Samen Zwanger SZ0042 (Drenthe) by Gericht Media BV

Hét informatief medisch magazine voor aanstaande ouders

www.samen-zwanger.nl Editie Drenthe 2021/2022 1

Met o.a. artikelen van verschilende beroepsverenigingen, brancheorganisaties en medisch specialisten.

Zwanger en op zoek naar kinderopvang?

Bent u op zoek naar kinderopvang? Dan bent u bij CKC Drenthe aan het juiste adres. Wij verzorgen naast onderwijs namelijk ook kinderopvang voor kinderen van 0 tot 13 jaar. Onze opvang biedt voor kinderen een plek om met elkaar te spelen, gevarieerde activiteiten te doen en zich spelenderwijs te ontwikkelen. Ieder kind is uniek en heeft een eigen ritme waarin hij/zij zich plezierig voelt.

Voorwoord Wat leuk dat je dit exemplaar van ‘Samen Zwanger’ in handen hebt! Jouw magazine vol verhalen en artikelen over alles wat met zwanger worden, zwanger zijn, geboorte en kraamtijd te maken heeft. Geschreven door onze redactie en met inbreng van heel veel zorgprofessionals op allerlei gebieden. Ben jij nu in verwachting? Dan feliciteren we jullie daar van harte mee! ‘Samen Zwanger’ is er immers voor jullie sámen. Nu, als aanstaande ouders en straks als gezin. Daarom hebben we heel veel tips, actuele trends en adviezen voor jullie verzameld. En dat uitgebreid met artikelen van deskundigen op allerlei zorggebieden voor als je vragen en twijfels hebt. Al of niet van medische aard. ‘Samen Zwanger’ wordt zorgvuldig samengesteld en door verloskundigen en ziekenhuizen in jouw eigen provincie verspreid. Op de advertentiepagina’s kom je een groot aantal lokale en landelijke zorgprofessionals tegen; specialisten die met zorg aan de redactie zijn gekoppeld en die jullie op allerlei gebieden verder kunnen helpen. Ga eens bij ze langs of neem een kijkje op hun website. Ze staan voor jullie klaar. Dát is ‘Samen Zwanger’, het informatief medisch magazine voor aanstaande ouders! Hartelijk welkom en veel leesplezier gewenst! Redactie en uitgever ‘Samen Zwanger’ Gericht Media B.V. Deventer

Samen Zwanger is in samenwerking met:

(P.S.: Weet je dat we ook een drukbezochte website hebben? Ga gauw naar samen-zwanger.nl).

Uitgever

Staat er geen vermelding bij een foto

handelen op grond van informatie of

Gericht Media BV te Deventer.

dan is deze van een beeldbank.

adviezen die de lezer in de uitgave

Redactie

Verspreiding

Pim Kisjes, Pim Kisjes Company VOF te

Deze uitgave wordt kosteloos verspreid

Disclaimer voor advertenties

Twello E. info@kisjes.info

onder verloskundigenpraktijken, gynae-

en advertorials

cologiepraktijken, bedrijven en instan-

Alle advertenties en advertorials vallen

Verkoop

ties die op enigerlei wijze betrokken zijn

onder de verantwoordelijkheid van de

Sanne de Zeeuw • T. 0570-219 204

bij de (na)zorg voor de zwangere vrouw.

desbetreffende adverteerders.

Thijs de Weerd • T. 0570-219 219

Uitsluiting redactionele

t.deweerd@gerichtmedia.nl

aansprakelijkheid

Niets uit deze uitgave mag worden

De uitgever heeft zijn uiterste best

verveelvoudigd en/of openbaar worden

Vormgeving en druk

gedaan om alle feitelijke informatie in

gemaakt in welke vorm dan ook zonder

Mitch Elsman - Gericht Media BV

de artikelen zorgvuldig en zo accuraat

voorafgaande schriftelijke toestemming

mogelijk weer te geven. Desalniette-

van de uitgever. Zetfouten, prijswijzigin-

Fotografie

min sluiten redactie, medewerkers, uit-

gen en wijzigingen in o.m. verzekerings-

De gebruikte foto’s zijn ter beschikking

gever en verspreider van Samen Zwan-

voorwaarden voorbehouden. Aan deze

gesteld door diverse branchevereni-

ger elke aansprakelijkheid nadrukkelijk

uitgave kunnen geen rechten worden

gingen, instanties en zorgprofessionals.

uit voor eventuele gevolgen van het

ontleend.

Samen Zwanger aantreft.

s.dezeeuw@gerichtmedia.nl

00 07 09 11 12 14 16 20

00 Volgt na akkoord

Volgt na akkoord

26 28 31 37 39 42 44

Volgt na akkoord

47 51 53 55 65 72 77

Volgt na akkoord

Echo’s in de zwangerschap Met een echo kunnen je echoscopist, verloskundige of gynaecoloog en jij desgewenst met je partner, al heel vroeg in je zwangerschap naar je kindje(s) kijken om o.a. de groei en ontwikkeling te beoordelen. Daarnaast kun je bij een pretechobureau foto’s laten maken van je baby in je buik als herinnering voor later en als cadeau. Echo staat voor echoscopie, ofwel ultrageluidsonderzoek. Door het bewegen van een transducer over je buik worden hoogfrequente geluidsgolven uitgezonden die door structuren in je buik worden teruggekaatst en op een beeldscherm zichtbaar worden. Zo kun je je kindje in je buik zien.

Medische echo’s Vitaliteitsecho (planning i.o.m. je verloskundige of overige behandelaar, voor 9 weken) De vitaliteitsecho wordt alleen op medische indicatie verricht en dus niet standaard aan iedereen aangeboden. Hiermee wordt zo nodig bekeken of het hartje klopt, of de zwangerschap goed is ingenesteld in je baarmoeder en of je een één- of meerling verwacht.

Termijnecho (9e -13e week) Deze echo wordt standaard aan iedereen aangeboden. Bij deze echo wordt de uitgerekende datum bepaald, het hartje gecontroleerd en gekeken /bevestigd of je van een één - of meerling in verwachting bent. Dit is ook vaak het moment waarna je verloskundige (of overige behandelaar) je een zwangerschapsverklaring mee kan geven om bijvoorbeeld je zwangerschapsverlof aan te vragen. 2e trimester Structureel Echoscopisch Onderzoek (SEO/ 20-weken-echo) Deze echo wordt standaard aan iedereen aangeboden: het is een bevolkingsonderzoek waarover je voorafgaand goede uitleg moet hebben gekregen van je verloskundige (of overige behandelaar). Bij deze echo wordt bekeken of er

welbepaalde afwijkingen zijn bij je kindje. Misschien kun je zien of het een jongetje of een meisje wordt. Wil je dat niet, meld dat dan vooraf. Groei-echo Een of meerdere groei-echo’s worden alleen op medische indicatie verricht en dus niet standaard aan iedereen aangeboden. Je verloskundige (of overige behandelaar) kan zonodig een of meerdere van deze echo(‘s) (laten) maken om de afmetingen van je kindje (hoofd, buik en bovenbeen) in te schatten en eventueel de groei over de tijd te beoordelen. Ook de hoeveelheid vruchtwater wordt bij deze echo geschat. Liggingsecho (vanaf ongeveer 36 weken) De liggingsecho wordt alleen op medische indicatie verricht en dus niet standaard aan iedereen aangeboden. Als je verloskundige (of overige behandelaar) op basis van het voelen aan je buik (palpatie) denkt dat je kindje (nog) niet in hoofdligging ligt, zal een liggingsecho worden aangevraagd. Als het kindje inderdaad niet met het hoofd omlaag ligt, zal ook naar de hoeveelheid vruchtwater worden gekeken, waar de placenta zit en de de afmetingen van het kind worden geschat met een groei-echo.

Medische echo’s en je zorgverzekering Basisverzekering Soort echo Vergoeding Eigen risico Eigen bijdrage Vitaliteitsecho Alleen bij medische indicatie Nee Nee Termijnecho Ja Nee Nee 20 weken (SEO) Ja Nee Nee Overige echo’s Ja, indien medisch noodzakelijk Nee Nee

Gespecialiseerde echocentra Voor medische echo’s kun je het beste terecht bij de echoscopist of het echocentrum waar je verloskundige (of overige behandelaar) mee samenwerkt: dan worden belangrijke gegevens ook het beste en het veiligste uitgewisseld zodat je kan rekenen op de beste zorg. Uiteraard kun je ook zelf even op het internet rondkijken: weet wel dat niet ieder type echo door iedere echoscopist/echocentrum kan en mag worden uitgevoerd. Bespreek dit dus altijd met je verloskundige (of overige behandelaar).

zijn om een pretecho te overwegen. Vaak worden ook opties als 3D (met diepte) en 4D (met diepte in het bewegende beeld) aangeboden. Informeer vooraf bij het betreffende bureau goed welke opties zij aanbieden, wat de kosten zijn en bij welke zwangerschapsduur je de mooiste afbeeldingen kunt verwachten. Uiteraard dien je zelf de kosten van deze echo’s te betalen. Raadpleeg het internet voor meer informatie en adressen van pretechobureaus. Daar kun je ook leuke cadeau-ideeën opdoen. Dit artikel is door de

Wil je meer weten over echoscopie in de zwangerschap, ga dan naar de website van de Beroepsvereniging Echoscopisten Nederland obstetrie en gynaecologie: https://www.echoscopisten.nl/nl/ voor-clienten-en-patienten. Ook vind je daar meer uitleg over de inhoud van de echo-onderzoeken die hierboven vermeld zijn.

BEN herschreven op 11 februari 2021.

Pretecho Pretecho’s kun je bij een pretechobureau laten maken. Van de echobeelden kunnen vaak foto’s en filmpjes worden gemaakt die je mee kan nemen naar huis. Je kijkt uiteraard mee als de echo wordt gemaakt, dus ook hier geldt dat als je het geslacht van je kindje nog niet wil weten, je dat het beste voorafgaand aan kunt geven. Omgekeerd kan de vraag of je kindje een jongen of een meisje is een goede reden

Heel bijzonder Voor het eerst voel je je kindje bewegen

Heel bijzonder en nauwelijks met iets anders te vergelijken; de eerste beweging van je kindje. Heel licht, bijna vlinderachtig voel je het in je buik. Je weet het direct: dit is mijn kind. Bij de eerste zwangerschap voel je de eerste bewegingen van je kindje tussen de 18e en de 20e week. Ben je opnieuw zwanger, dan gebeurt dat rond de 16e tot de 18e week. Denk eraan dat dit geen absolute cijfers zijn en dat dit tijdstip van vrouw tot vrouw verschilt. Heb dus nog even geduld en ontspan je, want vooral dan kun je zomaar je baby voelen bewegen. Een heel bijzonder en ontroerend moment, dat hele lichte kriebelige gevoel.

dat bewegen je baby ook beter kennen. Je gaat bewegingen en gedrag herkennen en aanvoelen of alles is zoals het hoort en hoe je kindje zich ontwikkelt. Dag na dag zijn er nieuwe bewegingen en bijbehorend gevoel waar je helemaal blij van wordt. Prachtig toch?

Dit ‘leven voelen’ blijft eerst nog een speciale en intieme ervaring tussen jou en je baby. Alleen jij kunt het voelen. Pas vanaf ongeveer 24 weken kunnen ook anderen je baby voelen bewegen door hun hand op je buik te leggen, met als eerste de aanstaande papa natuurlijk. Een ontroerend moment tussen jullie tweeën (of drieën eigenlijk). Hebben jullie al een of meer kinderen, dan is dit ook voor hen heel bijzonder. Geniet ervan en neem de tijd om met elkaar de komst van jullie nieuwe kindje, broertje of zusje te vieren.

kundige.nl. Deze folder is een uitgave van

Als je meer wilt weten over hoe je baby in je buik beweegt kun je de folder ‘Jouwzwangerschap: Je baby voelen bewegen’ downloaden op www.deverlos-

Razendsnel We maken een sprong naar een maand of drie. Dan is je baby ± 8 cm groot, kan hij al schoppen, met zijn hoofdje draaien en een vuistje maken. Het gaat razendsnel. Op onze website www.samen-zwanger.nl staan foto’s waarop je kunt zien hoe je kindje verandert. Naast leuk en onroerend, leer je door al

de KNOV en de NVOG.

Als er iets verandert Verandert er iets in je buik? Voelt het anders? Wees je er dan allereerst van bewust dat het niet altijd zo is dat je je kindje elke dag voelt bewegen. Heb je na 24 weken zwangerschap echter nog helemaal niets gevoeld, maak dan een afspraak met je verloskundige of gynaecoloog zodat die kan luisteren en een echo laten maken. Bedenk ook dat juist de periode van 24 tot 28 weken voor vraagtekens of onzekerheid kan zorgen, omdat je baby dan nog heel erg onregelmatig kan bewegen en die bewegingen ook nog eens van dag tot dag kunnen veranderen. Echter, ook hier geldt dat je altijd op je gevoel moet vertrouwen. Heb je twijfels, bel dan met je verloskundige of gynaecoloog voor een controleafspraak. Vanaf de 28e week

voel je de baby elke dag bewegen. Denk je soms dat het wat minder is, dan is het een goede raad om op je linkerzij te gaan liggen, je te ontspannen en in alle rust op nieuwe bewegingen te wachten. Voel je na twee uur op je linkerzij liggen nog steeds niets? Zijn de bewegingen minder krachtig dan voorheen? Ben je ongerust? Wacht dan niet langer (ook niet tot de volgende dag), maar neem direct contact op met je verloskundige of gynaecoloog.

Prenatale screening Combinatietest of NIPT?

