat was dan weer een farao. Ze hebben overigens een gewone Nederlandse snackbar kaart.

wat is dat?

Dat is een groot woon- en zorgcentrum van Kennemerhart.

Het Molenplaspark! Wat een hoop natuur in deze wijk, hier staan helemaal geen huizen.

Dat klopt! Hier stopt de stad eigenlijk en gaat het aan de overkant van de Ringvaart over in agrarisch gebied. In deze wijk is bij de aanleg geëxperimenteerd met een nieuwe aanpak van het groen. Dit is één van de groenste wijken van Haarlem. Dat heet ook de Molenplas.

Dat lijkt het stadswapen van Haarlem wel!

En er is ook een grote waterplas!

Dat is de molenplas. Hier kan worden gezwommen, gevaren, gevist, gevoetbald en gekanood en er is ook een restaurant.

Maar is er hier ook een molen eigenlijk?

In het uiterste zuidpuntje van Haarlem staat Molen de Hommel.

Het is een poldermolen die gebouwd is in 1879.

Wordt vervolgd.

ZO HAARLEMS

Lekker borrelen

Bijzonder Borrelpakket van de Bavokerk in Haarlem. Deze luxe kaasplank en borrelplank zijn uniek: de toren van de Haarlemse Bavokerk is met de hand getekend en zorgvuldig in het duurzame bamboehout gegraveerd. Een heel duurzaam Haarlem-souvenir dus!

Te koop voor vanaf € 20,via www.bigsellers.nl

Wist je dat we in Haarlem een ondernemer hebben die gezonde een graanvrije kattenbrokken produceert? Tommie the Cat ontwikkelt graanvrije kattenbrokken, bomvol vers vlees of vis. Dat vindt jouw kat niet alleen lekkerder, maar het is ook nog eens een stuk gezonder. Is jouw kat een echte zalm- of kipliefhebber, dan voelt hij zich als een vis in het water na het eten van deze overheerlijke, graanvrije kattenbrokken met veel vlees.

Wil jij jouw pluizenbol ook verwennen met gezonden en lekker kattenvoer?

Probeer dan eens het Haarlemse Tommie the Cat!

Tommie the Cat is exclusief verkrijgbaar bij Bea’s Dierenboetiek | Gierstraat 60-64

OPHEFFINGSUITVERKOOP

Na 55 jaar gaan wij ermee stoppen! 10 t/m 40% korting op de hele collectie sieraden, horloges en losse edelstenen.

Tijd voor iets nieuws?

Bovenstaand kopje kan je op twee manieren uitleggen: tijd voor een nieuw sieraad, maar een andere uitleg is dat de tijd is aangebroken om iets anders te gaan doen.

Mijn ouders begonnen op 15 mei 1969 onze sieradenboetiek en inmiddels zijn we 55 jaar verder. De basis is nog steeds hetzelfde: het zelf ontwerpen en maken van sieraden en die in onze winkel verkopen. De persoonlijke aandacht is altijd het belangrijkste aspect geweest. Een groot aantal mensen van het eerste uur komt nog steeds bij ons en inmiddels de kinderen en kleinkinderen van die mensen ook.

‘Iets nieuws’ betekent voor ons ook dat voor mijn collega Joost na 40 jaar dienstverband de tijd is aangebroken om te gaan genieten van zijn pensioen. Inmiddels werk ik zelf al 37 jaar met Joost en kunnen we lezen en schrijven met elkaar en hebben we altijd een bepaald niveau kunnen waarmaken wat we beloven in de winkel. De laatste 10 jaar hebben we gezocht naar uitbreiding van ons team om dit niveau voort te zetten, maar dit blijkt moeilijker dan gedacht.

Dit heeft mijzelf ook aan het denken gezet: wat drijft mij?

Voor mij is dat het waarmaken van wat je belooft en voor de volle 100% achter je product staan. Dit betekent ook dat je altijd 24/7 met de winkel en alles wat daarbij komt kijken bezig bent. Nu is het moment voor reflectie voor mij en heb ik besloten om de winkel na zoveel mooie jaren te gaan sluiten.

Gelukkig betekent dit nog niet dat er geen gelegenheid meer is om nog iets nieuws te laten ontwerpen en maken. We verwachten dat dit nog tot ongeveer half oktober 2024 kan, afhankelijk van de aanloop.

Vanaf heden starten we met de opheffingsuitverkoop van de winkelcollectie. Inmiddels staat onze hele winkelcollectie op www.sipkesedelsmeden.nl met bijbehorende kortingen. Ook zijn we nog een aantal nieuwe ontwerpen aan het afmaken. Zodra deze klaar zijn zullen we ze ook live op onze website zetten. Houd de site dus vooral in de gaten.

Zijn er speciale wensen? Dan is het ook altijd nog mogelijk om een afspraak te maken; voorlopig zijn we nog tot het einde van dit jaar geopend.

Openingstijden winkel: woensdag t/m zaterdag 10.00 tot 17.00 uur, dinsdag op afspraak.

Warmoesstraat 2 | 023 532 4309 | www.sipkesedelsmeden.nl

GM F THRNS

Als Hendrik de Achtste (jawel, díe) met zijn Spaanse echtgenote Catharina één zoon had gekregen, in plaats van één sikkeneurige dochter, had Nederland niet bestaan – heeft u daar wel eens bij stil gestaan?

We waren dan braaf katholiek gebleven en den Koninck van Hispaniën blijven eren. Natuurlijk zou de Nieuwe Leer ook hier zijn aangeslagen (het laatst, zoals altijd, in vissersdorpen, op de eilanden en in wat tegenwoordig de Bible Belt heet) net als er vele volgelingen waren in Spanje zelf, in Frankrijk en in wat nu België probeert te zijn.

Maar die zijn daar nu al lang niet meer, aangezien de toenmalige lokale heersers het protestantisme vakkundig de kop in wisten te drukken (met de vele vluchtelingen kon híer direct begonnen worden met het aanvangen van wat tot 2021 de Gouden Eeuw zou worden genoemd, maar dat even terzijde). De reden, dat bij ons die Reformatie – en daarmee de definitieve afzwering van ons Habsburgse, katholieke staatshoofd – wél stand kon houden is dus Engeland. Daar was in 1509 de zoon van de in dat jaar overleden Hendrik de Zevende aan de macht gekomen. Hendrik was de tweede zoon, maar zijn oudere broer Arthur was al in 1502 gestorven. Om de gewenste verbinding te krijgen met het toen machtige Spanje, was kroonprins Arthur vlak voor zijn onverwachte dood getrouwd met de Spaanse koningsdochter Catharina van Aragon. Zijn (toen 12 jaar oude) broer werd vervolgens (met speciale dispensatie van de paus) aan de jonge weduwe (17) gekoppeld. Op 11 juni 1509 werd er ook werkelijk getrouwd. In maart daaropvolgend werd een kind geboren, maar dood. Een meisje. Op 1 januari 1511 werd een zoon geboren. Hendrik. Kanonschoten werden feestelijk

Karbonkel

Karbonkel is publicist, geschiedenisfreak en Haarlemoloog. Hij laat zijn licht schijnen op zaken van Wisselende Importantie...

afgevuurd, er werd gratis wijn uitgedeeld, de boreling werd gedoopt, en overleed toen plotseling. Slechts 52 dagen oud. Na nog twee, nu metéén doodgeboren zoons in 1513 en 1514, kwam in 1516 een meisje ter wereld, dat wél in leven bleef. Zij zou de latere Queen Mary (bijgenaamd ’Bloody’) worden, maar dat kon Hendrik toen niet boeien. Hendrik wilde een zoon. De rechtmatigheid van zijn kroon was, op zijn zachts gezegd, onderhevig aan twijfel en concurrentie, dus een flinke kroonprins zou zijn claim zeer verstevigen. Iets dat overigens voor zo ongeveer alle vorstenhuizen gold destijds.

In 1518 kwam er nog één dode dochter bij, waarna de bron opdroogde. De koningin was inmiddels de 33 gepasseerd, en zocht troost in haar gebeden, terwijl haar echtgenoot hetzelfde deed in de armen van zijn vele minnaressen. Eén van die dames zag in Hendriks zoonwens mogelijkheden, en wilde alleen het bed met hem delen als ’eerzame’ vrouw, waarmee ze bedoelde: als koningin. In plaats van de koningin. Hendrik, nog niet zo lang geleden door de paus geroemd en benoemd tot ’Fidel Defensor’ vanwege zijn felle geschriften tegen het toen opkomende protestantisme, meende van de Heilige Vader snel toestemming te krijgen voor een scheiding, maar dat viel tegen. Uiteindelijk verbrak Hendrik daarom alle banden met Rome en stichtte zijn eigen Kerk. Die verleende hem wél toestemming, en hitsige Hendrik trouwde met Anna Boleyn. Omdat Anna ook alleen maar een dochter baarde liet hij haar onthoofden, maar bij de volgende, Jane Seymour geheten – niet te verwarren met de actrice die later in The Onedin Line en James Bond zou spelen – kreeg hij eindelijk de gewenste zoon en opvolger. Dat dat een ziekelijk jong was, dat al na een paar jaar koningschap zou overlijden kon Hendrik niet weten, en ook niet dat oudste dochter Mary daarna nog een tijdje het Roomse Geloof zou herstellen, maar na haar dood werd opgevolgd door halfzus Elizabeth, die als dochter van de breukveroorzakende Anna B. alleen maar op de troon kon blijven als ze het protestantisme zou verdedigen tegen het ook háár bedreigende Spanje, waardoor ze automatisch in het kamp van de Opstandige Nederlanden belandde. En daarmee de vijand was van onze vijand, En dat zijn vrienden, naar verluidt. En dat zou Hendrik de Negende niet zijn geweest.

Volgende keer alles over hoe het, direct na de oorlog met Spanje, alsnog helemaal mis ging tussen Engeland en ons…

Lentekriebels

Ontdek de lentevreugde met onze voorjaarshopping

Laat de frisse start van het seizoen je inspireren!

Sogno di Pasta en keramiek

De zonnige dagen komen er aan en dat betekent naast pasta ook genieten van heerlijke anti-pasti en salades. Sogno di Pasta heeft een uitgebreid assortiment aan servies om je Italiaanse gerechten feestelijk te presenteren.

UIT AMALFI

De Amalfi-kust staat bekend om zijn limoenen en limoncello. Op het kenmerkende servies uit de Amalfi-kust zijn veel limoenen gedecoreerd, Het servies is gemaakt van keramiek en verkrijgbaar in kleine, grote, ronde en platte schalen en borden. Naast limoenen, zijn er ook schalen met tomaten, aardbeien en vis-decoratie.

UIT PUGLIA

In Puglia wordt veel servies gemaakt, van keramiek tot melanine. Melanine-servies is gemaakt van onbreekbaar kunststof en dus zeer geschikt voor bijvoorbeeld op de boot. Met verschillende decoraties en in verschillende maten, kleed je ook met dit servies de tafel Italiaans zonnig aan.

PASSIE VOOR ITALIAANSE PRODUCTEN IN HET CENTRUM VAN HAARLEM

Sogni di Pasta houdt van Italiaanse producten en heeft een mooi assortiment. Meerdere keren per jaar ontdekken zij nieuwe bijzondere Italiaanse producten die zij daarna zelf importeren. Zij jagen hun Italiaanse droom na door uit iedere streek speciale producten in hun winkel aan te bieden.

Loop binnen bij

Sogno di Pasta, Zijlstraat 59 in Haarlem.

Tekst: Meta van der Meijden. Fotografie: Daan Ruijter.

FEESTJE MET KLEURRIJKE LENTEBLOEIERS

We snakken ernaar om afscheid te nemen van de winter en een nieuw voorjaar te verwelkomen. Bijvoorbeeld met kant en klare lentebloeiers van Festival Colours op het balkon of terras. Die maken van een grauwe dag een vrolijk feestje. En doordat de kleurrijke planten goed tegen kou kunnen, hoef je je over (nacht) vorst geen zorgen te maken.

Op z’n paasbe !

Op zoek naar de perfecte jurk voor een feestelijke première, gala of bruiloft? Blaque Couture is hét adres van exclusieve bruids-, avond- en cocktailkleding. In de boutique hangen meer dan duizend stijlvolle jurken, pakjes en jumpsuits gerangschikt op kleur. Geschikt voor iedere vrouw, van jong tot oud(er), in maat 34 tot 62, te huur vanaf € 100,- per jurk. Met bijpassende accessoires kan het geheel afgemaakt worden. Blaque helpt je graag om te laten shinen!

Blaque Couture | Wateringweg 22 | 06 50652558 | www.blaque.nl

PROEF DE LENTE

90 ml Baileys Strabberries & cream | 100 g roomkaas | 150 ml slagroom | 170 g aardbeien | 70 g verkruimeld zandkoekje

• Klop de Baileys Strawberries & Cream en roomkaas op met een ballongarde tot je een glad mengsel verkrijgt.

• Klop de room op en voeg toe aan de kom met het roomkaasmengsel en voeg de aardbeien toe. Vouw het geheel samen.

• Verkruimel de koekjes in twee glazen. Voeg het aardbeienroommengsel toe. Garneer met schijfjes aardbeien en laat 30 minuten afkoelen... of zolang je kunt weerstaan. Kort, zoet en... weg

Melger’s wijnen en dranken | Barrevoetestraat

SPRANKELEND DE ZOMER IN

Voor al je badmode, lingerie en accessoires ga je naar Nencies Luxury

Gierstraat 77 023 531 55 37 www.nenciesluxury.nl

VERSIER JE PAASTAK MET VROLIJKE PAASHANGERS

Maak jouw paastak dit jaar extra speciaal met onze prachtige paashangers. Bij Dille & Kamille hebben ze een mooie collectie hangers zoals deze van glas, die zorgen voor een gezellige sfeer en warme uitstraling. Versier de takken samen met jouw familie of dierbaren en creëer zo fijne tradities van een echt paasfeest.

Dille Kamille | Anegang | Te koop vanaf € 2,95

LAAT HET ZONNETJE MAAR KOMEN

Deze klapstoel is ideaal als extra stoel voor onverwachte gasten of om mee te nemen naar een tuinfeest. Dankzij het slanke ontwerp en het lage gewicht kan je de stoel ook uitstekend meenemen als je gaat picknicken.

Ikea Haarlem € 12,95

Nieuwe v rjaarscoectie

Bij Ligne S is de nieuwe voorjaarscollectie weer binnen! Een combinatie van de mooiste merken zoals Kyra, Repeat, Cambio, Dea Kudibal, Belluna, No Man’s Land en niet te vergeten de prachtige Mulberry tassen. Dit seizoen is de collectie weer lekker kleurrijk en vrolijk. Nieuw in de winkel zijn de enige échte streepjes shirts van het franse merk Saint James.

Ligne S | Warmoesstraat 16 | www. lignes.nl | 023 531 21 40

‘Eerlijkheid vind ik belangrijk’

DERMAPARADISE

huid en laserkliniek

‘Ik stel samen met de cliënt een behandelplan op’

Bij

DermaParadise kan iedereen terecht voor medische en cosmetische behandelingen. Eigenaar Sarah Alijani staat voor een holistische aanpak. Volgens haar hebben leefstijl en eetgewoonte ook invloed op de huid.

“Ik kijk naar de mens als geheel.”

Sarah is schoonheidsspecialist en afgestudeerd als huidtherapeut aan de Haagse Hogeschool. Cliënten komen bij haar voor het behandelen van overbeharing, littekens, couperose, rosacea, acne, pigmentatie en voor huidverjongingstherapie. Eerlijkheid, effectiviteit en professionaliteit kenmerken Sarah’s werkwijze.

“Bij mij staat een holistische aanpak centraal. Mijn focus ligt niet alleen op de specifieke zorgvraag, ik kijk naar de mens als geheel. Samen met de cliënt stel ik een behandelplan op. Naar aanleiding van een intakegesprek bepalen we welke aanpak het geschiktst is. Ik hecht waarde aan de autonomie van mijn cliënten, ze hebben zelf de regie over hun gezondheid. Ik geef ze advies op maat. Stel iemand komt bij mij voor een pigmentbehandeling. Als bij het voorgesprek blijkt dat die persoon altijd buiten werkt, dan vraagt dat om een andere aanpak dan voor iemand die veel binnen is. Door vragen te stellen krijg ik een completer plaatje van de cliënt en kan ik doelgericht werken. Sommige mensen hebben een verkeerd verwachtingspatroon. Ze willen er na één huidbehandeling alweer jong uitzien. Ik ben altijd eerlijk, ik kan niet toveren. We werken samen aan een betere huid.”

EYE OPENER VOOR CLIËNTEN

Niet iedereen is op de hoogte van de negatieve effecten van zonlicht, roken, drankgebruik en bepaalde voeding op de huid. “Soms is het echt een eye opener voor cliënten en zijn ze blij dat ik ze er op wijs. De zon zorgt voor veel schade aan de huid. Het best is om zonlicht zoveel mogelijk te vermijden. Wil je toch van de zon genieten, gebruik dan de juiste zonwerende producten.”

onderbouwd. “Ik werk alleen met hoogwaardige producten en veilige, innovatieve apparatuur voor het beste resultaat. Eerlijkheid is voor mij belangrijk. Ik doe niet aan ‘hypes’. Een behandeling die opeens in de mode is hoeft niet per se de beste te zijn. Tijdens mijn opleiding leerde ik te kijken naar wetenschappelijk onderzoek. Kan het effect van zo’n nieuwe behandeling ook onderbouwd worden; is het daadwerkelijk bewezen dat het werkt? Pas dan pas ik het toe. Sommige therapeutische behandelingen van huidaandoeningen worden vanuit een aanvullende zorgverzekering vergoed.”

Alle therapeutische huidbehandelingen die Sarah toepast zijn volgens haar wetenschappelijk Tekst: Meta van der Meijden. Fotografie: Jonne van der Fange.

Voor meer informatie kijk op: www.dermaparadise.nl

Afbeelding 1 - Chris Schut, potloodtekening van de kledingwinkel Van den Broek in het winkelcentrum van Schalkwijk, 1993.

UIT HET NOORDHOLLANDS ARCHIEF

De stadsgezichten van JAN DEN HENGST

Onlangs heeft het Noord-Hollands Archief tientallen tekeningen verworven uit de collectie van de in 1995 overleden Haarlemse ondernemer A.M. van den Broek.

Menig Haarlemmer is bekend met zijn kledingwinkels met filialen in het winkelcentrum van Schalkwijk en de Cronjéstraat [afbeelding 1].

Afbeelding 2 - Jan den Hengst, pentekening van de Papentorenvest, 1971.

Afbeelding 4 - Jan den Hengst, pentekening van de Oostvest bij de Amsterdamse Poort tijdens dempingswerkzaamheden, 1971.

Afbeelding 3 - Jan den Hengst, pentekening van de Herensingel bij de Amsterdamse Poort tijdens dempingswerkzaamheden, 1971.

Afbeelding 5 - Jan den Hengst, pentekening van het bruggetje bij de Zomervaart en de Schalkwijkerstraat met de loodsen van de houthandel Peltenburg, 1971.

Afbeelding 6 - Jan den Hengst, pentekening van de Zomervaart met de loodsen en het kantoor van de houthandel Peltenburg, 1971.

Afbeelding 7 - Jan den Hengst, aquarel en pentekening van de Spekstraat, hoek Lepelstraat met de Vleeshal, 1971.

