Sami Swoi Magazyn kwiecień 2024

Dwa Oskary dla „Strefy Interesów”- strony 8-9

spis treści

Adres:

Sami Swoi Magazyn – The Polish Times

60 The Mall W5 3TA London, United Kingdom

Wydawca (Publisher): 1MM Media Ltd

Redakcja (Editorial):

T: 020 7099 7106

T: 7974 9900 12

E: redakcja@samiswoi.news

Zespół redakcyjny i współpracownicy:

redaktor naczelny Dariusz Chrost

E: editor@1mmmedia.co.uk

Sonia Grodek Małgorzata Skibińska

Felietoniści: ks. Bartosz Rajewski Jacek Żakowski Krystyna Kotlińska

Skład i grafika: MJ CREATIVE

Redakcja portalu SamiSwoi.news: redakcja@samiswoi.news

Reklama: e-mail: cco@1mmmedia.co.uk

Administracja

T: 020 7099 7105

T: 079 749 900 14

E: head.office@1mmmedia.co.uk

Finanse:

E: payments@1mmmedia.co.uk

Tytuł zarejestrowany pod numerem: ISSN 2754-2823

Redakcja „Sami Swoi Magazyn” nie ponosi odpowiedzialności za treść publikowanych ogłoszeń. Redakcja zastrzega sobie prawo odmowy publikacji ogłoszenia bez podania przyczyny.

25 LAT POLSKI W NATO

W marcu minęła 25. rocznica członkostwa Polski w NATO. Z tej okazji odbyło się przyjęcie z udziałem przewodniczącego Komisji

Spraw Zagranicznych Sejmu, Pawła Kowala, w Ambasadzie Polskiej w Londynie. Wydarzenie to było wyrazem przyjaźni, wsparcia i solidarności pomiędzy państwami członkowskimi NATO oraz przypomnieniem o wspólnym zaangażowaniu w pokój, bezpieczeństwo i zasady oparte na strategicznym sojuszu.

Ambasador Piotr Wilczek podkreślił kluczową rolę NATO w architekturze bezpieczeństwa regionalnego i międzynarodowego. "W tych burzliwych czasach, zwłaszcza wśród pełnoskalowej rosyjskiej inwazji na Ukrainę, nasze członkostwo w NATO nigdy nie było bardziej istotne. Zapewnia to, że nie jesteśmy sami, jesteśmy silni w potężnym sojuszu krajów zaangażowanych we wzajemną obronę i wspólne wartości. Obecny globalny krajobraz podkreśla znaczenie naszej wspólnej odporności i jedności" – powiedział ambasador.

W g ronie gości byli ambasadorzy i dyplomaci innych państw europejskich, przedstawiciele brytyjskiego rządu, partnerzy lokalni oraz attasze wojskowi innych państw członkowskich NATO.

POLSKI FILM Z DWOMA OSKARAMI!

Mieliśmy nosa! W lutowym magazynie pisaliśmy o polsko-brytyjskim filmie „Strefa Interesów”. Inspirowany powieścią Martina Amisa o t ym samym tytule, został w całości zrealizowany w Polsce. Produkcja była nominowana w pięciu kategoriach do Oskara. I… zdobyła dwie statuetki! Piszemy o tym w bieżącym numerze. Ale nie tylko. Zapowiadamy nadchodzące wydarzenia kulturalne w POSK. Piszemy o tym, gdzie można wybrać się na wakacje i można zrobić w wolnym czasie.

Publikujemy dwa raporty: o zawodach przyszłości oraz o przyszłości ogrodów zoologicznych. W dziale zdrowie polecamy teksty o poprawie dobrostanu seniorów, zaburzeniach słuchu i ż yciu po utracie wzroku, a w części biznesowej – między innymi o kobietach w biznesie oraz o modzie na kupno rzeczy używanych i odrestaurowanych. W części „Po godzinach” piszemy o s posobach na długowieczność i rodzajach wypoczynku.

Mamy też dla Was niespodziankę – wkładkę w środku magazynu z okazji jubileuszu działalności Sami Swoi Przekazy Pieniężne.

Polecamy też felietony naszych stałych publicystów: księdza Bartosza Rajewskiego i Jacka Ż akowskiego, kalendarium wydarzeń historycznych, strefę dzieci, satyry Piotra Bielkowicza i h oroskop.

Dariusz Chrost

W MAJU POLISH HERITAGE FESTIVAL

Festyn, który odbędzie się w sobotę 11 maja między godz. od 14.00 do 20.00 w samym sercu Lampton Parku (TW3 4DN), będzie wspaniałą okazją do bezpośrednich spotkań na świeżym powietrzu oraz celebrowania Dni Dziedzictwa Narodowego c zyli Polish Heritage Festival.

W tym roku obchody związane są z ważnymi obchodami: 80. rocznicą Powstania Warszawskiego oraz Bitwy pod Monte Cassino, 20-leciem przystąpienia Polski do Unii Europejskiej oraz 25. rocznicą wstąpienia Polski do NATO.

Uroczystości będą okazją do promowania pozytywnych wartości, takich jak: wolność, solidarność, poszanowanie godności i praw człowieka, a także do popularyzowania polskich tradycji państwowych i polskiego dziedzictwa wśród lokalnych społeczności.

Podczas imprezy, którą w języku polskim i angielskim poprowadzą prezenterzy, przewidziano mnóstwo zabaw i atrakcji kulturalno-rozrywkowo-sportowych zarówno dla dzieci jak i dorosłych:

• Wspólny Polonez na rozpoczęcie wydarzenia

• Pokaz tańca ludowego w wykonaniu: Zespołów tańca i śpiewu ludowego

• R ecytacja wierszy patriotycznych przez dzieci

• Warsztaty plastyczne

• Konkursy z nagrodami

• Zajęcia sportowe

• Wesołe miasteczko (Beach's FunFairs)

• Muzyka na żywo

Na miejscu będzie można zakupić pyszne jedzenie, lody oraz napić się piwa.

Wstęp jest bezpłatny

Organizatorzy zapraszają do kontaktu sponsorów, wystawców oraz wolontariuszy.

Materiały organizatorów

Dwa Oskary dla „STREFY INTERESÓW”!

Za nami 96. gala rozdania nagród Amerykańskiej Akademii Sztuki i Wiedzy Filmowej. Zaskoczeń właściwie nie było. Bank z nagrodami rozbił „Oppenheimer” Christophera Nolana, który w ywalczył aż 7 Oscarów – m.in. za najlepszy film, najlepszą reżyserię i najlepsze role (triumfowali Irlandczyk Cillian Murphy i Amerykanin Robert Downey Jr.).

Aż dwa Oscary , w kategorii "najlepszy film międzynarodowy" i "najlepszy dźwięk" wywalczyła "Strefa interesów", która jest polsko-brytyjsko-amerykańską koprodukcją. Film o rodzinie Rudolfa Hössa, komendanta obozu Auschwitz-Birkenau, był zarówno kręcony w Polsce (m.in. na Zamku Książ), jak i współprodukowany przez polską stronę – Extreme Emotions Bis i Instytucję Filmową Silesia Film. A jedną z producentek była Ewa Puszczyńska, odpowiedzialna m.in. za sukces oscarowego filmu „Ida” Pawła Pawlikowskiego. Za przegranych tych Oscarów można uznać produkowane przez platformy streamingowe filmy – „Maestro” Bradleya Coopera (Net-

flix), jak i „Czas krwawego księżyca” Martina Scorsese (Apple), które nie zdobyły ani jednej statuetki. Na Oscarach przepadł też właściwie film Grety Gerwig „Barbie” – nagrodzono go wyłącznie za piosenkę.

Oscary 2024.

Lista zwycięzców (filmy, aktorzy)

Oscary 2024 – Najlepszy film

"American Fiction"

"Anatomia upadku"

"Przesilenie zimowe"

"Czas krwawego księżyca"

"Maestro"

"Oppenheimer" – Oscar

„Poprzednie życie"

"Biedne istoty"

"Strefa interesów"

Oscary 2024 – Reżyseria

"Anatomia upadku" Justine Triet

"Czas krwawego księżyca" Martin Scorsese

"Oppenheimer" – Christopher Nolan – Oscar

"Biedne istoty" Yórgos Lánthimos

"Strefa interesów" Jonathan Glazer

Oscary 2024 – Najlepsza aktorka

Anette Bening "Nyad"

Lily Gladstone "Czas krwawego księżyca"

Sandra Huller "Anatomia upadku"

Carey Mulligan "Maestro"

Emma Stone – "Biedne istoty" – Oscar

Oscary 2024 – Najlepszy aktor

Bradley Cooper "Maestro"

Colman Domingo "Rustin"

Paul Giamatti "Przesilenie zimowe"

Cillian Murphy – "Oppenheimer" – Oscar

Jeffrey Wright "American Fiction"

Oscary 2024 – Aktorka drugoplanowa

Emily Blunt "Oppenheimer"

Danielle Brooks "Kolor purpury"

America Ferrera "Barbie"

Jodie Foster "Nyad"

Da'Vine Joy Randolph – "Przesilenie zimowe" – Oscar

Oscary 2024 – Aktor drugoplanowy

Stirling K. Brown "American Fiction"

Robert De Niro "Czas krwawego księżyca"

Robert Downey Jr – "Oppenheimer" – Oscar

Ryan Gosling "Barbie"

Mark Ruffalo "Biedne istoty"

Oscary 2024 – Scenariusz oryginalny

"Anatomia upadku"

– Justine Triet, Artur Harari – Oscar "Przesilenie zimowe"

"Maestro"

"Obsesja"

"Poprzednie życie"

Oscary 2024 – Scenariusz adaptowany

"American Fiction" – Cord Jefferson – Oscar "Barbie"

"Oppenheimer"

"Biedne istoty"

"Strefa interesów"

Oscary 2024

– Najlepszy film międzynarodowy

"Io Capitano" (Włochy)

"Perfect Days" (Japonia)

"Society of the Snow" (Hiszpania)

"The Teachers' Lounge" (Niemcy)

"The Zone of Interest" (Wielka Brytania) – Oscar

Oscary 2024 – Film dokumentalny

"Bobi Wine: głos sprzeciwu"

"The Eternal Memory""Cztery córki"

"To Kill a Tiger"

"20 Days in Mariupol" – Mstyslav Chernov, Michelle Mizner i Raney Aronson-Rath – Oscar

Oscary 2024

–

Krótkometrażowy film dokumentalny

" The ABCs of Book Banning"

"The Barber of Little Rock"

"Island In Between"

"The Last Repair Shop"

– Ben Proudfoot i Kris Bowers – Oscar "Nai Nai & Wai Po"

Oscary 2024 – Zdjęcia

Edward Lachman "El Conde"

Podrigo Prieto "Czas krwawego księżyca"

Matthew Libatique "Maestro"

Hoyte Van Hoytema "Oppenheimer" – Oscar Robbie Ryan "Biedne istoty"

Oscary 2024 – Montaż

Laurent Senechal "Anatomia upadku"

Kevin Tent "The Holdovers"

Thelma Schoonmaker "Czas krwawego księżyca"

Jennifer Lame – "Oppenheimer" – Oscar Yorgos Mavropsardis "Biedne istoty"

Oscary 2024 – Film animowany

"The Boy and the Heron" – Hayao Miyazaki

i Toshio Suzuki – Oscar "Elemental" "Nimona"

"Robot Dreams"

"Spider-Man: Poprzez multiwersum"

Oscary 2024 – Film krótkometrażowy

"The After" "Invincible"

"Knight of Fortune"

"Red, White and Blue"

"The Wonderful Story of Henry Sugar" – Wes Anderson, Steven Rales – Oscar

Oscary 2024 – Scenografia "Barbie"

"Czas krwawego księżyca"

"Napoleon"

"Oppenheimer"

"Biedne istoty" – James Price, Shona Heath, Zsuzsa Mihalek – Oscar

Oscary 2024 – Kostiumy "Barbie"

"Czas krwawego księżyca" "Napoleon"

"Oppenheimer"

"Biedne istoty" – Holly Waddington– Oscar

Oscary 2024 – Muzyka oryginalna

"American Fiction"

"Indiana Jones i artefakt przeznaczenia"

"Czas krwawego księżyca"

"Oppenheimer" – Ludwig Göransson – Oscar

"Biedne Istoty"

Oscary 2024 – Piosenka

"The Fire Inside" z filmu "Flamin' Hot"

"I'm Just Ken" z filmu "Barbie"

"It Never Went Away" z filmu "American Symphony"

" Wahzhazhe" z filmu "Czas krwawego księżyca"

" What Was I Made For?" z filmu "Barbie" – muzyka i tekst: Billie Eilish oraz Finneas O’Connell) - Oscar

Oscary 2024 – Efekty specjalne

"Twórca""Godzilla Minus One" – Takashi Yamazaki, Kiyoko Shibuya, Masaki Takahashi i Tatsuji Nojima – Oscar

"

Strażnicy Galaktyki vol. 3"

"Mission: Impossible — Dead Reckoning Part One"

"Napoleon"

Oscary 2024 – Charakteryzacja

"Golda"

"Maestro"

"Oppenheimer"

"Biedne istoty" – Nadia Stacey, Mark Coulier i Josh Weston – Oscar

"Śnieżne bractwo"

Oscary 2024 – Dźwięk

"Twórca"

"Maestro"

"Mission: Impossible — Dead Reckoning Part One"

"Oppenheimer"

"Strefa interesów" – Oscar

Oscary 2024

– Krótkometrażowy film animowany

"Letter To a Pig"

"Ninty-Five Sensen"

"Our Uniform"

"Pachyderme"

"War is Over. Inspired by the Music of John & Yoko" – Dave Mullins, Brad Booker – Oscar

Na zdjęciu dwa Oscary w rękach Ewy Puszczyńskiej, która jest współproducentką filmu

„ Strefa interesów”.

Kulturalny kwiecień w POSK

Polski Ośrodek Społeczno-Kulturalny zaprasza w kwietniu na wiele ważnych i ciekawych wydarzeń dla społeczności polskiej w Wielkiej Brytanii.

Już 13 kwietnia Teatr POSK zaprasza na niezwykły program kabaretowy pt. „Grabowski Show”! Andrzej Grabowski należy do ścisłej czołówki polskiego aktorstwa i sztuki teatralnej. Artysta, którego profesjonalizm jest gwarantem spędzenia wieczoru w jak najlepszym nastroju i z kulturą w najlepszym tego słowa znaczeniu. W programie autorskim „Andrzej Grabowski Show” prezentuje w swoim zjawiskowym stylu teksty znane i lubiane, ale - co istotne - także nowe, w dowcipny sposób komentując bieżące wydarzenia.

Kolejnym z wydarzeń polecanych, jakie będą odbywały się w kwietniu w Polskim Ośrodku Społeczno-Kulturalnym są Warsztaty Muzyczne dla Dzieci. Polska Szkoła Muzyczna w Londynie im. Andrzeja Panufnika oraz POSK zapraszają tym samym wszystkie dzieci na warsztaty muzyczne, które odbędą się 16 m arca o godzinie 17.00 w Sali Szafirowej. To doskonała okazja, aby zachęcić naszych najmłodszych do wzięcia udziału w wydarzeniu, które być może pozwoli odkryć pasję do muzyki w jak najlepszym jej słowa znaczeniu. Tak rodzą się gwiazdy, a zatem - drodzy rodzice i opiekunowie - nie możecie tego przegapić! Zapisy na warsztaty: https://bit.ly/3wtkav9

I kolejna atrakcja kulturalna przygotowana przez POSK, której nie wypada przegapić to wieczór artystyczny „The Sunday Sounds Of”. 21 kwietnia Studio POSK będzie miejscem koncertu półfinalisty tegorocznego The Voice Senior Remiego Juśkiewicza, który wystąpi z zaproszonymi gośćmi - Witoldem Albińskim oraz Adamem Miszewskim. Jako support wystąpi - i tu uwaga! - wschodząca gwiazda polskiej sceny muzycznej w Londynie Weronika Brudzińska wspólnie z Andrzejem Matuszewskim. Dodatkowo wieczór uświetnią swoimi pracami wyjątkowi polscy malarze - Bożena Krasowska, Rafał Knapczyk oraz Adam Pochopień.

Pierwszy miesiąc wiosny - kwiecień to z pewnością czas, który warto wykorzystać na to, by spotkać się w Polskim Ośrodku Społeczno-Kulturalnym z k ulturą przez duże „K”. Serdecznie zapraszamy! Materiały organizatorów

MUZYCZNE WYDARZENIA w Jazz Cafe POSK

Mnóstwo ciekawych koncertów czeka nas w kwietniu w ramach Jazz Cafe POSK. Przeczytajcie, na co warto się wybrać.

The XPQ

W piątek, 12 kwietnia czeka nas koncert The XPQ: Vasilis Xenopoulos/Nigel P rice Quartet.

Przez ponad dekadę Nigel Price i Vasilis Xenopoulos grają razem, dzięki w spólnym powiązaniom stylistycznym i artystycznym. Ich nowy album „Sidekicks” to kompilacja standardów jazzowych, każdy z nich składa hołd legendarnym postaciom z historii jazzu, takim jak Jim Hall/Sony Rollins, Wes Montgomery/ Johnny Griffin, Kenny Burrell/Stanley

Turrentine, Stan Getz/Charlie Byrd oraz z brytyjskiej sceny jazzowej Dave Cliff/ Geoff Simkins i legendarny Morrissey/ Mullen.

Gianluca De Martini Quartet

Dzień później, 13 kwietnia, czeka nas koncert: Gianluca De Martini Quartet: “Love’s in Need of Love Today”.

„Love’s in Need of Love Today” to wieczór o miłości we wszystkich jej formach. Od romansu po przyjaźń, od rodziny po miłość do siebie nawzajem. Jak mówi Stevie Wonder w piosence, od której pochodzi tytuł koncertu: „nie zwlekaj i wyślij s woją miłość od razu”!

Gianluca De Martini to brytyjsko-włoski piosenkarz soulowy i autor tekstów, o bdarzony mocnym i namiętnym głosem. Łączy w swoim śpiewie wpływy j azzu, soulu i gospel. W swojej długiej karierze wykonywał utwory wielu ga -

tunków muzycznych, od jazzu po soul, b lues, r’n’b, gospel, muzykę klasyczną. Na jego styl wokalny wpływ mieli tacy wokaliści jak Stevie Wonder, Ray Charles, Aretha Franklin, Curtis Mayfield czy Nat King Cole.

Julian Costello

19 kwietnia czeka nas kolejna muzyczna uczta - koncert: Julian Costello Quartet with special guest Georgia Mancio!

Julian Costello jest muzykiem, kompozytorem i pedagogiem z Londynu. Gra n a saksofonie i stara się podchodzić do życia z humorem. Jego kwartet trzykrotnie odbył tournée po Wielkiej Brytanii, a także po Niemczech, Belgii, Francji i Polsce. Julian, jak pisze o sobie, mieszka z rodziną w południowo-zachodnim L ondynie, gdzie je i pije zdecydowanie za dużo włoskiego jedzenia i francuskiego czerwonego wina. Kibicuje Chelsea FC od 5 roku życia i marzy o świecie rozumnym i ekologicznym.

K rzysztof Urbański Quartet

Dzień później w Jazz Cafe POSK zagra Krzysztof Urbański Quartet. Będzie promował swój piąty album, który w naturalny sposób łączy melodyjną rapsodię, s truktury rytmiczne z tradycją jazzu, muzyki światowej i klasycznej. Koncert odbędzie się w dniu urodzin muzyka.

Kwartet z siedzibą w Londynie powstał w 2016 roku. Celem Krzysztofa by ło znalezienie muzyków otwartych

na stworzenie świeżego i oryginalnego brzmienia. I trzeba przyznać, że mu się to udało.

Marta Carillon Quintet

Koncert Marta Carillon Quintet zagra w POSK 26 kwietnia. W swojej twórczości składa hołd legendarnym diwom jazzowym, takim jak Ella Fitzgerald, Nina Simone, Natalie Cole, Diana Krall, Norah Jones i Aretha Franklin, w nowoczesnych aranżacjach. Jej utalentowany kwintet sprawi, że będziesz tańczyć w rytm klasyki i oryginalnych brzmień, które sprawią, że będziesz chciał więcej. Nie przegap tego elektryzującego wieczoru!

M arcina Arnold

Dzień później, 27 kwietnia, wystąpi Marcina Arnold. Ten wieczór będzie celebracją spuścizny wielkich jazzowych g łosów, a także bossa novy, bluesa i soulu. Marcina Arnold, jedna z najlepszych brytyjskich wokalistek, obdarzona oszałamiającym, emocjonalnym głosem, wykona kombinację standardowego repertuaru jazzowego, wykonując utwory Billie Holiday, Dakoty Staton, Flory Purim, a także grając oryginalną interpretację współczesnych mistrzów jazzu, takich jak Wayne Shorter i Horace Silver!

Zapraszamy!

Sami Swoi Magazyn jest patronem medialnym tych koncertów.

Materiały organizatora

JAK SŁUCHAĆ SAMI SWOI RADIO?

R adio dostępne jest z nadajników da B + w L ondynie , s u RR ey , s ussex , i RL andii i i RL andii p ółnocnej .

Sami Swoi Radio możesz słuchać w najlepszej jakości DAB+ w domu, w pracy czy też w samochodzie. Jeśli jesteś w naszym największym zasięgu DAB+, po prostu w swoim odbiorniku wyszukaj Sami Swoi Radio. Zobacz jakie to proste.

Aplikacje mobilne Sami Swoi Radio i strona www.

Dla tych, którzy mimo największego zasięgu wśród polskich rozgłośni będą mieli trudności z odbiorem lub mają starsze odbiorniki bez DAB+, mogą słuchać Sami Swoi Radio poprzez aplikacje mobilne oraz naszą stronę www.SamiSwoiRadio.co.uk.

Sami Swoi Radio można słuchać przez stronę internetową na różne sposoby :

1. Klikając przycisk “play” w widgecie radia na stronie głównej lub tym poniżej.

2. Klikając w link. Otworzy się nowa karta z Playerem Sami Swoi Radio.

3. Kolejną opcją jest pobranie pliku playlisty Sami Swoi Radio i uruchomienie go w dowolnym odtwarzaczu multimedialnym na swoim PC.

Wolisz słuchać radia na telefonie? Już teraz możesz pobrać dedykowaną aplikację Sami Swoi Radio na telefon lub tablet z systemem Android oraz iOS.

1. Aby pobrać aplikację na telefon, kliknij Google Play lub Apple Store, bądź wejdź bezpośrednio do sklepu i wyszukaj Sami Swoi Radio. Możesz także zeskanować aparatem w telefonie kod QR.

2. W sklepie Google Play lub App Store kliknij Zainstaluj. Aplikacja pobierze się na Twój telefon lub tablet.

3. Po instalacji po prostu wejdź do aplikacji i słuchaj Sami Swoi Radio po swojemu!

Sami Swoi Radio na urządzeniach z Alexa .

Aby uruchomić Sami Swoi Radio w Twojej Alexie należy wybrać jeden z trzech poniższych sposobów.

1. Powiedz w kierunku Alexy: “Alexa, ENABLE The Polish Radio”. Jeśli komenda zostanie prawidłowo odczytana przez Alexę - wówczas powinna ona rozpocząć odtwarzanie naszej stacji radiowej. Każde następne uruchomienie Sami Swoi Radio wystarczy, że będzie poprzedzone komendą: “Alexa, Open The Polish Radio” lub “Alexa, Start The Polish Radio”.

2. Odwiedź stronę z Sami Swoi Radio Alexa Skill i aktywuj go na swoim koncie:

3. Jeśli czynności z punktu 1 i 2 nie okażą się wystarczające, wówczas należy odwiedzić stronę Amazon.co.uk i zalogować się do konta do którego jest przypisana Twoja Alexa. Następnie w oknie wyszukiwania wpisz: “Sami Swoi Radio”. Po wyszukaniu naszej stacji radiowej, kliknij na logo Sami Swoi Radio. Następnie należy uruchomić Skill na Alexę. Po prawej stronie monitora znajduje się sekcja pod nazwa: “Get this Skill”. Kliknij w przycisk “ENABLE” pod tym napisem. Teraz wydaj komendę: “Alexa, Open The Polish Radio” lub “Alexa, Start The Polish Radio” - i Twoja Alexa powinna rozpocząć odtwarzanie naszej stacji.

Jeśli mimo powyższej instrukcji nadal masz problem z uruchomieniem Sami Swoi Radio na swojej Alexie, napisz do nas a my Ci pomożemy.

Sami Swoi Radio na platformach radiowych.

Na tym oczywiście nie koniec. Sami Swoi Radio jest dostępne także na największych,

globalnych radiowych platformach internetowych, takich jak Tuneln Inc, MyTunerRadio, Radio.pl, Radio UK czy Zeno.FM. Opcje słuchania są dwie: możesz odtworzyć

Sami Swoi Radio bezpośrednio na stronach tych platform lub jeśli preferujesz aplikacje, możesz pobrać je na swój telefon i wyszukać Sami Swoi Radio.

1. Wejdź na wybraną platformę radiową z podanych linków poniżej.

2. Kliknij przycisk “Play” i słuchaj Sami Swoi Radio.

3. Możesz też pobrać aplikacje tych platform na telefon lub tablet z iOS lub Android. Jak już to zrobisz, po prostu wyszukaj stacji Sami Swoi Radio i ciesz się najlepszą muzyką.

Tuneln Inc - https://tunein.com/radio/ Sami-Swoi-Radio-s240836/ Radio.pl - https://www.radio.pl/s/samiswoiradio

Radio UK - https://www.radio-uk.co.uk/ sami-swoi-radio

Zeno.FM - https://zeno.fm/sami-swoiradio/

My Tuner Radio - https://mytuner-radio. com/radio/sami-swoi-radio-472128/ Radio Garden Live - http://radio.garden/ listen/sami-swoi-radio/Co3rXGbE

Sami Swoi Radio można także słuchać na telewizorach za pomocą dekodera Canal+ (NC+) w aplikacji Radio+ na kanale 616.

Baw się razem z Sami Swoi Radio!

PONIEDZIAŁEK - CZWARTEK

06:00 - 10:00 - “Pozytywny Poranek” - Łukasz Zalewski

10:00 - 14:00 - “Południk Zero” - Mateusz Winiarski

14:00 - 18:00 - “Popołudniowy Express” - Tomasz Achtelik

18:00 - 19:00 - “SuperNove w Sami Swoi Radio”

- najnowsze hity tygodnia Non-Stop.

19:00 - 22:00 - “Najlepszy Mix Przebojów na dobry wieczór”

22:00 - 00:00 - “Nocna Zmiana”

PIĄTEK

06:00 - 10:00 - “Pozytywny Poranek” - Łukasz Zalewski

10:00 - 14:00 - “Południk Zero” - Mateusz Winiarski

14:00 - 18:00 - “Popołudniowy Express” - Tomasz Achtelik

18:00 - 20:00 - “SuperNove w Sami Swoi Radio”

- najnowsze hity tygodnia Non-Stop.

20:00 - 22:00 - “Jump With The Jumpers” - Dj Rob S & White Noise

zapraszają na imprezę w SSR.

22:00 - 05:00 - “Party Time”

SOBOTA:

06:00 - 18:00 - “Najlepsza muzyka na weekend”

18:00 - 19:00 - “SuperNove w Sami Swoi Radio”

- najnowsze hity tygodnia Non-Stop.

19:00 - 20:00 - “Beforek z SSR”

20:00 - 22:00 - “London Vibes”

- Klubowe brzmienie prezentuje DJ Quest.

22:00 - 00:00 - “A State Of Trance”

- transowe brzmienie z Amsterdamu prezentuje Armin Van Buuren

00:00 - 01:00 - “Planet Perfecto”

- na swoją taneczną planetę zabierze nas Paul Oakenfold.

01:00 - 02:00 - “Clublife”

- Energetyczny mix przebojowy DJ-a Tiesto.

NIEDZIELA:

06:00 - 18:00 - “Najlepsza muzyka na weekend”

18:00 - 19:00 - “SuperNove w Sami Swoi Radio”

- najnowsze hity tygodnia Non-Stop.

19:00 - 00:00 - “Najlepszy Mix Przebojów na dobry wieczór”

00:00 - 06:00 - “Nocna Zmiana”

Jacek Żakowski

Przed -wojnie

Kiedy robiłem kawę, by usiąść do tego tekstu, telefon zaczął wariować od alertów: „rosyjska rakieta na terytorium Polski”, „Polskie myśliwce podniesione w związku z naruszeniem przestrzeni powietrznej” itd. Wleciała tu na 39 sekund i wróciła na Ukrainę. Właściwe procedury zostały wdrożone. W P olsce nic się nikomu nie stało. W Warszawie, Gdańsku, Poznaniu życie toczy się n a pozór, jak zawsze. Ale nie całkiem.

Kilka dni temu młoda Warszawianka zapytała mnie, czy powinna sprzedać kawalerkę, k tórą wynajmuje komuś, żeby mieć pod ręką gotówkę, gdy trzeba będzie uciekać. Parę dni później słuchałem na Wybrzeżu rozmowy biznesmenów zastanawiających się, gdzie lepiej kupić mieszkanie „na wszelki wypadek” - w Hiszpanii czy w Portugalii. Dokładnie dzień wcześniej w Lubaczowie leżącym tuż przy ukraińskiej granicy słyszałem powracające pytanie, czy warto się tam b udować i inwestować w lokalne biznesy, skoro Rosjanie, jeśli zajmą Ukrainę, mogą tam dotrzeć w kilkadziesiąt minut.

To jeszcze nie jest panika. Ale rośnie niepokój, że będziemy następni. Nawet politycy, którzy od lat powtarzali, że Putin nie z aatakuje Polski, bo jesteśmy w NATO, teraz mówią, że trzeba remontować i budować schrony. Nie wiem, czy Donald Tusk miał

rację mówiąc, że w Europie nastał czas „przedwojenny”, ale w Polsce nastrój stał się przed-wojenny. Nie tylko na wschodzie, choć tam najwyraźniej.

Zmiana jest szybsza i głębsza, niż można by sądzić obserwując działanie polityków. Polacy, jak wiadomo, mają wyjątkową awersję do płacenia podatków. Ale kiedy podczas p ublicznego spotkania zapytałem mieszkańców Lubaczowa, czy są gotowi poświęcić 5 p roc. majątku, by wzmocnić obronę przed rosyjską agresją, odpowiedź brzmiała: „nie!”. Wyraźna większość zadeklarowała przynajmniej 10 proc. Wcześniej nie słyszałem, by k toś w Polsce chciał płacić większe podatki. Teraz zwykli ludzie bez oporu rozmawiają o specjalnym podatku wojennym, o którym politycy wciąż mówią zaledwie półgębkiem.

Przez ostatnie tygodnie nastrój w Polsce i w wielu europejskich państwach się zmienił. Miejsce sporu o to, czy i jak pomagać Ukrainie zajęły rozważania, co możemy zrobić, b y armię Putina zatrzymać na ukraińskim froncie, opóźniając bezpośredni atak na któreś z państw NATO. Po dwóch latach wojny w społecznym odczuciu pomoc dla Ukrainy przestała być postrzegana jako odruch solidarności z ofiarą i stała się aktem s amoobrony.

Im dalej na wschód, tym Europejczycy lepiej rozumieją, że wspierając Ukraińców bronimy sami siebie. W Polsce jest to widoczne l epiej, niż gdziekolwiek, bo rosyjska rakieta, która na naszym terytorium była 39 sekund, mogła wybuchnąć np. w Lubaczowie. By to uniemożliwić NATO musiałoby zestrzeliwać rosyjskie rakiety kilkadziesiąt kilometrów na wschód od swojej granicy. Bez tego wschodnia Polska nie będzie bezpieczna, ale politycy nie chcą o tym słyszeć.

W iadomo, że na ukraińskim froncie nie dzieje się dobrze. Wiadomo, że gdybyśmy tę wojnę traktowali poważnie, moglibyśmy to zmienić, dając Ukraińcom dość amunicji i broni. Teraz politycy zaczynają rozumieć, że nie pokój i spokój jest alternatywą dla wysyłania broni, lecz w najłagodniejszym wariancie konieczność wysłania żołnierzy. Ale politycy boją się to otwarcie mówić i wyciągać wnioski, nawet gdy większość z nas nareszcie to rozumie.

Jacek Żakowski, kierownik Katedry Dziennikarstwa Collegium Civitas, publicysta Polityki i Gazety Wyborczej, prowadzi piątkowe poranki w TOK FM. Dziennikarz Roku 1997, laureat m.in. 2 Wiktorów, Superwiktora, Nagrody PEN Clubu im. Prószyńskiego. Autor kilkunastu książek i programów TV. Ostatnio wydał: „Wirus 2020” (Sic! 2021).

ks. Bartosz Rajewski

LIST DO PARAFI AN

Dziękuję Bogu za każdą i każdego z Was –wiernych parafii św. Wojciecha w Londynie. Dziękuję za Waszą wiarę. Dziękuję za gorliwe realizowanie przez Was jednego z podstawowych rodzajów powołań każdego ucznia Chrystusa, jakim jest powołanie do wspólnoty. Wiara jest zawsze sprawą głęboko osobistą, nie jest jednak nigdy sprawą zupełnie indywidualną. Nikt nie może powiedzieć: „ja i moja wiara”. Na Soborze Watykańskim II padło bardzo piękne sformułowanie, że Bogu spodobało się zbawić nas nie pojedynczo. Napisze kard. Grzegorz Ryś: „To nie chodzi o to, że Bóg ma takie widzimisię. Ale to Bóg nas wszystkich stworzył i zna najlepiej naszą naturę, zna każdego z nas i wie, że potrzebujemy siebie wzajemnie. A już szczególnie potrzebujemy siebie nawzajem w tym wydarzeniu, jakim jest wiara, która nas prowadzi do zbawienia” (G. Ryś, „Jak Bóg pomyślał Kościół. Odnaleźć się mimo kryzysu”, Kraków 2023, s. 113).

W Orędziu na Wielki Post papież Franciszek zachęca nas, byśmy „przemyśleli styl naszego życia, zastanowili się i zweryfikowali naszą obecność na danym terenie i nasz wkład w uczynienie go lepszym”. Myślę, że możemy być, jeśli nie dumni, to przynajmniej usatysfak-

cjonowani naszą działalnością i tym wszystkim, co jako wspólnota robimy. Trzeba jasno p owiedzieć, że jest to możliwe dzięki Waszemu zaangażowaniu, poświęceniu i niezwykłej wręcz gorliwości. Dziękuję Wam za Waszą ofiarność materialną i hojność finansową. Dzięki niej możemy skutecznie wychodzić do tych, których okradziono z wolności i nadziei i próbować ich pozyskać dla Chrystusa poprzez rozmaite inicjatywy kulturalne, premiery książek, koncerty i spotkania z nietuzinkowymi gośćmi. Pod tym względem nasza parafia należy do najbardziej aktywnych Lokalnych Polskich Misji Katolickich w Anglii i Walii. Nie byłoby tak, gdyby nie Wasza ofiarność. W czasie, gdy Wy składacie ofiary pieniężne na tacę, ja wlewam do kielicha wino i wodę, które mocą Ducha Świętego zostaną przemienione w Najświętszą Krew Chrystusa. W tym k ielichu, oprócz wina i wody, zostają zebrane również krople Waszej krwi, powiedzielibyśmy – Waszej krwawicy – to znaczy owoce trudu Waszej całotygodniowej ciężkiej pracy, które w pieniężnej formie składacie do koszyka. Każdy funt to przecież owoc Waszego trudu, Waszej pracy, rezygnacji z siebie. Nie bez powodu dokonuje się to w czasie ofiarowania.

Istotnie jest to bowiem ten moment liturgii, kiedy to nasi aniołowie idą w procesji do ołtarza niosąc całe nasze życie. Dziękuję za Wasze ofiarowanie!

Chciałbym w tym miejscu poinformować Was o znacznych zobowiązaniach finansowych, jakie nałożyła na nas od tego roku Polska Misja Katolicka. Od 1 kwietnia, każdego miesiąca będziemy zobowiązani przekazywać do Biura Głównego Polskiej Misji Katolickiej 10 procent naszego miesięcznego przychodu. Wcześniej było to 6 procent, co w przypadku naszej parafii wynosiło £116,88 + £5 t zw. opłaty za pomoc bankową. Dodatkowo wszystkie polskie parafie zostały zobowiązane do przekazywania 10 procent środków p ozyskanych w ramach przychodów z Gift Aid i Small Gift Aid. Tego podatku w ubiegłych latach nie było w ogóle. Dodatkowo na potrzeby funkcjonowania Biura Głównego Polskiej

Misji Katolickiej każdego roku przeznaczamy dwie dodatkowo zbierane przez nas w czasie liturgii tace. Nie chcę ukrywać, że te wszystkie zobowiązania finansowe są źródłem mojego zmartwienia. Mam bowiem uzasadnioną wątpliwość, czy będziemy mogli nadal działać na polu ewangelizacji z taką intensywnością

MOICH

(i nie tylko) część 2

jak dotychczas, wypełniając fundamentalną misję nie tyle świadczenia usług duszpasterskich dla ludności, co pozyskiwania nowych u czniów Chrystusa i niesienia współczesnemu człowiekowi nadziei, z której został – cytując papieża – okradziony.

Myśląc o naszym parafialnym wkładzie w czynienia świata wokół nas lepszym, nie można zapomnieć o ekumenizmie i szukaniu tego wszystkiego, co łączy nas z siostrami i braćmi z innych Kościołów. Powinniśmy dziękować Bogu za to, że dał nam sposobność realizowania ekumenizmu w praktyce i poszukiwania dróg prowadzących do jedności chrześcijan wraz z naszą siostrzaną parafią anglikańską pw. Św. Kutberta. To wielki dar, ale też zadanie, w które powinniśmy się angażować z jeszcze większą intensywnością i miłością. To wiąże się z ryzykiem, którego jednak nie powinniśmy się obawiać. „Szukajcie i podejmujcie ryzyko – pisze papież Franciszek w tegorocznym wielkopostnym Orędziu. W t ym momencie dziejów wyzwania są ogromne, zawodzenia bolesne, przeżywamy trzecią wojnę światową «w kawałkach», ale podejmijmy ryzyko myślenia, że nie jesteśmy

w agonii, lecz w chwili narodzin; nie u kresu, lecz na początku wielkiego spektaklu. Potrzeba odwagi, by tak pomyśleć”. Do podejmowania takiego ryzyka mobilizuje nas również nasz patron – św. Wojciech. On uczy nas – o czym wiele razy już mówiłem – że jeśli ktoś nie chce nas słuchać, mamy być konsekwentni, ale nie w mówieniu. Po prostu mamy być tu gdzie jesteśmy i robić to, co do nas należy. Nie przekonanie kogoś jest największą wartością, ale wierność prawdzie. W tym kontekście pragnę serdecznie zaprosić Was do wspólnego świętowania naszego patronalnego święta w niedzielę, 14 kwietnia o godzinie 13.30. Tegorocznym uroczystościom odpustowym ku czci św. Wojciecha będzie przewodniczył ks. abp Adrian Galbas – metropolita katowicki, człowiek wyjątkowego formatu i „biskup od ludzi, k tórzy mają pod górkę z Bogiem”.