Tussen de 9e en 14e week van je zwangerschap kun je in overleg met je verloskundige of gynaecoloog beslissen of je je kind op het down-, edwards- en patausyndroom wilt laten screenen. Je kunt kiezen tussen de Combinatietest (bloedonderzoek bij jou en echo-onderzoek bij je baby bij 9-14 weken zwangerschap) of de NIPT (bloedonderzoek bij jou, vanaf 11 weken zwangerschap). Combinatietest Bij de Combinatietest wordt tussen 9 en 14 weken zwangerschap bij jou bloed afgenomen en getest. Bij je baby wordt tussen 11 en 14 weken zijn nekplooi gemeten door een echoscopist. Een nekplooi is een tijdelijk aanwezig, opgehoopt vochtlaagje onder de huid in de nek van je baby. Op de echo kan worden vastgesteld of de nekplooi dikker is dan normaal, wat kan worden veroorzaakt door een chromosoomafwijking. Chromosomen, dragers van ons erfelijkheidsmateriaal, bevatten genen waarop alle informatie zit die nodig is voor het ontwikkelen, in stand houden en voortplanten van een individu (bron: erfelijkheid.nl). Deze genen kunnen beschadigd zijn. Is die beschadiging permanent, dan kan dat een erfelijke afwijking als het downsyndroom veroorzaken. Het kind heeft dan een extra chromosoom 21, dat zorgt voor een verstandelijke beperking en een typerend uiterlijk. Met de combinatie van de nekplooimeting bij je baby, jouw bloedonderzoek en je leeftijd wordt de kans bepaald of het risico op het syndroom van Down aanwezig is. Voor het daadwerkelijk vaststellen daarvan is verder onderzoek nodig, zoals een vlokkentest of een vruchtwaterpunctie. Een dikkere nekplooi kan

namelijk ook een hartafwijking betekenen. Het merendeel van de baby’s met een dikkere nekplooi heeft trouwens geen enkele afwijking. De uitslag van de combinatietest geeft alleen aan hoe groot de kans is dat je kind het down-, edwards- of patausyndroom heeft. Je weet het dus niet zeker. NB: meer informatie over erfelijkheid vind je op: erfelijkheid.nl.

De NIPT De NIPT (Niet-Invasieve Prenatale Test) is een bloedonderzoek waarbij je DNA wordt onderzocht. In jouw bloed zit namelijk ook een klein beetje DNA van de placenta (moederkoek). Dit DNA is bijna altijd hetzelfde als dat van je kind. Daarmee kan het laboratorium onderzoeken of er aanwijzingen zijn dat je kind het down-, edwards- of patausyndroom heeft. Het voordeel van de NIPT ten opzichte van de Combinatietest is dat de uitslag ‘niet-afwijkend’ bijna altijd klopt: minder dan 1 op de 1.000 zwangeren met deze uitslag is toch zwanger van een kind met een van de aandoeningen. Ben je in verwachting van een tweeling dan kun je niet altijd kiezen voor de NIPT. Vraag je verloskundige om nadere informatie.

Vergoeding en je zorgverzekering (2019) Je basisverzekering vergoedt de

Combinatietest alleen bij een medische indicatie, voorgeschreven door je huisarts, verloskundige of medisch specialist. Dat geldt ook voor de NIPT-test. In dat geval wordt de test vergoed vanuit de basisverzekering en verrekend met je eigen risico. Is er geen medische indicatie maar wil je de Combinatie- of NIPT-test toch laten uitvoeren, dan wordt die niet door je verzekeraar vanuit je basisverzekering vergoed en betaal je 175 euro. Bij een Combinatie test is dat 168 euro. Informeer altijd vooraf bij je verzekeraar wat wel en niet vergoed wordt, of er een aanvullende verzekering voor prenatale screening is en wat de voorwaarden zijn. Bijvoorbeeld of de zorgverlener die de test uitvoert een contract met je zorgverzekeraar moet hebben. (Bronnen: RIVM, KNOV en verzekeringssites)

Meer over de keizersnede Er kan tot een keizersnede (of in het Latijn: sectio caesarea) worden besloten als een kind niet langs de natuurlijke weg ter wereld kan komen. Bij een keizersnede komt het kind operatief via de buikwand naar buiten. Er kunnen diverse redenen voor het uitvoeren van een keizersnede zijn. een zuurstoftekort. Een spoedkeizersnede vindt altijd onder algehele verdoving plaats.

Herstel

Bij een keizersnede wordt een snede gemaakt in je buik en in je baarmoeder, waarna je kind via de op deze manier ontstane opening in de buikwand wordt geboren. Zoals gezegd kunnen er diverse redenen zijn waarom de gynaecoloog besluit dat een keizersnede noodzakelijk is. Je bekken kan te nauw zijn, er kan sprake zijn van een dwars- of een stuitligging, je kunt een voorliggende of niet goed functionerende placenta (moederkoek) hebben of er bevindt zich een vleesboom in je baarmoeder waardoor je kindje niet kan indalen. Een andere reden kan zijn dat je in verwachting bent van een meerling. Wat ook kan is dat je gezondheidsproblemen hebt, zoals een ziekte of een hoge bloeddruk. Omstandigheden die vaak al eerder in de zwangerschap bekend waren en die direct al duidelijk maakten dat een keizersnede onvermijdelijk zou zijn. Ook kunnen bij je kindje tijdens de geboorte plotselinge gezondheidsproblemen optreden, kan de geboorte ernstig worden vertraagd waardoor jouw activiteit en energie inzakken en kan ook je

eerste kindje met een keizersnede ter wereld zijn gekomen. Daardoor kan je gynaecoloog er de voorkeur aan geven om ook bij je tweede bevalling een keizersnede toe te passen.

Flinke ingreep Een keizersnede is een flinke chirurgische ingreep die onder algehele verdoving (algemene anesthesie) of plaatselijke verdoving (regionale anesthesie, meestal via een ruggenprik) plaatsvindt. Kies je voor een plaatselijke verdoving, dan blijf je wakker en krijg je je kind direct na de geboorte te zien. Na een keizersnede kun je last krijgen van nabloedingen, bloedarmoede, blaasontsteking, infectie, trombose en/of een traag op gang komend darmkanaal.

Spoed In het geval dat de baby snel moet worden geboren, gebeurt dat via een spoedkeizersnede. De redenen daarvoor kunnen bijvoorbeeld een toch te groot hoofdje voor je bekken zijn (met problemen voor de passage) of plotseling optredende gezondheidsproblemen bij jou en/of bij de baby met risico op

Reken bij een keizersnede op een verblijf van dag of vier in het ziekenhuis en een herstelperiode van circa zes weken daarna. Doe rustig aan en forceer je buikspieren niet. Niet of zo weinig mogelijk tillen en voorzichtig zijn met opstaan uit je bed of stoel dus. Wel kun je al voorzichtig wat lopen en bewegen. Ga op je gevoel af, bepaal zelf wat je wel en niet kunt doen en houd er rekening mee dat het herstel langer kan duren dan je dacht.

Sterke groei Het aantal geboortes met een keizersnede ligt in ons land rond de 20%, waarvan een aantal op verzoek (!). Wereldwijd was enige tijd geleden zelfs sprake van een verdubbeling. Waar in 2000 nog 16 miljoen kinderen (12%) met een keizersnede ter wereld kwamen, groeide dat cijfer in 2015 zelfs naar 29,7 miljoen (21%). In Brazilië, Egypte en de Dominicaanse Republiek wijzen de cijfers zelfs uit dat er meer keizersneden zijn dan natuurlijk geboortes, met resp. 55,5%, 55,5% en 58,1%. Ook in de USA komt de keizersnede met 32,9% veel voor (32,9%). De Wereldgezondheidsorganisatie vindt dat alles boven de 15% een excessieve toepassing van de procedure is.

Schrikken van bloedverlies Bij bloedverlies tijdens een zwangerschap is de schrik groot. Om het even of dat bloedverlies nu vanuit het niets of bijvoorbeeld na het vrijen optreedt. De paniek slaat direct toe, niet in het minst ook door de kleur van het bloed: van roze tot rood of wat paars of bruin. Ondanks de schrik is het een goede raad om niet in paniek te raken. In de meeste gevallen is er namelijk niets aan de hand. Bel echter wel direct met je behandelend arts of je verloskundige en laat ernaar kijken.

Eerste tijd niet te controleren

Verschillende oorzaken Kort durend bloedverlies tijdens de eerste drie maanden van je zwangerschap kan verschillende oorzaken hebben. Zo kan bijvoorbeeld het zgn. ‘innestelen’ van de bevruchte eicel in de wand van je baarmoeder circa één week na de bevruchting de oorzaak zijn. De daardoor ontstane bloeding, ook wel de innestelingsbloeding genoemd, is lichtroze, helderrood of ietwat paars/bruin van kleur en stopt vanzelf na een dag of twee. Wat langere periodes komen echter ook voor. Een heel natuurlijk en normaal verschijnsel dus, hoewel veel vrouwen bij deze bloeding direct aan menstruatie of een miskraam denken. Wat ook kan, is dat een wondje, poliep of ontsteking aan de baarmoedermond de oorzaak van de bloeding is. In deze gevallen merk je dit kortstondige bloedverlies meestal op na het vrijen of na toiletbezoek.

Ben je zwanger en zie je dat je plotseling bloed verliest, dan gaan je gedachten en angsten al snel met je op de loop. Logisch natuurlijk. De zorgen overvallen je en je wilt direct weten wat er aan de hand is en of alles in orde is. Wat het extra vervelend maakt is dat je dit voorlopig nog niet kunt controleren. Ook niet met een zwangerschapstest, want die blijft gewoon aangeven dat je zwanger bent, ook als de vrucht onverhoopt al is afgestoten. Dit wordt veroorzaakt door het zwangerschapshormoon hCG (humaan choriongonadotrofine), dat in de placenta wordt aangemaakt en al enkele dagen na de bevruchting in je lichaam aanwezig is. Het is hetzelfde hormoon dat voor je eerste gevoel van misselijkheid zorgt. Afwachten is

daarom voorlopig de boodschap, hoe ongeduldig je ongetwijfeld ook bent. Wat misschien helpt is de wetenschap dat het maar een paar dagen duurt voordat je zekerheid hebt. Overleg een week of zes daarna met je verloskundige of behandelend arts of het maken van een echo zinvol is. Dan kun je namelijk zien of het hartje klopt.

Neem bloedverlies altijd serieus Neem een vaginale bloeding in de eerste drie maanden van je zwangerschap dus altijd serieus. Dat zeggen we niet om je nodeloos ongerust te maken, maar luchtig willen we er ook niet over doen. De oorzaak kan immers wel serieus zijn. Maak in het geval van een vaginale bloeding in de eerste drie maanden van je zwangerschap, en natuurlijk ook in de periode daarna, dus altijd direct een afspraak met je verloskundige of behandelend arts en laat ernaar kijken!

De klinisch verloskundige Wie is zij? In Nederland worden zwangere vrouwen die geen medische reden hebben om in het ziekenhuis te bevallen gecontroleerd door de verloskundige in de thuispraktijk. Dit wordt de eerstelijns verloskundige genoemd. Zij begeleidt jou tijdens de zwangerschap, de bevalling en het kraambed. Als er medische complicaties zijn tijdens de zwangerschap of de bevalling, of als er een andere reden is om in het ziekenhuis te bevallen bijvoorbeeld als je pijnstilling wenst, dan word je door de verloskundige doorgestuurd naar de gynaecoloog. Er is dan een medische indicatie voor verloskundige zorg in het ziekenhuis. Maar ook met een medische indicatie wordt veel van de zorg in het ziekenhuis tijdens de zwangerschap, de bevalling en het kraambed door verloskundigen gedaan. Dit zijn klinisch verloskundigen, zij worden ook wel tweedelijns verloskundigen genoemd. De klinisch verloskundige heeft dezelfde opleiding gevolgd als de eerste lijns verloskundige maar is aanvullend opgeleid in haar eigen ziekenhuis of heeft een aanvullende opleiding tot klinisch verloskundige gevolgd. Ongeveer 70% van de bevallingen in het ziekenhuis wordt door klinisch verloskundigen gedaan. Zij werken samen in een verloskundig team met kraamverzorgsters, verpleegkundigen, gynaecologen en soms ook gynaecologen in opleiding. Samen zorgen zij ervoor dat de bevalling en de zwangerschap

zo goed mogelijk verlopen. De klinisch verloskundige begeleidt de bevalling en verzorgt het kraambed tot moeder en kind naar huis gaan. Vaak doet de klinisch verloskundige ook de zwangerschapscontroles op de polikliniek. Zij zorgt ook voor een goede overdracht naar de eerste lijns verloskundige zodat de zwangere vrouw een vloeiende stap kan maken van de tweede naar de eerste lijn. De klinisch verloskundige zorgt er op deze manier voor dat in samenwerking met de eerste lijns verloskundige de continuïteit van zorg in de zwangerschap is gewaarborgd. Ook als je een medische indicatie hebt om in het ziekenhuis te bevallen blijft het belangrijk dat de bevalling met zo min mogelijk ingrijpen verloopt. Tijdens de bevalling is de klinisch verloskundige de spil in de zorg voor jouw en

je ongeboren baby. Zij is net als haar eerstelijns collega opgeleid om het natuurlijke proces van de bevalling zoveel mogelijk te bewaken waarbij ze de conditie van jou en jouw baby goed in de gaten houdt. Als alles goed gaat dan zal de gynaecoloog doorgaans niet bij jouw bevalling aanwezig zijn. De gynaecoloog is wel altijd beschikbaar voor overleg en deze neemt de begeleiding van de bevalling over als er bijvoorbeeld een keizersnede moet worden gedaan. Ook als er een medische reden is om in het ziekenhuis te bevallen kan je een

geboorteplan maken. De klinisch verloskundige zal samen met jou en je partner het geboorteplan bespreken en zoveel mogelijk aan jullie wensen tegemoet komen. Samen bekijken jullie dan wat er allemaal mogelijk is tij-

dens een bevalling in het ziekenhuis. Dat is vaak meer dan je zou verwachten. Zo is het in steeds meer ziekenhuizen mogelijk om in bad te bevallen, ook als er een medische indicatie is! Veel vrouwen zien op tegen hun bevalling in het ziekenhuis maar zijn blij verrast als ze merken dat ook daar een verloskundige is die hen kan bijstaan tijdens de bevalling en die er voor zorgt dat alles zo goed en natuurlijk mogelijk verloopt zonder onnodig ingrijpen. Als alles tijdens de bevalling goed is verlopen voor moeder en kind dan ga je daarna weer naar huis waar de eerste lijns verloskundige de zorg voor jou en je baby weer overneemt. De klinisch verloskundige zorgt daarbij weer voor een

goede overdracht naar jouw eerstelijns verloskundige. Maar soms blijf je een aantal dagen langer in het ziekenhuis bijvoorbeeld als je een keizersnede hebt gehad of als jouw baby nog een tijdje moet worden geobserveerd door de kinderarts. De klinisch verloskundige zal dan jouw kraambed begeleiden en controleren, samen met de verpleegkundigen op de kraamafdeling. De klinisch verloskundige: onmisbaar voor de verloskundige zorg in het ziekenhuis!

