HRLM 85

STADSGLOSSY HRLM

Fotografie: Rob Eversen.

Wij maken HRLM

Mede-oprichter en artdirector

Rob Eversen (1951-2018)

Uitgever en hoofdredacteur

Jeannette Eversen Vormgeving

Jeannette Eversen en Adrian de Groen

Redactie Victoria van der Werff

Tekst- en eindredactie

Marcel Lee Advertentieverkoop

Redactie HRLM Administratie

Romijn Bedrijfsadvies Distributie

Redactie HRLM en BusinessPost Raad

van Advies Ella Blommaert-Zander, Hans Romijn, Bernt Schneiders en Baud Schoenmaeckers.

Aan HRLM werken mee

Jos Ahlers, Michaëla Bijlsma, Jolanda Beyer, Marc de Beijer, Falco Bloemendal, Sacha Bouwknecht, Eric J. Coolen, Yorick Coolen, Joost Dobbe, Evelien Erichsen

Franklin van der Erf, Jonne van der Fange, Madelon Griekspoor, Christhilde

Klein, Linda Llambias, Hans Looijen, Warry van der Leen, Meta van der Meijden, George Moormann, Marelie van Rongen,, Daan Ruijter, Henk Tijbosch, Jos Wienen en Hélène Wiesenhaan.

Redactie-adres Lange

Boogaardstraat 8 zwart, 2011 WV Haarlem, (023) 551 1227, post@haarlemse-stadsglossy.nl, www. hrlm-online.nl en volg ons ook op www.facebook.com/ haarlemsestadsglossy en Instagram @haarlemse_stadsglossy.

Mediapartner van Bevrijdingspop Haarlem, Theatergroep Eglentier, Project Fors, Theater De Liefde, Productiehuis de Verbinding

Samenwerking met Het Ampzing Genootschap, COC Kennemerland, Kunstlijn Haarlem, Noord-Hollands Archief, Nieuwe Gracht Producties en de Zingende Zaag.

Verspreiding Haarlem, Spaarndam, Heemstede, Overveen, Bloemendaal, Aerdenhout en Hoofddorp.

Gratis verkrijgbaar bij

Onze adverteerders,VVV Haarlem, bibliotheken, lees-en wachtruimtes, Primera, Ako, Bruna en Cigo.

Welkom

Vrijheid

Op 4 mei staan we even stil bij de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog en herdenken we dit in de Haarlemmerhout samen met het Kennemer Jeugd Orkest en zangeres Lakshmi, en 5 mei is het feest en vieren we muzikaal onze vrijheid.

HRLM schrijft meer dan 15 jaar met veel trots over ons Haarlem. Maar in de jaren 40/45 was Haarlem niet zo mooi en zeker geen stad om trots op te zijn. Ja… ook ons Haarlem heeft haar eigen zwarte bladzijde.

In WO II was Haarlem namelijk een stad voor de NSB, met zelfs een NSB-burgemeester. Vreselijke man! Onder zijn leiding was Haarlem ook een van de eerste steden die het bordje ‘Voor Joden Verboden’ overal ophing. In Haarlem woonde ooit de grootste Joodse gemeenschap van Nederland, op die van Amsterdam na. De Haarlemse Joden werden massaal opgepakt en met een treinkaartje ‘enkele reis’ op transport gezet, richting de kampen; 733 Joodse stadsgenoten zijn vermoord.

Op pagina 9 lees je de reportage over de Struikelstenen. In de straten van Haarlem – en gelukkig ook in vele andere steden – worden struikelstenen geplaatst op adressen waar de vermoorde Joden hebben gewoond. Er zijn al 190 struikelstenen geplaatst. Voor de overige 543 nog te plaatsen stenen wil de Gemeente Haarlem een periode van 10 jaar uittrekken. Dit lijkt me erg lang, zeker voor een stad die toch wel wat goed heeft te maken aan de Joodse gemeenschap.

Gelukkig ziet Haarlem er vandaag de dag er een stuk gezelliger uit. Zeker als je kijkt naar het winkelaanbod. HRLM dook in het thema Scandinavië, en er valt op dit gebied heel wat te ontdekken in eigen stad..

Geniet van deze editie en van je vrijheid en denk ook even aan hen die niet in vrijheid leven.

Jeannette Eversen is hoofdredacteur, weduwe van Rob en heeft twee hondjes Sammy en Max.

Fotografie: Linda Llambias.

OVER HRLM

Reacties van lezers, ontvangen via de mail en onze social media-kanalen en gehoord van voorbijgangers en bezoekers op de redactie.

Reacties op nummer 84

Petra: Mooi geschreven verhaal, het interview met Asha! André: Wat leuk om te zien waar de Rijkswachters worden gemaakt door Boudewijn van den Bosch! Godelieve: Wat bijzonder die fotoreportage over tatoeëerders; dat had ik niet verwacht in HRLM, leuk! Henk: Van der Pigge! Een begrip in Haarlem natuurlijk. Mooi om te lezen dat een jonge generatie hier nu de scepter zwaait. Mirjam: Ik ben fan van Dolly Bellefleur!

En nu heeft ze een eigen column!

Noord-Hollands Archief: Weer een mooi stuk Haarlemse historie in HRLM, geschreven door onze conservator Alexander de Bruin.

Patrick: Wat een geweldig magazine! Wat leuk dat de laatste editie aandacht werd besteed aan de gezondheid van zowel mens als dier!

VERRASSING!

Omdat wij van lezen houden en ook blij zijn met onze vrienden, verrassen we elke editie een vriend met een mooi boek uit onze boekenrubriek.

Ook kans maken?

Ga naar www.hrlm-online/vrienden en word vriend.

– De winnaars krijgen schriftelijk bericht –

ACHTER DE SCHERMEN

MOOIE GESPREKKEN

Vijf jaar geleden begon de samenwerking tussen HRLM en Kunstlijn Haarlem. Het idee was om bij deelnemende kunstenaars op atelierbezoek te gaan en daar sfeervolle reportages van te maken voor HRLM. Als journalist en lid van het Kunstlijnteam kreeg ik de kans om die interviews te schrijven. In ieder nummer belicht ik een andere kunstenaar en kunstvorm. Steeds weer een verrassende ontmoeting.

Ik schrijf met veel plezier voor HRLM. Naast de serie atelierbezoeken en de losstaande artikelen die ik schrijf, vul ik ook de rubriek ‘Een openhartig gesprek’. Mooie verhalen van interessante mensen over de meest uiteenlopende onderwerpen. Interviews met onder anderen een tienermoeder, een geadopteerde, een transgender, een agent en de stadsdominee van Haarlem. Wat beweegt ze en waar staan ze in het leven? Ik ervaar hun openheid tijdens de gesprekken als heel bijzonder. Voorlopig ben ik nog niet uitgeschreven!

Ook reageren op HRLM? Mail je reactie naar: post@haarlemse-stadsglossy.nl

HRLM JOURNALIST META VAN DER MEIJDEN

mei - juni 2023 15de jaargang

Warmoesstraat 2 | 2011 HP Haarlem 023 532 4309 | www.sipkesedelsmeden.nl

Jos Wienen

VRIJHEID IS NIET VANZELFSPREKEND

In de Slachthuisbuurt zijn enkele straten vernoemd naar Haarlemse verzetshelden: Hannie Schaft, Truus en Freddie Oversteegen, Jetty Velu en Frans van der Wiel. Zij pleegden in de oorlogsjaren 1940-1945 ieder op een eigen manier verzet tegen de Duitse bezetter. Van het vervalsen van persoonsbewijzen tot het verspreiden van bonkaarten. En van het organiseren van wapentransporten tot daadwerkelijk gewapende acties.

Corrie ten Boom, naar wie een straat in de Amsterdamse Buurt is vernoemd, werkte de bezetter op een geheel eigen wijze tegen. Zij bood met haar vader Casper en zuster Betsie aan veel joodse en andere onderduikers onderdak in een geheime schuilplaats van de familie Ten Boom in de Barteljorisstraat. De Haarlemse politieman Jan Overzet hielp de familie Ten Boom met het laten ontsnappen van onderduikers.

Eén van de meest voorkomende verzetsdaden was het produceren en verspreiden van illegaal drukwerk. Mooie voorbeelden zijn de uitgaven Trouw, Het Parool en Vrij Nederland. Deze bladen maken nu nog steeds deel uit van de vrije pers in ons land, één van de waakhonden van de democratische rechtsstaat en daarmee onze vrijheid.

De daden van de Haarlemse verzetshelden verschilden, maar de drijfveren stemden overeen.

In mei 1940 werd onze democratische rechtsstaat van de ene op de andere dag ingeruild voor een dictatuur. In ons land worden mensen gelijk behandeld, maar de bezetter stelde daar rassenwaan, discriminatie en deportatie voor in de plaats. Je mocht niet meer zeggen of schrijven wat je wilde en het parlement werd uitgeschakeld. De leden van het verzet stonden op tegen deze rechteloosheid en

is burgemeester van Haarlem.

werkten de bezetter tegen. Met permanent gevaar voor eigen leven en in enkele gevallen (Hannie Schaft, Betsie en Casper ten Boom) daadwerkelijk ook ten koste van het leven.

Het is een strijd van 78 jaar geleden. Dankzij onze bevrijders en ook met eerbied voor en dank aan de moedigen in het verzet, leven wij in vrijheid en in een democratische rechtsstaat. Samen met de burgers van tientallen andere landen. We mogen gewoon zeggen wat we vinden. We kiezen ons eigen parlement. Demonstreren is een grondrecht. En onze onafhankelijke media kunnen, niet beperkt door censuur, de macht controleren. Maar de vrijheid is niet vanzelfsprekend.

In grote delen van de wereld zijn een vrije pers en democratische rechtsstaat nog steeds ver verwijderd. In Rusland, in ons eigen Europa, moet onafhankelijke journalistiek wijken voor door de staat gecontroleerde informatievoorziening. Van scheiding van machten en vr ijheid van meningsuiting is er niet of nauwelijks sprake. De bekendste oppositieleider zucht in lange gevangenschap met vrees voor leven en gezondheid. Demonstraties worden uiteengeslagen. De rechteloosheid verlamt veel burgers.

In Oekr aïne vechten mensen voor de vrijheid van hun land en in hun land tegen bruut geweld van Rusland, dat ook de eigen burgers de vrijheid ontzegt. De vele Oekraïense vluchtelingen in Haarlem laten zien dat het belang van vrijheid ook vandaag volop actueel is.

Wellicht worden er ook in Moskou en Sint Petersburg ooit straten vernoemd naar Russische helden die met succes hebben gestreden voor hun eigen democratische rechtsstaat en voor vrijheid in hun eigen land.

•

Jouw advertentie hier?

Adverteer vanaf € 100,-

in het leukste tijdschrift van Haarlem!

Samen met ondernemers bedenken en maken we lezenswaardige, mooie artikelen. Met jouw bedrijf als betrouwbare en inspirerende informatiebron. Dat wordt gelezen, gewaardeerd én herinnerd!

HRLM ontvangt hartverwarmende en lovende reacties op de edities.

Profiteer nu van het bereik en van de aandacht die jouw advertentie krijgt in het grootste tijdschrift van Haarlem.

Voor meer informatie ga naar

www.hrlm-online.nl/adverteren

• Voor ruime flex-werkplekken en bijzondere vergaderzalen.

• Ongedwongen zakelijkheid dichtbij Haarlem CS.

• Broedplaats van sociale innovatie in de buurt.

Kinderhuissingel 1 2013 AS Haarlem 023 5317118

In de Tweede Wereldoorlog werden maar liefst

733 Haarlemmers van joodse komaf gedeporteerd en vermoord. Ter ere van hen worden momenteel struikelstenen geplaatst bij de woning waar zij voor het laatst in vrijheid hebben geleefd. Initiatiefnemer Reini Elkerbout vertelt hoe zij er voor zorgt dat niemand van hen vergeten wordt.

Vlak voor het begin van de coronapandemie gaat Reini naar een lezing in de Haarlemse Gravenzaal in het kader van de vijfenzeventigjarige bevrijding van Nederland sinds de Tweede Wereldoorlog. De lezing wordt geven door kunsthistoricus en auteur Wim de Wagt die in 2021 het boek Vijfhonderd meter namen schreef over de ontstaansgeschiedenis van het Nationaal Holocaust Namenmonument in Amsterdam.

DUITSE STOLPERSTEINE

“Toen ik daar heen ging had ik nog helemaal niet over struikelstenen nagedacht”, begint Reini. Wanneer ze samen met een vriendin over de Grote Markt loopt worden de namen genoemd van de overledenen, waar daarna in de zaal verder over wordt gesproken door nabestaanden.

“Zij vertelden ons wie hun grootouders waren en wat de historie van hun familie was.”

Tijdens de lezing vertelt Wim de Wagt dat in Haarlem 733 inwoners van joodse komaf zijn gedeporteerd, maar dat er in de stad maar twee struikelstenen te vinden zijn. Deze zijn gelegd door de familie van een rabbijn die woonachtig in Haarlem was. “Het voelde

‘Het voelde niet goed dat er in zoveel steden al struikelstenen liggen, maar in Haarlem nog zo weinig’

Zolang we hun NAMEN noemen, VERGETEN wij hen niet

gewoon verkeerd dat er maar twee stenen lagen in plaats van 733”, zegt Reini.

De ‘stolpersteine’, in Nederland bekend als de struikelsteen, is een project van de Duitse kunstenaar Gunter Demnig. De eerste steen legde Gunter voor het stadhuis van Keulen op 16 december 1992, de dag waarop Heinrich Himmler vijftig jaar geleden bevel gaf tot de deportatie van Joden, Sinti en Roma. Op deze steen graveerde hij de eerste zinnen van dit bevel. De stenen worden als gedenkteken in de stoep voor woonhuizen geplaatst waar tijdens de Tweede Wereldoorlog de joodse stadsgenoten uit zijn weggevoerd om vermoord te worden. De bovenkant van de steen bevat een messing plaatje waarop te zien is wie in de woning heeft gewoond, wanneer zij zijn geboren en wanneer zij zijn omgekomen. In Europa liggen inmiddels bijna 100.000 struikelstenen in zo’n dertig landen.

“Het voelde niet goed er in zoveel steden al stenen liggen, maar in Haarlem nog zo weinig”, legt Reini uit. Ze merkt dat ze door de verhalen van de nabestaanden in de Gravenzaal erg getroffen is. Het is haar duidelijk dat iets aan deze situatie gedaan moet worden. Iedereen verdient volgens haar een eigen steen. “Ik trok de stoute schoenen aan en belde de gemeente op om te vragen of er iemand was die mij hierbij kon helpen.” Tot haar verbazing was ze niet de enige die hierover belde. “Ik kreeg contactgegevens van anderen en we maakten een begin.”

PLAN VAN AANPAK

De struikelstenen zijn voor Reini geen onbekend begrip. Voordat ze in Haarlem kwam wonen bracht ze een groot deel van haar leven in Amsterdam door. Daar liggen ook struikelstenen ter gedachtenis aan haar eigen familie. Toch was het opzetten van dit project in Haarlem moeilijker. “We begonnen

aan iets volslagen nieuws”, legt ze uit. Ze geeft aan dat het hebben van een groot netwerk erg van belang is bij projecten zoals deze.

Na een hoop belletjes en brainstormsessies is de groep compleet. Net op het moment dat de organisatie bij elkaar wil gaan zitten krijgen ze te horen dat het door de pandemie niet meer mogelijk is om met meer dan twee mensen aan een tafel te zitten. “Dat was erg jammer, maar het gaf ons ook de tijd om te kijken hoe we dit precies wilden aanpakken.” Om de struikelstenen te kunnen leggen was er een subsidie nodig vanuit de gemeente Haarlem. Na een flink aantal online vergaderingen wordt er akkoord gegaan met een eenmalige subsidie van 50.000 euro. “Daar konden we een mooi begin mee maken”, zegt Reini. “We kregen van de gemeente ook toezegging dat Spaarnelanden ons zal helpen met het plaatsen van de stenen.”

‘Ik ben nu vierentachtig, ik ga die tien jaar misschien niet eens meer halen’

‘Het is gigantisch veel werk, maar het geeft heel veel voldoening’

Het zal tien jaar duren voordat alle stenen in Haarlem zijn gelegd. “Ik ben nu vierentachtig, ik ga die tien jaar misschien niet eens meer halen”, zegt ze met spijt in haar stem. Nu de eerste 120 stenen zijn gelegd ziet Reini in waarom er rekening is gehouden met een tijdsspanne van ongeveer tien jaar. “Het is enorm precisiewerk.”

OORLOGSMONUMENT

De lange loop van het project heeft ook te maken met het onderzoek dat vooraf moet worden gedaan. In Reini’s woonkamer ligt de tafel vol met papieren en foto’s van gezinnen die in aanmerking komen voor een steen. Ze legt uit hoe ze te werk gaan binnen de organisatie. “We hebben een lijst met eigen adressen en met aanvragen”, vertelt ze. “Er zijn nabestaanden of bewoners die op een adres wonen dat bewoond werd door joodse mensen. Zij kunnen bij ons een aanvraag doen om één of meerdere stenen te laten plaatsen. Daarnaast zijn er mensen die een steen voor hun huis krijgen, maar dit nog niet weten.”

In stapels boeken en online registers gaat de werkgroep op zoek naar de adressen in Haarlem waar joodse gezinnen voor het laatst in vrijheid hebben gewoond. De bewoners ontvangen van haar een brief en ze gaat ook zelf langs om de bewoner te informeren. “Het voelt soms ongemakkelijk als je mensen komt vertellen dat hun huis in aanmerking komt voor een steen”, vertelt ze. De reacties zijn over het algemeen positief, maar het valt haar wel op dat de kennis over

struikelstenen ver te zoeken is in Haarlem. “Veel mensen hebben geen idee waar wij het op zo’n moment over hebben. Er wordt gedacht dat we een soort oorlogsmonument voor de deur willen plaatsen, maar na onze uitleg doen ze graag mee.”

“Mensen die een aanvraag doen voor plaatsing van een struikelsteen vragen wij in eerste instantie of zij de stenen zelf kunnen en willen betalen. Bewoners die een steen willen laten plaatsen, maar daar de financiën niet voor hebben worden betaald met subsidie of sponsorgeld. Die subsidie is een fijne start, maar daar kunnen we maar veertig procent van de stenen mee betalen. Een zo’n steen kost honderdvijftig euro.” Naast de subsidie maakt de organisatie ook gebruik van sponsering om het zo gemakkelijk mogelijk te maken om alle stenen te laten plaatsen. “Sponsoren zijn voor dit project erg belangrijk. Over een tijdje zijn er geen nabestaanden meer en we willen toch iedereen een steen geven.”

CEREMONIE

In mei zal er opnieuw een serie stenen worden gelegd ter nagedachtenis voor hen die zijn vermoord tijdens de Holocaust.

De lijst met namen voor de geplande legging wordt twee maanden van tevoren naar het atelier van de stenenmaker Alexander Stukenberg in Amsterdam gestuurd.

“Een week voordat de ceremonie plaatsvindt liggen de stenen al op locatie”, legt Reini uit. “Tijdens de ceremonie wordt het verhaal verteld over de familie die in de woning

heeft gewoond.” Dit kan worden gedaan door de nabestaanden, door iemand van de werkgroep Struikelstenen Haarlem, maar soms ook door de Haarlemse burgemeester. “Het zijn soms verhalen waarvan de tranen je in de ogen schieten.”

Reini is naar eigen zeggen apetrots op wat er gepresteerd wordt door iedereen. “Het is gigantisch veel werk, maar het geeft ons heel veel voldoening.” Momenteel is de gemeente Heemstede ook op zoek naar een stichting met een werkgroep vrijwilligers die stenen in het dorp kunnen leggen. “Ook daar liggen helaas maar een paar stenen, op eigen initiatief, terwijl dat er veel meer zouden kunnen en moeten zijn.” ✶

Als vrijwilliger helpen, een steen plaatsen of kijken of je in aanmerking komt?

Neem dan een kijkje op www.struikelstenenhaarlem.nl.

Tekst: Victoria van der Werff.

Fotografie: Franklin van der Erf en privébezit.

NIEUW in Haarlem

NIEUWE PLEKJES, WINKELTJES EN RESTAURANTS IN HAARLEM VOOR JOU OP EEN RIJTJE.

PURE LUXE

In de salon van Mariska Pelsmaeker voel je gelijk haar passie voor haarverzorging. In de gezellige Vijfhoek heeft zij recent haar eigen zaak geopend. De focus ligt niet enkel op het creëren van de perfecte look, maar ook op het versterken van jouw unieke persoonlijkheid door diverse knip- en kleurtechnieken.

Drapenierstraat 21

www.mariskapelsmaeker.com

06 41 21 1328

Warm welkom

‘Maeva’ betekent ‘welkom’ in het Tahitiaans. Nu is dat ook precies wat je voelt als je deze nieuwe espressobar in de Vijfhoek binnenwandelt. Hier kan je genieten van heerlijke verse koffie en allemaal lekkers met een Tahitiaans tintje. Daarnaast ook een fijne plek om te werken onder het genot van een kopje koffie.

Raamvest 5

GOED VOOR DE ZIEL

De gerechten zijn in basis herkenbaar, maar met Olliver’s Twist komt de soul kitchen helemaal tot zijn recht. Gelegen aan het prachtige Spaarne komen in dit nieuwe restaurant de gerechten met een verhaal tot leven. Een klassieke basis met Olliver’s Twist. Kom genieten en laat je verrassen door de fijne sfeer, gastvrijheid en heerlijke wijnen passend bij de gerechten. Of een lekker verfrissend biertje op het mooie zonnige terras.

BESTE VERSIE VAN JEZELF

Naast online is de diëtistenpraktijk Roots nu ook in Haarlem te vinden. Hier word je geïnspireerd om te kiezen voor je eigen gezondheid. Roots is ambassadeur van een overwegend plantaardig voedingspatroon. Want dat is volgens de laatste wetenschappelijke inzichten het gezondst. Je kunt rekenen op persoonlijk voedingsadvies waar je energie van krijgt. Koppestokstraat 87 | www.dietistenpraktijkroots.nl

Ruim twintig jaar ervaring samen onder één

Samen met Roger van der Wal, Christine Boreel-van der Wal en Jacco Könings sluit Dike Jager de handen in 2018 ineen en richtten zij De Makelaars Combinatie (DMC) op. Momenteel hebben zij drie vestigingen in Haarlem, Overveen en Amsterdam. Ze omschrijft het als een unieke samenwerking van vakmensen uit de omgeving Kennemerland.

Terugblikkend op de afgelopen jaren laat Dike weten dat vooral mond-opmondreclame DMC heeft geholpen. Door de samenwerking tussen de vier makelaars is hun segment aanzienlijk verbreed. “We hebben ieder een andere expertise, waardoor wij van alles verkopen. Van garageboxen tot vrijstaande villa’s, voor starters, doorstromers en ouderen.” Het geheim voor hun succes is volgens

Dike te danken aan het feit dat de makelaars kijken naar hoe het proces verloopt van begin tot eind. “We vinden het belangrijk, de zoektocht naar een woning zo persoonlijk mogelijk te houden. Onze klanten zijn vanaf het begin tot het eind verbonden met ons of één van onze freelance makelaars Yasmin Meijer, Ineke Smallegange, Marc Honnef en Monique Waals.”

VERTROUWD

Persoonlijke aandacht, vertrouwen en de juiste expertise is volgens haar ook wat DMC Makelaars onderscheidt van andere makelaars in de omgeving. “We hebben geen negen tot vijf mentaliteit”, zegt Dike. Handen uit de mouwen, is het werkethos dat hier luidt. “Wanneer een kijker pas om acht uur ’s avonds tijd heeft, dan maken wij daar tijd voor.” Door de

vertrouwde sfeer valt het op dat klanten graag terugkeren. “Het gaat hier om een goede klantenbinding. We hebben zelfs hele families die we helpen aan een nieuwe woning. Dat is mooi om te zien.”

Een goede werksfeer draagt bij aan goede resultaten. “Wij zijn een jong en dynamisch kantoor wat mee laveert tussen de verschillende facetten van wat een makelaarskantoor met zich meebrengt.”

Kleverparkweg 24 | Haarlem 023 55170 07

Bloemendaalseweg 245 | Overveen 023 541 00 41

ZO HAARLEMS

SCHRIJF HET VAN JE AF

Toen de Haarlemse schrijfster dit bundel schreef had ze op dat moment veel te verwerken. Ze schreef het boek voor iedereen die emoties of gevoelens ervaart die langer aan hun zijde blijven. Denk aan het verlies van een geliefde of misschien het gevoel dat je niet precies weet wat je wilt. In dit boek wordt duidelijk hoe belangrijk deze gevoelens zijn en dat het leven altijd weer doorgaat.

Te koop voor € 9,95 bij onder andere boekhandel De Vries Van Stockum en Muijs Kantoor & Kado.

HOERA, EEN NIEUWE MUG!

Dat vraagt om beschuit met Haarlemse Stadsgenootjes! Het warmste welkom dat je een kindje of een nieuwe inwoner in Haarlem kunt geven. Alleen al door die vertrouwde kleurtjes van onze stad: rood, wit en geel. Haal de beschuitbussen maar tevoorschijn en ga los met Haarlemse Stadsgenootjes! De geboorte of de komst van een Mug(je) – want zo heet een inwoner van Haarlem – vier je met Haarlemse Stadsgenootjes.

Ook ideaal als cadeau voor een baby shower of een house warmingparty. Het leukste welkomstcadeau van Haarlem. Stadsgenootjes zijn volledig gemaakt van glutenvrije ingrediënten, maar worden geproduceerd in een fabriek waar ook producten met gluten worden verwerkt.

De inhoud van een pakje is 180 gram. Genoeg voor ongeveer 12 beschuitjes. Te koop bij De Wereld van Jansje of via www.stadsgenootjes.nl voor €4,25.

Karbonkel

Karbonkel is publicist, geschiedenisfreak en Haarlemoloog. Hij laat zijn licht schijnen op zaken van Wisselende Importantie...

GBKKN LCHT

Het is niet de vrolijkste opmerking in deze periode vol vlaggende vrijheidsvieringen, maar het moet volgens ons toch even gezegd dat gedurende de volledige geschiedenis van de mensheid er geen Vrijheid heeft bestaan.