HAARLEMSE STADSGEZICHTEN

Tussen deze tekeningen bevinden zich ruim twintig bladen met Haarlemse stadsgezichten van de kunstenaar

Jan den Hengst (1904-1983) uit eind jaren zestig, begin jaren zeventig van de vorige eeuw. De tekeningen laten Haarlem zien vlak voor de grote stedenbouwkundige veranderingen die zich daarna zouden voltrekken. Bijzondere voorbeelden zijn het gezicht op de Papentorenvest toen daar nog een garagebedrijf/pompstation was gevestigd; of de Herensingel, waar de dempingswerkzaamheden zijn begonnen [afbeeldingen 2-4].

KANTOORGEBOUWEN

Niet minder boeiend zijn de tekeningen van de Schalkwijkerstraat, hoek Zomervaart met de droogloodsen en kantoorgebouwen van houthandel Peltenburg, die daar toen gevestigd was [afbeelding 5 en 6].

SCHIJN BEDRIEGT

Jan’s sfeervolle, rust uitstralende gezichten in het centrum van Haarlem, in impressionistische stijl, nemen de beschouwer mee naar lang vervlogen tijden. Maar schijn bedriegt! Want in die tijd was de stad verstopt door al het autoverkeer en openbaar vervoer dat toen nog dwars door de stad heen mocht rijden.

ALOM GEWAARDEERD

Het stadsgezicht was een van de specialiteiten van de autodidact Jan den Hengst. Hij was onder meer lid van ‘Arti et Amicitiae’ en ‘St. Lucas’ in Amsterdam en bevriend met de kunstenaars Jan Korthals en Jan Rijlaarsdam waarmee hij vele buitenlandse reizen ondernam naar bijvoorbeeld Frankrijk, Spanje en Italië. Het is vanwege de kwaliteit van zijn stadsgezichten, waarvoor Jan alom werd gewaardeerd, dat Van den Broek hem eind jaren zestig de opdracht gaf voor het vastleggen van het vliedende Haarlemse stadsgezicht [afbeelding 7].

Tekst: Alexander de Bruin.

GEZICHTEN VAN HAARLEM

BIBI TELLEMAN

Eigenaresse van De Broodmand op de hoek van de Kleine Houtstraat en Gedempte Oude Gracht.

Ik ben geboren en getogen Haarlemse en heb eigenlijk altijd in het centrum gewoond.

Toen mijn vrouw en ik een tweede kind kregen wilden we wat ruimer wonen en was Haarlem geen optie, we zijn naar Bennebroek gegaan, maar hebben na zes maanden weer een huis in Haarlem gekocht… we misten Haarlem zo erg!

Nu wonen we in het prachtig verbouwde Slachthuis district en is het drie minuten op de fiets naar mijn zaak. Zo heerlijk!

Houtstraat

Nu en samenstelling: Franklin van der Erf. Fotografie Toen: Noord-Hollands Archief.

Fotografie

Stadsmormels

Foto’s die je ontroeren of versteld doen staan van het verborgen leven van dieren in onze stad en omstreken.

Fotografie: Linda Llambias.

Zombies!

Al fietsend door de binnenstad viel het me ineens op: het is lente. Die realisatie was niet het gevolg van uitlopende bomen of bloeiende bollen. En het was ook geen rokjesdag. De terrassen zitten tegenwoordig ook vol als het tien graden vriest, dus dat was het ook niet.

Nee, de toeristen waren weer massaal teruggekeerd. Natuurlijk zie je ze het hele jaar door, maar dan zijn het verkleumde plukjes die, gehuld in dikke ski-jassen, door de stad dwalen. Nu zag ik ze weer massaal door de stad slenteren. Terwijl ik wild slingerend op mijn fiets mijn uiterste best deed ze niet te raken, moest ik denken aan een zombie-film die ik laatst had zitten kijken. De toeristen leken op een stommelend leger zombies dat met lege ogen en met weinig besef van de omgeving door de binnenstad schuifelt. Ze zien Haarlem alleen door hun smartphone. Ik denk dat ze pas thuis gaan bekijken wat ze eigenlijk hebben gezien.

Toen ik weer eens vol in de remmen moest omdat een gezin van vier onverwacht midden op straat bleef stil staan, vroeg ik me af of deze mensen wel snappen dat Haarlem geen openluchtmuseum is, maar een levende, werkende stad. Kan het VVV hier geen rol in spelen? Dat we toeristen uitleggen dat het hier net zo werkt als in de stad waar ze vandaan komen. Dat als je met zijn zessen op een rij midden op de rijweg loopt, je het risico loopt omvergereden te worden. Dat je dat dan eigenlijk verdient. En bellen, roepen, schreeuwen heeft geen zin. De zombies kijken je hoogstens glazig aan en stommelen verder. Ze zijn op vakantie, dus het verstand staat op nul.

Jos Ahlers

is naast schrijver, spreker, acteur ook ondernemer.

Ja, ik weet heus wel dat ik juist trots moet zijn op de populariteit van mijn stad. Dat het goed is voor de economische ontwikkeling dat zoveel zombies hier hun portemonnee komen legen. Overigens, meestal wordt dat gezegd door Haarlemmers die niet in de oude binnenstad wonen, maar veilig aan de rand.

En ik ben ook heus wel trots. Tuurlijk ben ik trots. Dit is mijn stad en blijkbaar willen duizenden mensen die bezoeken. Da’s hartstikke mooi. Maar, als je weet dat je weer aan de vooravond staat van een halfjaar slalommen langs groepen wezenloze Italianen, uren wachten op bruggen die om de haverklap open moeten voor Duitse bootjes en verkeerd geparkeerde bussen die tientallen verdwaasde Fransen op het fietspad dumpen, dan kan ik een licht gevoel van irritatie moeilijk onderdrukken.

Met weemoed denk ik dan terug aan de tijd dat je op een mooie zomerdag een kanon kon afschieten op de Grote Markt. Altijd plek op de terrassen en in de restaurants. Bediening die Nederlands sprak. Heerlijk.

Heerlijk? Echt? Nee, dat nou ook weer niet. Maar, de overgang van slaapstad naar toeristische hotspot is voor mijn gevoel nogal snel gegaan. Dus ik zucht een paar keer diep en glimlach vriendelijk naar die Oost-Europese dame die dertig selfies staat te maken op de Gravenstenenbrug. Teylers en de Bakenessertoren op de achtergrond.

Geef haar eens ongelijk.

Fotografie: Linda Llambias.

Jaarlijkse vlootschouw bij Zeeverkennersgroep Prins Willem tijdens Koninginnedag - 1985.

Fotografie: Noord-Holland Archief/Fotopersbureau De Boer.

Poëzie

George Moormann

George Moormann is naast dichter en beeldend kunstenaar ook essayist, boekenmaker en schrijfdocent (Schrijversvakschool Amsterdam). Hij was onder meer werkzaam als redacteur bij Tirade (Uitgeverij Van Oorschot) en als eerste officiële stadsdichter van de Gemeente Haarlem. Met zijn poëzielaboratorium De Zingende Zaag verbindt hij sinds 1989 poëzie, performance, beeld en grafische vormgeving met elkaar.

Het gedicht Mist laat in de avond is een ode aan Godfried Bomans en zijn boezemvriend H. L. Prenen, de historicus, (gelegenheids)dichter en illustrator die George tijdens en na zijn middelbareschooltijd op het Mendelcollege waar “Hakkie” lesgaf, stimuleerde om vooral door te gaan met “die wonderlijke tekeningen en gedichten van jou”.

Meer informatie: www.dezingendezaag.com

MIST LAAT IN DE AVOND

Er is gedekt volgens een idioot protocol om nog maar te zwijgen over de inrichting

kristallen luchters in een koningsblauwe tuin zwevend tafelzilver boven glimmend porselein

daar zit hij Godje B samen met de witte wieven aan een tafel uit het hout van de Ginkgo biloba

in zijn servet het beroemde gouden brilletje dat hij poetst en poetst om beter te horen

bijna aanraakbaar deze Doorluchtigen, de nog jonge Dickens, Vrouw Holle en Moeder de Gans

een onzichtbare hand tikt op bedauwde glazen een regenbooglori op een dromedaris waarschuwt

uit flarden mist maakt een machtig gewei zich los steeds luider de roep van de eland die bij het

stijgen der jaren steeds onverbiddelijker klinkt.

Luieren in ijl

LEKKER LIGGEN

Scruffs wil voor elke hond een geschikt hondenbed maken. Scruffs ontwikkelt ook lekkere manden en kussens voor honden met speciale behoeftes.

LEUK CADEAUTJE VOOR JE PUP!

ZACHTE MANDEN EN KUSSENS

Ben je op zoek naar een lekkere zachte mand of kussen voor jouw hond? Scruffs heeft een breed assortiment aan zachte kussens en manden in alle soorten en maten.

ORTHOPEDISCHE KUSSENS

Voor honden die extra steun aan de gewrichten of rug kunnen gebruiken, heeft Scruffs speciale orthopedische kussens ontwikkeld. In deze kussens is verkruimeld traagschuim verwerkt, dat zich aanpast aan het lichaam van je dier.

EXTRA WARM KUSSEN

Heeft jouw hond artritis of houdt hij van warmte? Dan is het Scruffs Thermal Mattress Bed of het Scruffs Thermal Box

Bed wat voor jouw lieveling. De mand en bedden hebben een reflecterende folielaag die de warmte van je huisdier opneemt en reflecteert.

Producten van Scruffs zijn te koop bij Bea’s Dierenboetiek, Gierstraat 60 - 64.

Falco Bloemendal

Is centrummanager in Haarlem en actief in verschillende besturen. Hij houdt zich in zijn vrije tijd bezig met imkeren, tuinieren en duurzaamheid.

Goudkoorts in het Kenaupark

Na een natte winter ontwaakt de natuur weer. Zo is ons Kenaupark sinds half februari weer verfraaid met vele krokussen. Minstens zo fraai als deze vertrouwde lentebloeier is zijn ‘herfstneefje’: de saffraankrokus. Bovendien is dat een interessante plant voor liefhebbers van kruidige gerechten, voor homeopaten én voor goudzoekers.

Want wie hoopt ooit tegen een flinke berg goud aan te lopen kan natuurlijk net als Frank Lammers in Frank gaat voor goud naar Australië afreizen. De diepste mijnen in, hard werken en vooral veel stof happen op zoek naar die ene nugget. Terwijl het goud ook in je eigen achtertuin te vinden is. Tenminste, als je bereid bent om saffraankrokus te kweken, een van de meest fascinerende en kostbare schatten uit de bloementuin. Deze krokus is namelijk de bron van ‘het rode goud’ saffraan, het kostbaarste specerij ter wereld. Kijk maar eens in de schappen van de supermarkt: bij de Albert Heijn betaal je 1,65 euro

voor 0,05 gram, wat neerkomt op een kiloprijs van 33.000 euro. Het kweken van saffraan begint met het planten van de bloembollen van de saffraankrokus in de herfst. Deze kleine knolletjes gedijen het beste in goed doorlatende bodem en hebben een voorkeur voor zonnige plekjes. Met regelmatige watergift in de herfst en een beetje kalk, zijn ze al snel klaar om hun kleurrijke bloemen te tonen en kan de plant al binnen een paar weken worden geoogst. Maar wees gewaarschuwd: saffraan oogsten is geen klusje voor watjes. Met een pincet in de hand moeten de delicate stampers voorzichtig worden geplukt uit de bloemen. Elke stap wordt met zorg uitgevoerd, want elke draad saffraan vertegenwoordigt een schat aan smaak en aroma. Vervolgens kan de saffraan na een droogperiode van een maand of twee gebruikt worden.

Het is dus even werk én even wachten, maar de beloning is het zeker waard. Als de saffraan is gedroogd, onthult het zijn diepe, aardse smaak en prachtige kleur, klaar om onze gerechten te verrijken met zijn unieke karakter. Of om te cashen natuurlijk. Maar voordat je jouw baan opzegt om voortaan het inkomen uit eigen tuin te halen: voor een kilo saffraan zijn zo’n 150.000 bloemen nodig. Tenzij je een achtertuin van het formaat Kenaupark hebt, zal je dus genoegen moeten nemen met kleine hoeveelheden. Nu worden aan saffraan ook geneeskrachtige eigenschappen toegeschreven, maar of het helpt tegen goudkoorts…?

Fotografie: Cindy van Rees.

Haarlem Bloemenstad

Tot 7 april 2024 wordt

Haarlem weer omgetoverd tot Bloemenstad.

Ook Jansje doet weer mee met de Tulpenpluktuin in de winkelstraten.

En natuurlijk ook met de etalagewedstrijd.

Dus houd de etalage van Jansje goed in de gaten en laat weten wat je er van vindt.

De Wereld van Jansje is een initiatief van de Doopsgezinde Gemeente Haarlem en De Hartekamp Groep.

Begeleiden met de handen op de rug

Bij Jansje blijven ze zich ontwikkelen. Zo hebben ze vanaf maart weer een nieuwe menukaart. Voorjaarsgerechten die met hulp van de eigen medewerkers zijn ontwikkeld en waarbij de begeleiding goed heeft gekeken naar de haalbaarheid om de rol van de chef-kok door een medewerker uit de dagbesteding uit te laten voeren. Zo heeft Gino een Mexicaanse vegetarische wrap met een frisse huisgemaakte salsa bedacht. Kom je snel eens proeven?

STAPELGEKTE VAN HEINEN DELFTS BLAUW

Kies, mix en stapelen maar! Met de Stapelgektecollectie van Heinen Delfts Blauw stel je je eigen unieke vaas samen. Kies een top, midden en bodem en combineer erop los! Ieder deel van de vaas kan afzonderlijk gevuld worden met water, zodat je bloemen altijd voldoende water krijgen.

De Wereld van Jansje | Grote Houtstraat 45 | www.jansje.nl

‘Analoge fotografie is helemaal terug van weggeweest’

In gesprek met...

uitgever

en hoofdredacteur

ROOS SCHOUW

110 jaar FOCUS fotomagazine

Fotografie, techniek en educatie in één magazine. FOCUS bestaat dit jaar 110 jaar, het oudste tijdschrift over fotografie van Nederland. Het blad coverde tijdens deze periode grote ontwikkelingen binnen de fotografie. “Onbekende en bekende fotografen willen nog steeds graag in de papieren versie van FOCUS staan”, vertelt Roos Schouw, uitgever en hoofdredacteur.

Op de eerste etage van een pand in de Waarderpolder zit de redactie van FOCUS fotomagazine. In het midden van de ruimte staan vijf bureaus tegen elkaar, daarachter een grote vergadertafel. In een tijdschriftenkast liggen nummers van de afgelopen tientallen jaren. Een enorme verzameling historische en moderne fotocamera’s pronkt op een kast langs de wand. FOCUS is het oudste tijdschrift over fotografie in Nederland en één van de drie oudste nog bestaande magazines over fotografie in de wereld. Het blad werd in 1914 in Bloemendaal opgericht door fotograaf Adriaan Boer.

“We zijn trots dat we 110 jaar bestaan”, zegt Roos (57). Al 25 jaar is ze aan het magazine verbonden. Ze begon als redactieassistent, de laatste vijf jaar is ze uitgever en hoofdredacteur van FOCUS. “Ik heb wel eens overwogen iets anders te gaan doen, maar ben toch gebleven. Het is een leuk blad om voor te werken.” Over de vraag hoe FOCUS de tand des tijds heeft weten te doorstaan moet Roos even nadenken. “We zijn geen onderdeel van een grote uitgeverij waar het voornamelijk gaat om winst maken, voor ons is dat van minder belang. Het magazine wordt gemaakt door betrokken en gemotiveerde mensen, dat helpt ook natuurlijk.”

AANSTORMENDE TALENTEN

Het blad besteedt aandacht aan journalistieke fotografie, kunst-, sport-, documentaire-, natuur-, en portretfotografie. De redactie was lange tijd gevestigd in Amsterdam, maar zit nu alweer 22 jaar in Haarlem. Aanvankelijk bracht oprichter Boer iedere tien dagen een nieuw nummer uit. Tegenwoordig verschijnt het blad 8 keer per jaar.

De lezersgroep bestaat met name uit gevorderde amateurfotografen en professionele fotografen. “We willen met ons blad mensen inspireren en ze informeren over fotografie. Het toelichten van technieken, apparatuur en software wordt door de lezers erg op prijs gesteld.

‘Erwin Olaf is altijd ‘vriend’ van FOCUS gebleven.’

Ook schrijven we over tentoonstellingen en fotoboeken én publiceren we portfolio’s van fotografen. Het belangrijkste is uiteraard het tonen van foto’s vanuit de verschillende disciplines.”

De redactie laat het werk zien van aanstormende talenten en gearriveerde fotografen. Onder anderen Rineke Dijkstra, Inez van Lamsweerde en Erwin Olaf stonden aan het begin van hun carrière in het magazine. Ook voor vroegere fotografen zoals Ed van der Elsken en Paul Huf is het tijdschrift van belang geweest. “Erwin Olaf was een leerling van Dirk van der Spek (voormalig hoofdredacteur, - red.) op de School voor de Journalistiek. Dirk gaf begin jaren tachtig les in fotografie voordat hij FOCUS overnam. Schrijven was lastig voor Erwin en Dirk adviseerde hem te gaan fotograferen. FOCUS heeft de eerste boeken van Erwin uitgegeven: Chessmen, Joy en Mind of their own. Hij is altijd ‘vriend’ van FOCUS gebleven en was royaal, wij mochten zijn foto’s vrij gebruiken. Onbekende en bekende fotografen willen nog steeds graag in FOCUS staan, ondanks alle digitale exposure tegenwoordig.”

IEDEREEN KENT FOCUS

Overleven als papieren tijdschrift binnen de digitale markt is ingewikkeld, vindt Roos. Ze denkt wel dat de papieren versie zal blijven bestaan. “Fotografen vinden het fijn om in een blad te verschijnen, dat is blijvend. Ze willen allemaal het liefst ook een boek over hun werk. Het internet is zo vluchtig, één klik en je bent weg. Datzelfde geldt voor Instagram, het is allemaal erg oppervlakkig.

Mensen gaan steeds meer terug naar verdieping, in rust iets tot zich nemen. Even geen beeldschermen. In die zin zie ik ook ons bestaansrecht. Onze leeftijd speelt eveneens mee, bijna iedereen kent FOCUS. Ouders of grootouders hadden een abonnement, we zijn een bekend fenomeen.” Volgens Roos is analoge fotografie op het moment helemaal terug van weggeweest. Vooral jongeren hebben interesse in de analoge technieken. Fotorolletjes zijn niet aan te slepen. “Ik merk dat mensen het prettig vinden minder foto’s te kunnen maken met een analoge camera. Op een rolletje zitten maar 36 opnames. Die beperking dwingt ze beter te kijken tijdens het fotograferen. Daarnaast halen ze plezier uit de handeling van het fotorolletje wegbrengen en later de ontwikkelde foto’s ophalen. Het blijft een verrassing of de foto’s gelukt zijn. Eigenlijk precies de reden waarom we indertijd blij waren met digitale fotografie. Daarmee kan je van tevoren zien wat je gefotografeerd hebt. Je maakt veel foto’s, er zit altijd wel wat goeds tussen. Het gaat jongeren tegenwoordig niet om de perfectie, maar juist om de ímperfectie. Ook oude fotografietechnieken komen weer terug zoals cyanotypie, platinum/ palladium, broomoliedruk en kooldruk.”

ARTIFICIAL INTELLIGENCE

Een andere actuele ontwikkeling binnen de fotografiewereld is het gebruik van artificial intelligence. Roos werd in eerste instantie niet blij van AI, maar het intrigeerde haar ook. “Halverwege 2022 plaatsten we op de cover een met AI tot stand gekomen foto. Daar kregen we veel commentaar op.