Bevallen kan heel verschillend Bij een natuurlijke bevalling kun je op verschillende manieren je kindje baren. Vaak is dat op je rug, maar er zijn meer mogelijkheden. Hieronder vind je een aantal daarvan. Maak je keuze in overleg met je verloskundige. Liggend bevallen is populair omdat je dan meer kracht kunt zetten en tussendoor beter kunt uitrusten. Hurkend baren heeft als voordeel dat de zwaartekracht optimaal wordt benut.

Half zittend Hierbij zit/lig je met kussens in je rug en hoef je je hoofd niet op te tillen zoals bij liggend bevallen. Tussendoor kun je achterover leunen en met een spiegeltje meekijken. Er is minder ruimte voor je baby om naar buiten te komen en

meer kans op bloedverlies; 50% volgens ouder onderzoek van UMC Radboud Nijmegen onder 1.600 vrouwen, bij liggend bevallen is dat 35%.

In bad Bevallingsbaden (bevallingsbaden.nl) zijn, in samenwerking met verloskundigen en zwangeren, speciaal ontworpen voor de bevalling in water. De baden zijn dieper, breder en comfortabeler dan een normaal bad en hebben voldoende ruimte voor jou en eventueel je partner. Wan-

neer is vastgesteld dat je bevalling is begonnen kun je gebruik maken van het bad. Één van de voordelen is dat het warme water zorgt voor ontspanning en een pijnstillende werking. Daarnaast kun je gemakkelijk van houding veranderen, wat de bevalling kan bevorderden. De kans op medische pijnstilling wordt kleiner bij het gebruik van het bad. Vraag je verloskundige voor alle voordelen.

Baarkruk Een baarkruk is van hout of (opblaasbare) kunststof. Je zit stevig en veilig met een opening voor je met ruimte voor je baby. Je zit achterover met je voeten op de grond en je verloskundige voor je. Er kan iemand achter je zitten om meer kracht te zetten. Je verloskundige houdt met een spiegel de bevalling in de gaten en vangt je kindje op. Bij een baarkruk helpt de zwaartekracht mee, is de druk

in je baarmoeder groter, hoef je minder te persen, is er minder kans op een knip en minder pijn. Er is meer kans op een 2egraads ruptuur en minder comfort.

Op je zij Je ligt op je zij met beide benen gebogen en je bovenste been omhoog (iemand anders kan dat voor je vasthouden) voor meer ruimte voor je baby. Kies ook hier in overleg met je verloskundige wat het beste bij jou past. Voel jij je goed en comfortabel door bij het puffen op je zij te liggen, blijf dat dan doen bij het persen. Juist omdat je op je zij ligt met je bovenste been omhoog, wordt de bekkenuitgang groter wat het persen vergemakkelijkt.

Baarschelp Ook in een baarschelp zit je rechtop maar dan op bed, wat makkelijk is voor de verloskundige. Een baarschelp is een groot

plastic plateau waarin je heel diep gehurkt kunt zitten. Door de goede voeten- en ruggensteun zit je stevig en kun je tussendoor ontspannen. Door het diepe hurken wordt de bekkenuitgang groter met meer ruimte voor je baby om naar buiten te komen. Ook ben je actiever en heb je meer controle.

Staand Ook hierbij helpt de zwaartekracht, gaat het persen gemakkelijker, worden weeën beter opgevangen en heb je minder pijn. Ook heb je veel bewegingsvrijheid en veel ruimte in het bekken en geboortekanaal, met minder kans op knippen. Staand bevallen duurt vaak korter, maar kan (erg) vermoeiend zijn. Je hebt steunpunten nodig om het vol te houden. Tot zover dit overzicht. Overleg met je verloskundige wat de voor- en nadelen zijn van de diverse houdingen en wat voor jou wel of niet mogelijk is.

Onbezorgd bevallen in water 15

Wat doet alcohol eigenlijk bij jou, je partner en bij jullie kindje? ‘Drank maakt meer kapot dan je lief is’. Natuurlijk schoot ons die bekende slagzin door het hoofd toen we dit artikel schreven. Een inkoppertje is het echter allerminst, al was het maar omdat veel te weinig mensen, waaronder a.s. ouders, weten wat alcohol allemaal aanricht. Vandaar dat de KNOV, de Koninklijke Nederlandse Organisatie van Verloskundigen, aandringt op de ‘0-norm’ ‘Toe, één glaasje kan toch wel?’ Nog te vaak zwichten zwangere vrouwen voor die vraag. Weigeren van een glaasje wijn is immers ‘ongezellig’. Toch zou je dat wel moeten doen. Zeker als je weet wat de gevolgen voor jou, je partner en je kindje kunnen zijn.

Wist jij dit?

WHO (World Health Organisation)

Risico’s van alcoholgebruik

In 2018 publiceerde de WHO het door de KNOV ondersteunde advies, dat (potentieel) zwangere vrouwen liefst direct én volledig zouden moeten stoppen met het drinken van alcohol. En dat hen waar nodig een medisch begeleid ontwenningsprogramma moet worden aangeboden.

De ‘0-norm’ Zwanger of niet, lang niet iedereen is zich voldoende bewust van de risico’s van alcoholgebruik als jullie een kindje willen krijgen, als je zwanger bent en daarna, als je kind zich verder gaat ontwikkelen. Wat niet meehelpt, is dat er niet zoiets als een ‘veilige’ hoeveelheid alcohol bestaat. Vandaar dat de ‘0-norm’ steeds meer wordt geadviseerd. Om aan te geven dat het consequent níet drinken van alcohol vóór, tijdens en na de zwangerschap de enige veilige situatie is.

Als jij zwanger bent en alcohol drinkt kan die je kindje tijdens je volledige zwangerschap bereiken en is de concentratie van alcohol in jouw bloed gelijk aan die bij je kind. Terwijl zijn of haar lever die alcohol nog niet eens kan afbreken!

Wat doet alcohol nou eigenlijk bij jou, je partner en je kindje? Vóór of rond de conceptie, tijdens de zwangerschap en daarna? Allereerst vermindert de vruchtbaarheid en heb je dus minder kans om zwanger te worden. Ook vergroot alcohol de kans op een miskraam, te vroege geboorte en een te laag geboortegewicht. Nog ernstiger is dat alcohol de aanmaak van delen van het lichaam, de hersenen en andere organen van je kindje kan verstoren of beschadigen, waardoor die zich niet goed kunnen ontwikkelen en afwijkingen kunnen ontstaan.

FASD en FAS Veel van deze afwijkingen vallen onder de naam FASD (Foetal Alcohol Spectrum Disorder). Daarnaast is er FAS (Foetal Alcohol Syndroom)als ernstigste variant voor kinderen met een

hersenbeschadiging, gezichtsafwijkingen en een geringere lichaamslengte. Naast dat zij een lager IQ hebben, moeten ze hun hele leven lang begeleid worden. In ons land hebben 2 tot 4 op de 100 kinderen FASD. En 1 op de 1000 FAS. Of, als variant op de beginregel van dit artikel: drank maakt dus inderdaad (veel) meer kapot dan je lief is. Laat het niet zover komen. (Bron: KNOV (Koninklijke Nederlandse Organisatie van Verloskundigen)

Weet je al waar je wilt bevallen? Wil je thuis bevallen of toch liever in een ziekenhuis, geboortecentrum of poliklinisch? Verloopt je zwangerschap voorspoedig, dan kun jij kiezen. Door medische of andere redenen kan het echter zijn dat je die keuze niet hebt. Thuis bevallen is intiem en vertrouwd. In je eigen huis met je verloskundige om je heen, na de geboorte afgelost door de kraamverzorgster. Maar als thuis bevallen om welke reden dan ook niet lukt, waar kun je dan terecht?

Ziekenhuis Veel vrouwen vinden bevallen in een ziekenhuis veiliger. Met een medische indicatie kun je bovendien niet anders. In een ziekenhuis heb je medische zorg om je heen en tegenwoordig is het er vaak gezelliger. Schrijf in je geboorteplan je wensen op en ga vooraf een kijkje nemen. Hoe plezieriger, veiliger en gemakkelijker jullie je er voelen, hoe beter het is.

Plaatsindicatie Ook kan je verloskundigenpraktijk om een medische en/of sociale reden bepalen in welk ziekenhuis je moet bevallen (de zgn. ‘plaatsindicatie’).In dit ziekenhuis word je geholpen door je eigen verloskundige en betaal je geen eigen bijdrage.

Medische indicatie Bij een medische indicatie (vanwege bepaalde risico’s of complicaties in het begin of later in de zwangerschap) beval je in aanwezigheid van een verloskundige van het ziekenhuis, een gynaecoloog of een arts-assistente. Er is ook sprake van een medische indicatie bij: • Ziekten als hartziekten, nierziekten en suikerziekte;

• Problemen tijdens eerdere zwangerschappen; • Meerlingzwangerschap; • Als je baby in een stuit ligt; • Maagomleiding (maagband); • Aanwezigheid spiraaltje in de baarmoeder tijdens de zwangerschap.

Poliklinisch Je kiest zelf voor poliklinisch bevallen in het ziekenhuis met je eigen verloskundige erbij. Er is dan dus geen medische reden en er is ook geen gynaecoloog bij. Voordelen zijn o.a. de beschikbaarheid van medische pijnstilling (waarbij de bevalling dan trouwens wel door de verloskundige of arts van het ziekenhuis wordt gedaan) en dat je bij plotselinge medische complicaties al in het ziekenhuis bent. Geen tijdverlies dus. Vraag je verloskundige naar voor- en nadelen en je zorgverzekeraar naar de vergoedingen. Denk ook aan de aansluiting tussen je thuiskomst met de baby en de start van de kraamzorg.

kraamzorg. Vraag ook hier je zorgverzekeraar naar de vergoedingen. Weet je al wat je wilt? Je kunt tot het laatst van voorkeur veranderen. Belangrijk is dat jij en je partner samen achter jullie keuze staan en dat jij in een prettige en veilige omgeving kunt bevallen.

Nuttig om te weten: • • • • •

Je bevalt het best waar jij je ontspannen voelt; Thuis en in het ziekenhuis beval je veilig; Bijna 13% van de Nederlandse vrouwen bevalt thuis; Nederlandse vrouwen zijn positiever over hun bevalling als hun eigen verloskundige erbij is; Van de bevallingen vond 30% in de 1e lijn plaats (met verloskundige of huisarts erbij). Daarvan vond 12,7% thuis plaats en 17,3% in het geboortecentrum of poliklinisch. Het percentage bevallingen in de 2e lijn met een gynaecoloog erbij bedroeg 70,0% (cijfers 2016).

Geboortecentrum Hier heb je je eigen verloskundige om je heen en is het ziekenhuis bij complicaties dichtbij. Het is er huiselijk en ze houden rekening met je wensen. Vraag je verloskundige naar locaties en ga er vooraf kijken. In sommige geboortecentra kun je langer blijven en krijg je ter plaatse

Websites: www.deverloskundige.nl, www.geboortebeweging.nl en www.perined.nl

Welkom in het Isala V Zwanger zijn is een bijzondere periode in je leven. Soms is het een langverwachte droom die in vervulling is gegaan en hoop je dat alles goed gaat. De ene vrouw ervaart de zwangerschap als de mooiste periode van haar leven, bij de ander slaan soms twijfels toe over de gezondheid van de baby, angst voor de bevalling, onzekerheid over de toekomst en het moederschap. Wij willen jou en je partner graag begeleiden bij deze bijzondere fase in je leven en jullie ondersteunen om je kindje een mooie start te geven. Het Isala Vrouw-kindcentrum is het centrum binnen Isala voor zorg aan vrouwen, (aanstaande) moeders, pasgeborenen en kinderen. Elke dag werken wij met hart en ziel aan het leveren van nóg betere zorg, waarbij de tevredenheid van de patiënt voorop staat. Een goede start Bevallen is bijzonder en misschien ook wel een beetje spannend. Hoe fijn is het dan om in een omgeving te zijn waar alles en iedereen klaarstaat om jou en je baby de best mogelijke start te geven? De afdeling Verloskunde van het Isala Vrouw-kindcentrum biedt jou deze omgeving. Op onze verlosafdeling werkt 24 uur per dag, zeven dagen per week een team van betrokken gynaecologen en verloskundigen. Wij hebben bovendien prachtige verloskraamkamers, een Neonatale intensive care (NICU) en een Obstetrische high care. Als je bevalling dan onverwachts minder goed verloopt, is medische zorg dus altijd dichtbij.

Remco en Joëlle van der Veen met zoon Levy. ‘In het ziekenhuis is alles bij de hand en dat geeft rust.’