Voor alle duidelijk- en eenvoudigheid: we hebben het dan over het hardop oneens kunnen zijn met Hogere Machten (geestelijk of wereldlijk), zonder dat die je daarop en daarom vervolgen, gevangenzetten, opsluiten in gestichten, verminken of doden. Over de enige wezenlijke Vrijheid dus, en niet over alle amendementen die in de loop der eeuwen zijn verzonnen, van brood en spelen tot kermis, carnaval en consumentisme, en alle dáár weer bijbehorende punten van orde. Die vallen allemaal onder verkeersregels, tafelmanieren en de reclamecodecommissie.

Hoe het vóór de uitvinding van het boeren, bezitten en boekhouden allemaal ging, toen we nog jaagden en verzamelden, onttrekt zich aan onze waarneming, maar ga er gerust vanuit, dat er toen wel vrijheid was – zij het de vrijheid van de savanne, zoals die nog altijd min of meer marginaal wordt genoten door termieten, neushoorns, leeuwen en gazellen. Dus doen en laten wat je moet doen en laten, maar wel met altijd het risico van gras- en bosbranden, en op iedere hoek je eigen slager. Met de uitvinding van het hek kwam daar een einde aan, en werden branden en slachten geregeld – de Nieuwe Orde, net wat u zegt…

Vanaf dat moment was het gedaan met de vrijheid. Zo bevatten reeds de oudste ons bekende geschriften richtlijnen over hoe met slaven, vrouwen, kinderen en andere eigendommen om te gaan, en wie er allemaal wat moest ondergaan als straf voor het niet naleven der geboden. En al die geboden moesten er steevast voor zorgen dat de door diezelfde Hogere Machten gewenste inrichting van al die maatschappijen niet in gevaar werd gebracht. De vrijheid, waar nu eenmaal de meeste mensen van nature toe geneigd zijn, werd daarom

geofferd op het altaar van het Groter Goed (God of de Keizer wil het, een Duizendjarig Rijk, het Communistisch Paradijs, Ons Soort Volk) en vervangen door vrijheden, verleend aan de beste en trouwste meelopers – de amendementen als emolumenten, zeg maar. Dat is altijd de manier waarop de macht geconsolideerd werd en wordt.

En de mate waarin er fatsoenlijker (“U mag ons volgende keer wegstemmen, als u dat per se wilt”) of minder fatsoenlijk (“Dan eten ze toch gewoon cake”) werd omgegaan met die chronische Roep om Vrijheid, heeft door de eeuwen altijd bepaald hoe lang de grootverdieners konden blijven grootverdienen. In onze streken heeft zich dat ontwikkeld tot een systeem waarin machthebbers zich geen zorgen hoeven te maken over herverkiezing, aangezien ze hoe dan ook in het kasteel zullen blijven wonen waar de gevulde leeuwerikentongetjes zullen blijven rondgaan. In andere, minder fortuinlijke gebieden (de rest van de wereld, ongeveer) moeten machthebbers dat wél, en proberen daarom grondwetten aan te passen, waardoor de zittende president, partijsecretaris, kalief of Opperste Hoeder alsnog voor eeuwig in functie kan blijven. Niet alleen omdat macht nu eenmaal lekker smaakt en allerlei evolutionaire pluspunten met zich meebrengt, maar ook om te voorkomen dat andere alfa-leiders de rots overnemen en achter jou en je vrouwen, kinderen en slaven aan gaan. Alles uiteraard weer, als altijd, voorgesteld als nuttig voor het groter goed – om zoveel mogelijk onderdanen méé te krijgen, in de hoop op een deel van de buit, een deel van het nationale prestige of nog meer invloed voor het Ware Geloof.

Vrijheid, opgeknipt in duizend hapklare brokken, en waar nodig het volk toegeworpen, werd zo een rare meneer. Toegejuicht als hij in steeds weer andere kleren door de straten paradeert, door enthousiaste toeschouwers. Het is niet anders – La Condition Humaine is even onverbiddelijk als de nesteldrang der vogels en het burchtenbouwen der dassen. We zullen het er mee moeten doen. Wat rest is dus, zoals altijd, het beste ervan maken. We bakken daar al tijden tegeltjes voor, als geheugensteun: ‘Wat gij niet wilt wat u geschiedt...’ – en alle varianten daarop, talloos als de korrelen des strands en de sterren des hemels. Probeer ze niet te bruin te bakken. En doe eens in de vier jaar even die Vrijheids-check...

Ontdek SCANDINAVIË in eigen stad

veel minder regen valt dan je zou verwachten?

DEENSE LEKKERNIJ

In het plaatsje Bovbjerg in Noord Jutland staat op vijfhonderd meter van de Noordzee het kaaspakhuis van Thise. Hier wordt in het diepste geheim de Thise-kaas gemaakt. De smaak is uniek; heerlijk pittig met een zoete nasmaak. De lokale boeren leveren hun biologische melk aan Thise, waar deze behandeld wordt. Daarna ligt de kaas voor dertig weken in het pakhuis waar de zilte zeelucht helpt met het rijpingsproces.

De KaasKampanje, vanaf € 3,50 per 100 gram.

SNOEPKOUS

Deze Deense chocoladekoekjes zijn met liefde speciaal voor jou gemaakt. Ze smaken beter als ze worden gedeeld. Flying Tiger, € 3,50.

DUURZAME CONCEPT STORE NYHAVN

Conceptstore NYHAVN is al 8 jaar een begrip in Haarlem voor iedereen die op zoek is naar leuke duurzame cadeaus, woonitems, biologische cosmetica of een plek om even te zitten met je favoriete drankje. De winkel is vernoemd naar de wijk Nyhavn (betekenis: nieuwe haven) in Kopenhagen. Voorheen een oude haven die al jaren weer helemaal hot en trendy is.

Eigenaar Karen koos ervoor om haar winkel te vernoemen naar deze mooie plek en verkoopt duurzame producten geïnspireerd op de Scandinavische stijl.

Dus als je houdt van duurzame stijlvolle eerlijke producten, ga dan eens kijken bij Conceptstore NYHAVN in het hart van Haarlem!

Koningsstraat 15 | www.conceptstore-nyhavn.nl

Ecolife

Duurzame en betaalbare luxe uit Zweden

In de winkel op de Binnenweg worden we vriendelijk ontvangen door eigenaar Nico Kromhout, die dagelijks klaarstaat om iedereen te voorzien van uitgebreid advies. Hij begint het gesprek met de vraag of we liever in een bos of op een industrieterrein wandelen. Volgens hem begint met deze vraag pas het besef wat betreft het slapen tussen natuurlijke of synthetische materialen. Waar zou een goed bed van gemaakt moeten worden als je zelf mocht kiezen? En wat voor omgeving zou dat persoonlijk voor jou zijn? “Dat zijn belangrijke vragen die iedereen zichzelf zou moeten stellen tijdens de zoektocht naar een nieuw bed”, vertelt Nico. Dat veel mensen geen kennis hebben van bedden en matrassen is volgens hem helemaal niet gek. Dat komt doordat men enkel eens in de tien á vijftien jaar een nieuw bed of matras besluit aan te schaffen. Dat is dan ook vaak de maximale levensduur van een standaard matras. Wanneer matrassen van natuurlijke materialen zijn gemaakt, zoals bij Ecolife, spreek je over een levensduur van twintig tot maar liefst dertig jaar. De bedden van Ecolife bestaan uit een box, matras en topper. Heerlijk duurzaam, want enkel de topper moet om de acht tot tien jaar worden vervangen om het bed zo fris en schoon mogelijk te houden. “Een mens verliest elke nacht 0,3 liter vocht en dat wordt gefilterd door je dekmatras, oftewel topper”, legt de ondernemer uit.

SLAPEN OP EEN WOLK

“Ons merk moet mensen aan het denken zetten”, zegt Nico. “Ruim vijftig procent van de matrassen die in Nederland worden gekocht zijn gemaakt van polyether, koudschuim of ze hebben een deklaag die overeenkomt met isolatiemateriaal vanuit de bouw.” Het mag dan misschien anders aanvoelen, maar toch is de basis Polyurethaan die wordt gebruikt directe familie van plastic. Nico stelt zijn klanten dan ook de vraag of zij liever in een regenjas of in katoenen nachtkleding slapen. Met ruim vijfentwintig jaar ervaring in het vak, waarvan vijftien actief in de natuurlijke bedden, kan hij het verschil direct benoemen. “De bedden zijn geheel gemaakt van natuurlijke materialen, zoals ecologisch katoen, linnen, agave, vlas, bamboe en massief hout, voorzien met meerdere lagen pocketvering.” De bedden van Ecolife zijn gemaakt om met jou mee te leven. Het voelt aan alsof je slaapt op een wolk of in een spreekwoordelijk ‘mandje’.

Tijdens de zoektocht naar een nieuw matras worden vaak fouten gemaakt op het gebied van gewicht. Wie zegt baat te hebben bij een hard matras, moet daar voortaan even twee

In Heemstede bevindt zich al twee jaar de enige Ecolife brand store van Nederland. HRLM vond het de hoogste tijd om zelf de luxe en het comfort te ervaren van deze Zweedse bedden gemaakt van honderd procent natuurlijke materialen.

‘Iedereen wil slapen met een goed gevoel’

keer over na denken. “Het is de bedoeling dat je altijd een beetje in je topper wegzakt”, legt Nico uit. “De schouder en de heup zijn de belangrijkste elementen tijdens de nachtrust. Deze moeten enigszins in het matras wegzakken zodat de ruggenwervel goed is ondersteund en kan ontspannen.”

De bedden van Ecolife geven optimale ondersteuning en gelijkmatige drukverdeling. Zo zijn alle modellen verkrijgbaar in een elektrische uitvoering waarbij rug en voeten met knieknik kunnen worden versteld. “Niet alleen een lekkere positie om in te lezen of om televisie te kijken, maar ook ideaal voor een vermoeide rug.”

GOEDKOOP IS DUURKOOP

De filosofie achter de bedden van Ecolife is niet nieuw. Nico legt uit dat bedden vroeger van betere kwaliteit waren, omdat deze gemaakt werden van betere en eerlijkere materialen. “We leven in een wereld waar synthetische materialen de overhand hebben gekregen. Mensen kiezen sneller voor het goedkoopste, waardoor de kwaliteit en levensduur helaas ten onder gaan.” Uiteindelijk blijkt goedkoop vaak duurkoop. De Ecolife-bedden worden handgemaakt in

Zweden en zijn ontworpen om een lang en duurzaam bestaan te leiden. Dat is precies wat volgens Nico in de huidige tijdsgeest past. “Slapen met een goed gevoel is ons motto. Je voorziet jezelf en onze planeet van een hoop plezier.”

EEN BETER LEVEN DOOR

GOEDE NACHTRUST

“Mensen kijken vaak naar het uiterlijk van een bed, maar de binnenkant is eigenlijk nog belangrijker.” Nico legt uit dat het bed de plek is waar mensen bijna eenderde van hun leven doorbrengen. “Wie investeert in een betere nachtrust, zal zien dat hij daar veel voor terug krijgt. Een goede nachtrust geeft een beter leven.” Ten opzichte van een ander bekend Zweeds beddenmerk valt het op dat de klant hier niet te veel betaalt. De prijskwaliteitverhouding hebben ze bij Ecolife goed voor elkaar. Met keuze uit de Comfort-, Premium- en Luxe-bedden is er voor iedereen wat wils. Het blijkt dat ecologisch niet per se duurder hoeft te zijn.

Na het testen van een Ecolife-bed valt het meteen op dat het comfortabele natuurlijke bed precies genoeg steun geeft

aan de schouders en heupen. Onze rug voelt meteen ontspannen aan, waardoor wij ook even de kwaliteit van onze eigen matrassen thuis in twijfel trekken. “Ik kan klanten wel vertellen hoe prettig de bedden liggen, maar ze moeten het eigenlijk zelf komen ervaren; mensen worden er altijd stil van...”, zegt Nico met een lach.

ECOLIFE IN NEDERLAND

Door heel Nederland zijn negentien winkels die de bedden van Ecolife in hun assortiment hebben. Enkel in de brand store in Heemstede is het mogelijk om de gehele ervaring op te doen. Naast een bed kan je hier ook terecht voor Ecolife nachtkastjes, bedlinnen, dekbedden en hoofdkussens.

Ecolife Brand store Heemstede

Binnenweg 46 | 2101 JL Heemstede 023 820 09 71 | www.ecolifeheemstede.nl

WERELDREIS

Voor de productie van akvavit wordt een uniek proces toegepast, waarbij de drank wordt gerijpt in oude sherryvaten op een schip dat van Scandinavië naar Australië en weer terug vaart. Tijdens de 19 weken durende reis krijgt de akvavit een unieke smaak, die elke fles zijn eigen karakter geeft. Op elke fles wordt daarom de naam van het schip en de duur van de reis vermeld.

Melgers’s Wijn en Dranken, vanaf € 17,95.

SCANDINAVIË

LEKKER SCHOMMELEN

Tumholmen schommelstoel voor binnen of buiten. Ikea € 69,96

ZWEEDS AMBACHT

Het is bijna niet uit te leggen hoe comfortabel een volledig natuurlijke boxspring van Ecolife voelt. Daarom word je van harte uitgenodigd in de showroom. Als je overgaat op aanschaf van een boxspring-combinatie in de periode van 25 april tot 31 mei ontvang je een gratis upgrade van je dekmatras tot wel € 500,-. Meer weten? Lees verder op pagina 22.

Ecolife Store Heemstede | Binnenweg 46 023 8200971 | www.ecolifeheemstede.nl

HET REISHANDBOEK NOORD-SCANDINAVIË

Geeft je veel informatie over de bezienswaardigheden en de geschiedenis van het uiterste noorden van Scandinavië. Ook tips voor accommodaties, informatie over de cultuur en flora en fauna komen ruimschoots aan bod. Door de handige kaarten en duidelijke plattegronden kun je makkelijk je weg vinden.

Voor € 22,99 te koop bij Boekhandel de Vries van Stockum.

KOFFIETIJD!

Het is geen geheim dat de vijf Noordse landen dol zijn op koffie.

DESIGN

TIJDLOOS

De internationaal geroemde productontwerper Alfredo Häberli wilde met Origo een veelzijdig en multifunctioneel servies creëren. De collectie bevat ook stapelringen en de mogelijkheid om kopjes en schalen vast te zetten op schoteltjes en borden. Gemaakt van prachtig porselein, dat praktisch en duurzaam genoeg is voor dagelijks gebruik. Patronen met strepen in levendige kleuren voegen een gedurfd modern accent toe.

Bijde Heren | Gierstraat 54 | 023 542 3833

Een uniek tijdloos systeem bestaand uit losse componenten en veel mogelijkheden. Het kan keer op keer aangepast worden na smaak en behoefte. Je kan namelijk de planken op elke gewenste hoogte bevestigen. Ze worden op hun plaats gehouden door massief eikenhouten wiggen, dus geen beperkingen om het te bouwen naar eigen stijl. Verkrijgbaar in meerdere afwerkingen en kleuren.

Wil je je eigen systeem zelf samenstellen? Pak de deal, tot 31 mei krijg je 15% korting. Ekster & Jay helpt je graag bij het realiseren van je droommeubel.

Gierstraat 10 | 023 583 5601

EXCLUSIEF VERKRIJGBAAR BIJ EKSTER & JAY HET SHELVING SYSTEM & WALL VAN MOEBE

Illustraties: Evelien Richsen.

Embraces Minimalistic Clothing / Lifestyle / Toys

Konges sløjd - Liewood - Hvid

marmar Copenhagen -

Saga - Your wishes

Mushie - kenko

Mads Nørgaard

Enfant - Salted Stories

and many more...

Grote Houtstraat 94 - www.room-42.nl - room42_haarlem

Pareltje uit

het Noord-Hollands Archief

De vrijheid om ongestoord te kiezen: een zelfbedieningswinkel in Haarlem-Noord

In augustus 1935 verhuisde de 28-jarige Petrus Zwetsloot van Warmond naar

Haarlem-Noord om samen met zijn schoonvader een kruidenierszaak aan het Stuyvesantplein te beginnen. Zijn schoonvader had in Noordwijk al een goedlopende kruidenierszaak. Om die reden droeg de winkel in eerste instantie de naam van zijn schoonvader: ‘Mathôt’s winkel-combinatie’.

Zwetsloot en Hendricus Mathôt zetten hun winkel meteen goed in de markt met aantrekkelijke reclamefolders, scherpe aanbiedingen en aanstekelijke slogans, zoals ‘Koop met oordeel, Mathôt brengt u voordeel’. Mathôt gaf zelfs een eigen maandblad uit met een oplage van maar liefst 25.000 exemplaren, waarvan een deel huis-aan-huis werd verspreid in Haarlem-Noord. In dat maandblad werden advertenties en producten afgewisseld met een kort verhaal. In de editie waarin de opening van het filiaal werd aangekondigd, prijkte ‘De Noodlottige Vergissing’ op de binnenpagina’s, een dramatisch liefdesverhaal vol intrige en mysterie, enkel onderbroken door aanbiedingen van Kruls bouillonblokjes, Goemans’ zelfrijzend bakmeel en Edelaars advocaat en limonade. (Afbeelding 1, Mathôt’s Maandblad, september 1935.)

ZELFBEDIENING

In november 1958 ging Zwetsloot over tot zelfbediening. Zwetsloot was niet de eerste die zichzelf hieraan waagde in Haarlem. Zo was er al een Albert Heijn met zelfbediening aan de Grote Houtstraat. Zelfbedieningswinkels waaiden over uit de Verenigde Staten. Daar was in 1916 al patent aangevraagd voor het concept. In 1953

werd in de Verenigde Staten meer dan de helft van de levensmiddelen verkocht via dit systeem. In datzelfde jaar voorspelde de directeur van het Economische Instituut voor de Middenstand in de Nieuwe Haarlemsche Courant dat een dergelijke ontwikkeling van de zelfbediening in Nederland ‘vrij zeker’ niet zou plaatsvinden. Hoewel zelfbediening zeker geen ‘modegril’ was, zouden middenstanders er verkeerd aan doen om zich te laten leiden door de toekomstverwachtingen van de zelfbediening, aldus de directeur. (Afbeelding 2, ‘Modern winkelen in de AH-SuperMart’, oktober 1957, vermoedelijk de vestiging aan de Grote Houtstraat.)

SNELLER EN GOEDKOPER

Waar in een kruidenierswinkel de producten nog in kasten achter de toonbank stonden opgesteld, konden winkelaars nu zelf met een mandje producten verzamelen en aan de kassa afrekenen. Tegelijk met de toonbank verdween de adviserende rol van de winkelier. De concurrerende producten moesten zichzelf gaan verkopen. Reclame, aanbiedingen en presentatie van de producten werden belangrijker dan ooit. Het grote voordeel was dat ondernemers dankzij de zelfbediening klanten sneller en goedkoper konden bedienen. Op de

feestelijke openingsflyer van Zwetsloot Zelfbediening stond dan ook de wervende tekst: ‘Zelfbedienen is geld verdienen.’ (Afbeelding 3, Openingsflyer van Zwetsloot Zelfbediening, november 1958.)

GERICHT OP VROUWEN

De opening was een groot succes. Niemand minder dan Flipje uit de Betuwe opende stipt om 14.00 uur de vernieuwde zaak. De eerste vijftig klanten kregen een potje vruchtenjam. Opvallend is dat de reclame op het openingsaffiche gericht was aan vrouwen. Die deden de boodschappen. Op het affiche staat uitgelegd wat vrouwen konden verwachten: “Mevrouw, vanaf heden gaan wij starten met ons zelfbedieningssysteem! Onze zaak is op de meest moderne wijze ingericht met de bekende kwaliteitsartikelen. (…) Speciale zelfbedieningsmandjes staan voor u klaar en maken het winkelen in ons modern zelfbedieningsbedrijf tot een FEEST! Geen wachten meer in de winkel of aan de kassa! Ongestoord kunt u zelf uw keuze maken! Alle goederen zijn overzichtelijk opgesteld!”

VOORAL DE HUISVROUW

De afbeeldingen in reclameboekjes laten eenzelfde tijdsgeest zien. Niet vrouwen in het algemeen zijn de doelgroep

van reclamemakers, maar specifiek huisvrouwen en moeders. Goedkope schoonmaakmiddelen, gratis rietjes voor de kinderen en een cadeautje – zoals een dweil en schuurpoeder – bij het kopen van een bepaald product moest de huisvrouw naar Zwetsloot lokken. Dit is niet zo vreemd: in de jaren vijftig waren de meeste vrouwen als voltijds huisvrouw en moeder verantwoordelijk voor het huishoudbudget. Inkomsten en uitgaven werden nauwkeurig bijgehouden in huishoudboekjes.

(Afbeelding 4, Reclamefolder van NGV uit 1958 met aanbiedingen in Zwetsloots winkel.)

ZEGELSPAARSYSTEEM

Als kruidenier was Zwetsloot aangesloten bij de landelijke vereniging NGV, wat stond voor ‘Naar goede voeding’. Deze vereniging kocht goederen in bij de fabrikanten, ontwierp een zegelspaarsysteem voor de consumenten en stelde aanbiedingen vast. Aan een zegelspaarsysteem hoefden huisvrouwen overigens niet te wennen. Tijdens en na de Tweede Wereldoorlog waren veel producten alleen ‘op de bon’ verkrijgbaar. Kruideniers kregen van de overheid distributiebonnen om een voorraad goederen in te kunnen slaan. Zo had je bonnen voor suiker, thee,

gebak, kaas en snoep. Om nieuwe voorraadbonnen te ontvangen, moesten winkeliers de volgeplakte vellen inleveren bij de overheid. Pas in 1958 ging het laatste product, koffie, van de bon af. (Afbeelding 5, Distributiemap en –bonnen van Zwetsloot.)

OVERNAME

Ook de NGV richtte zich op de huisvrouw. Toen de NGV vanaf januari 1964 ging samenwerken met soortgelijke organisaties

in buurlanden, werd dit aangekondigd als ‘groot Europees nieuws voor de Nederlandse huisvrouw’. Zeven jaar later, na zesendertig jaar, hield Zwetsloot het voor gezien. In mei 1971 bood hij zijn zelfbediening van 60m2 aan ter overname. Het winkelend publiek kon er daarna bij een nieuwe eigenaar terecht voor dames- en kinderconfectie. (Afbeelding 6, NGV ging op in de Europese organisatie A&O. De doelgroep bleef hetzelfde.)✶

Afbeelding 4

Afbeelding 5

Afbeelding 6

Afbeelding

Stadsmormels

Foto’s die je ontroeren of versteld doen staan van het verborgen leven van dieren in onze stad.

Fotografie: Linda Llambias.

De Adriaan

Mick en Rick krijgen van Pé Pipidum, een rondleiding door de 111 buurten van de stad. Deze zijn onderverdeeld in 21 wijken

HRLMse BRTN

We waren gebleven in de Boerhaavewijk, die uit 6 buurten bestaat:

Romolenpolder-Oost

Boerhaavevaart

Geleerdenbuurt

Professorenbuurt

Poelpolder-noord

Geneesherenbuurt

We lopen nog even verder door de buurt Romolenpolder-oost.

Een zwembad!

Dit is het Boerhaavebad en is in 1992 aangelegd. Bij het Noord-Hollands Archief zie je hier een plaatje van de aanbouw.

Zullen we even binnenkijken en een duik nemen? Oh kijk ze hebben een suisbuis buitenom!

Ja en die glijbaan is wel 60 meter!

In het zwembad zie je wandtekeningen van kunstenaar Hannes Kuiper. Van hem is bijvoorbeeld ook dit kunstwerk dat in de vijfhoek in Haarlem staat.

Hier naast het zwembad zie ik een school.

Dat is het Haarlem College. Dat is een school voor MAVO en VMBO en heeft ongeveer 700 leerlingen!

Illustraties Eric J. Coolen. Tekst Michaëla Bijlsma.Vormgeving: Henk Tijbosch

Hier is ook een ziekenhuis!

Ja, dit is het Spaarne Gasthuis, locatie zuid.

Wat betekent dit beeld voor de ingang?

Dit bronzen beeld heet Het Rozenwonder en is gemaakt door Mari Andriessen.

Wat is het rozenwonder eigenlijk?

Het leven van de middeleeuwse Hongaarse heilige Elisabeth van Thüringen stond in het teken van liefdadigheid. Zij zou op een dag de stad ingegaan zijn om de armen brood te brengen. Maar haar echtgenoot koning Lodewijk IV had dit ten strengste verboden. Toch ging zij maar kwam haar man tegen die vroeg wat zij in haar rok verborgen hield. Toen zij dit liet zien, waren de broden veranderd in rozen. Een wonder dus!

Deze buurt heeft allemaal professoren namen!

Ja dat klopt. Deze buurten heten de Geleerdenbuurt en de Professorenbuurt.

Wat is er aan de hand met deze kip?

VERTEL!!

Deze kip verwijst naar de uitvinder van het gips, dat is Anthonius Mathijsen en naar hem is ook een straat vernoemd in deze buurt. Das een heel verhaal!

In 1831 wist men nog niet zo goed hoe je botbreuken moest behandelen. Anthonius volgde in die tijd de restauraties die aan de Oude Bavo werden gedaan. Hij hoorde dat de stukadoors een lap jute in een kuip gips lieten weken en daarmee de restauraties deden. Dat zette hem op het spoor om met dat idee verder te experimenteren. Antonius gebruikte voor zijn uitvinding levende kippen. Hij brak een kip beide poten om die vervolgens met gips doordrenkte lapjes te omwikkelen. En wat bleek, de kippenpoten bleken weer te helen. Deze methode paste hij later op mensen toe die een botbreuk hadden.

Wat een verhaal!

Dat is Maria! Maar nu geen kerk meer?

Nee, het heeft een andere bestemming gekregen.

Op de Professor Eijkmanlaan staat deze kerk. De kerk heette: de Moeder van de Verlosser. En deze flats staan op de Robert Kochlaan.

En wat heeft Koch ontdekt?

Robert Koch is een Duitse medicus die de tuberculose-bacterie ontdekte en kreeg daarvoor de nobelprijs voor de fysiologie en geneeskunde.

Dat weten we dan ook weer!

Wordt vervolgd.

A celebration of 350 years of heritage, in a land of hope

Scan for more info!

Voor deze witte wijn maken wijnmakers Gavin Bruwer en Bruwer Raats, twee neven en samen Bruwer Vintners, gebruik van de bijzondere kwaliteit van de wijngaarden van Stellenbosch in Zuid-Afrika, dicht bij False Bay. De koele invloed van de oceaan geeft dit glas een uitzonderlijke spanning en frisheid. De naam is opgedragen aan de oude kolonisten, die ‘Haarlem’ verlieten, om zich te vestigen bij de Kaap de Goede Hoop.