‘Fotorolletjes zijn niet aan te slepen op het moment’

Sommige lezers vonden het vreemd dat wij als gerenommeerd tijdschrift zo’n beeld op de cover zetten. Anderen vonden dat juist volkomen terecht. Als magazine moet je bij de tijd blijven en de actualiteit volgen. AI kan leuk zijn, met name in de kunstfotografie, maar het is ook linke soep. Het is nu al zo goed ontwikkeld, dat je bijna niet meer kunt zien wat werkelijkheid is en wat niet. AI is een geavanceerd verlengstuk van Photoshop, daar zitten nadelen aan. Foto’s van professionele fotografen worden zomaar gebruikt, hun foto’s worden gemanipuleerd. Als de ontwikkelingen met AI zo snel doorgaan, krijgen sommige takken binnen de fotografie het moeilijk, dat is bedreigend. Gelukkig wordt er inmiddels nagedacht over regelgeving.”

Tijdens het interview wordt op de redactie een palet met nieuwe nummers afgeleverd. Het formaat is aangepast, het tijdschrift is nu kleiner en dikker. De hoofdredacteur wilde na jaren een afwijkend formaat van andere fotobladen. Ze bladert een nummer door, met een glimlach zegt ze tevreden te zijn met het resultaat.

BEELDVERHALEN EMOTIONEREN

Roos fotografeert zelf niet, hooguit op vakanties. Ze heeft wel een grote liefde voor fotografie. “Ik kan door foto’s ontroerd raken, dat heb ik altijd al gehad. Ik hou van foto’s kijken en fotoboeken doorbladeren. Een fotograaf kan met een serie foto’s een verhaal vertellen, zo’n beeldverhaal emotioneert mij vaak. Met fotografie kun je iets overbrengen aan de toeschouwer. Ik zag laatst in een krant een politieke foto van David van Dam. Een foto van Wilders en Omtzigt die samen in een gang liepen. Niets aparts, maar heel mooi gefotografeerd. De focus lag op hen en de rest was onscherp.”

In een kast langs de wand staan alle gebundelde jaargangen vanaf 1914.

De uitgever bladert regelmatig in oude nummers. “Wat speelde er bijvoorbeeld vijftig jaar geleden en hoe werd daarover geschreven? Dat is leuk om terug te lezen. FOCUS coverde grote ontwikkelingen binnen de fotografie.” Ze loopt naar de tijdschriftenkast aan de andere kant van de redactieruimte. Naast een nummer met Erwin Olaf op de cover ligt een herdruk van de allereerste FOCUS uit 1914. Ze opent het kleine en dunne tijdschrift. “In die tijd stonden er slechts vier à vijf foto’s in, de rest was tekst. De artikelen gingen vooral over het gebruik van chemicaliën en nieuwe materialen. Een groot verschil met nu. In de beginjaren van het magazine was fotografie nog erg nieuw. Mensen lazen FOCUS om te leren. Apparatuur en materialen kostten veel geld, fotografie was toentertijd een bezigheid voor rijke mensen. Tegenwoordig is fotografie voor iedereen, we hebben allemaal een camera op onze mobiel.”

PLATFORM VOOR FOTOGRAFEN

Het was niet per se het doel van Roos om uiteindelijk de werkzaamheden van Van der Spek over te nemen. De oud-hoofdredacteur wilde vijf jaar geleden met pensioen en overwoog het tijdschrift te verkopen aan een andere uitgeverij. “Dat vond ik jammer. Na wat overpeinzingen stelde ik voor zijn werkzaamheden over te nemen. Zo werd ik uitgever en hoofdredacteur van FOCUS,

daar heb ik geen spijt van. Ik vind het werk interessant en belangrijk. FOCUS is een mooi platform voor fotografen. Sowieso is fotografie van belang. Bijvoorbeeld oorlogsfotografie. Die fotografen tonen ons wat wij zelf niet kunnen zien, maar wat wel bepalend is voor onze beeldvorming. Ook documentairefotografen delen met hun foto’s fantastische verhalen.”

Ook al meent Roos dat FOCUS blijft bestaan, ze vindt de toekomst van de papieren versie wel spannend. “Het is lastig te voorspellen hoe het bijvoorbeeld met de prijs van papier zal gaan. Die is nu erg hoog. We hebben besloten dit jaar minder te verschijnen. We gaan terug van tien naar acht edities, dat scheelt in drukkosten. Van de acht maken we nog zes papieren versies en twee digitaal. Ik denk dat we in de toekomst meer een mix krijgen tussen print en digitaal. We gaan het dit jaar goed uitproberen. Foto’s zijn uiteindelijk mooier in gedrukte vorm, alleen nog online verschijnen zou zonde zijn. Wij drukken ook echt op mooi papier en daar wil ik liever geen concessies in doen. Vorig jaar gingen we over naar een nieuwe drukkerij. Ik heb bij de pers gestaan om te kijken of de kwaliteit wel goed was. Dat is zo belangrijk bij een fotomagazine.” ✶

Voor meer informatie zie: www.focusmagazine.nl en https://focus-review.com

VERHALEN VAN DE WIND

Interdisciplinaire performance zet tradities van molenaars in beweging

Onze molens zijn schatkamers van bijzondere verhalen over mensen en hun relatie met techniek, natuur en maatschappij. Tradities, gezegden en het ambacht van molenaars zijn ons levend cultureel erfgoed en vertellen daarmee iets over de Nederlandse identiteit en onze verhouding tot de wereld. Molen en molenaars belichamen het karakter van ons land: altijd in beweging en zoekend naar nieuwe koersen in het leven.

Verhalen van de wind besteedt aandacht aan persoonlijke verhalen en brengt de mondelinge tradities en nieuwe inzichten van molenaars tot leven. In deze interdisciplinaire performance gaan spoken word, live muziek en bewegend beeld met elkaar in dialoog. Daarnaast zijn er kinderworkshops waar we storytelling en maakopdrachten combineren. De evenementen vinden plaats op locatie in drie molens.

Verhalen van de wind prikkelt je zintuigen en nodigt je uit om op een frisse en avontuurlijke manier in de molenaarscultuur te duiken. Kom nieuwe betekenissen ontdekken. Wat herken jij in de verhalen?

11 mei: molen Zandhaas, Santpoort-Noord

12 mei: molen De Adriaan, Haarlem Centrum

19 mei: molen Schoterveen, Haarlem-Noord

Kijk voor meer informatie en het programma op www.molens.nl/verhalenvandewind

Fotografi e: Ursula van de Bunte. Ontwerp: Camilla Oostewechel

MUSEUM VAN DE GEEST - HET DOLHUYS | CAPRERA | THEATER DE LIEFDE FRANS HALS MUSEUM | DE SCHUUR | ABC ARCHITECTUURCENTRUM

TEYLERS MUSEUM | VERWEY MUSEUM HAARLEM | PATRONAAT

MAART - APRIL 2024

Jong Talent

SIMONE PIEBES

De Haarlemse fotografe Simone Piebes heeft ondanks haar jonge leeftijd (16!) al veel succes met haar straatfotografie en portretten. Zo deed ze mee aan exposities van het HIT, Haarlem Overdrijft en Kunstlijn Haarlem. Ook stond ze met haar foto op een poster van Stichting Stook door heel de stad. Hoog tijd om met haar te praten dus!

Wanneer ben je met fotograferen begonnen? “Toen ik zeven was, ging ik op vakantie met mijn moeder naar Parijs. Ze was toen ernstig ziek en haar laatste wens was om met mij daarnaartoe te gaan. Ik heb toen een kleine roze camera van haar gekregen. Sindsdien ben ik eigenlijk niet meer gestopt met fotograferen.”

Heb je ook weleens workshops of lessen gevolgd? “Ja, verschillende. Een van de leukste was die van Jaap Kroon, een bekende Haarlemse fotograaf. Hij heeft mij veel geleerd over portretten en straatfotografie. En ook over belichting en het verschil tussen analoge en digitale camera’s. Zelf maak ik vooral foto’s met mijn digitale camera. Dat is makkelijker en vooral goedkoper…”

Wat voor soort foto’s maak je? “Ik ben nu echt aan het experimenteren met portretten. Zo heb ik tijdens de afgelopen Kunstlijn met het jongerenprogramma ARTCORE portretten van een vriendin van mij geëxposeerd. Het waren foto’s van haar in het water, met als titel Lady of the Lake. Het thema van ARTCORE was namelijk l’eau, het water. Het zijn heel serene foto’s geworden.”

Heb je veel reacties gekregen op die foto’s “Jazeker, veel tijdens het evenement zelf en ook via mijn Instagram-account, waar de foto’s ook op te zien zijn. Veel mensen vonden het mooi en vroegen mij wat het idee achter de foto’s was. In het begin vond ik het wel lastig om dat te vertellen, maar na een tijdje ging dat steeds beter.”

En wat was het achterliggende idee van die foto’s? “Het idee was om een sprookjesachtig en rustig gevoel te creëren. En dat kwam gelukkig wel over bij de mensen die ernaar keken.”

Hoe bereid je zo’n fotoshoot voor? “Van tevoren denk ik na over welk thema het moet worden en welke plek ik in beeld wil brengen. En natuurlijk hoe ik de persoon in beeld wil krijgen. Ik heb een boekje waarin ik allerlei ideeën opschrijf. Vaak gaan mijn foto’s over mentale gezondheid, eenzaamheid en een bepaalde identiteit van iemand. Ik vind het dan ook belangrijk dat de geportretteerde zich op zijn gemak voelt en zichzelf kan zijn.”

Heb je nog grote voorbeelden op het gebied van fotografie?

Meijer vind ik ook prachtig. Zij was een Amerikaanse fotografe die onder andere zelfportretten maakte in een weerspiegeling van auto’s en etalages. Maar ze deed ook veel straatfotografie.”

Voor je jonge leeftijd heb je al veel succes. Wat zijn je plannen?

“Ik zit nu nog in 4 havo en na de middelbare school wil ik eerst een tussenjaar nemen. Daarna wil ik toelatingsexamen doen voor de Kunstacademie in Den Haag, die een uitgebreid programma op het gebied van fotografie heeft. Nu wil ik dus vooral met mijn fotografie experimenteren met alles wat ik leuk vind!”

Benieuwd geworden naar Simone?

Check haar Instagram:

www.instagram.com/simone.photography-----(zes liggende streepjes achter elkaar) Tekst: Joost Dobbe.

“De straatfotografie van Ed van der Elsken vind ik cool. En het werk van Vivian

SINNEVELT –WEDEROPBOUW MET TOEKOMST

Groot Heiligland 47 di.-za. 12-17 u; zo. 13-17 u., maandags gesloten

Het ABC Architectuurcentrum organiseert al meer dan dertig jaar zogenoemde Wijk te Kijk-tentoonstellingen. Op deze exposities worden verleden, heden en toekomst van een wijk in Haarlem of in de regio onder de loep genomen. Dit jaar is gekozen voor de wijk Sinnevelt in Haarlem-Noord. De wijk is een toonbeeld van de wederopbouw, niet alleen door de vele woningen die er werden gebouwd, maar vooral ook door de stedenbouwkundige opzet met rustige, rondlopende woonstraten, groene pleinen en veel speelgelegenheid.

Sinnevelt is met zo’n 1.300 woningen niet een grote wijk. Als je een willekeurige Haarlemmer vraagt of hij of zij de wijk Sinnevelt kent, zul je vaak een ontkennend antwoord krijgen. Maar veel Haarlemmers kennen natuurlijk wel de Bison Bowling, het oude voetbalstadion van HFC Haarlem, het zwembad De Planeet of een van de vele scholen in Sinnevelt (Marnix, Schoter, Daaf Geluk). Ook twee grote verzorgingshuizen, Nieuw Delftweide en Schoterhof, zijn buiten de wijk wel bekend. Al deze grote, stedelijke voorzieningen liggen in de wijk Sinnevelt.

De gemeente Haarlem heeft met het opstellen van de ontwikkelvisie voor de Orionzone aangegeven hoe deze wijk zich in de toekomst kan ontwikkelen. In de expositie worden niet alleen de toekomstplannen van de gemeente getoond, maar ook de ideeën en wensen van belanghebbenden en bewoners. Na zeventig jaar staan belangrijke nieuwe ontwikkelingen op stapel voor Sinnevelt: een wederopbouwwijk met toekomst.

Sinnevelt – Wederopbouw met toekomst is in het ABC te zien van 24 maart tot en met begin september. Bij de tentoonstelling verschijnt een publicatie en wordt een uitgebreid bijprogramma georganiseerd bestaande uit lezingen en excursies.

Kijk voor meer informatie op www.architectuurhaarlem.nl

D(R)AAD

In 2024 staan er veel mooie tentoonstellingen in de planning, zo opent op 27 januari 2024 de tentoonstelling D(R)AAD, die de kracht van borduren belicht als een vorm van verzet en genezing van trauma’s. D(R)AAD verbindt verleden en heden door historische borduurwerken te combineren met hedendaagse kunstwerken.

De historische ‘bevrijdingsrok’, die te zien is in de tentoonstelling Allemaal Haarlemmers, vormt de aanleiding voor D(R)AAD. Borduren heeft door de eeuwen heen diverse toepassingen gehad, zoals reparatie, decoratie en statusuitdrukking. Naast deze bekende functies kan borduren ook een vorm van protest zijn en dienen als stem onder moeilijke omstandigheden. Het helpt bij het verwerken van trauma’s en biedt troost tijdens conflicten, ziekte en gevangenschap. De eeuwenoude meditatieve traditie van borduren dient, met zijn duurzame techniek, als inspiratie voor de hedendaagse makers die te zien zijn in deze tentoonstelling en contrasteert sterk met ons snelle en steeds veranderende tijdperk.

D(R)AAD is de eerste kleine tentoonstelling in de reeks Laat los en koester, die onderzoekt hoe hedendaagse kunst kan bijdragen aan een nieuwe beleving van cultureel erfgoed. De reeks werpt met hedendaagse vraagstukken en actuele thema’s een reflectieve blik op objecten, verhalen en thema’s uit de permanente tentoonstelling Allemaal Haarlemmers. Hiermee biedt het een alternatieve en ruimere kijk buiten de grenzen van Haarlem en haar directe omgeving. D(R)AAD biedt een unieke inkijk in de geschiedenis en de hedendaagse praktijk van borduren als protest en genezing. Werken van onder anderen Lilly Lulay, Klaas Rommelaere en Patricia Kaersenhout zijn te bewonderen tot en met 21 april.

VROUWELIJKE TURKSE PIONIERS

Verwey Museum Haarlem is een stadsmuseum voor alle Haarlemmers en inwoners uit de directe regio, groot en klein, jong en oud, hier geboren of die hier zijn komen wonen. Bij voorkeur maakt het museum de tentoonstellingen samen met hen. Een mooi voorbeeld van een hechte samenwerking met bewoners in Haarlem is de tentoonstelling Vrouwelijke Turkse Pioniers, waarin een podium is gegeven aan de eerste, tweede en derde generatie Turkse vrouwen in Haarlem en zij die teruggingen. Het zijn verhalen van krachtige vrouwelijke pioniers die hier een nieuw bestaan moesten opbouwen, die leerden omgaan met een dubbele cultuur met alle voor- en nadelen. Inmiddels wonen er vier generaties in Haarlem, die elk in hun eigen tijd pionier waren én zijn. Voor deze tentoonstelling is ook samengewerkt met leerlingen van de Sakarya University in Turkije en leerlingen van het Haarlem College en Schalkwijk. De Turkse leerlingen hebben de naar Turkije teruggekeerde vrouwen geïnterviewd en de Haarlemse leerlingen zijn het gesprek aangegaan met hun eigen tijdsgenoten. De resultaten zijn in de tentoonstelling te zien en zijn mogelijk gemaakt met financiële steun van Erasmus+. Te zien tot en met 7 april

www.theaterdeliefde.nl

BRITTA MARIA: DE OMWEG & EN ROUTE

Britta Maria en haar band spelen voor de pauze De Omweg, hun eigen Nederlandstalige chansons met teksten van onder anderen Ivo de Wijs, Jan Boerstoel, Flip Noorman, Jan-Simon Minkema en Britta Maria zelf. Na de pauze spelen ze En Route, ontroerende en opzwepende Franse chansons van Brel, Aznavour, Barbara, Gainsbourg, Zaz en Pravi. Uit De Omweg: ”Ons pad was vaak kronkelig, soms namen we een verkeerde afslag, maar altijd waren we op weg en dat zullen we blijven doen.”

Wanneer: Zondag 24 maart, 15.30 uur

EN DAN NU ANNE NEUTEBOOM

Anne Neuteboom maakt onaangepast cabaret, ontwapenend en brutaal. Je wilt het en je weet het. Ze werkt aan nieuw materiaal. Ze wil iets spannends. Iets anders. Misschien... iets gevaarlijks? Iets waarvan je brein uit elkaar klapt. Een avond Anne Neut voert je langs bizarre gedachtenkronkels en geestige woede. Ze worstelt zich, nog altijd gefrustreerd, en op onvoorspelbare wijze het leven door. Ga mee op zoek. Deze keer is ze niet bang om te schieten. De frisse en brutale cabaretier maakte al drie succesvolle programma’s, werd genomineerd voor Neerlands Hoop en ontving lovende recensies.

BACH EN KRACHT: MATTHEUS PASSIE

De Nederlandse componist Egon Kracht schreef zijn Mattheus Passion 20 jaar geleden als een moderne interpretatie van de muziek van Bach. Kracht brengt de Mattheus terug tot de essentie en dat levert een korte, krachtige en vooral levendige interpretatie op. Met een ensemble van zeven musici nadert Kracht Bach tot op het bot. Hij openbaart de kern en laat horen waar het om gaat, waarom deze muziek zo bijzonder is en de ziel altijd diep raakt. Met respect komen alle thema’s uit het meesterwerk aan de orde. Het is een mooi afgerond werk, dat naast Bach overeind blijft omdat het Bach recht doet.

Wanneer: Donderdag 21 maart, 20.30 uur

Wanneer: Zaterdag 20 april, 20.30 uur

BO BROCKEN SPEELT ROBERT JOHNSON

Over geen enkele muzikant doen zoveel verhalen de ronde als over bluesmuzikant Robert Johnson. Dat hij zijn ziel aan de duivel zou hebben verkocht is de bekendste, maar er zijn er nog zoveel meer. Waarom spreekt de man die slechts 29 nummers opnam een kleine eeuw na zijn dood nog altijd zo tot de verbeelding? In Wie is Robert Johnson, niet? onderzoeken Delta bluesgitarist ‘Big Bo’ Brocken en verteller Marc Stakenburg alle fabels, fantasieën en feiten rond Johnson. Bo brengt de muziek van de legende op authentieke wijze tot leven. Feiten en fictie lopen door elkaar; wat blijft is de verbeelding.

Wanneer: Zondag 14 april, 15.30 uur

PASEN VOOR BEGINNERS MET TRIO VIERSTEMMIG

Wat kun je na het Paasontbijt doen met het hele gezin of met vrienden? Juist; naar de muzikale theatershow Pasen voor Beginners. Een vrolijke show met Trio Vierstemmig om voor eens en voor altijd te weten te komen wat Pasen nou precies inhoudt.

Bijna iedereen viert Pasen. Het is na kerst het belangrijkste feest op de kalender. Toch weet, blijkt uit onderzoek, 45% van de Nederlanders helemaal niet wat we vieren. Eieren, hazen, brunches, kruizen; het loopt allemaal hopeloos door elkaar. Maar daar komt binnenkort gelukkig verandering in.