U progu rozpoczynającego się Wielkiego Postu, pragnę Was serdecznie prosić o modlitwę w intencji naszej parafii, byśmy jeszcze bardziej byli wiarygodnymi świadkami Boga i Jego miłości. Niech centrum tej modlitwy będzie zawsze niedzielna Msza św., gdy gromadzimy się jako parafialna wspólnota, na

o łtarzu kładziemy chleb i wino, ale też obok tego chleba i wina składamy coś jeszcze: nasz trud, nasze prace i obowiązki, nasze refleksje, w których być może jest nam trudno – w rodzinie, w parafii czy w Kościele, nasze dobre myśli, nasze modlitwy, każde doświadczone dobro i to, co najbardziej przeżywamy, co najbardziej nas cieszy i czego najbardziej się obawiamy, na co czekamy i na co mamy nadzieję. To właśnie było źródłem mocy Kościoła pierwszych chrześcijan. Tak Kościół pierwotny odkrywał swoją misję. Chrześcijanie gromadzili się na liturgii, bo w tej liturgii Duch mówi w swoim Słowie. Gromadzili się na liturgii i pościli. Ośmielam się prosić, by każda i każdy z nas w okresie Wielkiego Postu (a może i częściej) podjął post w intencji Kościoła i w intencji naszej parafialnej wspólnoty.

Pamiętajcie: Bóg się nami nie zmęczył! I nigdy nie zmęczy!

Ks. Bartosz Rajewski, proboszcz jednej z najstarszych polskich parafii w UK – parafii pw. Św. Wojciecha na na Kensington & Chelsea w Londynie (www.parafiakensington.uk)

PODRÓŻOWANIE ZMIENIA NASZE ŻYCIE

Podróżowanie to więcej niż tylko zmiana scenerii. To wyjątkowe doświadczenie, które otwiera nasz umysł na nowe kultury, ludzi i perspektywy. Kształtuje nasze zainteresowania, pasje, a nawet codzienne nawyki. Przeczytaj, jak silny wpływ mogą mieć podróże na nasz styl życia, zaczynając od aspektów psychologicznych, poprzez inspirację aż po zmianę naszych nawyków.

Wprowadzenie do psychologii podróży Podróżowanie to nie tylko przemieszczanie się z miejsca na miejsce, ale również psychologiczna podróż w głąb siebie. Psychologia podróży to fascynujące pole badawcze, które bada wpływ podróżowania na naszą psychikę i osobowość. Przybliża nie tylko to, jak zmieniamy się pod wpływem odwiedzanych miejsc, ale również jak adaptujemy się do nowych kultur i realiów.

Kiedy podróżujemy, stajemy się bardziej otwarci, łagodni, empatyczni, a nasza ciekawość jest nieustannie pobudzana. Wpływ podróżowania na naszą psychikę jest ogromny – uczy nas cierpliwości, rozszerza nasze horyzonty i pozwala lepiej zrozumieć siebie. Mierzenie się z obcością i nieznanym jest kluczowym elementem procesu adaptacji. W trakcie podróży, stajemy w obliczu różnych wyzwań, które zmuszają nas do nauki i rozwoju. To dzięki nim stajemy się silniejsi, mądrzejsi i lepiej przystosowani do znoszenia różnic kulturowych.

Podróżowanie jako źródło inspiracji

Podróżowanie to więcej niż tylko zmiana miejsca. Jest to źródło inspiracji, które otwiera nasze umysły na nowości, rozbudza zmysły i pobudza kreatywność. Każde nowe miejsce, które odwiedzamy, każda unikalna kultura, z którą się zapoznajemy, każdy nieznany język, który słyszymy, wprowadza nas w nowe konteksty, z których czerpiemy świeże pomysły.

Z otwartym umysłem, podróżowanie może stać się naszym osobistym studiem inspiracji. Nowe doświadczenia, ludzie, którzy mijają nas na naszej drodze, piękno natury czy fascynująca architektura miast – wszystko to stymuluje naszą kreatywność i pozwala na inny, głębszy sposób patrzenia na otaczający nas świat. Podróżowanie to droga do odkrywania nieznanych, sposób na poszerzanie horyzontów, k tóry kształtuje nasz styl życia, zarażając nas wielką miłością do odkrywania i tworzenia.

Zmiana nawyków dzięki podróżom Niekwestionowanym jest, że podróże stanowią istotny element, który kształtuje naszą

codzienną rutynę, wprowadzając spektakularną zmianę w naszych nawykach. Odnajdziemy to w naszej diecie, sposób spędzania wolnego czasu, a także zdrowiu. Podróże, dzięki wystawieniu nas na nowe doświadczenia, kultury i środowiska, zmuszają nas do adaptacji, prowadząc do rozwoju nowych nawyków.

Podróże często skutkują zmianą diety, wprowadzając smaki i składniki, które były nam wcześniej nieznane. Wypłynie to korzystnie na nasze zdrowie, gdyż poznajemy różnorodność odżywczych składników. Zmiana środowiska zdecydowanie wpływa na sposób, w jaki spędzamy nasz wolny czas. Spotkanie z nowymi lud źmi, odwiedzanie nowych miejsc, doświadczenie innych form rozrywki czy przemieszczanie się w nieznane terytorium – to wszystko składa się na zupełnie nowy styl życia, inny niż myśmy kiedykolwiek doświadczyli. To jest moc, jaką mają podróże na kształtowanie naszych nawyków, wprowadzając elementarną zmianę w naszym doświadczeniu życia.

100 pomysłów na wakacje

KREATYWNE SPOSOBY NA NUDĘ!

Wakacje i urlop coraz bliżej. Warto już teraz zacząć je planować. Oto lista rzeczy, które możesz wziąć pod uwagę do zrobienia na wakacjach. Potraktuj je jako kreatywne sposoby na nudę lub listę propozycji i pomysłów na wakacje. Zrealizuj je wszystkie lub tylko część. Jedyne co jest ważne, to uśmiech na Twojej twarzy i dobrze spędzony czas. Do dzieła!

1. POJEDŹ W NOWE MIEJSCE

To taki must have każdej listy rzeczy do zrobienia w wakacje. Urlop jest po to by odkrywać i wypoczywać. Jeśli potrzebujesz podpowiedzikraje takie jak Grecja, Rumunia czy Bułgaria mają mnóstwo miejsc, wartych odkrycia.

2. POZNAJ KOGOŚ Z INNEGO KRAJU

By podróżować nie musisz mieć wielkiego budżetu – czasem wystarczy poznać kogoś, kto opowie Ci o życiu w innym kraju. Miejsca, które lubi i zna. Kto wie – może będzie to dla Ciebie inspiracja do następnego wyjazdu. Jak to zrobić – wyszukaj grup dla obcokrajowców w Twoim mieście, zaczep nieznajomego podczas spaceru, zapytaj znajomych.

3. WYBIERZ SIĘ W PODRÓŻ DO MIEJSCA, KTÓRE JUŻ ZNASZ – ODKRYJ JE NA NOWO

To może być rodzinne miasto lub miejsce, które odwiedzałeś z rodzicami w dzieciństwie. Niezależnie czy będą to wczasy w Polsce czy wakacje za granicą zaplanuj wyjazd do miejsca, które dobrze już znasz i spróbuj odkryć je na nowo. Przejdź się po mieście szukając kadrów filmów, które były w nim kręcone, wybierz się na łąkę i sprawdź ile gatunków kwiatów uda Ci się znaleźć. Zwiedź okolicę na hulajnodze, spróbuj znaleźć wszystkie przydrożne kapliczki. Niech ta podróż będzie inna niż wszystkie dotychczasowe.

4. NAUCZ SIĘ NOWEJ RZECZY

DLA PRZYJEMNOŚCI

To może być cokolwiek co sprawi Ci radość. Myślisz o żonglowaniu, robieniu na drutach, budowie modelu samolotu – wakacje to świetny moment by zrealizować te plany. W młodości mamy na to

mnóstwo czasu, ale wraz z wiekiem coraz trudniej wygospodarować go na przyjemności. Działaj!

5. ZRÓB SOBIE PIKNIK

Nie musisz mieć ogromnego kosza piknikowego (chociaż możesz), pamiętaj - życie to nie amerykański film. Czasami wystarczy kanapka i chłodny napój wypity na świeżym powietrzu z fajnym widokiem. Nie zwlekaj – leć na piknik.

6. WYBIERZ SIĘ DO SPA

Hotel ze SPA to naprawdę fajne miejsce na spędzenie choćby weekendu. W nim zrelaksujesz się jak nigdy. Jeśli Twój budżet jest skromny – wystarczy zamówić kosmetyki w sieci, napuścić wody do wanny, zapalić świeczkę zapachową i też będzie super!

7. ZRÓB SOBIE GRILLA LUB OGNISKO

Jedzenie zrobione na ogniu i spożywane na świeżym powietrzu to jest to! Nie trzeba chyba nic więcej mówić, to absolutnie konieczne na liście rzeczy do zrobienia w trakcie tych wakacji.

8. ZDOBĄDŹ SZCZYT GÓRY

To może być dowolna góra – Giewont albo górka w parku, na której dzieci zimą zjeżdżają na sankach. W końcu od czego mamy wyobraźnię? Jeśli myślisz o krótszym wypadzie – wybierz się na urlop w Beskidach lub rzuć wszystko i wyjedź w Bieszczady.

9. ZANUŻ SIĘ W LODOWATEJ WODZIE

To pobudzi Twoje krążenie i rozbudzi lepiej niż kawa. Możesz oblać się wodą ze studni, albo wejść do rzeki. Na upał jak znalazł. Pamiętaj, wystarczy chwila, nie musisz od razu zostać morsem.

10. UGOTUJ DANIE, O KTÓRYM WCZEŚNIEJ NIE SŁYSZAŁAŚ

Meksykańska, włoska, chińska – to standard. Wypłyń na szerokie wody i zmierz się z kuchnią uzbecką, przygotuj coś co jedzą na co dzień na Filipinach lub zasmakuj w tradycyjnej kuchni marokańskiej. Zaproś znajomych, a jeśli wszystko pójdzie gładko, może wybierzecie się podczas wakacji we wspólną podróż do tego miejsca?

11. ZAMIEŃ SŁODYCZE NA OWOCE

Owoce nigdy nie smakują tak jak latem i choć wiemy dobrze, że rozstanie z czekoladą będzie bolesne – warto od siebie odpocząć w czasie upałów. No i ręce nie będą się lepić.

12. NAUCZ SIĘ PODSTAW NOWEGO JĘZYKA

Fajnie połączyć to z planami wakacyjnymi! Przykładowo poznaj podstawy włoskiego, a kiedy poczujesz, że już znasz podstawowe zwroty - wybierz się w nagrodę na wakacje do Włoch.

13. ZNAJDŹ CZAS NA ĆWICZENIA

Udowodniono naukowo, że ćwiczenia fizyczne wiążą się z wyrzutem do organizmu hormonów szczęścia – zafunduj sobie codziennie 30 minut radości. Jeśli potrzebujesz jeszcze jakichś argumentów, pamiętaj o przysłowiu „w zdrowym ciele zdrowy duch”.

14. ZRÓB SOBIE WEEKEND Z SERIALEM

Wakacje są po to, aby odpoczywać. Jeśli prognozy pogody są mało sprzyjające – zrób sobie herbatkę, owiń się w kocyk jakbyś planowała zostać ludzkim burrito i odpal serial, na który nigdy nie było czasu.

15. WYŚPIJ SIĘ Jak nie w wakacje, to kiedy?

16. ZRÓB ZDJĘCIE WSCHODU SŁOŃCA Większość z nas, delikatnie mówiąc, nie przepada za rannym wstawaniem. Szkoda, bo wschód słońca potrafi zachwycić – widokami i ciszą budzącego się świata. Zrób zdjęcie i wrzuć na swoje profile społecznościowe – zaangażowanie gwarantowane.

17. OBEJRZYJ ZACHÓD SŁOŃCA Z BLISKĄ OSOBĄ Najlepsze rzeczy w życiu są za darmo – skorzystaj z tego. Jeśli szukasz wskazówek – skorzystaj z appek pogodowych, by mieć pewność, że widoki będą wspaniałe. Pomyśl o miejscu na wzgórzu, na dachu budynku lub nad rzeką czy jeziorem.

18. ZRÓB PLAYLISTĘ WAKACYJNYCH PRZEBOJÓW I PODZIEL SIĘ NIĄ ZE ZNAJOMYMI „Ma-jor-ka extasy and motion oooo” – jeśli w myślach zaśpiewałaś – wiesz, że to zadanie przyjdzie Ci z łatwością. Zaangażuj znajomych we współtworzenie playlisty, a jako wielki finał – zorganizujcie wspólną imprezę.

19. ZAPLANUJ WYCIECZKĘ ROWEROWĄ

Polska obfituje w świetne trasy rowerowe –Green Velo, Szlak Orlich Gniazd, czy Marszruta Kaszubska. ALE! Nie musisz od razu jeździć z sakwami – możesz pojeździć po najbliższej okolicy. Samemu lub w większej grupie. Zimne napoje po takiej wyprawie smakują wspaniale.

20. ZRÓB SOBIE LEMONIADĘ Z PRAWDZIWEGO

ZDARZENIA

Dużo cytryn, dużo lodu, dużo świeżej mięty, troszkę cukru. To standard, ale daj się ponieść fantazji – dodaj cząstki arbuza, agrest albo rozmaryn. Nie bój się eksperymentów!

21. ZACZNIJ OSZCZĘDZAĆ NA PODRÓŻE

Jeśli jeszcze nie oszczędzasz – zacznij. Najpierw określ swój cel – np. wakacje w Grecji. Załóż kwotę, którą chcesz oszczędzić i oszczędzaj. Pamiętaj, że odkładać warto zacząć od razu po wypłacie / otrzymaniu kieszonkowego stałe kwoty. Załóż w tym celu osobny rachunek bankowy lub świnkę skarbonkę.

22. SPĘDŹ CAŁY DZIEŃ Z BLISKIMI

Pojedź odwiedzić rodziców lub krewnych, których dawno nie widziałaś. Pograjcie w planszówki, popracujcie w ogródku lub ugotujcie wspólnie obiad. Zapytaj co u nich i opowiedz co u Ciebie.

23. UPOLUJ WAKACYJNE LAST MINUTE

Dla prawdziwych łowców wakacyjnych są specjalne grupy w mediach społecznościowych, które dzielą się swoimi odkryciami. Jeśli chcesz upolować wycieczkę w świetnej cenie i jesteś gotowa spakować się nawet zaraz – poszukaj ich koniecznie!

24. PÓJDŹ NA SPACER W DESZCZU

Jeśli tego nie próbowałaś – czas to nadrobić. Zostań na krótką chwilę główną aktorką w musicalu –puść ulubioną muzykę na słuchawkach i ruszaj!

25. PRZECZYTAJ KSIĄŻKĘ, KTÓRA LEŻY NA

KUPCE WSTYDU

Kto nie kupił książki by „kiedyś ją przeczytać” niech pierwszy rzuci kamieniem. Wakacje to doskonały czas by to „kiedyś” nadeszło. Nie pożałujesz!

26. OBEJRZYJ ULUBIONĄ BAJKĘ Z DZIECIŃSTWA

Alladyn, Alicja w krainie czarów, Up a może Bolek i Lolek? Wróć na chwilę do czasów dzieciństwa, a jeśli masz dzieci – pokaż im co oglądałaś kiedy byłaś w ich wieku.

27. WYPROWADŹ PSA NA DŁUGI SPACER

Jeśli nie masz swojego – możesz wyprowadzić psa sąsiada, znajomych lub wybrać się do schroniska, gdzie pieski naprawdę ucieszą się z takiego wyjścia.

28. POPUSZCZAJ KACZKI NA WODZIE

Pamiętasz tę zabawę? Znajdź płaski kamień i spróbuj pobić swój rekord z dzieciństwa. Weź ze sobą znajomych – zróbcie zawody!

29. PRZYTUL SIĘ DO DRZEWA

Ponoć ma to działanie relaksujące i terapeutyczne – warto spróbować. Wybierz się do lasu i zrób test.

30. ZADZWOŃ DO ZNAJOMEJ, KTÓREJ NIE WIDZIAŁAŚ LATAMI

Odśwież znajomość – kto wie, może to jedna z tych dobrych zmian, które czekają Cię tego lata

31. POCZUJ SIĘ JAK TURYSTA WE WŁASNYM MIEŚCIE

Odwiedź najbardziej znane zabytki – jeśli masz możliwość skorzystaj z oprowadzania przez przewodnika. Kto wie, może miejsca, które mijasz codziennie staną się dla Ciebie ciekawsze.

32. ZRÓB WIELKIE BAŃKI MYDLANE

Trochę płynu do naczyń, słomka i odrobina gliceryny potrafią przenieść do czasów dzieciństwa równie skutecznie co pomidorowa u mamy.

33. ZRÓB SOBIE DZIEŃ OFFLINE

Wyłącz telefon, zapomnij o internecie. Zaskakujące jak dużo wolnego czasu będziesz wtedy mieć.

34. POJEDŹ NAD MORZE

To absolutny must have, jeśli chodzi o listę rzeczy do zrobienia w trakcie wakacji. Może to być Bałtyk, ale równie dobrze możesz zaplanować wycieczkę do Egiptu lub wyprawę nad Morze Martwe.

35. UPIECZ CIASTO

Posyp cukrem-pudrem i zjedz jeszcze ciepłe –prosto z blachy.

36. OBEJRZYJ ULUBIONA SERIĘ FILMÓW PONOWNIE

Harry Potter, Władca Pierścieni a może Seks w wielkim mieście? Jeśli jest seria filmów, które uwielbiasz – zrób sobie maraton – w wakacje masz na to czas.

37. ZORGANIZUJ WIECZÓR PLANSZÓWEK

Tylko Chińczyk, Monopoly i szachy przychodzą Ci do głowy? Teraz gier planszowych jest całe mnóstwo – otwórz się na nowe doświadczenia i spróbuj zagrać w coś nowego! Pamiętaj – nie musisz kupować gdy – możesz ją pożyczyć, od znajomych lub z wypożyczalni.

38. POMYŚL O ROZWOJU ZAWODOWYM

Idź na kurs, zapisz się na webinar, zrób certyfikat. Większość z tych rzeczy możesz zrobić online, a o ich zakończeniu napisz w swoim CV.

39. IDŹ SIĘ POHUŚTAĆ

Huśtawka może być dowolna – ta na placu zabaw, nad rzeką na wsi lub jedna z tych na plaży podczas wakacji na Bali. Chodzi o to żeby się pohuśtać.

40. ZRÓB RELACJĘ Z CAŁEGO SWOJEGO DNIA

Możesz to zrobić w formie filmu, zdjęć, relacji na Instagramie, pamiętnika. Dowolnie. Zaplanuj sobie wyjątkowy dzień, by móc go wspominać latami. Dzięki relacji – będziesz mogła do niego wracać w dowolnym momencie.

41. NOŚ DWIE RÓŻNE SKARPETKI

Rób to tak długo, aż ktoś Cię o to zapyta dlaczego. Niech to będzie jedna z tych szalonych rzeczy do zrobienia w wakacje.

42. NAUCZ SIĘ ROBIĆ DRINKA, KTÓREGO PIJASZ

NA IMPREZACH

To może być martini Jamesa Bonda, mohito albo śrubokręt. Zaskocz znajomych nową umiejętnością podczas kolejnego spotkania

43. POJEDŹ NA TARGOWISKO

Za granicą często je odwiedzamy, a w swoim mieście – rzadko. Czas to zmienić – może zaowocuje to nowymi sezonowymi smakami na Twoim stole?

44. NAUCZ SIĘ GRAĆ 1 UTWÓR NA INSTRUMENCIE

Warto sprawdzić, może to początek nowego hobby. Choćby to miałoby być „Były sobie kurki trzy” zagrane na cymbałkach.

45. ZRÓB PORZĄDKI W SZAFIE

Zbędne rzeczy oddaj potrzebującym – dwa dobre uczynki za jednym zamachem.

46. ZAPLANUJ OBSERWACJĘ GWIAZD Astronomia potrafi być fascynująca, a nawet jeśli nie ciągnie Cię w tym kierunku – warto poleżeć w nocy na świeżym powietrzu i odpocząć.

47. ZWIEDŹ JEDNĄ Z EUROPEJSKICH STOLIC

City break to jest to. Przygotuj się na solidną dawkę zwiedzania w krótkim czasie – nawet jeśli pojedziesz tylko do Warszawy.

48. POZNAJ NOWY GATUNEK MUZYCZNY

Czasem słuchamy tego samego tak długo, że zapominamy o szukaniu nowości. Wakacje to idealny czas by zrobić sobie research i wzbogacić swój gust muzyczny o nowe gatunki.

49. ZDRADŹ KOMUŚ SEKRET

Opowiedzenie o czymś co kisisz w sobie potrafi być wyzwalające – warto komuś zaufać i zrzucić ciężar, by w wakacje czuć się lekko.

50. POJEDŹ NAD JEZIORO

Szybkie wakacje na Mazurach? A może gdzieś bliżej? Albo w równie piękne rejony, tylko rzadziej odwiedzane? Pojezierze drawskie, województwo lubuskie, albo idź na całość i zaplanuj wakacje nad Jeziorem Wiktorii.

51. ZRÓB SOBIE PREZENT

To może być nowy ciuch, aparat fotograficzny lub podróż. Potraktuj wakacje jako pretekst i kup coś co Ci się przyda podczas spędzania wolnego czasu.

52. ZRÓB COŚ DOBREGO

To może być cokolwiek – kup bezdomnemu posiłek, wynieś śmieci starszej sąsiadce, oddaj krew, posprzątaj mieszkanie kiedy reszta rodziny jest w pracy.

53. PRZYGOTUJ NIESPODZIANKĘ DLA BLISKIEJ OSOBY

Możesz ugotować ulubioną potrawę, zabrać w miejsce w którym się poznaliście, zabrać w podróż. Cokolwiek co sprawi drugiej osobie przyjemność. Dobra karma wraca, pamiętaj.

54. WYBIERZ SIĘ NA WYCIECZKĘ SAMOCHODOWĄ

Objedź najbliższą okolicę – rusz poza utarty szlak, po mniejszych miejscowościach. A jeśli masz czas – jedź autem do Rumunii.

55. POJEDŹ NA JAGODY

Dzień w lesie ze słodkim finałem w postaci ciasta, drożdżówek lub jagód prosto z krzaczka.

56. ZNAJDŹ SWOJEGO ULUBIONEGO VLOGERA

PODRÓŻNICZEGO

Jeśli kochasz podróże, taki research może być zbawienny w przyszłości.

57. UCZ SIĘ JEDNEGO NOWEGO SŁOWA

DZIENNIE

Są do tego apki, można kupić kalendarz albo po

prostu na chybił-trafił wertować słownik. Dzięki takim działaniom nauczysz się sporo i będziesz wiedzieć co oznacza np. destynacja lub akomodacja.

58. WYBIERZ SIĘ NA FOTOGRAFICZNE SAFARI

Do Afryki lub do lasu. Zrób zdjęcie lwu, sarnie lub motylowi. Kto wie, może to będzie początek nowej pasji.

59. UMYJ OKNA

Przy dobrej pogodzie i ze słuchawkami w uszach praca przebiegnie sprawnie i nie oszukujmy się –będzie z głowy na kolejny rok.

60. ZACZNIJ PROWADZIĆ DZIENNIK

Może być to codziennie kilka zdań w notatniku, nagranie głosu w telefonie, albo video dziennik. Potraktuj to jako pamiętnik, spuszczenie powietrza lub trening medialny. Jeśli jesteś w drodze – niech to będzie dziennik podróży. Kto wie może po wakacjach będziesz to robić wciąż.

61. WYBIERZ SIĘ POD NAMIOT

Jeśli przywykłaś do luksusowych hoteli, warto sprawdzić czy taki rodzaj wypoczynku nie będzie miłą odmianą.

62. ZAGRAJ MECZ Z DZIECIAKAMI

Jeśli masz już dzieci – zorganizuj rodzinne zawody. Jeśli nie masz – idź pokopać na podwórku z dzieciakami. Wystarczy 5 minut, by zapomnieć o wszystkim poza grą.

63. ZRÓB PORZĄDEK W SWOJEJ SKRZYNCE MAILOWEJ.

Usuń SPAM i stare wiadomości, wypisz się z mailingów, których już nie czytasz – poszukaj takich, które mogą Cię zainteresować.

64. ZRÓB SOBIE SELFIE NAD WODOSPADEM

To może być Szklarka, Kamieńczyk lub jeden z pięknych wodospadów na Bali. To Ty decydujesz, pamiętaj!

65. ZRÓB MAPĘ SKARBÓW DLA DZIECIAKÓW Zorganizuj wyprawę po zakopany skarb –możesz to zrobić dla własnych szkrabów lub dla kuzynostwa. Najważniejsza jest zabawa. Idealnym skarbem mogą być czekoladki w kształcie złotych monet. Stroje piratów nieobowiązkowe, acz wskazane.

66. POGŁASZCZ KOTKA

Może być to Twój własny, znajomych lub jeden z tych w kociej kawiarni. Jeśli planujesz wakacje w Grecji lub Turcji z pewnością spotkasz niejednego spragnionego pieszczot kota w okolicach knajp i plaży.

67. ZAGRAJ W GRĘ VIDEO

Szczerze, kiedy ostatnio miałaś na to czas? Wakacje są właśnie od tego, by znaleźć chwilę na granie. Sprawdź nowości lub zagraj w coś co kiedyś Ci się podobało – wyścigi samochodowe, strategia turowa, a może strzelanka?

68. ZNAJDŹ FAJNY PODCAST

To może być Twój najlepszy towarzysz codziennych dojazdów, sobotnich porządków lub zmywania naczyń. My polecamy te związane z podróżami oczywiście.

69. SPRÓBUJ SWOICH SIŁ W TWORZENIU SZTUKI

Namaluj obraz, zrób rzeźbę lub garnek. Stwórz film lub skomponuj utwór – wakacje to czas na bycie kreatywnym.

70. TAŃCZ PRZY GŁOŚNEJ MUZYCE

Najlepiej poza domem – nie chcesz przecież psuć relacji sąsiedzkich!

71. ZRÓB PRZETWORY NA ZIMĘ

Dżem, kiszone ogórki, a może naleweczka? Lato to czas, gdy warzywa i owoce są tanie – warto pomyśleć o zimie, gdy kilogram truskawek może kosztować tyle co niewielki dom nad morzem.

72. ZAPLANUJ PODRÓŻ W PRZYSZŁYM ROKU

I zacznij na nią oszczędzać. Mierz wysoko –niech to będą Malediwy lub Grecja, nie Koluszki niedaleko Łodzi. Tam pojedź np. na jednodniową wycieczkę jeszcze podczas wakacji.

73. WYŚLIJ POCZTÓWKĘ Z WAKACJI

Pamiętasz te czasy, gdy czekało się na listonosza – dziś jego wizyta oznacza rachunki lub co gorsza, awizo. Możesz to zmienić.

74. UŁÓŻ PUZZLE

Najlepiej z jakimś ładnym widoczkiem

75. ZRÓB COŚ CO ODKŁADASZ OD DAWNA

Sprzątanie za łóżkiem, pójście do lekarza, a może przemeblowanie pokoju. Teraz jest ten moment, by wreszcie to zrobić.

76. POCZYTAJ KLASYKĘ LITERATURY

„Wojna i Pokój”, „Rzeźnia numer 5”, „Krzyżacy”, a może „W poszukiwaniu straconego czasu” – w trakcie wakacji warto sięgnąć na półkę po coś, na co zwykle nie mamy czasu.

77. SPRÓBUJ JOGI I MEDYTACJI

Podobno praktyka zmienia życie na lepsze –sprawdź czy to prawda

78. KUP W KIOSKU LOSOWE CZASOPISMO

I PRZECZYTAJ JE OD DESKI DO DESKI

Niech zadecyduje los – może dowiesz się czegoś ciekawego o hodowli pelargonii, wędkowaniu lub szydełkowaniu. Warto sprawdzić

79. IDŹ NA IMPREZĘ PLENEROWĄ

To może być targ śniadaniowy w parku, dni miasta lub festiwal foodtrucków. Ważne by spędzić miło czas na świeżym powietrzu.

80. WYBIERZ SIĘ DO MUZEUM

Może masz takie, o którym marzysz od dawna? Sprawdź też najbliższe – kto wie, może akurat mają nową ekspozycję.

81. UŁÓŻ PASJANSA

Takiego z kart, na stole – nie idź na łatwiznę i zapomnij o komputerze.

82. WEŹ UDZIAŁ W KONKURSIE

Okazji konkursowych poszukaj w internecie –jeśli jest do wykonania zadanie w terenie – tym lepiej! Wyjdź z domu i bądź kreatywna.

83. UPORZĄDKUJ ZDJĘCIA Z WAKACJI

Każdy ma w nich bałagan, a wolnych chwil na uporanie się z nimi brakuje w ciągu roku. Zrób więc porządek podczas wakacji, a co najważniejsze wymyśl system, który pozwoli Ci go utrzymywać.

84. WEJDŹ DO JASKINI

Niedźwiedzia, cenoty w Meksyku czy Pub Jaskinia – Ty decydujesz – ma być ciemno!

85. ZRÓB PIZZĘ

Bo pizza jest dobra na wszystko

86. ZRÓB LISTĘ PREZENTÓW, KTÓRE CHCIAŁABYŚ DOSTAĆ

Domyślamy się, że bon na wakacje będzie pośród nich, ale co jeszcze…

87. ROZWIĄŻ KRZYŻÓWKĘ LUB SUDOKU

Przyznaj, że zapomniałaś już o takiej rozrywce. A szkoda, bo to niezła gimnastyka dla umysłu zajętego codziennymi sprawami.

88. SPRÓBUJ AUDIOBOOKÓW

Książka czytana przez profesjonalnych lektorów potrafi „wchodzić” lepiej. Teraz dostępne są również superprodukcje z dźwiękami, muzyką i czytaną przez wielu aktorów, takie słuchowiska są prawie jak film, tylko bez obrazu.

89. OPRAW I POWIEŚ NA ŚCIANIE SWOJE

NAJLEPSZE ZDJĘCIE

Na przykład z wakacji – niech przypomina Ci o chwilach, które dały Ci radość i motywowały Cię do kolejnych podróży

90.POCZYTAJ NA ŚWIEŻYM POWIETRZU

Jeśli zastanawiasz się co robić w wakacje bez pieniędzy to popołudnie z książką w parku to idealny pomysł.

91. ZRÓB SOBIE DZIEŃ W PIDŻAMIE

Możesz wychodzić z łóżka, ale nie musisz. Po wakacjach pewnie nie znajdziesz już na taki dzień czasu.

92. ZRÓB PIEROGI

Pierogi tak jak pizza – są dobre na wszystko. Szczególnie gdy pod dostatkiem jest sezonowych owoców!

93. ODWIEDŹ BABCIĘ I DZIADKA

Wizyta wnuczków to zawsze duże wydarzenie. Spraw przyjemność dziadkom i wpadnij w odwiedziny.

94. ZADBAJ O OPALENIZNĘ

Podczas wakacji nad Bałtykiem, opalania na balkonie lub jakiegoś fajnego last minute za granicą.

95. ZORGANIZUJ WIECZÓR DEGUSTACYJNY

DLA ZNAJOMYCH

Serwuj dania, słodycze własnej roboty lub wina – będzie fajnie.

96. SPRÓBUJ NOWEGO SPORTU

Wspinaczka, jazda konna, ultimate frisbee a może krykiet – wakacje to idealny moment na takie testy.

97. ZOBACZ FILM DOKUMENTALNY

Umówmy się, większość woli fabuły, może warto od nich odpocząć i dowiedzieć się czegoś o świecie, który nas otacza.

98. WYRÓB SOBIE NAWYK PICIA WODY

Odstaw napoje słodzone – pij dużo wody. Kup sobie bidon lub termos, który będzie Ci służył latami i ułatwi kontrolowanie nawadniania się.

99. WYBIERZ SIĘ W REJS

Kajakiem po rzekach w Polsce, rowerem wodnym po najbliższym jeziorze lub rejsy statkiem po Morzach i oceanach.

100. ...

… to miejsce na Twoją własną rzecz do zrobienia w trakcie wakacji

OSTATNI SEZON

W CYRKU I W ZOO?

75 proc. Brytyjczyków chce, aby z zoo zniknęły przynajmniej największe zwierzęta. Wielu wolałoby, żeby same ogrody zoologiczne, obok popularnych kiedyś cyrków, odeszły w niepamięć.

250 LAT CYRKOWEJ PRZYGODY

Od 2020 r. w Anglii, Walii i Szkocji nie da się już zobaczyć lwa przeskakującego przez obręcz ani żonglującego słonia. Powody są oczywiste, choć początki współczesnej historii sztuki cyrkowej były skromne i całkiem niegroźne dla zwierząt. W 1768 r. londyński kawalerzysta otworzył w stolicy teatr, w którym można było obejrzeć sztuczki jeździeckie. Cyrk królewski otwarto kilkanaście lat później, a równolegle format przeniósł się do Ameryki, gdzie zyskał swoją (ozdobioną czerwonym nosem) twarz znaną nam do dziś.

ZOO CHRONIĄ GATUNKI ZAGROŻONE

Powoli do przeszłości zaczyna też odchodzić świat Zoo. Po pierwsze coraz mniej społecznie akceptowalne są warunki, w których mieszkają tam zwierzęta. Rzeczywistość zmieniła się na tyle, że możliwość ujrzenia aligatora czy zebry nie jest już dla młodzieży wydarzeniem roku. Znika więc powód, by trzymać w klatach zwierzęta nieprzyzwyczajone do brytyjskiego klimatu i życia w zamknięciu. Na drodze stoi też... biurokracja. Okazuje się, że Brexit mocno skomplikował wymianę dzikich zwierząt pomiędzy Wielką Brytanią a Europą. Przedstawiciele 75 Zoo i oceanariów podpisali w zeszłym roku

list do premiera. „Stoimy przed kryzysem bioróżnorodności. Musimy się zjednoczyć bardziej niż kiedykolwiek, by zapobiec wyginięciu gatunków” - pisali, przypominając przy okazji, że Zoo ma dwa oblicza. To drugie to ochrona gatunków. Niejednokrotnie właśnie w ogrodzie zoologicznym uchowali się ostatni przedstawiciele gatunków, które w przeciwnym razie wyginęłyby – jak kondor amerykański czy marmozeta lwia. Teraz to samo może spotkać czarnego nosorożca. 25 proc. jego europejskiej populacji znajduje się w brytyjskich ogrodach zoologicznych. Już raz udało się wypuścić na wolność nosorożce odchowane w brytyjskim Zoo. Z kolei lwu azjatyckiemu udało się ostatnio przeprowadzić z Zoo

foto: Shutterstock

w Edynburgu i zamieszkać w duńskim ogrodzie zoologicznym, ale musiał rok czekać na zgodę europejskich biurokratów.

ZOO, KTÓREGO JUŻ NIE MA

Pierwsze Zoo otworzył na Wyspach Henryk I już w 1100 r.; kolejne w Tower of London działało przez 600 lat. Żyły tam m.in. lwy, tygrysy i w ielbłądy i można sobie tylko wyobrazić, jakie wrażenie robiły na mieszkańcach średniowiecznej Wielkiej Brytanii. A kto pamięta dr. Dolittle? Fikcyjny Brytyjczyk ze słynnej książki działał w epoce wiktoriańskiej i miał zrezygnować z leczenia ludzi na rzecz życia wśród zwierząt: papugi, małpy, kaczki czy prosięcia. Jeszcze w latach 80. i 90. ogrody zoologiczne stanowiły sporą atrakcję, a dr. Dolittle doczekał się ekranizacji. Jednak w ostatnich latach sporo ogrodów zoologicznych zniknęło. Wśród nich Beaver Water World w Surrey (2017) czy Seaquarium w Weston-super-Mare (2019). Najstarsze na świecie Zoo w Bristolu zamknęło się w 2022 r. Ogród został przeniesiony za miasto, między innymi po to, by dać nieco wytchnienia zwierzętom (tu przychodzą na myśl „misie” z warszawskiego Zoo z wybiegiem tuż obok ruchliwej ulicy).

GEPARDY WRACAJĄ DO AFRYKI

Być może wkrótce pójdą za nimi kolejne, bo nawet niektórzy właściciele ogrodów zoologicznych są im... przeciwni. Jednym z nich jest c ytowany w The Guardian Damian Aspinall. Rolę ośrodków takich jak prowadzony przez siebie w Kent Howletts widzi następująco: umożliwiamy tymczasowo przetrwanie zagrożonym gatunkom do czasu, aż będą mogły znów bez przeszkód żyć na wolności. Gdy wszystkie zwierzęta zostaną wypuszczone, ogrody zoologiczne t rzeba będzie zamknąć. Para wychowanych w Howletts gepardów to dwa z jedynie 7 tys., które przetrwały na planecie. Kilka lat temu Saba i Nairo odbyli długą podróż z Zoo do RPA, gdzie zamieszkali w środowisku naturalnym. Aspinall twierdzi, że nie powinniśmy więzić zwierząt

„z ciekawości”. Nie tylko on tak myśli, a zmiana zachodzi na wszystkich płaszczyznach: EasyJet ogłosiło w tym roku, że w ramach swoich zorganizowanych wycieczek przestanie oferować w yjścia do Zoo. Najsłynniejszy miłośnik zwierząt na planecie sir. David Attenborough twierdzi z kolei, że choć lwy czy słonie nie nadają się do ż ycia w zamknięciu, to nieco inaczej jest z gatunkami morskimi i oceanicznymi.