Bruwer Vintners Haarlem to Hope wordt geïmporteerd door Vinites. Laat u inspireren door ons gehele assortiment op vinites.com.

UIT DE BUBBEL

Ruim vier jaar geleden werd me gevraagd of het geen leuk idee zou zijn als ik voorzitter zou worden van het bestuur van COC Kennemerland. “Nee, absoluut niet”, antwoorde ik resoluut, “mij niet bellen.”

Even voor wie het niet weet: Het COC is de oudste belangenbehartiger van lhbti+-ers ter wereld. De vereniging bestaat ruim 75 jaar en is opgebouwd uit twintig onafhankelijke deelverenigingen en COC Kennemerland is er daar een van. Na die botte afwijzing bleef het toch knagen. Ik had groot respect voor het werk dat de vereniging deed en doet, maar ik voelde me er totaal niet door aangesproken. Natuurlijk had ik persoonlijk geprofiteerd van alles wat het COC door de decennia heen voor elkaar had gebokst. Zo voelde ik me veilig op straat, had ik mijn pensioen goed kunnen regelen en was ik zelfs getrouwd. Maar toch had ik er ook een afkeer van. ‘Ruziënde tuinbroeken’ was mijn kort-door-de-bocht samenvatting.

Nadat ik Kennemerland mocht vertegenwoordigen op het Nationale COC Songfestival, moest ik mijn beeld aanpassen. Ik zag een veelkleurige, diverse en vooral lieve groep mensen. Ook leerde ik wat het COC allemaal doet. Van feesten tot voorlichting op scholen, tot politieke lobby en ondersteuning van lhbti+-ers die het moeilijk hebben.

En dus besloot ik het toch te doen. Ik stapte uit mijn witte, goedgeregelde D66-bubbel de wondere wereld van lhbti+ in. Het werd een stevig lesje realiteit. We heten wel de regenbooggemeenschap, maar veel leden zien niet vaak de zon schijnen. Ze lopen permanent in de regen. Pesten, uitschelden,

Jos Ahlers

is naast schrijver, spreker en ondernemer ook voorzitter van COC Kennemerland.

uitsluiten, eenzaamheid, geweld; ook in onze brave links-liberale stad komt het met grote regelmaat voor. Er ging een pijnlijke wereld voor me open.

Tot mijn verbazing gaat het er ook binnen de regenboogfamilie vaak hard aan toe. Het COC heeft niet het monopolie op lhbti+, maar is wel de oudste en grootste belangenvereniging. En hoge bomen vangen veel wind. Daarom was ik veel tijd kwijt aan het verdedigen van ons beleid richting mensen van wie ik dacht dat we hetzelfde doel nastreefden. Daar schrok ik van. Ook had ik vaak moeite met de lange tenen van veel lhbti+-ers. Ik moest voortdurend op mijn woorden passen en iedere politiek-incorrecte misstap werd me direct kwalijk genomen.

Ondanks deze stevige levenslessen kijk ik terug op meer hoogte- dan dieptepunten. Ik denk dat we met elkaar COC Kennemerland verder hebben uitgebouwd tot een echte, levende vereniging. Het aantal activiteiten dat we alleen of samen met partners organiseren is sterk toegenomen. We bereiken en helpen meer mensen en praten in alle gemeenten in de regio mee over beleid dat de samenleving veiliger en rechtvaardiger maakt voor alle lhbti+-ers. En we hebben een paar dikke feesten gegeven.

Mijn rol wordt nu overgenomen door Roy Dongen. En ik voorspel: met Roy gaat COC Kennemerland nog een paar spectaculaire stappen maken.

Ik stap nu terug naar mijn veilige bubbel, maar wel gelouterd en met een beter begrip van hoe gezegend mijn leven is.

Fotografie: Linda Llambias.

Verklein ook de ecologische pootafdruk van uw hond en/of kat!

Shop nu voor een duurzaam assortiment.

Een riem van gerecyclede PET essen, kattenbakdeodorant op basis van natuurlijke zeoliet, zelf je kattenkruid telen, hondenvoeding op basis van insecten of kauwstaven die geen gebleekte huid of bot bevatten. Alles voor het verkleinen van de ecologische pootafdruk!

Deze maand lichten wij graag een aantal van onze ecologische merken uit....

De aller duurzaamste hondenvoeding is BugsforPets! Binnen 8 dagen produceren wij een eiwitbron die dezelfde eigenschappen heeft als vlees. Maarrrr insecten eiwit heeft een hogere verteerbaarheid! De voedingen zijn graanvrij en perfect voor honden met een allergie. Dit komt omdat het een unieke eiwitbron is.

Het assortiment van Woolly Wolf gaat altijd als een trein. Deze producten zijn gemaakt van gerecyclede PET essen en dus super duurzaam. Weg met al die afvalplastic! Riemen, halsbanden, harnassen, voer/drink bak to go en speeltjes het is er allemaal! En hoe leuk zijn de designs....

Teel oneindig veel kattenkruid met uw eigen kweekkit! Scheelt weer een hele hoop afval en uitstoot. Deze kits zijn zelfs voor kittens geschikt.

Maar ook de natuurlijke deodorant van Prof Catcher voor in de kattenbak is erg duurzaam door het gebruik van natuurlijke zeoliet. Het is veilig voor mens en dier en kan gebruikt worden bij elke soort kattenbakvulling. De perfecte combinatie is met de kattenbakvulling van Prof. Catcher zelf.

Dierenarts Jan Willem Baljet vertelt op deze pagina over de vele dierenperikelen die hem raken en die hij tegenkomt in zijn dierenkliniek Kenaupark.

Pioniers sentiment

Vorige week kwam er een klant op het spreekuur met een van zijn honden voor een vaccinatie. Tijdens het gesprek vroeg hij mij of ik op televisie graag keek naar programma’s die over diergeneeskunde gaan.

Hij vertelde dat hij politie-agent was en dat hij vrijwel niet kon kijken naar politieseries op televisie. Zijn kinderen zijn dol op Flikken Maastricht en kunnen geen aflevering overslaan. Ik begrijp zijn aversie goed. Je kijkt naar iets waarvan je verstand hebt, en telkens denk je aan wat er niet klopt en wat er fout gaat. Dat is geen ontspannen avondje televisie kijken. Ik ben het helemaal met hem eens: programma’s over diergeneeskunde kijk ik vrijwel nooit. De enige uitzondering hierop is het programma The Incredible Dr. Pol.

In dit programma volg je het leven en de carrière van dokter Jan Pol. Deze dierenarts, van Nederlandse afkomst, heeft samen met zijn vrouw Diane een dierenartsenpraktijk op het platteland in de Verenigde Staten. Samen zijn ze verantwoordelijk voor meer dan 18.000 dieren, van zieke geiten tot zieke tamme varkens. Dokter Pol en zijn collega’s hebben hun handen vol aan een grote variëteit patiënten en noodgevallen.

Zijn praktijk ziet er niet heel erg bijzonder uit, maar alles is aanwezig. Het röntgenapparaat in de kelder heeft zijn langste tijd gehad en steevast worden er foto’s gemaakt zonder beschermende handschoenen. De foto’s zijn kwalitatief niet hoogstaand, maar toch kan je redelijk zien wat er aan de hand is. Nergens deinst dokter Pol van terug en hij blijft altijd rustig. Gisterennacht, terwijl ik de slaap niet kon vatten, zat ik weer met verbazing te kijken hoe hij samen met dokter Brenda een heupkop-operatie bij een hond deed. Bewakingsapparatuur voor de narcose was niet aangesloten en het instrumentarium was verroest, maar het lukte hen wel.

Het deed mij denken aan zo’n 20 jaren geleden toen het in de diergeneeskunde nog niet zo geavanceerd was als nu en ik samen met mijn vader soms risico’s moest nemen en we ‘op hoop van zegen’ aan een operatie begonnen. De laatste jaren ben ik steeds meer gaan investeren in apparatuur en sturen we onszelf om de haverklap naar nascholing, om onszelf scherp te houden en de risico’s voor de patiënt en de eigenaar zoveel mogelijk te beperken.

Toch geeft het kijken van The Incredible Dr. Pol mij een sentimenteel gevoel. Met minimale middelen krijgt hij de klus voor elkaar en dan verlang ik weer naar die adrenaline van toen, toen diergeneeskunde nog een beetje pionieren was.

Wil je Jan Willem een vraag stellen over je huisdier?

Mail naar

j.baljet@dierenkliniekkenaupark.nl. Hij zal zijn uiterste best doen om je vraag te beantwoorden.

Dierenkliniek Kenaupark

Kenaupark 13

(023) 531 0880

www.dierenkliniekkenaupark.nl

Prime Design

Bank Gelderland Prime

Nieuws van eigen bodem

Gelderland

Rietveld – Montis – Label –

- Fabriqué en HollandeLeolux -

Spectrum –Leolux - Linteloo

De Wereld van Jansje is een initiatief van de Doopsgezinde Gemeente Haarlem en De Hartekamp Groep.

Moederdag

Wat Jansje betreft is het elke dag Moederdag!

Jansje heeft in ieder geval de leukste cadeautjes in huis om mama elke dag mee te kunnen verrassen!

Bijvoorbeeld met Hartenbonbons voor de Liefste Moeders, een armbandje, een kaarsje met kaarsenhouder, snoepjes, en ga zo maar verder.

HUISJES MET VOGEL- EN OCEAANGELUIDEN

De Soundboxjes zorgen voor directe ontspanning op elke plek. Dankzij het compacte formaat en de werking op batterijen kunnen ze overal worden gebruikt: in de gang, op een boekenplank of in de keuken.

Het vogelconcert van de Birdybox is 20 seconden lang en afwisselend komen er 6 verschillende deuntjes voorbij. Een fijn moment van frisheid, ontspanning en sereniteit; de stemming stijgt en een glimlach verschijnt. Voor een kort moment voert het geluid je mee naar een wereld zonder stress en tijdsdruk... diep ademhalen en even tot rust komen, net als bij een wandeling in het bos.

JNaast de Birdybox heeft Jansje ook de originele Zwitscherbox en de Oceanbox in de collectie. De Zwitscherbox is met zijn grotere formaat het oudere broertje van de Birdybox. Het geluid van de Oceanbox laat je intuïtief ontspannen en geeft je een gevoel van absolute vrijheid. Twee zee-geluiden van 100 seconden zorgen voor afwisseling. Wandelen langs het strand, de frisse bries inademen en luisteren naar de golven is een tijdloos plezier.

Catering op maat

Naast de werkzaamheden in de lunchroom verzorgt Jansje ook de mooiste feestjes, diners en zakelijke bijeenkomsten veelal in de ruimtes van de Doopsgezinde Gemeente, de Fotogalerie of in de lunchroom van Jansje. Heb je interesse en wil je weten wat er mogelijk is? Mail dan naar catering@jansje.org.

Poëzie

George Moormann

George is naast dichter en beeldend kunstenaar ook essayist, boekenmaker en schrijfdocent (Schrijversvakschool Amsterdam).

Hij was onder meer werkzaam als redacteur van Tirade (uitgeverij Van Oorschot) en van 2004 tot en met 2009 als eerste officiële stadsdichter van de gemeente Haarlem.

Met zijn poëzielaboratorium

De Zingende Zaag verbindt hij sinds 1989 poëzie, performance, beeld en grafische vormgeving met elkaar. In de laatste regel van het gedicht hiernaast wordt een uitspraak uit 1935 van de wereldvermaarde

historicus Johan Huizinga (18721945) aangehaald: ‘Wij leven in een bezeten wereld. En wij weten het … De dreunende machine van dezen geweldigen tijd schijnt op het punt om vast te loopen.’

BEVRIJDING

Ja wat leerden we in die groene pipowagen naast de nieuwbouw van de mammoetschool?

De waanzinnige veertiende eeuw, de nog waanzinniger vijftiende en zestiende eeuw de gouden eeuw, de pruikentijd, de waanzinnige nog waanzinniger negentiende en twintigste eeuw.

Op de breedbeeldtelevisie kijken wij naar de wreedheden van nu, medeplichtig door een gat of zelfs compleet verdwenen muur, totale verwoesting.

Een al dan of niet geregisseerde oorlog, persfoto’s waarin we wereldberoemde schilderijen herkennen.

Kijkend naar de pijn van anderen beamen wij ‘Wij leven in een bezeten wereld. En wij weten het.’

MAX & PACIFICA

“Alhoewel wij beiden oorspronkelijk niet uit Haarlem komen, wonen we hier al ruim 25 jaar met veel plezier, waarvan de laatste 18 jaar in de gezellige en historische Vijfhoek, de mooiste wijk van de stad. Hier wonen voelt bijna elke dag als vakantie (mede door de vele toeristen ). Ook gaan we graag naar een van de vele restaurantjes die de stad rijk is. De charme van deze stad is dat het soms ook dorps kan aanvoelen. Nu is de Vijfhoek dan ook een soort dorp binnen de stad.”

Fotografie: Sacha Bouwknecht.

10 vragen aan… Frénk van der Linden

Journalist Frénk van der Linden

koestert een enorme liefde voor Haarlem.

Een warmhartige, beetje burgerlijke stad, meent hij. “Als ik op weg naar huis langs de Bavo fiets, de Lange Veerstraat door en vervolgens de Burgwal op kom, geniet ik nog iedere keer met volle teugen.”

Frénk kwam ter wereld in de Vogelenwijk in Haarlem-Noord. Volgens zijn moeder stepte hij op zesjarige leeftijd door de buurt met een wc-rol in de hand. De rol hield hij voor de mond van mensen op straat en vroeg: ‘Waarom houdt u van voetbal?’ of ‘Bent u gek?’

“Al jong vond ik het interviewen leuk en spannend. Er is voor een journalist of schrijver amper een mooiere plek denkbaar dan Haarlem. Haarlems Dagblad is de oudste nog bestaande krant ter wereld. Daar begon ik eind jaren zeventig als stagiair. Het is de stad met verhoudingsgewijs het hoogste percentage journalisten van Nederland.”

HAARLEM WORDT DE STAD VAN DE VRIJHEID GENOEMD, ERVAAR JIJ DAT OOK ZO?

“De Grieken zeiden al: vrijheid en verantwoordelijkheid zijn niet van

‘Ik ben in Haarlem geboren en hoop er ook te sterven’

elkaar te scheiden. Al te veel vrijheid leidt tot losbandigheid en teveel verantwoordelijkheid leidt tot onvrijheid. Haarlem heeft een mooie balans. Je kunt uit de band springen, denk aan Haarlemmers als Ischa Meijer, Boudewijn de Groot en Lennaert Nijgh. Tegelijk is het een intens keurige stad waar Algemeen Beschaafd Nederlands wordt gesproken. Het is een oer-Hollandse gulden snede stad. Bij meer dan 200.000 inwoners worden de verhoudingen afstandelijker, raken mensen elkaar kwijt. Op het punt van verantwoordelijkheid mag er wel nog wat verbeteren. Onze omgang met vluchtelingen is voorbeeldig, maar we zijn ook een stad met veel daklozen en anderen die in de knel zitten. De bestuurders van Haarlem komen hen weinig tegemoet.”

VOEL JIJ JE VRIJ ALS MENS?

“Nee, dat kan ook niet, want dan wordt het volstrekte anarchie in de samenleving. De tragiek van het mensenleven is dat we ons tot op zekere hoogte onvrij moeten organiseren. We kunnen niet altijd alleen voor onszelf gaan. Als ik dat doe, beknot ik jouw vrijheid.”

VOEL JIJ JE WEL VRIJ ALS JOURNALIST?

“In mijn werk voel ik mij een vrij man en doe alleen wat ik leuk vind. Ik bepaal zelf welke televisiedocumentaires ik maak, welke artikelen ik schrijf en welke radioprogramma’s ik presenteer. Bij het ouder worden vind ik het steeds verbazingwekkender dat mij dit ten deel valt. De vrijheid en kansen die ik krijg zijn echt bijzonder. Op mijn drieëntwintigste mocht ik minister-president Van Agt interviewen voor een opinieblad. Achteraf gezien krankzinnig eigenlijk, er waren ook ervaren journalisten die dat konden doen. Ik vond het indertijd heel gewoon, nu vind ik het reden voor grote

dankbaarheid. Alleen besef ik dat wat laat. Ik voel me ook vrij in de liefde. Mylou (Frencken, red.) en ik geven elkaar veel ruimte, maar zijn ook veilig bij elkaar, dat is speciaal. We zijn verstrengeld en gaan niettemin onze eigen gang. We hebben beiden een vak met onregelmatige werktijden.”

DAT KLINKT PRAKTISCH, LATEN JULLIE ELKAAR OOK VRIJ IN EMOTIONELE ZIN?

“Nee, ik heb Mylou nodig en ik denk andersom ook. Ik moet er niet aan denken dat ik niet met haar kan sparren over dilemma’s waar ik mee worstel. Zij begrijpt meer van mensen dan ik. Best gek als je bedenkt dat ik wel tienduizend mensen heb geïnterviewd. Mylou is veel voorzichtiger met het vellen van een oordeel. Als journalist vind ik na twee uur interview al van alles van de persoon in kwestie.”

MIS JE EMPATHIE VOOR DE GEÏNTERVIEWDE?

“Nee, maar ik denk wel dat ik in mijn beginperiode veel confronterender interviewde dan nu. De balans was nog niet goed. Het was eind jaren zeventig, een gepolariseerde tijd. We hadden de kruisrakettendiscussie en het Oost-West-conflict. Als je voor een opinieweekblad werkte werd je geacht gekleurd te schrijven. Je stroopte je mouwen op voor een interview en ging in de aanval. Daarvan denk ik nu: nou, nou. Voor een deel had mijn aanpak te maken met maatschappelijke omstandigheden, maar het zit ook in het aard van het beestje. Mijn vader was een trucker en had een grote smoel, dat zal in mijn genen zitten. Mijn moeder was een warme en belangstellende vrouw, ik heb van beiden wat. Dat waren in het begin twee polen in mij, niet geïntegreerd. Twaalf jaar geleden bleek mijn moeder Alzheimer te hebben. Sinds de scheiding van mijn ouders op mijn dertiende jaar spraken ze elkaar niet meer. Mijn zus en ik wilden graag pa en ma nog een keer met elkaar in gesprek krijgen uit vrees dat ze anders in bitterheid en pijn zou sterven. Ik kwam

‘Haarlem is een stad als een thuis’

op het idee om ze te vragen voor een tv-documentaire met als hoofdvraag: Willen jullie zo dood, midden in een privé-oorlog? Beiden zeiden hun medewerking aan de documentaire toe. Tijdens het filmen was er geen contact, maar een week voor de uitzending hebben ze elkaar ontmoet en omhelsd. Dat was één van de mooiste momenten in mijn leven. Zo’n verzoening is fantastisch, het heeft een grote verandering in mij teweeg gebracht. Ik kon altijd slecht bij mijn emoties, sindsdien ben ik veel emotioneler. Mijn vrienden zeggen er is een Frénk van voor en van na de film. Het pittige en het invoelende hebben elkaar meer gevonden. Ik sta als persoon en als vakman evenwichtiger in het leven.”

WAAROM EEN DOCUMENTAIRE, JE HAD ZE

TOCH OOK ZONDER CAMERA IN GESPREK

KUNNEN KRIJGEN?

“Mijn zus en ik hebben dat veertig jaar geprobeerd, maar mijn vader wilde per se niet. Mijn moeder wel, zij hoopte op vergeving. Mijn vader zei dat hij haar haatte omdat ze met een ander was vertrokken en dacht via de film van heel Nederland èn van haar gelijk te krijgen.”

VOND JE HET NIET EEN TE INTIEM VERHAAL OM NAAR BUITEN TE BRENGEN?

“Je kunt toch onmogelijk van al de geïnterviewden verwachten dat ze hun hele ziel en zaligheid aan jou geven en dan zelf niet met de

‘Ik vraag me altijd af wat een mens maakt tot wie hij wordt?’

billen bloot gaan? Dan is er sprake van een dubbele moraal. Ik wil consequent zijn en dat pakte in dit geval godzijdank goed uit.”

WAT ZEGGEN AL DIE INTERVIEWS OVER JOU?

“Een bevriende psycholoog zegt altijd dat mijn interview-specialisatie één lange zelftherapie is. Er is een constante verbinding tussen mijn persoonlijk leven en waar mijn journalistieke bloed kruipt. Ik ga nu een nieuwe interviewserie maken over man zijn. Hoe kijken ze tegen zichzelf aan? Hun lichaam, hun werk en hun liefdesverhoudingen?

Dat heeft vanzelfsprekend met mijzelf te maken, het is een vertaling van mijn leven. Ik vind het een zegen dat ik dit kan doen in mijn werk. Ik vraag me voortdurend af wat een mens maakt tot wie hij wordt. Die vraag is niet te beantwoorden, daar ben ik al een halve eeuw mee bezig.”

JE PROBEERT ANTWOORDEN TE VINDEN DOOR

SOMS EXTREME VRAGEN TE STELLEN?

“Soms wel en daar ben ik me lang niet altijd van bewust. Laatst gebeurde het tijdens een radio-interview met een transman. Op een gegeven moment vroeg ik hem of hij nu met zijn broer kon praten over hoe het is om een penis te hebben. Hij gaf eerlijk antwoord, maar had er achteraf wel problemen mee. Het merendeel van de redactie vond mijn vraag te ver gaan.”

WAT VOEGT ZO’N VRAAG TOE?

“Inderdaad, dat vroeg ik me achteraf ook af en zo leer je. Ik had het niet op die manier moeten doen. Ik vind het steeds leuker om ongelijk te krijgen. Als mensen mij kunnen uitleggen waarom iets anders zit dan ik dacht, is dat een soort levenselixer. Ik kom van ieder interview met een geleerde les thuis. Soms stel ik wel expres een extreme vraag, waar ik hopelijk toch antwoord op krijg. Tijdens het interview is het de kunst goed te blijven luisteren en kijken naar wie voor je zit. Er zijn vragen die ik nooit meer zo zal stellen, achteraf vind ik sommige ook onbetamelijk. Maar ik ben niet van de afdeling risico mijden. Op zoek naar de waarheid gaat het soms fout, meestal gaat het goed. Ik heb er nog steeds plezier in. Journalistiek is het allermooiste vak dat ik me kan indenken.” ✶

Tekst: Meta van der Meijden. Fotografie: Jonne van der Fange.

‘Journalistiek is het allermooiste vak dat ik me kan indenken’

De vlag uit in de Bavotoren

Regelmatig wappert de vlag aan de oude Sint Bavotoren op de Grote Markt. Wie zijn de mensen die de riskante klim ondernemen en de vlag aan de stok bevestigen in de open ui op 75 meter hoogte? Een interview met Maria Bij de Vaate, Krijn Kluft en Chris Sipman. Alle drie zijn ze lid van de Vereniging Vrienden van de Bavo. Maria en Krijn zijn rondleiders in de Grote of St.-Bavokerk, Chris is van de technische dienst.

“De vlag uithangen, dat is werk voor specialisten. Er is een grote groep kerkrondleiders en ongeveer de helft van hen doet ook rondleidingen in de toren, tot de eerste ring. Slechts een paar torenrondleiders zijn ingewerkt om de vlag uit te hangen”, legt Chris uit. “En ik mag het ook doen. Toch zijn wij niet de enigen, de kosters kunnen het bijvoorbeeld ook. Als de Nederlandse driekleur wordt uitgehangen wordt dat gedaan door mensen van de gemeente, meestal brandweerlieden of politie. Het is een specifieke klus, waarbij veiligheid voorop staat. Je moet het echt leren, er zijn lastige obstakels onderweg.”

“Wij hangen de rode vlag van Haarlem en de groene Bavovlag uit”, vertelt Krijn. “Ook de regenboogvlag ligt in onze kast en de vlag van Open Monumentendag. Het zijn enorme doeken, de Haarlemvlag is bijna zes bij drie meter. Soms komt er wel eens een speciale evenementenvlag bij, waarvan we meteen zien dat hij te klein is. Natuurlijk hangen we die uit, maar dan hebben de organisatoren er niet bij nagedacht dat zo’n vlag op 75 meter hoogte een ’postzegeltje’ wordt. Als er tekst op staat is die vanaf de straat niet te lezen.”

“Je voelt je bovenin als een vogeltje”, spreekt Maria uit ervaring. “Ik heb geen hoogtevrees, anders was ik er nooit aan begonnen. Maar een enge klim is het wel. We doen het altijd met z’n tweeën, dat is verplicht en ook nodig.

We moeten als we omhoog gaan boven ons hoofd vijf zware luiken openen en ons door die gaten duwen. Vervolgens gaan we met ladders en steunricheltjes steeds hoger. Je moet een goede conditie hebben en lenig zijn. We laveren tussen de trekkabels van de torenklokken en de damiaatjes, de klokjes die elke avond te horen zijn tussen negen en half tien. Ik vind het altijd leuk om even tegen zo’n klok te tikken. Ben je eenmaal helemaal boven, dan is het uitzicht overweldigend.”

Alle drie genieten ze van het moment dat ze zich door het laatste luikje hebben gewurmd en heel Haarlem aan hun voeten ligt. “Vooral als het kraakhelder weer is”, zegt Krijn. “Vanuit die prachtig vormgegeven ui zie je de zee, Leiden, Den Haag, Amsterdam. En in de verte zelfs af en toe de domtoren van Utrecht. Soms nemen we even de tijd om het unieke uitzicht te bewonderen. Want na het bevestigen van de vlag begint de terugtocht en die is nog moeilijker dan de heenweg. Eén van de ladders is 90 graden gedraaid ten opzichte van de vorige. Op de weg omhoog zie je dat en weet je waar je naartoe gaat. Naar beneden moet je tasten met je voet tot je houvast vindt. En vergeet ook de vlag niet, die meegenomen moet worden. Sommige doeken hebben best een gewicht. Op de terugweg maken we er een bundeltje van, dat we per verdieping door het geopende luik gooien. Er is boven geen ruimte om de vlag op te vouwen.” Ook het weer kan

het klimmen bemoeilijken. “Je moet er altijd rekening mee houden dat het boven veel harder waait dan beneden en dat regen de ladders glad maakt. Een natte vlag weghalen is heel zwaar, vooral als hij ook nog eens om de stok gedraaid zit. Maar met z’n tweeën lukt het altijd.”