In de theatrale, muzikale cursus Pasen voor Beginners legt Trio Vierstemmig het in anderhalf uur allemaal haarfijn uit. Aan de hand van een bonte verzameling ‘guilty pleasures’, wordt duidelijk hoe het precies zit met dat Paasfeest. Wie waren de hoofdrolspelers? Waar komen die eieren vandaan. En wie is toch die haas?

Trio Vierstemmig, bekend van vele festivals in de stad, bestaat uit Evelien Hofhuis, Jos Ahlers, Michel Corten en Hans Goes.

Wanneer: 30 maart tot en met 1 april om 14.30 uur

Waar: theater van Hello I’m Local in de Spaarnwouderstraat 74

Voor informatie en tickets: kun je terecht op www.triovierstemmig.nl

KUNSTROUTE OVER DE BRUG EN TERUG IS TERUG

Kunstenaars en ambachtslieden uit de twee wijken Bakenes en Burgwal in het centrum van Haarlem, gooien op 6 en 7 april hun open om hun recentste werk aan het publiek te tonen. De kunstroute Over De Brug En Terug, een initiatief van lokale kunstenaars en buurtbewoners, is opgezet om de zintuigen te prikkelen en de geest te verheffen.

Of je nu een doorgewinterde kunstkenner bent of gewoon op zoek bent naar een avontuurlijke uitje, Over De Brug En Terug biedt voor elk wat wils. De route slingert door pittoreske straatjes van de twee oudste wijken, langs de mooiste grachten en over de beroemdste brug die Haarlem rijk is, waarbij je wordt meegevoerd op een reis vol artistieke ontdekkingen. En die route kun je zelf bepalen.

Gravenstenenbrug als verbindende factor

Naast de vele kunstenaars die in de Burgwal en Bakenes actief zijn, doen ook vakwerk-collega’s mee; meubelmakers en -stoffeerders, fotografen en musici. De officiële opening, door buurtbewoner Erik van Muiswinkel, vindt plaats op zaterdagochtend 6 april om 11.00 uur op de Gravestenenbrug, de verbindende factor van Over De Brug en Terug.

Daarna zijn alle locaties, herkenbaar aan de roze vlag, open van 12.00 tot 17.00 uur.

Voor meer informatie: inclusief een gedetailleerde kaart van de kunstroute, kun je terecht op website www.overdebrugenterug.nl

THEATERGROEP LEF! SPEELT GOEDFOUT

De musical die je niet mag missen! In de intrigerende wereld van het gevangeniswezen worden de grenzen van de moraliteit verlegt! Deze musical neemt je mee naar een gevangenis waar de bewakers met harde hand regeren, waar recht en onrecht met elkaar strijden, en waar de gevangenen het na een tragische gebeurtenis niet langer pikken en een opstand ontketenen. Ervaar de krachtige emoties en de vragen die GoedFout oproept: Ben jij werkelijk onschuldig of goed fout?

Theatergroep Lef! (www.theatergroep-lef.nl) uit Haarlem is een gepassioneerde groep van 14 mensen die al ruim 20 jaar met veel enthousiasme ieder jaar een musical op de planken brengt en die elke donderdag avond onder leiding van regisseuse Mylène Evers en muzikaal leider Tessa Jimmink repeteert in d’ Oude Waterwolf in Vijfhuizen.

En ze zijn op zoek naar nieuwe leden! Hou je van zingen, dansen en spelen, en ben je op zoek naar een gezellige, enthousiaste groep mensen bij wie je elke donderdagavond je creativiteit kwijt kunt, dan ben je bij Lef! aan het goede adres! Stuur een mailtje naar leffertje@gmail.com en dan nemen wij zo snel mogelijk contact met je op!

Koop nu je tickets voor GoedFout en bereid je voor op een avond/middag vol drama, spanning en reflectie. Wees er snel bij!

Wanneer: Zaterdag 20 april 19.30 uur & zondag 21 april 14.00 en 19.30 uur

Waar: theater de Luifel, Herenweg 96 in Heemstede.

Kaartverkoop: www.theatergroep-lef.nl/kaartverkoop/

Drukwerk gaat anno 2024 nog steeds als de brandweer!

V.l.n.r. Bram Slinger-Koch (toetsen), Bas Kors (gitaar), Harry Slinger (zang en rood petje), Marcel Lee (drums) en Erik Bes (bas).

ONGEKEND SUCCESVOLLE COMEBACK VAN NEDERPOPBAND DRUKWERK

‘De wereld lijkt wel helemaal gek geworden!’

“Huh, Drukwerk? Bestaan die nog?” Twee jaar geleden was dit een heel logische vraag, maar inmiddels kan niemand nog om de Amsterdammers heen. De band rond zanger Harry Slinger maakt met zo’n 100 uitverkochte optredens per jaar (waaronder een in Patronaat op 5 april) een enorme revival mee. In HRLM een persoonlijk relaas van drummer Marcel Lee…

“In januari 1982 stond Drukwerk op nummer 1 in de hitlijsten met Je Loog Tegen Mij, ik was 21 jaar jong. Toen kon ik onmogelijk vermoeden dat die inmiddels legendarische band een enorme rol in mijn leven zou gaan spelen. Ik had vanaf mijn middelbareschooltijd in verschillende bandjes gedrumd, pop, rock, blues, punk, new wave, reggae/ska, ik had van alles een beetje mogen proeven, zonder al te veel succes. In het jaar van Je Loog Tegen Mij zat ik in de band The Inbetweens, samen met onder anderen toetsenist en vriend voor het leven Edwin Gitsels. Groot was ons aller verbazing toen Edwin zo’n drie jaar later vertelde dat hij had gereageerd op de speurders-advertentie ‘Bekende Nederlandse band zoekt toetsenist’ in De Telegraaf en was aangenomen. Ik was verrast, maar ook vooral trots dat mijn maatje in een band ging spelen die in één adem werd genoemd met Nederpop-giganten als Doe Maar, Het Goede Doel en Toontje Lager. En toen diezelfde Edwin mij in de lente van 1986 vroeg om drummer van Drukwerk te worden, sprong ik helemaal een gat in de lucht, wat een ongelooflijke eer! Ik landde ook gelijk weer met beide beentjes op de grond, want er moesten binnen anderhalve week nog wel even 30 liedjes worden ingestudeerd voor de live-set. Natuurlijk had ik dat ervoor over, want van het ene moment op het andere was ik professioneel muzikant!

VUURDOOP

Mijn eerste concert met Drukwerk was trouwens vlakbij Haarlem, in Cruquius voor het personeel en bewoners van epilepsiecentrum SEIN, met ‘slechts’ 150 bezoekers een ‘bescheiden’ show voor de band. Mijn tweede optreden was echter van een heel ander kaliber: in een kolkende feesttent in Zevenhuizen voor 2.000 uitzinnige fans! Ik was nog nooit zo zenuwachtig, maar het was wel gelijk een goede vuurdoop. Ik vond het geweldig! De avonturen die ik in de vijf loei-drukke jaren daarna meemaakte zijn onvergetelijk en te veel om op te noemen. Vele daarvan zullen ongetwijfeld te lezen zijn in de biografie van Harry Slinger, Je Loog Tegen Mij, die op 15 april verschijnt, geschreven door, jawel, voormalig toetsenist Edwin Gitsels.

HERSTART

In 1990 vonden we het welletjes, om allerlei redenen – ook die zijn te lezen in de biografie –en na een redelijk succesvolle afscheidstournee ging Drukwerk eind van dat jaar officieel uit elkaar. Vele mooie herinneringen rijker deed ik het Drukwerk-boek dicht, voorgoed… dácht ik. Want september 2020 hing totaal onverwacht Harry Slinger aan de lijn: ‘of ik druk was en binnenkort misschien wat te doen had…’ Drukwerk bleek in 2011 een herstart te hebben gemaakt met onder anderen Harry’s zoon Bram op toetsen en een nieuwe

Vooral de jeugd zingt alle liedjes met volle borst mee

drummer, George Menkveld. Die laatste had onlangs een baan gekregen als griffier bij de Amsterdamse rechtbank en had – zo vertelde Harry – geen tijd meer voor de band. Of ik zin had om de leeggekomen plek op te vullen. Net als die eerste keer in 1986, hoefde ik er geen seconde over na te denken, want spelen op een podium voor publiek blijft toch het leukste dat er is.

CORONA

Nu zaten we rond die tijd wel midden in de corona-tijd, dus ik dacht dat het met het aantal optredens en de populariteit van de band wel mee zou vallen. In het begin was dat ook zo; de sporadische optredens in amper gevulde zalen met op anderhalve meter zittend publiek deden nogal troosteloos aan. Echter, toen midden 2021 alles weer van het lockdown-slot ging, gebeurde er iets merkwaardigs.

De populariteit van Drukwerk maakte een enorme spurt; halfgevulde zalen werden in een mum van tijd uitverkochte zalen. En er

lijkt geen eind aan te komen, want hadden we verleden jaar rond de 50 optredens, in 2024 gaan we zeker de 100 aantikken en zijn merchandise-spullen als rode petjes, Drukwerksjaaltjes en T-shirts niet aan te slepen.

ONGELOOF

“De wereld lijkt wel helemaal gek geworden!” zei Harry onlangs vol ongeloof tegen me. “De hysterie en het enthousiasme rond de band lijkt nu zelfs groter dan in de jaren tachtig; ik had nooit verwacht dat ik dit op mijn 74ste nog zou meemaken!” Ik kan Harry’s woorden alleen maar beamen, want ik heb hetzelfde gevoel: deze Drukwerk-bonus voelt als een sprookje, dat hopelijk nog lang mag duren. Opvallend is dat de volgepakte zalen niet alleen gevuld zijn met oude fans die ons nog kennen uit de jaren tachtig, maar vooral ook heel jeugdig publiek, dat alle liedjes uit volle borst meezingt. Jongeren komen duidelijk sneller in aanraking met ‘oude muziek’ dan vroeger, want toen had je nog geen Spotify, YouTube, Instagram en TikTok. Ik ben

benieuwd hoe de verhouding jong en oud in Patronaat zal zijn als we daar op 5 april voor een volle zaal staan. Ik heb er in ieder geval heel veel zin in.” ✶

Vanaf 15 april te koop

Je Loog Tegen Mij – Harry Slinger: De Biografie

Het levensverhaal van Harry Slinger vol hoge ups, diepe downs, humor en drama. Geschreven door Edwin Gitsels, Dit Is Je Leven, € 24,95.

Fotografie: Ron Koffeman, Anneke Beumer, Nico Boersma, Kelly Vermeer en Eigenwijze.

Ontdek je Boekendubbelganger in het Museum van de Geest.

Een papieren vriend

De Boekendubbelganger is een fictief personage uit een boek dat op je lijkt, doordat je in eenzelfde situatie zit, dezelfde dromen hebt of voor dezelfde uitdagingen staat.

Kies jouw eigen pad met onze diverse Routes: Jeugd (8 t/m 12 jaar), Jongeren (13 t/m 17 jaar) en Volwassen (18 t/m jong van Geest).

Ontdek het kunstwerk tussen je oren in hét museum over mentale gezondheid!

*Op woensdagmiddagen mogen kinderen gratis een (bonus)moeder, vader, opa, oma of andere verzorger meenemen naar het museum!

Zie voor openingstijden, activiteiten en de actievoorwaarden: museumvandegeest.nl/agenda/woensdagmiddag neem jewoensdagopgratis ouders mee naar het museum!*

Mylou Frencken

Deze column wordt afgewisseld door Mylou Frencken (artistiek leider Theater De Liefde) en Marelie van Rongen (directeur De Schuur).

MAGIE

Op de plek where the magic happens, het theater, draait alles om afspraken. Dat klinkt allerminst magisch, sprookjesachtig en romantisch, maar toch is het zo. Zonder duidelijke afspraken gebeurt er helemaal niets. Geen licht, geen geluid: geen wonder.

Het begint al ver van tevoren. Er moet een datum worden vastgelegd, zowel theater als bespeler zetten die datum duidelijk in hun agenda. Dat dit in de meeste gevallen goed gaat is op zich al een mirakel. Ik ken een verhaal over een zanger die een jaar te vroeg voor de deur van een theater stond. Met band en al. Je kunt zeggen: ‘da’s beter dan een dag te laat.’ Klopt, maar daar hadden zanger en band op dat moment niets aan.

Er moet publiciteit gemaakt worden, liefst op tijd, zodat het beoogde publiek ruimschoots gelegenheid heeft het aanbod op zich in te laten werken, er zin in te krijgen, kaartjes te bestellen, zich te verheugen.

In weer een ander stadium stemmen artiest en theatertechnicus af hoe laat de één voor de deur staat en de ander ’m opendoet.

Dan is daar de grote dag. De dag waarop uitvoerend kunstenaar, techniek, podium en publiek het magisch theaterkwartet vormen.

Vergeet ik bijna de rol van de vrijwilligers, de onmisbare gastvrouwen en -heren van de avond. Zonder wie je maar moet zien hoe je als zenuwachtige artiest aan je kopje koffie komt.

Zonder wie je als koud en rillerig publiek nog heel lang voor een dichte deur kan blijven staan wachten tot je naar binnen mag.

Het lijkt allemaal zo gewoon, maar zonder keiharde afspraken wordt het niets. Het hele radarwerk moet in elkaar scharnieren: is de eerste pot koffie gevuld, dan kan het publiek naar binnen. Zou je denken. Maar eerst moet de artiest klaar zijn met de soundcheck, en de techniek zeker weten dat de artiest zich heeft teruggetrokken in de kleedkamer. Dan pas gaat er een seintje van techniek naar portier en zwaaien de deuren open.

Daar is de mevrouw die er bijna elke voorstelling is, daar lopen onwennige ‘eerste klanten’ te zoeken naar toilet en garderobe. Het publiek dat de weg weet, de codes kent, een enkele laatkomer, allemaal vinden ze een plekje op het rode pluche. Het is nu wachten op dat ene moment. Dat wonder van timing. Iedere keer houd ik achter in de zaal mijn adem in. En 99 van de 100 keer loopt het gesmeerd. De technicus, die zojuist de artiest ‘aanvang’ heeft gegeven, loopt met snelle pas naar zijn of haar plaats achter de licht- en geluidstafel, het zaallicht gaat uit, een vrijwilliger schuift nog snel een gordijn dicht, het licht op het podium gaat aan, de artiest komt op. Een wonder is geschied en de voorstelling moet nog beginnen. Dat is theater.

VR - FILMSPECIAL

In de Schuur kies je zelf welk wonderlijk VR-programma jij beleeft. Ga op een interactief avontuur door het regenwoud of op zoektocht naar een uitgestorven vogel. Of ga je liever in onze filmzaal zitten terwijl Sir David Attenborough je meeneemt naar de oorsprong van al het leven? Het nieuwe seizoen van VR in de Schuur start op 15 maart met het eerste programma Naturally Immersive. In de komende maanden volgen nog twee programma’s.

Vanaf: 15 maart | Meer info: Schuur.nl/vr

DANSDAGEN HAARLEM

HAARLEM ALS DANSSTAD

Dansdagen Haarlem viert de dans met een festival op 12, 13 en 14 april op twee locaties: Stadsschouwburg Haarlem en de Schuur. Dansmakers, choreografen en dansers zetten drie dagen lang Haarlem als dansstad op de kaart met een programma vol opwindende voor stellingen en creatieve uitwisselingen. Samen met amateurs en liefhebbers van dans uit de Haarlemse gemeenschap, vormen zij een dynamische mix van talent en passie.

Wanneer: Vrijdag 12 - zondag 14 april

Meer info: Schuur.nl/dansdagen-haarlem

MEIVAKANTIE

Deze meivakantie ga je naar de leukste voor stellingen en films in de Schuur. Ze hebben een programma vol theater, leuke films, een heuse disco en nog veel meer activiteiten voor kinderen van jong en oud. Ook kun je de hele vakantie lang lekker knutselen, speuren en spelletjes spelen bij het Schuurlab. Bekijk het gehele programma en laat de meivakantie maar beginnen!

Wanneer: Zaterdag 27 april – zondag 5 mei | Meer info: Schuur.nl/meivakantie

THE LAST POET TONEELSCHUUR PRODUCTIES

Voor The Last Poet laat regisseur Nita Kersten zich inspireren door The Last Poets, een collectief van dichters uit de tijd van de civil rights movement in de VS en het boek De laatste dichters dat Christine Otten over hen schreef. Bezoek de try-outs voor slechts €12,50!

Wanneer: Zaterdag 23 maart, dinsdag 26 maart – zaterdag 30 maart

Meer info: Schuur.nl/producties/the-last-poet

WOMEN ON FILM FILMS VAN VROUWELIJKE REGISSEURS

Vanaf vrijdag 8 maart stellen wij de vrouwelijke filmmaker centraal. Vijf opkomende talentvolle Nederlandse filmmakers hebben voor de gelegenheid hun favoriete film geselecteerd en voorzien van een persoonlijke inleiding, waarin ze vertellen hoe hun keuzefilm en -regisseur hun werk als maker beïnvloed hebben. Meer info: Schuur.nl/women-on-film

Veertig jaar

Zo’n 14 jaar geleden werd ik 40. Op de helft, zegt de uitnodiging die nog steeds in de gang hangt, naast een trouwfoto, de geboortekaartjes van de dochters én de posters van de films van manlief.

Ik kan me niet herinneren of ik heftige gevoelens had bij deze mijlpaal, maar wel dat het een leuk feest was. Of ik met 40 inderdaad op de helft ben, is nog maar de vraag. Dat ik inmiddels de 40 ver voorbij ben, is een feit. Ik kan al terugkijken op 5 decennia, en ouder worden blijkt best fijn te kunnen zijn. Tenminste als je het geluk hebt om veilig en in goede gezondheid het leven te kunnen leven.

Ook Patronaat wordt steeds een beetje ouder, dit jaar tikken we de 40 jaar aan. Vier decennia van livemuziek & dance, 4 decennia van passievolle muziekliefhebbers die Patronaat gemaakt hebben tot wat het nu is.

Voor Patronaat een moment om te vieren, terug te kijken en vooruit te kijken! Er heerst een heerlijke buzz in het pand rondom 40 jaar Patronaat. Mooi artwork in en om het pand, lekker ‘shinen’ op de socials en een bijzonder verjaardagsfeestje tijdens Gluren bij de Buren met livemuziek op ongebruikelijke plekken, taart, bubbels en rondleidingen. Het team reünie dat de mooiste herinneringen ophaalt en het team personeelsfeestje 40 jaar dat borrelt van de ideeën! En dan ook nog de tentoonstelling 40 jaar Patronaat bij het Noord-Hollands Archief deze zomer. Een mooie aanleiding om alle spullen, verhalen en het beeldmateriaal een mooi plekje te geven.

Voor mij een goede reden om me weer eens goed te verdiepen in waar we ook al weer vandaan komen, op welke schouders we staan én waar nu zijn en

naar toe willen. Wat me daar vooral in opvalt is hoe Patronaat echt vanuit de passie voor muziek ontstaan is en hoe dat nu nog steeds voelbaar is. Patronaat is in al die jaren steeds weer in staat geweest om mee te bewegen met de tijdsgeest zonder daarmee de eigen koers te verliezen én op vele vlakken zelfs een voortrekkersrol te vervullen. Daar mogen al die mooie mensen die Patronaat opgericht hebben, bij Patronaat werkten en werken echt heel erg trots op zijn.