SAFARI I OCEANARIUM W KOLEJCE?

Miłośnicy zwierząt zadają jednak pytanie: skoro dużych zwierząt nie można „męczyć” w cyrku, to dlaczego foki-akrobatki w oceanariach i aquaparkach nie stanowią problemu? Pytań jest więcej. Na Wyspach od dawna nie da się znaleźć w zamknięciu delfina ani orki. Te mądre i wrażliwe zwierzęta źle znoszą sztuczne warunki. A co z inteligentnymi ośmiornicami czy potężnymi rekinami? Je można oglądać w „parkach wodnych” całej Anglii, a nie cierpią mniej od orek. Są i mini-zoo oferujące przejażdżkę na kucyku czy przytulenie się do lamy. Kilka lat temu modne były nawet „mobilne zoo”, które dowoziły papugi czy węże do szkół i na imprezy. Zdaje się, że wykorzystywanie dzikich zwierząt na razie nie zniknie zupełnie, choć przybiera coraz to nowsze formy.

NAJLEPSZE OGRODY ZOOLOGICZNE

A które parki zoologiczne robią największe wrażenie? Doskonałe recenzje zbiera Zoo w: Chester, Colchester i Blackpool. Coraz większą popularnością cieszą się parki typu Safari, gdzie zwierzęta są wolne (podobnie jak w rezerwacie), a odwiedzający mogą je oglądać z odległości. Tak jest w West Midlands Safari Park i w Cotswold Wildlife Park and Gardens. To drugie to miejsce jak z bajki: nosorożce spacerują tu w ogrodach różanych i na tle wiktoriańskiej architektury, a łącznie do zobaczenia jest 260 gatunków zwierząt. Wydaje się, że ogrody zoologiczne mogą w przyszłości ewoluować w miejsca tego typu, gdzie zwierzęta mają się lepiej, a turyści też

mogą cieszyć się sporą swobodą zwiedzania. Tym, którzy uważają, że Zoo powinny odejść już do lamusa, warto polecić jeszcze parki narodowe. Tam też da się przy odrobinie uporu spotkać dzikie zwierzę, ale park służy bezpośrednio jego ochronie, a nie – rozrywce gapiów.

ZOSTAĆ AKROBATĄ? W POLSCE

Przenieśmy się na chwilę na drugi kraniec Europy. Nie każdy zdaje sobie sprawę, że od początku ZSRR sztuka cyrkowa była jedną z ulubionych form sztuki przywódców komunistycznych. To – w połączeniu z luźnym traktowaniem praw zwierząt i słynną rosyjską szkołą gimnastyczną – było podglebiem do rozwinęcia się słynnej na całym świecie radzieckiej szkoły cyrkowej. Odpryskiem tej fascynacji komunistów cyrkiem było też otwarcie w 1966 r. Państwowej Szkoły Sztuki Cyrkowej w polskim Julinku, która – o dziwo – działa do dziś i kształci w zawodzie aktora cyrkowego. To jedna z kilkudziesięciu takich szkół na świecie (wśród najlepszych są m.in. AirCraft Circus Academy w Londynie czy Circomedia w Brystolu).

MISIE W KOŃCU MAJĄ SPOKÓJ

W polskim cyrku od 2021 r. też nie spotkamy już tygrysa ani lwa. Prezydent podpisał tę ustawę m.in. po skandalu, jaki wybuchł, gdy na granicy polsko-białoruskiej zatrzymano ciężarówkę pełną... tygrysów. Okazało się, że działalność cyrkowa była dla wielu osób furtką do organizowania nielegalnego handlu i przetrzymywania dzikich zwierząt. Dziś już w polskim cyrku nie ma zwierząt. Pozostały jeszcze Zoo, które może powoli, ale też zmieniają swoje oblicze. Zniknęły nawet słynne misie mieszkające przy ulicy obok warszawskiego ogrodu zoologicznego. W 2020 r. po tym, jak pijany mężczyzna wpadł na wybieg i walczył z niedźwiedziem, zwierzęta przeniesiono na teren Zoo, z dala od miejskiego zgiełku.

Sonia Grodek

KIM BĘDZIESZ, GDY DOROŚNIESZ?

To pytanie stacja BBC zadała ostatnio nastolatkom z całego kraju. Odpowiedzi zaskakują! A jak na tym tle wypadają młodzi Polacy?

13-LATKI SĄ ROZTROPNE?

Utyskiwanie na „dzisiejszą młodzież” to już tradycja. 20 lat temu młodzi martwili rodziców, mówiąc, że chcą robić karierę w modelingu. Dekadę temu popularna była ścieżka zawodowa celebryty. Dziś? Bycie influencerem. Ale czy rzeczywiście? Badania BBC pokazują coś innego. Najwięcej 13-16-latków twierdzi, że interesowałaby ich kariera inżyniera. Tuż za nim uplasował się nauczyciel, a dalej lekarz, weterynarz i prawnik. Można powiedzieć: wymarzone odpowiedzi pod kątem obecnych braków kadrowych na rynku pracy. Za jedyną „fantazyjną” odpowiedź na liście można uznać piłkarza, którego ż ycie zawodowe trwa wszak krótko i może być przerwane przez jedną kontuzję. Jednocześnie 28 proc. osób stwierdziło, że w pracy najważniejsze, to czuć się dobrze. Dalej na liście było „szczęście” i – na trzecim miejscu – pieniądze. Ale z pieniędzmi młodzi Brytyjczycy nie powinni mieć problemów, o ile wytrwają na swojej drodze i rzeczywiście podejmą pracę lekarza, prawnika lub inżyniera. Warto przypomnieć tu najpopularniejsze zawody wykonywane jeszcze w latach 70. XX w. Dla kobiet była to nauczycielka, sekretarka lub pielęgniarka. Mężczyźni woleli karierę w zarządzaniu, pracę kierowcy ciężarówki lub w fabryce.

KLASA O PROFILU DISCO-POLO

W Polsce głośno było o jednym z wiejskich liceów, które umożliwia uczniom naukę w klasie

o profilu disco-polo. Uściślijmy: tak przedstawiły to media; w rzeczywistości chodziło o klasę o profilu estradowym z rozszerzonym programem historii muzyki, tańca, śpiewu i realizacji dźwięku, a „discopolowa” łatka wzięła się stąd, że działo się to na Podlasiu, a w pobliżu działa wiele popularnych grup tego gatunku. W tej samej szkole jest też klasa e-sportowa, a także program nauczania dla ratownika wodnego i klasa społeczno-informatyczna. Ale „szkoła disco-polo” to tylko początek; w Słupsku i w Łodzi można już uczyć się w klasie o profilu vlogerskim, a na uczelni WSB w Poznaniu można pogłębić wiedzę na studiach podyplomowych z zakresu social-mediów i influencer marketingu. Warto? Biorąc pod uwagę, że dekadę temu influencerzy nie istnieli, a w momencie ukończenia t akich studiów zawód też może już odejść w zapomnienie... chyba nie warto. Nie istnieje też chyba żaden influencer, który skończyłby kierunek vloggingowy czy influencerski.

S TABILNA KARIERA? INFLUENCERA

Wszystko to może wydawać się śmieszne, ale z danych Morning Consult wynika, że 57 proc. polskich dwudziestolatków rzeczywiście nie pogardziłoby karierą influencera. Nie ma tu różnic pomiędzy płciami, bo gdy w 2021 r. IQS pytał o aspiracje polskie dziewczynki, 48 proc. z nich wskazało na prowadzenie kanału na YouTube, Instagram czy TikTok (trzeba im jednak oddać, że co czwarta wyraziła zainteresowane grafiką komputerową lub projektowaniem stron. Na trzecim miejscu była prawniczka, a dalej: nauczycielka i przedszkolanka). Co ciekawe, w badaniu o zdanie zapytano także ich matki;

te najczęściej wybierały dla dziecka karierę graficzki komputerowej lub web-designerki i lekarki. Poprzednie tego typu badania przeprowadził IPSOS w 2016 r. Wtedy co czwarty nastolatek chciał być lekarzem, piosenkarzem lub strażakiem.

NA TLE ŚWIATA

Podobne statystyki od r. 2000 prowadzi Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju. Wynika z nich, że dziewczynki na świecie dziś rzadziej niż 25 lat temu myślą o karierze nauczycielki czy prawniczki, za to częściej – chcą być lekarkami i menadżerkami. Chłopcy natomiast stracili nieco zainteresowanie prawem i informatyką, na rzecz kariery policjanta czy inżyniera. Autorzy raportu OWGiR zauważyli paradoks: w świecie druku 3D i sztucznej inteligencji młodzi – przynajmniej w deklaracjach – preferują w w iększości te same zawody, co ich rodzice i dziadkowie. Sądząc po niedoborach kadrowych, na jakie cierpi Policja czy szkolnictwo, można podejrzewać, że gdzieś między podstawówką a studiami wielu nastolatków zaczyna myśleć o zarobkach. Marzenia o pracy strażaka czy nauczycielki schodzą wtedy u wielu osób na dalszy plan.

CO STUDIUJĄ MŁODZI?

Dane UCAS nie mówią wprawdzie, który kierunek studiów jest najpopularniejszy na Wyspach, ale określa dziedziny, w jakich studia podejmowane są najczęściej. I tak na pierwszym miejscu jest medycyna: to dobrze, biorąc pod uwagę dramatyczny brak rąk do pracy w szpitalach. Kolejne miejsca na podium to mniej ścisłe

obszary: marketing i zarządzanie, a także nauki społeczne, czyli m.in. socjologia.

Statystyki Biura Edukacji Narodowej (HESA) są podobne. Na liście najpopularniejszych kierunków też jest medycyna, socjologia czy projektowanie, ale w innej kolejności. Polscy studenci wydają się być nieco bardziej pragmatyczni. W 2024 r. najwięcej osób aplikowało na informatykę, psychologię i kierunek lekarski. W obu przypadkach warto podkreślić, że mowa tu o statystykach aplikacji na studia, a to nie to samo, co ilość osób, która skończyła dany kierunek. Przy okazji ciekawostka: przeglądając statystyki przyjęć na brytyjskie uniwersytety, zdaliśmy sobie sprawę z tego, że najpopularniejszy nie jest żaden z tradycyjnych uniwersytetów, lecz internetowy Open University, w którym studiują głównie osoby zza granicy. Kształci aż 150 tys. osób rocznie; drugi w kolejności University Collage London ma już „tylko” niecałe 50 t ys. studentów. Popularność internetowych studiów w przyszłości może przełożyć się na wybór ścieżki kariery – w końcu trudno „zdalnie” zostać pielęgniarzem czy chirurgiem.

K IM BĘDZIESZ

- TO TYLKO NIEWINNE PYTANIE?

Kto nie słyszał w dzieciństwie pytania: kim chcesz zostać, gdy dorośniesz? Specjaliści zwracają uwagę, że lepiej z niego zrezygnować. I nie chodzi wcale o kwestie psychologiczne czy presję, lecz o to, że na to pytanie nie da się poprawnie odpowiedzieć. Okazuje się, że 65 proc. zawodów, które będą wykonywać dzisiejsze dzieci, jeszcze... nie istnieje. Trudno więc oczekiwać od nich, by wybrały ścieżkę kariery na tak wcze-

snym etapie. Jeśli coś dziś jest pewne, to zmiana. Na razie chyba nie będzie powrotu do czasów, w których raz obrana ścieżka górnika zapewniała byt do końca życia. Popularne porzekadło mówi: uważaj, czego sobie życzysz, bo może się spełnić. Sprawdza się również w odniesieniu do raz obranej kariery. Po pierwsze, preferencje dzieci i młodzieży często kształtuje wyobrażenie stanowiska, które może być dalekie od tego, jak w rzeczywistości wygląda życie przedstawiciela danej profesji. Jeśli za decyzją o tym, by studiować prawo, stała kiedyś popularność serialu A lly McBeal, to nie ma w tym nic dziwnego, że większość kandydatów na prawników z czasem zmieniła plany zawodowe. Ciekawe są w tym kontekście wyniki badań przeprowadzonych w

2006 r. na dwóch grupach amerykańskich absolwentów studiów. Przedstawicielom pierwszej g rupy (tzw. „zdolni”) udało się znaleźć wymarzoną pracę z zarobkami o 20 proc. wyższymi od średniej. W drugiej grupie studenci radzili sobie różnie, zdobywając średnie dla typowego absolwenta pensje. Jednak najciekawsze było to, co się okazało rok później: to zdolni zdobywcy obiecujących i dobrze płatnych stanowisk byli mniej zadowoleni z życia i bardziej zestresowani od mniej ambitnych kolegów. Wniosek? Jeśli dzisiejsi nastolatkowie rzeczywiście najwyżej cenią satysfakcję i szczęście, to być może wcale nie powinni szukać tzw. dobrej pracy.

Sonia Grodek

GRUPA ESKY WYŚLE B RYTYJCZYKÓW NA CITY BREAK I WAKACJE

Grupa eSky, właściciel globalnej platformy podróży, już od kwietnia zaoferuje s woje pakiety dynamiczne na rynku brytyjskim. Produkt, który w jednej rezerwacji ł ączy loty i hotele, pomyślnie przeszedł certyfikację Civil Aviation Authority (CAA), a firma – jako pierwsza z polskiej branży turystycznej – uzyskała licencję Air Travel Organisers’ Licensing (ATOL) na sprzedaż oferty City Break i Wakacje w Wielkiej Brytanii.

ATOL to brytyjski odpowiednik Turystycznego Funduszu Gwarancyjnego obowiązującego organizatorów turystyki w Polsce. Jej posiadanie przez graczy działających na Wyspach – m.in. takich jak LoveHolidays i Lastminute.com – to sygnał dla klientów, że korzystanie z usług danego biura czy platformy

podróży jest bezpieczne, a pieniądze wydane na wyjazd zostaną zwrócone w przypadku niewywiązania się firmy z umowy.

— Możliwość uruchomienia sprzedaży pakietów dynamicznych City Break i Wakacje w Wielkiej Brytanii to ważny krok w kierunku pogłębienia naszej międzynarodowej ekspansji, której k oniem pociągowym jest rozwój oferty Lot+Hotel. Bogata i różnorodna siatka połączeń tanich i r egularnych linii lotniczych, a także szeroka baza noclegowa z hotelami, apartamentami czy domami wakacyjnymi pozwolą brytyjskiemu podróżnikowi zaplanować wyjazd zgodny z jego preferencjami, do dowolnego miejsca na świecie, a także w dogodnym dla siebie terminie i konkurencyjnej cenie — mówi Nicholas Smith, Dynamic Packaging Director w Grupie eSky.

Podkreśla też, że popyt na podróże z lotem i hotelem w cenie to trend, którego nie da się zatrzymać: — Jest bowiem odpowiedzią na potrzeby konsumentów, którzy z jednej strony czują się przytłoczeni w oceanie informacji, a z drugiej potrzebują produktu, który będą mogli dostosować do swoich oczekiwań i budżetu, żeby zapewnić sobie wymarzony relaks. Stąd wynika rosnąca popularność platform podróży, które w jednej ofercie łączą wiele produktów niezbędnych do tego, żeby city breaki i wakacje odbyły s ię w komfortowych warunkach.

Przewaga konkurencyjna zbudowana na szerokiej sieci partnerstw.

Brytyjscy podróżnicy są przyzwyczajeni do organizowania odpoczynku w formule lot plus hotel z platformami: w III kw. 2023 roku

Jet2Holidays – lider segmentu Online Travel Agencies na Wyspach – sprzedał tylko 1 proc. mniej pakietów dynamicznych niż touroperator TUI, który ma największy udział w tamtejszym rynku. Jak więc eSky.co.uk zamierza w yróżnić się na tle konkurencji?

Przede wszystkim dużo większą liczbą przewoźników lotniczych w portfolio pakietowym, w ykraczającą poza pulę kilku linii lotniczych, na których brytyjskie OTA opierają swój produkt Lot+Hotel. Ponadto nie wszystkie firmy z t ego segmentu na Wyspach mają możliwość sprzedawania biletów niskokosztowych przewoźników w ramach pakietów dynamicznych, podczas gdy Grupa eSky może pochwalić się dostępem do usług low-costów w tej ofercie.

— Jesteśmy też w stanie zaoferować naszym brytyjskim klientom bardzo atrakcyjne ceny na zakwaterowanie w pakiecie. To dlatego, że dostawcom produktu noclegowego bardzo zależy n a pozyskaniu klientów z Europy Środkowo-Wschodniej, gdzie jesteśmy liderem. Otwieramy w ięc dla nich szybko rozwijający się rynek w zamian za niższe stawki na dojrzałym rynku brytyjskim. To wszystko sprawia, że także klientom z Wysp zaoferujemy gwarancję najniższej c eny — tłumaczy Nicholas Smith.

Produkt pakietowy Grupy eSky z nowościami

Na rynku polskim firma wprowadziła do produktu pakietowego transfery lotniskowe, które będą stanowić nieodłączną część procesu transakcyjnego. Podróżnicy rezerwujący

c ity breaki i wakacje w opcji lot plus hotel mogą wykupić transfer z lotniska do hotelu w dwóch opcjach – albo samochodem osobowym z kierowcą, albo autokarem wspólnie z klientami innych biur podróży. Grupa eSky jeszcze pr zed sezonem wakacyjnym planuje także wprowadzić płatności zaliczkowe w ofercie dynamicznych pakietów – tak w Polsce, jak i za granicą.

Szybki rozwój pakietów dynamicznych to priorytet Grupy eSky, która do 2027 roku chce osiągnąć pozycję platformy podróży pierwszego wyboru w Europie. Skuteczność obranej s trategii potwierdzają liczby: w I-III kw. 2023 r. sprzedaż oferty City Break i Wakacje wzrosła o 90 proc. wobec porównywalnego okresu w 2022 r. i o 180 proc. względem 2019 r. Informacja własna eSky

ZA MAŁO KOBIET W ZARZĄDACH FIRM

– Polska jest krajem, który plasuje się w czołówce pod względem udziału i liczby kobiet będących w łaścicielkami małych firm. Ale potem im większa firma, tym tych kobiet mniej. Tak więc można p owiedzieć, że kobiety w Polsce są przedsiębiorcze tak długo, jak długo zależy to od nich samych – mówi ekonomistka Henryka Bochniarz, przewodnicząca Rady Głównej Konfederacji Lewiatan. Statystyki pokazują, że mimo wysiłków z mierzających do zwiększenia różnorodności płciowej w biznesie kobiety nadal stanowią zdecydowaną mniejszość we władzach firm. To efekt wielu wciąż pokutujących stereotypów społecznych, na które nakładają się bariery ekonomiczne i psychologiczne. Wciąż są także branże uważane za typowo męskie, w których udział kobiet to rzadkość.

Polska na szarym końcu

– Udział kobiet w organach zarządczych i nadzorczych w biznesie różni się w poszczególnych k rajach i nie da się ukryć, że Polska jest pod tym

względem na szarym końcu. W państwach, gdzie wprowadzono różnego typu instrumenty, które spowodowały, że ten udział dość znacznie się z większył, one dzisiaj właściwie już mogłyby z tych narzędzi zrezygnować. Natomiast my wciąż jeszcze mamy przed sobą bardzo długą drogę, żeby dojść do tego, co moglibyśmy nazwać może nie parytetem, ale przynajmniej 30-proc. udziałem kobiet – mówi Biznes Henryka Bochniarz.

B iznes na obcasach

Pomimo wysiłków zmierzających do zwiększenia różnorodności płciowej w biznesie kobiety nadal stanowią zdecydowaną mniejszość w zarządach i radach nadzorczych firm, a tempo zmian jest rozczarowująco wolne. Według d anych 30% Club Poland na koniec 2023 roku udział pań w tych gremiach w 140 największych spółkach notowanych na GPW wyniósł 18 proc. To zaledwie o 0,8 pkt proc. więcej niż w 2022 roku. W ubiegłym roku przybyło wprawdzie spółek, w których władzach kobiety stanowią co

najmniej 30 proc., ale jednocześnie wzrosła też liczba takich podmiotów, które nie mają żadnej kobiety we władzach. Z kolei z raportu PIE „Biznes na wysokich obcasach” wynika, że w firmach w UE kobiety stanowią 34 proc. członków zarządów, a w Polsce, w zależności od badań, jest to między 22 a 27 proc. (globalny wskaźnik wynosi 20 proc.).

– Przyczyny tego niskiego udziału kobiet są różne i trudno wskazać jedną decydującą. To są z jednej strony tradycyjne role kobiet, które powodują, że wybór między pracą zawodową a życiem r odzinnym jest trudny, bo obowiązki domowe najczęściej spoczywają właśnie na kobietach. Dopóki nie będzie więcej żłobków i przedszkoli, które dawałyby im możliwość powrotu do pracy i świadomość, że dzieci są dobrze zaopiekowane, to trudno będzie to zmienić. To jest długi proces – mówi Henryka Bochniarz. – Z drugiej strony są też stereotypy w myśleniu, negatywne postrzeganie kobiet w roli osób zarządzających. To, co u mężczyzn je st brane za pozytyw – że jest twardy, zdecydowa-

ny – w przypadku kobiet jest raczej postrzegane negatywnie, bo jędza, nie potrafi współpracować. Tak więc mamy tu bardzo wiele przyczyn ekonomicznych, psychologicznych i socjologicznych.

Niech nas usłyszą

Ubiegłoroczne badanie 30% Club Poland i UN Global Compact Network Poland („Niech nas usłyszą! Głos kobiet w korporacjach”), przeprowadzone na grupie 4,2 tys. aktywnych zawodowo kobiet, pokazało, że dotyczące ich stereotypy wciąż są żywe. Tylko 0,8 proc. respondentek zadeklarowało, że nigdy się z nimi nie zetknęły. Natomiast połowa często lub bardzo często mierzyła się ze stereotypowymi stwierdzeniami, że „ ambitne kobiety są trudne do współpracy” albo że „kobietami nawet w pracy rządzą emocje/hormony”. Podobny odsetek badanych wskazywał, że słyszy w pracy komentarze dotyczące swojego wyglądu albo mierzy się z gorszym traktowaniem ze względu na płeć, wiek albo sytuację rodzinną. Prawie 46 proc. aktywnych zawodowo Polek oceniło, że kobiety w ich branży nie mają równych szans na awans czy rozwój w porównaniu z mężczyznami na podobnych stanowiskach. Natomiast 55,7 proc. uważa, że kobietom stawia się wyższe wymagania niż mężczyznom.

Korporacje wolą mężczyzn

– Akurat Polska jest krajem, który plasuje się w światowej czołówce pod względem udziału i liczby kobiet będących właścicielkami małych firm. Ale potem im większa firma, tym kobiet jest mniej – zauważa przewodnicząca Rady Głównej Konfederacji Lewiatan. – Wyraźnie widać, że tu wchodzą elementy związane z określaniem roli kobiet przez mężczyzn, bo to oni najczęściej zasiadają w radach nadzorczych i wybierają członków zarządu albo są właścicielami i wybierają rady nadzorcze, jak chociażby w przypadku spółek Skarbu Państwa. Tak więc można powiedzieć, że kobiety w Polsce są przedsiębiorcze tak długo, jak długo zależy to od nich samych. Potrafią całkiem nieźle funkcjonować i godzić różne role, ale kiedy wchodzą w świat korporacyjny, to okazuje się, że muszą poddać się pewnemu reżimowi, który jest bardzo trudny do pogodzenia z życiem domowym i odpowiedzialnością za dzieci. I wtedy ich udział radykalnie spada.

Eksperci wskazują, że brak reprezentacji kobiet w zarządach wynika z barier i uprzedzeń, k tóre napotykają już na początku swojej drogi zawodowej, na etapie rekrutacji. Później, w trakcie rozwoju kariery i podnoszenia kwalifikacji, s ystem nie uwzględnia okresów przerw spowodowanych urodzeniem i wychowywaniem d zieci. Efektem tego jest brak wystarczającej liczby kandydatek do awansu na stanowiska zarządcze.

– Dla mnie jaskrawym przykładem jest sektor finansowy, gdzie kobiety stanowią mniej więcej 75 proc. zatrudnionych i ok. 50 proc. na stanowiskach dyrektorskich. Ale kiedy dochodzimy do zarządów, to mamy już tylko jedną prezeskę banku – w Citibanku. Wszędzie indziej są mężczyźni,

a w zarządach banków kobiety stanowią tylko ok. 6 proc. Jeśli weźmiemy pod uwagę, że to kobiety są lepiej wykształcone i przygotowane do rynku pracy, to wyraźnie widać, że mechanizmy eliminacji kobiet są jednak bardzo silne – mówi Henryka Bochniarz.

Które branże wolą mężczyzn?

– Nadal są też branże, które są uważane za typowo męskie. Z reguły tak opisuje się branże techniczne, przemysłowe, produkcję, wszędzie, gdzie mamy do czynienia z maszynami, gdzie może być hałas. Ale nawet w takich branżach kobiety pracują już praktycznie na wszystkich stanowiskach – począwszy od produkcji, poprzez finanse, działy personalne, coraz więcej jest też kobiet w działach IT, szeroko pojętej logistyce czy zarządach f irm przemysłowych – uważa Katarzyna Kala-Kowalska, członkini zarządu DS Smith. – Droga na takie stanowiska w branżach technicznych wydaje się trudna, ale w dużej mierze zależy przede wszystkim od osobistej motywacji. Na pewno pomaga wykształcenie techniczne i pewien rodzaj s pecjalizacji, ale przede wszystkim potrzebny jest otwarty umysł, gotowość do ciągłego uczenia się i umiejętność patrzenia na biznes w perspektywie wieloletniej.

Według raportu 30% Club Poland i UN Global Compact Network Poland blisko połowa aktywnych zawodowo Polek jest zainteresowana karierą na najwyższych szczeblach korporacyjnej h ierarchii, co przeczy stereotypowi, że panie wolą zajmować mniej eksponowane stanowiska. Co więcej, badanie pokazało, że kobiety nie odmawiają awansów – zdecydowana większość (70,4 proc.) nigdy sama z niego nie zrezygnowała, a te, którym się to zdarzyło, wskazywały najczęściej na powody rodzinne. Statystyki pokazują również, że Polki należą też do najbardziej pr zedsiębiorczych kobiet w Europie – 8 proc. z nich prowadzi działalność gospodarczą, co stanowi drugi wynik w UE. Z raportu EFL „Kobiety w MŚP. Pod lupą” wynika, że 55 proc. firm kierowanych przez kobiety to mikroprzedsiębiorstwa, ale co szósta Polka prowadzi organizację zatrudniając ą od 50 do 249 pracowników.

Inne oczekiwania kobiet

– Po pierwsze, kobiety mają inne oczekiwania i nie jest to kwestia ambicji, ale raczej wiary w to, że mogą się dostać na górę korporacyjnej drabiny. Dodatkowo mierzą się z problemami dopasowania swoich umiejętności do rynku pracy – mówimy tutaj na przykład o stylu liderskim – wymienia Anna Spyrzyńska-Kołda, partnerka lokalna firmy doradczej McKinsey. Współpraca i równość p łci przynosi firmom bezpośrednie korzyści, przekładając się m.in. na innowacyjność i zyski przedsiębiorstw.

Kobiety myślą inaczej

– Kobiety wnoszą do firm inne spojrzenie na sprawy biznesowe. Inaczej podchodzą do analizy problemów, potrafią inaczej spojrzeć na zagro -

żenia rynkowe czy zachowania konsumenckie J ednocześnie potrafią budować bardzo zgrane, różnorodne zespoły. W DS Smith Polska kobiety stanowią 30 proc. pracowników, a na stanowiskach kierowniczych jest nas już 36 proc. – mówi Katarzyna Kala-Kowalska.

Z opublikowanego w 2021 roku raportu McKinsey & Company („Win-win: How empowering women can benefit Central and Eastern Europe”) wynika, że zróżnicowanie pod względem p łci i wyrównany udział kobiet wśród wyższej kadry zarządzającej są bezpośrednio skorelowane z lepszymi wynikami finansowymi firm. Analiza 200 największych spółek z regionu Europy Środkowo-Wschodniej pokazała, że te z większą równością płci na wyższych stanowiskach miały o 26 proc. większe szanse na ponadprzeciętne zyski. Dziś te szanse są jeszcze większe.

– Z naszych badań wynika, że w 2023 roku firmy w górnym kwartylu miały o 39 proc. większą s zansę osiągnięcia nadprzeciętnych wyników w porównaniu do firm w dolnym kwartylu i jest to wzrost o 15 pkt proc. w porównaniu z 2015 rokiem. Widzimy też, że w ostatnich latach drastycznie rośnie kara za brak różnorodności. Jeszcze w 2020 roku kara za nieposiadanie różnorodnego zespołu menedżerskiego wynosiła ok. 27 proc., natomiast obecnie takie firmy wierzą się z 66proc. ryzykiem osiągnięcia niższych wyników niż konkurencja. Obserwujemy również, że na wyniki przedsiębiorstw pozytywnie wpływa różnorodność na poziomach zarządu. Natomiast jeśli chodzi o gospodarkę, większa aktywność kobiet to nie tylko dodatkowi pracownicy, ale faktyczne korzyści w postaci dodatkowego PKB – dodaje Anna Spyrzyńska-Kołda.

Według szacunków McKinsey z 2021 roku dzięki zwiększeniu aktywności zawodowej kobiet na rynku pracy do 2025 roku skumulowany PKB Polski mógłby wzrosnąć o dodatkowe 7 proc., czyli ok. 1,3 bln zł. To średnio o 300 mld zł rocznie. To również pomoc w rozwiązaniu problemu niedoboru pracowników na polskim rynku. Wśród niezbędnych do wdrożenia działań eksperci wskazali m.in. bardziej elastyczne modele pracy.

– Powinniśmy podjąć kilka kroków, które pomogą kobietom znaleźć się na wysokich stanowiskach. Po pierwsze, możemy pokazywać pozytywne przykłady, czyli kobiety-menedżerki i drogę zawodową, jaką przeszły, żeby się w tym miejscu znaleźć. Po drugie, ośmielajmy kobiety do aplikowania na wysokie stanowiska, jeśli tylko pojawia s ię taka możliwość. Po trzecie, pokazujmy również blaski i cienie bycia menedżerem wysokiego szczebla, ponieważ takie stanowiska wiążą się z ogromną odpowiedzialnością za organizację, do której s ię należy. Wreszcie po czwarte, nie pozwalajmy sobie na presję bycia 200-proc. perfekcjonistką we wszystkich obszarach życia – wylicza członkini zarządu DS Smith.

FIRMY BOJĄ SIĘ SZKÓD

I NIEZADOWOLONYCH KLIENTÓW

Według danych GUS w Polsce działa prawie 960 tys. firm usługowych. Prowadzenie t akiej działalności wiąże się z szeregiem ryzyk, takich jak zarzuty o nienależyte wykonanie umowy czy roszczenia finansowe w s ytuacji wyrządzenia szkody klientowi bądź innej osobie.

Ponieważ takie sytuacje wcale nie należą do rzadkości, a odszkodowania zasądzane przez sądy są coraz wyższe, ze strony firm sukcesywnie rośnie zainteresowanie polisą OC działalności gospodarczej. – Ciekawym rozszerzeniem w zakresie mienia jest klauzula nieosiągnięcia zysku, która cieszy się coraz większą popularnością wśród przedsiębiorców z branży usługowej. Pozwala ona zabezpieczyć firmę na wypadek szkód, które mogą prowadzić do niemożności kontynuacji działalności – mówi Jacek Kasperski z Compensy.

Usługi to jeden z głównych działów gospodarki narodowej, który obejmuje szeroki zakres działalności, w tym np. naprawy różnego rodzaju sprzętów, porady u lekarzy czy prawników, przewóz osób i towarów czy handel i reklamę. Według danych GUS na polskim rynku w 2021 roku działało ponad 957,2 tys. firm usługowych, zatrudniających blisko 3,3 mln pracowników.

– Główne ryzyka w branży usługowej to m.in. zalania, pożary, wandalizm, uszkodzenie sprzętu czy też szkody będące następstwem źle wykonanej usługi. Praktycznymi przykładami takich szkód jest choćby poparzenie pacjentki w gabinecie kosmetycznym lub poślizgnięcie się klienta na nieodśnieżonym przez przedsiębiorcę schodku – wymienia Jacek Kasperski, dyrektor Departamentu Ubezpieczeń Małych i Średnich Przedsiębiorstw w Compensa TU SA Vienna Insurance Group.

Każdy przedsiębiorca, który prowadzi usługową działalność gospodarczą, musi się liczyć z r yzykiem wyrządzenia szkody osobie trzeciej. Może to być np. drogi, markowy element garderoby zniszczony w pralni czy np. poważne zakażenie po wizycie u manicurzystki lub w salonie beauty. Jeśli poszkodowany klient wystąpi do sądu z roszczeniem, odszkodowanie i naprawa takiej szkody może przedsiębiorcę słono kosztować, a nawet doprowadzić firmę do bankructwa. Przed takimi sytuacjami chroni właśnie OC działalności gospodarczej. W niektórych branżach i zawodach – tam, gdzie świadczenie usług wymaga odpowiednich uprawnień i wiąże się ze szczególną odpowiedzialnością – jest ono obowiązkowe. W tej g rupie są m.in. adwokaci, notariusze i radcowie prawni, doradcy podatkowi, architekci i inżynierowie budownictwa, rzeczoznawcy majątkowi, zarządcy nieruchomości, organizatorzy imprez masowych, podmioty usługowe

prowadzące księgi rachunkowe czy podmioty świadczące usługi w zakresie ochrony osób i mienia. Inni przedsiębiorcy mogą wykupić polisę OC dobrowolnie.

Polisa OC zmniejsza ryzyko związane z prowadzeniem działalności gospodarczej i chroni pr zed skutkami szkód, jakie powstały w jej wyniku. Innymi słowy: jeśli przedsiębiorca bądź jego pracownik wyrządzi szkodę osobie trzeciej, wówczas rekompensatę osobie poszkodowanej wypłaci zakład ubezpieczeń. Istotne jest jednak to, że odszkodowanie zostanie wypłacone tylko do wysokości sumy gwarancyjnej, która została określona w umowie zawarcia polisy. Jeśli jest ona zbyt niska, pozostałą k wotę przedsiębiorca będzie musiał pokryć z własnej kieszeni. Dlatego warto zwrócić uwagę na ten element i odpowiednio dopasować sumę gwarancyjną do ryzyka prowadzonej działalności.

Ekspert Compensy wskazuje też, że ważnym elementem jest określony w umowie zakres ochrony ubezpieczeniowej, który każdorazowo powinien być dopasowany do specyfiki danej branży i rodzaju zagrożeń, jakie mogą w niej występować. – Przy OC działalności w branży usługowej trzeba zaproponować przedsiębiorcy rozszerzenia, które przełożą się na pełne zabezpieczenie świadczonych przez niego usług. Może to być rozszerzenie polegające na ochronie odpowiedzialności w rzeczach stanowiących przedmiot usługi bądź OC pracodawcy, które zabezpiecza w sytuacji wstąpienia szkód także wśród pracowników – mówi Jacek Kasperski. – Ciekawa klauzula w zakresie mienia, która cieszy się coraz większą popularnością wśród przedsiębiorców z branży usługowej, dotyczy braku zysku. Pozwala ona zabezpieczyć firmę na wypadek szkody, która prowadzi do niemożności prowadzenia przez nią działalności.

Dużą popularnością wśród firm usługowych cieszą się również ubezpieczenia lokali u żytkowych niezbędnych do prowadzenia działalności, np. biur, gabinetów, sklepów czy magazynów. Taka polisa chroni nie tylko nieruchomości, ale też ruchomości, w tym meble, sprzęt biurowy czy rzeczy osobiste pracowników, na wypadek zalania, pożaru, zniszczenia bądź kradzieży czy aktów wandalizmu.

Zdaniem eksperta roczne koszty ubezpieczenia dla przedsiębiorców z branży usługowej wahają się od około 500 do 1,5 tys. zł.

Biznes.newseria.pl

Handel w internecie rzeczami używanymi i końcówkami serii przeżywa boom

Wysoka inflacja i rosnąca skłonność konsumentów do oszczędzania, ale i coraz większa świadomość ekologiczna oraz zmiana pokoleniowa – to czynniki, które napędzają rynek recommerce, czyli handel w internecie rzeczami ponownie wprowadzanymi do obiegu.

Na platformie OLX w I połowie ub.r. rzeczy używane, odnowione czy końcówki kolekcji stanowiły blisko 70 proc. spośród 111 mln ogłoszeń, co odzwierciedla skalę i potencjał tego rynku. W coraz większym stopniu dostrzega je też biznes, który traktuje re-commerce jako źródło dodatkowego dochodu, które ma na dodatek pozytywne przełożenie na wizerunek i strategię CSR. Z raportu opracowanego przez platformę OLX wynika, że to właśnie udział biznesu w tym rynku będzie w nadchodzących latach dźwignią rozwoju re-commerce.

Re-commerce (reverse commerce lub inaczej re-sale) – czyli po prostu handel używanymi rzeczami w internecie – jest odpowiedzią na rosnącą świadomość i zmiany w zachowaniu konsumentów, którzy podejmują coraz bardziej ekologiczne, zrównoważone i oszczędne decyzje zakupowe.

– Rynek re-commerce ma swój początek w ekonomii cyrkularnej, w drugim obiegu przedmiotów,

w sytuacji, kiedy nadajemy im nowe życie poprzez ich odnowienie albo sprzedaż do drugiej ręki. Obecnie, w czasach kiedy coraz bardziej zwracamy uwagę na ekologię i odpowiedzialność społeczną, ten trend ogromnie zyskuje na znaczeniu – mówi agencji Newseria Biznes Paweł Świderski, dyrektor ds. operacyjnych OLX.

Przedmioty trafiające na rynek re-commerce są odnawiane, naprawiane i upcyclingowane, a ten model sprzedażowy obejmuje już niemal wszystkie kategorie produktów, w tym m.in. meble, ubrania, biżuteria, elektronika, maszyny i dobra luksusowe.

– Cały handel internetowy rozwija się dynamicznie, ale wszystko wskazuje na to, że w przypadku re-commerce’u ta dynamika będzie jeszcze wyższa. Szacuje się, że do 2030 roku rynek re-commerce będzie rósł czterokrotnie szybciej niż klasyczny retail i na koniec tego okresu będzie odpowiadać już za prawie 10 proc. wartości całego handlu internetowego – mówi Paweł Świderski.