Dat de toren scheef staat, daar merken de klimmers niets van. “Nee, dat voel je niet”, zegt Chris, “maar dat hij scheef staat is zeker. Je kunt het ook zien aan de wijkende verbindingen in het houtwerk aan de binnenkant van de toren.’’

Op schilderijen met daarop de Bavo is de vlaggenstok niet vaak te zien. Sommige mensen zien de vlaggenstok als een vreemd uitsteeksel aan de ui, net als bij de toren van de Bakenesserkerk. “Toch is hij er volgens mij altijd geweest”, zegt Krijn. “Kunstenaars vinden zo’n stok niet zo mooi en laten hem weg, behalve als er een vlag aan hangt. Daar zijn ook voorbeelden van.’’

Bij het beklimmen van de toren zegt het trio geen last te hebben van rondvliegende vogels. “Die komen er niet makkelijk in, want om het grootste deel van de toren zit gaas,’’ zegt Chris. “Toch kwam ik bovenin een paar duivenpoten en een half afgekloven duif tegen, het werk van een roofvogel.” “Ja”, zegt Krijn, “er nestelt een roofvogel in één van de torens van de Koepelkathedraal aan de Leidsevaart. Regelmatig vliegt hij rondjes om de Bavotoren om een duif te vangen.”

bezit.

Maria Bij de Vaate. Krijn Kluft.

Chris Sipman.

Gierstraat 60-64

Onze Boetiek

Met veel passie en toewijding hebben wij onze boetiek tot een heel gezellige winkel gemaakt. Je bent altijd welkom en we geven je graag een goed advies, en je kunt kiezen uit diverse kwaliteitsproducten tegen een betaalbare prijs.

Sinds 1933 willen wij het beste voor je huisdier. Wij hebben een breed assortiment met veel diversiteiten. En keer op keer willen wij je ook verrassen met unieke, vernieuwende en creatieve producten in de gehele breedte van ons assortiment.

Kom gerust langs in onze boetiek.

Geopend van dinsdag t/m zaterdag van 09.00 tot 17.00 uur

Tot ziens, team beasdierenboetiek

UITVAARTVERZORGING LOES HOFHUIS

EEN MOOIE UITVAART REGEL JE SAMEN

De dood vormt een wezenlijk onderdeel van het leven. En toch komt een overlijden in de meeste gevallen onverwacht. Naast alle emotionele zorgen zijn er plotseling veel praktische zaken die geregeld moeten worden. Het kan u veel troost geven als een persoonlijk afscheid goed georganiseerd is.

Ik informeer u graag over de mogelijkheden en denk met u mee, zodat u ondanks alle verdriet er met een goed gevoel op terug kunt kijken.

Voor informatie of vragen kunt u bellen met 06 55 79 75 85.

WWW.LOESHOFHUIS.NL

Geef je ogen de precisie die ze verdienen

95% van alle mensen hebben ogen die gevoeliger zijn dan de huidige standaard oogmeting kan registreren. AVA is ontwikkeld om iedere brildrager de meest geavanceerde kijkbeleving te geven.

Ontgrendel het volledige potentieel van je ogen en geef ze de precisie die ze verdienen.

Maak een afspraak voor een preciezere oogmeting.

Gierstraat 27 | Haarlem | (023) 531 1921

www.stiensoptiek.nl

MIJN STIJL Rowan van Ree

Tweedehands met kleur

“Het is eigenlijk heel grappig, want ik haal mijn inspiratie voor kleding niet van buitenaf. Ik ben mezelf en vanuit daar weet ik wat ik leuk vind. Ik sta in mijn kracht als ik mezelf kan laten zien in kleding die ik mooi vind. Ouderwetse kleding vind ik vaak het leukst. De kwaliteit is vaak goed en ik merk dat de hedendaagse kleding vaak wat kleurloos is. Ik ben dol op kleur; ik heb maar één zwart item in de kast hangen.”

“Daarom draag ik eigenlijk altijd tweedehands kleding. Veel van mijn spullen koop ik bij VIND Lifestyle op de Koningstraat. Als ik ga winkelen ben ik altijd lang aan het speuren tussen de rekken. Ik vind het nooit fijn als winkeliers met mij meedenken. Dan word je aangekleed zonder dat ze weten wie je eigenlijk bent. Het leuke is dat mensen vaak denken dat ik iets nieuws aan heb terwijl dat soms iets is wat ik al twee jaar heb.”

GILETJE VAN PROJECT 35

JURK, ONTWERP VAN FLOORTJE ELISABETH

LAARSJES VAN MANFIELD

Welkom in Teylers Museum

Kunst wetenschap& idealen

HRLM’S EXCLUSIEVE COLLECTIE

MUSEUM VAN DE GEEST - HET DOLHUYS | CAPRERA | THEATER DE LIEFDE

FRANS HALS MUSEUM | PHIL | DE SCHUUR | ABC ARCHITECTUURCENTRUM

MUSEUM | VERWEY MUSEUM HAARLEM | STADSSCHOUWBURG

PATRONAAT | TEYLERS MUSEUM

MEI - JUNI 2023

THEATERGROEP EGLENTIER VIERT 100-JARIG BESTAAN MET FESTIVAL OP CAMPING

Theatergroep Eglentier bestaat dit jaar 100 jaar. Reden genoeg voor een feestje, dacht de jubilerende theatergroep.

De eigenzinnige theatergroep is niet onder een noemer te vangen. Van locatievoorstellingen met wandelingen, via teksttoneelstukken langs muziektheaterproducties, naar het bouwen van een eigen theater. Nu wordt dan een heuse ‘Camping Eglentier’ georganiseerd met als thema ‘Eigenzinnig theater is voor eeuwig!’

Tijdens deze theaterexplosie kan de bezoeker genieten van voorstellingen vol zelfspot, komedie en drama. Kortom; een theaterbeleving met een lach en een traan. Voorzitter Rudolf Mensen is blij met het jubileumfestival. “Eglentier zet haar theatertenten neer op een festivalterrein nét op de grens Haarlem en Vijfhuizen. Op ‘Camping Eglentier’ zijn verschillende korte theateracts te beleven, waar bijna alle spelers van Theatergroep Eglentier aan meedoen.”

OP DE CAMPING

Het theaterfestival speelt zich af op een campy camping met eigenaardige eigenaren, wereldvreemde bezoekers, een verdwaald aminatieteam en een ietwat knusse waterrecreatie die er in de folder heel anders uit zag. Het wordt een theatraal verblijf voor de bezoeker, met in elk hoekje kleine drama’s, vluchtige komedies of uitbundige uitschieters. “Het zat al een aantal jaren in ons hoofd en toen Corona veel in de war schopte, grepen we dit plan aan om ons honderdjarig jubileum te vieren. En dat allemaal op een locatie die je

niet zou verwachten. Wij slaan onze tenten op aan de Vijfhuizerdijk in Vijfhuizen, aan de rand van Haarlem op fietsafstand van de stad. Een prachtige locatie waar ook voor de inwendige mens gezorgd wordt”, aldus Rudolf.

BUSVERVOER VANAF HAARLEM CS

Het campingterrein ligt dan wel op het randje van Haarlem en Vijfhuizen, voor mensen die de afstand tóch te groot vinden, wordt er busvervoer geregeld vanaf Haarlem CS. Speciale museumbussen van het NZH-Vervoersmuseum brengen het publiek naar de ‘camping’. Tickets hiervoor kunnen online aangeschaft worden. Ook is er voldoende plekken voor fietsen en auto’s.

Theaterfestival Camping Eglentier op 2, 3 en 4 juni 2023. Het festivalterrein opent om 16.00 uur haar poorten en is te bezoeken tot 22.00 uur.

De voorstellingen vinden tijdens openingstijden op verschillende momenten plaats.

Laat je verrassen en bestel snel je tickets voor Theaterfestival Camping Eglentier via www.eglentier.nl.

TOPSTUKKEN

Ontmoet oude, moderne en hedendaagse kunst

Maquette

IN HET ABC IS ALTIJD WAT TE BELEVEN!

Steeds meer mensen vinden hun weg naar ABC Architectuurcentrum Haarlem, dat zo’n 35 jaar geleden haar deuren opende. Directeur Gabriël Verheggen vertelt over de constante factor die het centrum in de loop der jaren in de stad is geworden en wat bezoekers kunnen verwachten de komende tijd.

“Ik heb het idee dat onze activiteiten zichtbaarder zijn geworden de laatste jaren,” vertelt Gabriël al lopend door de expositieruimten van het centrum. “Maar daarbij doen dan ook ongelooflijk veel. Enthousiasme is een drijfveer van het ABC. Dat zie je bij de bijna honderd vrijwilligers, maar ook bij onze partners en sponsoren. Succesvolle activiteiten zoals de grote tentoonstelling met lezingen, films, rondleidingen en fietstochten over architect

J.B. van Loghem in het afgelopen jaar, dragen daar natuurlijk aan bij. Dat vergroot onze naamsbekendheid buiten Haarlem en de regio.”

LENTEPROGRAMMA

Ook de komende maanden bruist het van de activiteiten bij het ABC. Zo opende op 21 april de tentoonstelling Steen/Papier/Schaar van kunstenaar Mirjam Hagoort in de gang van het centrum. Gabriël: “De gang-exposities zijn

altijd extra leuk om te organiseren omdat dit een plek is in het ABC waar verschillende disciplines zoals kunst en architectuur elkaar als het ware ontmoeten. Daarbij trekken deze tentoonstellingen altijd een nieuw publiek.” Maar er gebeurt meer deze lente: zo is de semi-permanente presentatie Haarlem in de Steigers helemaal geactualiseerd en werd in april ook de tentoonstelling over ‘De Meester’ opgebouwd. Hierin is de transitie te zien van het monumentale Haarlemse schoolgebouw aan de Verspronckweg naar het woongebouw ‘De Meester’, waarvan de eerste bewoners inmiddels de sleutel hebben gekregen.

DE JEUGD HEEFT DE TOEKOMST

Een van de verrassendste zalen in het ABC is de Lego-zaal, waar 60.000 Legosteentjes liggen te wachten op de architecten van morgen. Gabriël: “Ook dit is een ware trekpleister. Het is een schot in de roos;

een ruimte waar de kids zich uitleven en fantastische dingen maken, terwijl de volwassenen de exposities bekijken.” Jaarlijks bezoeken veel scholieren het centrum. En dit jaar krijgen leerlingen van Atheneum College Hageveld zelfs een tentoonstelling, vertelt Gabriël opgewekt: “Het is de tweede keer dat we maquettes laten zien die leerlingen van ‘Hageveld’ hebben gemaakt. Dit jaar hebben zij, onder leiding van een heel bevlogen docent en ondersteund door architecten uit ons netwerk, een educatie-project uitgevoerd over het thema Architectuur & Duurzaamheid. Het resultaat van dit project zijn maar liefst zo’n 80 maquettes die we gaan exposeren onder de titel Laten we samen een betere toekomst bouwen. Deze tentoonstelling wordt op woensdagmiddag 17 mei geopend.”

Meer info: www.architectuurhaarlem.nl

Gabriël Verheggen, directeur van het ABC, voor de grote houten maquette van het Haarlemse stadscentrum.

uit de expositie ‘Laten we samen een betere toekomst bouwen’.

Zo ziet het voormalige schoolgebouw ‘De Meester’ inclusief nieuwbouw er straks uit.

Werk van kunstenaar Mirjam Hagoort.

DOORGEDRAAID

DJs – Hip hop, 80’s, soul, house en nog veel meer! Haarlem heeft er een plek bij om te dansen! Elke vrijdagavond deelt een steeds wisselende dj de inhoud van diens platenkast met de bezoekers van het geheel vernieuwde Schuurcafé. Van hiphop tot soul en van breaks tot house. De draaitafel draait overuren!

Elke vrijdag vanaf 22.00 uur in het Schuurcafé gratis entree!

HAMLET EN OPHELIA

Toneelschuur Producties / Internationaal Theater

Amsterdam / Mateusz Staniak

In deze rauwe muzikale voorstelling worden punkrocklegendes, geliefden en junkies Sid Vicious en Nancy Spungen gecast als Hamlet en Ophelia in een experimentele film. Een rauwe performance over een waargebeurd verhaal dat nooit heeft plaatsgevonden. Na het succes van eerdere samenwerkingen slaan Toneelschuur Producties en ITA opnieuw de handen ineen voor een co-productie. Hamlet en Ophelia is exclusief te zien in de Schuur.

20 mei – 3 juni

FRAMED

Conny Janssen Danst

Conny Janssen brengt een filmisch gemonteerde vertelling naar de Schuur waarin live dans, filmbeelden en muziek samenkomen. We zien verschillende levens in een grote stad, ieder in een eigen ritme en routine, ieder met zijn eigen verlangen. Choreograaf Conny Janssen werkt voor FRAMED samen met decorontwerper Thomas

Rupert en filmmaker Davide Bellotta. Een groot ledscherm verbeeldt als een abstract schilderij de huid van de stad. De getoonde filmbeelden dienen als lichtbron en gevoelssensor voor de avontuurlijke groep dansers, jong talent en bekende gezichten, die beweegt op een soundtrack die varieert van kristalheldere klassieke muziek tot filmische, stadse soundscapes.

10 & 11 mei

DOUBLE BILL: THROUGH & KALI MATA

Korzo / Justin de Jger & Poernima Gobardhan

Justin de Jager is pionier in de uit breakdance afkomstige dansvorm threading, waarbij met een oneindige opvolging aan bewegingen optische illusies worden gecreëerd. Poernima Gobardhan is getraind in de klassieke Zuid-Indiase dansvorm Bharatanatyam, maar plaatst die in een eigentijdse context.

19 mei

IK ZEG TOCH SORRY

Raymi Sambo Maakt / Theatergroep Aluin

In Ik zeg toch sorry komen zes acteurs bij elkaar om de viering van de afschaffing van de slavernij in 1863 na te spelen. Wat het inleven in deze historische personages doet met de acteurs zelf, hoe ze zich tot het onderwerp verhouden in deze tijd en of het van invloed is op hun onderlinge verhoudingen, wordt langzaam en pijnlijk duidelijk. Wat betekent het om anno 2023 sorry te zeggen voor iets wat zo lang geleden lijkt?

29 juni t/m 1 juli

Jolanda Beyer

Algemeen directeur Patronaat

VRIJHEID

Het heeft even geduurd voordat ik me ervan bewust werd dat vrijheid inderdaad niet vanzelfsprekend is.

Met mijn Indische achtergrond zou je verwachten dat dat besef er al van jongs af aan is. En toch is dat niet zo, misschien niet zo gek gezien dat ik opgegroeid ben op het heerlijk vrije eiland Terschelling, maar toch. Pas sinds mijn jaren bij De Balie in Amsterdam en de vele avonden waarop de onvrijheid voelbaar was, is dat besef echt ingedaald. Zo staat het beeld van Yezidi-vrouw Parween Alhinto, in 2014 uit Sinjar ontvoerd door ISIS, op mijn netvlies gebrand. Haar verhaal over de ontvoering, haar ervaringen in gevangenschap en haar ontsnapping, ongelooflijk. Maar ook de avond dat De Balie in een vesting veranderde om Kurt Westergard te kunnen ontvangen, zal ik niet snel meer vergeten. En momenteel drukt natuurlijk de oorlog in Oekraine en alle benefietconcerten in Patronaat van de afgelopen tijd me regelmatig met de neus op de feiten.

Ook tijdens de coronajaren ging het veel over vrijheid en in hoeverre de overheid onze vrijheden zou mogen beperken. Laat ik volstaan met de constatering dat dit de gemoederen behoorlijk bezig heeft gehouden en de effecten ervan in de samenleving nog goed merkbaar zijn. Ik vind vooral dat de destijds opgelegde beperkingen van vrijheid in het niet vallen bij de onvrijheid die in vele andere landen geldt. Geen concerten of voetbalwedstrijden kunnen bezoeken is voor mij onvergelijkbaar met de consequenties van het overtreden van de regel dat vrouwen hun hoofd moeten bedekken, om maar eens wat te noemen.

Voor mij is de vrijheid om te dragen wat ik wil, mijn mening te uiten, te dansen en te luisteren naar de muziek die ik leuk vind een dagelijkse realiteit. Maar inmiddels weet ik goed dat dat zeker geen vanzelfsprekendheid is.

Des te meer reden om op 5 mei gezamenlijk de vrijheid te vieren! Stil te staan bij de strijd die gestreden is om deze vrijheid te bereiken en de verantwoordelijkheid die we gezamenlijk hebben om deze vrijheid in stand te houden en vooral het besef dat vrijheid voor velen nog niet vanzelfsprekend is. Zo! Een hele mond vol om in te leiden dat ik me verheug op Bevrijdingspop Haarlem, georganiseerd door een enorme hoeveelheid vrijwilligers (en we kunnen er altijd nog meer gebruiken).

Er staat weer een dijk van een line-up met dank aan het programmateam. Met een sterke mix van beginnende artiesten en namen die we allemaal wel kennen, swingt het in Haarlem op 5 mei van de vroege middag tot de late avond. We beginnen al op 4 mei met het herdenkingsconcert met het Kennemer Jeugd Orkest en LAKHSMI en erfgoeddragers Lenthe en Bodhi Jay van in mijn buurt. Echt ontroerend hoe deze jonge mensen de verhalen van ouderen over oorlog, arbeidsmigratie en het koloniale verleden weten te brengen, ik hield het in ieder geval niet droog vorig jaar bij de opening van de corridor in Schalkwijk. Zij zorgen ervoor dat we niet vergeten en vertellen de verhalen door. Het wordt hoe dan ook een bijzondere editie dit jaar, omdat het de laatste keer is met bevlogen dirigent Matthijs Broers. Dus kom en herdenk en vier met ons mee!

THÉ TJONG-KHING: 90 JAAR JONG

Thé Tjong-Khing is één van Nederlands bekendste en meest geliefde kinderboekenillustratoren. Maar dat niet alleen, hij heeft ook zijn unieke stempel op de Nederlandse stripgeschiedenis gedrukt. In de tentoonstelling, ter ere van zijn 90ste verjaardag op 4 augustus 2023, wordt een breed en actueel overzicht gegeven van zijn oeuvre tot nu toe, van de eerste tekeningen uit zijn studententijd in Bandung tot zijn meest recente project met Arnon Grunberg.

In zijn bijna 70-jarige professionele carrière heeft Thé tientallen strips gemaakt en vele duizenden illustraties voor tijdschriften, boekomslagen en kinderboeken. Tot zijn bekendste werken behoren Arman en Ilva, Iris (beide met Lo Hartog van Banda), Kleine Sofie en Lange Wapper (met Els Pelgrom), Vos en Haas (met Sylvia Vanden Heede), de Waar is de taart?prentenboekenserie en BOSCH. In 1984 werd zelfs een van zijn korte stripverhalen, Zuster Lydia en het geluk, tot korte film voor televisie bewerkt. Voor zijn kinderboekenillustraties ontving hij meerdere Gouden en Zilveren Penselen, de Woutertje Pieterse Prijs, de Max Velthuis-prijs en de Duitse Jeugdliteratuurprijs.

Thé Tjong-Khing wordt door talloze generaties strip-, boek- en kinderboekenlezers bewonderd, en op handen gedragen door zijn collega’s. Maar dat alles is hem niet naar het hoofd gestegen, en hij is allerminst van plan om op zijn lauweren te gaan rusten: nog altijd neemt de bescheiden kunstenaar plaats achter zijn tekentafel, of het nu is voor een nieuwe samenwerking met Grunberg of een persoonlijk project. Want er zijn nog zo veel verhalen te vertellen…

TENTOONSTELLING

Uit alle fases van Thé leven zijn voorbeelden te zien op de tentoonstelling. Er is aandacht voor het maakproces van de strip, en de grote invloed van de cinema op het stripwerk van de filmkenner Thé Tjong-Khing. En natuurlijk zijn er ook de bekende kinderboekenillustraties, vaak originele tekeningen en niet eerder geëxposeerd werk. En kom ook kijken naar unieke beeldjes van personages uit de stop motion-animatiereeks Vos en Haas.

KHINGSPIRATIE

Wie jarig is, viert feest. En daarom heeft Thé illustratoren uitgenodigd om samen met hem te exposeren. Van 7 april t/m 18 juni zijn dit Marloes de Vries en Emanuel Wiemans en van 21 juni t/m 11 september nemen Janneke Ipenburg en Branco Suijkerbuijk hun plaats in. Alle vier zijn ze persoonlijk geselecteerd door Khing, en alle vier zijn ze op de een of andere manier beïnvloed of geïnspireerd door de meester.

Thé Tjong-Khing: 90 jaar jong en Khingspiratie te zien tot en met 10 september.

HET LEUKSTE TRY OUT-PODIUM VAN HAARLEM

O.P. De Liefde is het leukste open podium in Haarlem! Het idee is gebaseerd op het fameuze try out-podium Open BAC in Amsterdam, al ruim 45 jaar een begrip. Iedere eerste woensdag van de maand wordt O.P. De Liefde gepresenteerd door iemand die zelf uit het theatervak komt. Dat kan een kersverse winnaar van één van de grote festivals zijn, of een ‘oude rot’.

Het podium biedt ruimte aan iedereen met theaterambities, met de nadruk op kleinkunst en comedy, maar ook muzikale bijdragen zijn welkom. De Liefdes Band, onder leiding van Mees van Haren, verzorgt de muzikale omlijsting. Nieuwelingen kunnen in O.P. De Liefde hun eerste stappen zetten, veteranen hun nieuwe ideeën testen. Elke keer 5 acts van maximaal een kwartier, elke keer een ontdekking! Te zien op woensdag 3 mei en 7 juni, 20.30 uur

Het gaat goed met De Liefde

“Loopt het een beetje bij jullie?” In bijna alle theaters waar ik kom, om er mijn voorstelling Meisje te spelen of gewoon als publiek, krijg ik die vraag. Met steeds meer zekerheid hoor ik mezelf dan zeggen: “Ja, het gaat goed met De Liefde. Steeds meer mensen weten ons te vinden, vollere zalen, blije artiesten.”

Programmeur Annemarie kreeg laatst van een bezoeker het mooiste compliment wat een theater zich kan wensen: “Het maakt eigenlijk niet uit wanneer ik kom, er is altijd wel wat moois of interessants te zien.” Hulde dus voor Annemarie Waterhout met haar neus voor spannende voorstellingen. Veel van wat zich aanbiedt bestaat alleen nog op papier. Enthousiaste woorden, een goeie foto; we moeten het allemaal nog maar zien. En we hébben het gezien! Zoveel nieuws, moois, schurends, brutaals en origineels.

COLOMBIAANSE ROOTS, JAZZ EN SWINGENDE FUNK

Tico Pierhagen verbindt met zijn band Tico en Aguabaja twee werelden. Door Europese muziek te combineren met het geluid van zijn Colombiaanse roots, ontstaat er een nieuwe muziektaal. Sterke, smaakvolle melodieën worden verweven met heerlijke ritmes.

Tico brengt jazz samen met Colombiaanse cumbia en swingende funk. De band heeft met deze bijzondere mix op vooraanstaande podia en festivals over heel de wereld gespeeld en bracht eind 2022 een nieuw album uit. Cascada Quita (verstilde waterval) is geïnspireerd op de verstilling van de wereld in de coronatijd.

Binnenkort live te beluisteren in De Liefde!

Zondag 21 mei, 15.30 uur

Een avond die in mijn geheugen gegrift staat, is het benefietconcert voor de Syrische slachtoffers van de aardbeving. Het initiatief van Jawa Manla werd opgepikt door Sjakie Haverkorn van Sjakie’s uit de Koningstraat. Zij belde De Liefde en binnen een paar dagen was alles in kannen en kruiken. Evelyn Clay van De Smaak van Sicilië bood spontaan haar diensten aan en zorgde voor het eten van de muzikanten. Burgermeester Wienen opende de avond en deed dat met veel warmte. Het ontroerde me zeer, ons kleine volle theater als schakel tussen betrokken Haarlemmers en mensen in de kou.

Op naar een volgend groots seizoen!

Mylou Frencken

JONG TALENT

LUCAS RENS

Lucas Rens (21) is een talentvolle singer-songwriter uit de regio Haarlem. Hij stond in de finale van de Rob Acda Awards in Patronaat en staat binnenkort op het podium in Duitsland. Zijn muziek is te omschrijven als een mix van electropop en singer-songwritermuziek.

Wanneer ben je begonnen in de muziek? “Sinds mijn zesde speel ik al piano. Dat was mijn eerste kennismaking met muziek, maar ik ben serieus met muziek maken begonnen toen ik in de zesde klas van de middelbare school zat. Op een bepaald moment ging er bij mij een knop om en dacht ik: dit wil ik doen! Toen heb ik zangles genomen en daarna heb ik geleerd om gitaar te spelen en muziek te produceren. Zodoende begon ik op een gegeven moment met eigen liedjes schrijven.”

Kun je meer vertellen over dat bepaalde eureka-moment?

“Ik speelde altijd met andere bandjes mee op de piano of ik begeleidde vrienden tijdens optredens. Maar ik had toch steeds meer de behoefte om mijn eigen muziek te gaan maken. Ik hoorde altijd al hele eigen liedjes in mijn hoofd, waar ik uiteindelijk iets mee wilde gaan doen. De afgelopen jaren ben ik bezig geweest om genoeg skills onder de knie te krijgen om daadwerkelijk mijn eigen muziek te maken. Inmiddels heb ik een geweldige band om me heen en krijgen we steeds meer optredens!”

Volg je inmiddels ook een opleiding daarvoor? “Jazeker! Ik zit op de Hoge School voor de Kunsten in Utrecht. Daar woon ik nu ook op kamers. Ik heb een studio in mijn kamer, dus dat werkt prima met het schrijven en opnemen van nieuw materiaal.”

Op Spotify zag ik tussen Engelstalige songs van jou één Nederlandstalig lied. Schrijf je in beide talen? “Dat Nederlandse lied, Gouden Water, heb ik in opdracht van mijn roeivereniging met andere artiesten geschreven. Ik schrijf normaal gesproken eigenlijk alleen maar Engelstalige liedjes...”

Wat is het thema in jouw liedteksten? “Ik schrijf meestal over de oplevende bitterzoete momenten van het liefdesleven. De mooie en wat minder leuke kanten van de liefde dus.”

Waar ben je momenteel allemaal mee bezig? “Vooral veel schrijven, opnemen, liedjes uitbrengen en optreden. Onlangs heb ik met mijn band zelfs in Duitsland opgetreden. Dat was in Osnabrück, dat is de zusterstad van Haarlem. We hebben ons ook aangemeld voor de Popronde. Het zou supertof zijn om aan dit rondreizend muziekfestival mee te mogen doen. Maar ons uiteindelijke doel is om over anderhalf jaar op heel veel festivals te spelen.”