Vrouw-kindcentrum Bevallen in water

Fotograaf: J. Lander

Bevallen in water Informatieavonden Ben je zwanger en wil je graag weten hoe het bevalt bij Isala Vrouw-kindcentrum? Dan ben je samen met je partner van harte welkom op een van onze informatieavonden. Zo vertellen onder andere een gynaecoloog en verloskundige je graag meer over hun rol tijdens de bevalling, krijg je een film te zien over pijnbestrijding en mag je natuurlijk volop vragen stellen. De avonden zijn vrij toegankelijk en je hoeft je niet aan te melden.

Steeds meer vrouwen kiezen bewust voor bevallen in bad en de voordelen ervan. Vrouwen die in bad zijn bevallen, zijn doorgaans erg enthousiast en raden het andere zwangeren ook aan. Sinds kort is het ook mogelijk om bij Isala Vrouw-kindcentrum in een bevalbad te bevallen. Voorlopig eerst alleen nog poliklinisch. Bij een badbevalling lig je in warm water. Dit helpt je te ontspannen, zowel lichamelijk als geestelijk. Je lichaam maakt dan bepaalde hormonen aan, die als natuurlijke pijnstiller werken. Hierdoor kun je de weeën beter opvangen en gaat de ontsluiting vaak sneller. Natuurlijke overgang Voor je kindje is het een heel natuurlijke overgang van het vruchtwater naar het warme badwater. Vaak zijn baby’s dan rustiger en huilen ze minder na de geboorte. Wil je in bad bevallen? Informeer dan bij je eigen verloskundige.

Wist je dat… Het wettelijk verplicht is om de geboorte van je kindje binnen drie dagen aan te geven bij de burgerlijke stand van de gemeente waar je kindje is geboren? Bij het Isala Vrouw-kindcentrum kun je aangifte doen op de afdeling Verloskunde zelf bij een geboorteloket van de gemeente Zwolle. Dat is wel zo makkelijk! Isala Zwolle Meer informatie Wil je graag meer weten over Isala Vrouw-kindcentrum? Neem dan ook eens een kijkje op onze site. • www.isala.nl/verloskunde • www.isala.nl/vrouwkindcentrum

Wilhelmina Ziekenhuis Assen

Ouders en kinderen Eind 2020 is het gloednieuwe Ouder en Kind-centrum van het Wilhelmina Ziekenhuis Assen opgeleverd. De kraamafdeling en de kinderafdeling zijn nu door een trap met elkaar verbonden, waardoor er echt één afdeling is ontstaan. Het nieuwe Ouder en Kind-centrum heeft een heldere en open uitstraling, door gebruik van rustige basiskleuren met enkele frisse accenten. Er zijn vier ruime, comfortabele verloskamers. Twee ervan hebben een bevalbad. Verder zijn er op de kraamafdeling eenpersoonskamers voor maximale privacy van de pas bevallen vrouw en haar partner. Ook de kinderafdeling heeft eenpersoonskamers. Manon Rolink, hoofd van het Ouder en Kind-centrum: “Maar het allerbelangrijkste is dat ouders en hun kinderen zo veel 20 mogelijk bij elkaar kunnen blijven

als er iemand ziek is of onderzoeken moet ondergaan. Dit geldt ook voor een net bevallen moeder en haar pasgeboren kindje, ook als de één specialistische kraamzorg nodig heeft en de

ander specialistische kinderverpleegkundige zorg. In het Ouder en Kind-centrum in het WZA kunnen moeder en kind op dezelfde kamer blijven en is er ook voor de partner een slaapplek. Zo wordt de partner nog meer bij de zorg betrokken.”

“De bevalling in bad was heel mooi” Juna kwam op 5 maart ter wereld in een bevalbad in het Ouder en Kind-centrum in het WZA. Voor moeder Miranda Wielink uit Westerbork gaf het bad de ontspanning die ze nodig had. “Bij een tweede kind zou ik graag weer in bad bevallen.” Al tijdens de zwangerschap overwoog Miranda een badbevalling. “Als ik een harde buik had, gebruikte ik vaak een pittenzak of ik ging even douchen. De warmte van een bad leek me dan ook wel lekker voor het opvangen van de weeën.” Gewichtsloos Miranda is poliklinisch bevallen. “Toen m’n verloskundige het ziekenhuis belde dat het zover was, vroegen ze of ik een kamer met bad wilde. Dat wilde ik zeker Foto: Leeuwenkamp Architecten, wel”, vertelt Miranda. “TerwijlAlkmaar de verloskundige m’n vliezen brak, liet de verpleegkundige het bad vollopen. Daarna lieten ze ons lekker met rust, omdat het

hartstikke goed ging.” De warmte van het water zorgde tussen de weeën door voor de ontspanning waar Miranda op had gehoopt. “Je bent gewichtsloos. Ik had dit echt niet graag op bed gedaan.” Miranda hield zich vast aan de stangen in het bad en zuchtte de weeën weg. Haar vriend Daniël zat naast het bad. “We waren een goed team”, vindt Miranda. “Pas toen ik persdrang had, heeft Daniël op de knop gedrukt voor hulp.” De verloskundige constateerde dat Miranda volledige ontsluiting had. “Ze vroeg nog of ik uit het bad wilde. Nou, ik wilde nergens meer heen!” Aanpakken “Ik vond de bevalling heel mooi”, vertelt Miranda. “Door de lamp die de verloskundige onder water scheen, kon ik goed zien wat er gebeurde. Ik heb Juna zelf aangepakt toen ze werd geboren.” Baby Juna moest na de

bevalling nog 24 uur in het WZA blijven ter controle. Het jonge gezin lag samen op een kraamsuite. “Ze lag in een wiegje naast me en Daniël sliep op de bedbank. Na 24 uur mochten we naar huis. Het gaat hartstikke goed met Juna.”

Bevallen in bad

Ontspannen en bijzonder Iedereen die thuis kan bevallen, kan ook in bad kan bevallen, stelt klinisch verloskundige Ingrid Peters van het WZA. “Maar als je een medische indicatie hebt en bij de gynaecoloog onder controle bent, moet het overlegd worden. In sommige gevallen is het niet mogelijk om in bad te bevallen, bijvoorbeeld als je een erg groot kind verwacht. Vaak is het in die gevallen trouwens wel mogelijk om tijdens de ontsluiting in bad de weeën op te vangen.”

in bad bevallen minder pijnstilling nodig hebben. Ingrid: “Door het warme water ontspant het lichaam zich, waardoor endorfine wordt aangemaakt. Dat is eigenlijk een natuurlijke pijnstiller. Daardoor verloopt de ontsluiting iets sneller, is er minder risico op ernstig uitscheuren en is er minder kans op een knip. In het water ben je bovendien een beetje gewichtsloos, waardoor het gemakkelijker is om een andere houding aan te nemen.”

Meer ontspannen, minder pijnstilling Uit onderzoek blijkt dat vrouwen die

Bijzondere ervaring Hoe gaat het in zijn werk als je in het

water wilt bevallen? “Overleg altijd ruim van te voren met de verloskundige of de gynaecoloog of een badbevalling mogelijk is”, adviseert Ingrid. “Op het moment dat de bevalling begint, bel je naar het WZA om te vragen of het bad vrij is. Als we weten dat je er direct aan komt, kunnen we een verloskamer met bad eventueel ook voor je reserveren.”

persoonlijk, helder en verbonden www.wza.nl

Praktijk voor Huidtherapie en Beautysalon

Onze specialiteiten: • Big-geregistreerd • Lid van de nvh • Gediplomeerde huidtherapeuten en schoonheidsspecialisten • Expert bevoegdheid voor laserbehandelingen • Vergoeding van zorgverzekering • Professionaliteit en kwaliteit • Op de hoogte van nieuwste ontwikkelingen

U kunt bij ons terecht voor: • Peelings • Huidverbetering • PMU • Laser • Acne 22

Heuvelenweg 40, 7991 CM Dwingeloo • 06 136 848 91 • 06 136 848 91 • info@sannehuidtherapie.nl VOOR MEER INFORMATIE: WWW.SANNEHUIDTHERAPIE.NL

Pigmentvlekken Tijdens de zwangerschap ondergaat je lichaam allerlei veranderingen. Zo ook in de huid, nagels en haren. In elke editie van ‘Samen Zwanger’ schrijft een huidtherapeut namens de Nederlandse Vereniging van Huidtherapeuten over een huidonderwerp. Huidtherapeut Nelleke schrijft deze eerste column over pigmentvlekken. Wat zijn pigmentvlekken? Pigment, ook wel melanine genoemd, is een bruine kleurstof die wordt gemaakt door pigmentcellen. Deze pigmentcellen geven kleine korreltjes pigment af aan de opperhuid, hierdoor krijgt onze huid en haren kleur. Als op een plek meer pigmentcellen actief zijn of grotere korrels melanine afgeven, ontstaan donkere verkleuringen. Onder invloed van UV-straling, erfelijke aanleg of hormonale oorzaken kunnen pigmentvlekken verergeren.

Pigmentvlekken tijdens de zwangerschap Onder invloed van de hormonen oestrogeen en progesteron zullen pigmentcellen extra actief zijn. De tepels of de verticale lijn op de buik vanaf de navel na beneden, zal donkerder kleuren. Een combinatie van aanleg, zonlicht en hormonen kan pigmentvlekken in je gezicht veroorzaken. Dit wordt een melasma of zwangerschapmasker genoemd. De donkere verkleuringen ontstaan vaak tijdens de zwangerschap, Bij melasma zijn lichtbruine tot grijsbruine pigmentvlekken vaak zichtbaar op het voorhoofd, de wangen, neus en bovenlip. Ze kunnen plotseling opkomen en geleidelijk uitbreiden. Vaak verminderen deze langzaam binnen enkele maan-

den na de bevalling. In sommige gevallen zijn blijvende pigmentvlekken zichtbaar, gelukkig zijn deze goed te behandelen door de huidtherapeut.

Beschermen Allereerst is het van belang dat je tijdens de zwangerschap de huid extra goed insmeert met een zonnebrandcrème. Gebruik een zonnebrandcrème met een beschermingsfactor (SPF 30 of hoger), ook op een zonnige winterdag. Breng de zonnebrandcrème iedere twee uur aan.

Behandelingen Tijdens de zwangerschap kan de huidtherapeut je adviseren over het gebruik van de juiste zonnebrandmiddelen. Daarnaast kan de huidtherapeut medische camouflagemiddelen inzetten om de pigmentvlekken tijdelijk te verbergen. De huidtherapeut geeft advies en leert hoe de medische camouflage aangebracht kan worden. Als het melasma binnen enkele maanden na de bevalling niet vanzelf verdwijnt, zijn er verschillende behandelingen mogelijk:

geactiveerd en pigmentvlekken zullen lichter worden. Licht- en Lasertherapie IPL en laserbehandelingen zijn effectieve methoden om pigmentvlekken te behandelen. De bruine kleur van de pigmentvlek wordt geabsorbeerd door een speciaal licht en omgezet in warmte. De warmte die hierbij vrijkomt, vernietigt het overtollige pigment zodat de pigmentvlek vermindert of zelfs geheel verdwijnt. De omliggende huid en de huid onder het pigment blijven intact. Microneedling De huidtherapeut maakt gebruik van een pen met minuscule naaldjes. Deze naaldjes vibreren over de huid en maken kleine kanaaltjes in de huid. Deze kanaaltjes zijn niet zichtbaar met het blote oog, maar prikkelen de huid net genoeg om de bindweefselcellen te activeren. Hierdoor worden pigmentvlekken lichter en wordt de huid egaler en steviger. Microdermabrasie Microdermabrasie is een intensieve mechanische peeling. De huidtherapeut gebruikt fijne steriele kristallen onder vacuümdruk of een diamantkop onder vacuümdruk. Bij microdermabrasie wordt de bovenste huidlaag op een gecontroleerde manier verwijderd, waardoor nieuwe gezonde cellen worden aangemaakt. Benieuwd wat de huidtherapeut voor jou kan betekenen? Kijk op www.huidtherapie.nl en vind een huidtherapeut bij jou in de buurt. Nelleke Nijman Huidtherapeut en lid van Nederlandse Vereniging van Huidtherapeuten.

Chemische peeling Bij een chemisch peeling wordt een vloeistof op de huid aangebracht, die de huid sneller laat afschilferen. Nieuwe en gezonde cellen worden op deze manier

ZWEMMEN GOED IDEE VOOR ZWANGERE EN MOEDER Werken aan je conditie in het zwembad Als je zwanger bent of net (weer) moeder bent geworden, is het verstandig in in een zo goed mogelijke conditie te komen of te blijven. Zwemmen is dan een goed idee! Werken aan je conditie kun je door banen te trekken in het wedstrijd bad of door deel te nemen aan een van onze diverse lessen aquasport. Wij bieden uitdagende groepslessen voor elke leeftijd en alle conditieniveaus. Het water maakt bewegen geMakkelijker. Daardoor kun je op sportief niveau veel bereiken en is de kans op blessures gering. In een groepsles bepaald ieder zijn eigen tempo, en daarom is aquasporten voor iedereen geschikt. Ook zijn er allerlei mogelijkheden om na de bevalling weer in vorm te komen, zoals Aquajoggen, Aquarobic, Aquafietsen, Trimzwemmen, enz.

Zwemmen voor zwangeren De cursus “Zwemmen voor Zwangeren” is er voor zwangere vrouwen gedurende de hele zwangerschap. Het is een combinatie van bewegings-, ontspannings- en ademhalingsoefeningen. Instromen kan op ieder moment. Ouder & Kind zwemmen Ouders, en ook opa’s en oma’s, met kinderen van 3 maand tot 4 jaar kunnen meedoen aan Ouder & Kind zwemmen. Genieten met je kind, en het spelenderwijs aan water laten wennen, en daarnaast leuke contacten met andere ouders en kinderen op doen. Na de les gezellig met elkaar koffie of thee drinken en voor de kinderen is er ranja aanwezig. Dit laatste is in de lesprijs opgenomen en kost dus niets extra’s Restaurant Het restaurant is met zijn gezellige sfeer de perfecte plek om onder het genot van een kop koffie, thee, fris of een lekkere smoothie bij te komen van het zwemmen. Honger gekregen van het zwemmen. Je kunt even bijkomen onder het genot van een lekkere snack in het restaurant of op het terras naast het zwembad. Het restaurant is tijdens openingstijden van het zwembad altijd geopend.