Według danych przytaczanych przez OLX w ostatnich pięciu latach handel w internecie rzeczami ponownie wprowadzanymi do obiegu rósł globalnie średnio o 10 proc. rocznie, osiągając w 2022 roku wartość 174 mld dol. Jednak na europejskim i polskim rynku brakuje jeszcze kompleksowych opracowań danych, które umożliwiłyby choćby oszacowanie wielkości rynku re-commerce dla naszego regionu. Jego potencjał oddają za to statystyki, które pokazują, że tylko w I połowie 2023 roku na platformie OLX pojawiło się 111 mln ogłoszeń, z których 68 proc. stanowiły właśnie rzeczy odsprzedawane. Najwięcej było ich w kategoriach muzyka i edukacja, elektronika oraz sport i hobby.

– Na naszej platformie, która jest w tej chwili liderem polskiego rynku re-commerce, kategorie takie jak moda, artykuły dziecięce, muzyka i edukacja odpowiadają za większość wolumenu, czyli ponad 50 proc., a w niektórych miesiącach 60 proc. wszystkich ogłoszeń. Widzimy, że coraz silniejsza

jest strona podażowa, czyli mamy coraz więcej wystawianych ogłoszeń i wystawiających. Natomiast z drugiej strony ogromnym zainteresowaniem kupujących cieszą się też kategorie takie jak antyki i kolekcje, elektronika, dom i ogród – tutaj obserwujemy wzrosty na poziomie 15–20 proc., a w niektórych miesiącach nawet 30 proc. rok do roku – mówi Mateusz Bochat, manager ds. rozwoju kategorii w OLX.

Według ubiegłorocznego „Raportu re-commerce” Cyrek Digital w Polsce 59 proc. konsumentów kupuje w internecie przedmioty używane, odnawiane czy outletowe (wobec 9 proc. w kanale offline). Zdecydowana większość – bo aż 94,5 proc. – kupuje je głównie dla siebie, ale duży odsetek szuka też takich rzeczy dla najbliższych, czyli dzieci, partnera i rodziny. Ponad połowa (54,5 proc.) deklaruje kupowanie rzeczy z drugiej ręki kilka razy w roku, ale ponad 11 proc. robi to kilka razy w miesiącu. 77 proc. polskich konsumentów deklaruje miesięczne wydatki na takie zakupy w kwocie do 100 zł. Co istotne, rynek re-commerce jest zdominowany głównie przez kobiety, które stanowią aż 74 proc. wszystkich osób kupujących i sprzedających rzeczy używane w sieci, co wynika m.in. z większej wrażliwości na cenę, jakość i etyczne pochodzenie produktów. Główną grupą, która napędza ten rynek i popularyzuje zakupy z drugiej ręki, są jednak młodzi.

– Ponad 80 proc. przedstawicieli pokolenia Z deklaruje, że regularnie kupuje przedmioty z drugiego obiegu w internecie – mówi Paweł Świderski. Jak wynika z danych Less Group, 84 proc. zetek i ponad 2/3 milenialsów robi takie zakupy online. Re-commerce postrzegają nie tylko jako lepszy wybór dla klimatu i element zrównoważonej konsumpcji, ale i prosty sposób na zaoszczędzenie pieniędzy, szczególnie w takich kategoriach jak moda czy elektronika. Według ubiegłorocznego raportu Cyrek Digital to właśnie moda jest w tej chwili najszybciej rosnącą kategorią rynku re-commerce – wśród polskich konsumentów 82 proc. kupuje, a 79 proc. sprzedaje ubrania z drugiej ręki. Najczęstszą motywacją ku temu jest troska o środowisko, chęć zaoszczędzenia pieniędzy albo po prostu pozbycia się starych rzeczy. Raport opracowany przez platformę OLX

pokazuje jednak, że rynek e-commerce jest też miejscem poszukiwań rzeczy unikatowych, które pochodzą z edycji kolekcjonerskich, zostały wprowadzone na rynek w małej ilości albo wytworzone w ramach upcyklingu.

– Rozwojowi rynku re-commerce sprzyjają dwie tendencje. Pierwsza to czynniki ekonomiczne, czyli wysoka inflacja, niepewność i coraz większa chęć oszczędzania pieniędzy, które wpływają na to, że po stronie konsumentów zainteresowanie re-commerce’em jest coraz większe. Natomiast z drugiej strony mamy biznes, firmy, które chcą być dzisiaj postrzegane jako nowoczesne marki dbające o środowisko, odpowiedzialne społecznie. CSR, ESG – to są inicjatywy, które są z re-commerce’em bezpośrednio związane. Dlatego już dziś widzimy, że duża część ogłoszeń sprzedaży produktów używanych w serwisie OLX pochodzi właśnie od firm, k tóre zajmują się tego typu działalnością, dają produktom drugie życie – wyjaśnia dyrektor ds. operacyjnych OLX.

Z raportu opracowanego przez OLX wynika, że udział biznesu w tym rynku będzie w nadchodzących latach dźwignią rozwoju re-commerce’u. Zwłaszcza że przewagą użytkowników biznesowych jest wyższy poziom zaufania konsumentów. W badaniu przeprowadzonym w 2022 roku przez Digital Poland 12 proc. respondentów zadeklarowało, że okolicznością zachęcającą ich do korzystania z oferty rynku re-commerce jest możliwość weryfikacji sprzedawcy. Firmy – jako zorganizowane struktury – otaczają proces zakupowy zawansowaną ochroną, co już na starcie daje im przewagę nad sprzedawcami prywatnymi.

– Ogłoszenia wystawiane przez firmy cieszą się coraz większym zainteresowaniem ze strony kupujących i oczywiście jest to przede wszystkim kwestia zaufania. Jako konsumenci, kupujący jesteśmy w stanie sprawdzić daną firmę, zweryfikować ją w internecie, ona zgodnie z ustawą gwarantuje również 14-dniowe zwroty. Dlatego zainteresowanie rośnie i widzimy, że od strony podażowej również mamy na platformie coraz więcej przedsiębiorstw – mówi Mateusz Bochat.

Biznes w coraz większym stopniu dostrzega potencjał re-commerce’u, traktując go jako szan-

sę na rozwój i źródło dodatkowego dochodu, k tóre ma na dodatek pozytywne przełożenie na wizerunek i strategię CSR przedsiębiorstwa. Według raportu „Visa Globe Scan Research” w globalnej skali już 50 proc. światowego biznesu angażuje się w działalność re-commerce’u, a trend jest wzrostowy. Aż 66 proc. badanych w raporcie firm spodziewa się wzrostu stopy zwrotu ze swojej działalności re-commerce w ciągu najbliższych trzech lat.

– Tradycyjnie OLX jest kojarzony przede wszystkim jako platforma dla użytkowników prywatnych, z t ransakcjami, które zawierane są w sposób bezpośredni, lokalnie. Ten lokalny charakter oczywiście cały czas jest dla nas bardzo ważny, natomiast mocno rozwijamy się też w kanale online, w kierunku e-commerce. Cztery lata temu uruchomiliśmy projekt przesyłek OLX, które zapewniają sprzedawcom dostęp do kupujących z całego kraju, a kupującym dają z kolei możliwość skorzystania z ofert właściwie z każdego zakątka Polski. Widzimy, że w tej chwili coraz więcej przedsiębiorstw pojawia się u nas na platformie. To są mali i średni sprzedawcy, którzy cieszą się coraz większym zainteresowaniem i zaufaniem kupujących – mówi manager ds. rozwoju kategorii w OLX. – Na OLX są obecne w zasadzie wszystkie typy firm – od małych, jednoosobowych po znane, światowe marki i dużych sprzedawców. Mamy ich ponad 200 tys. i każdego miesiąca publikują ponad 3 mln ogłoszeń – mówi Dawid Fabiś, dyrektor sprzedaży OLX. – Nasza platforma ma w Polsce ok. 16 mln userów, czyli prawie połowa polskiego internetu jest obecna na OLX. Jesteśmy miejscem, w którym ogromna rzesza ludzi szuka różnego typu towarów i usług. Dla firm, które mogą sprzedawać i oferować swoje towary bądź usługi w 23 kategoriach, oznacza to dostęp do bardzo szerokiego grona klientów. Jednocześnie są to specyficzni użytkownicy, ponieważ oni szukają tzw. okazji, towarów mocno przecenionych np. ze względu na fakt, że są końcówką serii, towarem outletowym, towarem pozwrotowym. Dla sprzedawców to jest często wyzwanie, żeby wprowadzić takie produkty do obiegu, a my jesteśmy doskonałym do tego miejscem.

Biznes.newseria.pl

DODATEK SPECJALNY

20 LECIE SPONSORA TYTULARNEGO

SAMI SWOI PRZEKAZY PIENIĘŻNE

WSPÓLNA DROGA: 20 LAT BEZPIECZNYCH

PRZEKAZÓW PIENIĘŻNYCH Z UK DO POLSKI

spis treści

W CODZIENNYCH OBOWIĄZKACH?

W dzisiejszym zabieganym świecie czas to bezcenny towar. Codzienne obowiązki, takie jak opłacanie rachunków czy inne systematyczne płatności, mogą przytłoczyć nawet n ajbardziej zorganizowane osoby.

Dlatego przypominamy o naszym rozwiązaniu, które może uczynić życie codzienne z nacznie łatwiejszym.

Zlecenia stałe - to usługa, który może zrewolucjonizować sposób, w jaki zarządzasz swoimi finansami. Jest to prosty i wygodny sposób na automatyzację regularnych płatności, dzięki czemu nie musisz już martwić się o t erminowe uregulowanie rachunków czy innych opłat czekających an realizację w Polsce. W ystarczy, że tylko raz ustalisz zlecenie, a my będziemy wysyłać przekazy według Twojego planu.

DLACZEGO WARTO SKORZYSTAĆ

Z NASZEGO PRODUKTU?

Po pierwsze, oszczędność czasu . Zlecenia stałe pozwalają Ci zaoszczędzić cenny czas, który mogłbyś przeznaczyć na inne, bardziej angażujące lub przyjemne działania. Nie musisz już co miesiąc ręcznie dokonywać płatności - nasz system zajmie się tym za Ciebie.

Po drugie, pewność terminowych płatności . D zięki zleceniom stałym nie musisz obawiać się zapomnienia o uregulowaniu rachunków. Nasz system zapewnia, że wszystkie p łatności zostaną dokonane zgodnie z ustalonym harmonogramem, co eliminuje ryzyko opóźnień czy nieporozumień związanych z terminami.

Po trzecie, spokój i komfort . Korzystając z naszego produktu, możesz mieć pewność, że Twoje finanse są dobrze zorganizowane i kontrolowane. Nie musisz już stresować się codziennymi płatnościami - zlecenia stałe sprawią, że wszystko będzie przebiegało płynnie i bezproblemowo .

Podsumowując, jeśli chcesz uczynić swoje życie łatwiejszym i bardziej zorganizowanym, zlecenia stałe są rozwiązaniem, na które czekałeś. Pozwól nam zadbać o Twoje codzienne obowiązki finansowe, dzięki czemu będziesz mógł skupić się na rzeczach, które n aprawdę się liczą.

PODRÓŻ PRZEZ 20 LAT HISTORII NASZEJ FIRMY

2004–2005

W Londynie powstaje firma One Money Mail Ltd, właściciel marki Sami Swoi PrzekazyPieniezne.com. W tym samym roku, na Acton, rozpoczyna działalność pierwsza placówka Sami Swoi. Firma tworzy infolinię, przez którą do dzisiaj można wykonywać przekazy pieniężne. Podpisana zostaje umowa z bankiem BPS, który staje się głównym partnerem na polskim rynku.

2006–2007

Firma posiada już 10 placówek agencyjnych i bazę 2.700 Klientów. Do oferty zostają wprowadzone nowe produkty: opłata rachunków w trybie standardowym oraz expressowym. Firma otrzymuje prestiżową nagrodę od Brytyjsko-Polskiej Izby Handlowej dla Firmy Roku „The Company of the Year”, za przedsiębiorczość, innowacyjność, konkurencyjność i nieustanny rozwój. Otwarta zostaje placówka w dzielnicy Tottenham – Sami Swoi Seven Sisters. W portfolio pojawia się nowy produkt – przekaz na Pocztę. Do banków partnerskich w Polsce dołącza BGŻ.

2008–2009

Po uruchomieniu nowych placówek w Luton oraz w dzielnicy Streatham, pod koniec 2009 r., sieć liczy już 81 placówek agencyjnych oraz c ieszy się zaufaniem 25.000 Klientów. W ofercie pojawiają się nowe produkty: przekaz na konto walutowe USD, CHF, EUR. To również czas – po autoryzacji banku HSBC – wprowadzenia płatności kartą. Pojawia się nowoczesna platforma dla klienta biznesowego (Sami Swoi Premium).

2010

Uruchomione zostają przekazy pieniężne przez internet – www. PrzekazyPieniężne.com. W tym samym roku firma podwaja liczbę Klientów do 50.000 i współpracuje już z 112 placówkami agencyjnymi. One Money Mail Ltd staje właścicielem magazynu Goniec Polski oraz portalu Goniec.com.

2011–2012

Zdobycie tytułu Authorised Payment Institution (autoryzowana instytucja płatnicza) nadanego przez ówczesnego regulatora FSA, obecnie Financial Conduct Authority oraz nagrody dla „Najlepszej Firmy Oferującej Przekazy Pieniężne do Europy Wschodniej 2011” („Best Money Transfer Company for Eastern Europe 2011”) przyznanej przez

Międzynarodowe Stowarzyszenie Sieci Przekazów Pieniężnych. Powstaje nowa placówka – Sami Swoi Hammersmith. Firma wprowadza pr zelew „w 10 minut na każde konto złotówkowe w Polsce”, a także przekaz do odbioru w bankomacie. Wdrożona zostaje strona dostosowana do urządzeń mobilnych m.przkazypieniezne.com. Wprowadzona zostaje tokenizacja oraz opcja tracking transakcji.

2013

Aplikacja Sami Swoi PrzekazyPieniezne.com dostępna jest w App Store i Google Play. Firma wprowadza pierwszą bezpieczną aplikację na portalu społecznościowym Facebook, służącą do dokonywania transferów pieniężnych do Polski ps.facebook.com/przekazypieniezne. Przekazy pieniężne z Sami Swoi wykonać można już w ponad 200 placówkach agencyjnych, 6 autoryzowanych placówkach (Acton, The Mall, Streatham, Seven Sisters, Luton, Hammersmith), przez internet, na Facebooku oraz przez aplikację na smartfonie. Wdrożona zostaje elektroniczna weryfikacja klientów na podstawie danych wprowadzonych w s ystem. Ich liczba wzrasta do 130.000

2014-2018

Pojawia się możliwość realizowania transferów EUR – PLN oraz zleceń stałych. Światło dzienne ujrzała ulepszona wersja aplikacji mobilnej Sami Swoi – wersja 2.0 oraz uruchomiona zostaje natywna aplikacja mobilna. Firma Sami Swoi aktywnie angażuje się w najbardziej pr estiżowe wydarzenia na Wyspach. Stajemy się największą polską instytucją finansową w Wielkiej Brytanii. Liczba zadowolonych klientów to 250.000.

2019

Sami Swoi Przekazy Pieniężne cieszą się zaufaniem ponad 300.000 klientów. Obecnie nasza firma jest jedną z najbardziej rozpoznawalnych firm transferujących środki do Polski na rynku brytyjskim. Sponsorujemy i wspieramy największe polskie wydarzenia w Wielkiej Brytanii. W swoim portfolio mamy wyspecjalizowane, różnego typu produkty finansowe.

2020- 2021

W obliczu globalnej pandemii COVID-19, lata 2020 i 2021 był niezwykle trudne dla wielu Polaków mieszkających w UK. W tych trudnych c zasach, gdy odległość stawała się większa, a potrzeba wsparcia rodzin i bliskich rosła, zdecydowaliśmy się podjąć działania mające na celu ułatwienie przekazywania środków finansowych dla Polaków w Wielkiej Brytanii. W 2020 roku wprowadziliśmy darmowe przekazy pieniężne w standardowej opcji. Chcieliśmy, aby nasi klienci mogli łatwo i bez dodatkowych kosztów przesyłać środki finansowe swoim bliskim, niezależnie od sytuacji finansowej czy trudności, jakie przyniosła pandemia. Ta inicjatywa miała na celu zapewnienie wsparcia i u lgi naszej społeczności w trudnych czasach, kiedy każdy grosz miał znaczenie. Dodatkowo, w trakcie świątecznego sezonu 2020/2021, wprowadziliśmy innowacyjną platformę, która stała się cennym źródłem rozrywki i informacji dla naszej społeczności - Sami Swoi Radio. Jest to radio nadające w systemie cyfrowym DAB+ na terenie UK i Irlandii oraz online. Stacja oferuje różnorodną mieszankę muzyki grając „ Najlepszy Mix Przebojów od lat 90-tych do Współczesnych”. Oprócz muzyki radio stawia na przekazywanie na bieżąco informacji o Polsce i Wielkiej Brytanii. Jako sponsor główny, PrzekazyPieniezne.com wspiera Sami Swoi Radio, umożliwiając Polakom dostęp do dodatkowego ź ródła rozrywki i informacji, które umacnia więzi w naszej społeczności. Sami Swoi Radio to kolejny krok w naszych działaniach mających na celu tworzenie wartościowych doświadczeń dla naszych klientów i budowanie silniejszych więzi z naszą społecznością w myśl zasady że „Za Granicą Jesteśmy Jedną Drużyną”.

2022-

Kontynuowaliśmy nasze zaangażowanie w wspieranie ludzi w potrzebie i okazaliśmy solidarność z naszymi sąsiadami z Ukrainy, którzy znaleźli się w trudnej sytuacji . W odpowiedzi na trwającą sytuację k ryzysową zorganizowaliśmy zbiórkę środków pieniężnych na rzecz pomocy dla Ukrainy

2023-

W styczniu rozpoczelismy prace nad pilotazowym produktem “ E-wallet” system opłat człokowskich dla szkół i klubów.

W r oku 2023 nasza firma osiągnęła kolejny ważny kamień milowy, obsłużyła ponad 400 000 zadowolonych klientów. To dla nas ogromna duma i motywacja do dalszej doskonalenia naszych usług.

2024-

Wkrótce planujemy premierę nowej odsłony naszej strony internetowej, która będzie bardziej intuicyjna, responsywna i dostosowana do potrzeb naszych klientów. Chcemy, aby korzystanie z naszej platformy było jeszcze łatwiejsze i przyjemniejsze dla naszej społeczności.

Ponadto, nieustannie inwestujemy w innowacje. W najbliższym czasie planujemy wprowadzenie na rynek nowego, innowacyjnego produktu, który będzie odpowiadał na potrzeby naszych klientów podróżujących do Polski, ułatwi im w znaczący sposób wypłacanie swoich ś rodków podczas pobytu w Polsce bez konieczności zabierania ze sobą gotówki i wizyt w kantorach. Jesteśmy podekscytowani możliwościami, jakie niesie za sobą ta nowa oferta i nie możemy się doczekać, aby podzielić się nią z naszą społecznością.

PREZES OPOWIADA O KLUCZOWYCH MOMENTACH I PRZYSZŁOŚCI FIRMY

Sami Swoi Przekazy Pieniężne obecne są na rynku już ponad 20 lat. Taka okrągła rocznica skłania do powrotu wspomnieniami do początków naszej firmy i punktu zwrotnego, który miał wpływ na założenie, a później rozwój firmy. W 2004 roku zauważyliśmy potrzebę wspierania Polaków na Wyspach w wyborze najkorzystniejszej opcji przesyłania pieniędzy do Polski, i to właśnie z potrzeby n aszych klientów staliśmy się początkowo brokerem; doradzaliśmy najlepsze opcje na rynku. Nasze oczy zawsze były zwrócone na

klientów i ich potrzeby, wszystkie kamienie milowe naszej firmy mają ścisły związek z odpowiadaniem na potrzeby

klientów. W naturalny sposób kolejnym krokiem było stworzenie własnej platformy informatycznej do procesowania t ransakcji z bezpośrednią integracją z polskimi bankami.

Rozwój sieci agentów również podyktowany był istniejącą w tamtym czasie potrzebą bezpośredniej obsługi naszych klientów. Przez 20 lat funkcjonowania naszej firmy branża ewoluowała w stronę dostępności usługi 24h na dobę- stąd też zwrot w kierunku kanałów on-line oraz mobile. Pamiętając jednak o tym, że to klienci są dla nas najważniejsi, o dpowiadamy na potrzeby każdej z naszych grup klientów - w dalszym stopniu dużym powodzeniem ciszy się nasza Infolinia, za pośrednictwem której klienci, którzy są z nami czasami od początku, nadal mogą w ulubiony sposób wykonywać przekazy.

C hciałbym serdecznie podziękować wszystkim naszym klientom za obdarzenie nas zaufaniem prze te 20 lat oraz życzyć sukcesów w życiu zawodowym i prywatnym, ponieważ sukces naszej firmy zbudowany jest na sukcesie każdego z Was!

Odkryj Naszą Nową Stronę WWW

Jesteśmy podekscytowani, mogąc przedstawić nową wersję strony internetowej, z k tórej mogą już korzystać nasi klienci! Dla naszego zespołu to nie tylko krok w przyszłość, ale przede wszystkim odpowiedź na p otrzeby naszych klientów. Dzięki nowym funkcjom i ulepszeniom, nasza platforma staje się jeszcze bardziej wygodna i intuicyjna d la wszystkich, którzy korzystają z naszych usług przekazów pieniężnych z Wielkiej Brytanii do Polski.

Jako firma, która od lat służyła naszym klientom w ich transakcjach finansowych, rozumiemy jak ważne jest zapewnienie łatwości i bezpieczeństwa podczas przekazywania

ś rodków do swoich bliskich czy dokonywania płatności za usługi czy produkty.

Nasza nowa strona internetowa została stworzona z myślą o Państwa wygodzie , oferując nowoczesne narzędzia i jeszcze bardziej intuicyjny interfejs , który sprawi, że korzystanie z naszych usług będzie jeszcze bardziej przyjemne i efektywne.

Szybkość, wydajność i jeszcze wyższy poziom bezpieczeństwa : Nasza nowa strona internetowa została zaprojektowana z myślą o szybkości i wydajności. Teraz możesz łatwo przeglądać nasze produkty/usługi.To oznacza mniej czasu oczekiwania i więcej czasu na to, co naprawdę lubisz robić.

Nowoczesny Wygląd : Nasz zespół projektantów pracował nad nowym, świeżym wyglądem, który nie tylko sprawia, że strona jest atrakcyjniejsza wizualnie, ale także bardziej intuicyjna w użytkowaniu.

Nie czekaj dłużej! Dołącz do setek zadowolonych użytkowników, którzy już korzystają z nowej wersji naszej strony WWW i odkryj, jak możemy uczynić Twoje transakcje jeszcze bardziej przyjemnymi i wygodnymi. Przekonaj się sam i dołącz już teraz!

Czy przerywany post może stanowić zagrożenie dla serca?

Post przerywany, który polega na jedzeniu tylko o określonych porach dnia, stał s ię w ostatnich latach bardzo popularny. Tymczasem najnowsze badania sugerują, że niekoniecznie może nam to wyjść na dobre.

Najpopularniejszy wariant postu przerywanego polega na spożywaniu wszystkich posiłków w ciągu zaledwie ośmiu godzin lub krócej, co skutkuje co najmniej 16-godzinnym postem dziennie. Wyniki badania tej diety zaprezentowano na spotkaniu American Heart Association w Chicago. Badacze przeanalizowali dane dotyczące nawyków żywieniowych 20 tys. dorosłych w całych Stanach Zjednoczonych, których obserwowano w latach 2003–2018.

Okazało się, że u osób przestrzegających ośmiogodzinnego planu odżywiania ryzyko śmierci z powodu chorób serca było o 91 proc. wyższe w porównaniu do tych, którzy przestrzegali bardziej tradycyjnego schematu żywieniowego, polegającego na jedzeniu przez 12 do 16 godzin każdego dnia.

– Jako dietetyk mam mieszane uczucia co do postu przerywanego. Ograniczenia kaloryczne są nam konieczne, bo nasz naród tyje na potęgę, ale czy powinno to być ograniczenie czasowe? Mam wątpliwości. Faktycznie w większości przypadków przynosi efekty i nie ma skutków ubocznych, jeżeli prowadzi się ograniczenia czasowe pod okiem specjalisty. W mojej pracy widzę jednak lepsze korzyści ze stosowania

czterech posiłków z odstępami trzech–czterech godzin, ale dieta zawsze powinna być dobrana indywidualnie – komentuje dr Hanna Stolińska, dietetyk kliniczna. Specjalistka dodaje, że pacjenci, których prowadzi na oknie żywieniowym, zwykle nie mają problemów zdrowotnych i zależy im na redukcji.

– Nie stosuję postu przerywanego u pacjentów z problemami zdrowotnymi, zwłaszcza u k obiet z zaburzeniami węglowodanowymi oraz z zaburzeniami hormonalnymi. Tak również pokazują badania, że u kobiet może to skracać cykl i przyśpieszyć menopauzę. Dużym ryzykiem w stosowaniu postu przerywanego jest trudność ze spożyciem odpowiedniej wartości energetycznej, a w konsekwencji niedobory, osłabienie, u trata masy mięśniowej i napady na jedzenie. Z ostatnim punktem spotykam się najczęściej –zwraca uwagę dietetyczka.

Autorzy badania również zwracają uwagę na tę kwestię i do szczególnej ostrożności w stosowaniu tej diety przez dłuższy czas namawiają zwłaszcza osoby cierpiące na choroby serca lub raka. Przyznają przy tym, że byli zaskoczeni swoimi ustaleniami.

„Spodziewaliśmy się, że długoterminowe przyjęcie ośmiogodzinnego ograniczenia jedzenia będzie wiązać się z niższym ryzykiem śmierci z przyczyn sercowo-naczyniowych, a nawet ś mierci z dowolnej przyczyny” – wyznaje prof. Victor Wenze Zhong, główny autor badania,

kierownik wydziału epidemiologii i biostatystyki w Szanghajskiej Szkole Medycznej Uniwersytetu Jiao Tong w Chinach.

Z daniem naukowców odmienny od oczekiwanego rezultat może się tak brać stąd, że osoby, które poszczą przez 16 godzin, miały mniej beztłuszczowej masy mięśniowej w porównaniu z osobami, które jadły przez dłuższe okresy dnia. Zgadza się to z poprzednim badaniem klinicznym opublikowanym w JAMA Internal Medicine, które wykazało, że osoby przestrzegające diety o ograniczonym czasie trwania przez trzy miesiące straciły więcej mięśni niż grupa kontrolna, której nie przydzielono do stosowania okresowego postu. „ Badania wykazały, że niska masa mięśniowa wiąże się z wyższą śmiertelnością, w tym większym ryzykiem śmierci z powodu chorób serca” – z auważa prof. Zhong.

Nie są to ustalenia ostateczne. Badanie odkryło korelację między ograniczeniem czasu jedzenia a zwiększoną śmiertelnością, ale nie wykazało związku przyczynowo-skutkowego.

„Na podstawie obecnych dowodów skupienie się na tym, co ludzie jedzą, wydaje się ważniejsze niż skupianie się na porze jedzenia” – uważa pr of. Zhong.

Monika Grzegorowska, zdrowie.pap.pl

UBYTEK SŁUCHU - NIEWIDZIALNA NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ

foto: Shutterstock

Słyszymy coraz gorzej, a do 2050 roku jedna na cztery osoby będzie żyć z pewnym stopniem ubytku słuchu. W Polsce niedosłuch i inne problemy ze słuchem dotyczą 6 proc. populacji.

Z danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) wynika, że ponad 1,5 mld ludzi na świecie żyje z niedosłuchem, a szacuje się, że do 2050 roku liczba ta wzrośnie do ponad 2,5 mld. WHO wskazuje też, że różne problemy ze słuchem ma ok. 50 proc. osób po 65. roku życia. Odsetek ten zwiększa się do ok. 75 proc. po 70. roku życia.

OPIEKA JEST OGRANICZONA

Dyrektor generalny WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus przypomina, że ubytek słuchu często określany jest jako „niewidzialna niepełnosprawność”. Wymaga przełamania niewłaściwego postrzegania społecznego i stygmatyzacji.

Z opublikowanego w 2021 r. raportu WHO wynika, że wśród państw o niskich dochodach w 78 proc. na milion mieszkańców przypada mniej niż jeden laryngolog, w 93 proc. – mniej niż jeden audiolog, w 50 proc. – przynajmniej

jeden nauczyciel dla osób niesłyszących, a tylko w 17 proc. – co najmniej jeden logopeda. W większości krajów opieka medyczna dotycząca osób mających problemy ze słuchem jest ograniczona. Pacjenci często skazani są na poszukiwanie pomocy medycznej w sektorze prywatnym, poza powszechnym ubezpieczeniem zdrowotnym.

DZIECIOM MOŻNA POMÓC

Według danych WHO u dzieci prawie 60 proc. ubytków słuchu można zapobiec, stosując szczepienia zapobiegające różyczce i zapaleniu opon mózgowych, lepszą opiekę nad matką i noworodkiem oraz badania przesiewowe i wczesne leczenie zapalenia ucha środkowego.

Z kolei u dorosłych wystarczyłaby kontrola hałasu, bezpieczne słuchanie, nadzór nad lekami ototoksycznymi i prawidłowa higiena uszu.

MŁODZI ZE SŁUCHAWKAMI W USZACH, Z UTRATĄ SŁUCHU

Narodowy Fundusz Zdrowia podkreśla, że coraz częściej problemy ze słuchem mają także ludzie młodzi. Dzieje się tak z powodu:

• hałasu miejskiego,

• głośnych sprzętów elektronicznych,

• smartfonów i przenośnych odtwarzaczy muzycznych wyposażonych w słuchawki.

Nieleczone objawy pogorszenia słuchu mogą przerodzić się w niedosłuch, wycofanie, a nawet być jedną z przyczyn demencji.

Dlatego NFZ zaleca, aby każda osoba mająca 45 lat lub więcej kontrolnie badała się u laryngologa, szczególnie przy przewlekłym zapaleniu uszu bądź niedosłuchu lub jeśli pracuje się w hałasie.

REAKCJA OBRONNA ORGANIZMU NA HAŁAS

Skoro prognozy mówią, że do 2050 roku 2,5 mld ludzi będzie zmagać się z uszczerbkiem słuchu, ważna jest profilaktyka w miejscu pracy. Na placach budowy, w warsztatach, magazynach i halach produkcyjnych natężenie hałasu często przekracza 85 decybeli (dB), czyli poziom, przy którym, według norm, wymagane jest stosowanie skutecznych środków ochrony. Długotrwałe narażenie na takie warunki nie tylko zwiększa ryzyko trwałej utraty słuchu, ale prowadzi do wielu problemów zdrowotnych.

„Reakcją obronną organizmu na nadmierny hałas jest czasowe przesunięcie progu słyszenia, które ustępuje po upływie określonego czasu. Trwałe przesunięcie progu słyszenia jest nieodwracalne i wynika z wywołanych hałasem zmian w uchu środkowym i wewnętrznym, które są narządami krytycznymi. Działanie hałasu nie ogranicza się tylko do narządu słuchu, obejmuje także inne skutki zdrowotne. Hałas wpływa na układ krążenia, układ pokarmowy, układ wewnątrzwydzielniczy, układ nerwowy, psychikę, powoduje wcześniejsze starzenie się organizmu. Zarówno badania epidemiologiczne obejmujące bardzo duże grupy eksponowane, jak i badania kliniczne potwierdzają występowanie istotnego związku między natężeniem hałasu, a ryzykiem zawału serca i nadciśnienia tętniczego. Dotyczy to zarówno hałasu komunalnego, jak i hałasu występującego w pracy. Zgodnie z obecną wiedzą ryzyko takie należy uwzględniać szczególnie w grupach narażonych

na wysokie poziomy hałasu. W ostatnim czasie pojawiły się także badania na temat związku cukrzycy typu 2 z narażeniem na hałas. Stwierdzono, że u osób, dla których hałas w domu wynosił >60 dB, ryzyko cukrzycy było o 22 proc. wyższe niż u osób, dla których hałas był niższy. Pozasłuchowe skutki hałasu są bardziej nasilone u osób z ubytkiem słuchu, a także u osób starszych. W badaniach wykazano także, że ekspozycja na hałas jest czynnikiem ryzyka przedwczesnego zakończenia aktywności zawodowej z powodu ogólnego stanu zdrowia” – czytamy w artykule „Pozasłuchowe skutki działania hałasu ze szczególnym uwzględnieniem chorób układu krążenia” na łamach „Forum Medycyny Rodzinnej” (autorzy Alicja Bortkiewicz, Norman Czaja).

BUDOWLAŃCY NARAŻENI NA KŁOPOTY

ZE SŁUCHEM

Według Amerykańskiego Narodowego Instytutu Bezpieczeństwa i Higieny Pracy (National Institute for Occupational Safety and Health, NIOSH) aż 52 proc. pracowników budów, którzy pracowali w warunkach o podwyższonym poziomie hałasu, stwierdziło, że nie stosują środków ochrony słuchu. Z kolei jeden na czterech pracowników mierzy się z uszkodzeniem słuchu, które w negatywny sposób wpływa wszystkie obszary jego życia.

Jeśli chodzi o utratę słuchu i szumy uszne, w świetle przytaczanych danych, statystyki przedstawiają się następująco:

• Około 14 proc. wszystkich pracowników budowlanych ma problemy ze słuchem.

• Około 7 proc. wszystkich pracowników budowlanych ma szumy uszne.

• Około 25 proc. przebadanych pracowników budowlanych narażonych na hałas ma istotny ubytek słuchu.16 proc. przebadanych pracowników budowlanych narażonych na hałas ma ubytek słuchu w obu uszach.

Trudno powiedzieć, jaka jest skala problemu utraty słuchu wśród polskich budowlańców, brak jest bowiem danych statystycznych na ten temat. Nierzadki jest widok pracownika budowlanego bez nauszników ochronnych. Pracujący na placach budów twierdzą, że nauszniki są niskiej jakości, niewygodne, a poza tym wyglądają w nich nieestetycznie.

Ważne więc byłoby stosowanie wysokowydajnych, ale emitujących znacznie niższy poziom hałasu narzędzi typu: wiertarki, szlifierki, piły. Hałas na budowach szczególnie przeszkadza mieszkańcom miast.

UNIKAJ NADMIERNEGO HAŁASU

Warto zadbać o słuch, unikając nadmiernego hałasu. W hałaśliwej pracy zaś trzeba nosić nauszniki lub zatyczki. Należy też ograniczać ekspozycję na dźwięki o wysokiej częstotliwości, unikać długotrwałego słuchania muzyki przez słuchawki na bardzo wysokich poziomach dźwięku. Nie używajmy też patyczków do czyszczenia uszu, wystarczy delikatne czyszczenie zewnętrznej części ucha. No i regularnie badajmy słuch.

Beata Igielska, zdrowie.pap.pl

JAK WYGLĄDA ŚWIAT, GDY TRACI SIĘ WZROK?

Pewnego dnia obudziłem się i już nic nie widziałem. Całe dzieciństwo przygotowywano mnie na ten moment, ale czy można być na to naprawdę gotowym? Największą szkołę życia dało mi morze. Ono buja każdego tak samo –opowiada Bartosz Radomski, fizjoterapeuta i przewodnik po warszawskiej Niewidzialnej Wystawie.

Jaskrę kojarzymy z dojrzałym wiekiem, a le to błędne założenie. Ta choroba sprawiła, że stracił pan wzrok bardzo szybko w ż yciu.

Moje problemy ze wzrokiem zaczęły się bardzo wcześniej, gdy miałem 1,5 roku. To wtedy moje oczy zaczęły się czerwienić i trafiłem pierwszy raz do okulisty. Byłem leczony na początku na zapalenie spojówek, na alergię. Ten stan trwał do trzeciego roku życia. Nikt nie podejrzewał jeszcze wtedy jaskry. To panie w przedszkolu zauważyły, że słabiej widzę. Pod-

chodzę bliżej do zabawek, przysuwam głowę, by coś dostrzec. Rodzice zaczęli szukać przyczyny, naciskać lekarzy, by pogłębić diagnostykę i… okazało się w końcu, że to jaskra.

Co się wtedy działo? Pewnie niewiele p an pamięta z tamtych dni. Był pan bardzo m ały.

W ciągu dwóch tygodni trafiłem do szpitala na ul. Chmielnej w Lublinie. Tam mnie zoperowano po raz pierwszy na jaskrę i od tego momentu nie miałem już problemu z wysokim ciśnieniem wewnątrzgałkowym, ale pojawiły się problemy z rogówką oka, zaburzenia w idzenia.

Miał pan kilkadziesiąt zabiegów na oczy?

Dokładnie 34, m.in. cztery przeszczepy rogówki, naszywanie błon owodniowych.

Trudno sobie to wszystko wyobrazić. Żył p an z przekonaniem, jako młody chłopiec, ż e kiedyś pan zupełnie przestanie widzieć?

Zdawałem sobie z tego sprawę, choć z drugiej strony miałem poczucie, że lekarze robią wszystko, co w ich mocy, by mi pomóc. Przechodziłem operacje, innowacyjne terapie, konsultowano mój przypadek z lekarzami ze Stanów, którzy do Polski przylatywali. Lekarze z Chmielnej zrobili kawał dobrej roboty. Ale, mówiąc szczerze, moje życie nie koncentrowało się wokół tej myśli. Trafiłem wcześnie do L asek (ośrodka dla dzieci niewidomych –red.) i zacząłem dość wcześnie żyć wśród osób niedowidzących i niewidomych. To naturalnie stało się częścią mojego świata. Ale całe moje dzieciństwo to była walka o oczy. Nie mogłem biegać, skakać, jeździć na rowerze, łazić po drzewach z dzieciakami. Od trzeciego do ósmego roku życia byłem z rodzicami w klinice w Lublinie po cztery, pięć, osiem razy w miesią-

cu. Przed siódmymi albo ósmymi urodzinami wpadłem zaaferowany do pani doktor i powiedziałem, że mama kupi mi rower w prezencie. L ekarka była przerażona i zapytała mamę: chyba pani tego nie zrobi?

I co mama odparła?