De magie van livemuziek is nog lang niet uitgewerkt, de dansvloeren kunnen echt nog jaren vies gemaakt worden en de bars gaan ook nog wel even mee. Ik ben ervan overtuigd dat vele muziekliefhebbers achter de schermen, voor de schermen, in het publiek en op het podium ook de komende 40 jaar en ver daarna, Patronaat nog weten te vinden.

k heb zo’n donkerbruin vermoeden dat Patronaat nog lang niet ‘op de helft’ is, daar waar dat voor mijzelf wel degelijk aan de hand is. Er komt een moment in de komende 40 jaar dat ik het stokje over moet geven en ik betwijfel of ik op mijn 94ste nog op een barkruk een concert kan bijwonen. Dansen tot diep in de nacht is eerlijk gezegd nu al een uitdaging. Maar tot die tijd ga ik tot in mijn tenen genieten van dit team, deze plek en heel veel livemuziek. Ik kan jullie van harte aanraden datzelfde te doen, ik mag dan geen 40 meer zijn: bij Patronaat voel ik me jong!

DE GROTE ILLUSIE

200 JAAR VIRTUAL REALITIES

In de tentoonstelling De Grote Illusie - 200 jaar Virtual Realities neemt Teylers Museum je mee terug naar de negentiende eeuw, naar de roots van virtual reality, augmented reality en fakes. De tentoonstellingszaal van het oudste museum van Nederland is veranderd in een spiegelpaleis waar iedereen zich kan onderdompelen in negentiende-eeuwse en hedendaagse illusies.

Van spiegels en toverlantaarns naar het digitale vernuft van kunstmatige intelligentie: De Grote Illusie laat zien dat de fascinatie voor illusies van toen niet zoveel verschilt met die van nu. Neem tot en met 1 september een kijkje in Teylers’ topstuk Het Kaiserpanorama, stap in een caleidoscopische ruimte, kijk door een VR-bril of laat je verrassen door beelden die met kunstmatige intelligentie (AI) gemaakt zijn – of toch niet? Hooggeëerd publiek, komt dat zien!

MASSASPEKTAKEL

Een pratend hoofd op een tafel, een geest die opduikt op het toneel, stereokijkers die je de Egyptische piramides laten zien in drie dimensies: in de negentiende eeuw groeien optische illusies uit tot massaspektakel. Het publiek smult ervan! Mensen vergapen zich aan de grootse en verbijsterende beeldeffecten, vaak gecreëerd met de nieuwste technieken en ontwikkelingen in de wetenschap. Via spectaculaire theateracts en spannende kermisshows raakt het publiek zwaar onder de indruk van deze nieuwe, revolutionaire vorm van entertainment. Werelden die normaal onbereikbaar zijn en dingen die niet kúnnen, maar die je toch echt ziet: deze virtual realities zijn fascinerend. Net zoals wij nu vol verbazing kijken naar een foto van de paus in een hippe designer-jas of naar rapper Tupac, die na zijn dood opeens tussen andere artiesten op het podium verscheen. Het kán niet, maar het lijkt echter dan echt. Ook zorgen over de geloofwaardigheid van de gecreëerde werkelijkheden kwamen in de negentiende eeuw al op. Vanuit vergelijkingen met het heden stelt de interactieve familietentoonstelling De Grote Illusie opnieuw de actuele vraag: is zien geloven?

SAMENWERKINGEN

De Grote Illusie is de eerste tentoonstelling in Nederland op het grensvlak van wetenschap, techniek, theater en massa-entertainment. Vanuit een fascinatie voor de werking van het oog, bevindt zich in de wetenschappelijke collectie van Teylers veel materiaal dat optische illusies bevat, zoals toverlantaarns, fenakistiscoopschijven en stereofoto’s en -kijkers. Bruiklenen komen onder meer van het Rijksmuseum, Eye Filmmuseum, de Cinématèque Française en diverse privéverzamelaars en -musea. In de publieksactiviteiten werkt Teylers Museum samen met het Rathenau Instituut en Schuur Haarlem. In de Schuur kun je vanaf 14 maart terecht voor de cinematografisch VR-ervaring Naturally Immersive ✶

NU TE ZIEN

Wanneer: t/m 1 september | Kaarten: www.teylersmuseum.nl

Fotografie: Bastiaan van Musscher.

TONEELGROEP GENESIUS SPEELT EEN SOORT HADES

Een unieke theaterervaring op een bijzondere locatie

Een soort Hades, van de Zweedse toneelschrijver Lars Norén (vertaling van Karst Woudstra), speelt zich af in een psychiatrische instelling waar de tijd tot stilstand lijkt gekomen. Het is een scherp en menselijk portret over het leven van patiënten, hun familieleden en artsen en verzorgers. Norén noemt zijn stuk Een soort Hades; een ‘soort’, want de plek waar het zich afspeelt is geen eenduidige onderwereld. Het is een hel, maar ook een veilige haven, een niemandsland, een toevluchtsoord, een huis voor de onbehuisden en een gevangenis.

Deze voorstelling is uitermate geschikt voor het experimenteren met de ruimte waarin hij gespeeld wordt. Regisseur Charlotte Bakker zag in het Seinwezen de ultieme locatie hiervoor. Her en der vinden kleine en grote, menselijke drama’s plaats. Soms situaties die absurd, komisch of innemend zijn, maar ook verhalen die pijn doen en ontregelen, omdat je niet kunt achterhalen wat de realiteit is.

Voornaamste verhaal is dat van de jonge Marie. Zij wil dood. Haar vader, een onhandige, egocentrische vent met een drukke baan in de politiek, bezoekt haar regelmatig, maar weet zich geen raad met zijn catatonische kind. Dan herinnert ze zich of verzint ze een beschuldiging van incest. En opeens heeft ze haar vader compleet in haar macht en knijpt ze hem langzaam de keel dicht. Of het waar is wat Marie zegt? Die vraag doet in deze schaduwwereld niet ter zake.

SEINWEZEN

Het Seinwezen is industrieel erfgoed uit 1915 en deed tot 2000 dienst als Hoofdgebouw van het Seinwezen der Hollandsche IJzeren Spoorweg Maatschappij, vanaf 1936 de Nederlandse

Spoorwegen. Vanaf 2011 is het verbouwd en verduurzaamd om het te behouden. Tegenwoordig biedt het gebouw onderdak aan bijzondere bedrijven, flexwerkplekken en vergaderingen van organisaties met veelal een maatschappelijke doelstelling. Het is een prachtige plek voor vergaderingen, symposia, congressen, lezingen, recepties én toneelvoorstellingen.

LARS NORÉN

Lars Norén (1944-2021) was een Zweedse toneelschrijver, dichter en toneelregisseur. Hij schiep voor toneel, radio en televisie een veelzijdig repertoire. Hij is in Europa één van de meest gespeelde moderne auteurs van toneelliteratuur en staat in de Zweedse traditie van August Strindberg en Ingmar Bergman. In 1963 openbaarde zich bij Norén schizofrenie waarvoor hij werd behandeld in een kliniek. Het ruim drie decennia later voor televisie geschreven Ett sorts Hades uit 1996 (in Nederland voor toneel bewerkt als Een soort Hades) baseerde hij op die ervaringen. Norén stierf op 26 januari 2021 op 76-jarige leeftijd aan de gevolgen van besmetting met covid-19.

Tickets voor deze indringende en hartverscheurende voorstelling zijn nu verkrijgbaar via www. toneelgroep-genesius.com.

Wees er snel bij, want het aantal plaatsen is beperkt.

Wanneer: Zondag 14 april

Hoe laat: 15.00 uur en 20.00 uur

Waar: Seinwezen, Kinderhuissingel 1

Een informele plek voor kunst, is gevestigd in Spaarnwouderstraat 124 Openingstijden zijn 12.00 tot 17.00 uur in www.naaiatelierhaarlem.nl

NIEUW IN NAAIATELIER HAARLEM

Dit voorjaar viert Naaiatelier Haarlem haar tweejarig bestaan. Deze laagdrempelige plek is vanaf de eerste expositie, de Stripdagen Haarlem 2022, een intieme plek voor uiteenlopende kunst. Beeldende kunstenaars, fotografen, performancekunstenaars, lichtinstallaties, illustratoren, muzikanten en zelfs een koor hebben de ruimte al ingericht.

Zo ook de komende periode.

Over De Brug En Terug Kunstroute

Tijdens de kunstroute laat Naaiatelier een gezamenlijke expositie zien van het Garenkokerskollektief; zeven kunstenaars die voor het eerst samenwerken met en op hetzelfde materiaal; papier. Elk in hun eigen stijl vormen de werken tijdens deze expositie één geheel.

Wanneer: 6 en 7 april

Indi de Pindi – Rediviva: Kunstenaar Indi Kemper Ze omschrijft haar werk als ‘kunst op het lichaam’ en laat zich inspireren door haar omgeving en wat er omgaat in het menselijk lichaam. Door experimenterend te werken met verschillende materialen en mix-media wil Indi verschillende onderwerpen belichten. Een algemeen aanknooppunt in haar werk is de mentale gezondheid. Hoe ga je om met de vele prikkels om je heen, de druk van anderen of de druk vanuit jezelf? Haar theaterachtergrond is terug te zien in haar manier van werken. Een verhalenverteller door middel van verschillende vormen in de kunst.

Wanneer: 25 t/m 28 april

Gerard van ‘t Wout - Kleurrijke Verbeelding

De werken van kunstschilder Gerard zijn voornamelijk geïnspireerd door de kunstenaars van de zogenoemde Cobragroep, een avant-gardebeweging van kunstenaars uit Denemarken, België en Nederland in de vijftiger jaren van de vorige eeuw. De Haarlemse schilder verwerkt op zijn grote doeken veel verf en schildert in dikke lijnen. “Het kleurrijke van de werken van Cobra, de fantasiewereld en de ogenschijnlijke eenvoud in die werken spreekt mij enorm aan”, legt Gerard uit. “Dat zie je ook terug in mijn eigen werken, waar mijn persoonlijke interpretatie van wat ik schilder in is verwerkt.”

Wanneer: 16 t/m 19 mei

Stripdagen Haarlem 2024

Dit tweejaarlijks evenement dat plaatsvindt in Haarlem is gewijd aan het vieren van het medium van strips en grafische literatuur. Stripliefhebbers, tekenaars, schrijvers en uitgevers van over de hele wereld komen samen. Naaiatelier stelt tijdens het festival haar deuren weer open met werken van een van de vele internationale stripartiesten.

Wanneer: 31 mei t/m 2 juni

De werkers van PATRONAAT

Ooit stond op dit adres aan de Zijlsingel een katholieke jongensschool, een Patronaat. Onder de naam Patronaat ontpopte zich in 1984 op deze plek een Haarlems poppodium, dat in 2005 een heel nieuw gebouw kreeg. Nu is Patronaat een van de tien grote poppodia in het Nederlandse clubcircuit.

Zo’n 130.000 bezoekers per jaar komen naar concerten en andere muzikale activiteiten, overdag,’s avonds én ’s nachts.

Om Patronaat als groot professioneel podium te laten draaien zijn veel mensen nodig, vaste medewerkers en vrijwilligers.

Zes van hen vertellen over werk en muziek.

Tsephirah Administratie

“De meeste mensen die naar Patronaat gaan weten het niet, maar er is ook een administratieve afdeling, boven de zalen. Ik ben daar één van de medewerkers, ik boek onder meer facturen in en assisteer bij de salarisadministratie. Op kantoor werken we overdag, wat betekent dat we de collega’s die in de avond en nacht werken niet zo vaak tegenkomen. Soms worden wij op vrijwillige basis ingezet tijdens concerten, zodat we ook het andere deel van de mensen leren kennen. Ik ben bij Patronaat gekomen via TalenTBridge, onderdeel van de Haarlemse stichting Triple ThreaT, waarin jongeren worden gekoppeld aan bedrijven. Ze kijken welk bedrijf het beste bij je past. Ik geef dansles en hou veel van muziek, dus het werk bij Patronaat was voor mij precies goed. Funk en jazz hebben mijn voorkeur, ik ben naar Sungazer geweest en de Noorse band Astrosaur. Ik verheug me op een concert van het Hypnotic Brass Ensemble, een Amerikaanse koperblazersgroep van acht broers. Op kantoor krijgen we de programmering vaak als eerste te zien, fijn om alvast te weten wat er komt.“

“Meestal sta ik achter de bar, maar van daaruit zijn er meer taken. Ik vind het leuk om bij de deur te staan en de tickets te scannen of assistentie te verlenen. Dat laatste is misschien nog wel het spannendst, dan ben je soms op vier plekken tegelijk bezig. Je wordt opgeroepen per portofoon en moet als dat nodig is snel handelen. Ik werk in de nacht, zo’n twee keer per week. Mijn werktijden zijn van 22.00 à 23.00 uur tot tussen 4.00 à 6.00 uur in de ochtend. Meestal kan ik daar goed tegen, maar het breekt me ook wel eens op, vooral als ik tegelijkertijd druk ben met school. Ik hou het meest van metal, tijdens die concerten werk ik het liefst. Of ik ga er zelf heen. In oktober heb ik erg genoten van een concert van Liturgy, een Amerikaanse progressieve blackmetalband. De zangeres is een transgendervrouw, dat is best bijzonder, omdat dit genre niet bepaald bekend staat om zijn progressieve idealen. Het is unieke muziek waardoor ik in trance kan raken. Ik pluis dat soort muziek ook helemaal uit, wat dat betreft ben ik een nerd.”

Daan

Horecamedewerker nacht

Nicky Marketing & ticketing

“In 2015 kwam ik voor het eerst in Patronaat voor een concert, toen had ik nog geen idee dat ik er later zou gaan werken. Ik heb een opleiding richting de muziekindustrie, dus het was niet gek dat ik er terecht kwam, eerst achter de bar.

Ik wilde zoveel mogelijk concerten meemaken. Binnen de organisatie kon ik na een tijdje ander werk doen in marketing en ticketing. Als de programmeur een nieuw evenement heeft bevestigd, melden we het aan en zorgen dat er zoveel mogelijk tickets worden verkocht. De marketing waar ik me voornamelijk op richt is Patronaat Loud, concerten van heavy muziek in het genre rock en metal. Daar hou ik zelf ook het meeste van. We denken goed na over de doelgroep, om zoveel mogelijk geïnteresseerde mensen te kunnen bereiken. Dat gaat via onze website en de diverse social media. Het leukste is het resultaat: dat mensen gelukkig zijn en even alles kunnen vergeten als hun favoriete band het podium opkomt, of dat nou voor de eerste of de tiende keer is.”

Khady Vrijwilliger backstage

“In de corona-tijd dacht ik: stel je voor dat er geen concerten meer zouden zijn in Patronaat. Wat zou het saai zijn. Ik kom er al heel lang en wist dat er vrijwilligers werden gevraagd. Zo kan ik mijn steentje bijdragen. Het is een kleine baan, zo’n twee keer in de maand, ik doe het naast mijn werk als pedagogisch medewerker. Op een rooster kies ik wanneer ik in Patronaat moet zijn. Ik werk backstage, daar heb je vroege dienst van 12.00 tot 17.00 uur of diner-dienst van 17.00 tot 21.00 uur. Soms doe ik het alleen, meestal zijn we met z’n tweeën. Het gaat om het ontvangen van artiesten, de weg wijzen, zorgen dat de koelkast gevuld is, eten serveren, opruimen en afwassen. Artiesten kunnen me alles vragen. Het ontmoeten van artiesten vind ik erg leuk. Met de muzikanten van Meta and the Cornerstones, een reggaeband uit Dakar, Senegal, had ik meteen goed contact. Ik kom ook uit Senegal, we konden lekker Frans spreken. Ook hebben we drie Spaanse meiden van een punkband geleerd hoe ze ‘goedenavond’ konden zeggen tegen het publiek. Zij én wij waren trots dat het lukte.”

“Ik ben nu een jaar producent bij Patronaat. Een producent is de voorbereider, de regelaar die ervoor zorgt dat een concert of show goed verloopt. Dat mijn voorbereiding tot een goede uitvoering leidt is teamwork. We weten wat we moeten doen en zijn flexibel. De hoeveelheid werk verschilt natuurlijk of je een singer-songwriter op het podium hebt staan of een grote band met een super-lichtshow. De artiesten of bands die geboekt staan moeten erop kunnen rekenen dat alles op het juiste tijdstip klaar staat. Licht en geluid moeten technisch kloppen, soms moeten er lampen of andere techniek worden gehuurd. Communicatie en hospitality zijn belangrijk. Ik moet ook vluchten boeken, busjes of een taxi bestellen, zorgen dat vrachtwagens kunnen parkeren, een kleedkamer regelen als dat nodig is. Nee, mij krijg je niet snel zenuwachtig, zelfs niet als we pas een dag van tevoren contact hebben met de artiest. Ik vertrouw erop dat we snel afspraken kunnen maken. Afwijkende verzoeken zijn er niet zoveel, maar als er een dure fles champagne moet komen, dan regelen we dat ook.”

“Mijn plek is achter de bar. Ik sta daar al zo’n vijftien jaar als vrijwilliger bij Patronaat. Voorheen had ik ook nog wel garderobedienst, toen er nog geen kluisjes waren. Mijn vaste werk is in de psychiatrie. Het werken bij Patronaat is voor mij lol en ontspanning, ik hou ervan om een ‘barretje te draaien’ met vrolijke mensen. Zet mij achter de tap en ik heb het naar mijn zin. Natuurlijk koos ik Patronaat voor de muziek. Het is een leuke bijkomstigheid dat ik als vrijwillig medewerker gratis naar concerten kan. Het liefste werk ik als er een concert is van muziek die me weinig zegt. Als ik voor m’n eigen plezier ga, doe ik dat liever als ik níet werk. Mijn muzieksmaak is breed, van Fink, een Engelse singer-songwriter, tot Meshuggah, een Zweedse metalband. En daar zit heel veel tussen. Ik kom graag in Patronaat, ik heb er in de loop van de tijd vrienden gekregen. Ik kan ook rustig alleen naar een concert gaan, want ik kom altijd iemand tegen die ik ken.”

Harry Vrijwillig horecamedewerker

Teksr: Paula Zuidhof. Fotografie: Hélène Wiesenhaan. Sfeerbeeld: Pixabay.

Feest

aan het Spaarne - Burgwalbuurt - 1985

Fotografie: Noord-Holland Archief/Bert van Voorden.

The Art of Dolly

De lente is de manier waarop de natuur zegt: Tijd voor een feestje! (Robin Williams)

Dolly Bellefleur

Dolly Bellefleur is het alter ego van cabaretier en tekstdichter Ruud Douma. Als boegbeeld van de LHBT+-beweging vraagt Dolly al ruim drie decennia op haar geheel eigen wijze aandacht voor mensenrechten in het algemeen en de acceptatie van LHBT+ in het bijzonder. Voor haar tomeloze inzet voor de emancipatiestrijd van LHBT+ mocht ze in 2014 uit handen van Eberhard van der Laan de Andreaspenning van de stad Amsterdam ontvangen. In 2020 werd door COC Nederland de Bob Angelo Penning aan Dolly uitgereikt.

Op 28 oktober is het vijfendertig jaar geleden dat ik mijn debuut maakte als Dolly Bellefleur. 35 lentes jong voel ik mij nog lang geen oude taart, maar voel ik mij de laatste tijd wel een beetje een ‘museumstuk’. In de meest letterlijke zin van het woord dan.