Zwembad de Dolfijn • Bentincksdijk 10, 7902 NA Hoogeveen • T. 0528-264290 • www.zwembaddedolfijn.nl

Zwangerschapszwemmen Hoe gelukkig zwanger je ook bent; je wilt wel graag fit blijven. Heb je al van alles bekeken maar kom je er niet uit? Denk dan eens aan zwangerschapszwemmen. Een leuke en ontspannende mix tussen gezond bewegen en aan je conditie werken. En dat in warm zwemwater van circa 32°C. Bij zwangerschapszwemmen komen bewegen, je ontspannen en je beter voelen samen. Dat begint al als je het bad in gaat, waar warm zwemwater op je wacht en je de sensatie van gewichtloosheid ondergaat. Plotseling lijken je slappere banden en pezen, je steeds zwaarder belaste rug en het groeiende gewicht van je buik niet meer te bestaan. Net als ongemak en pijntjes. Je wilt het gevoel dat het water je draagt telkens weer herhalen.

Bewegen en conditie In dat heerlijke warme zwemwater ga je bewegen en aan je conditie werken. Het mooie is dat dit min of meer vanzelf gebeurt; door de weerstand van het water moet je lichaam flink aan het werk, net als je ademhaling en bloedsomloop. Vandaar dat bij zwangerschapszwemmen gerichte oefeningen worden gegeven waar je in groepsverband aan meedoet. En zit de oefening erop, dan kun je weer even heerlijk relaxen. En dat zonder risico op blessures. Ideaal toch?

Wanneer wel, wanneer niet? Zwangerschapszwemmen kan al vanaf het begin van je zwanger-

schap en is veilig voor jou en je baby. Je kunt niet meedoen als je vloeit en al helemaal niet als je vliezen zijn gebroken. Ga er daarom niet te lang mee door en houd een veilige periode tot je uitgerekende datum aan.

Waar? Bij zwangerschapszwemmen word je door een professional begeleid. De lessen worden vaak met zwangerschapsgym gecombineerd en soms ook met informatie over zwangerschap en bevalling. Voor zwangerschapszwemmen kun je bijna overal in het land terecht. Op hun websites lees je meer over de mogelijkheden, de tijden en de kosten. Soms kun je je partner meenemen, terwijl je er ook na je bevallig terecht kunt voor allerlei aquasport programma’s.

Zwemmen met je baby Een baby’tje dat onder water gaat, spelenderwijs met een grote glimlach weer boven water komt en samen met zijn ouders geniet van lekker warm water. Wil je graag gaan zwemmen met je kindje, let dan op het volgende: • Zwemwater en omgevings temperatuur moeten warm en behaaglijk genoeg zijn om-

dat baby’s in het begin veel energie verbruiken om hun lichaamstemperatuur zelfstandig op peil te houden. Normaal gesproken is dit in orde, maar vraag er anders even naar; • Als je kindje gezond is en goed groeit, kan je vanaf ongeveer 2-3 maanden met je baby gaan zwemmen. Over het algemeen wordt aangeraden pas te beginnen na de eerste vaccinaties die je kindje met ca. 8 weken heeft gekregen. Je baby moet natuurlijk geen koorts en/of een ontsteking hebben en kun je er beter ook niet direct na een vaccinatie mee beginnen; • Bouw de waterpret rustig op. Gaat het goed, dan merk je dat babyzwemmen erg goed is voor jullie band, voor de ge zondheid en fysiek van jullie kindje (en die van jullie), en een ideale start vormt voor je kind om straks goed te kunnen zwemmen. Veel zwembaden bieden ook peuter- en kleuter zwemmen aan; • Bij vragen of twijfels kun je altijd je verloskundigen vragen tot wanneer het veilig is nog te zwemmen. • Tenslotte: een kind dat zich veilig voelt in water en kan zwemmen, loopt minder risico als het onverhoopt in het water valt. Goed om te weten in ons waterrijke land!

GeboorteTENS

Pijnverlichting bij de bevalling

Verg door oed verze veel keraa rs

De geboorte van je baby, een hele bevalling

Medicatie

Natuurlijk is de geboorte van je baby een van de mooiste ervaringen in je leven. Alleen is er niet voor niets het gezegde dat het een hele bevalling kan zijn. Vaak gaat een bevalling immers gepaard met pijn en ongemak. Dat is echt niet altijd nodig. Gelukkig is er een veilige en gemakkelijke manier om deze pijn te verlichten, zonder medicatie en zonder risico’s voor moeder en kind. GeboorteTENS helpt je om de pijn te verlichten.

Er zijn verschillende vormen van pijnbestrijding met behulp van medicatie, waarvan de ruggenprik wel de bekendste is. De keuze voor het gebruik ervan is aan jou. Voorwaarde is wel dat je in het ziekenhuis bevalt omdat je hartslag, bloeddruk, etc. nu eenmaal bewaakt moeten worden.

Zeker als je voor het eerst zwanger bent zullen je gedachten regelmatig afdwalen naar hoe het zal gaan bij de bevalling. Zusjes en vriendinnen die al kinderen hebben dienen als vraagbaak, je surft je suf op het internet, maar het blijft allemaal nieuw en spannend. Dat spannende kan gemakkelijk omslaan in angst voor het onbekende. Wat ertoe kan leiden dat de bevalling langer duurt dan nodig. Ontspanning is dus het toverwoord, maar hoe dan? De eerste goede raad is om te stoppen met tobben en met je huisarts, verloskundige of gynaecoloog je zorgen te delen. Hun professionele kennis van zaken en adviezen geven je inzicht in wat je kunt verwachten als je gaat bevallen en hoe je je daar het beste op kunt voorbereiden. Ook kun je op de website www. KNOV.nl (Koninklijke Nederlandse Organisatie van Verloskundigen) allerlei informatie lezen.

Ontspannen Het klinkt misschien vreemd, maar ontspannen kun je leren. Elders in deze uitgave vind je een artikel over zwangerschapsyoga om je ontspannen te voelen tijdens je zwangerschap en je voor te bereiden op de bevalling. Wil je daar meer over lezen, kijk dan eens op www.yogavoormama.nl. Er zijn meer methoden: voldoende rust nemen, wandelingen maken, zwemmen of een heerlijke massage van je partner. Ook is het gevoel dat alles in huis klaar is voor de baby erg rustgevend. Wat verder helpt is werken aan je ademhaling. Tijdens de zwangerschap om je beter te ontspannen. En als voorbereiding op de eerste en scherpere weeën (‘puﬀen’) en bij het persen. Dat leer je op de zwangerschapscursus.

Geboorteplan Als je het gevoel hebt dat vooral de angst voor het onbekende je parten speelt en je meer ‘in control’ wilt zijn, dan is het opstellen en schrijven van een geboorteplan een goede remedie. Kort gezegd schrijven jullie samen op wat je wensen voor de bevalling zijn. Op de website van de KNOV vind je nadere informatie en aanwijzingen voor het schrijven van jullie geboorteplan.

Doula Heb je naast je verloskundige of gynaecoloog behoefte aan een vertrouwenspersoon die je op een niet-medische manier ondersteunt, denk dan eens aan een doula (Grieks voor ‘zorgen voor’). Deze zwangerschaps- en bevallingscoach ondersteunt je tijdens de zwangerschap, bij de bevalling en daarna. Op www.doula.nl vind je meer uitleg en adressen van doula’s bij jou in de buurt.

Geboorte 26

comfortabel, effectief en eenvoudig

Je ziet dat er voldoende mogelijkheden zijn om je op een meer ontspannen manier voor te bereiden op je bevalling. Op de websites in dit artikel vind je allerlei nuttige informatie. En helpt dat niet vraag dan je verloskundige of gynaecoloog om raad. Zij zijn er voor je!

Wat is TENS TENS werkt door middel van impulsen. Deze impulsen onderbreken de pijnsignalen, waardoor pijnverlichting optreedt. Deze methode wordt al lange tijd ook succesvol gebruikt bij fysiopraktijken, pijnpoliklinieken en ziekenhuizen om pijn te verlichten bij indicaties zoals bekkeninstabiliteit, ischias, reumatische pijn en lage rugpijn.

Hoe gebruik je TENS De GeboorteTENS is een op batterijen werkend apparaat met speciale gelpads die aan beide zijden van de ruggenwervels worden aangebracht. De impulsen die het apparaat afgeeft, zorgen voor het onderbreken van de pijnsignalen uit bekken- en baarmoederstreek, en in het begin van je bevalling ook voor aanmaak van extra endorﬁne! De mate van pijnverlichting verschilt van persoon tot persoon, vandaar dat het apparaat in te stellen is op een voor jou prettig niveau. Wij adviseren dan ook om vanaf 37 weken zwangerschap het apparaat een keer te gebruiken om er mee vertrouwd te raken.

Uitvoerig getest Vanzelfsprekend zijn de apparaten die GeboorteTENS beschikbaar stelt uitvoerig getest en voldoen ze aan alle vereiste keurmerken. In Groot-Brittanië, Zweden en ondertussen ook in Nederland is het een veelgebruikte pijnverlichter bij de bevalling. Uit onderzoek is gebleken dat GeboorteTENS bij de bevalling in meer dan 80% van de gevallen eﬀectief is.

Tip! Veel verzekeraars vergoeden de GeboorteTENS. Neem contact op met je ziektekostenverzekeraar of kijk op onze website om te zien of jouw verzekeraar de GeboorteTENS vergoedt.

Dit artikel wordt u aangeboden door GeboorteTENS® Langakker 5c • 5371 EV Ravenstein • telefoon: (0486) 41 72 20 e-mail: info@geboorteTENS.nl • www.geboorteTENS.nl

Pijnbestrijding Ben je voor het eerst zwanger? Dan zul je veel nadenken over de bevalling. Je zusjes en vriendinnen met kinderen heb je de oren al van het hoofd gevraagd en je blijft zoeken op internet, maar wat je zoekt vind je eigenlijk niet. Een artikel over het van je af zetten van piekeren, mogelijke angstgevoelens en hoe je die kunt verminderen. Door teveel angstgevoelens kan je bevalling zelfs langer duren dan nodig. Dat wil je natuurlijk niet. Ontspannen dus, maar hoe doe je dat? Een goede tip is om een gesprek aan te gaan met je huisarts, verloskundige of gynaecoloog. Zij kunnen je adviezen geven en je vertellen wat je bij je bevalling kunt verwachten. En ook hoe jij je daarop het beste kunt voorbereiden. Op de website van de KNOV (www. knov.nl) vind je allerlei informatie en kun je de film ‘Jouw bevalling: hoe ga je om met pijn?’ bekijken.

Leer je te ontspannen Je kunt jezelf aanleren om beter te ontspannen, bijvoorbeeld

met zwangerschapsyoga. In dit magazine vind je daar een artikel over. Of kijk op www.mamaglow. nl over zwangerschapsyoga met ontspanningsoefeningen en ademhalingstechnieken. Het zijn goede methodes om je tijdens je zwangerschap meer relaxed te voelen en je voor te bereiden op je bevalling. Wat ook kan: rust nemen, wandelen, zwangerschapszwemmen of een heerlijke massage van je partner. Ook is

het gevoel dat alles in huis klaar staat voor de baby rustgevend. En blijf werken aan je ademhaling om je beter te kunnen ontspannen en als voorbereiding op de weeën (‘puffen’) en bij het persen. Dat leer je op de zwangerschapscursus.

Schrijf een geboorteplan Teveel piekeren kun je van je af schrijven door een geboorteplan (of geboortewens) te maken. ...Lees verder op pagina 24

NIEUW

100% plantaardige vezels met kokosolie

...Vervolg (Pijnbestrijding)

Daarin schrijven jullie je wensen voor de bevalling op. Op de website van de KNOV lees je daar meer over. Ook kun je hier de ‘checklist geboorteplan’ downloaden. Is het geboorteplan klaar, kopieer het dan voor jullie zelf, de kraamverzorgster, de verloskundige en/of de gynaecoloog.

Schakel een doula in Heb je behoefte aan een extra vertrouwenspersoon die je op een niet-medische manier ondersteunt, denk dan eens aan een doula. Zij kan jullie op verschillende manieren ondersteunen tijdens de zwangerschap

en de geboorte, informeert jullie over de opbouw van weeën en de ontsluiting, vertelt over verschillende massagetechnieken (en leert deze aan je partner) en onderzoekt samen met jullie waar jij je prettig bij voelt, hoe jij je het beste kunt overgeven aan de weeën en de controle kunt loslaten. Op www.doula.nl lees je meer.

Pijnverlichting en GeboorteTENS Bij een natuurlijke bevalling kun je meestal zelf kiezen of je gebruik wilt maken van pijnbestrijding met medicijnen, zoals de ruggenprik. Voorwaarde is dat je bevalling in het ziekenhuis plaatsvindt, omdat je hartslag, bloeddruk, etc. bewaakt moeten worden. Daarnaast is er het Ge-

boorteTENS-apparaat voor pijnverlichting bij de bevalling. De GeboorteTENS breng je zelf aan. Zodra je een wee krijgt, druk je op de ‘boost’-knop, waardoor de pijnprikkeloverdracht wordt geblokkeerd en je minder pijn voelt. Kijk voor meer informatie op www.geboortetens.nl. Zo zie je dat er veel mogelijkheden zijn om je zonder teveel gepieker voor te bereiden op je bevalling. Kijk op de websites in dit artikel voor meer informatie. En anders vraag je je verloskundige of gynaecoloog om advies en goede raad. Daar zijn ze (ook) voor!