Powiedziała, że myślała, żeby mi kupić planszówkę… Zresztą zapytała, co powinna mi kupić. Lekarka odparła, że absolutnie wzroku nie można wysilać i najlepiej pójść ze mną na długi spacer.

Trudna lekcja. Nie dostał pan roweru?

Niestety. Na rowerze nauczyłem się jeździć, gdy miałem 13 lat. A tak naprawdę nauczył mnie mój dziadek. Wtedy już widziałem bardzo słabo.

A kiedy przyszedł ten moment? Kiedy przestał pan widzieć?

Gdy miałem 16 lat. To był kwiecień. Obudziłem się i nic kompletnie już nie widziałem. Nie w idziałem już prędkościomierza w ciężarówce w mojej ulubionej grze, liter na ekranie komputera. Byłem w stanie jedynie odróżnić, czy jest jasno, czy ciemno. To był emocjonalny rollercoaster. Był strach, lęk. To koledzy pomogli mi w tedy. Pewnie nawet nie zdają sobie sprawy, jak wiele im zawdzięczam i jak bardzo mnie z tego wyciągnęli za uszy. Miałem też genialną nauczycielkę fizyki, która po mojej operacji oczu w drugiej klasie przychodziła pół godzi-

ny wcześniej do szkoły i pracowała ze mną indywidualnie. Od tego czasu fizyka pozostała jednym z moich ulubionych przedmiotów i tak jest do dzisiaj.

Chyba na to wszystko nie można się przygotować…

To trochę jak ze śmiercią. Nawet jeśli ktoś bardzo długo choruje i wydaje się, że jesteśmy na jego odejście przygotowani, to gdy następuje ten moment, to strasznie boli. Całe życie pr zygotowany byłem na utratę wzroku. Uczyłem się alfabetu Braille’a, poruszania z białą laską, funkcjonowania w świecie niewidomych, ale i tak to niewyobrażalnie bolało. Teoretycznie byłem gotowy, dostałem wszystko, by w ś wiecie niewidomych poradzić sobie. Tak naprawdę wystarczyło poukładać sobie to tylko w g łowie…

Tylko? To chyba najtrudniejsze?

Żeby pierwszy raz wyjść z łóżka potrzebowałem dwa tygodnie. Przez dwa tygodnie nie r uszałem się z niego, obwiniałem wszystkich dookoła. To był typowy mechanizm zrzucenia odpowiedzialności na otoczenie. Punktem zwrotnym stał się projekt „Zobaczyć morze”. Niespełna trzy miesiące po utracie wzroku stanąłem na pokładzie legendarnego żaglowca Zawisza Czarny. Połowa załogi była niewidoma. Tam dostałem prawdziwą szkołę życia. Zmieniło się moje nastawienie do życia i świata. Morze nikogo nie faworyzuje. Buja wszystkich tak samo.

O czy to chyba najważniejszy zmysł. Mówi s ię, że gdy człowiek przestaje widzieć, to w yostrzają się inne: dotyk, smak, słuch. Jak w ygląda teraz pana świat?

Blisko 80 proc. bodźców odbieramy za pomocą wzroku. Ale to nie jest tak, że nagle w mózgu przestawia się wajcha i zaczynamy lepiej słyszeć czy dotykać. Liczba dróg neuronowych jest taka sama. To jest kompensacja, czyli s taramy się zastąpić coś, czego już nie ma. Nasz mózg jest inteligentny, ale leniwy i jeśli czegoś nie musi, to tego nie robi. Jeżeli coś widzę, to po co mam się skupiać, by to usłyszeć? I nagle, gdy tracę wzrok, okazuje się, że mogę usłyszeć, jak dźwięk odbija się od budynku. Szybko się tego wszystkiego uczymy. Coś innego czujemy, gdy idziemy po bruku, po asfalcie, po piasku. Tylko człowiek, który widzi, na tym się nie skupia, bo po co?

Pamięta pan kolory, kształty? Ktoś kiedyś przy mnie zastanawiał się, jak śnią i co ś nią niewidome od urodzenia osoby lub takie, które bardzo wcześnie straciły wzrok…

Pamiętam to wszystko. Cały czas mam przed oczami obrazy i moje sny są takie same jak osoby widzącej. Ale jeśli ktoś od urodzenia nie widzi, a sen jest wytworem naszej podświadomości, która – w tym przypadku – nie dostała żadnego bodźca wzrokowego, to nie ma możliwości, by śnił obrazami. Podobnie jak z kolorami, które są długością fotonów. Nie da się ich rozróżniać dotykiem.

Wyobraźnia też nic nie podpowie, bo t o jest odzwierciedleniem, być może często zniekształconym, naszego realnego ś wiata…

Pewnych rzeczy można niewidomych nauczyć – trawa jest zielona, niebo niebieskie. Niektóre kolory są zimne, inne ciepłe. Uczymy tego poprzez skojarzenia.

Czy można uznać, że świat osób niewidzących jest w jakiś sposób przez to uboższy?

Powiedziałbym, że jest odwrotnie. Wam bardzo dużo umyka. Przede wszystkim nie ma dwóch światów. Świat jest jeden i zmieniają się tylko narzędzia do odbioru tego świata. Każdy z nas odbiera ten świat inaczej. Inaczej widzi. Są ludzie, którzy nie wierzą w różowy, bo są daltonistami. Z taką osobą kupowałem farby do pomalowania mieszkania. Do dziś wierzę, że moja ściana nad łóżkiem jest grafitowa.

Wszystkim bez wyjątku polecam Niewidzialną Wystawę w Warszawie, po której t eż pan oprowadza. Można naprawdę doświadczyć ciemności – takiej kompletnej, przeszywającej, ws zechogarniającej. B ałam s ię zrobić pierwszy krok. Lęk przed ciemnością jest wpisany w naszą ludzką naturę. Można ten lęk oswoić?

Tak, on powszednieje. Są takie sytuacje, gdy człowiek spina się i zwiększa swoją ostrożność. Moja żona, która też nie widzi, jest sto razy bardziej uważna na peronach kolejowych; pomimo tego, że idzie z psem, wyciąga laskę.

Psy to wasze oczy na świat, realna pomoc d la osoby niewidzącej. Wszędzie chodzi pan z e swoim labradorem Robim?

Tak, wszędzie. Ma sześć lat. O rany, w sobotę miał urodziny. Zapomniałem… Pies, który pomaga osobie niewidomej – pies przewodnik szkolony jest przede wszystkim, by pomagać swojemu panu na ulicy. Robi szkolony był przez Fundację Vis Maior „Pies Przewodnik”.

Robi jest w pracy 24 godziny na dobę?

Zaczyna swoją pracę, gdy zakłada mu się uprząż, czyli gdy wychodzimy z domu. Naprawdę widać wtedy, że pies się zmienia, że jest w robocie i pełni swoją rolę. Czuje ciężar odpowiedzialności, ale z drugiej strony widać też, że lubi swoją pracę. Bez uprzęży jest tak naprawdę nadpobudliwym labradorem, który biega, skacze, tarza się po podłodze, a ogon nim merda. Wczoraj się jednak pogubiliśmy i przyszliśmy później do domu. Byłem na niego zły i on to doskonale czuł.

Znowu zadziałał mechanizm zrzucenia odpowiedzialności na kogoś innego, bo to człowiek musi wiedzieć, dokąd idzie, i wydawać polecenia. Pies je tylko wykonuje i sprawia, że ma być bezpiecznie, gdy się przemieszczamy. To nie jest tak, że ja mówię: Robi, idziemy na Niewidzialną, i on podnosi ogon i przelicza trasę. To nie jest nawigacja, to pies, który jest protezą moich oczu. Moją nawigacją jest głos Jarosława Juszkiewicza (lektora w polskiej wersji Map Google – red.).

Pies reaguje na komendę: naprzód, lewa i powiedziane dwa razy melodyjnym tonem – „prawo, prawo” albo „schody góra”, „schody dół”. Psy reagują głównie na intonację głosu. Gdy jest krawężnik, zmiana terenu czy przejście dla pieszych, to pies zatrzymuje się przednimi łapami na krawędzi, by człowiek mógł wyczuć przeszkodę. Jest wtedy nagradzany, bo tak naprawdę szkolenie psa trwa całe jego życie.

Nie każda osoba niewidząca ma jednak t akiego przyjaciela

W Polsce jest blisko 100 tys. osób niewidomych. Dokładnie trudno mi powiedzieć, ile jest teraz psów przewodników, ale to niespełna 200 czworonogów.

To wynika z tego, że szkolenie to kosztowna sprawa?

To jest bardzo złożone. Samo środowisko osób niewidomych ma podzielone zdanie na temat przydatności psa przewodnika. Są osoby, które uważają – tak jak ja – że pies jest ogromnym wsparciem i ułatwia życie, ale są osoby, k tóre mówią: po co z psem do sklepu, na basen. Mam białą laskę i mogę się sam poruszać. Nie każdy chce i nie każdy może go w ogóle otrzymać, bo warunkiem jest sprawne poruszanie się z białą laską. Poza tym koszty szkolenia, które trwa od półtora roku do dwóch lat i sięga nawet 90 tys. zł, a potem utrzymania zwierzęcia – dla niektórych to zbyt duże wyzwanie.

Co prawda szkolenie jest refundowane ze środków PFRON lub fundacji, które je zbierają na ten cel, ale taki pies pracuje maksymalnie do 10. roku życia. Potem trzeba kolejnego psa wyszkolić. Pojawia się wtedy ogromny dylemat moralny, bo ich nie stać albo nie mają odpowiednich warunków. Niektórzy muszą po prostu przekazać swojego psa do rodziny zastępczej, by zapewnić mu godną emeryturę. To nie jest proste. To przyjaciel. Pies nie rozumie, że skończył osiem czy 10 lat. Widzi, że pojawił się nowy pies i zajął jego miejsce. To ogromny stres dla psa.

Czego nie powinniśmy robić, gdy widzimy p sa przewodnika? Największy problem jest c hyba z dziećmi, które chcą głaskać?

Wcale nie. Największy problem jest z seniorami. Dziecku można wytłumaczyć, że nie wolno zaczepiać psa, osobie starszej czasem bardzo trudno to zrozumieć. Czasami słyszę: nie będzie mi pan mówił, co mogę, a czego nie mogę. Pies to pies i można go pogłaskać. Może łatwiej będzie to zrozumieć, gdy powiem jeszcze raz, że pies to moja proteza oczu. Czy osobę, która ma protezę nogi czy ręki, chcemy po niej głaskać? No nie. Udajemy, że tej protezy nie ma.

Psa nie zaczepiamy, nie gwiżdżemy, nie głaszczemy. To istota, od której naprawdę bardzo dużo zależy. Ona jest skoncentrowana, w swojej robocie. Dodam tylko, że teraz pojawiła się moda na małe pieski, które biegają bez smyczy. Pomyślmy teraz, jak czujemy się, gdy w pracy ktoś ciągle do nas podchodzi i rozprasza. Za którymś razem nie wytrzymamy i zareagujemy.

Czy moglibyśmy coś jako społeczeństwo z robić dla osób niewidomych? Zdajemy egzamin z człowieczeństwa tak na co dzień?

Każdy czasami potrzebuje pomocy, bo czymże jest niepełnosprawność? Z Konwencji ONZ o P rawach Osób Niepełnosprawnych wynika, że niepełnosprawność jest pojęciem ewoluują-

cym i wynika z interakcji pomiędzy osobą a barierami występującymi w otoczeniu. Niepełnosprawność tak naprawdę nie jest integralną c zęścią człowieka. Objawia się, gdy mamy do czynienia z barierami. Każdy z nas może stać się niepełnosprawny w zależności od środowiska, w którym się znajdzie.

A w racając do pytania. Tak, potrzebujemy dużo życzliwości i uważności na siebie. Ostatnio miałem taką sytuację w autobusie. Na jednym z przystanków wsiadła osoba na wózku inwalidzkim. Zrobiłem jej miejsce, bo poczułem, że rampa się opuściła, a ja akurat stałem z psem tam, gdzie jest miejsce na wózek. Starsza pani skomentowała: ale dużo kalek w tym autobusie, a druga skwitowała: ta pani na wózku t ak, ale ten to udaje, bo skąd wiedział, że na wózku ta pani wjeżdża.

Brakuje też kampanii społecznych, które pokazują osoby z niepełnosprawnością jako normalnie funkcjonujące osoby, a nie jako herosów a lbo skrzywdzonych przez życie. Jest przecież cała masa osób, które gór nie przenoszą, ale codziennie jadą do pracy i normalnie żyją.

Klaudia Torchała, zdrowie.pap.pl

BĄDŹ JAK ZEBRA

Jeśli uznamy, że ruch jest białym paskiem, a bezruch czarnym, to każdy człowiek powinien być jak zebra. Nie może być tak, że długo, długo występuje pasek czarny, a potem długo, długo biały. Bo ruchu nie da się nadrobić. Tak samo jak nie da się nadrobić snu czy najeść się na zapas. Ideę zebry da się wyćwiczyć. To świetne uzupełnienie również rehabilitacji po incydencie sercowo-naczyniowym - mówił prof. Ryszard Piotrowicz w czasie konferencji inaugurującej kampanię „Akcja Kardioprotekcja”, która ma uświadamiać pacjentów kardiologicznych.

foto: Shutterstock

Choroby krążenia od lat są na pierwszym miejscu przyczyn śmierci Polaków. Po incydencie sercowo-naczyniowym bardzo istotna jest rehabilitacja, jednak przechodzi ją tylko 25 proc. pacjentów. Aby podnieść świadomość, jak jest istotna, powstała kampania „Akcja Kardioprotekcja”. Jej eksperci opracowali program K ardioRehab: zbilansowana dieta, regularna aktywność fizyczna, wsparcie psychiczne oraz regularne stosowanie leków. Na stronie www. kardioprotekcja.pl pacjenci znajdą przygotowany przez ekspertów przewodnik po rehabilitacji k ardiologicznej z interaktywną mapą ośrodków rehabilitacyjnych.

Prof. Ryszard Piotrowicz, od 2000 roku kierownik Kliniki Rehabilitacji Kardiologicznej i Elektrokardiologii Instytutu Kardiologii w Aninie, ekspert kampanii „Akcja Kardioprotekcja”, podkreśla, że w Polsce rehabilitacja po zawale odbywa się głównie w szpitalu. Tymczasem tylko 15 do 20 proc. pacjentów musi realizować rehabilitację w ten sposób. Zdaniem prof. Piotrowicza, koniecznie trzeba odwrócić ten trend.

Polacy lubią uzdrowiska

Prof. Piotr Jankowski z Katedry Chorób Wewnętrznych i Gerontokardiologii CMKP w Warszawie, ekspert kampanii „Akcja Kardioprotekcja” informuje zaś, że co 3. pacjent po zawale rehabilituje się stacjonarnie.

– Po pierwsze Polacy lubią pobyty w uzdrowiskach, po drugie, powstają całe odziały szpitalne do rehabilitacji, bo te procedury są nieźle wycenione. Nie tak powinno być. Powinno się rozwijać oddziały dzienne – uważa prof. Jankowski.

– Przez 5–10 dni oceniamy wydolność pacjenta klinicznie, a potem realizuje on w domu telerehabilitację. Ma codzienne konsultacje dotyczące diety czy konsultacje z psychologiem – opowiada prof. Piotrowicz.

Ekspert z kliniki w Aninie przypomina dwie złote zasady rehabilitacji po zawale:

• kompleksowość;

• jak najszybciej.

Niestety, nie wszyscy lekarze chętnie dają skierowanie na taką rehabilitację. Dlatego prof. Piotrowicz radzi, żeby wręcz zażądać skierowania do ośrodka rehabilitacji kardiologicznej. – Ono właściwie powinno być gotowe przy wypisie ze szpitala, ale z tym bywa różnie. Można je też uzyskać u lekarza w poradni kardiologicznej i w poradni rehabilitacyjnej. Natomiast lekarz rodzinny wciąż nie może wystawić takiego skierowania. To błąd – uważa prof. Piotrowicz.

Jeśli już pacjent po zawale otrzymał skierowanie, musi się spieszyć, gdyż NFZ zwraca pieniądze za rehabilitację, jeśli zostanie ona podjęta: w ciągu 30 dni po wypisie ze szpitala w przypadku niepowikłanej angioplastyki lub zawału, i nie później niż do 42 dni, jeśli zawał był

powikłany, oraz 52 dni w przypadku zabiegów kardiochirurgicznych.

Ruszaj się na zdrowie

Prof. Piotr Jankowski przypomina, że większość chorób sercowo-naczyniowych jest spowodowanych przez miażdżycę i jej powikłania. Tym chorobom można zapobiec dzięki:

• dobremu stylowi życia;

• szybkiej i sprawnej diagnozie;

• szybkiej kardiorehabilitacji i kardioprotekcji.

Prof. Jankowski podkreśla, jak bardzo istotne jest kontynuowanie ruchu po rehabilitacji pozawałowej.

– Nie może być tak, że rehabilitacja kończy się, a pacjent zasiada na kanapie z pilotem do telewizora w ręku. Równie ważna jest zbilansowana dieta, czy jak ktoś woli racjonalne wybory żywieniowe. W latach 90. XX w. była poprawa diety Polaków i od razu dało się to zauważyć w statystykach umieralności na choroby sercowo-naczyniowe. Obecnie mamy bardzo niekorzystne zmiany prowadzące do otyłości. Polskie dzieci tyją najszybciej w Europie. Ważne dla pacjenta po zawale jest wsparcie psychologiczne, bo osoby po epizodach sercowo-naczyniowych często zapadają na depresję, a czasem t o depresja doprowadza do tych epizodów. No i niezbędne jest regularne stosowanie leków – wylicza specjalista.

Kowalski nie lubi ruchu

Z jego obserwacji wynika, że pacjenci po zawale, niestety, nie ruszają się. Pokazywana w mediach społecznościowych aktywność znanych osób jest myląca, bo przeciętny Kowalski nie lubi ruchu.

– Niekorzystny trend obserwujemy od początku wieku. Ruszamy się coraz mniej, mało jeździmy na rowerze. W dodatku postępuje mechanizacja pracy, w przemyśle są wprowadzane nowe technologie, co jeszcze bardziej ogranicza ruch. A zawał je st powikłaniem siedzącego trybu życia – mówi prof. Jankowski.

Obydwaj profesorowie z uznaniem wyrażają się o programie KOSzawał, który uważają za świetny, ratujący życie po zawale. Są w nim skoordynowane wszelkie procedury, które i tak oferuje system ochrony zdrowia.

Dużą bolączką w pracy z pacjentami po zawale jest nieregularność stosowania leków.

– P rzeważnie pacjent, który przeszedł zawał, cierpi na wiele chorób, w związku z czym otrzymuje mnóstwo leków. To jest przyczyną licznych problemów. Ważne jest skupienie się na lekach ratujących życie jak: aspiryna – kwas salicylowy zmniejsza ryzyko zawału o 12 proc., statyny, metablokery. Jeśli pacjent przerywa terapię, zwiększa r yzyko kolejnego zawału, a nawet zgonu. Jeśli sąsiadka powiedziała mu coś niekorzystnego na

temat zażywanych leków, albo naczytał się bzdur w internecie, powinien zapytać lekarza, co o tym sądzi – podkreśla prof. Jankowski.

Co jest w życiu ważne

– okiem ambasadorek kampanii

Klaudia Wiśniewska, dietetyczka kliniczna, diety „sercowej” nie postrzega jako specjalnie rygorystycznej ani nieprzyjemnej.

– Połowę talerza powinny stanowić warzywa i owoce. Ważne są zielone, liściaste, potem te w kolorze czerwonym i fioletowym. Nie można zapominać o błonniku np. w postaci pieczywa pełnoziarnistego oraz o źródle białka, jakim są rośliny s trączkowe – można przyrządzać pyszne pasty z ciecierzycy czy fasoli. Należy pamiętać o spożywaniu ryb i białego mięsa. Czerwone staramy się eliminować z diety. Masło najlepiej zamienić na oliwę z oliwek albo awokado, nasiona i pestki –mówi Klaudia Wiśniewska.

Dr Adrianna Sobol, psycholog, cytuje zdanie pacjentów, którzy po zawale zdziwieni budzą się na OIM-ie „Bo nie miałem czasu”. „Zdrowie zaczyna się głowie” to nie tylko tytuł podcastu. W kardioterapii niezbędny jest uśmiech.

– Zabija nas brak ruchu, stres, gonitwa. Pacjent kardiologiczny potrzebuje wsparcia całej rodziny. Nie może być tak, że słyszy od żony: nie ćwicz teraz, usiądź obok mnie, zjemy chipsy. Specyficzne je st też podejście Polaków do nieśmiertelności. Zaklinanie rzeczywistości: to nie może zdarzyć się mnie. Powodem zaś nieprzyjmowania leków przez pacjentów jest również słaba komunikacja medyczna, po prostu lekarze nie tłumaczą, po co, dlaczego, zbywają pacjenta – uważa dr Sobol.

Zdaniem Dominiki Rosińskiej, fizjoterapeutki, z rehabilitacji nie należy robić udręki. Wiele prostych ćwiczeń można wykonać choćby siedząc na krześle. Najważniejsze, aby były skrojone na miarę potrzeb pacjenta.

Beata Igielska, zdrowie.pap.pl

SENIOR BLADY, ZMĘCZONY, POSINIACZONY – TO MOŻE BYĆ NOWOTWÓR

Zmęczenie, bladość, łatwe powstawanie siniaków i krwawienia często są mylone z naturalnymi procesami starzenia, a mogą wskazywać na zespoły mielodysplastyczne (MDS), które stanowią istotne zagrożenie dla zdrowia, zwłaszcza starszych osób.

GROŹNE ZABURZENIA SZPIKU

Zespoły to zaburzenie szpiku kostnego, choć rzadkie, może prowadzić do poważnych zaburzeń: anemii, częstych infekcji infekcje i zwiększonego ryzyka ostrej białaczki szpikowej. Wczesne wykrycie i leczenie MDS znacznie poprawia rokowania i jakość życia pacjentów.

MDS to zróżnicowana grupa nowotworów układu krwiotwórczego, charakteryzujących się nieprawidłową produkcją komórek krwi w szpiku kostnym. Mogą występować w różnych formach, od łagodnych - początkowo nie wymagających leczenia, do ciężkich - stanowiących bezpośrednie zagrożenie życia. Często są d iagnozowane u osób starszych. Objawy MDS mogą być niespecyficzne, a diagnoza wymaga szczegółowych badań krwi i szpiku kostnego:

• ogólne osłabienie;

• z awroty głowy;

• z aburzenia odporności.

CZĘŚCIEJ CHORUJĄ MĘŻCZYŹNI…

… a oni dużo rzadziej, niż kobiety chodzą do lekarza. Przez ostatnią dekadę odsetek mężczyzn korzystających z usług medycznych wynosił od 55 proc. do 64 proc.; w przypadku kobiet ten odsetek był o około 10 proc. wyższy. Roczna szacunkowa częstość zachorowań w ynosi 4:100 000, co wskazywałoby, że MDS jest bardzo rzadką chorobą. Ale już statystyki w odniesieniu do starszych osób wyglądają zupełnie inaczej.

„W Polsce na zespoły mielodysplastyczne chorują najczęściej osoby powyżej 60. roku życia, w tej grupie liczba zachorowań wynosi 7-35 przypadków na 100 000 osób/rok. Częstość występowania MDS rośnie razem z wiekiem, a średnia wieku zachorowania w Polsce wynosi ok. 71 la t. Nie oznacza to jednak, że osób młodszych ta choroba nie dotyczy. Zdarzają się takie przypadki zachorowań nawet u dzieci” — wyjaśnia dr Marek Dudziński z Fundacji Saventic. Objawy MDS - szczegóły

Przyczyny nie są w pełni poznane. Natomiast czynniki ryzyka to:

• s tarszy wiek;

• wcześniejsze leczenie chemioterapią lub radioterapią;

• ekspozycja na niektóre związki chemiczne np. benzen;

• n arażenie na działanie dymu tytoniowego.

Najczęstszym objawem MDS jest niedokrwistość, która prowadzi do osłabienia i zmęczenia nieustępującego nawet po odpoczynku. Niedobór czerwonych krwinek utrudnia dostarczanie tlenu do komórek organizmu, co przekłada się na ogólne osłabienie i pogorszenie funkcji wszystkich narządów. W niektórych przypadkach MDS może prowadzić do n iewydolności serca, co dodatkowo zwiększa zmęczenie i może prowadzić do poważniejszych komplikacji. Innym objawem niedokrwistości jest bladość skóry i błon śluzowych. Z aburzenia w produkcji białych krwinek zwiększają podatność na infekcje, w tym cięż-

kie zakażenia bakteryjne i grzybicze. Pacjenci z MDS są również bardziej narażeni na krwawienia z powodu niedoboru płytek krwi, które s ą istotnym elementem w procesie krzepnięcia krwi. W rzadszych przypadkach może dojść do powiększenia węzłów chłonnych, wątroby i śledziony.

NIEPRAWIDŁOWE KOMÓRKI

Dodatkowo część pacjentów z MDS, może mieć w swoim organizmie nieprawidłowe komórki odpowiadające za nocną napadową hemoglobinurię (PNH). Ich wykrycie w kontekście MDS ma znaczenie kliniczne, ponieważ może wpływać na wybór metody leczenia i przewidywanie przebiegu choroby. O skierowaniu na dodatkowe badania powinien z decydować lekarz, zwłaszcza jeśli pacjent ma objawy wskazujące na PNH, takie jak hemoliza (niszczenie czerwonych krwinek), ciemny mocz czy skłonność do zakrzepów.

DIAGNOZA

„Diagnoza MDS jest złożona i wymaga przeprowadzenia licznych specjalistycznych badań.

N ajczęściej stawiana jest przez hematologa. MDS jest podejrzewany szczególnie u pacjentów, u których przez dłuższy czas utrzymuje s ię, stwierdzony w badaniu morfologii krwi i niewyjaśniony innymi przyczynami, niedobór krwinek - najczęściej czerwonych (anemia), ale także płytkowych (małopłytkowość) i białych (leukopenia). Do potwierdzenia MDS konieczna jest biopsja aspiracyjna szpiku kostnego, która pozwala na bezpośrednią ocenę komórek krwiotwórczych, ich odsetka i dojrzewania. Kolejnym k oniecznym krokiem są badania genetyczne - cytogenetyczne i molekularne - pozwalające na stwierdzenie charakterystycznych zaburzeń genetycznych w komórkach krwiotwórczych. Wyniki tych badań pomagają nie tylko w rozpoznaniu, ale również w określeniu podtypu MDS i m ogą mieć wpływ na wybór leczenia. MDS ma wiele podtypów, istotnie różniących się objawami, rokowaniem i leczeniem” — komentuje dr Marek Dudziński.

CHOROBĘ MO ŻNA S POWOLNIĆ, Z ŁAGODZIĆ JEJ OBJAWY

Większość chorych ma objawy choroby i wymaga leczenia. U pacjentów z grup niższego

ryzyka stosuje się przetoczenia preparatów oraz leki wspomagające produkcję komórek krwi. Wśród chorych wyższego ryzyka stosuje się chemioterapię.

Jedyną metodą dającą możliwość całkowitego wyleczenia MDS jest allogeniczny pr zeszczep szpiku kostnego. Z uwagi na możliwe powikłania ta metoda jest stosowana u m łodszych chorych bez istotnych chorób współistniejących, u których nie powiodło się standardowe leczenie.

Ważne jest holistyczne podejście do pacjenta, uwzględniające wsparcie psychologiczne, d ietetyczne oraz rehabilitacyjne, które mogą pomóc w radzeniu sobie z objawami choroby i poprawie ogólnego samopoczucia.

Beata Igielska zdrowie.pap.pl foto: Shutterstock

KALENDARIUM

1 kwietnia

1867 – Singapur został kolonią brytyjską.

1976 - Radio BBC w ramach żartu na prima aprilis poinformowało o mającym tego dnia wystąpić jowiszowo-plutonowym efekcie grawitacyjnym redukującym ziemskie ciążenie. W telefonach do stacji wystąpienie tego zjawiska potwierdziły setki słuchaczy.

2 kwietnia

1559 – Francja, Hiszpania i Anglia podpisały pokój w Cateau-Cambrésis kończący wojny włoskie pomiędzy Habsburgami a Francją o dominację w Europie, z których zwycięsko wyszli ci pierwsi

1890 – Brytyjski transatlantyk „Majestic” wypłynął w dziewiczy rejs z Liverpoolu do Nowego Jorku.

1945 - Bitwa o Atlantyk: lotnicy polskiego 304. Dywizjonu Bombowego zatopili u południowo-zachodniego wybrzeża Irlandii niemiecki okręt podwodny U-321.

3 kwietnia

1908 – Premier Wielkiej Brytanii Henry Campbell-Bannerman podał się do dymisji z powodu złego stanu zdrowia.

4 kwietnia

1721 – Robert Walpole został pierwszym premierem Wielkiej Brytanii.

5 kwietnia

1898 – Założono angielski klub piłkarski Portsmouth F.C.

1955 – W inston Churchill ogłosił rezygnację ze stanowiska premiera Wielkiej Brytanii.

6 kwietnia

1941 - II wojna światowa w Afryce: wojska brytyjskie zdobyły Addis Abebę.

7 kwietnia

1827 – A ngielski aptekarz John Walker sprzedał pierwsze pudełko wynalezionych przez siebie zapałek.

8 kwietnia

1093 – Poświęcono katedrę w Winchesterze.

1904 – Francja i Wielka Brytania zawarły tzw. Entente cordiale.

1968 - W Boeingu 707 brytyjskich linii BOAC ze 127 osobami na pokładzie krótko po starcie z londyńskiego

lotniska Heathrow w rejs do Sydney eksplodował silnik. W wyniku pożaru po nieudanym awaryjnym lądowaniu zginęło 5 osób, a 38 zostało rannych.

9 kwietnia

1483 – Edward V York został królem Anglii.

1963 – W inston Churchill został Honorowym Obywatelem Stanów Zjednoczonych.

10 kwietnia

1970 – O ficjalnie rozwiązano zespół The Beatles.

11 kwietnia

1471 – Edward IV York powrócił na tron angielski po odsunięciu od władzy Henryka VI Lancastera.

12 kwietnia

1665 – Zmarła pierwsza ofiara wielkiej zarazy w Londynie.

13 kwietnia

1438 – Wojna stuletnia: wojska francuskie dowodzone przez Artura de Richemonta odzyskały okupowany przez Anglików Paryż.

1829 – W W ielkiej Brytanii i Irlandii katolicy otrzymali prawa wyborcze.

14 kwietnia

1980 - Ukazał się debiutancki album brytyjskiej grupy Iron Maiden pt. Iron Maiden.

15 kwietnia

1912 – W trakcie swego dziewiczego rejsu z Southampton do Nowego Jorku zatonął po zderzeniu z górą lodową brytyjski transatlantyk RMS „Titanic”. Zginęło ponad 1500 osób, uratowano około 730.

1945 – Wojska brytyjskie wyzwoliły obóz koncentracyjny Bergen-Belsen w Dolnej Saksonii.

16 kwietnia

1735 – W Londynie odbyła się premiera opery Alcina Georga Friedricha Händla.

1746 – II powstanie jakobickie: armia brytyjska pokonała wojska jakobickie w bitwie pod Culloden.

1763 – George Grenville został premierem Wielkiej Brytanii.

1941 - Kampania śródziemnomorska: u wybrzeży Tunezji Brytyjczycy zniszczyli niemiecko-włoski konwój „Tarigo”.

KWIECIEŃ

- Bitwa o Anglię: w wyniku niemieckiego bombardowania Londynu zginęło ponad tysiąc osób.

1964 - Ukazał się debiutancki album zespołu The Rolling Stones pt. The Rolling Stones.

17 kwietnia

1982 – K rólowa Elżbieta II proklamowała konstytucję Kanady.

18 kwietnia

1881 – O twarto Muzeum Historii Naturalnej w Londynie.

19 kwietnia

1390 – Robert III Stewart został królem Szkocji.

20 kwietnia

1992 – Na stadionie Wembley w Londynie odbył się The Freddie Mercury Tribute Concert, zorganizowany w hołdzie zmarłemu na AIDS wokaliście grupy Queen.

21 kwietnia

1509 – Henryk VIII Tudor został królem Anglii.

1913 – Zwodowano brytyjski transatlantyk RMS „Aquitania”.

22 kwietnia

1969 – Brytyjski żeglarz Robin Knox-Johnston zakończył pierwszy w historii samotny rejs wokółziemski bez zawijania do portów.

1977 - Telewizja BBC wyemitowała premierowy odcinek magazynu motoryzacyjnego Top Gear.

23 kwietnia

1661 – Karol II Stuart został koronowany na króla Anglii.

1685 – J akub II Stuart został koronowany na króla Anglii. 1904 – Manchester City F.C. zdobył pierwszy w swej historii Puchar Anglii, pokonując w finale Bolton Wanderers F.C. 1:0.

24 kwietnia

1558 – K rólowa Szkocji Maria I Stuart poślubiła w katedrze Notre Dame delfina i późniejszego króla Francji Franciszka II Walezjusza.

1704 – Ukazał się pierwszy numer „The Boston News-Letter”, pierwszej regularnie wydawanej gazety w brytyjskiej Ameryce Północnej.

1790 – Zwodowano brytyjski 50-działwy okręt liniowy 4 rangi HMS „Leopard”.

1885 - Założono angielski klub piłkarski Bury F.C.

1916 - wojna światowa: niemieckie krążowniki dokonały bombardowania miast Yarmouth i Lowestoft w A nglii.

W Dublinie wybuchło antybrytyjskie powstanie wielkanocne. Przywódca powstańców Patrick Pearse ogłosił utworzenie niepodległej Republiki Irlandii.

1982 – W angielskim mieście Harrogate odbył się 27. Konkurs Piosenki Eurowizji.

25 kwietnia

1829 – Kapitan Charles Fremantle na fregacie HMS „Challenger” wpłynął na Rzekę Łabędzią w dzisiejszej A ustralii Zachodniej, zakotwiczył u wybrzeży Garden Island, po czym 2 maja tego roku proklamował powstanie Kolonii Rzeki Łabędziej, wchodzącej w skład Imperium brytyjskiego.

26 kwietnia

1923 – W Londynie odbył się ślub księcia Alberta (późniejszego króla Jerzego VI Windsora) i Elżbiety Bowes-Lyon, rodziców obecnej królowej Elżbiety II.

28 kwietnia

1818 – W W ielkiej Brytanii ustanowiono Order św. Michała i św. Jerzego.

1877 – O twarto stadion Stamford Bridge w Londynie.

1902 – K lub piłkarski Newton Heath został przemianowany na Manchester United.

29 kwietnia

1770 – angielski żeglarz James Cook odkrył Zatokę Botaniczną w Australii.

1970 – Górnik Zabrze przegrał z Manchesterem City 1:2 w rozegranym w Wiedniu meczu finałowym Pucharu Zdobywców Pucharów.

2011 – W Opactwie Westminsterskim w Londynie pobrali się Wilhelm, książę Cambridge i Kate Middleton (od tej chwili Katarzyna, księżna Cambridge).

30 kwietnia

1703 – Z Anglii wypłynęła piracka wyprawa pod dowództwem Williama Dampiera, której celem było łupienie francuskich i hiszpańskich okrętów u wybrzeży Chile. Członkiem załogi jednego z okrętów był Alexander Selkirk, pierwowzór Robinsona Crusoe.

PIOTRA BIELKOWICZA PRZEZ OKULARY

Świat w limerykach

Copyright Piotr Bielkowicz 2024

Tu komisja kopertowa. Tam zaś zbiera się wizowa. Mamy dzisiaj stan erupcji komisji do spraw korupcji.

A gdzie się Pegasus chowa?

Nie chowa się. Wprost przeciwnie!

Prezes na nim jedzie dziwnie, ale rozbraja Komisję.

Taką on ma teraz misję!

Może zakończyć na grzywnie.

W małym miasteczku nad Wieprzem mieszkają sobie trzy panie. Życie mają średnio-lepsze. Każda ma małe mieszkanie.

Pierwsza to pani Warchlacka. Ona lubi różne cacka: biżuterię, fatałaszki –a w głowie jej wciąż fistaszki. Ma zawsze wesołą buzię. Ciągle jest na wielkim luzie. Druga to pani Świniarska. Przeważnie jest bardzo dziarska i do zabaw ma ciągoty. Czasem też wpada w kłopoty. Lecz na ogół jest w porządku, bo ma przebłyski rozsądku. Trzecia pani – Maciorowa jest z nich najbardziej surowa i poważna i dojrzała –jakby zmysł rozsądku miała. A również zrównoważona w każdej sprawie bywa ona. Te trzy panie są milutkie i puszyste. Nóżki krótkie. Każda różowa na twarzy. Każda o fortunie marzy. Małe i ruchliwe noski –

Ocieplanie wizerunku

Copyright Piotr Bielkowicz 2024

Dziś globalne ocieplenie to jest temat numer jeden. Meghan zatrudnia PR, bo tu chłodny obraz ma. Chce dodać ciepłe kolory, ale to wysiłek spory!

Kate poprawia swoje foto i już jest afera o to!

O co? O Księcia Louisa, że mu palec dziwnie zwisa. Wizerunku ocieplanie to nie jest łatwe zadanie!

Uwspółcześnione bajki

Trzy świnki – The three little pigs

Copyright Piotr Bielkowicz 2024

wszystkie jakby albinoski, długie rzęsy, buzie w ciup –z minką słodką -‘Lub mnie, lub!’

I bardzo chcą być z tej ligi z której jest Muppet – Miss Piggy. Bo ona jest ich idolem, a one grają jej rolę.

Nie potrzebny ci wzrok ostry, by myśleć, że to trzy siostry.

Wyglądają jak rodzeństwo ze względu na podobieństwo, lecz mają różnych rodziców, a siostry grają ‘dla picu’.

Gdy je znasz to ci się wyda, że one są jak hybryda

Muppetów oraz Czechowa –‘Trzy siostry’ grane od nowa, z Miss Piggy w roli potrójnej. Życie mają raczej bujne.

Bardzo są zaprzyjaźnione.

Takie nierozłączki one.