Wat heeft Haarlem voor jou betekend in je muzikale ontwikkeling? “Dan noem ik toch wel direct de Haarlemse Popscene On Tour. Toen ik nog op de middelbare school zat heb ik daaraan meegedaan. Het is laagdrempelige reeks van optredens die je kunt geven in verschillende Haarlemse cafés. Ik heb daar ontzettend veel geleerd op het gebied van zingen, gitaarspelen en performen. Iedere maand had ik wel een optreden en daar werkte ik dan steeds naartoe. Ik heb zoveel geleerd van die tijd!”

Meer informatie over Lucas vind je op linktr.ee/lucasrens.

Tekst: Joost Dobbe.

Marelie van Rongen

Geduld en vertrouwen

Soms…

…lijkt het wel een proeve waar we inzitten, een proeve van geduld. We wachten met zijn allen met smart op de lente, die af en toe door lijkt te breken tot er ineens hagel uit de lucht valt. De natuur leert ons; er moet soms gewacht worden. Het is vast niet voor niets dat de eerste bloemen die gaan bloeien sneeuwklokjes heten. Om ons eraan te herinneren dat er altijd iets vóór kwam. De lente bestaat niet zonder dat het winter is geweest.

Geduld…

…is niet mijn grootste kwaliteit, hoewel ik de waarde ervan inzie. Vaak zie ik het eindpunt al zo scherp voor me, dat ik graag plannen maak, grote stappen zet, en actie onderneem. Dat geldt zowel voor werk als privé. Als er iets moet gebeuren, werk ik hard en vraag ik veel van mezelf en de mensen om me heen. Omdat ik er dan zo erg in geloof dat het veel goeds gaat opleveren, voor veel mensen, voor de wereld.

Als…

…je je dan omr ingt met mensen die graag meedoen, dan ineens is er veel geduld, als er bewogen wordt, dan mogen de stappen lang duren en kan ik een marathon aan. Maar soms als de hagel valt, lijkt het nooit lente te worden. Dat punt, dat is het punt waarop je vertrouwen moet houden. Op goede intenties, op waardes die we met zijn allen hoog houden, op expertise. In een tijd waarin we met zijn allen aan het herstellen zijn lijkt dat vertrouwen soms te wankelen, wat als het voor altijd blijft hagelen en sneeuwen.

Op…

…dat punt ontstaat er vaak chaos, onrust of griep. Altijd die griep die komt als het niet uitkomt. Want er moet zoveel. Afspraken, een column schrijven, voorbereidingen treffen, en premières die gehaald moeten worden. Ik kreeg covid, en nog een keer, en die laatste keer, die duurt

lang. Zoals bij zoveel mensen duurt het lang om weer ‘de oude’ te worden.

Onder tussen…

…maken we plannen, denken we na over hoe de Schuur toekomstbestendig te maken, hoe de plek waar je geduld en vertrouwen kunt oefenen zich aan kan passen aan de tijd waar we in leven. Want als ik ergens vertrouwen in heb, dan is het het theater en de verbeeldingskracht. Zowel als acteur als als publiek is het een oefening in geduld en vertrouwen. Ik leer veel van de makers en onze technische ploeg in ons huis die binnen elk maakproces het geduld moeten opbrengen tot alles op zijn plek valt en alles op dat ene moment samenvalt. Dat kwetsbare moment dat er nog niets is en je het met zijn allen even niet weet. Ik raad iedereen aan eens binnen te lopen, om mee te leren van dat ‘niet weten en toch doen en doorgaan’.

Als…

…het dan af is, is het voor het publiek een moment van een ervaring zonder afleiding van telefoon of anderen. Een moment met jezelf, je gevoel, en een verhaal dat niet van jou is. Waar je naar luistert en kijkt. Dat verhaal van die ander geeft vaak vertrouwen; ik ben niet alleen. Niet alleen in mijn verdriet, onmacht, ongeduld of blijdschap.

En…

…dan, vaak, komt daar toch het moment dat er een eigenwijze narcis de grond uitkomt. Die geel en trots weersomstandigheden trotseert waar ze niet voor is gemaakt en toch aankan. Laten we nog even wachten, geduldig zijn, naar een ander luisteren en dan vieren dat het lente is. Want het komt eraan, heb maar vertrouwen.

Als…

…ik beter ben, ga ik niet meteen naar een vergadering, maar stap ik eerst de repetitieruimte in, om te onthouden dat alles wel goed komt ook al is het nog niet af. Stap voor stap, met geduld.

Deze column wordt afgewisseld door Edwin van Balken (directeur Stadsschouwburg/Philharmonie) en Marelie van Rongen (directeur De Schuur).

Fotografie: Linda LLambias.

Jan de Bray, Het verzorgen van de kinderen van het Arme-Kinderhuis: drie Werken van Barmhartigheid, 1663, Frans Hals Museum, Haarlem.

ANDERS KIJKEN MET…

KINDERBOEKENSCHRIJVER ANNEMARIE JONGBLOED

Meer aandacht voor kinderen die in armoede leven. Dat was de aanleiding voor Annemarie om haar kinderboek De Meestervervalser te schrijven. Volgens haar zijn er namelijk te weinig kinderboeken die over armoede van deze tijd spreken.

Voordat het Frans Hals Museum bestond werd het gebouw gebruikt als een Oudemannenhuis en daarna werden er weeskinderen opgevangen. In 1825 werd het officieel een Burgerweeshuis. In de voormalige eetzaal van zowel het Oudemannenhuis als van het weeshuis hangt nu een werk van kunstenaar Jan de Bray uit 1663 waarop te zien is hoe arme kinderen worden verzorgd. “In die zaal heb ik mijn boek mogen voorlezen aan kinderen, dat paste op een bepaalde manier bij het verhaal.” De geschiedenis van de zaal heeft Annemarie aan het denken gezet. Ze vertelt dat er een rijke Haarlemse burger was die in zijn testament had bepaald dat de kinderen twee keer per jaar pannenkoeken te eten kregen. “Eigenlijk zie je daar dan een soort machtspositie. De rijken bepaalden wat de kinderen te eten kregen.” Deze filosofie trekt Annemarie door naar onze huidige maatschappij. “Wij brengen eten naar de Voedselbank, maar misschien is het veel fijner als de mensen zelf bepalen wat ze willen eten.”

AVONTUURLIJK

Het is voor de schrijfster van belang om kinderen uit gezinnen met minder geld een stem te geven. “In kinderboeken wordt vaak gewerkt met denkbeeldige spiegels en ramen”, legt zij uit. “Door spiegels kunnen kinderen dingen herkennen en door de ramen kunnen ze zien hoe een andere wereld werkt.” Ze wil met haar boek een spiegel creëren voor kinderen die het thuis niet breed hebben. Het is voor haar belangrijk dat zij ook een kinderboek kunnen lezen

waar zij zichzelf in kunnen herkennen. In haar avontuurlijke kinderboek worden kinderen meegenomen in de wereld van Bilal. Hij komt uit een gezin dat minder te besteden heeft, en kan heel goed schilderen. In het proces raakt hij bevriend met Sterre, een meisje uit een rijk gezin. “Door hun verschillen leren ze veel van elkaar”, vertelt de schrijver.

Uiteindelijk wil Annemarie dat kinderen inzien dat het verhaal van Bilal voor velen herkenbaar is. Zo leven in Nederland momenteel 221.000 kinderen in armoede. “Het is een spannend avonturenboek, maar met een maatschappelijk randje. Het is een belangrijk onderwerp om over na te denken.”

Lidewij Koekkoek

MENSELIJK MUSEUM

Het is weer een nieuwe lente. Mijn tweede lente bij het Frans Hals Museum waar ik ruim een jaar geleden begon. Wat me in dat jaar het meeste is opgevallen?

Dat zijn de mensen. En dan heb ik het niet alleen over het hardwerkende museumteam en natuurlijk onze bezoekers, maar ook over al die mensen die Frans Hals schilderde. Want dat kon hij als geen ander: échte mensen schilderen. Dat is dan ook precies wat er in ons museum, onze kunst en onze verhalen centraal staat: mensen.

Meervoud dus. Want kunst beleven kun je alleen, maar is samen nog leuker. We ontvangen je dan ook graag samen met anderen in onze bijzondere historische gebouwen. Met, voor de oplettende bezoeker, aan het Groot Heiligland sinds kort een vernieuwde entree en winkel en een nieuw logo met een knipoog naar Haarlem, de stad van Frans Hals. Hier bewaren en presenteren we de kunst van Haarlem, voor bewoners en bezoekers van de stad, voor nu en voor de toekomst. En ook dat doen mensen samen met andere mensen.

Het is weer een nieuwe lente, tijd ook voor nieuwe mensen in het museum. Want met de komst van Maaike Rikhof en Manique Hendricks als nieuwe conservatoren moderne- en hedendaagse kunst is ons conservatorenteam weer compleet. Binnenkort start bij ons een eerste jonge programmamaker die gaat samenwerken met jongeren uit Haarlem en omgeving om op nieuwe, inspirerende manieren meer jonge mensen bij kunst te betrekken. Jongeren lopen niet zo snel

warm voor kunst, zijn met zichzelf, maar ook met de toekomst van onze planeet bezig. Kunst en musea kunnen hier absoluut wat in betekenen. Die verantwoordelijkheid hebben we. En met Gezichten van Noord-Holland maken we samen met het Amsterdam Museum, lokale gemeenschappen en kunstenaars, tijd en ruimte voor nieuwe gezichten. Samen maken we nieuwe portretten, geïnspireerd op de beroemde groepsportretten uit onze en andere Noord-Hollandse collecties. In de vorige HRLM vertelden deelnemers van Flinty’s Mila en Eevee daar al meer over.

Het is weer een nieuwe lente, en dus ook tijd voor nieuwe verhalen. Musea zijn ontmoetingsplekken voor verschillende mensen met verschillende perspectieven. Binnen én buiten het museum komen nieuwe verhalen naar voren. Sterker nog, ze zijn er al. Zoals kunstenaars op een bijzondere manier naar de wereld kijken, zo kijkt iedereen op een persoonlijke manier naar kunst, naar elkaar en naar de wereld. En iedereen, ook wij als museum, heeft blinde vlekken. Ik vind het belangrijk dat we ons daarvan bewust zijn en er mee aan de slag gaan. Hoe kijken bijvoorbeeld Haarlemse kinderen naar kunst? Wat zien zij dat wij volwassenen niet (meer) zien? Die open en onbevangen blik fascineert mij. We werken in het museum daarom samen met Haarlemse kinderen aan een kinderaudiotour. Samen met de eerder genoemde jongeren vormen zij een nieuwe generatie kunstkijkers die deze lente en vele lentes daarna van zich laat horen!

Deze column wordt afgewisseld door Marc de Beyer (directeur Teylers Museum), Hans Looijen (directeur Museum van de Geest - Het Dolhuys) en Lidewij de Koekkoek (directeur Frans Hals Museum).

Fotografie: Jacqueline de Haas

Fotografie: Rob Ouwerkerk en Rutger Vos.

ZOMERDANSVOORSTELLING VAN DANSGROEP HAARLEM BIJ

TREURBEUK PRINSENHOF

De zomereditie van de tweeluik Ibu, ‘moeder’ in het Indonesisch, door Dansgroep Haarlem vindt plaats op 18 juni rondom de majestueuze treurbeuk op het Prinsenhof in Haarlem. De 140-jarige boom dient als inspiratiebron voor het leven gevende aspect van de moeder en het daaraan verbonden thema van dood en wedergeboorte.

Choreograaf Haya Maëla, die haar roots heeft liggen in Indonesië, laat zich samen met de dansers van Dansgroep Haarlem voor deze productie inspireren door het archetypische beeld van Moeder Aarde. Het universele gegeven dat iedereen een moeder heeft, leidt tot een beeldenrijke en herkenbare voorstelling die uitnodigt tot meebeleven en overdenken.

PERSOONLIJKE VERHALEN OVER MOEDER

Haya Maëla vertelt: “Ibu betekent ‘moeder’ in het Indonesisch. Met deze choreografie verbeelden we de scheppende en vernietigende kracht van Moeder Aarde in een eeuwigdurende cyclus. De dansvoorstelling volgt dan ook de metamorfose van de boom. Alle dansers vertellen persoonlijke verhalen. Moeders kennen vele gedaanten; liefhebbende en verstikkende moeders, biologische en pleegmoeders, dwaze en wijze moeders.”

DANSGROEP HAARLEM EERDER IN 2017 DANSTE

Dansgroep Haarlem staat bekend om haar onderscheidende dansproducties over persoonlijke of geschiedkundige verhalen en gebeurtenissen. Maëla: “Zo dansten wij tijdens Theater na de Dam Dagboek 44-45 over een oorlogsverhaal, Melilla over de wereldwijde vluchtelingenstroom, De Herberg over gastvrijheid en nu dan een serie choreografieën over vaders en moeders. Bij al deze voorstellingen proberen we contact met het publiek te maken door ze erbij te betrekken.” Dit alles op de meest uiteenlopende muziekstukken, met veel zorg bijeengezocht.

Naast de ervaren dansers van Dansgroep Haarlem zijn er ook rollen weggelegd voor dansers van de hoogste klas van de vooropleiding van Danshuis Haarlem in een gastchoreografie van Lotte Dekkers en Kiki Boot.

Het tweeluik Ibu begon in de winter en sluit af in de zomer op 18 juni bij de treurbeuk op het Prinsenhof. Halverwege de voorstelling wordt het publiek meegenomen voor een korte wandeling naar de Schuur, waar de voorstelling verder gaat. De dansvoorstelling is ook te zien zonder voorkennis van de wintereditie.

Ibu 2 op zondag 18 juni, aanvang: 15.00 en 20.30 uur.

Entree: € 19,- / € 11,- jongeren tot 30 jaar/CJP.

Kaartverkoop www.schuur.nl

Startlocatie: Prinsenhof, Jacobijnenstraat Haarlem.

Gevlucht Kunstenaars met een verhaal

Deze zes mensen hebben iets bijzonders te vertellen. Zij moesten vluchten uit hun land en nu maken zij kunst om hun gevoelens te uiten of omdat dit het beroep is dat zij

vroeger al uitoefenden...

VITA KHAIDUROVA

Keramist uit Oekraïne

“Ik woonde en werkte in Kyiv als professioneel kunstenaar. Al sinds de jaren 80 neem ik regelmatig deel aan Oekraïense en internationale kunstexposities. Na lang bezig te zijn geweest als graficus en illustrator, heb ik me sinds 2015 volledig toegelegd op keramiek. Daarin ben ik geïnteresseerd in de combinatie van grafiek en keramiek; mijn kennis over grafische kunst neem ik er dus in mee.”

“In april 2022 kwam ik in Nederland aan, na het uitbreken van de oorlog in Oekraïne. Mijn vriend woont in Haarlem, dus vandaar dat ik hier gelukkig snel terechtkwam. Momenteel woon ik in het geweldige gezin van Marian en Fritz. Ik ben hen en zeker ook heel veel andere mensen hier in de stad enorm dankbaar voor het openen van hun hart en voor hun hulp. Uiteraard wil ik naar huis, maar ik weet nu al dat ik Nederland zeker zal missen.”

“Het is nog steeds moeilijk voor mij om te begrijpen dat er zoveel barbaarsheid mogelijk is in deze moderne wereld. Het vertrek uit mijn land en de oorlog hebben daarom ook een zeer sterke invloed op mijn werk. Vóór de oorlog zaten mijn werken nog vol kleur en vreugde. Nu werk ik niet meer met kleur. Toch is kunst mijn redding en inspiratie. Ik wil vreugde brengen en in harmonie leven met mezelf en de mensen om me heen. Uiteindelijk zullen de kleuren weer terugkomen in mijn hart en in mijn werk.”

‘Voor de oorlog zaten mijn werken nog vol kleur en vreugde’

MADIHA SAMAR KAMRAN Schilder uit Pakistan

“Van beroep ben ik voedingstechnoloog en onderzoeker, maar mijn echte roeping is kunst. Ik teken, schilder, schets en speel met kleuren. Dit helpt mij met stressvolle situaties om te gaan.”

“Ik ben gevlucht uit Pakistan, omdat ik deel uitmaak van de Ahmadiyyamoslimgemeenschap.

In Pakistan mogen we niet leven zoals we willen leven. Als we dat wel doen, komen we in de gevangenis terecht of krijgen zelfs de doodstraf. Omdat mijn kunst ook vaak geïnspireerd is door mijn geloof, kon ik in Pakistan absoluut niet schilderen.”

“Nadat we een tijd in Denemarken verbleven, kwamen we aan in Nederland. Ik woonde toen tijdelijk in het Haarlemse sportcomplex Beijneshal met mijn man en drie kinderen. We wachten nu, met veel andere vluchtelingen, in het Van der Valk Hotel in Hoofddorp op een permanente plek in Haarlem.”

“In Haarlem ontmoette ik onder anderen Hans en Jos van het Naaiatelier in Haarlem. Van deze lieve mensen mocht ik daar uiteindelijk exposeren. Het was mijn eerste expositie en direct een succes: al mijn werken werden verkocht! Daarna heb ik nog meegedaan aan de expositie Haarlem Uit De Kunst. Ik heb toen bewust niet gemeld dat ik een vluchteling ben om te checken of mensen mijn kunst niet alleen uit sympathie kopen. Opnieuw was het een succes. Een van mijn schilderijen won zelfs een prijs! Vanaf dat moment ben ik zeker van mijn kunst en enorm geïnspireerd en gemotiveerd om ermee door te gaan.”

‘In Pakistan mogen we niet leven zoals we willen leven’

KARINA STATSENKO

Haakster uit Oekraïne

“In Oekraïne werkte ik als psychotherapeut. Toen februari 2022 de oorlog uitbrak in mijn vaderland, was Nederland de plek waar ik met mijn gezin naartoe vluchtte. Mijn vrouw heeft namelijk voor een Nederlands bedrijf gewerkt en haar Nederlandse collega bood gelukkig een woonruimte aan.”

“Met veel plezier haak ik speelgoed. Ik heb het een aantal jaren geleden voor het eerst geprobeerd toen mijn dochter om een speelgoedwasbeer vroeg. Toen we zo’n wasbeer niet in de winkels konden vinden, besloot ik er zelf een te maken. Om eerlijk te zijn was hij nogal lelijk, maar mijn dochter was op slag verliefd op hem. We hadden maar een paar minuten om ons huis te verlaten toen de oorlog uitbrak; we konden niet veel spullen meenemen. Op een dag in Haarlem begon mijn dochter ineens te huilen, omdat ze haar wasbeer miste. Ik ging direct een nieuwe voor haar maken. Tegen de tijd dat mijn dochter tien verschillende gehaakte speeltjes had, realiseerde ik me dat ik inmiddels best goed was geworden in haken. Ik begon mijn speelgoed cadeau te doen aan mijn lieve buren en vrienden.”

“Als ik speelgoed haak, voel ik de kracht om chaos om te zetten in orde. Toen ik in Nederland kwam was dit gevoel nog belangrijker voor me. Maar het belangrijkste is om die blije ogen te zien als ik mijn speelgoed geef. Voorlopig is Haarlem de beste plek voor mij en mijn gezin, omdat het veilig, mooi en vergelijkbaar is met mijn thuisstad Kharkiv. Haarlem is zowel een toevluchtsoord als een thuis voor ons geworden. Dit is vooral te danken aan onze lieve buren uit de Vijfhoek. Met al hun aandacht en hulp zijn zij heel bijzonder. We zullen de herinneringen aan hen voor de rest van ons leven in ons hart bewaren, of we nu hier blijven of naar huis terugkeren.”

‘Als ik speelgoed haak, voel ik de kracht om chaos om te zetten in orde’

AHMED SHAWESH

Architect en tekenaar uit Syrië

“Ik ben een Palestijn uit Syrië, een zoon van een Palestijnse vader en een Syrische moeder. In Syrië was ik architect. Net zoals mijn zus Dana had ik veel te lijden onder de discriminatie in Syrië, vanwege mijn Palestijnse nationaliteit. Met mijn vrouw en mijn zussen ben ik daarom naar Nederland gegaan. We wilden graag in een veilig land wonen, waar mensen het leuk en goed met elkaar hebben. Ik woon nu met mijn familie in een kamp in Amsterdam-Duivendrecht, maar hiervóór hebben wij in Haarlem gewoond. Ik ben al begonnen met het leren van de Nederlandse taal en cultuur. Door vrijwilligerswerk te doen probeer ik mijn steentje bij te dragen en hoop ik ook meer te integreren in de Nederlandse samenleving.”

“Vanuit mijn beroep als architect teken ik graag perspectieven en historische buurten van verschillende plaatsen, vooral de oude stad Damascus. Soms teken ik een paar buurten die ik me herinner en soms verzin ik buurten uit het niets door alle elementen van oude buurten in Damascus te combineren. Denk aan muren, zuilen en minaretten van moskeeën.”

“Kunst is heel belangrijk voor me. Ten eerste vanwege mijn beroep als architect en ten tweede omdat ik via mijn kunst mensen kan laten kennismaken met mijn land en cultuur. Het is ook een manier om meer van mijn eigen ik te laten zien. En het werkt ook andersom. Doordat ik nu in Nederland woon, heb ik een nieuwe cultuur leren kennen en een andere architectuur. Dit geeft mij weer inspiratie voor mijn eigen tekenwerk.”

‘Ik ben al begonnen met het leren van de Nederlandse taal en cultuur’

MARINA ALYEYEVA

Binnenhuisarchitect, decorateur en schilder uit Oekraïne

“In Oekraïne werkte ik als binnenhuisarchitect en decorateur. Toen de oorlog begon, kwam ik met mijn gezin in Nederland terecht. We voelden ons vreselijk hopeloos. Door ons vertrek merkte ik hoe sterk ik verbonden was met mijn moederland. Meer dan ooit voel ik mij verbonden met mijn cultuur. Ik besloot daarom mijn cultuur in te duiken en vanuit daar Nederlanders te vertellen over mijn land en tradities. Dit doe ik nu met behulp van de traditionele Oekraïense schilderkunst Petrykivka, vernoemd naar het dorp waar deze kunst eind van de 18de eeuw is ontstaan.”

“Ik had nooit gedacht dat ik ooit decoratieve tekeningen zou maken, maar door de oorlog en mijn komst in Nederland, moest ik het wel doen. Binnen de Petrykivka heb ik inmiddels mijn persoonlijke stijl gevonden. Met veel passie teken ik de levensboom als een symbool van goedheid en het verlangen om te leven. Daarbij verwerk ik in deze bomen ook de verbinding met onze familie en onze voorouders.”

“Inmiddels geef ik met veel plezier Petrykivka-schilderles in De Stookkamer in Haarlem. De mogelijkheid om mijn kennis en cultuur door te geven, geeft mij weer levensvreugde en inspiratie. Inmiddels is mijn werk geëxposeerd in het Naaiatelier in de Haarlemse binnenstad. Ik ben vele andere behulpzame mensen die ik in De Stookkamer en op andere plekken heb ontmoet, enorm dankbaar!”

‘Meer dan ooit voel ik me verbonden met mijn cultuur’

Schilder en tekenaar uit Syrië

“Ik kom uit Syrië waar ik als Palestijnse vluchteling ben geboren. Door het uitbreken van de oorlog in Syrië nam de discriminatie richting vluchtelingen steeds meer toe. Mijn familie en ik kregen te maken met doodsbedreigingen en afpersing. Daar bovenop werd het voor ons steeds moeilijker om te reizen.”

“In dit prachtige Nederland was ik op zoek naar een veilig en liefdevol leven. Eerst heb ik drie maanden in Haarlem gewoond. Ik ben dol op Haarlem; op de bezienswaardigheden, de gastvrije inwoners en de vrienden die ik er heb gemaakt. Zolang ik leef zal ik nooit vergeten wat Haarlem mij heeft gegeven.”

“Inmiddels woon ik in AmsterdamDuivendrecht. Ik ben van plan meer te leren over de Nederlandse cultuur en te integreren in de samenleving door de Nederlandse taal te leren en meer te weten te komen over Amsterdam. Ik ga dan ook graag met mijn Nederlandse vrienden naar musea, theaters, tentoonstellingen of lekker de natuur in. Net zoals mijn tijd in Syrië teken en schilder ik nog steeds. Sinds kort schilder ik ook op glas.”

“Het is niet gemakkelijk om het land waar je geboren bent te verlaten. Alleen al de gedachte dat ik mijn complete leven daar, vol familie en vrienden, heb achtergelaten is enorm pijnlijk. Maar kunst blijft voor mij het enige middel waarmee ik mijn gevoelens echt kan uiten. Mijn schilderijen en tekeningen zijn misschien statisch, maar ze kunnen je meenemen naar een andere wereld door er gewoon naar te kijken. In elke streek van een pen of kwast zitten wel duizend verhalen.”

‘Kunst blijft voor

Tekst: Joost Dobbe. Fotografie: Hélène Wiesenhaan.

De zaterdagochtend van ...

Marc de Groot

“Als kind fietste ik nooit om de Koepel. Dat durfte ik gewoon niet. Het gebouw zag er woest en magisch uit, maar straalde ook gezag uit. Grauw en grijs, wat het echt een gevangenis maakte. Als je op de derde verdieping staat, zie je nog hoe magisch die Koepel is.”

“Al tweeëntwintig jaar werk ik in het gevangeniswezen en zo heb ik ook als bewaker in de Koepel gewerkt toen die nog diende als gevangenis. Naast mijn werk bij het Justitieel Complex Schiphol geef ik maandelijks rondleidingen in de Koepel. Hier ga ik helemaal terug in de tijd naar de bouw van de voormalige gevangenis. Ik vertel verhalen vanuit mijn eigen ervaring. Soms zijn deze leuk, maar het kunnen ook sombere verhalen zijn. Het vertellen van mijn verhaal verveelt mij niet. Tijdens de rondleiding is het verhaal over de geschiedenis en de toekomst van het gebouw hetzelfde, maar ik pas mijn anekdotes aan op de groep. Een groep studenten criminologie vertel ik andere dingen dan een groep gezellige dagjesmensen.”

“Ik raak niet uitgepraat over de Koepel. De magie van de oude Koepel lijkt weg, maar wie goed kijkt, kan het nog terugvinden. Daar help ik natuurlijk graag bij.”