Bekkenfysiotherapie Bij bekkenbodem fysiotherapeut leert u om de spieren

oefeningen u leert, hangt af van de klachten die u heeft.U

van de bekkenbodem bewust te gebruiken. U kunt

leert de bekkenbodemspieren dus op een nieuwe manier

de bekkenbodemspieren zelf niet zien. Dat maakt

te gebruiken. Het is belangrijk dat dit normale bewegingen

het misschien moeilijk om ze goed te gebruiken en

voor u worden, zodat u ze onbewust gaat doen. De

te oefenen. De bekkenbodem fysiotherapeut helpt u

bekkenbodem fysiotherapeut zal u hierbij adviseren en

hierbij. Hiervoor zijn allerlei oefeningen mogelijk. Welke

begeleiden.

Industrieweg 10, 9403 AA Assen • 0592 - 316 920 • assen@afp-fysiotherapie.nl VOOR MEER INFORMATIE: WWW.AFP-FYSIOTHERAPIE.NL

Aandacht voor je bekkenbodem Als je voor het eerst in verwachting bent is alles nieuw. Negen maanden lang groeit er een kindje in je buik en leef je langzaam toe naar de bevalling. Op weg naar die datum ben je druk met van alles. Controles, nadenken over de naam, een babyuitzet kopen, geboortekaartjes uitzoeken, noem maar op. Je zou bijna vergeten hoe hard je lichaam aan het werk is en welke veranderingen zij mee maakt. Bekken en bekkenbodem Je bekken vormt een van de belangrijkste onderdelen van je lijf. Het verbindt je ruggengraat met je benen. Ook draagt het bekken het gewicht van je bovenlijf en bepaalt hoe jij je beweegt. De bekkenbodem vind je aan de onderkant van je bekken. Het bestaat uit bindweefsel en spieren. Die dragen samen de organen in het bekken: je blaas, je baarmoeder met je schede en je darmen. Ze openen en sluiten het bekken aan de onderkant af. Ze helpen je bekken en onderrug stevig te houden. Ook spelen de bekkenbodemspieren een rol bij het vrijen en het bevallen. In je bekkenbodem komen veel lichaamsfuncties samen: het dragen van de blaas, de darmen en de baarmoeder; het afsluiten van plasbuis en anus tot je op het toilet zit; het daar kunnen plassen en ontlasten; ruimte bieden aan de grote bloedvaten die buik en benen van bloed voorzien; spieren die ervoor zorgen dat het bloed door het lichaam gepompt wordt; en seksualiteit door bloedtoevoer naar de vagina. Ben je in verwachting, dan moet daar ook nog plaats worden gemaakt voor je steeds verder groeiende baarmoeder. ...Lees verder op pagina 24

...Vervolg (Bekkenbodem)

Er gebeurt dus het nodige in dit gebied, waardoor klachten kunnen ontstaan waar niet altijd over gesproken wordt. • Bekkenpijn en lage rugklach- ten tijdens zwangerschap en na bevalling; • Ongewild verlies van urine, windjes en/of ontlasting; • Vaker moeten plassen en niet te onderdrukken aandrang om te plassen en/of te ontlasten; • Moeizaam kwijt kunnen van urine en/of ontlasting; • Zwaar, drukkend gevoel in de onderbuik en/of balgevoel in vagina of anus; • Pijn in de onderbuik, rond de anus of de geslachtsdelen;. Bovenstaande klachten dienen bespreekbaar te worden gemaakt met de verloskundige en een bezoek aan een geregistreerd bekkenfysiotherapeut is een verstandige keuze.

Bekkenpijn Het is niet verwonderlijk als je last krijgt van bekkenpijn, vaak in de lage rug en het bekken. Een kwetsbaar gebied, helemaal tijdens de zwangerschap als je lichaam verandert en ook de ligging en functie van de buikspieren verandert. Bovendien reageert je lichaam anders dan je gewend bent. Zo kan pijn in de bekkenstreek uitstralen naar je bil, bovenbenen en / of je schaambot waardoor je minder lang kunt blijven staan, lopen en/ of zitten. Ook kun je last krijgen van ongemakken als startpijn bij opstaan of weglopen, moeizaam bewegen, napijn en pijn in de lage rug, rondom het bekken en in je benen. Vaak verdwijnen ze

spoedig na de bevalling, maar niet altijd.

Oorzaak nauwelijks bekend Over het ontstaan van bekkenpijn is weinig bekend, behalve dan dat die in verband staat met een niet-optimale stabiliteit van de bekkengewrichten en een disbalans tussen de verschillende spiergroepen. Wat je dan vaak ziet is dat andere spieren meer worden aangespannen, het compenseren. Het gevolg daarvan is dat rug-, bil- en de bekkenbodemspieren dan anders en / of harder moeten werken waardoor klachten ontstaan zoals urineverlies, vermoeid gevoel aan de onderkant, moeilijk of juist vaak naar het toilet gaan en pijn in het bekkenbodemgebied, bijvoorbeeld stuitpijn.

Bekkenpijn - wat kun je er zelf aan doen? Als je zwanger bent kan je bekken minder belast worden door de verminderde stabiliteit, terwijl de belasting juist groter wordt. Wat kun je er zelf aan doen? Als je zwanger bent kan je bekken minder belast worden door de verminderde stabiliteit, terwijl de belasting op je bekken juist

groter wordt. Wat kun je er zelf aan doen als je bekkenpijn hebt? • Neem meer rustpauzes en beperk zwaardere huishoudelijke / verzorgende taken; • Geef je bekken rust door met een kussentje tussen je knieën te liggen; • Is er een lift, gebruik die dan als het traplopen klachten geeft; • Probeer kortere werkdagen te maken; • Blijf in beweging, maar rust op tijd voordat je klachten krijgt of als die erger worden. • Zoek voldoende ontspanning. Stress verergert de klachten of zorgt ervoor dat je ze houdt.

Een fitte bekkenbodem Je bekkenbodem fit maken en houden, is belangrijk. Dan heb je minder kans op klachten. Ook knap je sneller op na je bevalling. Als je dagelijks bekkenbodemoefeningen blijft doen, heb je daar ook plezier van bij het ouder worden. Tijdens de menopauze stop je met ongesteld zijn en verandert je lijf. Dan wordt je weefsel minder stevig.

Is je bekkenbodem fit, dan verlies je in de overgang niet zo gauw plas zonder dat je dat wilt. Of krijg je een verzakking van je blaas, darm en/of baarmoeder.

Bevalling Pers je tijdens je bevalling, dan rekt je bekkenbodem fiks op. Je verstuikt eigenlijk je bekken en je bekkenbodemspieren. Daardoor voelt je bekkenbodem na de bevalling anders aan. Je voelt soms niet wanneer je moet plassen of poepen. Je kunt je poep of plas niet goed ophouden. Of misschien heb je een zwaar, drukkend gevoel in en rond je schede. Om je bekkenbodem weer sterker te maken, moet je voldoende rusten en oefenen.

Zorgverzekering Check je zorgverzekering. Bekkenfysiotherapie wordt vanuit de basisverzekering alleen voor de eerste 9 behandelingen bij urine-incontinentie vergoed. In alle andere gevallen kom je in aanmerking voor vergoeding als je hiervoor aanvullend verzekerd bent.

Bekken (Bodem) Check Bekkenfysiotherapie Ben je onlangs bevallen en be-

en 9 maanden na de bevalling. Indien je direct na de bevalling of binnen 6 weken ernstige klachten ervaart in de bekken(bodem) regio of als er sprake is een totaalruptuur, wordt je geadviseerd een afspraak te maken met een geregistreerde bekkenfysiotherapeut. Met behulp van de online Screeningslijst kan je uitzoeken of je klachten hebt in de bekken(bodem)regio waar je nu wat aan kan doen. Daarnaast kan je uit-

De geregistreerd bekkenfysiotherapeut Helpt dit allemaal niet of heb je andere klachten dan kan je naar een bekkenfysiotherapeut gaan . Een geregistreerde bekkenfysiotherapeut behandelt klachten in het bekkengebied, gebruikt specifieke tests voor een diagnose en geeft gerichte adviezen over het verantwoord omgaan met verminderde belastbaarheid van het bekken, goed bewegen en het verbeteren of onderhouden van je conditie. Heb je ook bekkenbodemklachten zoals urineverlies, ontlastingsverlies, zwaar vermoeid gevoel aan de onderkant, dan zal de bekkenfysiotherapeut je leren deze spieren beter en op een juiste manier te gebruiken. Bekken- en bekkenbodemklachten hoeven dus niet te betekenen dat er iets onherstelbaar is beschadigd. Bovendien kunnen klachten vaak goed worden verholpen. Maak je daarom niet te grote zorgen en vermijd stress want die kan erg nadelig werken op bekkenpijnklachten. Op www.bekkenfysiotherapie.nl vind je meer informatie over klachten tijdens de zwangerschap en een geregistreerd bekkenfysiotherapeut in jou omgeving.

nieuwd hoe je bekken en bekkenbodem na de bevalling functioneren? Wil je advies wat je zelf kunt doen om snel te herstellen? Wil je weten of je meer kans hebt op klachten van de bekken(bodem), zoals urine- of ontlastingsverlies, verzakking en/of bekkenpijn, op latere leeftijd? Dan is er speciaal voor jou de Bekken (Bodem) Check. Het NVFB postpartum consult bestaat uit een online Bekken (Bodem) Check Screeningslijst en een Bekken (Bodem) Check Consult bij een geregistreerde bekkenfysiotherapeut. Voor wie is de Bekken (Bodem) Check Screeningslijst? Voor vrouwen in de periode tussen 6 weken

zoeken of je meer kans loopt op klachten op latere leeftijd en hoe je de kans hierop nu kan verkleinen. Op basis van de antwoorden krijg je een advies op maat. Ga naar bekkenbodemcheck.nl en vul de vragenlijst in!

Nederlandse Vereniging voor Bekkenfysiotherapie

Zwangerschap en een gezonde mond Wil jij je gebit in conditie houden, dan moet je het regelmatig en met aandacht schoonmaken en onderhouden. Ofwel, veel tijd besteden aan goed poetsen en tijdig naar de tandarts of mondhygiënist. Een schone en gezonde mond is goed voor je uiterlijk en gezondheid. En je baby heeft er ook baat bij. Zelfs al tijdens je zwangerschap. Er kan veel misgaan in je mond als je je gebit niet goed onderhoudt en regelmatig laat controleren. Naast gaatjes in je tanden en kiezen kun je ook last krijgen van ontstoken tandvlees en nog grotere problemen. Een gezonde mond is daarom een must, ook -en misschien wel vooralals je zwanger bent. Ontstekingen in je mond kunnen namelijk nare gevolgen hebben voor je gezondheid en extra problemen veroorzaken als je zwanger bent.

gebeurt als je je mond niet goed verzorgt en niet regelmatig reinigt. Daarbij is alleen tandenpoetsen niet genoeg, het gaat vooral om het weghalen van plak tussen je tanden en kiezen. Dat dit geen eenvoudig klusje is blijkt wel uit het feit dat veel mensen tandvleesproblemen hebben. Ontstoken tandvlees wordt veroorzaakt door bacteriën in je mond die zich snel vermenigvuldigen, waardoor de tandvleesontsteking zich uitbreidt. Gaat dat van kwaad tot erger, dan kunnen zelfs je tanden en kiezen los gaan zitten. Dat wil je toch niet?

onderhoud je gebit goed. Slechte mondhygië- ne kan namelijk effect hebben op je kindje. Sterker nog, ontsteking van het tandvlees zou zelfs kunnen leiden tot vroeggeboorte, terwijl bij vrouwen met een slechte mondhygiëne er een grotere kans zou bestaan dat hun kinderen later meer problemen hebben met hun gebit. Als je denkt dat je een tandvleesontsteking hebt, kijk dan in de spiegel of je tandvlees rood

en gezwollen is en of het bloedt. Ook kunnen je tanden erg gevoelig zijn en kun je een slechte adem hebben, zonder dat je sterk gekruid voedsel hebt gegeten.

De mondhygiënist Ga daarom regelmatig naar de mondhygiënist, want daarmee kun je mogelijke tandvleesontstekingen voorkomen. En doe dat ook als je een slechte adem hebt of gaatjes vermoedt. Waar veel mensen met enige regelmaat naar de tandarts gaan, is dat bij de mondhygiënist

(veel) minder het geval. Het voordeel van een mondhygiënist is dat hij of zij je volledige mondsituatie in kaart brengt en een passend preventief behandelplan opstelt waarmee je je mondgezondheid kunt verbeteren. Een mondhygiënist (een 4-jarig opgeleide hbo-professional met beschermde titel) is specifiek deskundig op het gebied van preventieve mondzorg, inclusief behandeling van ontstoken tandvlees en kleine gaatjes. Een verwijzing van de tandarts is niet nodig. Besteed kortom veel aandacht aan een goed verzorgd en gezond gebit, ook en vooral tijdens je zwangerschap. Dat is goed voor jou en voor je baby! (Bronnen: o.a. Nederlandse Vereniging van Mondhygiënisten)

Fijne kraamzorg maakt het verschil! Volg ons op

kraamzus.nl

Wat je moet weten

over kraamzorg

De Nederlandse kraamzorg is uniek op de wereld, maar wat houdt kraamzorg nu eigenlijk in? Even kort: In je kraamperiode leert de kraamverzorgende je hoe je je kindje het beste kunt verzorgen, helpt ze bij de borstvoeding, geeft ze tips en adviezen en ondersteunt ze jullie op allerlei manieren. Geef je borstvoeding dan heb je recht op 49 uur kraamzorg, verdeeld over 8 dagen. Bij flesvoeding is dat 45 uur. Beval je poliklinisch, in een geboortecentrum of in het ziekenhuis, dan wordt het aantal dagen dat je daar verblijft in mindering gebracht op het aantal uren kraamzorg. De kraamzorgperiode kan indien nodig in overleg met je verloskundige en de kraamzorg worden uitgebreid.