I jak dobre przyjaciółki robią wszyściutko do spółki: wspólne kino, wspólny spacer (chociaż mają różne prace); wspólna niechęć do wędliny, boczku oraz wieprzowiny. Do świńskich blondynów słabość

mają, gdyż dają im radość. Każdy również zauważy ich awersję do masarzy (nie tych do ciała i twarzy, lecz tych co robią w masarni i na ogół są wulgarni). Niestety nie mają dzieci, gdyż ich kolejni faceci byli felerni drobinkę –mieli przechodzoną świnkę. Pań tych główne, wspólne motto to jest – ‘grajmy razem w lotto’. Grały bardzo regularnie przez kilka lat, ale marnie. Aż tu nagle kiedyś z rana wiadomość - główna wygrana, spada na nie jak grom z nieba! Tego im właśnie potrzeba! Wszystkie o domkach marzyłydzień ten jest więc bardzo miły!

Każdą niecierpliwość zżera, by znaleźć dewelopera. I wkrótce już każda pani rozmawia z budowlańcami. Pan Szelma, wesoły, tani, podoba się pierwszej pani –bo ona domek – marzenie-

Zagadka

Copyright Piotr Bielkowicz 2024

Razgadaj zagadku

i razreszi wapros:

Jak się nazywa ofiara?

Jak się zwie ofiary boss?

Pierwszy poświęcił się dla kraju, aby ratować kraj w potrzebie.

Drugi natomiast kraj poświęcil, aby ratować tylko siebie.

A tak już mówiąc między nami –drugi się bawi wojenkami.

chce szybko po niskiej cenie. Dzień potem pani Warchlacka kontraktuje pana Jacka. On się do pracy zabiera. I z tego będzie afera. A Jacka Szelmy kolega o drugą panią zabiega.

Pani Świniarska - jak wiecie, żyła już trochę na świecie, więc jest ciut więcej ostrożna. Jej łatwo oszukać nie można.

Ten kolega to Jan Cwanypodsuwa jej jakieś plany i różne rekomendacje.

Zaprasza też na kolację.

Ona do niego :–‘ Świntuszku.

Czy pan nie myśli o łóżku? ’

On na to :–‘ Droga szefowo. Ja jestem tutaj służbowo!’ Świniarska waha się jeszcze, lecz już wpadła w jego kleszcze.

I wnet umowę zawiera.

Z tego też będzie afera. Trzecia pani – Maciorowadobrze wie co to budowa i ma również sporo sprytu, by odsiać prawdę od kitu.

A niestety budowlańcy -

jej przyjaciółek wybrańcy, według niej to aferzyści.

I ta jej wróżba się ziści. Ona zaś ‘casting’ murarzy, hydraulików i stolarzy, deweloperów i.t.d.

przeprowadza, że aż wrze.

Casting zwycięzcę wyłania –Piotr Solidny, bez wahania!

Miesiąc potem koło rzeczki rosną w górę trzy domeczki! Nasi dzielni budowlani wznoszą dom dla każdej pani.

Jacek Szelma kombinuje, tak jak robią wszystkie szuje, jakby robić to najtaniej.

Więc podły domek powstanie.

Zamiast cegieł – jakieś płyty. Nie cement, lecz gips zużyty. Belki są wybrakowane, a dachówki popękane.

Szelmostwo wręcz z niego tryska –adekwatnie do nazwiska.

Nieco cwańszy jest Jan Cwany. Towar nie wybrakowany zwozi w ogromnej ilości, lecz za to marnej jakości.

Cwaniactwo jest jemu bliskie też zgodnie z jego nazwiskiem. Wielką niespodzianką nie jest –Solidny ma czysty rejestr. Żadnej skazy czy afery.

Uczciwy on jest i szczery. Materiały ma tip top. Taki z niego równy chłop.

Koniec lata już za rogiem, a nasze trzy panie drogie do przeprowadzek gotowe, gdyż czekają domki nowe. Ale czeka też ktoś inny –ten ktoś to inspektor gminny. Bo on zgodnie z przepisami zajmuje się inspekcjami różnych budów w gminie owej –z naciskiem na domki nowe. Pan Wilk, bo o nim tu mowa, to jest urzędnicza głowa. Jak urzędnik – nieco łysy i bardzo lubi przepisy, paragrafy i ustawy. Uwielbia też trudne sprawy. Od łapówek stroni z dala i nawet tym się przechwala. Ludziom często opowiada, że ma kuzyna Konrada, też Wilka, lecz w bajce innejtak jakby bardziej rodzinnej. Pan Wilk dostaje z Dyrekcji terminarz swoich inspekcji. I z terminarza wynika, że pod koniec października ma przebadać dom Warchlackiej i spotkać się z Szelmą Jackiem. Pozostałe domy nowe –inspekcje listopadowe wyznaczone z góry mają.

No a panie już mieszkająco niezgodne z przepisami! Ale tak to jest z paniami.

Dzień inspekcji to jest piątek. To nie najlepszy początek. Choć pani Warchlacka w pąsach, Wilk jest oschły. Prawie kąsa.

Zaczyna od krótkiej lekcji, że mieszka tu bez inspekcji. Ona mu coś o ciasteczkach, a on za to grzebie w teczkach. Ona wyciąga likierek.

On mówi: -‘Bez takich gierek’ i studiuje różne plany ostukując wszystkie ściany. Wreszcie się do Szelmy zwraca:‘Czy to pana była praca?

To jest fuszerka zupełna, tandeta, robota mierna. Gniot i bubel. Słów mi brak, by opisać ten tu wrak!

Moja opinia – dwa słowa –to gruntowna przebudowa!

A do pani też mam słowo... Przed tą całą przebudową mieszkać pani nie ma prawa. No i to jest druga sprawa. Daję pani doby trzy, by opuścić ten dom zły.

To jest warunek konieczny, gdyż ten dom jest niebezpieczny!’ Rzuca w nią jakimś przepisem, daje list ze swym podpisem, żegna się – i już go nie ma.

Pani jak wryta i niema stoi całkiem zagubiona, ale zaraz potem ona wpada w furię no i w złości chce rachować Szelmy kości. Przekleństwa i epitety lecą na niego niestety.

Jak na przykład - ‘ Ja to pieprzę. Pan jest świnią, lochą, wieprzem’. Ta genderowa uwaga to dla niego jest zniewaga. ‘Niech pani wszystkich zapyta, czy ja jestem transwestyta’:broni się pan Jacek słabo, lecz wie, że nie wygra z babą. Więc salwuje się ucieczką

ze swoją skórzaną teczką. Teczka jest ze świńskiej skóry. To obraz całkiem ponury. A biedna pani Warchlacka pakuje rzeczy i cacka i ze słowami :–‘To szuje!’ do Świniarskiej się ładuje.

W listopadzie dzień ponury. Pada deszcz i suną chmury. Wiatr strąca ostatnie liście... Świniarska znajduje w liście od pana Wilka Dyrekcji przypomnienie o inspekcji. Chodzi więc zdenerwowana prawie od samego rana. A Warchlackiej opowieści, wszystkie tak tragicznej treści, nie dodają jej otuchy i straszą z dźwiękami pluchy. Maciorowa daje radę:‘Zróbcie z krzeseł barykadę, ale to chyba mało da, gdyż wyślą na was CBA’. I mimo tej dobrej rady pada na obie strach blady. Już nie myślą racjonalnie. I czują sie wręcz fatalnie. Ze strachu prawie je mdli. Na klucz zamykają drzwi. Wiatr wyje jak wilków stado. Los pań wygląda więc blado. Bardzo szybko zmrok zapada. Pan Wilk do domu się skrada. Jak owca musi być miły, aby drzwi mu otworzyły. Dla pana Wilka –fachowcanie trudno jest być jak owca. W dni powszednie oraz święta udaje różne zwierzęta. Gdy potrzeba to jest lisem, aby coś załatwić z PISem. A czasem też bywa sową, by z PO było różowo. I już stoi pod ich drzwiami. Okna ciemne z żaluzjami. Stuka ‘puk puk’ powolutku, w sumie bez żadnego skutku. Ale na szczęście dla niego ma on klucze od Cwanego. Delikatnie drzwi otwiera,

a te skrzypią jak cholera! Wchodzi, a na otomanie siedzą dwie skulone panie. ‘Witam i rączki całuję’ :mówi , lecz ich grozę czuje, gdyż groza w formie zapachu wydziela się w czasie strachu. ‘Muszę wykonać zadanie, a paniom nic się nie stanie’ :–mówi i wyjmuje plany i zaczyna badać ściany. Spędza nad tym sporo czasu nie robiąc nawet hałasu. Do Świniarskiej tak się zwraca:‘Nie jest to najlepsza praca i widzę sporo usterek oraz innych braków szereg. Dom musi być poprawiony, dlatego jestem zmuszony prosić, aby pani miła gdzieś się stąd wyprowadziła’. No i wkrótce obie panie ze słowami :- ’A to dranie!’ lądują u Maciorowej, dokładnie – w sypialni nowej.

Jasnowidzem być nie trzeba, by zgadnąć, że łaską nieba, u Maciorowej inspekcja to jak w szkole łatwa lekcja. Pan Wilk ze swymi planami, przepisami, ustawami, nie ma na nią i dom haka. Solidna robota taka!

Maciorowa więc przyjęcie szykuje przy takim święcie. Pan Solidny główną rolę gra na kolacji przy stole. A trzy różowiutkie panie serwują mu dobre danie.

I jeszcze prosecco rose zwiększa szczęścia wszystkich dozę, zwłaszcza pana Solidnego dumnego z dzieła swojego. Na stole nowe butelki rozpędzają smutek wszelki, ale też sen przywołują. I wszyscy się błogo czują.. Upływa jedna godzinka... Solidny śni o trzech świnkach.

Morał prosty: w pewnym wieku nie pij za dużo człowieku. Chyba,że jesteś solidny, ale to już morał inny.

ZNAJDŹ WSZYSTKIE PARY

DIETA PRZYJAZNA PLANECIE?

Według naukowców w tej chwili mierzymy się z potrójnym globalnym kryzysem – syndemią. Czym ona jest i dlaczego o dpowiedź na nią ma stanowić m.in. dieta planetarna, czyli przyjazna planecie, wyjaśniła prof. Katarzyna Neubauer, k ierownik Katedry i Kliniki Gastroenterologii i Hepatologii Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu na konferencji „O ne Health – Jedno Zdrowie”.

Trzy pandemie naraz

„Syndemia to są trzy pandemie. W tym przypadku dotyczą większości osób zamieszkujących większość krajów i obszarów ś wiata. Mają wspólne tło, background” – powiedziała prof. Katarzyna Neubauer, przedstawiając jedną z 15 rekomendacji przyjętych p rzez uczestników 5. Kongresu „Zdrowie Polaków” – n aukowców i specjalistów różnych dziedzin medycznych.

Termin syndemia pojawił się w 2019 roku, gdy na łamach czasopisma „Lancet” opublikowano raport z prac Komisji ds. Otyłości. Chodzi tutaj o współwystępowanie t rzech pandemii, za które uznano: otyłość, niedożywienie oraz zmiany klimatyczne. Według specjalistów pomocna w walce z tymi kryzysami może być m.in. dieta planetarna. Jak wyjaśnili, w połączeniu z aktywnością fizyczną ma ona zmniejszać ryzyko chorób cywilizacyjnych, ale też wpłynąć na ograniczenie produkcji zwierzęcej, która przyczynia się do zmian klimatycznych. Chodzi o produkcję wołowiny, jagnięciny, wieprzowiny i drobiu, ale też produktów mlecznych i ryb.

Dieta roślinna i zero waste

„W trosce o środowisko rekomendujemy promocję diety zawierającej mniej produktów pochodzenia zwierzęcego, a więcej p ochodzenia roślinnego oraz dietę zero

waste (bez marnowania żywności)” – brzmi rekomendacja.

Prof. Neubauer uściśliła, że dieta planetarna jest „prosta do zastosowania w praktyce”. „Jej filarem jest ograniczenie (ale nie całkowita eliminacja – red.) spożycia produktów zwierzęcych. W Polsce mówimy o tym, by ograniczyć spożycie mięsa o 50 proc., a o 100 proc. zwiększyć spożywanie produktów pochodzenia roślinnego” – podkreśliła ekspertka.

Poradzimy sobie bez mięsa

To właśnie te produkty mogą stanowić alternatywę dla mięsa. Na stronie Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej czytamy, ż e jakkolwiek czerwone mięso jest źródłem białka i niezbędnych aminokwasów, a ponadto dostarcza nam ważnych witamin (np. B12) i minerałów, to jednak istnieją inne źródła tych składników odżywczych. Wymieniane tu są m.in. tofu z soi oraz nasiona

innych roślin strączkowych, np. fasola czy soczewica. Zdaniem specjalistów warto pamiętać też o orzechach. Te alternatywne do m ięsa produkty roślinne wraz z pełnoziarnistymi produktami zbożowymi dostarczać m ają niezbędnych naszemu organizmowi aminokwasów.

Planetarny talerz

A jak powinien dokładnie wyglądać nasz planetarny talerz? Składać się w połowie z warzyw i owoców, a w drugiej z pełnych ziaren, źródeł białka roślinnego, nienasyconych olejów roślinnych i (opcjonalnie) niewielkich ilości zwierzęcych źródeł białka. Warto pamiętać, że na świecie mamy ponad 30 tys. roślin jadalnych, więc jest w czym wybierać.

Jest w czym wybierać

„Staraj się spożywać co najmniej 125 gramów suchej fasoli, soczewicy, grochu i innych

o rzechów lub roślin strączkowych dziennie” –radzą eksperci z Komisji EAT-Lancet. A jeśli chodzi o mięso, zalecają jedzenie tygodniowo nie więcej niż 98 gramów czerwonego m ięsa (wieprzowiny, wołowiny lub jagnięciny), 203 gramów drobiu i 196 gramów r yb. Ponadto wskazują, że dieta planetarna „może zapobiec 11 mln przedwczesnych zgonów dorosłych rocznie i przyspieszyć przejście do zrównoważonego globalnego systemu żywnościowego do 2050 r., który zapewni zdrową żywność wszystkim osobom na całym świecie”.

Obecnie na świecie produkcja żywności wykorzystuje blisko 40 proc. całkowitej powierzchni naszego globu i zużywa aż 70 proc. wody pitnej. Produkcja zwierzęca odpowiada zaś za wytwarzanie 19 proc. wszystkich gazów cieplarnianych (fermentacja jelitowa zwierząt, używanie nawozów a zotowych czy emisja gazów z obornika). Wpływa też na zmniejszanie obszarów leśnych.

2 miliardy otyłych

Narasta również problem otyłości i nadwagi. „Ponad 2 mld dorosłych mają nadwagę i o tyłość, a choroby niezakaźne związane z dietą, w tym cukrzyca, nowotwory i choroby serca, należą do głównych przyczyn zgonów na świecie” – podkreślają członkowie Komisji The EAT-Lancet.

P rzytaczają również dane dotyczące niedożywienia: „na całym świecie ponad 820 m ln ludzi w dalszym ciągu codziennie odczuwa głód, 150 mln dzieci cierpi z powodu d ługotrwałego głodu, który utrudnia ich wzrost i rozwój, a 50 mln dzieci odczuwa dotkliwy głód z powodu niewystarczającego dostępu do żywności”.

Źródło: Raport „Kongres Zdrowie Polaków 2023” pod red. prof. Henryka Skarżyńskiego

LUBIĘ STARE SPRAWDZONE PRZEPISY

Moją specjalnością w kuchni jest czyszczenie lodówki i przygotowanie czegoś z niczego. Mam to po mamie – mówi Dorota Szelągowska.

Jurorka w programie „MasterChef Nastolatki” wspomina, że swoją przygodę z kulinariami rozpoczęła w dzieciństwie. Kiedy miała sześć lat, to już chętnie pomagała mamie, a z czasem sama zaczęła przygotowywać różne potrawy, które smakowały całej rodzinie. Jej popisowe dania to lasagna, tarta cytrynowa i zapiekane mięsa. Dorota Szelągowska przekonuje, że przyrządzając w kuchni różne smakołyki, doskonale się relaksuje.

Szacunek dla nastolatków

Dorota Szelągowska podkreśla, że jako jurorka w programie „MasterChef Nastolatki” z podziwem obserwuje umiejętności kulinarne uczestników. Jest pod wrażeniem ich pomysłowości, zaangażowania i efektów godnych prawdziwych mistrzów.

– Na początku myśleliśmy, że rzeczywiście będziemy mieli w programie określone role i Szelągowska będzie do wspierania, a potem to się nam wszystko pomieszało i właściwie chyba byliśmy trójką wyrośniętych nastolatków. Bywało,

że wszyscy między sobą się kłóciliśmy, tworzyły się obozy, uznawaliśmy, że ktoś zupełnie nie ma racji w swojej ocenie. I tak naprawdę w końcu to nie wiem, kim ja byłam: czy taką dobrą ciocią Dorotką, czy też nie. Na pewno czasami bywałam złośliwa. Natomiast umówmy się – ja nie jestem szefem kuchni, ale cudowne było to, jak Michel był zdziwiony, że ja się jednak na tej kuchni znam, choć na początku podchodził do mnie z rezerwą –mówi agencji informacyjnej Newseria Lifestyle Dorota Szelągowska.

Lubię spędzać czas w kuchni

Projektantka wnętrz zapewnia, że prywatnie z przyjemnością spędza czas w kuchni. Ma swoje stare, sprawdzone przepisy, ale lubi też eksperymentować.

– Gotowanie towarzyszy mi chyba od szóstego roku życia i nie wyobrażam sobie bez niego życia. Gotowanie to jest taka rzecz, która dla mnie od zawsze jest najważniejsza. Gotowanie to jest miłość czysta, to jest dzielenie się, to jest siedzenie pr zy stole z najbliższymi. Zresztą my gotujemy w domu rodzinnie. Gotowanie i jedzenie jest w top 3, jeżeli chodzi o ważne rzeczy w moim życiu – podkreśla.

Jurorka w programie „MasterChef Nastolatki” jednym tchem wymienia swoje popisowe dania, które z dumą może zaserwować swojej rodzinie i znajomym.

Popisowe dania pani Doroty

– Robię świetną lasagne, świetną tartę cytrynową, dobrze robię też kurczaka i inne przeróżne mięsa zapiekane. Natomiast wydaje mi się, że moją specjalnością jest czyszczenie lodówki i przygotowanie czegoś z niczego. To mam po mamie – mówi.

Dorota Szelągowska przyznaje, że lubi robić duże zakupy spożywcze i mrozić produkty na zapas, by w każdej chwili mieć pod ręką wszystko, czego potrzebuje do przyrządzenia posiłków na różne okazje.

Nie mrożę gotowych dań

– Jak już jadę na zakupy, to kupuję różne rzeczy, porcjuję, zamrażam i potem jak na przykład mam na coś ochotę, to rozmrażam czy to łososia, czy krewetki. Kombinacja i freestyle są najlepsze. Nie mam natomiast w zwyczaju mrozić przygotowanych już dań. Jak coś zostaje, to zazwyczaj następnego dnia dojadamy to – mówi.

JAK ŻYĆ 100 LAT?

Muszę jednak rozczarować tych, którzy oczekują magicznych podpowiedzi. Zalecenia są bardzo proste i powszechnie znane. Trzeba je tylko… konsekwentnie stosować.

lat i uważają się za bardzo szczęśliwych. Odpowiadają na pytanie: jak żyć 100 lat?

Fenomenem niebieskich stref (regionów znanych z długowieczności) wiele lat temu zajął się amerykański dziennikarz Dan Buettner. Na podstawie jego badań powstał nie tylko serial dokumentalny, ale także udane próby implementacji tych doświadczeń w kilku amerykańskich miejscowościach.

Niebieskich stref pozornie nic nie łączy. Leżą w zupełnie innych rejonach świata, w krajach o różnym poziomie cywilizacyjnym, a ich mieszkańcy żyją na zróżnicowanym poziomie zamożności. Krajów tych nie łączy też wspólna religia czy kultura. Jedynym łącznikiem są wysokie statystyki długowieczności. Badacze wielokrotnie odwiedzali te miejsca a z rozmów z najstarszymi mieszkańcami wyłoniła się uniwersalna recepta na długie i szczęśliwe życie.

1. Zdrowa dieta

Mieszkańcy Okinawy mają jedną żelazną zasadę związaną z jedzeniem – nigdy nie wstają od stołu najedzeni i nie objadają się na noc. Poza tym przyrządzają posiłki z sezonowych produktów, przede wszystkim lokalnych, m.in. wykorzystując specjalną, rosnącą tylko tam odmianę ziemniaków. Kostarykańczycy budują swój system jedzenia na „diecie trzech sióstr”, której bazą są rośliny strączkowe. Mieszkańcy Sardynii nie stronią od lokalnego czerwonego wina Cannonau.

Wszyscy jedzą niewiele mięsa zwierzęcego z wypasanych u siebie kóz i owiec i ryby z lokalnych połowów. Do tego oczywiście miejscowa oliwa i zioła. Jeśli chleb, to zazwyczaj pełnoziarnisty i wypiekany według tradycyjnych receptur. Wszystkie te sposoby są doskonale znane i polecane nam w diecie śródziemnomorskiej. Niestety, także w niebieskich strefach zdrowe jedzenie coraz częściej wypierane

jest przez fast foody i żywność wysoko przetworzoną. Lekarze z niebieskich stref alarmują, że odżywiające się tak młodsze pokolenia zapadają na choroby cywilizacyjne typowe dla reszty świata.

2. Aktywność

Tym, co łączy mieszkańców „blue zones” jest ich aktywność. Stulatkowie oczywiście nie biegają już w maratonach, ale każdego dnia wykonują stały, umiarkowany wysiłek. Seniorzy japońscy czy włoscy nie ćwiczą jednak regularnie, ich sposobem na ruch jest codzienna praca. Zazwyczaj są to być nieobciążające obowiązki w ogrodzie i w domu, wymagające ruchu hobby, czy wykonywanie prostych zajęć zarobkowych. 100-letni bohater z Kostaryki, który dosiadał konia sprawniej niż niejeden sześćdziesięciolatek, mówił przed kamerą, że w jego życiu farmera nie było ani jednego dnia, kiedy nie miałby do zrobienia czegoś w gospodarstwie.

Także japońscy staruszkowie z zamiłowaniem opiekowali się kawałkiem własnego ogródka, natomiast stuletnie nestorki sardyńskich rodzin krzątały się przy pracach domo-

Co łączy japońską Okinawę, włoską Sardynię, grecką Ikarię, półwysep Nicoya w K ostaryce i kalifornijskie miasto Loma Linda? Ich mieszkańcy regularnie dożywają w dobrym zdrowiu stu i więcej

wych, wspierając młodsze kobiety w gotowaniu czy pieczeniu. Warto zauważyć, że aktywnemu trybowi życia w każdym z omawianych miejsc sprzyja ukształtowanie terenu – górzyste lub pofałdowane. W takich warunkach nawet wykonywanie domowych czynności wiąże się z większym wydatkowaniem energii.

3. Życie w zgodzie z sobą

Wśród recept na długie życie stulatkowie wymieniali życie bez budzika. Oczywiście tak sędziwi ludzie naturalnie mogą pozwolić sobie na rozpoczynanie dnia zgodnie z własnym rytmem. Wszyscy jednak zauważali, że ich jest idealnie dopasowany do indywidualnych potrzeb plan dnia opiera się na dostatecznie długim odpoczynku nocnym i wczesnym wstawaniu – na długo przed budzikiem. Poranne godziny były u nich zazwyczaj czasem na rozruch, modlitwę czy zajmowanie się swoim hobby. Zdecydowanie unikano też przedłużających się stanów stresu i nerwowości.

4. Poczucie bycia potrzebnym Aktywność mieszkańców niebieskich stref nie jest zwykłą krzątaniną. Duży nacisk kładzie się na to, by była celowa, służyła społeczności i wspierała inne działania, bo tylko w tedy daje satysfakcję. Na poczuciu bycia potrzebnym zbudowana jest aktywność amerykańskiego Loma Linda. Mieszkańcy tego miasta od wczesnego dzieciństwa wpajają dzieciom kulturę wolontariatu, z tego nurtu nie wyłączają się nawet najbardziej sędziwi mieszkańcy, a dzięki przychylnej atmosferze i

wsparciu otoczenia mogą dobierać działania, które są w stanie realizować.

5. Dbanie o relacje z innymi

Wkażdej z niebieskich stref stulatkowie żyją w społecznościach. Na Ikarii czy Sardynii, gdzie udaje się jeszcze jednoczyć wielopokoleniowe rodziny, ranga nestorów rodu jest bardzo duża. Otoczeni szacunkiem pomagają podtrzymywać relacje i dzięki temu pielęgnują poczucie bycia potrzebnym. Tam, gdzie idea wielopokoleniowej rodziny nie jest silna, choćby w amerykańskiej Kalifornii, wsparciem dla nestorów są grupy rówieśnicze i przyjacielskie skupione wokół wspólnych działań czy zainteresowań.

6. Pielęgnowanie przyjemności

Słynne włoskie „dolce vita” w doskonały sposób wpisuje się w rytm życia stuletnich mieszkańców Sardynii. Pełne śmiechu i żartów spotkania przy winie i oliwie, radość z małych przyjemności, zainteresowanie sprawami najbliższych i uczestniczenie w ich życiu są doskonałym lekarstwem na samotność.

Wśród czynników przedłużających życie wymieniano także znalezienie misji – dbanie o to, by życie od narodzin do śmierci miało cel i sens. Choć oczywiście na każdym etapie życia znaczenie będą miały inne sprawy, mniejsze i większe, trzeba szukać celu nawet w najmniejszych i najbardziej błahych zadaniach. Szczególnie widać to na Kostaryce, gdzie funk-

cjonuje specjalne określenie tego stanu: „Plan de v ida”.

7. Ograniczanie potrzeb

Na system wartości i nawyki mieszkańców niebieskich stref duży wpływ mają miejsca w których żyją. Zarówno Okinawa, jak i grecka Ikaria, przez wieki były izolowane od świata. Rosną tam ciągle endemiczne rośliny, pija się herbatę z miejscowych ziół, których nie ma w innych rejonach. Choć zazwyczaj ludzie ci żyją w bajkowych krajobrazach, doświadczają jednak ekstremalnych upałów, suszy, wiatrów. Wszystko to sprawia, że ich styl życia nie stawia bogactwa i posiadania w czołówce potrzeb. Zazwyczaj żyją prosto, wykonując większość codziennych czynności tradycyjnymi metodami, bez używania nowoczesnych rozwiązań technicznych. Minimalizm i umiar w codziennym życiu są najbardziej uniwersalnym i oczekiwanym stylem życia.

Z rozmów ze stulatkami wyłania się jeszcze jedna uniwersalna zasada mająca wpływ na jakość ich życia – wszyscy w coś wierzą. Czy będzie to katolicyzm czy buddyzm, każdy z wypowiadających się kładł nacisk na pielęgnowanie swojej sfery duchowej i budowanie ś wiata w oparciu o wartości. Wiara i jej reguły są dla nich drogowskazem na drodze umiarkowanego życia.

AUTENTYCZNOŚĆ W PRAWDZIWYM ŻYCIU NIE MA TAKIEGO ZNACZENIA JAK W MEDIACH

Studenci, którzy postrzegają siebie jako autentycznych w mediach społecznościowych, s ą mniej zestresowani i cieszą się lepszym zdrowiem psychicznym, niż ci, którzy na platformach posługują się wizerunkiem wykreowanym. Autentyczność w rzeczywistym ś wiecie nie ma jednak takiego wpływu na dobrostan psychiczny. Takie wnioski płyną z badania przeprowadzonego przez naukowców z USA we współpracy z polskimi i niemieckimi kolegami. Badacze przyjrzeli się też r óżnicom między tymi zależnościami badanymi u pokolenia Z i pokoleń wcześniejszych. Z ich obserwacji wynika, że „zetki” uważają siebie za bardziej autentycznych w mediach społecznościowych niż starsi uczestnicy badania.

Zdrowie zależy od Facebooka?

– Badania przeprowadzone na grupie studentów dowiodły, że od tego, w jakim stopniu

u ważają się za autentycznych w mediach społecznościowych, zależy ich zdrowie psychiczne k ilka tygodni później. Stwierdziliśmy jednak, że samoocena autentyczności w świecie rzeczywistym nie miała wpływu na ocenę autentyczności w mediach społecznościowych. Wniosek j est taki, że to, w jakim stopniu respondenci postrzegają siebie jako autentycznych w mediach społecznościowych, może mieć większe z naczenie niż to, na ile uważają się za autentycznych w świecie rzeczywistym – informuje w w ywiadzie dla agencji Newseria Innowacje Cameron Bunker, adiunkt i wykładowca na Emerson College w Bostonie w USA.

Depresja, lęk, stres

Wpływ mediów społecznościowych na zdrowie psychiczne stał się w ostatnich latach tematem licznych badań. Naukowcy wykazali m.in., że ilość czasu spędzanego w mediach społecznościowych nie ma znaczącego

w pływu na zdrowie psychiczne. Badacze przyglądali się też sposobowi korzystania z social mediów. Pozwoliło to sformułować wnioski takie jak ten, że aktywne korzystanie z mediów społecznościowych pozytywnie wpływa na zdrowie psychiczne, a bierne może mieć negatywne skutki, na przykład w postaci depresji, lęków i stresu.

Wierni sobie

Udało się także wykazać związek między autentycznością, rozumianą jako stopień, w jakim ktoś czuje się wierny sobie, a ogólnym dobrostanem. Rola mediów społecznościowych w kształtowaniu tego poczucia autentyczności nie została jednak wcześniej dokładnie zbadana i właśnie to stało się punktem wyjścia do pracy badawczej Camerona Bunkera we współpracy z naukowcami z Uniwersytetu Gdańskiego i Uniwersytetu Ruhry w Bochum w Niemczech.

Naukowe metody

W badaniu wzięło udział niemal 200 studentów. Wszyscy byli aktywnymi użytkownikami mediów społecznościowych i mieli u kończone 18 lat. Badanie trwało dwa miesiące i przeprowadzono je w dwóch fazach, s tosując badania podłużne. Mierzono w nich dwa kluczowe obszary: postrzeganą autentyczność i zdrowie psychiczne.

– O kreślaliśmy autentyczność na podstawie samooceny. Można zastosować tutaj walidowane wskaźniki – model przez nas wybrany b ierze pod uwagę trzy elementy autentyczności. Pierwszym z nich jest samowyobcowanie, c zyli przekonanie, że nie znamy siebie samych. Drugi to autentyczność w życiu, czyli zgodność między subiektywnymi doświadczeniami i zachowaniem, czyli przekonanie o tym, że nasze z achowanie jest zgodne z tym, co czujemy – to składa się na przekonanie o autentyczności w naszym życiu. Trzeci element to podatność na

wpływy z zewnątrz, czyli na ile dana osoba uważa, że postępuje zgodnie z oczekiwaniami otoczenia społecznego – tłumaczy naukowiec.

Autentyczność w mediach sprzyja psychice

Studenci, którzy na początku badania postrzegali siebie na platformach mediów społecznościowych jako bardziej autentycznych, c zuli się mniej zestresowani i cechowali się lepszym zdrowiem psychicznym. Okazało się też, że jedynie autentyczność w mediach społecznościowych miała istotny wpływ na lepsze zdrowie psychiczne. Autentyczność w prawdziwym życiu nie miała w tym kontekście większego znaczenia.

Warte zauważenia są też wyniki badania, w którym te same aspekty zostały porównane w odniesieniu do pokolenia Z i wcześniejszych pokoleń, np. baby boomers.

– P rzedstawiciele pokolenia Z dostrzegają u siebie mniejszy kontrast niż pokolenie baby boomers. Uważam, że niekoniecznie przekłada się to na autentyczność, ponieważ na przykład możemy postrzegać siebie jako autentycznych w mediach społecznościowych, ale uważać, że jesteśmy w nich zupełnie inni niż w świecie rzeczywistym. Możemy czuć, że media społecznościowe są jedynym miejscem, gdzie możemy b yć naprawdę sobą i postrzegać siebie jako autentycznych w tym świecie, ale nie musi to oznaczać, że w obydwu wymiarach jesteśmy tą samą osobą. Nie chcę powiedzieć, że z moich danych wynika jednoznacznie, że pokolenie Z jest faktycznie bardziej autentyczne w mediach społecznościowych, ale że tak siebie postrzega w tej przestrzeni, co ma wpływ na dobrostan psychiczny – kwituje Cameron Bunker.

JAK ODPOCZYWAĆ, BY CZUĆ SIĘ

WYPOCZĘTYM?

Odpoczynek i sen to niezbędne czynności, które są konieczne do prawidłowego f unkcjonowania naszego organizmu. Zbyt wiele godzin spędzanych w pracy, źle skomponowana dieta, stres i brak zapominanie o relaksie to prosty przepis na większą liczbę infekcji, problemy z koncentracją i chroniczne zmęczenie. Jak skutecznie odpoczywać i o czym warto pamiętać?

Sen i odpoczynek należą do najważniejszych potrzeb człowieka. Chociaż nasz organizm jest zdolny do szybkiej regeneracji i stosunkowo łatwo dostosowuje się do najbardziej skrajnych okoliczności, bez odpoczynku n ie jest w stanie efektywnie funkcjonować. Zbytnie przemęczenie wpływa na rozmaite funkcje organizmu – gorzej zapamiętujemy, mamy problemy z koncentracją, wolniej reagujemy i stajemy się bardziej drażliwi. Chroniczne zmęczenie wpływa negatywnie na pracę układu krwionośnego, może prowadzić do zaburzeń snu, bólu głowy, bólu mięśni i s tawów, a nawet utraty pamięci.

Jak odpoczywać?

To, jak odpoczywać, zależy od kilku czynników. Dla jednej osoby odpoczynek to beztroskie wylegiwanie się na hamaku, dla innej i ntensywny trening fizyczny lub relaks w towarzystwie bliskiej osoby. Co ważne, odpoczynku nie można nadrobić – choć kilkudniowe wakacje pozwalają nam złapać oddech od codziennych czynności, regularność powinna nam towarzyszyć także podczas codziennego znajdywania czasu tylko dla siebie.

Jak nauczyć się odpoczywać?

Ogromnym problemem we współczesnym świecie jest nieustanny pośpiech. Każdego dnia do naszego mózgu docierają tysiące informacji, które ten potrzebuje usystematyzować i przetworzyć. To wielki wysiłek dla naszego organizmu – przyzwyczajamy ciało do nieustannej pracy na najwyższych obrotach, przez co w chwilach relaksu trudno jest się wyciszyć. Jak nauczyć się odpoczywać?

Odpoczynek jest potrzebny jak powietrze Początki mogą być trudne. Warto uświadomić sobie potrzebę efektywnego odpoczynku i konsekwentnie realizować zamierzony plan. Jak odpocząć we własnym domu? Byś mógł w pełni się wyciszyć, musisz uspokoić umysł i pozbyć się nadmiaru bodźców. Powiadomienia i komunikaty na komputerze co chwilę odrywające nas od aktualnych zajęć, nieustannie dzwoniący telefon, a w tle włączony t elewizor – nadmiar bodźców przytłacza nas i męczy. Gdy wracasz po pracy do domu i chcesz odpocząć, wycisz lub wyłącz wszystkie urządzenia. Efektywny relaks w ciszy lub przy uspokajającej muzyce, przygaszone, ciepłe światło i świeże, rześkie powietrze pomogą się uspokoić i zebrać myśli.

Sposoby na relaks

Jeżeli powtarzasz w swojej głowie „nie umiem odpoczywać”, zacznij od niewielkich zmian. Kilka minut na macie z zamkniętymi oczami dziennie, wieczorna kąpiel z dodatkiem aromatycznego olejku, a może smaczna herbata przed pójściem spać? Znajdź własny

sposób na relaks, eksperymentuj i próbuj różnych rozwiązań. Lepiej jest znaleźć czas na odpoczynek co 2-3 godziny każdego dnia, niż próbować osiągnąć równowagę po kilku miesiącach ciągłego pracowania ponad swoje możliwości.

Jak skutecznie odpoczywać – dla każdego co innego

Z astanawiasz się jak odpocząć po pracy? Ważne jest dopasowanie sposobu odpoczynku do Twojej zawodowej aktywności. Spędzasz wiele godzin przed komputerem w jednej pozycji, przebywasz w klimatyzowanym pomieszczeniu, Twoja praca Cię stresuje i w ymaga bycia w ciągłej gotowości? Postaw na aktywność fizyczną! Codzienny spacer, intensywny trening na świeżym powietrzu albo przekopanie ogródka – gdy zaangażujesz ciało, Twoja głowa będzie mieć czas na r elaks. Gdy pracujesz fizycznie, spędź wieczór rozwiązując krzyżówkę, przeczytaj interesującą książkę, obejrzyj inspirujący film. W t en sposób osiągniesz właściwą równowagę i spokój.

Odpoczynek pozwala zebrać siły Zwróć uwagę, że uczucie zmęczenia jest stanem fizjologicznym i naturalną reakcją organizmu, który daje Ci znać, że nadszedł czas na regenerację. Efektywny odpoczynek pozwala zebrać siły i nabrać energii do dalszych działań. Jeśli jednak, mimo zaniechania nadmiernego wysiłku i dbałości o skuteczne formy relaksu, nadal czujesz się nieustająco zmęczony, warto poszukać przyczyny. Może to bowiem świadczyć o poważnej chorobie np. cukrzycy, chorobie Addisona, niedokrwistości, przewlekłej infekcji, depresji czy nawet nowotworze. Coraz powszechniejszym problemem staje się także zespół przewlekłego zmęczenia, czyli stan ciągłego uczucia przemęczenia z towarzyszącymi objawami somatycznymi, którego źródłem nie są inne procesy chorobowe.

Zdrowy sen, czyli odpoczynek w nocy Nie umiem odpoczywać – to zdanie często pada z ust osób, które prowadzą bardzo aktywne codzienne życie. Ciężko jest osiągnąć spokój i zapewnić sobie zdrowie, gdy nie dba-

my o należyty odpoczynek w nocy. Liczy się n ie tylko odpowiednia liczba godzin snu w nocy, ale także dobrze dobrany materac, właściwa, niezbyt wysoka temperatura pomieszczenia, optymalne nawilżenie powietrza i brak hałasu. Jeżeli w nocy nie możemy odpocząć, rano budzimy się zmęczeni i pracujemy m niej efektywnie.