Tekst: Victoria van der Werff. Fotografie: Madelon Griekspoor.

Als een woning een nieuwe eigenaar zoekt, moet alles volledig tot zijn recht komen. Iedere woning is immers uniek en heeft een eigen verhaal. Een verhaal dat het verdient om verteld te worden.

Zowel verkoop als aankoop vergt de juiste strategie om succes te garanderen. Dat betekent een ontdekkingstocht naar de mooie - en soms ook minder mooie - verhalen van de woning die wij leren kennen. Dat doen we door te vragen, indien nodig door te prikken, te kijken, te voelen en door grondig onderzoek. Dat is onze grote kracht, waardoor we zijn uitgegroeid tot een van de meest toonaangevende makelaarskantoren in heel Zuid-Kennemerland. Van het Haarlemse Schalkwijk en de Bomenbuurt tot en met het Kopje van Bloemendaal. DMC Makelaars kent én herkent de verhalen. Van iedere woning.

Clarionlaan 9, Santpoort-Zuid € 2.000.000,- k.k

IEDERE WONING HEEFT EEN VERHAAL

Koninginneweg 111H, Haarlem € 1.995.000,- k.k.

Burgemeester Sandbergstraat 24, Haarlem € 925.000,- k.k.

Dreef 2, Haarlem € 520.000,- k.k.

Cruquiusdijk 40A, Cruquius € 1.150.000,- k.k.

César Francklaan 157, Heemstede € 1.235.000,- k.k.

Dompvloedslaan 56, Overveen € 310.000,- k.k.

Oranje Nassaulaan 80, Overveen € 845.000,- k.k.

Dreef 30, Haarlem € 1.175.000,- k.k.

Santpoort-Zuid

Haarlem

Willem Arondéuslezing 2023 door Boris van der Ham

‘Gun elkaar vrijheid’

Dit jaar is het tachtig jaar geleden dat de verzetsgroep met Willem Arondéus de aanslag pleegde op het Amsterdamse bevolkingsregister. Ieder jaar wordt de verzetsstrijder in Haarlem met een lezing herdacht. De provincie Noord-Holland vraagt jaarlijks iemand uit de wereld van kunst, journalistiek of levensbeschouwing om de Willem Arondéuslezing uit te spreken als eerbetoon aan de verzetsstrijder. Dit jaar door Boris van der Ham. “Ik voel me zeer vereerd.” Het thema van de lezing is vrijheid.

Op 10 mei spreekt Boris (49) vanuit zijn betrokkenheid bij de humanistische beweging en als voorzitter van de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland. “Er zijn steeds minder mensen die een actieve herinnering hebben aan de oorlog, maar de oorlog galmt niettemin nog steeds na. Heel persoonlijk: mijn ouders hebben elkaar door de oorlog leren kennen. Zonder de oorlog was ik er niet geweest. Daarnaast is de oorlog een metafoor geworden voor dilemma’s tussen goed en kwaad. Ik ga mijn lezing houden over de vraag wat vrije mensen kan binden. Wat zijn mensenrechten eigenlijk waard, en zijn ze wel volledig? Wat kunnen we leren van de oorlog voor de samenleving van nu?”

AANSLAG OP BEVOLKINGSREGISTER

Met de aanslag op het bevolkingsregister in de nacht van 27 maart 1943 hoopte de verzetsgroep zoveel mogelijk persoonsgegevens te vernietigen, om verdere deportatie van Joodse Amsterdammers onmogelijk te maken. Bij de aanslag vielen geen doden. Op 1 juli 1943 werden 12 verzetsstrijders, onder wie Willem Arondéus, geëxecuteerd in de duinen bij Overveen. “In die verzetsgroep zaten autonome mensen onder wie kunstenaars en journalisten. Een groep moedige creatievelingen. Tijdens de oorlog beseften deze individualisten zich dat ze niet de strijd konden aangaan zonder zich te verenigen. Voor de oorlog wilde ze niet bij een clubje horen, nu zagen ze er wel het nut van in. Het individu ontstijgen en collectief iets ondernemen, dat vind ik fascinerend.”

Boris spreekt tevens over vrijheid en mensenrechten. “Soms kunnen wetten daarbij helpen. Een paar maanden terug is er aan de grondwet toegevoegd dat mensen met een handicap gelijk moeten worden behandeld, en ook hetero’s en homo’s. Echter sommige zaken die je als mens nodig hebt kunnen niet altijd via de wet worden geregeld. Het recht op vriendschap of een relatie bijvoorbeeld. Ik zie dit duidelijk in mijn werk als voorzitter van Gehandicaptenzorg

‘Je hebt vrijheid tot je een ander schade berokkent’

Nederland. Als je aan mensen met een verstandelijke of fysieke beperking vraagt wat ze willen veranderen in hun leven, heeft dat meestal betrekking op relaties. Zoiets kan je niet forceren, maar je kan daarbij wel helpen. Mensen voelen zich daardoor meer gezien, erkend en volwaardig. Het zijn een soort ongeschreven mensenrechten. Deze ervaringen zijn interessant voor de rest van de samenleving, eenzaamheid zie je overal.”

ONAFHANKELIJK ÈN VERBONDEN

Volgens Boris willen mensen aan de ene kant onafhankelijk zijn en tegelijkertijd ergens bij horen. Een worsteling die tegenstrijdig lijkt, maar dat is mens zijn, meent hij. “Autonoom en verbonden, dat schuurt soms. Men zoekt eigen verbanden, denk aan het lidmaatschap van sportclubs, zangverenigingen of levensbeschouwelijke organisaties. Die verenigingen zijn enorm van belang. Mensen halen voldoening uit hun keuze om ergens bij te horen. Het dient ook een algemeen belang:

als mensen elkaar minder tegenkomen, zullen ze elkaar ook slechter begrijpen. Uiteindelijk leidt dit tot vervreemding. Daarom maak ik me ook zorgen dat steeds minder mensen lid zijn van een vereniging. ”

Vrijheid is een gelaagd principe, aldus Boris. Volgens hem heb je vrijheid tot je een ander schade berokkent. “Daar ligt de beperking van vrijheid. Ieder mens heeft een verantwoordelijkheid naar anderen toe. Voor sommigen is vrijheid doen wat je wilt. Hedonistische vrijheid, een beetje nihilistisch, lekker genieten en zorgeloos zijn. Dat klinkt fijn, maar die ‘slogan-achtige’ vrijheid kan alleen bestaan als er een echt vrijheidsbesef is. Aan zorgeloos genieten gaat heel wat vooraf. Een mens moet zich ook veilig genoeg voelen om vrijheid te benutten, en wie geeft die vrijheid? De politie, de wet of wij onderling? De oude Grieken zeiden al: je kan alleen genieten en vrij zijn als je op andere momenten wel zorgen serieus neemt, pas dan is zorgeloosheid wat waard.”

WILLEM ARONDÉUS

Willem Arondéus (1894-1943) was moedig en eigenzinnig. Hij kwam openlijk voor zijn homoseksuele geaardheid uit, begin vorige eeuw een ongewone houding. Arondéus schilderde, illustreerde en deed aan tapijtweven. In de Statenzaal van het provinciehuis in Haarlem hangen door hem vervaardigde wandkleden met ornamenten rond de wapens van Noord-Hollandse gemeenten, die hij in 1932 ontwierp. Eerder werd de lezing uitgesproken door onder andere Frans Timmermans, Désanne van Brederode, Gerard Spong, Eric Corton, Peter van Uhm en Nazmiye Oral. Meer informatie over de jaarlijkse Willem Arondéuslezing is te vinden op de website van de provincie Noord-Holland bij ‘Provinciale Staten’.

10 mei in de Grote kerk, toegang vrij. Start 20.00 uur, kerk open 19.15 uur Aanmelden via www.noord-holland.nl

Tekst: Meta van der Meijden.

Fotografie: Hélène Wiesenhaan, met dank aan De Hallen Amsterdam.

‘Mooie kans om woorden aan vrijheid te wijden’

Haarlem maken we samen en de Stadmakers doen er opnieuw een schepje bovenop. Op 23 en 24 juni 2023 staat Haarlem in het teken van het tweede Stadmakerscongres Haarlem. Een evenement voor professionals én bewoners dat vorig jaar voor de eerste keer werd georganiseerd en wegens groot succes is geprolongeerd.

Het roept bij sommigen wellicht de vraag op wat dat zijn, Stadmakers. Het antwoord: Stadmakers zijn mensen met een groot hart voor de stad. Denkers. Doeners. Durfals. Verbinders. Mooimakers. Omdenkers. Samen maken we de stad! Haarlem telt er honderden. Stadmakers zijn initiatiefnemers, betrokken creatieven, bewoners en sociale ondernemers die zich inzetten voor een meer gelijkwaardige, leefbare en mooiere buurt of stad. Ze maken zich bijvoorbeeld sterk om lokaal voedsel te promoten, bestrijden eenzaamheid van oudere stadsbewoners of vergroenen de buurt. Ze zetten grote of kleine maatschappelijke en sociale initiatieven op en koppelen bewoners, ambtenaren, financiers, ondernemers, medewerkers in de zorg en het onderwijs en maatschappelijke organisaties aan elkaar.

Succesvolle lokale initiatieven maken de stad. Uit de koker van de Stadmakers ontstonden onder meer al succesvolle projecten als de Tegelwipactie, SUPMission dat het zwerfafval opruimt, Haarlem Food Future en Share Local. Maar dat is pas het

begin. De perfecte ontmoetingsplek voor iedereen die de stad vooruit wil helpen, is het Stadmakerscongres Haarlem. Na de eerste editie werd snel besloten om er een jaarlijks evenement van te maken, de reacties waren overweldigend. De Stadmakers spelen in op de behoefte om de initiatieven en de krachten te bundelen.

Samen groeien “Kleine ideeën groeien uit tot grote plannen”, zegt Minouche Besters, één van de Stadmakers en organisatoren. “Vaak lukt het beter als je mooie initiatieven samen uitwerkt. Samen weet je meer en krijg je meer voor elkaar. Deze twee dagen zijn bovendien een prachtig podium om te laten zien wat er allemaal al gebeurt in Haarlem en inspireren anderen om óók mee te doen.”

Volop keuze op congresdag 23 juni 2023 Het programma is verdeeld over twee dagen. Op vrijdag 23 juni worden van 9:30 uur tot 17.00 uur professionals en stadmakers aan elkaar gekoppeld. De locaties in het centrum van Haarlem vormen al een attractie op zich: Sociëteit Vereeniging, het Dolhuys, de Anna en Mariakathedraal en het Noord-Hollands Archief. De thema’s zijn veelomvattend: klimaatadaptatie en vergroening, voedsel, jongeren, zorg, cultuur, energietransitie en samen stad maken.

Topsprekers Eén van de meest in het oog springende sprekers is Jos de Blok, de man achter thuiszorgorganisatie Buurtzorg. Als ondernemer toont hij een grote

maatschappelijke betrokkenheid. Jos: “We moeten weer kleinschalig en vanuit de buurt denken – de buurt als ecosysteem voor maatschappelijke gezondheidszorg.” Ook de bekende componist Merlijn Twaalfhoven komt naar Haarlem. Twaalfhoven maakt zich er met The Turn Club sterk voor om kunstenaars in te zetten bij het oplossen van maatschappelijke vraagstukken.

Laat je als bewoner inspireren Zaterdag 24 juni worden de deuren opengezet voor Haarlemmers en hun kinderen. Het programma is gratis, inschrijven is niet nodig. Op diverse plekken in de stad kunnen Haarlemmers zich laten inspireren en ontdekken hoe ook zij hun eigen stad of buurt mooier, groener en socialer kunnen maken. Iedereen is van harte welkom op de startlocaties ‘Sociale Boulevard’ op de Nieuwe Groenmarkt en het Zaanenpark in Haarlem-Noord. Om daarna uit te zwermen naar andere stadmakers in de stad, zoals voor jongeren het Skatepark in de Waarderpolder.

Het Programma is te vinden op www. stadmakershaarlem.nl. Op 23 en 24 juni liggen op alle locaties folders klaar met het volledige programma. De Stadmakers presenteren zich ook op Facebook en Instagram. In aanloop naar het tweede Stadmakerscongres Haarlem zullen steeds meer programma-onderdelen worden onthuld. Doe ook mee.

Een betere stad, die maken we zelf!

STADMAKERS HELPEN HAARLEM VOORUIT

en voorgesprek geeft rust

De meesten mensen praten niet graag over de dood. Toch kan het fijn zijn van tevoren te bespreken hoe iemand zijn of haar afscheid zelf ziet. Zo’n gesprek brengt helderheid, ook voor de nabestaanden. Martine en Elise van hart & ziel uitvaarten benoemen de voordelen van een voorgesprek.

Martine: “Tijdens het gesprek kun je delen wat je wensen zijn na je overlijden. Het afscheid hoef je nog niet in detail te bespreken, muziek en de locatie voor de uitvaart kun je ook later invullen. Het is prettig om te weten of iemand begraven of gecremeerd wil worden. Of diegene thuis wil blijven na het overlijden en of rouwbezoek gewenst is. Nabestaanden worden hierdoor ontzorgd.” Elise: “Moet de familie groots uitpakken of past een afscheid in stilte beter. Het voorgesprek geeft nabestaanden richting.”

Mogelijkheden benoemen. Martine: “Voor gezonde mensen is het voorgesprek wellicht makkelijker dan voor mensen die ziek zijn en weten dat ze binnenkort kunnen overlijden.”

Elise: “Meestal zien we dan dat de partner het gesprek aanvraagt. Een gesprek over het afscheid alleen met elkaar kan lastig zijn. Het is fijn om er een onafhankelijk partij bij te hebben die het voorgesprek leidt. We benoemen mogelijkheden waar nog niet over nagedacht is. Zo’n gesprek verzacht. De starheid om niet over het afscheid te willen spreken kan hierdoor verminderen.”

Liefdevolle gesprekken. Martine: “De ervaring leert dat het vaak bijzondere en liefdevolle gesprekken zijn.” Elise: “Je ziet mensen dichter bij elkaar komen en elkaar verrassen. Soms blijkt de partner totaal iets anders te wensen dan ze dachten.” Martine: “Regelmatig wordt het een dubbelgesprek en geven beiden aan wat ze zouden willen bij hun uitvaart.”

Een leidraad. Martine: “Het voorgesprek kan bij ons plaatsvinden, bij de mensen thuis of op een onafhankelijke locatie.” Elise: “Het gesprek kan dienen om aan te geven wat je wenst, maar ook als start om er over na te denken. Vaak ontdekken mensen pas tijdens het voorgesprek wat ze werkelijk wensen. Wel of geen kaart, willen ze sprekers? Het gesprek geeft rust en een leidraad. Vroeger was iedere uitvaart ongeveer hetzelfde. Tegenwoordig is er meer variatie door de verschillende keuzes die mensen maken.” Martine: “Bij het voorgesprek vertellen we mensen zich niet te laten leiden door hoe ze denken dat het hoort, maar te doen wat ze werkelijk willen. Het mag echt anders zijn.” “En”, sluit Elise af, “bedenk dat er na een voorgesprek niets in beton gegoten is. Mocht je na verloop van tijd toch andere inzichten krijgen, dan kan het afscheid naar wens worden aangepast.”

HEB JE VRAGEN AAN ELISE EN MARTINE OVER EEN UITVAART?

Je kan hart & ziel uitvaarten altijd bellen en een vrijblijvende afspraak maken. Een eerste oriëntatiegesprek is zonder kosten. (023) 820 0920 of kijk op www.hartenzieluitvaarten.nl.

GESPREKSWIJZER

Hart & ziel uitvaarten heeft een uitvaartwensenwijzer ontwikkeld waarmee je op een laagdrempelige manier over je eigen uitvaart kunt nadenken. Vijf vragen om de wensen van jezelf of een ander te ontdekken. Gebruik de uitvaartwensenwijzer om richting te geven in een gesprek met elkaar of vul het in en onderteken het, dan dient het als codicil. Gratis op te vragen via 023-8200920 of stuur een mail met adresgegevens naar info@hartenzieluitvaarten.nl.

DUURZAAM

De Senja-kist van Akidia is een duurzaam alternatief. De kist is vervaardigd van een bamboe frame omspannen door jute. Bamboe en jute zijn snelgroeiende gewassen, voor de kist wordt alleen het gesnoeide deel gebruikt. Er worden geen bomen gekapt voor de Senja-kist en de materialen zijn volledig biologisch afbreekbaar. Een kist met een lage CO2-footprint. Zowel geschikt voor begraven als cremeren. www.akidia.nl

Tekst: Meta van der Meijden. Fotografi e: Esmee van Loon (portret), Curly and Straight.

Mijn Straat

Ilja Hoekstra over het Van Twiskplein

Al 11 jaar woont Ilja Hoekstra met heel veel plezier aan het Van Twiskplein. Samen met haar man Ruurd en drie dochters Lilith (10), Lotus (9) en Meirah (7) is het een gezellige boel. Het Van Twiskplein is gelegen in de buurt Ramplaankwartier en hoort ook bij de wijk Duinwijk.

BEN JE EEN ECHTE HAARLEMMER?

“Ja, ik ben een echte Mug. Ik ben geboren in Haarlem-Noord en opgegroeid in de Zuiderpolder. Ik heb daar een heerlijke jeugd gehad. Na de middelbare school ben ik naar Zwolle verhuisd voor mijn opleiding en later, voor mijn werk, naar Zwitserland. Samen met Ruurd, die ik ondertussen had ontmoet.”

HOE ZIJN JULLIE IN DIT MOOIE HUIS TERECHTGEKOMEN?

“Voor het werk van Ruurd zijn we uiteindelijk weer teruggegaan naar Haarlem. Ondertussen was ik zwanger, dus wilden we wel op een goede plek wonen om een gezinnetje te stichten. Toen we nog in Zwitserland zaten, was onze familie al voor ons bezig geweest met het vinden van een woning in Bloemendaal. Vanuit dat huis zijn we verder gaan kijken naar waar we uiteindelijk naartoe wilden.”

EN DAT WERD DUS HET RAMPLAANKWARTIER!

“Het Ramplaankwartier vonden we altijd al een leuke wijk. Mijn zus woonde hier ook al een tijd, dus we kenden de plek. Toen we dit huis aan het Van Twiskplein zagen, waren we er direct gek van. Het was superklein en er moest heel veel aan gebeuren, maar we zagen gelijk de potentie. Wat alleen niet zo meehielp: het huis was vlak voor ons verkocht aan een ander… Maar een paar weken later hoorden we dat diegene de financiering niet rond kreeg, dus zagen wij onze kans schoon. Dat was een mega geschenk uit de hemel!”

HEBBEN JULLIE HET TOEN HELEMAAL VERBOUWD?

“Eigenlijk wel. Het huis was zwaar verouderd; overal was enkel glas en de waterleidingen liepen her en der boven de vloer. We hebben het toen zeven maanden lang verbouwd: we konden er nog net de eerste verjaardag van onze oudste dochter Lilith vieren. In 2017 hebben we het huis nog een keer flink verbouwd met een opbouw en een uitbouw. Met ondertussen drie kinderen was dat wel echt nodig. We wilden dus niet verhuizen, we wilden echt heel graag aan het plein blijven wonen.”

WAT MAAKT HET PLEIN DAN ZO LEUK?

“Het dorpse karakter; sowieso van onze wijk, maar helemaal van ons pleintje. We hebben het ontzettend gezellig met elkaar. Het is een heel divers clubje mensen, maar de betrokkenheid is groot. Het voelt daardoor heel veilig. Onze kinderen konden we al heel snel vrijheid geven in de buurt, omdat iedereen hen goed in de gaten houdt.”

EN JULLIE HEBBEN EEN HEEL GEZELLIG PLANTSOENTJE MIDDEN OP HET PLEIN…

“Jazeker! Het leuke is dat de gemeente ons toestemming heeft gegeven om dat plantsoentje zelf te beheren en te onderhouden. We hebben het dan ook gezellig gemaakt voor de kinderen met een trampoline en een hut. Een bijkomend voordeel is dat de kids daar leren met elkaar te spelen en te delen. De spullen die er staan zijn van iedereen. In de donkere dagen maken we het plantsoentje gezellig met lichtjes in de boom. Echt een leuk plekje dus.”

ZIJN ER EIGENLIJK NOG ZAKEN TE VERMELDEN DIE MINDER

LEUK ZIJN AAN DE BUURT?

“Wat wel af en toe vervelend is, is het aantal auto’s dat hier geparkeerd staat. Vooral op mooie dagen gaan er veel mensen naar Elswout. Doordat die buitenplaats aan de overkant is, parkeren dan veel mensen bij ons in de buurt. Ik zou eigenlijk wel graag zien dat hier alleen wijkbewoners mogen parkeren.”

TEN SLOTTE: GAAN JULLIE NOG EENS VERHUIZEN, DENK JE?

“Nee hoor, we willen hier heel graag blijven wonen! Naast de gezelligheid is de ligging natuurlijk ook fantastisch, zo dichtbij de natuur, het strand en de stad. Wij gaan niet meer weg!”

‘Deze baan past mij als een jas!’

Even voorstellen... Willeke de Groot

directeur van het Noord-Hollands Archief

Sinds 1 juni 2022 is Willeke de Groot directeur van het Noord-Hollands Archief. Zij volgt Lieuwe Zoodsma op, die na 27 jaar met pensioen is gegaan. Het NoordHollands Archief in Haarlem is hét informatiecentrum voor de geschiedenis van Noord-Holland en gemeenten in Kennemerland en Amstel- en Meerlanden. Maak kennis met Willeke de Groot!

Ik hoorde dat je een Haarlemse bent… “Nou… ik ben geboren in Haarlem, maar opgegroeid in Nieuw-Vennep. Vanaf mijn zeventiende heb ik in Utrecht en daarna in Amsterdam gewoond. Pas daarna kwam ik weer terug in Haarlem. Het eerste jaar moest ik dan ook nog best wennen… Ik miste de hectiek van Amsterdam. Maar na al die jaren ben ik verknocht geraakt aan Haarlem. Je hebt hier alles en je bent dichtbij het strand en de zee, waar ik dol op ben.”

Kun je iets vertellen over je studie en carrière tot nu toe? “Ik heb politicologie in Amsterdam gestudeerd en al tijdens mijn studie kwam ik in de kranten- en uitgeverswereld terecht. Ik heb voor onder andere Trouw, VNU Media en NRC gewerkt, in verschillende commerciële functies. En voor deze baan was ik directeur lokale overheid bij Sdu, een juridische uitgeverij van vakinformatie in Den Haag.”

Waarom wilde je zo graag bij het Noord-Hollands Archief werken?

“Het is een archief met een ontzettend brede collectie; we hebben maar liefst 58 kilometer archief en daar komen dagelijks nieuwe archieven bij! Van overheden, maar

ook van bedrijven en particulieren. Onze taak is uiteraard alles goed archiveren, maar het ook toegankelijk maken voor het publiek.” Maar hoe doe je dat het beste?

“Zeker als je kijkt wat je tegenwoordig allemaal met datatechnologie kunt doen. Die vraag vind ik erg interessant, ook omdat ik in de uitgeverswereld veel ervaring heb opgedaan met digitale technieken. Ik wil het Noord-Hollands Archief dan ook meer data-gestuurd laten werken.”. Kun je daar meer over vertellen?

“Met de huidige techniek kun je veel meer met data dan vroeger. Met artificial intelligence bijvoorbeeld kun je data laten herkennen en betekenis geven. Op deze manier is het een stuk makkelijker om data op een goede manier toegankelijk te maken voor het publiek. Als publieke instelling zie ik dat als dé taak van het Noord-Hollands Archief. Ik wil niet dat ons archief iets statisch is dat af en toe geraadpleegd wordt. Het moet juist veelvuldig geraadpleegd worden, met meer context voor de gebruiker. Ik zal een voorbeeld geven: wij beschikken over veel locatiegegevens in onze overgebrachte overheidsarchieven. Met behulp van de techniek van Linked Open Data (LOD) is het mogelijk om deze te koppelen met externe bestanden, zodat je meer betekenis kan bieden voor ambtenaren maar ook architecten en ontwikkelaars. Het relevant maken van het archief in het huidige werkproces en leven is dan ook iets wat ik buitengewoon belangrijk vind.”

Staan er nog leuke dingen op het programma de komende tijd?

“Momenteel zijn we bezig met een tentoonstelling en evenementen over het Archief van de Toekomst. Met een aansprekende combi van archief en data willen wij ook jongeren en IT-studenten aanspreken. Daarnaast bestaat dit jaar de collectie Provinciale Atlas Noord-Holland 100 jaar. Dat vieren wij met een tentoonstelling waarin wij vertellen over de vorming van zo’n unieke collectie. Ook besteden wij aandacht aan de vrouwen in deze collectie, waar onlangs onderzoek naar is gedaan. En laat Haarlem in 2023 nou net in het teken van de vrouw staan... Sowieso kun je alvast in onze permanente tentoonstelling De vele gezichten van Vrouwen in Verzet kennismaken met dappere verzetsvrouwen tijdens WO II.” En dat alles in deze prachtige kloosterkerk, de Janskerk… “Ja, het is een fantastische werkplek, die ook nog eens op fietsafstand van mijn huis is! Tijdens mijn eerste werkdagen hoorde ik al snel van de rijke geschiedenis van deze locatie. Toen kwam er bij mij een nieuwsgierig gevoel omhoog dat zo vertrouwd voelde. Van kleins af aan ben ik altijd al een heel inhoudelijk gedreven persoon geweest. Als ik terugkijk op mijn werk tot nu toe, is het begrijpen van de wereld om mij heen altijd de leidraad geweest. De wereld van het archief hoort dan ook echt bij mij. Deze baan past mij als een jas!”

Het publiekscentrum van het Noord-Hollands Archief is te bezoeken in de Jansstraat 40. www.noord-hollandsarchief.nl.

Tekst: Joost Dobbe. Fotografie: NHA.

ZIEN, DOEN EN HEBBEN

De leukste tips voor jou verzameld door: Marcel

PLATENHEMEL

Een zaak waar ik niet langs kan lopen zonder even snel binnen door de bakken te neuzen is platenzaak Sounds op de Grote Houtstraat 171. En vaak blijf ik er uren hangen. Meters cd’s, muziek-dvd’s en vooral heel veel vinyl om je vingers bij af te likken. Wat een keuze en laat je vooral adviseren door het personeel, die gasten weten echt waar ze over praten!

RAMMEN MAAR!