Goede raad: wees op tijd • • •

Vraag, zodra je weet dat je zwanger bent, je zorgverzekeraar naar vergoedingen en eigen bijdragen op het gebied van kraamzorg en voorkom verrassingen; Vraag kraamzorg aan als je weet dat je zwanger bent of in elk geval voor de 16e week van je zwangerschap; Belangrijk is dat je je uiterlijk in de derde maand van je zwangerschap bij een kraamcentrum bij jou in de buurt aanmeldt. Ook als je niet thuis wilt bevallen.

ties en verzekeraars op dezelfde manier bepalen welke kraamzorg voor jou het beste is. Dat gebeurt op drie momenten (‘indicatiestellingen’): 1) als je 36 weken zwanger bent en de indicatiestelling bij jou thuis wordt gedaan; 2) op de dag dat je thuis bent bevallen en 3) drie tot vier dagen na je bevalling thuis. Beval je niet thuis, dan wordt de kraamzorg bepaald op de dag dat je met je baby thuiskomt en nogmaals later in de kraamperiode. ...Lees verder op pagina 48

Let op: Alleen bij tijdige aanmelding

Indicatieprotocol Je aantal uren kraamzorg wordt aan de hand van het landelijk indicatieprotocol kraamzorg bepaald. Met dit protocol kunnen verloskundigen, kraamzorginstan-

kom je in aanmerking voor kraamzorg. Je verloskundige kan dat ook voor jullie regelen. Bijna alle verloskundigen werken samen met kraamcentra in hun naaste omgeving.

...Vervolg (Wat je moet weten over kraamzorg) Bij 2) en 3) bepalen de verloskundige (of huisarts) en de kraamverzorgende samen welke kraamzorg voor jou en je baby het beste is. En ook of een herindicatie nodig is.

Verzekering Kraamzorg valt binnen het basispakket van je zorgverzekering met een minimum van 24 en een maximum van 80 uur, verdeeld over maximaal 10 dagen en ingaande op de dag van je bevalling. Wel is de plek waar je bevalt van invloed op het aantal kraamzorgdagen. De dagen dat jij en je baby in een ziekenhuis of geboortecentrum verblijven worden in mindering gebracht op de kraamzorguren. Bij kraamzorg bij jullie thuis is er geen sprake van eigen risico op je zorgverzekering, maar wel van een wettelijke eigen bijdrage van € 4,30 per uur. Vandaar de tip om op tijd contact op te nemen met je zorgverzekeraar en om advies te vragen.

Wat heb je nodig in de kraamtijd Ben je aanvullend verzekerd dan krijg je een gratis kraampakket. Bij een basiszorgverzekering moet je dat kopen. Kraampakketten zijn er vanaf ± 21 euro. Je kunt een kraampakket natuurlijk ook zelf samenstellen en de verschillende artkelen los kopen. Dit is de basissamenstelling: Matrasbeschermer of kraammatras, onderleggers, kraamverband, stretchbroekjes, watten en steriele gaasjes, koortsthermometer (liefst digitaal), alcohol en desinfecterende zeep en een navelklem. Natuurlijk heb je meer nodig. Op het internet vind je allerlei lijstjes en anders kan je verloskundige je daaraan helpen. De kraamzorg stelt ook eisen aan wat je in huis moet hebben. Vraag daar dus naar.

Kraamzorg Jullie kraamverzorgende zorgt voor rust en regelmaat in jullie huis, streeft ernaar dat jij en je kindje voldoende rust krijgen en zorgt ervoor dat het jullie goed gaat. Verder helpt ze jou en je kindje met de lichamelijke verzorging en controleert ze de baby dagelijks op groei, gewicht, temperatuur, kleur en algeheel welbevinden. Ook houdt ze jou in de gaten, waaronder de controle van je buik (locatie van je baarmoeder), het gebied rond je eventuele hechtingen en het verloop van de genezing. Dat houdt ze allemaal bij in het zorgplan, waarbij ze contact houdt met de verloskundige. Ook leert ze je hoe je het beste je kindje kunt verzorgen, helpt ze bij bij het aanleggen en geven van borstvoeding en -bij flesvoeding- hoe je flesvoeding maakt, wat de juiste temperatuur is en ook hoe en hoe vaak je het flesje geeft. In de kraamperiode komt de verloskundige als verantwoordelijke voor de zorg voor jou en je kindje regelmatig even kijken.

Samen wennen Na je bevalling heb je er een flinke verantwoordelijkheid bij, terwijl je nog moet bijkomen van de bevalling. Gelukkig heb je dan de kraamverzorgende om je heen. Zij let op de gezondheid en rust van jou en de baby, beantwoordt je vragen en stelt je gerust als je je zorgen maakt. Ze begroet de kraamvisite, bewaakt de bezoektijden, neemt lichte huishoudelijke werkzaamheden op

zich en betrekt jou, je partner en eventuele andere kinderen bij de verzorging van jou en jullie kindje. Zo wennen jullie samen op een plezierige manier aan de nieuwe situatie. Naast een goede en professionele verloskundige, levert een deskundige en zorgzame kraamverzorgende dan ook de beste basis voor een plezierige, geruststellende en mooie kraamperiode.

Nacontrole Op de achtste dag is de kraamperiode voorbij en in de zesde week na de bevalling is het tijd voor de nacontrole. Deze vindt (op afspraak) plaats in de verloskundigenpraktijk. Bij deze controle word je gevraagd hoe de kraamperiode is verlopen, hoe het gaat met de voeding, hoe de baby groeit, hoe het dag-nacht ritme verloopt en ook of jullie al gewend zijn aan de nieuwe gezinssituatie. Natuurlijk wordt er ook gekeken naar je eventuele wonden, naar het vloeien en naar het functioneren van je bekkenbodemspieren. Verder wordt je bloeddruk en eventueel je ijzergehalte gecontroleerd en kun je vragen stellen.

Anticonceptie Meestal ben je na de bevalling weer snel vruchtbaar. Wil je eerst de tijd nemen of voor een langere periode voorkomen dat je weer zwanger wordt, overleg dan met je verloskundige welke vorm van anticonceptie voor jou het meest geschikt is.

10 vergissingen

bij het krijgen van je eerste kind Fouten maken is menselijk. In het begin ben je waarschijnlijk erg enthousiast en veel te bezorgd over je eerste pasgeboren baby. Je kent alleen de theorieën uit de tientallen boeken die je gelezen hebt. Maar nu moet je het zelf doen. Wennen aan de baby in huis kost simpelweg tijd. Hieronder bespreken we de meest gemaakte vergissingen die elke nieuwe ouder maakt. 1. Nagels knippen van je pasgeboren baby.

Je baby heeft bij de geboorte al lange nagels omdat die al in de baarmoeder groeien. Je kunt de nageltjes nog niet knippen, omdat deze nog vast zitten aan de vingers. Als je de nagels kan knippen, doe dit dan als de baby slaapt. Het is voor een kind namelijk geen pretje als de nagels een knipbeurt krijgen.

2. Control freak

Je kunt niet altijd alles onder controle hebben. Het kan zo zijn dat je kindje per ongeluk uit je handen glipt of vergeet te voeden. Wees niet bang voor het maken van fouten.

5. Je baby wakker maken

spelen, hierdoor valt hij niet snel in slaap. Daarom is het niet verstandig om voor het slapen gaan met je kindje te spelen.

Als je in het begin veel pakken luiers in de allerkleinste maat (maat 1) koopt, kun je ze al snel niet meer gebruiken. Je baby groeit erg snel. Na een korte periode past hij al niet meer in maat 1. Dit geldt natuurlijk ook voor kleding.

Door het enthousiasme wil je graag aan de kraamvisite laten zien hoe lief en leuk je baby is en maak je hem wakker. Het is beter om je kindje niet steeds wakker te maken, omdat zijn slaapritme daardoor wordt verstoord.

8. Geen extra kleding meenemen

6. Overbezorgd

Doe rustig aan met je baby na het voeden. De baby zal door de drukte gaan spugen. Een vieze kledder babymelk op je hoofd is absoluut niet aan te bevelen.

Ga niet altijd uit van het ergste. Pasgeboren baby’s zijn wel kwetsbaar, maar kunnen echt wel tegen een stootje.

Je baby wordt altijd nat, spuugt en poept door zijn luier heen. Het is handig om altijd een extra setje kleding en een paar luiers mee te nemen.

9. Na het voeden je baby niet in de lucht houden

10. Onzeker

voelen door de hoe veel adviezen Handige tip: vaak is het beter om een nagelvijl bij baby’s te gebruiken.

3. Speelkwartiertjes voor het slapen gaan De baby krijgt energie van het

7. Te veel luiers in dezelfde maat kopen

Ook na de bevalling krijg je een vrachtwagen vol (ongevraagde) adviezen. Het is heel erg belangrijk om te weten dat een advies geen feit is. Luister naar je eigen gevoel.

4. Te veel en te vaak kraamvisite

Nodig niet al te veel en te vaak kraamvisite uit. Jij hebt immers ook je rust nodig en je gaat je ritme hierdoor niet terugvinden.

Duurzaam & Natuurlijk

Zilverkapjes Gevalideerde product voor de toepassing op beschadigde en geïrriteerde huid van de tepel

MEDISCH HULPMIDDEL MADE IN EUROPE

KLINISCH BEWEZEN als medisch hulpmiddel geclassificeerd VERSNELT HET GEZINSPROCES door de combinatie van moedermelk met puur zilver op de huid EEN COMPLEET EN COMFORTABEL GRIP OP DE TEPEL dankzij de structuur en de maat van de zilverkapjes en het koelende effect PIJNSTILLEND EN VERKOELEND geeft binnen korte tijd verlichting van de klachten

ZILVER heeft van nature anti-bacteriële, anti-virale en schimmelwerende eigenschappen MEDISCH HULPMIDDEL veilig voor moeder en kind HYPOALLERGEEN geen emissie van lonen of allergene stoffen ECOLOGISCH VERANTWOORD duurzaam en natuurlijk

Meargentum | Oosterdiep WZ 128, 7881 GR Emmer Compascuum | www.zilverkapjes.nl

VERLATEN. VERJAAGD. VERRADEN. VERGETEN. 38.000 VERGETEN KINDEREN IN NEDERLAND. Kinderen die klap op klap hebben gekregen. Aan het oog onttrokken, in sobere opvanglocaties. In Nederland. Die kinderen geven wij de kans om gewoon weer kind te zijn. Help mee. Help hen. Help ons. Word donateur!

Kind.nl VERGEET ZE NIET

Borstvoeding de meest normale gang van zaken “Het zelf voeden van je kind na afloop van de zwangerschap is de meest normale gang van zaken. In die eenvoudige verklaring zitten alle voordelen van borstvoeding besloten. Terwijl de nadelen erin zitten als je geen borstvoeding geeft”, aldus lactatiekundige en kinderdiëtist Stefan Kleintjes uit het Groningse Bedum, schrijver van diverse boeken en aangesloten bij www.borstvoeding.com. Het is zo ontzettend jammer dat 80% van de moeders graag borstvoeding geeft, maar dat dit om de een of andere reden bij velen niet lukt. Dat komt omdat het gros van de zorgverleners niet over de juiste kennis beschikt om vrouwen de goede kant op te helpen. Daardoor houdt ± 50% van hen er al na enkele weken mee op. Allemaal als gevolg van wat ik slechte borstvoeding ondersteuning noem.”

Kunstvoeding en marketing Deze slechte borstvoedingondersteuning is Stefan een doorn in het oog. “Door onvoldoende scholing en juiste kennis over borstvoeding gaat veel fout. Vroeger werd in dat soort gevallen het kind door een andere moeder ‘overgenomen’ om het borstvoeding te geven, maar dat zie je nauwelijks meer in ons land.” Een andere, niet te onderschatten, factor is de kunstvoeding. “Er is veel vertrouwen in kunstvoeding, wat wordt aangewakkerd door de marketing vanuit de industrie. Maar wat moeders daarmee ontnomen wordt, is het eigenlijke moederlijke gedrag en haar instinct.”

Instinct De vrouw die borstvoeding wil geven heeft dus iemand nodig die verstand van zaken heeft. “Lukt het

wel, dan is er niets fijner en gemakkelijker voor moeders als je kind lekker bij je drinkt. Als moeder heb je het recht om je kind te voeden, ook op het werk. Het mag wel, maar wat je ziet is dat moeders klem komen te zitten omdat er toch met een scheef oog naar hen gekeken wordt. Ik ken heel veel vrouwen, van ongeletterd tot hoogopgeleid, en allemaal hebben ze er plezier in om hun kind de borst te geven. Borstvoeding zit in het instinct van elke moeder, maar het gemis aan acceptatie in de maatschappij doet dat instinct soms geweld aan.”

Besparing op zorgkosten Hoe moet het wel? “Door zorgverleners te scholen en als moeders de hulp van lactatiekundigen kunnen inroepen. Het verbaast me dat de overheid daar niets aan doet, want borstvoeding bespaart zorgkosten. Zoals 25 tot 43% minder kans op borstkanker omdat je je lijf gebruikt zoals het hoort. Minder probleemgebitten bij kinderen omdat zijn kaken en kaakspieren getraind zijn met als gevolg een mooi en ruim gebit. Minder heftige verkoudheid en luchtweginfecties. Minder kans op allergie en eczeem. Minder ziekteverzuim wat werkgevers kosten bespaart. Dichtbij je moeder zijn geeft meer hechting met je kind

en zorgt voor een lagere stressspiegel en een beter immuunsysteem. Alleen maar voordelen dus. Daarom wil ik a.s. moeders meegeven: ‘Ik mag er zijn. Daar heb ik die borsten voor!’ Ze moeten er alleen zelf wel wat voor doen.” Wil je meer weten over borstvoeding kijk dan op www.borstvoeding.com. Ook is er een Facebookpagina, Twitter en is hier het boek ‘Borstvoeding’ te verkrijgen.