Jeżeli czujesz, że Twój organizm domaga się odpoczynku, a Ty po każdej nocy wstajesz zmęczony, konieczna może być zmiana codziennych nawyków. Warto wówczas zasięgnąć porady specjalistów. Co więcej, ciekawą propozycją jest rekreacyjna oferta Zdrowy sen, proponowana przez wielickie uzdrowisko. Możesz spędzić noc w specyficznym mikroklimacie, który przynosi ulgę osobom z problemami układu oddechowego, wpływa na lepszą odporność organizmu i ułatwia zasypianie. Zmiana miejsca i odseparowanie się od towarzyszących nam każdego d nia bodźców może okazać się sposobem na naukę zdrowego stylu życia i prawdziwego odpoczynku.

Polskie parafie w UK

Ashton-under-Lyne

Duszpasterz: ks. proboszcz

Grzegorz Januszewski (0161) 339 3047; 13 Brompton Terrace, DUKINFIELD SK16 4JT; ashton@pcmew.org; pcmashton.chrystusowcy.pl

St Anne’s Church; Burlington Street, ASHTON-UNDER-LYNE, OL6 7DG; msze niedzielne: 13.00

St Peter’s Church; 16 Green Lane, STOCKPORT, SK7 4EA; msze niedzielne: sobota 18.30, niedziela 16.00

St Anne’s Church; Crescent Road, Manchester, M8 5UD; msze niedzielne: 8.30

Bedford

Duszpasterze: ks. proboszcz

Janusz Kopeć – 07704141192; ks. senior Grzegorz Aleksandrowicz; parafiabedford.uk

Kościół Polski pw. Sacred Heart of Jesus & St Cuthbert; Mill Street, BEDFORD, MK40 3EU; msze niedzielne: sobota 19.00, niedziela 9.30, 11.00, 19.00

Birmingham

Duszpasterze: Ks. prob.

Krzysztof Kita - 0121 643 0940; ks. asyst. Artur Kozik - 0121 643 0940; parafiabirmingham.org.uk

St Michael’s Church; Moor Street, BIRMINGHAM, B4 7UG; msze

niedzielne: sobota 18.00, niedziela 9,30, 11.30, 18.00

Blackburn

Duszpasterz: ks. prob. Robert Pytel - (01254) 57067; blackburn@pcmew.org; parafiablackburn.eu;

St Anne’s Church; France Street, Blackburn, BB2 1LX; msze niedzielne: 10.00 - ZAWIESZONE DO ODWOŁANIA

Kaplica Domu Polskiego pw.

NMP Królowej Polski; 44

Preston New Road, Blackburn, BB2 6AH; msze niedzielne: sobota 19.00, niedziela 10.00 i 19.00

St Anne’s Church; Cobham Road, ACCRINGTON, BB5 0AH; msze

niedzielne: 1. niedziela m-ca 13.00

- ZAWIESZONE DO ODWOŁANIA

Holy Saviour Church; 2 Vulcan Street, Nelson, BB9 8HE; msze niedzielne: 2. i 4. niedziela m-ca 13.30 - ZAWIESZONE DO ODWOŁANIA

Bognor Regis

Duszpasterz: o. prob. Antoni Prosowicz OFM - 07515 706 746; parafiabognorregis.com

Our Lady of Sorrows Church; Clarence Road, Bognor Regis, PO21 1JX; msze niedzielne: sobota 18.00, niedziela 16.00

St Richard’s Church; Market Avenue, Chichester, PO19 1XB; msze niedzielne: 12.00

English Martyrs Church; Goring Way, Goring-by-Sea, BN12 4UH; msze niedzielne: 1. i 3. niedziela m-ca 18.00

St. Anthony of Viareggio; Gossamer Lane, Aldwick, Rose Green, PO21 3HF; msze niedzielne: sobota 18.00, 2. i 4. niedziela m-ca 9.00

Bolton

Duszpasterz: ks. prob. Paweł Stebel - (01204) 523563; parafiabolton.co.uk

Kościół Polski pw. Dobrego Pasterza; 180 High Street, Bolton, BL3 6PL; msze niedzielne: 12.00

Kaplica Domu Polskiego pw.

MB Królowej Polski; Back East Street, Bury, BL9 0RU; msze niedzielne: 10.00

St Mary’s Church; Mt Pleasant, Chorley, PR7 2SR; msze niedzielne: co dwa tygodnie - 14.00

Boston

Duszpasterze: ks. prob. Stanisław Kowalski SChr.(01205) 619921; ks. asyst. Damian Jędrzejak SChr. - (01205) 619921; boston@pcmew.org; parafiaboston.co.uk

St. Mary Church; 24 Horncastle Road, BOSTON, PE21 9BU; msze niedzielne: 11.30, 13.00, 19.30

The Sacred Heart Church; Grosvenor Road, SKEGNESS, PE25 2DB; msze niedzielne: 15.00

The Immaculate Conception and St Norbert Church; 52 St Thomas Road, SPALDING, PE11 2XX; msze niedzielne: sobota 18.30

Bournemouth

Duszpasterz: ks. prob. Łukasz Przewieślik SChr. - (01202) 619668; bournemouth@pcmew. org;

Sacred Heart Church; 1 Albert Road, Bournemouth, BH1 1BZ; msze niedzielne: 12.30ZAWIESZONA DO ODWOŁANIA

The Annunciation Church; 218 Charminster Road, Bournemouth, BH8 9RW; msze niedzielne: 9.00

St Edmund Campion Church; Castle Lane West, BOURNEMOUTH, BH8 9TN; msze niedzielne: sobota: 19.00; niedziela: 12.30; 19.00

Bradford

Duszpasterz: ks. prob.

Mirosław Sławicki - (01274) 720848; bradford@pcmew.org; parafiabradford.co.uk

Kościół polski Matki Bożej Częstochowskiej i św.

Maksymiliana Marii Kolbego; 29 Edmund Street, Bradford, BD5 0BH; msze niedzielne: sobota 18.00, niedziela 10.00, 11.15

St Marie’s Church; 2 Clarence Street, Halifax, HX1 5DH; msze niedzielne: 13.00

St Austin’s Church; 6 Wentworth Terrace, Wakefield, WF1 3QN; msze niedzielne: 15.30

Brighton

Duszpasterz: ks. prob. Tadeusz Białas COr. - (01273) 720069; brighton@pcmew.org; parafiabrighton.org; St Mary Magdalen Church; 55 Upper North Street, Brighton, BN1 3FH; msze niedzielne: niedziela 9.00

Our Lady, Queen of Heaven Church; Stagelands, Langley Green, Crawley, RH11 7QD; msze niedzielne: niedziela 11.00

St. Agnes’ Church; 10 Whitley Road, Eastbourne, BN22 8NE; msze niedzielne: 2 i 3 niedziela m-ca 18.00

Our Lady Star of the Sea Church; 1 High Street, Hastings, TN34 3EY; msze niedzielne: 1. niedziela m-ca 18.00

St. George Church; Court Farm Road, Hove, BN3 7QR; msze niedzielne: sobota 18.30

Dom Polski w Hove; 78 Farm Road, Hove, BF3 1FD; msze niedzielne: poniedziałek 18.30; środa i piątek 10.30

St Augustine’s Church; Crescent Road, Tunbridge Wells, TN1 2LY; msze niedzielne: 4 niedziela m-ca 19.30

Bristol

Duszpasterz: ks. prob. Jacek Michalski - (0117) 942 14 27; bristol@pcmew.org; parafiabristol.uk; Kościół Polski pw. MB

Ostrobramskiej; Cheltenham Road, Bristol, BS6 5RH; msze niedzielne: sobota 19.00, niedziela 10.00, 12.30 i 15.00

Cambridge

Duszpasterz: ks. prob. Waldemar Niewiński - (01223) 368539; cambridge@pcmew.org; parafia-cambridge.co.uk; Our Lady & The English Martyrs Church; Hills Road, Cambridge, CB2 1JR; msze niedzielne: 12.45 Kaplica polska pw. MB Królowej Polski; 231 Chesterton Road, Cambridge, CB4 1AS; msze niedzielne: sobota 18.00

St Thomas of Canterbury Church; Weeting Road, Brandon, IP27 0PT; msze niedzielne: 9.00

St Michael the Archangel Church; 82 Hartford Road, Huntingdon, PE29 1XP; msze niedzielne: 15.30

Cardiff

Duszpasterz: ks. prob. Michał Oszczudłowski - (029) 2025 3514; polskaparafiacardiff.org; Our Lady of Lourdes; Gabalfa Avenue, Gabalfa, Cardiff, CF14 2QQ; msze niedzielne: sobota 19.15, niedziela 10.30 i 12.00

St. David’s Church; Park Crescent, Newport, NP20 3AQ; msze niedzielne: niedziela 9.00

Our Lady Queen of Martyrs Church; Belmont Road, Hereford, HR2 7JR; msze niedzielne: 4. niedziela miesiąca 16.00

St Mary’s Church; Pontmorlais Road, Merthyr Tydfil, CF47 8RG; msze niedzielne: 1. niedziela miesiąca o 19.15

Corby-Kettering

Duszpasterz: ks. prob. Ryszard Taraszka 01536 203 574; corby@ pcmew.org; parafiacorby.co.uk

Kościół pw. Św. Józefa Rzemieślnika; Rockingham Road, Corby, NN17 1AE; msze niedzielne: sobota 19.00, niedziela 10.30 i 16.00

St Edward the Confessor Church; 2 The Grove, Kettering, NN15 7QQ; msze niedzielne: 13.00

Coventry

Duszpasterz: ks. prob. Romuald Szczodrowski - (024) 7622 2455; coventry@pcmew.org; parafiacoventry.org.uk Kościół Polski pw. św. Stanisława Kostki; Springfield Road, Coventry, CV1 4GR; msze niedzielne: sobota 18.00, niedziela 9.00, 11.00, 18.00

Crewe

Duszpasterz: ks. prob. Piotr Gardoń SChr. - (01270) 256284; crewe@pcmew.org;

St Mary of the Immaculate Conception Church; 13 Gatefield Street, Crewe, CW1 2JP; msze niedzielne: sobota 19.00, niedziela 12.45

Derby

Duszpasterze: ks. prob. Roman Kossakowski SChr. - (01332) 364078; ks. Sebastian Ludwin SChr. - (01332) 364078; derby@ pcmew.org; parafiaderby.co.uk; Kościół Polski pw. św. Maksymiliana Kolbe; 9 Gordon Road, Derby, DE23 6WR; msze niedzielne: niedziela 9.00, 10.30, 12.00 (od września do lipca); 18:00

St Mary and Modwen Church; 78A Guild Street, Burton-uponTrent, DE14 1NB; msze niedzielne: 14.00 - ZAWIESZONA DO ODWOŁANIA

St. Joseph the Worker; Mount Street, Winshill; DE15 0JA; msze niedzielne: sobota 18:00 (od września do lipca)

Doncaster

Duszpasterz: ks. prob. Daniel Głoćko SChr. - 07564 413154; doncaster.eparafia.pl;

St Peter in Chains Church; St Peter in Chains, Doncaster, DN1 2AA; msze niedzielne: sobota 17.00, niedziela 8.00, 12.00 Sacred Heart Church; Market Street, Hemsworth, WF9 4LB; msze niedzielne: brak

St Bede’s Church; Station Road, Rotherham, S60 1HF; msze niedzielne: 11.15 - ZAWIESZONA DO ODWOŁANIA

Dunstable

Duszpasterze: ks. prob. Piotr Redliński SChr. - (01582) 662807; ks. Krzysztof Sanda SChr.; ppld. co.uk;

Kościół Polski pw. MB

Częstochowskiej; 17 Victoria Street, Dunstable, LU6 3AZ; msze niedzielne: sobota 17.00, niedziela 9.00, 11.00, 17.30 - ZNIESIONA DO ODWOŁANIA, 19.00 OD 19 WRZEŚNIA SOBOTA 17:00

NIEDZIELA 8:30, 10:00, 11:30

ORAZ 19:00

The Holy Ghost Church; 33 Westbourne Road, LUTON, LU4 8JD; msze niedzielne: niedziela 19.00 - ZNIESIONA DO ODWOŁANIA

St. Augustine’s Church; Langcliffe Drive, Heelands, MILTON KEYNES, MK13 7LA; msze niedzielne: niedziela 14.00

OD 19 WRZEŚNIA SOBOTA 19:00

NIEDZIELA 14:00

Enfield

Duszpasterz: ks. prob. Maciej Michałek – 07470804568; enfield@pcmew.org; parafiaenfield.org;

Holy Family Chapel; 52 London Road, Enfield, EN2 6EN; msze niedzielne: sobota 18.00 i niedziela 9.00

St Monica’s Church; 1 Stonard Road, Palmers Green, London, N13 4DJ; msze niedzielne: niedziela 15.30

London – Forest Gate

Duszpasterz: ks.prob. Cezary

Kraczkowski SChr. - (020) 8599 1445; parafiailford.co.uk;

GOODMAYES; High Road, Goodmayes, Ilford, IG3 8SH; msze niedzielne: 13.00

Immaculate Conception and St Joseph Church; 204 High Street, Waltham Cross, EN8 7DP; msze niedzielne: sobota 20.00, niedziela 10.00

Most Holy Redeemer; Petersfield Avenue, Harold Hill, ROMFORD, RM3 9PB; msze niedzielne: 15.30

UPTON PARK; 555 GREEN

STREET, E13 9BF, UPTON PARK; msze niedzielne: 18.00

Gloucester

Duszpasterz: ks. prob. Dariusz Mazur - (01452) 523839; gloucester@pcmew.org

St. Thomas More Catholic Centre; Princess Elizabeth Way, Cheltenham, GL51 7RA; msze niedzielne: 9.30

St Peter’s Church; London Road, Gloucester, GL1 3EX; msze niedzielne: sobota 19.30, niedziela: 12.30

Sacred Heart of Jesus and Mary Church; Moorend Road, Charlton Kings, Cheltenham, GL53 9AU; msze niedzielne: 16.15

Great Missenden

Duszpasterz: ks. prob. Roman Werner SChr. - (01494) 868248; tchr.org/amersham

Immaculate Heart of Mary Church; 23 High Street, Great Missenden, HP16 9AA; msze niedzielne: 12.20 (oprócz 1. niedzieli m-ca)

St Aidan’s Church; Finch Lane, Little Chalfont, HP6 5LF; msze niedzielne: 9.00

Holy Rood Church; Exchange Road, Watford, WD18 0PJ; msze niedzielne: 14.15

St. Columba Church; 432 Berkhamstead Road, CHESHAM, HP5 3HQ; msze niedzielne: 1. niedziela m-ca godz. 12.00

High Wycombe

Duszpasterz: ks. prob. Andrzej Neblik - (01494) 462994; parafiahighwycombe.org.uk

Our Lady of Lourdes Church; 69 Camborne Avenue, Aylesbury, HP21 7UE; msze niedzielne: 8.30 Polski Dom; High Wycombe, HP13 7JF; msze niedzielne: 12.00, 18.00

Huddersfield

Duszpasterze: ks. prob. Józef Wacławik CHS - (01484) 420474; ks. kapelan Jan Wojczyński SChr. (01484) 531452; huddersfield@ pcmew.org

Kościół Polski pw. MB

Częstochowskiej, Królowej Polski; 88 Fitzwilliam Street, Huddersfield, HD1 5BB; msze niedzielne: niedziela: 11.15, 15.30, środa: 19.00, sobota: 12.00

Hull

Duszpasterz: ks. prob. Mariusz Gutowski SChr. - (01482) 341472; parafia.hull.pl

St Wilfrid’s Church; 200 The Boulevard, Hull, HU3 3EL; msze niedzielne: 17.00

St Vincent’s Church; Queens Road, Hull, HU5 2QP; msze niedzielne: sobota 18.30

St Peter’s Church; Castle Road, Scarborough, YO11 1TH; msze niedzielne: 9.30

St George’s Church; Peel Street, York, YO1 9PZ; msze niedzielne: 13.30

Ilford Park

Duszpasterz: ks. prob. Marcin Wysocki - (01626) 332043; parafiawdevon.ucoz.net

Kaplica pw. Chrystusa Króla

i MB Ostrobramskiej Church; Ilford Park Polish Home, Stover, Newton Abbot, TQ12 6QH; msze niedzielne: 10.30 - we Mszy św. uczestniczą tylko rezydenci domu

Ilford Park Polish Home

The Sacred Heart Church; The Sacred Heart Church; 25 South Street, Exeter, EX1 1EB; msze niedzielne: 13.15

Assumption of Our Lady Church; 76 Abbey Road, Torquay, TQ2 5NJ; msze niedzielne: 18.30

St Joseph Church; 1 Stavordale Rd, WEYMOUTH, DT4 0AB; msze niedzielne: 15.00 (spowiedź od 14:30)

Ipswich

Duszpasterz: ks. prob. Paweł Nawłoka - 07486 880441; 82 Wellesley Road; IPSWICH, IP4 1PH; parafiaipswich.pl

St Mary’s Church; 322 Woodbridge Road, Ipswich IP4 4BD; msze niedzielne: sobota 18.00, niedziela 12.00

Our Lady Queen of Peace Church; The Avenue, Braintree, CM7 3HY; msze niedzielne: niedziela 16.30

St Edmund’s Church; 21 Westgate Street, Bury St Edmunds, IP33 1QG; msze niedzielne: 2. i 4. sobota m-ca godz. 16.00

St James the Less Church; 51 Priory Street, Colchester, CO1 2QB; msze niedzielne: niedziela 14.00

Jersey

Duszpasterz: ks. prob. Jacek Małecki - 07797 778 786

St Mary’s and St Peter’s Church; Wellington Road, St Helier, JE2 4RJ; msze niedzielne: 9.00 St Thomas Church; 17 Val Plaisant, St Helier, JE2 4TA; msze niedzielne: 19.30

Kidderminster

Duszpasterz: ks. prob. Marek Ogorzały SChr. - (01562) 745914; kidderminster@pcmew.org; parafiakidderminster.org.uk

Kościół Polski pw.MB Ostrobramskiej; 50 Pitt Street, Kidderminster, DY10 2UN; msze niedzielne: sobota 18.00, niedziela 10.00, 18.00

St George Church; 1 Sansome Place, Worcester, WR1 1UG; msze niedzielne: niedziela 14.00

Lancaster

Duszpasterz: ks. prob. Ryszard Sadecki SChr. - (01524)

39820; lancaster@pcmew.org; kosciolwlancaster.org.uk

Kościół Polski pw. MB Królowej Polski; Nelson Street, Lancaster, LA1 1PT; msze niedzielne: sobota 18.30, niedziela 9.30

Our Lady and St Joseph Church; The Rectory, Warwick Square, CARLISLE, CA1 1LB; msze niedzielne: 13.00

St Patrick’s Church; St John’s Road, MORECAMBE, LA3 1EX; msze niedzielne: niedziela 18.30

St Catherine’s Church; Drovers Lane, PENRITH, CA11 9EL; msze niedzielne: 1. niedziela m-ca 15.30

- ZAWIESZONO DO ODWOŁANIA

Our Lady of Windermere Church; Lake Road, WINDERMERE, LA23 2EQ; msze niedzielne: sobota 16.00

Laxton Hall

Duszpasterze: ks. kapelan Andrzej Budzyński - (01780) 444242; ks. rezydent Jan Szponar Kaplica Polska pw.

Niepokalanej Maryi, Matki Kościoła; Laxton Hall, Laxton, Corby, NN17 3AU; msze niedzielne: 12.00

Leeds

Duszpasterz: ks. prob. Jan Zaręba - (0113) 262 3220; parafialeeds.com

Kościół Polski pw. MB

Częstochowskiej i św. Stanisława Kostki; Newton Hill Road, Leeds, LS7 4JE; msze niedzielne: sobota 18.30, niedziela 9.30, 11.00, 19.00

St Roberts Church; Robert Street, Harrogate, HG1 1HP; msze niedzielne: 1. i 3. niedziela miesiąca 16.30

St Joseph’s Church; Back Street, Pontefract, WF8 1NL; msze niedzielne: 2. niedziela m-ca 16.15

Leicester

Duszpasterz: ks. prob. Tadeusz Kordys - (0116) 221 7006; leicester@pcmew.org; leicesterpolonia.co.uk

Kościół polski pw. Nawrócenia św. Pawła; Wakerley Road, Leicester, LE5 4WD; msze niedzielne: sobota 18.00, niedziela 8.45, 11.15, 17.00

Letchworth

Duszpasterz: Ks. Prob. Cezary Komosiński – 07519059276; letchworth@pcmew.org; parafialetchworth-albert.co.uk

St Hugh of Lincoln Church; 84 Pixmore Way, Letchworth, SG6 3TP; msze niedzielne: 13.00

SS Alban’s and Stephens Church; 14 Beaconsfield Road, ST ALBANS, AL1 3RB; msze niedzielne: 2. i 4. niedziela m-ca 16.00

St Mary Church; 26 Salisbury Square, HATFIELD, AL9 5JD; msze niedzielne: 18.00

Our Lady Queen of all Creation; St Albans Road, Hemel Hempstead, HP3 8PG; msze niedzielne: 1. i 3. niedziela m-ca 16.00

St Hilda Church; 9 Breakspear, Stevenage, SG2 9SQ; msze niedzielne: sobota godz. 17.00

London – Balham

Duszpasterze: ks. prob. Władysław Wyszowadzki - (020) 8672 5070; ks. Aleksander Dasik (020) 8767 0358; ks. senior Teodor Bartnik; balham@pcmew. org; parafia-balham.co.uk

Kościół Polski pw. Chrystusa

Króla; 232-234 Balham High Road, London, SW17 7AW; msze niedzielne: 9.30, 10.45, 12.00, 18.00

Kaplica polska osiedla św.

Antoniego; 47-49 Foxbourne Road, London, SW17 7AW; msze niedzielne: 8.30

London – Croydon

Duszpasterze: ks. prob. Jerzy Mikrut - (020) 8653 8701; ks. Bartosz Kasprzyszak; croydon@ pcmew.org; parafia-croydon.co.uk

Kościół polski pw. Jezusa

Miłosiernego; 6-8 Oliver Grove, London, SE25 6EJ; msze

niedzielne: sobota 18.30, niedziela 8.30, 10.00, 18.00

Holy Innocents Church; 192 Selhurst Road, London, SE25 6XX; msze niedzielne: 12.00

London – Devonia

Duszpasterze: ks. prob. Bogdan

Kołodziej - 08444874288; ks. Tomasz Mężyk; devonia@pcmew. org; parafia-devonia.org.uk

Kościół Polski pw. MB

Częstochowskiej i św. Kazimierza; 2 Devonia Road, Islington, LONDON, N1 8JJ; msze niedzielne: sobota 18.00, niedziela 9.00, 11.00, 12.30 - ZAWIESZONA DO ODWOŁANIA, 15.00, 19.00

London – Ealing

Duszpasterze: ks. prob. Michał

Kozak MIC - (020) 8567 1746; ks. Wiktor Gumienny MIC (020) 8567 1746; ks. senior Jerzy Januszkiewicz - (020) 8621 5260; ks. Klaudiusz Rokicki MIC - (020) 8567 1746; ks. Piotr Szyperski MIC - (020) 8567 1746; ealing. office@gmail.com; parafiaealing. co.uk

Kościół polski pw. NMP

Matki Kościoła; 2 Windsor Road, LONDON, W5 5PD; msze niedzielne: sobota 19.00, 20.30 (Windsor Hall)

MSZA NA WINDSOR DLA

NEOKATECHUMENATU

ZAWIESZONA DO ODWOŁANIA, niedziela 8.30, 10.00, 11.30, 13.00, 14.30, 17.15, 19.00, 20.30

Uwaga! Kościół otwierany jest 15 minut przed Mszą Świętą i zamykany bezpośrednio po mszy do dezynfekcji.

Kaplica domu polskiego, Kolbe House; 18 Hanger Lane, LONDON, W5 3HH; msze niedzielne: sobota 16.30 ZAWIESZONE DO ODWOŁANIA

Divine Mercy Apostolate; 1 Courtfield Gardens, LONDON, W13 0EY; msze niedzielne: 10.00

ZAWIESZONE DO ODWOŁANIA

Kaplica Sióstr Imienia Jezus; 57 Mount Park Road, LONDON,

W5 2RU; msze niedzielne: sobota - 17.00 ZAWIESZONE DO ODWOŁANIA

London – HighgateFinchley

Duszpasterz: ks. prob. Marek Gałuszka - (020) 8371 0189; highgate@pcmew.org; finchleyparish.co.uk

St Joseph’s Retreat Church; Highgate Hill, LONDON, N19 5NE; msze niedzielne: 13.30

St Mary Magdalene Church; 6 Athenaeum Road, London, N20 9AE; msze niedzielne: 16:00

St Philip the Apostle Church; Gravel Hill, Finchley, LONDON, N3 3RJ; msze niedzielne: 18.30

London – Hammersmith

Duszpasterze: ks. prob. Marek Reczek - (020) 8743 8848; ks. asyst. Zygmunt Zapaśnik 0208 743 88 48; hammersmith@ pcmew.org; bobola.church Kościół Polski pw. św. Andrzeja Boboli; 1 Leysfield Road, LONDON, W12 9JF; msze niedzielne: sobota 18.00, niedziela 8.30, 10.00, 12.00, 18.00

Our Lady Queen of the Apostles Church; 15 The Green, HESTON, TW5 0RL; msze niedzielne: 15.00 - ZAWIESZONE DO ODWOŁANIA

London – Lewisham Duszpasterz: ks. prob. Dawid Jasiński - (+44) 07448583386; lewisham@pcmew.org

St. William of York; 4 Brockley Park, Forst Hill, London, SE 23 1PS; msze niedzielne: sobota 19.30 Kaplica Domu Polskiego pw. św. Jana Bosko; 8A Waldram Park Road, Forest Hill, LONDON, SE23 2PN; msze niedzielne: 9.00

Our Lady Help of Christians; 127 Mottingham Rd, London, SE9 4ST; msze niedzielne: godz. 13.00

Parafia pw. św. Wojciecha na Kensington & Chelsea w Londynie Duszpasterz: ks. prob. Bartosz Rajewski; Msza św. - suma parafialna - godz. 13.30 (niedziele i uroczystości) Kensington & Chelsea (Earls Court) - St Cuthbert’s Church, 50 Philbeach Gardens, London SW5 9EB. Spowiedź od godziny 13.00. Msza św. w kościele filialnym - godz. 11.00 (niedziele i uroczystości); West HendonSt Patrick’s Church - 169 West Hendon Broadway, London NW9 7EB. Spowiedź od godziny 10.30. Msze św. w tygodniu, poniedziałki i środy o godz. 19.00 (od godz. 18.00 - adoracja). Nabożeństwa do św. patronów, w każdą trzecią niedzielę miesiąca po Mszy św. o godz. 13.30.

London – Putney

Duszpasterze: ks. prob. Andrzej Zuziak SChr. - 020 8788 3933; ks. Leszek Rygiewicz SChr.; putney@ pcmew.org; parafiaputney.co.uk

Kościół Polski pw. św. Jana

Ewangelisty; St John’s Avenue, LONDON, SW15 6AJ; msze

niedzielne: sobota 18.00, niedziela 8.30, 10.00, 11.30, 13.00, 18.00

Christ the King Church; The Crescent, Wimbledon Park, LONDON, SW19 8AJ; msze

niedzielne: 12.45 - ZAWIESZONE DO ODWOŁANIA

London – Willesden

Green

Duszpasterze: o. prob. Adam

Tomaszewski SJ - (020) 8452 4304; o. Leszek Szuta SJ; o. Adam Baczewski SJ; willesden.green@ pcmew.org; polishjesuits.co.uk

St. Francis of Assisi Church; Cullingworth Rd, LONDON, NW10 1NR; msze niedzielne: sob.19.00, niedz. 9.00, 10.30, 12.00, 19.00 Kaplica domu polskiego pw. MB Miłosierdzia; 182 Walm Lane, LONDON, NW2 3AX; msze niedzielne: 10.30, 12.00

Manchester

Duszpasterze: ks. prob. Karol

Rogasik SChr. - (0161) 226 1588; ks. Wojciech Rożdżeński SChr. - (0161) 226 1588; ks. senior Edward Sopala SChr. - (0161) 226 1588; ks. senior Stanisław Leniart - (0161) 226 1588; parafiamanchester.pl

Kościół Polski pw. Miłosierdzia Bożego; 196 Lloyd Street North, Manchester, M14 4QB; msze niedzielne: sobota 19.00, niedziela 8.00, 10.00, 12.00 oraz 19.00

Mansfield

Duszpasterz: ks. prob.

Kazimierz Bidziński - (01623) 626470; mansfield@pcmew.org; parafia-mansfield.co.uk/

Kościół Polski pw. Św. Barbary; Windmill Lane, MANSFIELD, NG18 2AL; msze niedzielne: sobota 18.30, niedziela 9.30, 11.15

St Joseph the Worker Church; 101 Winfield Avenue, WORKSOP, S81 0SF; msze niedzielne: 16.00

Melton Mowbray

Duszpasterz: ks. prob. Krzysztof Zalewski - (01664) 562101

Kościół Polski pw. MB

Częstochowskiej; 82 Sandy Lane, Melton Mowbray, LE13 0AW; msze niedzielne: sob. 18.00, niedz. 11.00

Dom Polski; True Lovers Walk, Loughborough, LE11 3DB; msze niedzielne: 09.00

Godalming

Duszpasterz: ks. prob. Tomasz Kocjan - 01483 497860; parafiamilford.org.uk

St Edward the Confessor; Sutton Park, Sutton Green, GUILDFORD, GU4 7QN; msze niedzielne: Sobota o 18.00

St Joseph’s Church; Portsmouth Road, Milford, GU8 5DY; msze niedzielne: niedziela: 8.15; 18.00

St John the Evangelist Church; 3 Springfield Road, Horsham, RH12 2PJ; msze niedzielne: 13.00

St Tarcicius Church; 227 London Road, Camberley GU15 3EY; msze niedzielne: 2. niedz. m-ca: 11.00

Newcastle-upon-Tyne

Duszpasterz: ks. prob. Jan Świętek - (0191) 273 3575; newcastle@ pcmew.org; parafianewcastle. org.uk

Kaplica Polska pw. MB

Częstochowskiej; 2 Maple Terrace, Newcastle upon Tyne, NE4 7SF; msze niedzielne: 1 i 2 sobota m-ca godz. 18.00; 2, 3 i 4 niedziela m-ca godz. 09.00; wszystkie niedz.m-ca godz. 18.00

St Patrick Church; Victoria Road, CONSETT, DH8 5AX; msze niedzielne: 3 niedz. m-ca godz. 13.00

St Teresa Church; Harris Street, DARLINGTON, DL1 4NL; msze niedzielne: 1 niedziela m-ca godz. 08.45; 2 niedziela m-ca godz. 13.00; 4 sobota m-ca godz. 18.00

St Wilfrid Church; Sunderland Road, GATESHEAD, NE8 3QR; msze niedzielne: wszystkie niedziele m-ca godz. 11.00

The Sacred Heart Church; Linthorpe Road, MIDDLESBROUGH, TS5 6LD; msze niedzielne: 3 sobota m-ca godz. 18.00; ostatnia niedziela m-ca godz. 14.00

Northampton

Duszpasterz: ks. prob. Janusz Zbroniec - 07758 689059; parafianorthampton.pl

Kościół Polski pw. św. Stanisława i św. Wawrzyńca; Duke Street, Northampton, NN1 3BA; msze niedzielne: 9,00, 10.30, 19.00

St Augustine’s Church; 32 London Road, Daventry, NN11 4BZ; msze niedzielne: sobota przed 1. i 3. niedzielą m-ca 18.30

Our Lady of the Sacred Heart Church; 82 Knox Road, Wellingborough, NN8 1JA; msze niedzielne: sobota przed 2. i 4. niedziela m-ca 20.00, niedziela 12.30

Northolt

Duszpasterz: ks. prob. Witold Kapuściński - (020) 8993 0097; northolt@pcmew.org; parafiaojcapio.com

St. Bernard Church; 17 Mandeville Road, NORTHOLT, UB5 5HE; msze niedzielne: 17.00

St Lawrence Church; 9 The Green, FELTHAM, TW13 4AF; msze niedzielne: 13.00

Holy Family Church; Vale Lane, London, W3 0DY; msze niedz.: 10.00

Northwich

Duszpasterz: ks. prob. Grzegorz Kozieński SChr. - (01606) 42877; liverpool.chrystusowcy.pl

Kościół polski pw. MB Częstochowskiej; 107 London Road, Northwich, CW9 8AT; msze niedzielne: sobota 18.00, niedziela 10.00

St. Patrick Church; Park Place, Liverpool, L8 5UX; msze niedzielne: niedziela 13.00

St Stephen, First Martyr Church; 101 Sandy Ln, Warrington WA2 9HS; msze niedzielne: 15.30

Norwich

Duszpasterz: ks. prob.

Waldemar Haręza - (01603) 928622; norwich@pcmew.org

St John the Baptist Church; St Giles’ Gate, Norwich, NR2 2PA; msze niedzielne: sobota 16.00

Methodist Church; 72 High Street, WATTON, IP25 6AH; msze niedzielne: Sobota 18.30ZAWIESZONE DO ODWOŁANIA

St Thomas of Canterbury Church; Brandon Road, IP27 0PT Brandon; msze niedzielne: niedziela 09.00

St. Williams Way - Churchfield

Green Our Lady’s; Norwich NR7 0AH; msze niedzielne: 11.30

Nottingham

Duszpasterze: ks. prob.

Krzysztof Kawczyński - (0115) 960 4740; ks. Janusz Sroka –(0115) 962 37 13; nottingham@ pcmew.org; parafianottingham. org.uk

Kościół Polski pw. MB

Częstochowskiej; 2 Sherwood Rise, Nottingham, NG7 6JN; msze niedzielne: sobota 18.30, niedziela 9.30, 11.00, 12.30 i 18.30

Oxford

Duszpasterz: prob. ks. dr Edward Rusin - (01865) 510354, 07842901275; oxford@pcmew. org; parafiaoxford.co.uk

Corpus Christi Church; Margaret Road, Oxford, OX3 8AJ; msze niedzielne: środa, 1. piątek m-cagodz. 19:00 i sobota - godz. 18:00

St. Anthony of Padua Church; 115 Headley Way, Oxford, OX3 7SS; msze niedzielne: 12.00

Our Lady & St. Edmund; 1 Radley Road, ABINGDON, OX14 3PL; msze niedzielne: 14.00

St John the Baptist Church; Alexandra Road, Andover, SP10 3AD; msze niedzielne: 2. i 4. niedziela m-ca 18.00ZAWIESZONE DO ODWOŁANIA

Penrhos

Duszpasterze: ks. kapelan Ryszard Hanaczewski - (01758) 461310; ks. senior Władysław Marmol; penrhos@pcmew.org Kościół osiedla polskiego pw.

Our Lady and St Cynfil; Penrhos Home, Pwllheli, LL53 7HN; msze niedzielne: niedziela 9.30

Peterborough

Duszpasterze: ks. prob. Paweł Urbanek SChr. - (01733) 552726; ks. asyst. Arcenio Fialek SChr.; peterborough@pcmew.org; pmkpeterborough.pcmew.org

Our Lady of Lourdes Church; Welland Road, Dogsthorpe, Peterborough, PE1 3SP; msze niedzielne: sobota 19.15, niedziela 10.45, 12.30, 19.15

Our Lady and St Charles Borromeo Church; 63 Queens Road, Wisbech, PE13 2PH; msze niedzielne: 15.30 (daty mszy: 01 i 15 listopada)

Preston

Duszpasterz: ks. prob. Paweł Szatlewski - (01772) 700231; smgpreston.org.uk

St Maria Goretti Church; Gamull Lane, PRESTON, PR2 6SJ; msze niedzielne: sobota 17.30, niedziela 12.00; dodatkowa msza św.: niedziela 17.30

St Marie-on-the-Sands Church; 25 Seabank Road, Southport, PR9 0EJ; msze niedzielne: St Cuthbert’s Church; Lytham Road, South Shore, Blackpool, FY1 6BS; msze niedzielne: 15:30

Reading

Duszpasterze: ks. prob. Rafał Jarosławski - (0118) 375 7587; ks. senior Edward Stachurski - (0118) 375 7587; reading@pcmew.org; parafiawreading.net

Kościół polski pw. Najśw. Serca Pana Jezusa; 61 Watlington Street, Reading, RG1 4RF; msze niedzielne: sobota 18.00, niedziela 9.00, 11.00, 18.00

The Holy Ghost Church; Sherborne Road, Basingstoke, RG21 5TD; msze niedzielne: 3 sobota m-ca 18.00

Rochdale

Duszpasterz: ks. prob. Wojciech Świątkowski SChr - 01706 345 950; rochdale@pcmew.org

Kaplica Polska pw. MB

Częstochowskiej; Polish Catholic Centre, Manchester Road, Rochdale, OL11 4LX; msze niedzielne: 10.00

St Patrick’s Church; 40 Union Street West, Oldham, OL8 1DL; msze niedzielne: 12.30

Rugby

Duszpasterz: ks. prob. Władysław Liptak - (01788) 560478

St Marie’s Church; Dunchurch Road, Rugby, CV22 5EL; msze niedzielne: 12.30

Kapilca polska pw Miłosierdzia Bożego; 17 Lawford Road, Rugby, CV21 2EB; msze niedzielne: 18.00

St Joseph’s Church; Avon Dassett, SOUTHAM, CV47 2AR; msze niedzielne: 1. i 3. niedz. m-ca 15.15

St Joseph the Worker Church; Edmunds Road, BANBURY, OX16 0PP; msze niedzielne: 2. niedziela m-ca 15.15

St John the Evangelist Church; 25 South Bar Street, BANBURY, OX16 9AF; msze niedzielne: ostatnia niedziela m-ca 15.15

Kaplica polska pw. Chrystusa

Ukrzyżowanego; Polish Catholic Centre, 54 High Street, Leamington Spa, CV31 1LW; msze niedzielne: sobota 17.30ZAWIESZONA DO ODWOŁANIA, niedziela 10.15

Scunthorpe

Duszpasterz: ks. prob. Włodzimierz Pająk SChr. - (01724) 855698

Holy Souls’ Church; Frodingham Road, Scunthorpe, DN15 7TA; msze niedzielne: 16.30

St Joseph and St Thomas of Canterbury Church; 143 Pasture

Road, Goole, DN14 6DP; msze niedzielne: 1. sobota m-ca 20.00ZAWIESZONA DO ODWOŁANIA

St. Mary on the Sea; Heneage Road, Grimsby, DN32 9DZ; msze niedzielne: 9.00

St Hugh’s Church; 34 Broadgate, Lincoln, LN2 5AQ; msze niedzielne: 12.15

Sheffield

Duszpasterz: ks. prob.