Zin om alle frustraties en stress er eens lekker uit te slaan? Ga dan naar

CarSmash in NieuwVennep. Sloophamers, honkbalknuppels, golf clubs en nog veel meer liggen voor je klaar om een, zo op het oog, splinternieuwe bolide volledig aan diggelen te meppen. Verstand op nul en anderhalf uur alle agressie uit je lichaam rammen, wat een geweldige, therapeutische ervaring! Tip: daarna een saunaatje pikken in Sauna Van Egmond voor de volledige ontspanning en je zult zien: de volgende dag verschijn je weer helemaal ‘zen’ op je werk. CarSmash, Industrieterrein ‘de Liede’ in Vijfhuizen, prijzen van € 24,- tot € 49,-.

INTIEM EN ONGEDWONGEN

LEKKER STRUINEN

Niets zo lekker als de geur van een vers opengeslagen boek! Uren kan ik struinen in een boekenzaak op zoek naar de ultieme koop, zoals deze: het lijvige, maar fantastische Paul McCartney, The Lyrics (Penguin Books, € 53,99). Alle verhalen achter de teksten van de, wat mij betreft, beste componist van de twintigste eeuw. Met een inkijkje in het geniale brein van Sir Paul en uniek beeldmateriaal is dit een onmisbaar kleinood in de collectie van elke Beatles-fan. In dit geval kocht ik ’m in Atheneum maar dat had met zo goed De Vries Van Stockum kunnen zijn, want beide boekhandels zijn mij even lief.

NOOIT TE OUD VOOR LEER

Als ik hoogwaardige leren schoenen nodig heb, stap ik al sinds jaar en dag bij Taft in de Grote Houtstraat 35 binnen; daar slaag ik eigenlijk altijd. Toen ik nog in een countryrockbandje zat, kocht ik bij Taft mijn cowboy boots, ik haalde er ooit mijn trouwschoenen en ook mijn favoriete merk van dit moment, Bugatti, hebben zij in hun collectie. Echt een superwinkel!

Een tent die niet mag ontbreken op deze pagina is Stiel’s (Smedestraat 21), een plek waar ik heel veel tijd heb doorgebracht, genietend van de beste soul-, funk en jazzbands, maar ook zelf spelend tijdens de wekelijkse jamsessies (elke maandag). Door de intieme ruimte en ongedwongen sfeer is het er al heel snel gezellig, en de muzikanten doen de rest. Stiel’s is zonder twijfel hét live muziekcafé van Haarlem.

Falco Bloemendal

Is centrummanager in Haarlem en actief in verschillende besturen. Hij houdt zich in zijn vrije tijd bezig met imkeren, tuinieren en duurzaamheid.

WIJ OF HET KLEIN INSECTENBOEK

Afgelopen jaar toerde Het Nationale Theater door het land met de voorstelling Erik of het klein insectenboek. Uiteraard deden ze daarbij ook Stadsschouwburg Haarlem aan. De voorstelling is gebaseerd op het gelijknamige boek van ‘onze’ Godfried Bomans. Het welbekende schilderij uit het boek is ingeruild voor een tv-scherm en Erik loopt in een Spiderman-pak. Maar het verhaal blijft – en dat is helaas –onveranderd actueel…

Hoewel Bomans’ boek dateert van 1941(!), is het nog altijd een zeer leesbaar werk met een vermakelijk verhaal. Wel is het door Het Nationale Theater dus in een modern jasje gehesen, zodat er een muzikale familievoorstelling is ontstaan met uitbundige, kleurrijke kostuums en decors. Al is er ook veel ‘grijs’ te zien. De insectenhabitat wordt namelijk bedreigd door een versteende wereld vol afval en gif. Aan het einde van de voorstelling worden zowel Erik als de toeschouwers in de zaal opgeroepen zich in te zetten voor de natuur en voor de insecten – om een keuze te maken.

Dit voorjaar werd ik weer met m’n neus op de feiten gedrukt over hoe nodig dat is. In de appgroep voor imkers kwam het ene na het andere bericht binnen over bijenvolken die de winter niet hebben overleefd. In de extreemste gevallen waren imkers ál hun volken kwijt. Zelf heb ik geluk gehad: mijn acht bijenvolken hebben de winter allemaal overleefd. Maar daarmee ben ik één van de weinigen: gemiddeld is ruim 40% van alle bijen afgelopen winter gestorven. Een dramatisch hoog aantal, normaal gesproken gaan we uit van zo’n 10 tot 15% sterfte. Ik hoop dat ik met mijn volken andere imkers weer aan nieuwe volken kan helpen.

Niet alleen onder bijen, maar onder vrijwel alle insecten neemt de sterfte de afgelopen jaren enorm toe. Dat heeft niet alleen

gevolgen voor de natuur, maar ook voor onszelf. Insecten bestuiven onze gewassen en zorgen voor een gezonde bodem. Daarmee zijn ze van groot belang voor de biodiversiteit én voor ons voedsel. Ik weet het, ik vertel niks nieuws. Maar de recente ontwikkelingen baren me wel grote zorgen en dat er iets moet gebeuren, moge duidelijk zijn.

Gelukkig zijn er ook goede ontwikkelingen. Steeds meer mensen realiseren zich dat we zuinig moeten zijn op onze insecten. Er zijn initiatieven om bloemperken in te zaaien of bijenhotels te bouwen Het NK tegelwippen keert jaarlijks terug. En er wordt meer aandacht besteed aan het terugdringen van bestrijdingsmiddelen. Maar we zijn er nog lang niet. Als we allemaal een klein beetje onze verantwoordelijkheid nemen (of liever nog wat meer!), kunnen we de insecten helpen. Door onze tuinen en balkons in te richten met planten die insecten aantrekken. Door te kiezen voor biologisch of ecologisch voedsel. Door de auto wat vaker te laten staan. Of op een wat hoger niveau door de politiek aan te sporen om meer te doen voor de natuur – en wel zo dat de boer een goed inkomen heeft in plaats van dramatische onzekerheid: de boer als natuurbeheerder.

In Nederland hebben we de vrijheid om keuzes te maken. Dat is een groot goed. Maar vrijheid brengt ook verantwoordelijkheid met zich mee. Laten we onze vrijheid gebruiken om goede keuzes te maken en de insecten en natuur te helpen. Want alleen zo kunnen we zorgen voor een gezonde en duurzame toekomst. Voor onszelf én voor de natuur. Dus ik zeg het de acteurs van Het Nationale Theater na als zij Erik en de toeschouwers toespreken. Laat je je hopeloos en hulpeloos door het leven voortduwen, of besluit je zélf stappen te nemen? Wat doe jij?

Fotografie: Cindy van Rees.

VRIJHEID

IN NEDERLAND

LEVEN WE IN VRIJHEID EN MOGEN WE ZEGGEN EN DOEN WAT WE WILLEN.

MAAR IS DAT

MAAR IS DAT VAN DE DAG

VANDAAG DE DAG

NOG ZO?

NOG ZO?

HRLM VROEG AAN DE RAAD VAN ADVIES, AAN EEN VRIEND EN AAN EEN ADVERTEERDER Wat betekent vrijheid voor jou?

HANS ROMIJN

Raad van Advies HRLM

In deze tijd waarin een Europees buurland vreselijk te leiden heeft onder een onmenselijke, agressieve inval, besef je des te meer wat Vrijheid inhoudt.

VRIJHEID HOUDT VOOR MIJ IN:

VRIJHEID!

Er wordt veel over gezongen. Er wordt veel over gesproken. Er wordt veel aan gedacht. Er wordt veel over geschreven. Maar wat is nou vrijheid?

Wij in Nederland zijn gezegend. Wij in Nederland zien niet meer hoeveel vrijheid wij hebben. Wij in Nederland vinden vrijheid normaal.

Maar wat is vrijheid voor mij?

Geen oorlog, geen dictator, geen hekken, geen bommen. Wel een dak boven mijn hoofd, voldoende eten, schoon water.

Zelf bepalen wat ik zeg, zelf bepalen wat ik denk, zelf bepalen of ik van een man of een vrouw houd, zelf bepalen wie mijn vrienden zijn, zelf bepalen welke kleding ik draag, zelf bepalen...

Hoe anders is het in veel andere landen op deze wereld. Hoe moet het zijn om bang te zijn om alle punten die ik hierboven heb beschreven niet kan doen?

76 jaar vrijheid in Nederland. De ouderen onder ons die het nog bewust hebben meegemaakt, ontvallen ons zo langzamerhand. Hoe zal er over 76 jaar gekeken worden naar de vrijheid in Nederland? Ik weet het niet, maar hoop met alles wat ik in mij heb dat er met respect naar wordt gekeken.

• Mijn vader zat in het verzet en hij is in de winter van ’44 gevlucht (nadat zijn broer vermoord was) door de Waal over te zwemmen om zo in bevrijd gebied te komen. Hij heeft toen zijn opleiding gevolgd in Engeland, én heeft nog mee kunnen doen met de bevrijding van Noord Nederland. Later heeft hij ook nog als tankcommandant drie jaar gediend in Nederlands-Indië. Hij heeft er niet heel veel over gesproken, maar toch vaak genoeg om er van doordrongen te zijn hoe hij – na zijn broer en vrienden verloren te hebben – voor onze vrijheid gevochten heeft.

• Vrijheid is elke dag opstaan en de vrije keuze hebben te doen en uit te spreken wat je wilt. Niet op je hoede te hoeven zijn dat er iemand/een organisatie is die je in de gaten houdt.

• Vrijheid is je mening mogen uiten, onderdeel te zijn van een democratie en te kunnen stemmen op elke partij die je aanspreekt; het recht om te zijn wie je bent en een godsdienst aan te hangen die je aanspreekt. Vrijheid is héél veel waar je eigenlijk niet bij stilstaat, totdat het je afgenomen zou worden…

• Vrijheid kent ook verantwoordelijkheden: zoals jij zelf vrij wilt zijn, heb je te respecteren dat een ander ook dat recht heeft: probeer te luisteren naar anderen, en heb respect voor een ander die een andersluidende mening heeft. Helaas leven we in een tijd van polarisatie: het lijkt soms alsof we elkaar het recht op vrijheid niet gunnen, of we onze mening aan een ander op willen dringen.

• Vrijheid is een groot goed, maar gedraag je er ook naar en maak er géén misbruik van!

ELLA BLOMMAERT-ZANDER Raad van Advies HRLM

VRIJHEID

JOS STEETSKAMP Adverteerder van HRLM

Het begrip ‘vrijheid’ roept bij mij onder andere de verhalen op van mijn ouders over de Tweede Wereldoorlog. Ze verloren familie en mijn vader en zijn broers moesten onderduiken om niet in Duitsland te werk gesteld te worden. Stuk voor stuk ervaringen die ik mij nog altijd moeilijk kan voorstellen, maar die wel veel indruk op me hebben gemaakt. Onder meer hierdoor ben ik me bewust van de vrijheid die wij nu hebben in onze democratische samenleving. Echter door de oorlog in Oekraïne wordt wel weer duidelijk hoe kwetsbaar deze vrijheid is. Het is dus niet zo vanzelfsprekend, terwijl ik dat als kind en in mijn verdere leven wel zo ervaren heb.

Soms heb ik moeite met hoe grenzeloos er in deze tijd met het begrip ‘vrijheid van meningsuiting’ wordt omgegaan. Uiteindelijk is het een groot goed waar je, vind ik, weloverwogen mee om mag gaan. Mijn ouders hebben vijf jaren lang hun vrijheid in moeten leveren. Dit is ons sinds 1945 hier tot nu toe bespaard gebleven, maar via de media komen de beelden dagelijks binnen van plaatsen in de wereld waar dat helemaal niet het geval is en waar veel ellende, armoede en oorlog is.

Kortom, ik koester onze vrijheid en besef me de kwetsbaarheid ervan. John Lennon zong Imagine en dit lied wordt niet voor niets nog steeds vaak beluisterd en gezongen. Wat zou het mooi zijn als iedereen op zou kunnen groeien in vrijheid en zonder armoede, om zich te kunnen ontwikkelen tot wie hij wil zijn!

BAUD SCHOENMAECKERS

Raad van Advies HRLM

Vrijheid is NXD70B334 – mijn paspoort. Extra dik, met zijn 34 pagina’s visa-, inreis- en uitreis-inktvlekken, plakplaatjes en handtekeningen geeft het mijn eigen geschiedenis van de afgelopen negen jaar weer.

Volgend jaar moet mijn vrijheidsdocument worden vernieuwd. Ik kan overal heen, reis in en uit Europa, Niger, Togo, Tsjaad, Mexico, Cambodja, Bangladesh.

“Maar wij kunnen niet naar jou toe”, zegt Prosper. De 23-jarige niet-gedocumenteerde metselaar is Congo ontvlucht. Het land in centraal Afrika kampt al een kwart eeuw met een ingewikkelde en vreselijke oorlog. Een oorlog waar iedereen het liefst de ogen voor sluit en waar mineralen en kostbare delfstoffen voor onder meer onze mobieltjes een hoofdrol spelen. “Ik wacht al zes jaar op een verblijfsvergunning, heb sindsdien mijn familie niet gezien, want ik kan het land niet uit.”

Ik wist het wel, maar zijn woorden drukten me met de neus op de harde feiten: ons paspoort is een ticket naar vrijheid, een vrijbrief om overal heen te kunnen, een garantie ook om terug te kunnen naar Nederland. Dit paspoort is zoals water uit de kraan: vanzelfsprekend. Tot je op een plek bent waar geen schoon water uit de kraan komt. Ons paspoort betekent voor mij de vrijheid om mijn werkzaamheden in Afrika te kunnen doen.

KAREN BLANKEN

Vriend van HRLM

Vrijheid voel ik als ik ’s morgens vroeg wakker wordt – ver voordat de rest van de stad ontwaakt en de vogeltjes naar elkaar fluiten –, ik mijn man Marcel uitzwaai en vervolgens door de Vijfhoek naar de Hout loop voor mijn ochtendwandeling samen met mijn hondje Cooper.

Wanneer ik terugkom staan mijn buren op straat en groeten wij elkaar vrolijk en wensen elkaar een fijne dag. Later maak ik mij klaar voor de dag, inclusief een lekkere kop thee met de krant erbij. Ik voel vrijheid als ik denk dat onze dochters eigen keuzes kunnen maken op studie- en werkgebied. Ze kunnen zelf de avonturen in het leven kiezen waar zij zelf blij van worden. Geen angst, maar een zorgeloos gevoel waarin zij zich kunnen rond bewegen in het leven. Ik voel mij een bofkont dat we in een vrij land leven en ik wens dat dit lang zo mag blijven.

Goed zijn voor anderen en elkaar helpen staat centraal in mijn leven en dat voelt goed. Hoewel de zon van mij iets meer mag schijnen en de temperatuur iets hoger mag. Dat maakt het leven nog een beetje mooier, nietwaar?

BERNT SCHNEIDERS

Raad van Advies HRLM

‘Vrijheid is niet vanzelfsprekend’, dat was twee jaar geleden het thema van ons geliefde Bevrijdingsfestival in Haarlem.

De oorlog was zo lang geleden dat niemand zich voor kon stellen dat zoiets weer zou kunnen gebeuren. En dat vrijheid iets gewoons is. Iets wat er altijd is. Inmiddels zijn we wakker geschud en met de neus op de feiten gedrukt. Nog steeds is oorlog mogelijk en zien we de afschuwelijke beelden van het moedige Oekraïne dat voor zijn Vrijheid strijdt. En we zien hoe elke vorm van protest in Rusland met de wapenstok wordt bestreden en hoe demonstranten in de cel belanden.

Dus laten we niet naïef maar waakzaam zijn. En strijdbaar tegen elke vorm van onderdrukking tegen welk volk of wie dan ook.

Optocht van legervoertuigen uit de Tweede

Wereldoorlog in de Grote Houtstraat ter gelegenheid van de viering van 50 jaar bevrijding - 5 mei 1995

Fotografie:

Dolly Bellefleur

Dolly Bellefleur is het alter ego van cabaretier en tekstdichter Ruud Douma. Als boegbeeld van de LHBT+-beweging vraagt Dolly al ruim drie decennia op haar geheel eigen wijze aandacht voor mensenrechten in het algemeen en de acceptatie van LHBT+ in het bijzonder. Voor haar tomeloze inzet voor de emancipatiestrijd van LHBT+ mocht ze in 2014 uit handen van Eberhard van der Laan de Andreaspenning van de stad Amsterdam ontvangen. In 2020 werd door COC Nederland de Bob Angelo Penning aan Dolly uitgereikt.

Laat liefde regeren

Doch dyn plicht en lit de lju mar rabje

In mijn ouderlijk huis hing aan een keukenmuur een wandtegeltje met bovenstaande tekst. Voor de Haarlemmer die geen LOI-cursus Fries heeft gevolgd, dit betekent vrij vertaald: ‘doe wat je wil, de mensen kletsen toch wel’. Zo werd vrijheid mij vanaf mijn prille jeugd met de paplepel ingegoten. ‘Gewoon jezelf durven zijn’ was thuis het devies. Soms kwam die boodschap indirect. Grijs draaide mijn vader bijvoorbeeld het plaatje van De Nozem en de Non. Dit lied van de in IJmuiden geboren zanger Cornelis Vreeswijk verwoordde papa’s grote afschuw van schijnheiligheid. Want hoe mooi de liefde tussen de nozem en de non aanvankelijk begon, het eindigde door het geroddel en de achterklap van die o zo brave en keurige goegemeente.

Dankzij juffrouw Janssen en de kapelaan maakte de politie er een einde aan Want ze liepen namelijk zomaar op het gras En de politie zei dat dat verboden was

Ons hele huis hing trouwens vol met wijze wandtegelteksten. Ging ik naar het toilet voor een grote of kleine boodschap dan kreeg ik deze boodschap op de koop toe: ‘In de rechtszaal van het geweten wordt voortdurend zitting gehouden’. In de woonkamer hield ‘It is met sizzen net to dwaen’, te vertalen als ‘Praatjes vullen geen gaatjes’, mij dagelijks bij de les.

Door deze alom aanwezige spreuken is er een enorm verantwoordelijkheidsgevoel bij me ‘ingeramd’. Ik ben niet louter voor mijn eigen plezier op deze aardkloot. Ik moet vooral ook een bijdrage leveren aan een betere wereld. Gecombineerd met de onvoorwaardelijke liefde van mijn ouders is zo de basis gelegd voor mijn latere missie als Frau Antje van het Verkeerde Kantje en

mijn lijfspreuk ‘Laat liefde regeren’. ‘Of je nu homo, hetero, lesbisch, transgender bent of (b)i? Let’s be family and celebrate diversity!’

Een boodschap die ik ook graag ‘predik’ als ik scholen bezoek om met leerlingen te discussiëren over onderwerpen als pesten, discriminatie en anders zijn.

Als kind heb ik letterlijk aan den lijve ondervonden hoe het voelt om te worden gepest omdat je anders bent dan de rest. Ik werd niet alleen uitgescholden, maar kreeg ook te maken met fysiek geweld. Met mijn gesprekken op scholen hoop ik kinderen ervan bewust te maken wat voor enorme impact pesten heeft. Ook nog heel lang na je schooltijd. Verder wil ik hen vooral ook aansporen zichzelf te zijn. De inspirerende ontmoetingen met die jongeren geven mij nog altijd hoop voor de toekomst. Zij lijken vooral net als ik de verschillen te willen vieren.

Iedereen is anders

Daarin zijn we gelijk

Niet tegen- maar medestanders

Samen zijn we vindingrijk

Volkomen gelijkwaardig

Gaan we samen aan de slag

Iedereen is eigenaardig

Maar daarin schuilt juist de kracht!

Toch zakt de moed mij de laatste tijd ook wel eens in de pumps. Ik maak mij grote zorgen over het toenemend geweld tegen de LHBT+-gemeenschap.

Lieve Haarlemmers, zullen wij elkaar alsjeblieft blijven respecteren en polarisatie weren?

Leve de zachte krachten

In een wereld die verhardt

Bestrijd elke haatgedachte

Door te spreken vanuit je hart

Fotografie: Piek.

Kunstlijn en HRLM op atelierbezoek bij…

Manon Babtist

‘De spanning zit in de uitvergroting’

‘Zo’n gewoon frietje chique weergeven, daar hou ik van’

Groente en fruit in single-use plastic extreem uitvergroot op doek. Manon Babtist maakt een serie schilderijen over plasticvervuiling. “Bijna alles in de supermarkt is verpakt in plastic, daar moeten we van af.”

Teckel Tobias blaft hard vanachter de voordeur die nog op het nachtslot zit. Na de begroeting trippelt hij mee naar het atelier in de achtertuin van Manons huis in Santpoort-Zuid. De kunstenaar heeft een mooie, lichte werkplek. Aan de wanden hangen schilderijen met rode en blauwe bessen, eieren en friet in plastic bakjes. Op een ezel midden in het atelier staat een groot werk met aardbeien. “Dat is bijna klaar.” Ernaast een blauw trolley van KLM gevuld met verf en kwasten. Manon is al 35 jaar stewardess. Ze draagt een gebreide turquoise trui op een strakke broek, neemt plaats aan de grote tafel en schenkt koffie met havermoutmelk. De kunstenaar is sinds twee jaar bezig met een reeks grote schilderijen over het thema singleuse plastic (wegwerpplastic). Het zijn realistische werken, extreem uitvergrote stillevens van onder meer fruit. “Voor mij zit de spanning van de schilderijen in het opblazen van het onderwerp. Interessant, maar ook ingewikkeld om uit te voeren. De objecten moeten wel uitvergroot kunnen worden, dat lukt niet met alles.” Manon wijst op het schilderij van friet in een wit plastic bakje. “Met de patatjes was het moeilijk om het beeld realistisch te houden. Dat komt door de textuur van de friet. Als je blijft uitvergroten herken je op een bepaald moment het geschilderde niet meer. Ik moest hard werken om het echt patat te laten blijven. Fruit leent zich meer voor uitvergroten. Toch is het geheel vaak goed herkenbaar en in serie versterken de werken elkaar.”

UIT DE SUPERMARKT

Voor de serie single-use plastic haalt Manon inspiratie uit de supermarkt. Bijna alle groenten en fruit zijn verpakt in plastic. De producten zijn herkenbaar voor iedereen, we gebruiken ze dagelijks, meent Manon. “Het gebruik van plastic is niet meer van deze tijd. Bij mij thuis zijn we maatschappijkritisch. De kinderen zijn bijna allemaal vegetariër. Eentje werkt bij The Ocean Cleanup, een ander heeft een adviesbureau dat zich bezig houdt met de gevolgen van klimaatverandering en een derde ontwikkelde het kaartspel Shark Attack. Met de opbrengst van de verkoop wordt een bijdrage geleverd aan het plasticvrij maken van de oceaan. Als moeder ga ik daar in mee.” De kunstenaar wilde een serie werken maken op klassieke wijze geschilderd met een moderne touch. “Door het onderwerp is gelijk duidelijk dat we in het jaar 2023 zitten. Stillevens van fruit kennen we uit de geschiedenis, de bekende aalbes in een Chinees kommetje. Fruit in een plastic bakje is echt van nu, maar dan op een klassieke manier geschilderd. Mijn werken lenen zich bij uitstek om op te hangen in een open keuken. Het onderwerp past goed op die plaats. De schilderijen maken een verbinding tussen de keuken en de eetkamer.”

In het werk van Manon zit humor. Het ‘ordinaire’ patatje klassiek weergegeven op doek werkt ook vervreemdend. De kunstenaar vindt het een uitdaging om onderwerpen te bedenken die passen bij een bepaald thema. Ze werkt graag in series. “Ik ben opgeleid aan de modeacademie, daar moesten we altijd variaties op een thema maken. Dat doe ik nu nog, als kunstenaar ben ik steeds

op zoek naar verdieping. Bovendien hangt een serie mooi naast elkaar bij een expositie.” Ze heeft een aantal schilderijen verkocht. Er zitten nu gaten in de reeks. “Best jammer, het verkochte schilderij met tomaten in plastic was hier fraai bij geweest.” Het doek met aardbeien op de ezel is haar tweede. Het eerste schilderij is ook verkocht. “Fijn natuurlijk, maar ik ben toch een variant gaan maken om de serie compleet te houden. Bij dit tweede schilderij moest ik meer mijn best doen om er ‘echte’ aardbeien van te maken.”

Ze loopt naar het doek en wijst op alle details. “De aardbeien waren donkerrood en heel sappig, wat het moeilijk maakte. Het beeld is bijna 1.000 keer vergroot, je ziet ieder haartje. Door de uitvergroting ontdekte ik ook aspecten die ik bij een echte aardbei nog nooit gezien heb. Ik ben hier lang mee bezig geweest. Ik schilder ongeveer zes uur per dag vier dagen in de week, in totaal zo’n acht tot twaalf weken. Heel bewerkelijk, maar ook fijn. Ik ben gek op art nouveau, de laatste periode in de kunstgeschiedenis waarin nog de tijd werd genomen tijd om ambachtelijk te werken, om iets moois te maken.“

LACHEN OM PERFECTIONISME

Manon is van jongs af aan bezig met naaien, haken en breien. Ze creëert graag. Vroeger had ze de neiging om snel over te stappen van het ene idee naar het volgende. Dit leidde tot irritatie en onrust. “Ik besloot op een zeker moment mezelf te dwingen een creatie eerst af te maken voordat ik aan iets anders begin. Dat bevalt goed. Ik kan alleen niet ontspannen tot het zover is. Als ik een trui brei, dan moet die ook af. Ik ben enorm gedreven en maak van alles wat ik doe een wedstrijd. Dat zit diep in me. Het heeft ook te maken met nieuwsgierigheid. Ik wil zien of het eindresultaat klopt met wat ik in mijn hoofd heb. En als het klaar is kan ik weer tijd maken voor nieuwe plannen”, zegt ze lachend. De kunstenaar legt de lat hoog voor zichzelf. Soms is een werk niet precies zoals ze het wil. Lastig te verteren, toch kan ze inmiddels ook lachen om haar perfectionisme. “Er is niemand die tegen mij zegt: ‘Het moet

beter’. Wat ik maak, daarvan wil ik zelf dat het een perfect product is. Het is mijn verantwoordelijkheid een koper kwaliteit te bieden voor zijn geld. Ik ben bovendien zeer ambitieus en heb gevoel voor commercie. Uiteindelijk wil ik wel verkopen natuurlijk.”