De afgelopen maanden heb ik namelijk gesprekken gehad met een galeriehouder in New York die een expositie wil wijden aan The Art of Dolly en met een modeconservator die een aantal robes van Dolly wil opnemen in de collectie van het museum waar hij werkt. Deze plannen zijn nog in een heel pril stadium. Het duurt dus nog wel even voordat ik als Dolly in het depot verdwijn. Wat honderd procent zeker is is dat ik vanaf 1 november als ‘museumstuk’ in dolle glorie zal schitteren in het Verwey Museum Haarlem dat ter ere van mijn 35ste verjaardag feestelijk uitpakt met een kleurrijke tentoonstelling. Een belangrijk doel van de expositie is om bezoekers op een speelse wijze en met een flinke dosis humor te prikkelen en te stimuleren om de liefde te laten regeren. ‘Laat liefde regeren’ is immers al 35 jaar mijn missie als Liefdesambassadeur Bellefleur. Niet voor niets presenteer ik mijzelf sinds 2004, toen mijn verloofde George Moormann werd benoemd tot de allereerste officiële stadsdichter van onze Spaarnestad, als de Haarlemse Stedenmaagd. Een stedenmaagd is, zoals deze al van oudsher wordt gedefinieerd: ‘een vrouw die staat voor de diversiteit in de stad, los van religie en andere overtuigingen’. Oogmerk van de expo en de vele publieksactiviteiten is dan ook om een bijdrage te leveren aan een betere sociale cohesie tussen allerlei soorten mensen. Homo, hetero, lesbisch, transgender, non-binair of bi? Let’s be family & celebrate diversity!

Ik mag dit jaar dan mijn 35ste verjaardag vieren, het is zeker geen tijd om op de lauweren te gaan rusten. Integendeel. Ik zet graag nog een tandje bij en grijp de tentoonstelling met beide handen aan om een positief tegengeluid te laten horen in een wereld die meer en meer polariseert. De overzichtstentoonstelling wordt een hoopvol manifest. Een feest om onze verschillen uitbundig te vieren. In vier zalen van het museum kan het publiek zien hoe ik met een bonte mix van fotografen, (strip)tekenaars, grafisch vormgevers, kostuumontwerpers, beeldend kunstenaars, etc. intensief heb samengewerkt om ‘zware’ onderwerpen als discriminatie, pesten, uitsluiting, diversiteit en inclusiviteit op een ‘luchtige’ wijze bespreekbaar te maken bij een breder publiek.

Dit voorjaar heb ik als La Bellefleur geen tijd om de bloemetjes buiten te zetten, maar zal ik met de medewerkers van het Verwey Museum Haarlem keihard werken om in het najaar het museum om te kunnen toveren tot een Wunderkammer in alle kleuren van de regenboog. Ik kijk ernaar uit om de lezers van HRLM hier vanaf 1 november te verwelkomen en hoop hen ook te kunnen inspireren om een bijdrage te leveren. Zo zal ik te zijner tijd – de expo loopt tot en met 26 april 2025 – in HRLM bijvoorbeeld een oproep doen om hartjes of andere symbolen die aansluiten bij mijn boodschap ‘Laat liefde regeren’, te haken, te borduren, te breien, etc. Al het materiaal dat wordt aangeleverd wordt uiteindelijk verwerkt in een Love Battledress die op Valentijnsdag 2025 wordt onthuld. Om één van de vele voorbeelden te noemen waarop ik het publiek bij deze expo wil betrekken.

Wordt vervolgd.

Fotografie: Erwin Olaf.

‘De sfeer in de straat is heel fijn. Er is geen narigheid of overlast’

ONZE STRAAT

Generaal Bothastraat

Caroline van den Broek & Ilse Wagemans Brabantse gezelligheid bij de Cronjé

Caroline en Ilse zijn heel goede buren in de Generaal Bothastraat, vlakbij de Cronjéstraat. Beide straten zijn onderdeel van de Generaalsbuurt. De buurt hoort bij de Transvaalwijk, gelegen ten noorden van het centrum, tegen het Spaarne aan.

Caroline woont alleen en Ilse woont samen met haar man en dochter.

Hoelang wonen jullie al in deze straat?

Caroline: “Ik alweer 22 jaar.”

Ilse: “Wij wonen bijna 10 jaar hier. Gezellig naast Caroline.”

Zijn jullie echte Haarlemmers?

Caroline: “Nee, toevallig komen wij allebei uit Brabant. Ilse en ik kennen elkaar niet van Brabant, maar mijn beste vriendin is de schoonzus van Ilse.”

Ilse: “Wij waren op zoek naar een huis in deze buurt en toen zagen we ons huidige huis te koop staan. Mijn man wist toen wel al dat de beste vriendin van zijn schoonzus ergens in de buurt moest wonen. We besloten Caroline te bellen om te checken hoe haar ervaring met de straat en buurt was. En zij vertelde toen dat het huis dat wij op het oog hadden, naast haar huis stond. Supertoevallig!”

Waarom is het hier zo leuk om te wonen?

Caroline: “Ten eerste zijn het heel fijne

huizen en de ligging is ideaal, zo dichtbij de Cronjéstraat met alle winkels. Alles is op loopafstand, maar we wonen ver genoeg van de winkelstraat, zodat we geen last van de drukte hebben.”

Ilse: “De sfeer in de straat is ook heel fijn. Er is geen narigheid of overlast.”

Hebben jullie ook een goede band met andere buurtbewoners?

Caroline: “Jazeker! Sinds corona is de band met anderen echt een stuk sterker geworden. Tijdens de coronacrisis hebben we met de buren allerlei leuke dingen georganiseerd, zoals buitenborrels en het vieren van Koningsdag. Iedereen was welkom, van jong tot oud.

Ook is de jaar lijkse straatbarbecue in die tijd, zodra het kon, gewoon doorgegaan. Alles uiteraard met anderhalve meter afstand.”

Ilse: “En als er iemand ziek was, deden we boodschappen voor elkaar. Ook na corona bleef de band sterk en zijn we leuke dingen blijven organiseren. En sindsdien hebben we ook onze buurtapps waarin we elkaar op de hoogte houden of elkaar helpen. Van het lenen van plakband tot aan elkaar informeren over de nieuwe

Albert Heijn: het gebeurt allemaal.”

Caroline: “Met diverse buurtbewoners

onderneem ik nog steeds gezellige dingen, zoals samen wandelen of borrelen. Dat is ook na corona gelukkig zo gebleven.”

Dus jullie missen de Brabantse gezelligheid niet?

In koor: “Nou, dat wel!”

Caroline: “Toen ik in 1999 in Haarlem kwam wonen, moest ik wel wennen aan de gereserveerdheid van Haarlemmers. In Brabant maak je toch veel eerder een praatje met elkaar. Hier kijken ze toch meer de kat uit de boom.”

Ilse: “De gezelligheid is hier wel minder, maar het helpt natuurlijk wel dat ik een Brabantse buurvrouw heb, haha!”

Caroline: “Maar we wonen hier nu zó lang dat zowel Brabant als Haarlem als thuis voelt.”

Ten slotte: wat vinden jullie zo mooi aan Haarlem?

Caroline: “In Haarlem heb je alles en het is niet zo groot als Amsterdam. Je hebt hier veel restaurants en gezellige bars. En het strand en de bossen zijn hier ook vlakbij.”

Ilse: “Dat is inderdaad wel heel erg fijn, ook omdat onze straat totaal niet groen is. En juist het aantal restaurants en cafés in de stad zorgt voor dat oude vertrouwde bourgondische gevoel van Brabant.”

Ditmaal in deze rubriek aandacht voor beelden buiten Haarlem. Gemaakt door een Haarlemse beeldhouwer.

MARI ANDRIESSEN (HAARLEM, 1897-1979)

Hij studeerde aan de Kunstnijverheidsschool in Haarlem en aan de Rijksacademie in Amsterdam. Zijn eerste opdrachten kreeg hij, mede door zijn katholieke afkomst, voornamelijk vanuit kerkelijke kring. Na de Tweede Wereldoorlog werd Andriessen de meest gevraagde kunstenaar voor oorlogs- en verzetsmonumenten. Zijn bekendste beelden zijn wellicht de Dokwerker, Anne Frank en Wilhelmina.

HET BEELD VAN DE DOKWERKER (1952) staat op het Jonas Daniël Meijerplein in Amsterdam ter nagedachtenis aan de Februaristaking van 1941.

HET BEELD VAN ANNE FRANK (1977) staat op de Westermarkt in Amsterdam.

HET BEELD VAN KONINGIN WILHELMINA (1968)

staat in het Wilhelminapark in de wijk Oost Utrecht.

Illustraties: Eric J. Coolen.

E

en laatste eerbetoon

Nabestaanden willen tegenwoordig meer betrokken worden bij het afscheid van een dierbare. Mensen zijn mondiger en durven aan te geven wat ze wel en niet willen. Een gesprek met Martine en Elise van hart & ziel uitvaarten over de laatste verzorging van een overledene. “Het is een mooi ritueel.”

De dierbare een laatste keer wassen, de haren kammen, sieraden om of juist afdoen of de overledene met een favoriete bodylotion insmeren. Martine: “Het is mooi om dat met elkaar te doen. Sommige nabestaanden willen alleen toekijken, anderen willen graag meehelpen met de laatste verzorging.” Elise: “Zoals een kleindochter die de nagels lakt van oma of een vriendin die haar wenkbrauwen bijwerkt of lippenstift opdoet. Mannen worden nog een laatste keer geschoren door hun partner. Het zijn bijzondere momenten.”

Martine: “Sommige naasten willen nog foto’s maken van een tatoeage, een stuk haar afknippen of een vingerafdruk nemen. Deze zijn later te verwerken in bijvoorbeeld sieraden.”

Achteraf positieve reacties

Elise: “Voor veel mensen is bijdragen aan de laatste verzorging van een dierbare van grote waarde, een aantal vindt het te confronterend. Dat is prima, niets moet. Doe vooral waar je jezelf prettig bij voelt.” Martine: “Dat kan ook alleen het uitzoeken van de kleding zijn.”

Elise: “Achteraf krijgen we over het algemeen positieve reacties. Nabestaanden noemen de laatste verzorging een mooie ervaring die ze niet hadden willen missen. De meesten vinden het minder eng om de overledene aan te raken dan ze van tevoren dachten.”

Martine: “Zeker na een lang ziekbed kan het prettig zijn voor de familie om de dierbare weer gekleed te zien in plaats van in pyjama. Vaak is na het overlijden van een zieke de pijn uit het gezicht verdwenen. Naasten zien weer de persoon zoals ze hem of haar gekend hebben. Dat is fijn.”

Verbinding maken met de familie

Martine: “Voor nabestaanden is de laatste verzorging een laatste eerbetoon aan de overledene. Ik vind het zelf heel bijzonder om hieraan bij te dragen.” Elise: “We kennen de naasten meestal niet. Het verzorgen is een mooi moment om verbinding te maken. Een goed vertrekpunt voor een intensieve week waarin afscheid centraal staat.”

Martine: “Mensen willen tegenwoordig meer betrokken worden bij het afscheid van een dierbare. Ze zijn mondiger en durven aan te geven wat ze wel en niet willen. Hoe beter naasten hun wensen uiten, hoe meer wij kunnen zorgen dat dierbaren op een goede en passende manier afscheid kunnen nemen.”

HEB JE VRAGEN AAN ELISE EN MARTINE OVER EEN UITVAART?

Je kan hart & ziel uitvaarten altijd bellen en een vrijblijvende afspraak maken. Een eerste oriëntatiegesprek is zonder kosten. (023) 820 0920 of kijk op www.hartenzieluitvaarten.nl.

BRIEVENBUSBOEKETJE

Een boeket dat door de brievenbus past. Zes bloemetjes die je makkelijk in elkaar kunt vouwen. Gemaakt van FSC gecertificeerd papier in zachte kleuren. En de bloemetjes verwelken niet, dubbel duurzaam dus. De bloemen zijn ontworpen door Jurianne Matter en te bestellen op haar website: www.juriannematter.nl.

TUSSEN DE BLOEMEN

Beerenberg verzorgt handgemaakte kisten van massief populierenhout. Op het hout worden afbeeldingen geprint. Er zijn kisten met prints op voorraad, maar je kunt ook een eigen ontwerp maken. Meer informatie: www.beerenberg.nl

EEN OSCAR

De Oscar-winnende Japanse film Departures is een prachtig. film. Het verhaal gaat over een jongeman die door geldgebrek terugkeert naar zijn geboortestreek en daar aan het werk gaat als overledenenverzorger. Een film met prachtige muziek en cameravoering, een lust voor oog en oor.

Meta van der Meijden. Fotografi e: Esmee van Loon (portret), Curly and Straight.

Kunstlijn en HRLM op atelierbezoek bij…

EMMA VAN DRONGELEN

‘Tekenen is voor mij als ademhalen’

Met zuivere lijnen verbindt Emma van Drongelen menselijke, dierlijke en natuurlijke elementen met elkaar.

Haar tekeningen zijn zowel anatomisch en natuurgetrouw als fantasievol en geheimzinnig. Ze is gefascineerd door het mysterie van het leven. “Ik probeer het aan te raken, te vatten en te verbeelden.”

‘Mijn werk is mysterieus, net als het leven zelf’

Emma studeerde af aan de Gerrit Rietveldacademie in Amsterdam. Sindsdien werkt ze als kunstenaar en kunstdocent. Haar atelier bevindt zich in het souterrain van het voormalige FLUOR-gebouw in Haarlem. Beneden aan een lange gang zitten verschillende werkruimten. Emma heeft een royale werkplek, door kleine ramen komt licht binnen. De elektrische kachel loeit. “Het is met kou niet makkelijk om mijn atelier warm te krijgen. Als we allemaal de kachel hoog zetten, slaan de stoppen door en hebben we geen stroom.” Aan de wanden hangen getekende bosdieren. Herten, hazen en wolven staan alleen of met elkaar afgebeeld. Omgeven door struiken, rotsen of bloemachtige vormen. Op tafels liggen gevonden schelpen, takken, geweien en gedroogde bloemen. Op een werkblad in het midden van de ruimte staat een schotel met verf en kwasten, daarnaast een opengeslagen atlas.

De kunstenaar maakt met potlood kleine en grote tekeningen op papier. Met zorgvuldige lijnen verbindt ze menselijke, dierlijke en natuurlijke elementen met elkaar. Ze werkt aan de hand van een geschetst idee, dat ze vervolgens verder uitwerkt. De losstaande figuren en structuren vormen op papier één geheel. Het zijn open tekeningen, je kijkt er dwars doorheen. De lijnen koppelen binnen met buiten. “Voor mij is in het universum ook alles met elkaar verbonden. Het één kan niet zonder het ander of het één vloeit voort uit het andere. Dat komt telkens terug in mijn tekeningen. Wij mensen zijn geneigd de wereld op te delen in contrasten of tegenstellingen, maar er is altijd een overlap. Een grijs gebied tussen goed en kwaad, leven en dood of tussen vaste en vloeibare vormen. Ik vind het mysterie van het leven dat ongrijpbaar groot is heel interessant. Ik probeer het aan te raken, te vatten en te verbeelden.”

EEN SCHEMERDIER

Op de scheidslijn waar de ogenschijnlijke contrasten elkaar raken, het schemergebied, voelt Emma zich prettig. “Waarschijnlijk ben ik zelf een schemerdier”, zegt ze lachend. “Ik heb altijd moeite gehad om mezelf bij één groep te plaatsen, er leven meerdere aspecten in mij. Ik sta open, ik heb geen uitgesproken mening en zoek graag de nuances op. Zo blijf ik ook nieuwsgierig. Een stellige mening is zo rigide, dan voel ik weerstand. De mens probeert met tegenstellingen controle te krijgen op het leven, maar dat kan helemaal niet. Uiteindelijk gaat het om durven loslaten. Het is niet eenvoudig om in woorden uit te leggen, daarom teken ik.”

Het gedetailleerde tekenen helpt Emma het leven in kaart te brengen. Niet uit behoefte aan controle, haar tekeningen gaan juist over overgave, het tegenovergestelde. “Ik vind het ook fijn dat we het leven niet altijd begrijpen, dat wil ik laten zien in mijn werk. Mijn tekeningen blijven voor de toeschouwer vaak een mysterie, net als het leven zelf.”

Emma is van jongs af aan geïntrigeerd door de grootsheid en de wildheid van de natuur.

Het liefst dwaalt ze alleen door het bos en probeert alles tot zich te nemen. “Op zulke momenten voel ik me één met wat ik om me heen zie, dat sensitieve hoort bij mij. Ik ben spiritueel, maar het wetenschappelijke trekt mij ook. Een aantal jaren heb ik geneeskunde

‘Wolven leven respectvol samen’

gestudeerd. De werking van het menselijk lichaam interesseert mij en dat komt terug in mijn tekeningen. Ik probeer de essentie te verbeelden van de wilde natuur, maar mijn werk is niet chaotisch. Er zit rust in. Ik heb die verstilling ook nodig om te kunnen tekenen. Pas dan komt die verbinding met het geheel en verschijnt de afbeelding. Ik raak in een flow, het is bijna meditatief.”

LEVENSKRACHT NA EEN BURN-OUT

Midden in het atelier ligt op de vloer een grote rol schilderdoek. Emma rolt het canvas uit van 5,5 bij 1,5 meter. Er verschijnt een gigantische tekening van een roedel rennende wolven. Het is wat losser getekend, geen strakke lijnen, maar meer organisch en gelaagd. Er zit vaart in de tekening. “Deze beweging komt voort uit een soort levenskracht die eruit moest bij mij na een burn-out waarin ik totaal vast zat. Het leven ging weer stromen, de rennende wolven kwamen vanzelf uit mijn potlood. Het dier staat voor levensenergie.”

De afgebeelde wolven lijken geheel ontleed. De toeschouwer kijkt bij het dier naar binnen. Uitgescheurde stukken landkaart en plaatjes van een hart, delen ruggengraat en beenderen uit oude studieboeken van haar vader zitten vastgelijmd op het doek. Als aderen verbinden rode lijnen de verschillende elementen met elkaar. “Ik hou van die openheid in een tekening en van het experiment. Er zit zeker een suggestie van ontleden in, maar als je goed kijkt, klopt er niets van. Voor mij gaat het voornamelijk om de verbinding, het geheel. Mensen denken dat ik expres de wolf teken omdat hij zo in het nieuws is, maar dat is puur toeval. De wolf staat voor wat ik belangrijk vind in het leven. Als roedeldier leven ze respectvol samen. Niet voor hun eigen gewin, maar voor de groep. Ze gaan niet zomaar vechten, daar moet echt een reden voor zijn. De wolf rent vooruit en laat zich in de stroom van het leven mee bewegen. Daar gaat

dit werk over. De natuur gaat zijn gang, wij mensen vinden dat maar lastig.”

METAMORFOSES TEKENEN

Niet alleen de wolf, maar alle dieren uit de Europese bossen inspireren Emma. Zo ook uilen, slangen en beren. Van deze laatste drie heeft ze een klein werk gemaakt. Ze pakt de tekening erbij. De figuren gaan in elkaar over of komen voort uit elkaar, beide zijn mogelijk. Op het moment is metamorfose een favoriet thema van Emma. “Je komt dit onderwerp veel tegen in de mythologie, oude verhalen over transformaties van het een in het ander.” Ze wijst op een boek op haar werkblad. “Deze verhalen bijvoorbeeld van de Romeinse schrijver Ovidius. Er zijn zoveel kunstwerken gemaakt over de mythe van Daphne die in een boom verandert. Momenteel ben ik bezig met een beer die overgaat in een ander wezen. Ik wil ook een groot werk maken met meerdere dieren die veranderen in mensfiguren of andersom. Metamorfose is een intrigerend thema, ook

‘We moeten meegaan met de stroom’

het leven is één grote transformatie. We zijn niet meer dezelfde mens als degene die we tien jaar geleden waren, zowel lichamelijk als geestelijk. Ook na de dood veranderen we in de grond in bouwstoffen waar weer planten uit voortkomen. Ik vind dat een gaaf proces. Als je mee durft te bewegen in transformatie, en dat lukt mij steeds beter, groei je. Een fantastisch cadeau. Als je erin meegaat, komt het goud. Wij mensen proberen altijd alles vast te zetten, bang voor verandering en controleverlies.”