Leszek Seweryn - (0114) 263 1688; sheffield@pcmew.org; lpcmsheffield.com

St Charles Borromeo Church; St Charles Street, Attercliffe, Smsze niedzielne: sobota 18.30, niedziela 09.00; 10.30; 12.00; 13.30

Church of the Holy Rood; George Street, Barnsley, S70 1AX; msze niedzielne: 16.00 - ZAWIESZONE DO ODWOŁANIA

The Annunciation Church; 2 Spencer Street, Chesterfield, S40 4SD; msze niedzielne: 13.00Z AWIESZONE DO ODWOŁANIA

Slough

Duszpasterz: ks. prob. Leszek

Buba - 01753 533 861; (01753) 533861; slough@pcmew.org; parafiaslough.org

Kościół polski pw. Miłosierdzia Bożego i Matki Bożej Królowej Polski; 48 Pitts Road, Slough, SL1 3XH; msze niedz.: sobota 18.00, niedziela 8.00, 10.00, 12.00, 18.00

St. Tarcisius Church; 227 London Road, Camberley, GU15 3EY; msze niedzielne: czwarta niedziela miesiąca o godz. 14.00

Southampton

Duszpasterz: ks. Mariusz Urbanowski SChr. - (023) 8178 6316; southampton@pcmew.org; southampton.chrystusowcy.pl St Edmund’s Church; The Avenue, Southampton, SO15 2EQ; msze niedzielne: msze niedzielne: sobota 17.30 i 19.00

Holy Cross Church; 53 Leigh Road, Eastleigh, SO50 2EQ; msze niedzielne: msze niedzielne: 8.30 Holy Family Church; 4 Redbridge Hill, Millbrook, Southampton, SO16 4PL; msze niedzielne: msze niedzielne: 17:30 i 19:00

St. Joseph’s Catholic Church; 48 Bugle St, Southampton, SO14 2AH; msze niedzielne: czwartek i piątek 19.00

Southend-on-Sea

Duszpasterz: ks. prob. Wojciech Mozdyniewicz - 07566 229 699; southend@pcmew.org

The Most Holy Trinity; 71 Wickhay, Basildon, SS15 5AD; msze niedzielne: wszystkie niedziele za wyjątkiem 2. niedzieli m-ca 12.30 sobota przed 2. niedzielą m-ca 19.30

Our Lady Immaculate and Holy Name Church; 178 New London Road, Chelmsford, CM2 0AR; msze niedzielne: niedziela o 16.00ZAWIESZONA DO ODWOŁANIA

Sacred Heart Church; 418 South Church Road, Southend on Sea, SS1 2QB; msze niedzielne: 9.00

Our Lady Help of Christians and St Helen; 27 Milton Rd, Westcliff-

on-Sea, SS0 7JP; msze niedzielne: sobota godz. 17.30

Stoke-on-Trent

Duszpasterz: ks. prob.

Jacek Jabłoński - (01782) 411195; stoke@pcmew.org; parafiastokeontrent.pcmew.org

Our Lady of Perpetual Succour Church; Masterson Street, Fenton, ST4 3QB; msze niedzielne: 11.00, 14.00 i 19.00

St Mary’s Church; Compton Road, Leek, ST13 5NH

Msze niedzielne: sobota 16.30

Swansea

Duszpasterz: ks. prob. Artur Strzępka 07549 325 521; swansea@pcmew.org

Sacred Heart Church; School Road, Morriston, Swansea, SA6 6HZ; msze niedzielne: 14.00

Our Lady of Mount Carmel Church; Pontfaen Road, LAMPETER, SA48 7BS; msze

niedzielne: soboty o godz. 17:30 przed 2 i 4 niedzielą m-ca.

Our Lady of Peace Church; Waunt-lan-yr-afon Road, Llanelli, SA15 3AB; msze niedzielne: 12.00

Swindon

Duszpasterz: ks. prob. Jarosław Kozak - (01793) 531257; swindon@pcmew.org; parafiaswindon.com

Kościół katolicki p.w. św.

Jana Pawła II; Whitbourne Avenue, Swindon; SN3 2JX; msze

niedzielne: sobota 18.00, niedziela 8.00, 09.30, 10.30, 12.30

St Peter’s Church; 7 St Peter’s Road, Cirencester, GL7 1RE; msze niedzielne: 1. sobota miesiąca 16.00 - ZAWIESZ. DO ODWŁ.

Taunton

Duszpasterz: ks. prob. Wiesław Garbacz - (01934) 629865; tauntonparafia.co.uk

St George Church; Billet Street, Taunton, TA1 3NN; msze niedzielne: 12.00

St Joseph Church; 9 Binford Place, Bridgwater, TA6 3NJ; msze niedzielne: sobota 18.30

The Holy Ghost Church; 73 Higher Kingston, Yeovil, BA21 4AR; msze niedzielne: 16.30

Corpus Christi; Ellenborough Park, WESTON SUPER MARE BS23 1XW; msze niedzielne: 9.00

Telford – Stafford

Duszpasterze: ks. prob. Michał Łatuszyński - 07926 044 405; ks. senior Jan Główczyk 01785 748 891; stafford@pcmew.org; parafia-stafford.pcmew.org

Our Lady of Pity; Meadow Farm Drive, Harlescott, Shrewsbury, SY1 4JY; msze niedzielne: 9.00ZAWIESZONA DO ODWOŁANIA

St Austin’s Church; 82 Wolverhampton Road, STAFFORD, ST17 4AW; msze niedzielne: 12.30

St Patrick’s Church; King Street, Wellington, TELFORD, TF1 3AP; msze niedzielne: 17.00

Trowbridge

Duszpasterz: ks. prob. Zbigniew

Zybała - (01225) 752930; trowbridge@pcmew.org

Sala ośrodka Lokalnej PMK pw. MB Częstochowskiej; 6 Waterworks Road, Trowbridge, BA14 0AL; msze

niedzielne: 10.00, 19.00

St John the Evangelist Church; South Parade, Bath, BA2 4AF; msze niedzielne: 12.30

St Catharine’s Church; 4 Park Road, Frome, BA11 1EU; msze niedzielne: 1. sobota m-ca 18.00

St Osmund’s Church; 95 Exeter Street, Salisbury, SP1 2SF; msze niedzielne: 2. niedziela m-ca 16.00

Telefony alarmowe i infolinie

Policja, straż pożarna, pogotowie - 112, 999

Informacja kolejowa 0845 748 4950

St Michael’s Church; 6 Park Road, SHEPTON MALLET, BA4 5BP; msze niedzielne: 1. sobota m-ca 16.00

West Bromwich

Duszpasterz: ks. prob. Ireneusz

Maraszkiewicz - (0121) 532 4548; 18 Fitzguy Close, WEST BROMWICH, B70 6RU

St Michael and the Holy Angels Church; 260 High Street, , B70 8AQ; msze niedz.e: 14.00 i 16.00

St. Thomas of Canterbury; Dartmouth Avenue, WALSALL, WS3 1SP; msze niedzielne: 12.00

Wolverhampton

Duszpasterz: ks. prob. Tomasz Maziarz - 01902 422833; Presbytery; 74 Green Drive, wolverhampton@pcmew.org

Kościół Polski pw. Trójcy Świętej; 265 Stafford Road, Wolverhampton, WV10 6DQ; msze niedzielne: sob. 18.00, niedz.a 9.30, 11.30, 18.00

Osoby niesłyszące - wiadomość tekstowa pilna - 18000 NHS Helpline - 0800 22 44 88 Post Office 0845 722 3344

Informacja transportowa w Londynie - 020 7222 1234 Połączenia autobusowe 0870 6082 608

Ambasada i konsulaty

AMBASADA RP W LONDYNIE

47 Portland Place, Londyn W1B 1JH, tel. 0 207 2913 520, e-mail: london@msz.gov.pl

W YDZIAŁ KONSULARNY

AMBASADY RP W LONDYNIE 10 Bouverie Street, City of London EC4Y 8AX, tel. 0 207 8228 900, e-mail: londyn.konsulat@msz.gov.pl

KONSULAT GENERALNY RP

W MANCHESTERZE

Manchester One, 51 Portland Street, Manchester M1 3LD, tel. 0 161 245 4130, e-mail: manchester@msz.gov.pl

Informacja o numerach lokalnych i międzymiastowych - 192

Informacja o numerach międzynarodowych - 153

KONSULAT GENERALNY RP

W EDYNBURGU

2 Kinnear Road, Edynburg EH3 5PE, tel. 0 131 552 0301, e-mail: edinburgh@msz.gov.pl

Polskie instytucje i organizacje

Polska Misja Katolicka

w Anglii

2-4 Devonia Road, Islington, London, N1 8JJ, www: www. pcmew.org, tel. 020 7226 3439, ZJEDNOCZENIE POLSKIE W

WIELKIEJ BRYTANII

240 King Street, Hammersmith W6 0RF London, www: www. zpwb.org.uk, tel. 0 208 741 16 06,

POSK (Polski Ośrodek

Społeczno-Kulturalny)

238-246 King Street, London W6 0RF, www: www.posk.org, tel. 020 8741 1940

Polska Macierz Szkolna

238 King Street London, W6 0RF, www: www.polskamacierz.org/ en/, tel. 020 8742 6431

Fundacja Veritas

63 Jeddo Road, London W12 9EE, www: www.veritasfoundation. co.uk, tel. 020 3740 8350

Związek Harcerstwa

Polskiego w Wielkiej

BrytaniiI

23-31 Beavor Lane, London W6 9AR, www: www.zhpwb.org.uk, tel. 020 8748 8006

Instytut Polski i Muzeum

im. gen. Sikorskiego

20 Prince’s Gate, London, SW7

1PT, www: www.pism.co.uk, tel. 020 7589 9249

Instytut Józefa

Piłsudskiego w Londynie

238-246 King Street, London W6 0RF, www: www.pilsudski.org.uk, tel. 020 8748 6197

Biblioteka Polska - POSK

KONSULAT GENERALNY RP

W BELFAŚCIE

67 Malone Road, BT9 6SB , Belfast, tel. 0 28 96209500, e-mail: belfast.kg.sekretariat@ msz.gov.pl

238-246 King Street, London W6 0RF, www: polishlibrarylondon. co.uk/biblioteka, tel. 020 8741 1940 Polski Uniwersytet na Obczyźnie

238-246 King Street, London W6 0RF, www: www.puno.edu.pl, tel. 020 8846 9305

Fundacja Stowarzyszenie Kombatantów w Wielkiej

Brytanii

238-246 King Street, London W6 0RF, www: www.spk-wb.com, tel. 020 8741 1911,

Zjednoczenie Polek na Emigracji

238-246 King Street, London W6 0RF, e-mail: charity@ polishwomensba.org.uk, tel. 020 8563 1893

Polish YMCA London Association

20 Gunnersbury Ave, London W5 3QL, www: www. polskaymcalondon.com, tel. 020 8992 5699

Polish Heritage Society UK

Widecombe Lodge, 2, Brentham Lodge, London W5 1BJ, , www: www. polishheritage.co.uk

Lewisham

Polski Ośrodek Levisham 8 Waldram Park Road, London, SE23 2PN, www: www.osrodeklpc.com

Ognisko Polskie

55 Princes Gate, London, SW7 2PN, www: www.ogniskopolskie.org. uk, tel. 020 7589 4670

East European Resource Center

238-246 King Street, London W6 0RF, www: www.eerc.org.uk, tel. 020 8741 1288, Free Advice Line: 0800 121 4226

Polish Psychologist Association

238-246 King Street, London W6 0RF, www: www.polishpsychologists. org

Polish Proffesionals in UK

55 Exhibition Road London SW7 2PN, www: www.polishprofessionals. org.uk

Poles in Need UK CIC & Centrum Pomocy Familia

238-246 King Street, London W6 0RF, www: www.pinuk.online, tel. 07809904386

Haringey

PEEC Centrum Rodzinne

Pretoria Road, Tottenham, N17 8DX, www: www.peec.org.uk, tel. 0208 365 9090, 07956574274

Instytut Polski w Londynie

10 Bouverie Street, London EC4Y 8AX, www: www.polishculture.org.uk, tel. 020 7822 8990

Merton „PYZA” Stowarzyszenie na Rzecz Polskich Rodzin

66-72 High Street, SW19 2BY Colliers Wood, www: www.polishfamily.org.uk

Stockwell

POLES CONNECT Project Partnership

Lambeth,

Aberdeen Airport, Dyce, Aberdeen AB21 7DU, tel. +44 (01224) 722 331, www.aberdeenairport.com

Belfast City Airport, George Best Belfast City Airport, Belfast BT3 9JH, tel. +44 (0)28 9093 9093, www.belfastcityairport.com

Belfast International Airport, Belfast BT29 4AB, tel. +44 (0)28 9448 4848, www.belfastairport.com

Birmingham International Airport, Airport Way, Birmingham, B26 3QJ, tel. +44 0870 733 5511, www.birminghamairport.co.uk

Cardiff International Airport, Vale of Glamorgan,

157 South Lambeth Road, London, SW8 1XN, tel. 020 7793 7730, www: www.stockwell.org.uk

Bedford

Ośrodek Integracji Polsko-Brytyjskiej

Bradgate Road, Bedford, MK40 3DE, www: www.pbic.org.uk, tel. 01234 328100

Luton

POLONIA – Polish Community Group www: www.poloniapcg.org.uk, tel. 07969254578

Oxford Oxford Polish Association

Blackbird Leys Road, Oxford, OX4 6HW, www: www.opaoxford.org, tel. 07585442696

Birmingham

Polish Millenium House Bordesley St, Birmingham B5 5PH, polishmillenniumhouse.org.uk, tel. 0121 643 3577

Birmingham – Polish Expats Association (Erdington)

Lotniska Szkoły sobotnie

London Hammersmith Polska Szkoła w Ravenscourt

Latymer Upper School, King Street, London W6 9LR Tel: 07438405915

London Polska Macierz Szkolna 238 King Street, London, W6 0RF, Tel. 020 874 264 31 (od poniedziałku do piątku w godz. 10.00-17.00, w środy do 19.00)

Aberdeen

PS im. św. St. Kostki tel. 07784675058

PSS tel. 07932499848

Accrington

PSS im. Pana Kleksa tel. 012542 33382, 07842841679

109 High St, Birmingham B23 6SA, www: www.polishexpats.org.uk, tel. 0121 382 2568

Walsall

Europeans Association Welfare INC

Joseph Leckie Academy, Walstead Rd, Walsall, WS5 4PG, www: www.ewacic.com/pl, tel. 0787 525 8192

Southampton SOS Polonia

32 Queen’s Terrace, Southampton SO14 3BQ, www: www.sospolonia.net,

tel. 02380 233722

Liverpool Meyerside Polish Community

1st Floor, 5 Covent Garden, Liverpool L2 8UD, www: www.merseysidepolonia. com

Nottingham

Signpost to Polish Succes

Tennyson, Unit B, Forest Road West, NG7 4EP Nottingham, www: www.empp.co.uk, tel. 0115 978 1396

CF62 3BD, Wales, tel. +44 (01446) 711 111, www.tbicardiffairport.com

Coventry Airport, Coventry Airport South, Siskin Parkway West, Coventry, CV3 4PB, tel. +44 (0)2476 308 600, coventryairport.co.uk

Edinburgh Airport, Edinburgh EH12 9DN, tel. +44 (0)870 040 0007, www.edinburghairport.com

Glasgow Airport, Glasgow, Paisley, Renfrewshire PA3 2SW, tel. +44 (0)141 887 1111, www.glasgowairport.com

Inverness Airport, Inverness, Scotland, UK, IV2 7JB, tel. +44 (01667) 464 000, www.hial.co.uk

Leeds Bradford International Airport, Leeds LS19 7TU, tel. +44 (0113) 250 9696, www.leedsbradfordairport.co.uk

Liverpool John Lennon Airport, Liverpool L24 1YD, England, tel. +44 0870 129 8484, 0906 108 8484, www.liverpoolairport.com

London City Airport, London City Airport Ltd, Royal Docks, London E16 2PX, tel. +44 (0)20 7646 0088, www.londoncityairport.com

London Gatwick Airport, West Sussex, RH6 0NP, tel. +44 0870 000 2468, www.gatwickairport.com

London Heathrow Airport, 234 Bath Road, Hayes,

Amersham

PS im. św. Józefa info@polskaszkolaamersham.co.uk Aylesbury

PSS w Aylesbury tel. 07876535548

Banbury PSS tel. 07841759790

Bath

Integracyjna Szkoła

Sobotnia im. Fryderyka Chopina tel. 07710816449

Bath

PSS im. Jana Pawła II w Bath tel. 07449309894

Bedford

Szkoła Polska im. JP II tel. 07525218426 szkola.polska.bedford@gmail.com

Bedford

PSS przy Stowarzyszeniu Kultury i Języka Polskiego tel. 07935643005

Birmingham

PSS im. M. Kopernika tel. 07849450483

Blackburn

PSS im. A. Mickiewicza tel. 07513037683

Blackpool

PS Przedmiotów Ojczystych tel. 07926258084

Middlesex UB3 5AP, tel. +44 0870 000 0123, www.heathrowairport.com

London Luton Airport, Navigation House, Airport Way, Luton, Bedfordshire LU2 9LY, tel. +44 (0)1582 405 100, www.london-luton.co.uk

London Stansted Airport, Enterprise House, Bassingbourne Road, Essex CM24 1QW, tel. +44 (0)870 000 0303, www.stanstedairport.com

Manchester Airport, Manchester Airport Plc, Manchester M90 1QX, tel. +44 (0)161 489 3000, www.manchesterairport.co.uk

Newcastle Airport, Woolsington, Newcastle-Upon-Tyne, tel. +44 0870 122 1488, www.newcastleairport.com

Norwich International Airport, Amsterdam Way, Norwich, NR6 6JA, tel. +44 (01603) 411 923, www.norwichairport.co.uk

Nottingham East Midlands Airport, Castle Donington, Derby DE74 2SA, tel. +44 (01332) 852 852, www.eastmidlandsairport.com

Southampton International Airport, Wide Lane, Southampton, Hampshire, SO18 2NL, tel. +44 0870 040 0009, www.southamptonairport.com

Boston

PSS tel. 07851864621

Bournemouth

PS Nauczania

Przedmiotów Ojczystych tel. 07854814412, 01202801208

Bracknell

PSS im. Chopina tel. 07837486598

Bradford

PSS tel. 07581114643

Brighton / Hove

PSS im. gen. Sikorskiego tel. 07926769798

Brighton / Hove

PSS im. Jana Brzechwy tel. 07470203363

Bristol

Integracyjna Sz. Sobotnia im. gen. Wł. Andersa tel. 07806612529, 07541244281

Bristol PSS im. Jana Pawla II tel. 01179602269, 07756797798

Burnley

PSS tel. 07837845007

Cambridge

PSS im. Dąbrówki tel. 01223358219

Canterbury PSS tel.07878957519

Cardiff

PSS tel. 07704445465,

Carlisle

PSS tel. 07729670242

Chatham (Medway)

PS w Kent im. Juliana Tuwima tel. 07847221866

Chelthenam

PSS tel. 07776331002

Corby

PSS tel. 07704628444

Coventry

PSS tel. 01455230560

Craigavon

PSS tel. 07549619661

Crawley

PSS tel. 07725908836

Derby

PS Przedmiotów tel. 07581172361

Derry

Polish Abroad Saturday School info@polishabroad.co.uk

Ely

Polska Społeczna Szkoła tel. 07523460097

Exeter

PSS tel. 07947647731

Fife

PS im. Jana Pawła II tel. 07724544543

Glasgow

PSS tel. 07545538935

Gloucester

PSS tel. 07800842430

Gravesend

PSS tel. 01322402482

Grays

PSS Przedmiotów Ojczystych im. Wisławy Szymborskiej tel. 07511551832

Grimsby

PSS tel. 07736940301

Harlow

PS Przedmiotów Ojczystych im. J. Tuwima tel. 07851387655, 07552010903,

Hastings / St Leonards-on-Sea

PSS Uzupełniająca im. Jana Brzechwy tel. 07917795512

High Wycombe

PS Przedmiotów Ojczystych tel. 07903189252

High Wycombe

PS im. św. Bernarda tel. 01628525753

Hitchin

PSS im. M. Skłodowskiej tel. 01462632933

Huddersfield

Szkoła Ojczysta im. A. Mickiewicza tel. 07939117590

Hull

PSS St. Mary’s College tel. 07775698031, 01482803514

PSS im. I.Sendlerowej tel. 07526144246

Huntingdon

PSS tel. 07856514222

Inverness

Szkoła im. św. Jana

Pawła II tel. 01463223223,

Jersey

PS Przedmiotów

Ojczystych tel. 07700348183

Kettering

PSS im. Jana Brzechwy tel. 07894012194

Kidderminster

PSS tel. 01562823568

Lancaster

PS Nauczania Przedmiotów

Ojczystych im. Jana

Pawła II tel. 07851221762

Leamington Spa

PS im. M. Konopnickiej tel. 01926730181

Leeds

PS Parafialna pw. św. Stanisława Kostki tel. 01132677298, 07957972086,

Leicester

PS im. Jana Pawła II jp2polskaszkola@gmail.com

Leicester

PSS Edu Owls tel. 07516340933, 07738096644

Lincoln

PSS tel. 07840484006

Liverpool

PS Przedmiotów

Ojczystych im. Jana

Pawła II tel. 07792110391

London Brockley / Lewisham

PSS tel. 01689602752

London Chiswick

PSS im. M. Reja tel. 07756969708

London Clapham / Balham

PSS im. T. Arciszewskiego tel. 02086734177

London Croydon / Crystal Palace Szkoła Przedmiotów Ojczystych tel. 07922400138

London Devonia

Szkoła im. Matki Boskiej

Częstochowskiej tel. 07513528338

London Ealing

PSS Przedmiotów

Ojczystych im. Tadeusza Kościuszki tel. 07970107691

London Enfield

PSS im. A. Mickiewicza tel. 07988680162

London Erith Szkoła im. św. Franciszka tel. 07882572259, 07809433738

London Forest Gate / Ilford

PS Przedmiotów

Ojczystych im. Królowej Jadwigi tel. 07940747540

London Fulham

PS Przedmiotów

Ojczystych im. Henryka Sienkiewicza tel. 07868607736

London Hanwell

Akademia Języka Polskiego tel. 07872949395

London Hanwell

PS Przedmiotów

Ojczystych im. Heleny Modrzejewskiej tel. 07849831135

London Highgate

PSS im. Prymasa S. Wyszyńskiego tel. 07720968503

London Leyton

PS Przedmiotów

Ojczystych im. Adama Mickiewicza tel. 07963722810

London New Malden

PSS Przedmiotów Ojczystych tel. 07923608863

London Newham

PS im. JP II tel. 07521357317

London Northolt

PSS im. J. Kochanowskiego tel. 07734581134

London Putney/Wimbledon tel. 07973301638

London South Croydon

PSS im. F. Chopina tel. 07427547020

London Streatham

PSS tel. 07734458583,

London Sutton

Polska Sobotnia Szkoła im. Dywizjonu 303 tel. 07555120012

London Walthamstow

PSS im. Świętej Rodziny tel. 07414668585

London Willesden Green

PSS im. M.Konopnickiej tel. 07787116414

Luton

PS im. M.Kolbe tel. 07759045102

Manchester

PS Ojczysta tel. 07434161991

Manchester

PS Przedmiotów

Ojczystych im. św. S.

Kostki tel. 07934663173

Mansfield

PSS tel. 07962802386

Medway

PSS tel. 07856548679

Milford

PSS im. T. Czuchnickiego tel. 07940269631

Motherwell

Szkoła Języka Polskiego i Kultury tel. 01698230225,

Newcastle Upon Tyne

PSS tel. 07907067346,

Northampton

PSS im. Bł. Franciszki

Siedliskiej tel. 07912562338

Northampton

Szkoła Polska Języka i Kultury Ojczystej tel. 07713430251

Northwich

PS tel. 07988693128

Nottingham

PSS im. J. Kantego tel. 07450354854

Nottingham

PS Przedmiotów

Ojczystych im. św. Kazimierza tel. 07960364303

Oxford

PSS Przedmiotów

Ojczystych tel. 07507122244

Peterborough

PSS im. Mikołaja

Kopernika tel. 07951513924

Plymouth

PSS tel. 07565638821

Portsmouth

PSS im. Powstańców

Listopadowych tel. 07986476216

Preston

PSS im. Jana Pawła II tel. 07707818402

Reading

PSS im. Mikołaja

Kopernika tel. 07505758121

Redditch

PSS tel. 07454392577

Scunthorpe

Polska Akademia tel. 07718904123

Scunthorpe

PSS im. Maksymiliana

Kolbego tel. 07722769455

Sheffield

PS przy LPCM tel. 07934115799

Skegness

PSS tel. 07526947641

Slough

PS im. H. Sienkiewicza tel. 01628636313

Southampton

PSS tel. 07766478011

Southend-on-Sea

PSS tel. 07516986094

Spalding

PSS tel. 01175960966, St Albans

PSS im. Jana Pawła II tel. 07863136316

Swansea

PSS pss.swansea@googlemail.com

Swindon

Katolicka PSS im. Marii Konopnickiej tel. 07724833452

Taunton

PSS im. Jana Brzechwy tel. 07999647444

Telford

PSS w Telford tel. 07955209897

Walsall

PSS tel. 01922721071

Warrington

PS Przedmiotów Ojczystych Polonia tel. 07779838672

Watford

PSS kontakt@polskaszkolawatford.org,

Wellingborough

PSS tel. 07585662020

Wolverhampton

PSS tel. 07540049147

Worcester

PSS im. Jana Pawła II tel. 07445458848

Worksop

PSS tel. 07549392889

Wrexham

PSS tel. 07522881978

21.03 - 19.04

Drogi Baranie, kwiecień przyniesie szansę na zmiany we wszystkich sferach życia. Poczujesz się bardziej pewny siebie, pełen zapału. Postaraj się przede wszystkim nie popełnić starych błędów. Twoją słabością może także okazać się słomiany zapał. Jeśli wyruszysz w drogę bez należytego przygotowania i bez żelaznej woli doprowadzenia sprawy do końca, to stracisz nie tylko energię i czas; utracisz też szansę, która nie powtórzy się prędko. Najlepszy czas dla Ciebie na odpoczynek to pierwszy tydzień miesiąca. Potem możesz śmiało realizować zamiary. W połowie miesiąca może Cię czekać życiowy test z sensowności Twoich dotychczasowych planów. Próbie zostanie poddana Twoja wytrwałość, uczciwość i poczucie humoru. Kwiecień będzie Ci sprzyjał także w partnerstwie. Masz teraz ogromne szanse na poczęcie nowego życia lub korzystną przeprowadzkę. Kwietniowa aura energetyczna pozwoli Ci z sukcesem zakończyć od dawna odkładaną dietę lub dokonać zmiany stylu życia.

Byk

20.04 - 22.05

Drogi Byku, kwiecień 2024 może przynieść zarówno szanse, jak i zagrożenia. Na pewno możesz wykorzystać ten miesiąc na doskonalenie swoich umiejętności zawodowych oraz rozwijanie hobby. Kosmiczna aura będzie Ci także sprzyjać w sprawach finansowych. Odradzam jednak ryzyko. Jowisz wciąż wspiera Twoje ambicje, otwiera szanse, ale także kusi rozleniwieniem i tępi czujność. Zagrożenia dotyczą przede wszystkim relacji z innymi, kariery i podstaw finansowej przyszłości. Poza tym trudno będzie o kompromis i zachowanie zimnej krwi. Jeśli jesteś samotnym Bykiem, w miłości możesz liczyć na nowe, ciekawe znajomości, które wprawią Cię w świetny nastrój. Niemniej w stałych relacjach pojawią się niesnaski, ciche dni. W ten sposób wrócą dawne urazy i nierozwiązane problemy z przeszłości. Po 22 kwietnia energetyka gwiazd wprowadzi więcej harmonii do Twoich relacji z bliskimi. Do tej pory postaraj się unikać konfliktów.

Bliźnięta

23.05 - 21.06

Drogi Bliźniaku, kwiecień 2024 roku przyniesie szansę na odnowienie w każdej dziedzinie życia. Jeśli tylko zachowasz zdrowy rozsądek, spokój i wykorzystasz nadarzające się szanse, to poczujesz się spełniony zawodowo i szczęśliwy prywatnie. Na pierwszym miejscu warto postawić Twoje potrzeby duchowe i rozwój zawodowy. Wzrośnie też Twoja intuicja i odzyskasz harmonię wewnętrzną. Z powodzeniem możesz realizować plany zawodowe. Uzyskasz wsparcie zwierzchników i partnerów biznesowych. Wzrośnie także Twoje poczucie własnej wartości i siły fizyczne. Warto zatem rozpocząć treningi i zadbać o siebie, wdrażając zdrowszy styl życia. Jeśli jesteś samotnym Bliźniakiem, to masz szansę odkryć, co blokuje tę sferę życia. Jeśli jesteś w stałym związku, to możesz odkryć, co zrobić, aby ożywić rutynę i cieszyć się życiem wraz z osobą bliską sercu.

Rak

22.06 - 22.07

Drogi Raku, kwietniowa aura energetyczna 2024 roku postawi Cię wobec życiowych wyborów, których dokonywanie może okazać się dość stresujące, choć przyniesie z czasem korzyści. Dotyczy to przede wszystkim osobistej sfery życia. Możliwe, że momentami będziesz czuł się osaczony przez przeciwności i bardzo samotny. Postaraj się nie podejmować decyzji pod wpływem presji, zarówno otoczenia, jak i własnych emocji. Czas konfrontacji możesz przetrwać, pozostając łagodnie życzliwy światu i sobie... Trudności stawiają Cię przed szansą rozwoju w osobistej sferze życia. Postaraj się o otwartość umysłu oraz nie poddawaj się zmienności emocji. W stałych związkach z długoletnim stażem zapanuje atmosfera młodzieńczego ożywienia i snucia wspólnych planów… Warto też zrobić rachunek zysków i strat, by podjąć sensowne i korzystne działania w sferze finansów.

Lew

23.07 - 23.08

Drogi Lwie, kwiecień 2024 to dla Ciebie optymalny czas, by rozwinąć karierę. Kwietniowa aura kosmiczna będzie Ci sprzyjać we wszystkim, co wymaga skupienia i metodycznego podejścia. Pomoże też naprawić błędy i rekompensować straty. Możesz też liczyć na zasłużoną protekcję przełożonych i twórczą współpracę z partnerami. Kwiecień będzie Ci także sprzyjać w osobistej sferze życia. Szczególnie warto poświęcić czas na rozwój duchowy oraz rozwijanie naturalnych talentów. Chociaż mogą pojawić się niesnaski, to nie zabraknie chwil dających poczucie szczęścia i bliskości duchowej i fizycznej z osobą bliską Twojemu sercu. Warto poświęcić więcej czasu, by pielęgnować związek. Samotne Lwy mogą poznać kogoś interesującego lub zdecydować, że jednak dadzą szansę komuś, kogo znają od lat.

Panna

24.08 - 22.09

Droga Panno, kosmiczna aura kwietnia 2024 roku otwiera przed Tobą nowe możliwości w dziedzinie rozwoju osobistego. Z sukcesem możesz zdać wszystkie egzaminy oraz rozpocząć nowy etap w karierze zawodowej. To może być także miesiąc poszukiwać duchowych oraz ciekawych, inspirujących podróży. Warto także zadbać o zdrowie i kondycję fizyczną. Nie bój się trudnych rozmów, nie ulegaj też presji partnera czy współpracowników, a nawet szefów. W pracy słuchaj uważnie, ucz się na błędach, rozwijaj umiejętności i ufaj podszeptom intuicji. W relacjach natomiast przyda się więcej luzu, spontaniczności i młodzieńczego wdzięku. Dzięki temu poczujesz się nie tylko potrzebna, ale kochana i radosna. Postaraj się jednak nie forsować i dbaj o zdrowie, szczególnie nie narażaj się na kontuzje.

Waga

23.09 - 22.10

Droga Wago, kwiecień 2024 roku może skłonić Cię do głębokiej refleksji nad celami, do których zmierzasz. Najprawdopodobniej podejmiesz także radykalne decyzje, które pozwolą Ci zerwać więzy blokujące Twój rozwój osobisty oraz społeczny. Nie oznacza to wcale, że odetniesz się od innych ludzi. Być może przyjdzie Ci pożegnać kogoś bliskiego, może zmienisz miejsce zamieszkania lub pracę. Choć te wyzwania okażą się trudne, a nawet bolesne, to z czasem zrozumiesz, że były konieczne, abyś rozwijała swój osobisty życiowy potencjał. Aura energetyczna będzie Ci też sprzyjać w rozwijaniu Twoich ukrytych talentów i nauce. Masz szansę rozwijać zdolności, pogłębiać wiedzę ezoteryczną, zgłębiać zagadki bytu lub po prostu wsłuchać się w siebie i zdecydować, jak chcesz żyć. Postaraj się też z troską podejść do zdrowia, nie lekceważ najsłabszych nawet przejawów słabości.

Skorpion

23.10 - 21.11

Drogi Skorpionie, kwiecień 2024 roku postawi przed Tobą liczne wyzwania w osobistej sferze życia. Od Ciebie zależy, czy wykorzystasz je jako szanse. Wiosenny nastrój i aura kosmiczna sprawią, że będziesz pełen radości i energii do działania. Warto zaangażować się w te projekty, które uważasz za najważniejsze. Kwiecień to dla Ciebie optymalny czas, by zdawać egzaminy, rozwijać hobby, uczyć się nowych umiejętności. Kosmiczna aura będzie Cię też spierać w relacjach partnerskich i rodzinnych. Warto wykazać się troską, zaangażowaniem i poświęcić więcej czasu tym, których szczerze kochasz. Uważaj jednak, aby wzrostu poczucia własnej wartości i sił życiowych nie roztrwonić na kaprysy. Postaraj się także nie stawiać wszystkiego na jedną kartę. Jeśli jesteś samotnym Skorpionem, to będziesz miał szansę na poznanie kogoś, kto na dłużej pozostanie w Twoim życiu.

22.11 - 21.12

Drogi Strzelcze, kwiecień 2024 roku pozwoli Ci nieco odetchnąć i nabrać życiowej energii. W centrum Twoich zainteresowań znajdą się przede wszystkim nauka, kariera i sprawy osobiste. Dzięki bardziej harmonijnej aurze energetycznej znajdziesz rozwiązania dla spraw, które od pewnego czasu nie przynosiły satysfakcji. Co prawda nie będą to jeszcze zwycięstwa ostateczne, ale pozwolą nieco odetchnąć przed kolejnym etapem pełnym wyzwań. Oszczędzaj siły, dbaj o siebie, bo osłabienie i stres łatwo przyciągają chorobę. Wiosenny nastrój przyniesie także ożywienie w kontaktach towarzyskich. Możliwe też, że nowe znajomości przyczynią się do rozwoju Twojej kariery. Masz zielone światło także w miłości, choć Twoja niechęć do wiązania się już na starcie może wszystko zniweczyć. Uważaj też na zazdrośników i złośliwych plotkarzy!

Koziorożec

22.12 - 19.01

Drogi Koziorożcu, kwiecień 2024 roku może okazać się dość skomplikowany we wszystkich sferach życia. Otaczająca Cię aura kosmiczna pozostaje teraz dla Ciebie wyzwaniem, dając wiele okazji do wewnętrznej rozwoju, ale i stresu. Z jednej strony zewnętrznie sprawy będą iść swoim torem, jeśli tylko tak postanowisz. Z drugiej jednak możesz natrafić na silny opór materii, co pochłonie sporo Twoich sił. Taki stan rzeczy niewątpliwie rozwinie intuicję oraz twórczą stronę Twojej osobowości. W sprawach życiowej codzienności przyniesie jednak duchowy zamęt, poczucie zagubienia i zwątpienie. Uważaj na swoje zdrowie, nie forsuj się i dbaj o równowagę między wypoczynkiem oraz pracą. Nie odsuwaj się też od najbliższych; chcą Ci pomóc, lepiej Cię zrozumieć. Dopiero czas po 22 kwietnia przyniesie więcej harmonii i wzrost sił życiowych.

Wodnik

20.01 - 18.02

Drogi Wodniku, kwiecień może okazać się niezwykle twórczy w każdej dziedzinie życia. Masz szansę na realizację ambitnych zamiarów, zatem ruszaj, nie trać czasu na czcze przewidywania czy teoretyzowanie. Wzrośnie Twoje poczucie własnej wartości i przekonanie o słuszności podjętych decyzji. Możesz także dokonać niezbędnych zmian, aby wcielać w życie idee i marzenia. Jeśli jesteś samotnym Wodnikiem, niespodziewanie możesz poznać kogoś, z kim spędzisz wiele miłych chwil. W relacjach uczuciowych wykaż się jednak dyplomacją, delikatnością i empatią względem partnera i bliskich, których kochasz. Możliwe, że zdecydujesz się też na okresową izolację i samotność. Warto realistycznie podejść do wydatków i nie ryzykować, bo skończy się to stratami, które trudno będzie wyrównać.

Ryby

19.02 - 20.03

Droga Rybo, kwiecień 2024 roku będzie dość podobny do marca, choć otworzy nowe możliwości działania. Pozostajesz w harmonijnej i korzystnej dla siebie aurze kosmicznej za sprawą Wenus w Twoim znaku urodzeniowym. Warto wykorzystać kwiecień do rozwoju duchowego i uporządkowania spraw osobistych. Roztaczasz wokół siebie niemal magiczną aurę, dzięki czemu przyciągasz do siebie odpowiednie osoby. Bez większego trudu możesz tworzyć okoliczności sprzyjające ważnym dla Ciebie sprawom. Jeden warunek: bądź realistyczna! Sprzyjający czas nie będzie trwał wiecznie. W kwietniu pojawią się niepowtarzalne szanse na realizację Twoich planów życiowych. Jeśli, droga Rybo, teraz rozpoczniesz, z czasem osiągniesz to, co dla Ciebie najważniejsze. Niemniej nie spiesz się i nie pal za sobą mostów.