PLASTIC BAKJES UIT NEW YORK

De aalbessen op het doek aan de wand ogen eetbaar. Het plastic hoor je bijna kraken en de vochtige waas lijkt echt nat. Volgens Manon is het iedere keer een gevecht om het beeld reëel te krijgen. Het lastigst is het fruit achter het plastic. “Hoe krijg ik de besjes echt in het bakje en niet er bovenop? Er is niet één methode die ik steeds kan toepassen. Ik maak gebruik van mijn technisch inzicht en goede observatie. Hoe langer je kijkt naar een afbeelding, hoe meer je ziet. Als ik het ene detail heb gezien, zie ik het volgende. Het beeld komt in lagen, zo werken je ogen. Soms ben ik bijna klaar en neem dan toch nog een kleur waar die me niet eerder opviel.” De schilder stelt de stillevens het liefst samen in haar tuin vanwege het licht en fotografeert ze vervolgens. Ze decoreert het fruit in het plastic bakje op een klein podium met een zwarte achtergrond. Inmiddels heeft ze een verzameling aan plastic bakjes om mee te variëren. Eentje komt zelfs uit New York. “Of een compositie werkt zie ik het best door mijn camera. Soms is het licht niet goed of komt een vorm niet mooi uit. Op m’n IPad maak ik later een keuze, veel foto’s vallen af. Ik schilder niet één afbeelding na, wat op het doek komt is een compilatie van diverse foto’s. Zwart als achtergrond vind ik het mooist, het schijnt door het plastic bakje heen. Schaduw en de weerkaatsing van het plastic maken het werk nog spannender. Ik heb wel andere achtergrondkleuren geprobeerd zoals blauw, maar kom toch steeds weer terug bij zwart.”

PLASTIC SOUP FOUNDATION

In de serie single-use plastic hoort nog een schilderij van een gebruikt plastic waterflesje, maar die is ook verkocht. De opbrengst van de verkoop ging naar de Plastic Soup

Foundation. Manon wilde een schenking doen aan een organisatie die zich bezig houdt met plasticvervuiling. “Ik heb met mijn kinderen overlegd welke daarvoor in aanmerking zou komen. Ze stelden de Foundation voor. De organisatie is nu vooral bezig met de vervuiling van microplastics die in kleding gebruikt worden. In lycra stof bijvoorbeeld. Bij iedere wasbeurt laten plastic deeltjes los, dat eten de vissen op en die vissen eten wij weer. Een enorme aanslag op het milieu. In mei ga ik op verzoek van de PSF een nieuw werk maken waarvan de opbrengt ook naar deze organisatie gaat. Het wordt een plastic wegwerpbekertje uit een automaat met een lippenstiftafdruk erop.”

De kunstenaar heeft al een nieuw idee voor een volgende serie onder de titel ‘Ingeblikt’. Ook hierbij speelt voedsel een rol. “Ik ga ingeblikte producten schilderen. Denk aan die prachtige Portugese blikjes met sardientjes of de Spaanse blikken met pepertjes of citroentjes erin. Vroeger had je echt mooie visblikjes, je draaide ze open met een sleuteltje. Ik vraag me altijd af wat er precies in een blikje zit, je kan het niet zien aan de buitenkant.”

BEWUST LEVEN

Manon leeft bewust, ze viert al haar verjaardagen als een ijkpunt om het jaar af te sluiten en het nieuwe te verwelkomen. Ze denkt nu al na over hoe ze straks terugkijkt op haar leven. Ze wil echt ‘iets’ neergezet hebben. “Laten we hopen dat men later positief aan mij terugdenkt. Ik zie mijn vader en moeder ouder worden en constateer hoe ze hun leven hebben aangepakt. Bepaalde aspecten daarvan spreken me aan en andere juist niet. Sinds mijn twintigste werk ik bij KLM en heb niet gestudeerd. Dat heb ik echt gemist. Ik zou het vervelend vinden als mensen later van mij denken dat ik niet ontwikkeld was. Ik wil graag iets achter laten waarvan mijn familie en vrienden zeggen, dat is mooi.” ✶

Ook te zien in Anno Haarlem, Grote Markt.

Tekst: Meta van der Meijden. Fotografie: Christhilde Klein.

‘Ik schilder klassiek met een moderne touch’

Een openhartig gesprek met… Han van Schaik

‘Ik doe het voor de mensen in de wijk’

meer agenten ontwikkelen PTSS’

Han werkt al ruim twintig jaar bij de politie en haalt nog steeds voldoening uit het oplossen van problemen in de wijk. Hij vindt de maatschappij niet gewelddadiger geworden. Wel valt hem het hoge aantal meldingen op over verwarde mensen.

Han is een uur verlaat voor het interview, hij kreeg een oproep voor assistentie bij een zware aanrijding. Aansluitend heeft hij nog een briefing met collega’s. Dan verschijnt hij bij de balie van politiebureau Koudenhorn. Onderweg naar de eerste etage groet hij diverse collega’s. De leren koppelriem en zijn hoge schoenen kraken als hij loopt, hij heeft de pas er flink in. De kantoorruimtes boven zijn gevuld met ‘blauw’, agenten in politie-uniform met fluorescerend geel. Hij wijst op de vergaderruimte waar nog negen agenten napraten over de aanrijding. “Een vrachtwagen kwam in botsing met een oude vrouw. Ik coördineerde ter plekke de situatie, zorgde dat de kruising werd afgezet en regelde de specialisten die de aanrijding verder afhandelen. Zij berekenen de snelheid van de vrachtwagen met gebruik van gegevens als de lengte van het remspoor en het gewicht van het voertuig. Zo bepalen we wat er precies gebeurd is, dat is belangrijk voor de schuldvraag.”

Han besloot drieëntwintig jaar geleden te solliciteren bij de politie. Niet vanuit een bepaalde motivatie, wel werd hij gelijk gegrepen door het werk als agent. “Fantastisch vond ik het om de hele dag in de auto rond te rijden, er gebeurde genoeg. Ik wist meteen dat de recherche niets voor mij zou zijn, sporenonderzoek en getuigen horen ligt me minder. Het leukst is om aan een wijk gekoppeld te zijn. Ik wil weten voor wie ik dit werk doe. Niet voor de Haarlemmer in het algemeen, maar voor een bepaalde wijk, een bijbehorende groep mensen en problematiek. Han was vijf jaar specialist in jeugdzaken. “Superleuk. Dan zie je echt voor wie je werkt, je staat in contact met risicojongeren. Ik kreeg daar veel energie van.” Daarna werd hij wijkagent in de binnenstad. Inmiddels heeft hij een hogere rang als operationeel expert wijk. “Ik ben verantwoordelijk voor de wijkagenten in Schalkwijk, Haarlem Oost en Waarderpolder en voor alle contacten naar buiten toe. Woningcorporaties, zorginstellingen of de gemeente komen bij mij met vragen over overlast van hangjongeren, bewoners die dealen of hennep verbouwen. Ook ben ik betrokken bij de nieuwbouw van bedrijven en flats in de wijk. Ik adviseer bijvoorbeeld om wel of geen overkapping op een bepaalde plek aan te brengen, altijd aantrekkelijk voor hangjongeren. Na twintig jaar heb ik voldoende ervaring om te weten hoe we de wijk veilig houden.”

INCIDENTEN FILMEN

Volgens Han is er veel veranderd in de afgelopen twintig jaar. Wat hem het meest opvalt is het aantal mensen dat tegenwoordig incidenten filmt met hun telefoon. Alles wordt vastgelegd. “Er waren net bij het ongeval wel honderd mensen aan het filmen. Daar heb ik erg aan moeten wennen. Je moet je steeds bewust zijn van wat je zegt en doet. Zo’n filmpje wordt breed uitgemeten. Het vervelende is dat men alleen het piekmoment ziet en niet wat er allemaal aan vooraf is gegaan. Soms is het efficiënt om tegen een overlastgever te zeggen: ‘En nou donder je op.’ Als je alleen dat fragment ziet lijkt het erg grof taalgebruik, maar misschien heb ik die persoon al vijftig keer gewaarschuwd. Soms heb ik er lak aan en denk: film maar. Ik houd er rekening mee, maar weiger me er totaal door te laten afremmen. We moeten wel ons werk nog goed kunnen doen. Contact houden met de mensen om wie het gaat is de hoogste prioriteit. Soms raak je het kwijt omdat je je taalgebruik aanpast. Dat vind ik frustrerend.” De agent is niet van mening dat de maatschappij is verhard of gewelddadiger is geworden door de jaren heen. “Idioten waren er altijd al, je kan de verkeerde treffen natuurlijk, maar ik ben me niet onveiliger gaan voelen op straat. Het kan ook aan mijn aard liggen, ik ben niet echt angstig aangelegd. Veel hangt af van hoe je in het werk staat. In een gevaarlijke situatie op straat denken veel agenten dat ze het alleen moeten oplossen. Ik heb inmiddels geleerd, dat je hulp kunt krijgen van de mensen eromheen. Ik vraag aan een broer of vriend erbij te komen en te bemiddelen. Zelfs de spannendste situaties kunnen zo opgelost worden zonder in te hoeven grijpen.”

DRONKENSCHAP OF PSYCHOSE

Wat Han verder opvalt is het hoge aantal meldingen over verwarde mensen dat bij de politie binnenkomt tegenwoordig. “Twintig jaar terug was er meer opvang voor mensen in nood, in het Dolhuys bijvoorbeeld. Daar was een crisisopvang en kon je verwarde Haarlemmers heenbrengen. Ze konden er een paar nachtjes slapen en kregen hulp aangeboden, dat is er niet meer. Nu moet ik bij een melding een psycholoog inschakelen om de situatie in te schatten. De arts beoordeelt of de persoon een gevaar is voor zichzelf of voor zijn omgeving. Als die persoon dronken is, mag hij geen diagnose stellen. Onduidelijk is dan of het gedrag komt door dronkenschap of door een psychose. Wij zetten de verwarde persoon in een cel en wachten tot hij of zij nuchter is. Vervolgens komen ze weer op straat. Dat kwam vroeger nooit voor en nu heel vaak, echt treurig.”

‘Steeds

Han meent dat onze samenleving er mooi uitziet, maar op sociaal vlak echt niet zo perfect is. “We zijn erg individualistisch momenteel, maar eigenlijk zijn we groepsdieren. Er is sociale cohesie nodig. Vroeger was dat de rol van de kerk en waren de familiebanden sterker. Ik denk dat we die sociale controle nog steeds nodig hebben, meer verantwoordelijkheid voelen voor elkaar. In niet-westerse culturen hebben ze dat goed geregeld. Valt iemand buiten de boot, dan is er een vangnet binnen de familie. Ik vind het schrijnend in Nederland. Soms probeer ik voor een verward persoon de familie te benaderen, maar niemand geeft thuis. Drop-outs in de kiem kunnen zo onnodig grote probleemgevallen worden.”

BUROCRATIE

De mobiele telefoon van Han gaat over. Een collega belt voor nader overleg over de aanrijding met de vrachtwagen. Naast een telefoon hangen aan zijn koppelriem een vuurwapen, handboeien, wapenstok, multitool, zaklamp en handschoenen. Op zijn schouder zit een portofoon, om zijn dijbeen hangt een stroomstootwapen. Han demonstreert het gebruik, het draadje kleurt blauw en maakt een knetterend geluid. “Dit werkt perfect. Als ik er alleen al mee dreig, luisteren mensen, vooral in de nacht. Een vuurwapen zie je niet goed in het donker, het dreigende effect is dan weg.” De koppelriem zit niet echt prettig, ermee rennen is zelfs lastig. “Maar de leeftijd helpt ook niet”, zegt Han lachend. “Ik ben er inmiddels achter dat ik op volle snelheid nog maar een bepaalde afstand red. De meesten die ik achtervolg rennen op Nikes met alleen maar een trainingspak aan. Dat maakt het niet makkelijker.”

Het politiewerk is niet voor iedereen weggelegd. Grappen maken en relativeren helpen bij het verwerken van narigheid en leed, meent de agent. “Humor lijmt de boel weer, evenwichtig zijn is ook belangrijk. Collega’s uit balans trekken zich de rottigheid te veel aan. Ze kunnen geen tegenwicht bieden en nare zaken blijven onder hun huid zitten. Ik ben niet snel geraakt; wat mij enorm irriteert is onze bureaucratie. Laatst was een oude man beroofd van 35 euro. Niet veel geld, maar gevoelsmatig vind ik dat heftig. Vervolgens komt de zaak stil te liggen doordat de man geen aangifte heeft gedaan. Daar moet je dan als agent even werk van maken, vind ik. Eer zo’n zaak bij de rechter voorligt zijn we weer weken verder. Vroeger kreeg de wijkagent de tijd om zijn taak goed uit te voeren. Nu moet hij ook ander werk doen, meerijden met de reguliere dienst. Tevens hebben we helaas te weinig mensen.”

FUNCTIONELE ANGST

Han is niet snel van slag, maar heeft wel een beschermlaag om zich heen ontwikkeld in de afgelopen jaren. Hij laat het werk niet meer te dichtbij komen. “Bij zo’n ongeluk als vandaag kijk ik niet naar het slachtoffer, daar zijn mijn collega’s mee bezig. Ik focus me op alles eromheen, de zaken die eveneens geregeld moeten worden. Toen ik jong was wilde ik het wel allemaal zien, daar ben ik klaar mee. Al die beelden stapelen zich ergens in je op. Het stompt je af als je alles tot je neemt wat je meemaakt op straat. Het raakt iedereen als er een grote treinramp plaatsvindt, maar ik wil ook nog geraakt kunnen worden door leed op microniveau. Zoals dat beroofde mannetje, dat is eveneens belangrijk.” Angst is geen vreemde voor Han. Wie nooit bang is moet een andere baan zoeken, vindt hij. “Het geeft je focus en maakt je bewust van wat er mis kan gaan. Ook durven twijfelen is belangrijk. Bij een politieactie ben ik verantwoordelijk als leidinggevende. Ik vraag me vaak af of het verstandig is wat we gaan doen en wie ik meeneem op pad. Bij calamiteiten moet ik mijn keuzes later wel kunnen toelichten. Functionele angst is goed. Thuis praat ik er niet over, daar heb ik weinig behoefte aan.”

Han meent dat er binnen de politie voldoende ruimte is voor emoties. Vreugde en boosheid worden regelmatig gedeeld. Verdriet, kwetsbaarheid en onzekerheid komen minder vaak aan bod. Die emoties blijken lastiger te delen. “Binnen het bureau is iedereen veilig en kun je alles benoemen. Toch is grappen maken of boos worden makkelijker dan verdriet uiten in deze alfa-omgeving. Vergeleken met vroeger durven agenten wel eerder aan te geven dat ze een dagje rust nodig hebben na een zware dienst. Daar wordt rekening mee gehouden. In mijn begintijd hoefde je daar niet mee aan te komen. ‘Gewoon doorgaan’, zei je chef dan. We zien tegenwoordig ook dat degenen die geraakt worden door een beroepsziekte als PTSS vaak juist niet de gevoeligste zijn. Meestal treft het collega’s die altijd vooraan stonden. Er zijn steeds meer agenten met PTSS. We weten inmiddels dat deze ziekte veel te maken heeft met opgelopen trauma. Ik vind dat zorgelijk, waar stapelt zich al ellende op en wanneer valt het stapeltje om? Als ik beter weet wie het treft, kan ik voor mijzelf inschatten of ik risico loop. Ik denk dat ik het meeste leed goed wegzet, maar zeker ben ik daar niet van. Aan de andere kant, krijg ik het, dan is dat zo en accepteer ik dat. Ik ben positief ingesteld.”

‘Humor helpt bij het verwerken van rottigheid’

RIDOUAN TAGHI

Gelukkig haalt Han nog steeds veel voldoening uit het oplossen van problemen in de wijk. Werken voor mensen niet voor nummers. Weten voor wie je het doet, dat is zijn drijfveer. “Het is niet het meest sexy of spannendste werk, maar wel belangrijk. We pakken geen Ridouan Taghi op, maar lossen wel een vervelende situatie in de wijk op. Dat blijf ik mooi vinden. Als het niet linksom gaat, dan maar rechtsom; lukt het op de vreemdste manier, dan is dat helemaal fantastisch. Ik heb niet zo veel op met protocol. Daarin onderscheid ik me van de meeste collega’s. Prima regels, maar soms zijn ze niet afdoende en blijft een probleem onopgelost. Ik ben natuurlijk wel van de politie, dus moet ik er tussendoor laveren. Beetje op z’n Han’s. Zolang ik bij mijn baas kan benoemen wat ik doe en met resultaat, is het oké. Contact leggen met de burger blijft voor mij het leukst. Ik praat makkelijk en heb een half kleurtje, wat het eenvoudiger maakt om te communiceren met mensen uit verschillende doelgroepen. Ze zien me minder snel als een bedreiging. Het mooist is om in een gesprek oplossingen te vinden voor mensen die echt een hekel hebben aan de politie.” Han lacht. ✶

Tekst: Meta van der Meijden.

Fotografie: Daan Ruijter.

Æblesalate

MET VENKEL, GEROOKTE MAKREEL EN HENNEPZAAD

De Deense Chefkok Mikkel Karstad verbouwt op zijn eigen boerderij in Kopenhagen groenten en kruiden. Dit kookboek staat vol recepten voor ontbijt, lunch en avondeten, zowel voor drukke dagen als voor dagen dat je alle tijd hebt om ingrediënten te zoeken. Het voornaamste is, volgens Mikkel, dat je elke dag de tijd neemt om te koken, moeite doet om een goede maaltijd op tafel te zetten, goede lokale ingrediënten gebruikt en, het allerbelangrijkst, ervan geniet in het gezelschap van familie en vrienden.

VOOR 4 PERSONEN

• 2 venkelknollen

• 2 appels

• 1 gerookte makreel

• 100 ml gefermenteerde melk (zoals kefir)

• 2 el olijfolie

• 2 el appelciderazijn

• 1 el acaciahoning

• zout en zwarte peper uit de molen

• 2 el hennepzaad

• 1 handvol Oost-Indische kers

1 Verwijder de scheuten en wortels van de venkelknollen en was deze in koud water. Snijd de knollen op een mandoline of met een scherp mes in flinterdunne plakjes en doe ze in een kom.

2 Was de appels en verwijder de klokhuizen. Snijd de appels in flinterdunne partjes en doe ze bij de venkel in de kom.

GEZOND - NATUURLIJKEENVOUDIG

Met dit prachtige kookboek haal je de natuur in huis. Chef-kok Mikkel Karstad, van wie eerder Evergreen is verschenen, heeft 73 gemakkelijk te maken, gezonde, duurzame en niet te vergeten heel smakelijke recepten verzameld. Met zijn gerechten is het altijd puur genieten met familie of vrienden aan je eettafel, in je tuin, op het strand, in het bos of waar je maar wilt.

Uitgeverij Terra, € 39,50.

3 Trek het vel van de makreel en verwijder de graat. Trek het vlees in grove stukken en doe ze bij de appel en venkel.

4 Giet de gefermenteerde melk in een andere kom. Maak een dressing door de olijfolie, azijn, honing en een snuf zout en zwarte peper door de melk te roeren.

5 Maak de salade aan met de dressing en voeg naar smaak extra peper en zout toe.

6 Serveer de salade in een grote kom of verdeel hem over 4 borden, garneer met hennepzaadjes en Oost-Indische kers, en geef er goed brood bij.

Perfect als lunchsalade of voorgerecht

IN BEELD

Er is weer veel te doen in Haarlem.

HRLM-fotograaf Franklin van der Erf legt voorstellingen en evenementen vast.

Opening Slachthuis

Tulpenpluktuin

Solo Dagen

RIP Live

Gespot

Lopend in onze mooie stad moet je soms even stilstaan bij een opvallend en verrassend plekje.

Fotografie: Linda Llambias.

WEELDERIG HUIS

De Haarlemse Keetje Hodshon is nog geen twaalf als ze het grootste deel van haar familie al heeft verloren. Ze erft een vermogen. Haar voogden stellen een echtpaar aan dat voor veel geld uit de erfenis Keetje en haar broers opvoedt. Keetje raakt bevriend met een van hun dochters, Manon, en vindt troost bij haar. Manon wordt echter geplaagd door stemmingswisselingen en ook Keetje weet zich met haar gevoelens geen raad. In Het stadspaleis aan het Spaarne gaat Keetje op zoek naar haar volwassenheid. Uitgeverij Zomer & Keuning, € 18,90.

INBURGERINGSCURSUS

Maak kennis met de in pyjama geklede supermarktklanten die om acht uur ʼs ochtends een emmer popcorn en een geweer bij de zelfscankassa afrekenen; de collegaʼs die vol vreemde trots claimen al acht jaar geen verlofdag te hebben opgenomen; de handhavers van het dansverbod in de kroeg; de ouders die mac and cheese als gezonde optie aanprijzen; de fietsers als politiek statement en de buurtkinderen die met een negentiende-eeuws musket op hertenjacht gaan. Ze bestaan allemaal écht en figureren stuk voor stuk in God bless America, een humoristisch, maar onthutsend relaas van de Haarlemse Sander Meij over de twee jaar die hij in de Verenigde Staten doorbracht, vol smeuïge anekdotes en keiharde cijfers. Blossom Books, € 22,50.

HAARLEMSE NIEUWE

TOPPRESTATIE

In Scale-ups & downs nemen

Heemsteedse Wendy van Ierschot, internationaal expert op het gebied van People & Culture in snelgroeiende organisaties, en striptekenaar

Gerrit de Jager je mee langs de vier cruciale fasen van een scale-up. Of je nu twee of zestig medewerkers hebt, met dit boek heb je alles in handen om succesvol én met een beetje humor te groeien.

Atlas Contact, € 24,99.

VROUWELIJK VERZET

Vrijwel iedereen kent verzetsicoon Hannie Schaft, maar niet veel mensen weten dat ze intensief samenwerkte met twee zussen: Truus en Freddie Oversteegen. Desnoods met wapens is het verhaal van deze drie vrouwen, die tijdens de Tweede Wereldoorlog de wapens opnamen tegen de nazi’s – zeer uitzonderlijk voor vrouwen in die tijd. Boekerij, € 21,99.

Alle boeken op deze pagina’s zijn verkrijgbaar bij De Vries Van Stockum.

EEN KIJKJE IN HET VERLEDEN

In 1920 werd de eerste steen gelegd van de Ambachtschool en MTS. Negentig jaar lang konden leerlingen hier verschillende vakopleidingen volgen. Fotografe Charlotte Bogaert volgt het pand sinds 2010 en brengt dit geheel in beeld. Het boek

De Meester van Haarlem is een reis door het gebouw en de tijd. Iedere ruimte kan bron of aanleiding zijn voor verschillende verhalen. Van een persoonlijke herinnering tot informatie over ambachten en technieken.

De Meester, € 45,-.

De keuze van De Vries Van Stockum

FAMILIEGEHEIMEN

Aan het begin van de Tweede Wereldoorlog vergaat een schip met aan boord Noorse burgers en Duitse militairen; er wordt aangenomen dat het op een mijn is gevaren. De jonge Vera en haar zoontje worden gered, maar haar man komt om. Vijfenzeventig jaar later loopt Vera de zee in, en ze komt niet meer terug. In Het kerkhof van de Zee is haar kleindochter Sasha vastberaden de waarheid te achterhalen. HarperCollins Holland, € 23,99.

HERKOMST

In Verrukkelijke baby’s ontrafelt Tammo Schuringa aan de hand van oude volksverhalen de herkomst van baby’s. Wie rond 1900 goed oplette kon overal zuigelingen zien, zo dacht men: ze verscholen zich in eieren, kolen, bomen, bloemen en waterputten. Gedurende de eerste twintig jaar van de vorige eeuw was de ansichtkaart een buitengewoon populair communicatiemiddel. Atlas Contact, 24,99.

ONGELOOF

In de thriller Openbaring is Simon Ryevaar een religieus antropoloog aan de Universiteit Leiden en gespecialiseerd in ‘eindtijdbewegingen’ – geloofsgroepen die menen dat het einde van de wereld aanbreekt. Als een bevriende archeoloog in een grot in Turkije een mysterieuze inscriptie uit het Bijbelboek Openbaring ontdekt, zet dit alles wat Simon denkt te weten op zijn kop. Is het mogelijk dat gelovigen het Bijbelboek al tweeduizend jaar lang verkeerd interpreteren?

Xander Uitgevers, € 24,99.

HOLLANDSE GLORIE

Regelmatig wordt gezegd dat wij in Nederland geen eetcultuur kennen. Niets is minder waar, stelt Janny van der Heijden in Smaakpalet van de Lage Landen. In de zeventiende eeuw bestond deze wel degelijk. Men pronkte met producten van eigen bodem of die men van ver haalde en hingen trots afbeeldingen van gestapelde kazen of oesters aan de muur. Hoe heeft onze smaak zich gevormd? Nijgh & Van Ditmar, € 49,99.

UITHOUDINGSVERMOGEN

Acht wonderlijke dierenverhalen in De ander & de een. Over een rups, een slak, een meeuw en vele anderen. Waarom wil Schaap Ezel zo graag volgen? Wat ziet Olifant wat Varken niet ziet? Wat doet Koekoek in het nest van Mus? Wat gebeurt er als de oude boom omvalt? En wat is eerlijk volgens Muis? Een boek over mogelijke oplossingen om het met elkaar uit te houden. Rubinstein, € 16,99.

Jeltjes favoriete boek

VILEINE ROMAN

Niccolò Ammaniti op z’n best: hij is terug! Met een nieuwe, zinderende, heerlijke vileine roman! Maria Cristina Palma leidt een perfect leven – op het oog, dan. Ze is mooi, rijk, beroemd, de vrouw van de Italiaanse premier en de wereld draait om haar. Dan ontmoet ze op een feest een vriend van haar overleden broer en ontvangt ze een filmpje dat alles verandert. Niccolò Ammaniti ontleedt haarscherp haar geest, onderzoekt haar angsten, obsessies en stiekeme verlangens in een roman die ongeëvenaarde fantasie, psychologisch realisme, tragiek en verleiding combineert. Het intieme leven laat je nadenken over onbewuste drijfveren, verdrongen herinneringen en een vervormde realiteit. Lebowski, € 22,99.

JELTJE DE VRIES

Directeur De Vries Van Stockum

voor slechts € 32,50 per jaar!

Als dank krijg je thuisgestuurd:

• 6x HRLM stadsglossy én

• 2x HRLMtje

Ga naar www.hrlm-online.nl/vrienden

Kom

de JURA-koffievolautomaten bewonderen in onze winkel en overtuig uzelf!

“ Vers gemalen, niet uit capsules”

Roger Federer