Aan de wand hangen twee tekeningen met een liggende vrouw tussen bloemen. Deze serie van vijf heet Deditionem, de Latijnse term voor overgave. De vrouwen liggen in verschillende houdingen en zijn transparant getekend. De sfeer is spiritueel. “Dit werk gaat over het stoppen met vechten, het hoeft niet meer. Ik heb gemerkt tijdens mijn burn-out dat ik zo in gevecht was met het leven, dat ik alles vastzette en helemaal uitgeput raakte. Op het moment dat ik het vechten opgaf en waar ik bang voor was op me af durfde te laten komen, ging ik pas echt leven. We zijn allemaal wel bang voor iets in grotere of kleinere mate. Het leven is niet alleen maar fijn en mooi, juist door ook de heftigheid te voelen, leef je echt. Laat het stromen in plaats van belemmeren.”

ONDERDEEL VAN HET GROTE GEHEEL

Emma hoopt dat ze met haar tekeningen mensen inspireert opener naar de wereld

te kijken, en met een minder rigide houding op elkaar te reageren. “Ik wil laten zien dat de aarde en de mensheid de stromende beweging van het leven nodig hebben. We moeten niet vergeten dat we verbonden zijn met elkaar. Mensen onderling, mens en dier en mens en natuur. Dat vind ik een actueel onderwerp op het moment. Kijk hoe we met ziekte omgaan en met elkaar. Waarom botsen we zo terwijl we allemaal uit dezelfde stof zijn ontstaan? Waarom voeren

we oorlogen? In wezen zijn we hetzelfde en hebben we elkaar hard nodig. Het is belangrijk om die verbondenheid te blijven zien, we zijn onderdeel van het grote geheel. Het is allemaal veelomvattend wat ik wil zeggen. Ik weet niet of ik dat in een paar tekeningen kan verbeelden, maar ik ben een tekenaar en geen prater. Tekenen is belangrijk voor mij. Het is een uitingsvorm die ik nodig heb. Het is bijna als ademhalen. Als ik niet teken, word ik echt ongelukkig.“ ✶

Tekst:

Meta van der Meijden. Fotografie: Daan Ruijter.

Gierstraat

60-64

Onze Boetiek

Met veel passie en toewijding hebben wij onze boetiek tot een heel gezellige winkel gemaakt. Je bent altijd welkom en we geven je graag een goed advies, en je kunt kiezen uit diverse kwaliteitsproducten tegen een betaalbare prijs.

Sinds 1933 willen wij het beste voor je huisdier. Wij hebben een breed assortiment met veel diversiteiten. En keer op keer willen wij je ook verrassen met unieke, vernieuwende en creatieve producten in de gehele breedte van ons assortiment.

Kom gerust langs in onze boetiek.

Geopend van dinsdag t/m zaterdag van 09.00 tot 17.00 uur

Tot ziens, team beasdierenboetiek

UITVAARTVERZORGING LOES HOFHUIS

EEN MOOIE UITVAART REGEL JE SAMEN

De dood vormt een wezenlijk onderdeel van het leven. En toch komt een overlijden in de meeste gevallen onverwacht. Naast alle emotionele zorgen zijn er plotseling veel praktische zaken die geregeld moeten worden. Het kan u veel troost geven als een persoonlijk afscheid goed georganiseerd is.

Ik informeer u graag over de mogelijkheden en denk met u mee, zodat u ondanks alle verdriet er met een goed gevoel op terug kunt kijken.

Voor informatie of vragen kunt u bellen met 06 55 79 75 85.

WWW.LOESHOFHUIS.NL

sinds 1930

Geef je ogen de precisie die ze verdienen

95% van alle mensen hebben ogen die gevoeliger zijn dan de huidige standaard oogmeting kan registreren.

AVA is ontwikkeld om iedere brildrager de meest geavanceerde kijkbeleving te geven.

Ontgrendel het volledige potentieel van je ogen en geef ze de precisie die ze verdienen.

Maak een afspraak voor een preciezere oogmeting.

Gierstraat 27 | Haarlem | (023) 531 1921

www.stiensoptiek.nl

BLOUSE: TERSTAL

ARMBANDEN: BRACE

BROEK: C&A

SCHOENEN: ADIDAS

BRIL: GARRET LEIGHT

HORLOGE: DIESEL

COLBERT: MARKS &

SPENCER

RIEM: BAND MERCHANDISE

MIJN STIJL

‘De stijl die ik draag omschrijf ik als

‘being me’

NIELS JANSEN

“De stijl die ik graag draag in mijn functie als directeur bij drukkerij StyleMathot omschrijf ik zelf als ‘being me’.

Mijn stijl heb ik mij eigen gemaakt door te dragen wat comfortabel zit en waar ik mij goed in voel. Dit kan variëren van een jeans met overhemd en colbert tot een driedelig kostuum met invloeden uit de vijftiger jaren of juist heel hedendaags.

In mijn jeugd luisterde ik veel naar de muziek van mijn vader, voornamelijk jazz. Later trok ik zelf de kant van de heavy metal op en daar hoorde natuurlijk ook een bepaalde stijl bij: het dragen van vooral zwarte kleding en band-merchandise voerde daarbij de hoofdtoon. Door de verandering van functie binnen drukkerij StyleMathot heb ik die stijl deels moeten laten varen. Ik voel mij goed in deze look en dat straal ik ook graag uit.”

TATTOOS: DIVERSE TATTOO-ARTIESTEN

Tekst: Adrian de Groen. Fotografie: Franklin van der Erf.

Uitgelicht

Het gezicht op Haarlem: wie kent het schilderij niet, zou je bijna zeggen. De mooie ligging van Haarlem en de Bavo die er hoog boven uittorent werd al vroeg in de zeventiende eeuw geroemd. Sindsdien hebben tal van belangrijke schilders zich laten inspireren door de Bavo: door haar majestueuze verschijning aan de horizon, door haar ligging in de stad, en door haar prachtige interieur.

De Grote Of St.-Bavo Kerk in de schilderkunst, Pieter Biesboer, W Books, € 39,95.

HAARLEMSE NIEUWE

Miljonair

De in Haarlem opgegroeide auteur Willem H. Moojen schrijft over hoe een Rotterdamse kolenboer met een bescheiden brandstoffenhandeltje aan de Wijnhaven zich opwerkte tot een groot zakenman.

Hij richtte de Rotterdamsche Kolen Centrale op, die zou uitgroeien tot een van de grootste detailkolenhandelaren in Europa. Het boek beschrijft in beknopte vorm het ontstaan van de rederij, die zeer belangrijk was voor de aanvoer van kolen in de Rotterdamse haven na de Tweede Wereldoorlog. Walburgpers, € 32,99.

Verlies

Geconfronteerd worden met levend verlies door een chronische aandoening kan tot grote veranderingen in het leven leiden. De Haarlemse Ellis Middelhuis kreeg zelf te maken met verlies en onderzoekt in dit boek of anderen soortgelijke ervaringen hebben. Het boek bestaat uit verhalen van mensen met een chronische aandoening en hun naasten en de impact van de ziekte op hun leven en toekomstverwachtingen. Maklu Garant, € 16,90.

Jubileum

De Haarlemse Jolanda Prinsen viert 50 jaar kunstenaarschap met onder meer dit boek, zwaartekracht en tijd. Het werk van Jolanda is voornamelijk driedimensionaal van aard, waarbij toeval een niet geringe rol speelt. Zwaartekracht en tijd en het verlangen daaraan te ontsnappen zijn hoofdthema’s in haar werk.

Het boek is uitgegeven in eigen beheer en is verkrijgbaar bij o.a. Galerie De Tijd (06 20003839), Galerie Kruis-Weg 68 en 37 PK, € 50,-.

Alle boeken op deze pagina’s zijn verkrijgbaar bij De Vries Van Stockum.

De keuze van De Vries Van Stockum

SPECIALE KWALITEITEN

Om de wereld van de ondergang te redden is iemand met speciale kwaliteiten nodig…

De droom van een Russische oligarch om zijn land in volle glorie te herstellen brengt de wereld tot op de rand van de afgrond. Meesterspion Frances Coffey, een levende legende binnen de CIA, is de enige die het tij nog kan keren. Maar om haar plan te laten slagen, heeft ze iemand met heel specifieke kwaliteiten nodig. Iemand als Argylle. A.W. Bruna Uitgevers BV, € 22,99.

APARTE OPVOEDING

Frida’s excentrieke vader is niet geschikt voor de rol van vader en ook niet voor die van gevangenisdirecteur. Hij drinkt en rookt te veel, neemt zijn dochter mee uit stelen en geeft haar zelfverdedigingslessen met echte wapens. Als het evenwicht in huis wordt verstoord door een noodlottig ongeluk, begint de gevangenis een steeds grotere rol in het gezinsleven te spelen.

Jaren later vraagt Frida zich af in hoeverre de koepel haar leven heeft bepaald.

Singel Uitgeverijen, € 23,99.

BIZARRE DIEREN

Onze planeet herbergt talloze fantastische diersoorten, stuk voor stuk schitterend aangepast aan hun kleine hoekje in de grote wereld. Ontmoet een bladschaapslak op zonne-energie! Kom te weten welk dier klinkt als een kettingzaag! En ontdek welk dier wel dertig jaar niets hoeft te eten (... en misschien inmiddels op de maan leeft!). Pelckmans uitgevers, € 19,50.

MET PLEZIER KOKEN

Met Een ode aan groenten (voorjaar 2021) gaf Alice Zaslvasky haar visitekaartje af, en wat voor een! Het plezier spatte er van af en dat is nou precies waar het allemaal om draait. In Het plezier van écht goed koken laat Alice je zien hoe je elke dag, of het nou een hectische werkdag of een luie zaterdag is, met (basis)kennis en ervaring en het toepassen van de juiste technieken, geweldig eten op tafel kunt zetten.

MACHT, LIEFDE EN FAMILIEBANDEN

Good Cook BV, € 35,-.

Wanneer Alkmaar weer wordt aangevallen probeert Katelijne haar brouwerij te beschermen tegen het geweld van de West-Friezen. Ze hoopt dat haar geheime liefde, koning Willem II, kan helpen door Alkmaar stadsrechten te schenken. Ze ziet zich echter voor een heel ander probleem gesteld wanneer ze van hem in verwachting blijkt te zijn… Met Bloedlijn schreef Simone van der Vlugt een prachtig verhaal over macht, liefde en familiebanden. Als geen ander weet ze de levens van de hoogste kringen en die van het gewone volk beeldend te beschrijven. De middeleeuwen komen dichterbij dan ooit. Ambo|Anthos BV, € 24,99.

Jeltjes favoriete boek

Heerlijk absurde roman over een timide knecht die een verwaarloosd 8-jarig meisje vindt in het bos en haar meeneemt. Het meisje lijdt aan een groeiachterstand en is bijna volledig stom, maar onder de hoede van Oskar begint ze op de boerderij in razend tempo uit te groeien tot een jonge vrouw. Er bloeit een ongeremde liefde op tussen de twee. Dit zorgt voor veel problemen, zodat een vlucht onvermijdelijk is. Absurdistisch en humoristisch, waar de Scandinaviërs goed in zijn.

Uitgeverij Oevers, € 21,-.

Samen werken aan het Haarlem van de toekomst

Haarlem kent een lange geschiedenis van ambacht en creativiteit. Tegenwoordig hoort technologie daarbij. Wat ooit een industriële loods was, is veranderd in een creatieve, technologische ‘innovatiehub’. Bij de 3D Makers Zone en BouwLab R&Do op het MAAK-terrein aan de Oudeweg werken ze aan het Haarlem van de toekomst, met innovatieve oplossingen en baanbrekende projecten.

3DMZ: 3D-PRINTS, SAMENWERKING EN INNOVATIEVE ONTWERPEN

Bij de 3D Makers Zone (3DMZ) zetten ze industriële 3D-printers, robotarmen en scanners in om te experimenteren, te ontwikkelen en te produceren. Ze brengen verschillende partijen samen – van bedrijven tot onderwijsinstellingen – om samen te werken aan technologische vooruitgang met oog voor duurzaamheid en circulariteit. Oude rolcontainers van Spaarnelanden worden gerecycled tot bloembakken voor de stad, terwijl nieuwe projecten zoals het ontwerpen en 3D-printen van een bank voor CLUB3 de grenzen van design en functionaliteit opzoeken. Maar ze gaan verder dan alleen 3D-printoplossingen. Met projecten zoals het opzetten van een blockchain-gebaseerd voorraadbeheersysteem voor PWN laten ze zien hoe technologie in je voordeel kan werken.

WAT VALT ER TE BELEVEN BIJ DE 3D MAKERS ZONE?

Bij 3DMZ kun je met verschillende vraagstukken terecht. Heb je een specifiek onderdeel nodig dat niet meer op de markt is? Wil je een uniek designmeubel? Wil je weten waar technologie je verder kan helpen? Laat het hen vooral weten. Ze organiseren regelmatig live-evenementen, waarmee ze bedrijven, organisaties en onderwijsinstellingen samenbrengen om kennis te delen en te netwerken. Tijdens het jaarlijkse evenement C The Future nemen ze Haarlemmers door middel van workshops, demo’s en presentaties mee in de toekomst van de technologische, circulaire en duurzame stad. Ook is 3DMZ de organisator van een tweetal promotie-events rondom technologische beroeps- of studiekeuze voor leerlingen in Haarlem en omgeving (PET en TYT). Want technologie zit overal! Op www.3dmakerszone.com zie je wat ze nog meer allemaal doen.

BOUWLAB R&DO: EXPERIMENTEREN, CO-CREËREN, INSPIREREN EN ONTWIKKELEN

Ook te vinden op het terrein, naast 3DMZ, is BouwLab R&Do. Daar houden ze zich bezig met de grote uitdagingen in de bouw. MKB-bouwbedrijven krijgen de ruimte om te experimenteren met nieuwe, circulaire bouwtechnieken en het BouwLab faciliteert en initiëert innovatieprojecten en samenwerkingen. Belangrijk daarbij is dat de mens mee-ontwikkelt. Hoe ga je om met nieuwe machines en technologieën die bij het huidige en toekomstige werk een steeds grotere rol spelen? Daarvoor biedt BouwLab R&Do verschillende cursussen en inspiratiesessies aan.

WAT VALT ER TE BELEVEN BIJ BOUWLAB R&DO?

Bij BouwLab kun je als (MKB-)bouwbedrijf je hart ophalen. Heb je een vraag, idee of concept en heb je hulp nodig bij het ontwikkelen of testen hiervan? Wil je meepraten over innovatie en ontwikkelingen in de bouw? Wil je je eigen skills verder ontwikkelen? Neem dan vooral eens contact met ze op. BouwLab R&Do organiseert ook regelmatig netwerkevenementen. Elke maand is er een Innovation Dinner voor de branche,

waarbij telkens een ander thema centraal staat. Nieuwsgierig? De agenda is te vinden op www.bouwlab.com.

C-DISTRICT: WERKEN AAN DE CIRCULAIRE ECONOMIE IN HAARLEM

De gemeente Haarlem zet zich in op het verkleinen van haar ecologische voetafdruk. Onderdeel van het plan Haarlem Duurzaam 2040 is het werken aan een circulaire economie, waarbij grondstoffen efficiënt worden (her)gebruikt en de hoeveelheid afval gereduceerd wordt. 3DMZ en BouwLab zijn, samen met andere bedrijven op het MAAK-terrein, onderdeel van het C-District. Dit is een Haarlemse community die werkt aan deze circulaire economie. Samen zetten ze zich in voor een leefbare en veerkrachtige stad voor toekomstige generaties.

Doe je mee?

Benieuwd naar wat ze allemaal nog meer doen? Stap gerust binnen en ontdek de mogelijkheden voor je bedrijf of voor jezelf. Zo werken we allemaal samen aan de toekomst van Haarlem.

Haarlem wordt steeds gasvrijer

Arjan krijgt energie van zonnepanelen. Check z’n verhaal op haarlem.nl/gasvrijer

Word nu Vriend van HRLM

voor slechts € 32,50 per jaar!

Als dank krijg je thuisgestuurd:

• 6x HRLM stadsglossy én

• 2x HRLMtje

EXCLUSIEF VOOR VRIENDEN!

Omdat wij van lezen houden en ook blij zijn met onze vrienden, verrassen we elke editie een vriend met een mooi boek uit onze boekenrubriek.

Dit keer het boek: De Grote of St.-Bavokerk in de schilderkunst

Wil je ook kans maken op een boek? Ga dan naar onze website en word vriend!

– De winnaar krijgt schriftelijk bericht –

Ga naar www.hrlm-online.nl/vrienden

HET LEUKSTE VOLGENS HRLM

De redacteuren van HRLM tippen wat je écht moet zien, hebben, lezen, horen of doen!

Verbluffend

Uniek album voor muziekliefhebbers van alle leeftijden. Piano-virtuoos speelt Saint-Saëns’, onder meer Carnaval der Dieren en Pianoconcert nr. 2, een geniaal werk dat zelden op het podium te horen is.

www.bol.com

Knock on wood

De nieuwe soundboxen van Relaxound zijn uitgevoerd in hout!

De soundboxen geven een moment van rust, ontspanning en bezinning. Dit kan zijn door het geluid van de oceaan, het getjirp van krekels, het gezang van vogeltjes of de typische sound van de jungle. Alle soundboxen worden geactiveerd middels een bewegingssensor.

www.relaxound.com

Lekker uitwaaien

Wij kijken er naar uit om hier weer een tafeltje te boeken of gewoon lekker neer te strijken voor een drankje na een lange wandeling. Perfecte hide-a-way op het strand van Zandvoort. Vanaf 22 maart weer geopend!

Strandpaviljoen Fosfor Zuiderduin 7, Zandvoort

GRATIS LUNCHCONCERT

De jonge talentvolle pianist én componist Alexander Jansen (18 jaar) geeft op 24 april een solo-concert in het Amsterdamse Concertgebouw. Dit concert wordt mede georganiseerd door het NMF (Nationaal Muziekinstrumenten Fonds). Alexander speelt een gevarieerde programma, waarbij één stuk door hemzelf is gecomponeerd.

Meer informatie: www.muziekinstrumentenfonds.nl

KOFFIE HOTSPOT BLUE ZONE ESPRESSOBAR

Bij Blue Zone worden de verschillende soorten koffie gemaakt van de heerlijkste (en prijswinnende) bonen. Voor koffieliefhebbers is deze plek, vlak bij het station van Haarlem, als de hemel op aarde. Je kunt er ook terecht voor iets lekkers bij de koffie.

Kruisweg 42 06 20524256

Potje luisteren

Deze podcast bestaat al een tijdje, maar wie weet ken je hem nog niet. Haarlem Buitenbeeld is een serie podcasts over verschillende kunstwerken in de publieke ruimte in Haarlem. Marius Bruijn (erfgoedspecialist en theatermaker) en Sietske Roorda (kunsthistorica en publicist) onderzoeken en maken een hoorspel over de kunstwerken, om die vervolgens samen te bespreken.

Te beluisteren via Spotify

DE STAD

Heerlijk Italiaans

ADAMO trattoria enoteca… een plek waar je heerlijk gastronomisch kunt genieten. De eenvoud en puurheid van de Italiaanse keuken staat hierin centraal. Deze Italiaanse trattoria enoteca brengt een stukje Italië naar onze mooie stad.

Frankestraat 17-19

023-5322500

ZELFBEDIENINGSWINKEL

Oogst is dé boerenwinkel nieuwe stijl. De lokale boer in de stad! Zeven dagen per week eenvoudig te bedienen met een app. Kom je langs? Sinds kort is er een Oogstwinkel te vinden in de Gierstraat 14.

www.oogst.shop

Nieuw in de Kruisstraat

• 12 bieren op de tap

• 12 wereldwijnen

• Ruim assortiment jenevers en malt whisky’s

• Heerlijke happa’s

• Dat alles op een oergezellig en warm terras!

• Het Seinwezen: duurzaam verbouwd industrieel erfgoed.

• Voor ruime flex-werkplekken en bijzondere vergaderzalen.

• Ongedwongen zakelijkheid dichtbij Haarlem CS.

• Broedplaats van sociale innovatie in de buurt.

IN BEELD

Er was weer heel veel te doen in Haarlem.

HRLM-fotograaf Franklin van der Erf legt voorstellingen en evenementen vast.

AFSCHEID ALS DE BRANDWEER

ALDERLIEFSTE & FRIENDS

GLUREN BIJ DE BUREN

HAARLEMSE POPSCENE ON TOUR

‘Onze’ Frans gaat vreemd!

Frans Hals:

Meester van de levendigheid en lach

Na Rembrandt en Vermeer wijdt het Rijksmuseum voor het eerst een grote tentoonstelling aan Frans Hals. 48 schilderijen uit internationale topcollecties tonen de Haarlemse meester op zijn best. Uitzonderlijk vernieuwend, vrolijk en vol lef: Frans Hals is door zijn losse en impressionistische manier van schilderen een van de meest bepalende kunstenaars van de 17de eeuw. Of het nu statige regenten waren, vrolijke muzikanten of lachende kinderen, met zijn ongeëvenaarde talent verbeeldde hij ze zo levendig dat het bijna lijkt alsof ze echt ademen.

Installatie van Feestmaal van de officieren van de St. Jorisschutterij uit het Frans Hals Museum, Haarlem. Foto: Rijksmuseum/Kelly Schenk.

De tentoonstelling Frans Hals is georganiseerd met de National Gallery London en de Gemäldegalerie, Staatliche Museen zu Berlin, en met speciale medewerking van het Frans Hals Museum in Haarlem. Dankzij een historisch besluit van de Wallace Collection in Londen om werken uit te lenen, keert een van Hals’ bekendste schilderijen, De lachende cavalier uit 1624, sinds 1870 voor het eerst terug naar Nederland. Alleen in Amsterdam zijn het nooit eerder uitgeleende Feestmaal van de officieren van de Sint-Jorisschutterij uit 1616, Regentessen van het Oudemannenhuis uit ca. 1664 (beide Frans Hals Museum), Lachende Vissersjongen, ca. 1630 uit een privécollectie en Lachende Jongen, ca. 1625 uit het Mauritshuis te zien.

ONGEKENDE BEWEEGLIJKHEID

Frans Hals (Antwerpen 1582/1584–Haarlem 1666) stelde zich ten doel zo overtuigend mogelijk een levend mens weer te geven. Hij ging daarbij weloverwogen en met lef op zoek naar een eigen stijl die volstrekt origineel was binnen de Nederlandse 17de-eeuwse schilderkunst. Hals koos voor een snelle penseelvoering die zijn geportretteerden een ongekende beweeglijkheid gaf. Als een van de weinige kunstenaars van de Westerse kunstgeschiedenis slaagde Hals erin mensen te schilderen die glimlachen en lachen, een uitdaging die door de meeste schilders uit de weg werd gegaan omdat het zo moeilijk was. Het Rijksmuseum gaat in de tentoonstelling in op de identiteit van de afgebeelde personen en hun de leefwereld, waardoor zij nog meer tot leven komen. Zo moet Malle Babbe een bekend figuur in de straten van Haarlem zijn geweest, en was zijn Pekelharing vermoedelijk een Engelse acteur die met een toneelgezelschap door Nederland toerde.

TERUG OP HET PODIUM

In zijn eigen tijd werd Frans Hals gezien als een baanbrekend vernieuwer vanwege zijn originele stijl en techniek, die alleen werd geëvenaard door schilders als Rembrandt in Nederland en Velázquez in Spanje. Hij was een veelgevraagd portrettist, die niet alleen rijke Haarlemse burgers tot zijn klantenkring mocht rekenen maar ook die uit andere Hollandse steden. Hals’ werk raakte in de loop van de 18de eeuw langzaam in vergetelheid. Het duurde tot de tweede helft van de 19de eeuw om, net als Vermeer, te worden herontdekt door de Franse kunstcriticus en journalist Théophile Thoré-Bürger (1807-1869). Tot in de jaren zestig van de 20ste eeuw sprak men van Rembrandt, Vermeer én Frans Hals als ‘de grote drie’ van de 17de-eeuwse Nederlandse schilderkunst. Daarna verslapte de aandacht voor hem zienderogen. De laatste grote overzichtstentoonstellingen waren in 1989 en 1990 bij The Royal Academy of Arts in Londen, het Frans Hals Museum in Haarlem en The National Gallery of Art in Washington. Tijd voor het Rijksmuseum om Hals na ruim dertig jaar weer op het podium te zetten en aan een nieuwe generatie te tonen hoe grensverleggend hij was.

Vruchten- en groenteverkoopster (met Claes van Heussen), 1630, Olieverf op doek, 157 × 200 cm, Particuliere collectie.

De luitspeler, ca. 1623, Olieverf op doek, 70 × 62 cm, Musée du Louvre, Parijs, Département des Peintures (RF 1984 32).

Tentoonstelling Frans Hals

Foto: Rijksmuseum/Albertine Dijkema.

VOORLOPER VAN HET

IMPRESSIONISME

De zeer losse penseelstreek is altijd gezien als het meest onderscheidende kenmerk van Hals’ kunst. Met recht kan hij de voorloper van het impressionisme genoemd worden. Met zijn virtuoze toets beïnvloedde hij schilders als Gustave Courbet, Édouard Manet, James McNeil Whistler, Claude Monet, Max Liebermann, Vincent van Gogh en John Singer Sargent. Vrijwel allemaal kwamen zij naar Haarlem om zijn portretten en schuttersstukken te bewonderen.

BRUIKLENEN

De tentoonstelling Frans Hals toont belangrijke werken uit zijn oeuvre, dat tegenwoordig nog uit zo’n ca. 200 werken bestaat, zoals De Lachende Cavalier (1624, Wallace Collection, London), Catharina Hooft met haar min, ca. 1619/20) en Malle Babbe, ca. 1640

(beiden Gemäldegalerie, Berlin), Familie in een landschap, ca. 1646 (Museo Nacional Thyssen-Bornemisza, Madrid), Jonge vrouw met een uitstalling van groente en fruit, 1630, (privécollectie) en De luitspeler, ca. 1623 (Musée du Louvre). Het Frans Hals Museum in Haarlem leent maar liefst vier schuttersen regentenstukken uit. Hals’ vroegste schuttersstuk Feestmaal van de officieren van de Sint-Jorisschutterij (1616, Frans Hals Museum) heeft Haarlem nog nooit verlaten.

THEMATISCHE AANPAK

In vergelijking tot de National Gallery London en de Gemäldegalerie in Berlijn, waar de Frans Hals-tentoonstelling respectievelijk voor en na Amsterdam te zien is, kiest het Rijksmuseum voor een thematisch aanpak in plaats van een chronologische. De 10 zalen van de Philipsvleugel zijn gewijd aan portretten en pendanten, lachen, familie, kleine werken, en schuttersstukken. ✶

Portret van Catharina Hooft met haar min, 1619 - 1620, Olieverf op doek, 91,8 x 68,3 cm, Staatliche Museen zu Berlin, Gemäldegalerie, Berlijn (801G0).

Zingend meisje, ca. 1628, Olieverf op paneel, 20,3 × 20,3 cm, The Jordan and Thomas A. Saunders III Collection. In bruikleen aan het Virgi nia Museum of Fine Arts (L2020.6.14).

NU TE ZIEN

Frans Hals tot 9 juni 2024 te zien in de Philipsvleugel van het Rijksmuseum Amsterdam.

Lidewij de Koekkoek, directeur Frans Hals Museum

Ik vind het fantastisch dat zowel het Rijksmuseum in Amsterdam en eerder ook The National Gallery in Londen zoveel aandacht besteden aan ónze Haarlemse Frans Hals. Deze twee topmusea van internationale allure zorgen voor veel positieve aandacht voor zijn werk, voor het Frans Hals Museum en voor zijn stad Haarlem. Uiteraard werken we hier graag aan mee door vier topstukken van Frans Hals uit te lenen aan het Rijksmuseum en eerder ook twee werken aan The National Gallery. Ook tijdens de Frans Hals-tentoonstelling in het Rijksmuseum zijn er nog steeds 17 schilderijen van Frans Hals te zien in het Frans Hals Museum waaronder drie van zijn levendige en kleurrijke schuttersstukken. Op het laatste en grootste schuttersstuk met de (onder)officieren van de Haarlemse Sint Jorisschutterij dat Hals in 1639 maakte, kan je zijn enige bekende zelfportret vinden. Dichter bij de meester dan in zijn eigen stad Haarlem kun je niet komen!

En gelukkig is er nog veel meer te zien. Het Frans Hals Museum gebruikt de uitleen van de stukken aan het Rijksmuseum om bezoekers een frisse kijk op groepsportretten te geven. De drie overgebleven schuttersstukken van Frans Hals zijn namelijk in de Schutterszaal te zien in combinatie met groepsportretten van vier toonaangevende Nederlandse vrouwelijke kunstenaars. Thérèse Schwartze (1851-1918) en Charley Toorop (1891-1955) lieten zich inspireren door Frans Hals en zijn tijdgenoten. Hedendaagse kunstenaars Patricia Kaersenhout (1966) en Iriée Zamblé (1995) brengen een ode aan mensen die zij bewonderen en die tot voor kort weinig gerepresenteerd waren in musea. Het nieuwe groepsportret Wishing on a Star (2024) van Zamblé (winnaar Koninklijke Prijs voor Moderne Schilderkunst 2022) werd speciaal voor deze presentatie in opdracht van het Frans Hals Museum gemaakt.

Als je nog meer wilt weten over Frans Hals, kan je de gratis podwalk downloaden via franshalsmuseum.nl. Met deze audiowandeling, ingesproken door actrice en presentatrice Monic Hendrickx, maak je kennis met Frans Hals door naar de stad te kijken en te bedenken dat Frans Hals rondliep op dezelfde plekken. Waar woonde en werkte hij? Wie waren zijn opdrachtgevers en hoe was zijn leven in Haarlem?

Malle Babbe, ca. 1640, Olieverf op doek, 78,5 × 66,2 cm, Staatliche Museen zu Berlin, Gemäldegalerie, Berlijn (801C).

Koken met... Chefkok Joris Bijdendijk

Gegratineerde oesters met champagnesabayon voor 4 personen

• 12 dichte oesters (liefst Gillardeau-oesters)

• 30 g boter

• 250 g spinazie

• zout en versgemalen zwarte peper

• 2 eidooiers

• 300 ml champagne

ook nodig

• ijswater

• oestermes

• oesterbord (optioneel)

Sabayon zou je kunnen omschrijven als de luchtige versie van een hollandaise. En hollandaise kan je dan weer zien als een soort warme mayonaise waar over het algemeen boter als vetstof wordt gebruikt. Je kunt sabayon zowel hartig als zoet bereiden. En het is echt een à la minuut-klus. Oesters pocheren in de schelp is ook een goede truc. Het zorgt er tevens voor dat het openmaken van de schelp iets gemakkelijker gaat. Neem desalniettemin goede maatregelen om ervoor te zorgen dat je zonder kleerscheuren en gruis van de schelp de oester open krijgt.

Er zijn twee soorten oesters die veel worden gegeten. De platte oester, die mild en licht-ijzerig smaakt; bekende soorten zijn de belon en onze Zeeuwse platte. En je hebt de holle oester, vaak creuse genoemd, met een meer komkommerachtige smaak. De fine de claire, Gillardeau-oester en wilde wadoester zijn daar voorbeelden van. En binnen de types plat en hol zijn er weer heel veel varianten. Het water waarin de oester groeit heeft veel invloed op de smaak. Dat heeft zowel met het zoutgehalte als de voeding en temperatuur van het water te maken. Hoe zouter het water, hoe smaakvoller de oester. Hoe warmer het water, hoe sneller de oester groeit en hoe romiger hij wordt. Koud water zorgt voor een vertraagde groei en

de oester blijft er knapperig en magerder door. Combineer oesters met sabayon en het feest kan beginnen.

1 Breng een grote pan water aan de kook, leg zodra het water kookt de oesters in de pan en zet het vuur uit. Haal de oesters na 1 min. uit het water en leg ze in een kom ijswater tot ze volledig zijn afgekoeld. Maak de oesterschelpen open, haal het oestervlees los en leg apart op keukenpapier om ze voorzichtig droog te deppen. Maak de schelpen goed schoon en droog.

2 Verwarm de boter in een pan op middelhoog vuur en stoof de spinazie erin tot hij net geslonken is. Breng op smaak met zout en peper. Laat de spinazie goed uitlekken op een schone theedoek en druk die zachtjes aan zodat de spinazie goed droogt. Haal dan de spinazie los van elkaar zodat hij niet compact de oesterschelp in gaat.

3 Klop in een kom de eidooiers luchtig en voeg de champagne toe. Gaar deze sabayon al kloppend au bain-marie tot een luchtige saus. Plaats hiervoor een mengkom boven op een pan met een laagje kokend water (ongeveer 3 cm). Let erop dat het water rustig borrelt. De mengkom wordt warm, dus zorg ervoor dat je handen beschermd zijn. De sabayon is gaar wanneer hij de bolle kant van een lepel kan bedekken. Haal de kom van de pan af en klop de sabayon door tot hij iets is afgekoeld, dit duurt ongeveer 1½ minuut. Breng de sabayon op smaak met zout en peper.

4 Verwarm de oven voor op de grillstand. Leg de oesterschelpen stabiel op een plateau of schaal, bijvoorbeeld op grof zeezout. Als je een oesterbord hebt, is dat natuurlijk helemaal mooi. Leg onder in elke schelp wat van de losse spinazie, gevolgd door de oester zelf. Bedek de oesters met de champagnesabayon en gratineer ze 30 seconden, of tot de sabayon goudbruin is, onder de ovengrill. Serveer de oesters direct en eet ze warm.

Het was een van de eerste bereidingen die Joris Bijdendijk van Laurent Pourcel, een van de chef-koks van restaurant Jardin des Sens, leerde: barigoule van mooie jonge groenten. Hij kookte wel tien verschillende groenten, liet ze garen in bouillon met elk een net andere seasoning. Sommige groenten konden bij elkaar in een pan worden gekookt, maar de meeste werden apart van elkaar gegaard. De groenten werden vlak voor de service begon gegaard en koelden af in het kookvocht. Daarna werd met het kookvocht een mooie delicate saus gemaakt met wat sinaasappel en olijfolie. Zie hier de thuisversie van die lessen.

1 Giet de kippenbouillon, het sinaasappelsap en citroensap in een grote pan en breng aan de kook.

2 Zet een grote kom water klaar met daarin het sap van 1 uitgeknepen citroen, zo verkleuren de artisjokken niet na het schoonmaken. Pel de taaie bladeren van elke artisjok tot de rand zichtbaar wordt. Schil met een dunschiller de artisjokken inclusief steel rondom mooi rond. Snijd het onderste van de steel bij en snijd de overgebleven bladeren af bij de rand. Halveer vervolgens de artisjok over de lengte en verwijder met een lepel voorzichtig de haartjes in het hart van de artisjok. Bewaar de schoongemaakte artisjokken in het citroenwater.

3 Snijd de uitstekende sprieten van de venkel af en snijd elke knol in 8 parten. Schrap de worteltjes en was ze goed. Snijd de steeltjes van de champignons.

4 Gaar nu alle schoongemaakte groenten afzonderlijk van elkaar tot de juiste gaarheid in het kookvocht. Gebruik een metalen prikker om te controleren of de groenten klaar zijn, zorg ervoor dat de groenten net aan gaar zijn en nog genoeg structuur behouden. De prikker moet net door de groente heen gaan zonder weerstand te voelen. Bewaar de gegaarde groenten apart van elkaar.

Barigoule voor 4 personen

• 500 ml kippenbouillon

• 500 ml sinaasappelsap

• 90 ml citroensap, plus extra

• 6 poivrade-artisjokken

• 2 venkelknollen

• 12 kleine worteltjes

• 16 kleine witte champignons

• 50 ml olijfolie

• zout en versgemalen zwarte peper

• 5 takjes koriander, blaadjes geplukt

ook nodig

• metalen prikker

5 Laat het kookvocht inkoken tot een kwart. Dit duurt ongeveer 15 min. op middelhoog vuur, houd hierbij de pan goed in de gaten en haal hem van het vuur wanneer het kookvocht voldoende ingekookt is. Zet een staafmixer in het vocht en voeg al draaiend langzaam de olijfolie toe, tot de saus een licht gebonden textuur aanneemt en de smaak in balans is. Breng de saus op smaak met zout en peper.

6 Verdeel de groenten over een bord, garneer met korianderblaadjes en serveer met de saus. De barigoule kan zowel warm als op kamertemperatuur worden gegeten.

Meer overheerlijke recepten van chefkok Joris Bijdendijk vind je het schitterende boek Chez Bijdendijk, uitgeverij Nijgh & Van Ditmar, € 34,99.

HARALD

Artisklas als levenswerk

Harald en Sylvia Ames zijn de vrijwillige beheerders van Artisklas, de kleinste officiële dierentuin van Nederland, te vinden in het Schoterbos in HaarlemNoord.

Iedere zaterdag én zondag, van 13.00 tot 16.00 uur, is de dierentuin open voor publiek. Om als medewerkers herkenbaar te zijn draagt het stel hun Artisklas-trui. Ze voeren de nandoes, loopvogels uit Zuid-Amerika. Ze verzorgen ook de poolvossen, de stinkdieren, reptielen, de kerkuil, de mangoesten en andere dieren, die je juist niet zo vaak in grote dierentuinen ziet. Voor Harald en Sylvia is het hobby en vrijwilligerswerk tegelijk, maar eigenlijk is het meer dan dat. Het is hun levenswerk, waar al hun andere dagelijkse bezigheden zich naar voegen, en niet alleen in het weekend.

Dierenverzorging en onderhoud van het terrein gaan altijd door. De minidierentuin draait, als enige in Nederland, volledig op vrijwilligers. Sylvia en Harald doen dit dierenliefdewerk al 35 jaar.

Ze kennen de Artisklasdieren, de dieren kennen hen. Artisklas, sinds 1977 een stichting, viert dit jaar z’n zestigjarig bestaan. Harald: “Artisklas was in 1964 een initiatief van een Haarlemse

Artis-medewerker, die les gaf over dieren in zijn garagebox. Sinds 1972 zitten we op deze plek in het Schoterbos.’’

Meer weten?: www.artisklas-haarlem.nl

Fotografie: Madelon Coolen. Tekst: Paula Zuidhof.

Gespot

Lopend in onze mooie stad moet je soms even stilstaan bij een opvallend en verrassend beeld.

Fotografie: Linda Llambias.

waar je kwaliteit beleeft

De specialist in Haarlem en omgeving voor al uw audio-, video- en witgoedapparatuur.

Al sinds 1965 staan wij voor u klaar.

Offline & Online!