Moedermelk, gewoon de meest volwaardige zuigelingenvoeding Moedermelk is een soorteigen lichaamsvloeistof, speciaal gemaakt om de baby te voeden zolang die nog niet in staat is om zichzelf te voeden. Naast eiwitten, vetten, koolhydraten, vitaminen en mineralen, onmisbaar voor de groei, bevat moedermelk ook veel stoffen die de baby actief en passief helpen bij de opbouw van een toereikend immuunsysteem. Borstvoeding is de biologische norm en heeft vanuit de baby gezien, en dus niet alleen medisch, de voorkeur boven welke andere voeding dan ook. - facebook.com/ KenniscentrumBorstvoeding

De elektrische borstkolf van NûbyTM heeft een kolfprogramma voor elke vrouw, van massage tot snel afkolven. De zachte afneembare hoorn en het gemakkelijk te gebruiken digitale paneel garanderen al het nodige comfort om moeders’ leven gemakkelijker te maken.

De nieuwe elektrische borstkolf van NûbyTM · · · · ·

4 programma’s: 1. Massage 2. Massage + Afkolven 3. Afkolven 4. Snel afkolven Zachte silicone afneembare hoorn (maat M) Komt met een oplader voor de lithium batterij Gesloten systeem om schimmelvorming te voorkomen Perfect passende 180 ml fles inclusief

- S AV I N G

E IM

MAKKELIJK SCHOONMAKEN EN MONTEREN

PIJNVRIJ KOLFSYSTEEM

4 PROGRAMMA’S

EFFICIËNT KOLVEN

Borstkolven Ga je na de bevalling weer aan het werk en geef je borstvoeding, dan heb je recht op kolven op je werk (kolfrecht) in een aparte, daarvoor ingerichte kolfkamer. Met een borstkolf kolf je je moedermelk af. Wil je weten welke borstkolf het beste bij jou past, vraag dan je kraamverzorgster of een lactatiekundige om advies. Ook zijn er borstvoedingscentra en Mama Cafés waar je met je vragen terecht kunt. Mogelijk heeft je kraamverzorgster een borstkolf bij zich waarmee je kunt oefenen. Kopen kan ook, net als huren. Raadpleeg daarvoor het internet.

Soorten kolven Er zijn handen elektrische kolven. Handkolven zijn praktisch als je af en toe wilt of moet kolven. Door erin te knijpen drijf je de handkolf zelf aan en bepaal je zelf het tempo, terwijl je de kolf goed op je borst houdt. De elektrische kolf kun je het beste gebruiken als je langer moet kolven. Ze zijn er op batterijen, accu’s of met een stekker, en in een enkele (voor één borst) of dubbelzijdige (voor twee borsten tegelijkertijd) uitvoering. Bij veel elektrische kolven kun je de zuigkracht en snelheid zelf instellen. Let erop dat het borstschild, het onderdeel dat je op je borst plaatst, goed past.

Kolftijd Handig om te weten: handmatig, enkelzijdig kolven kost je 10 à 15 minuten, enkelzijdig elektrisch kolven 10 à 20 minuten en dubbelzijdig elektrisch kolven 7 à 15 minuten.

Schoonmaken Ga je voor het eerst kolven, zorg er dan voor dat je alle kolfmaterialen vooraf hebt gesteriliseerd. Dat kan met een stoomsterilisator of in een pan kokend water. Daarna was je de kolfmaterialen elke keer na gebruik in heet water met een afwasmiddel erin en spoel je ze onder heet stromend water af. In de afwasmachine kan ook. Daarna leg je alle onderdelen, behalve de slangetjes en de motor, in de koelkast totdat je weer gaat kolven. Haal alle onderdelen voor het schoonmaken steeds uit elkaar om te voorkomen dat er melkrestanten achterblijven.

Je rechten op je werk • • • • •

Kolven of borstvoeding geven (tot leeftijd van 9 maanden) tijdens werktijd; Kolven of borstvoeding geven daarna: in je eigen tijd; Kolven/voeden tot 1/4 van je werkdag (8 uur werken = max. 2 uur per dag); Doorbetaling loon over de tijd waarin je kolft of voedt; Kolfkamer: rustig, afsluitbaar, verwarmd en tochtvrij. En voor– zien van een bank of stoel, koel– kast voor afgekolfde melk en stromend water.

Geraadpleegde bronnen: o.a. borstvoeding. com, consumentenbond.nl, nuby.be

Bewaren van moedermelk • • • •

Op kamertemperatuur: minstens 5 tot 10 uur; In de koelkast: minstens 5 dagen; Achterin de diepvries: enkele maanden; NB: warm moedermelk nooit in de magnetron op!

Foto’s: Nuby

Meer weten over

het consultatiebureau

Consultatiebureaus verzorgen de preventieve jeugdgezondheidszorg voor kinderen van 0-4 jaar. Je kunt er zonder verwijzing en kosteloos terecht voor meten, wegen en antwoorden op vragen over opvoeden, opgroeien, verzorging en gezondheid. De bureaus voeren het Rijksvaccinatieprogramma uit, doen periodieke onderzoeken en zorgen voor opname van je kind in een kindvolgsysteem, waarin de ontwikkeling wordt bijgehouden. Tot zover de algemene informatie, maar wat doet een consultatiebureau en hoe werkt dat allemaal? Het begint met de aangifte van de geboorte van je kind bij de gemeente, gevolgd door de inschrijving in de Gemeentelijke Basisadministratie Persoonsgegevens. Daarvan krijgt het consultatiebureau een melding, waarna ze contact met je opnemen voor een kennismaking en intakegesprek bij jullie thuis met nadere uitleg en de gelegenheid om vragen te stellen. Tijdens deze intake wordt je kindje niet onderzocht (dat gebeurt later), maar vaak al wel gewogen. Ook krijgen jullie informatie over het Rijksvaccinatieprogramma.

Hielprik en gehoortest In de eerste week na de geboorte word je gebeld om een afspraak

Met je kindje naar het consultatiebureau? Vergeet dit niet! - Groeigids (of de Groeigids app) - Oproepkaarten vaccinaties - Schone luiers/kleertjes - Hand- of wikkeldoek - Voeding

te maken voor de hielprik en gehoortest. De medewerker van de jeugdgezondheidszorg of de verloskundige komt een paar dagen na de geboorte bij jullie thuis om de hielprik uit te voeren. Het kan zijn dat de hielprik tegelijk met de gehoorscreening wordt uitgevoerd. Als de gehoorscreening apart wordt uitgevoerd, wordt dit op het consultatiebureau gedaan, hier ontvangen jullie een uitnodiging voor. Bij de hielprik wordt bloed uit de hiel van je kindje afgenomen dat in een laboratorium wordt onderzocht op eventuele aangeboren, goed te behandelen ziektes. Deze hielprik is gratis en vrijwillig; er wordt eerst om je toestemming gevraagd. Wijkt de uitslag van de hielprik af, dan kan de kinderarts een vervolgonderzoek uitvoeren. Bij de gehoortest krijgt je kindje via een zacht dopje in het oor een knetterend geluidje te horen, waarop het oor -als het gezond is- met kleine geluidjes reageert. Deze gaan via een microfoontje naar een apparaat dat de uitslag geeft. De test meet of je kindje genoeg hoort om te leren praten; hoe eerder een afwijking wordt ontdekt, hoe sneller een behandeling kan beginnen. Is een derde test noodzakelijk, dan wordt gewerkt met een plastic kapje op

elk oor en drie elektroden op de huid. Eventueel vervolgonderzoek vindt plaats in een Audiologisch Centrum. Daarna krijgen jullie een uitnodiging voor een maandelijkse afspraak, gevolgd door tweemaal per jaar in het tweede levensjaar en daarna jaarlijks tot de vierde verjaardag. Dit om de ontwikkeling te volgen, jou te ondersteunen bij de opvoeding en te onderzoeken hoe het gaat met de gezondheid.

Rijksvaccinatieprogramma Om je kindje te beschermen tegen ernstige infectieziektes krijg je ongeveer 4 weken na de geboorte een uitnodigingsbrief van het RIVM met een vaccinatiebewijs voor je kind, alle oproepkaarten voor de inentingen tot de leeftijd van 14 maanden en aanvullende informatie. Gedurende de eerste 14 maanden krijgt je kindje 9 inentingen, verspreid over 5 bezoeken aan het consultatiebureau. Voor de eerste inenting wordt gevraagd of je toestemming geeft.

Wijziging vaccinatieprogramma voor kinderen per december 2019 In december 2019 wordt het Rijksvaccinatieprogramma uitgebreid, zo krijg jij als je zwanger bent het aanbod om je tegen kinkhoest te laten vaccineren.

geboorte al beschermd tegen de ziekte. (Bron: RIVM). Een voordeel is dat je baby niet op de leeftijd van 2 maanden maar pas vanaf 3 maanden start met het vaccinatieschema. (Wanneer de moeder zich tijdens de zwangerschap heeft

laten vaccineren tegen kinkhoest, wordt het vaccinatieschema aangepast van 2-3-4-11 maanden naar 3-5-11 maanden.) (bron: GGD Hollands Noorden) (bron: RIVM)

Kinkhoest

Vaccinatieschema Rijksvaccinatieprogramma

Vanaf 16 december 2019 krijg je als je zwanger bent een kinkhoestvaccinatie aangeboden. Hierdoor is je baby direct vanaf de geboorte beschermd tegen kinkhoest. Deze vaccinatie maakt deel uit van het Rijksvaccinatieprogramma. Kinkhoest is gevaarlijk voor jonge baby’s. Daarom krijgen ze een inenting als ze 2 maanden oud zijn. In die eerste 2 maanden zijn ze dus nog niet beschermd. Vandaar dat zwangere vrouwen zich vanaf de 22e week van de zwangerschap kunnen laten vaccineren. De antistoffen die in de vaccinatie zitten gaan via de navelstreng naar de baby. Baby’s zijn dan vanaf de

Leeftijd Vaccinatie 1 Vaccinatie 2 6 - 9 weken DKTP-Hib-HepB Pneumokokken 3 maanden DKTP-Hib-HepB 4 maanden DKTP-Hib-HepB Pneumokokken 11 maanden DKTP-Hib-HepB Pneumokokken 14 maanden BMR Meningokokken ACWY 4 jaar DKTP 9 jaar DTP BMR Meisjes van 12 jaar HPV HPV

Als je zwanger bent dan is je eerste en grootste zorg je kind en

Klinkt het allemaal wat vervelend?

niet je benen of je voeten. Maar omdat je zwanger bent wil je er

Ja, zwanger zijn is vooral geweldig. Maar die roze wolk, mwah, bij veel

ook alles aan doen om je lichaam gezond te houden zodat je je

vrouwen zitten daar ook wel wat grijstinten in. Het is echt belangrijk

kind het beste kan geven, toch? In dit artikel lees je verrassend

dat je je laat controleren. Op hoe je houding is en hoe je loopt en

onbekende klachten aan je voeten die te maken hebben met

beweegt, zodat je geen klachten krijgt. Of na je zwangerschap houdt.

jouw zwangerschap. Ook aan je voeten. Wees er op tijd bij! Advies Je staat er niet bij stil

Ga naar de podotherapeut zodat je weet hoe je het beste kunt bewe-

Vaak krijg je door je toename in gewicht meer druk op je voeten. Er

gen en lopen tijdens je zwangerschap. Tijdens een consult leggen we

is onderzoek gedaan naar de toename van druk onder de voet bij

je uit wat het effect is van de zwangerschap op je voeten. Ook doen

zwangere vrouwen. En die ontstaat met name onder de voorvoet.

we een drukmeting om te kijken hoe de druk op je voorvoet is. Wist

Immers, omdat je je kindje aan de voorkant van je lijf draagt ga je

je dat je voeten ook groter kunnen worden door de zwangerschap?

meer naar voren leunen. Je bekken gaat dan kantelen. Dat heeft ge-

Dat is ook iets waar je goed op moet letten. Ze lijken niet alleen wat

volgen voor jouw voeten. Je gaat je knieën automatisch wat meer

groter, je voeten kunnen ook echt groter zijn. Dan passen je schoe-

overstrekken. Het zijn allemaal manieren om je baby te dragen,

nen dus niet meer, blijf je er toch op doorlopen dan kun je daar flink

maar ook manieren waar jouw lichaam niet direct aan gewend is.

last van krijgen.

Gelukkig ben je ook niet ineens klaar met zwanger zijn. Zwangerschap heeft tijd nodig. Tijd die ook jouw voeten nodig hebben om te

Kom even langs

wennen aan een nieuwe houding. Je hele lichaam moet wennen aan

Als je bij ons komt met dit soort klachten, dan gaan we kijken hoe

het feit dat je een baby draagt.

je staat. Dit is uiteraard ook afhankelijk van het stadium van jouw zwangerschap. En we kijken goed naar het schoeisel. Je krijgt van

Voorvoetpijn

ons advies welke schoenen je het beste kunt dragen en hoe je goed

Tijdens de zwangerschap is er vooral sprake van houdingklachten.

stevig staat en loopt. Hoe mooi ze je ook staan, tijdens jouw zwan-

Meer druk op je voorvoet is zo’n klacht. Je kunt er sneller dove voeten

gerschap kun je die hoge hakken dus het beste in de kast laten staan.

van krijgen, dat geeft een vervelend gevoel. Je gaat ook vocht vast-

Maar hoe fijn is het dat je klachten aan je voeten na de zwanger-

houden in je voeten. Je voeten en je enkels zwellen, het gaat knellen.

schap verdwijnen. Dan paradeer jij straks op je favoriete schoenen

Hierdoor kun je ook weer problemen krijgen. Of houdingsklachten

achter de kinderwagen.

door bekken-, heup- en spierproblemen.

BEZOEK VOOR MEER INFORMATIE: WWW.VOETSTUK.NL Groningen Laan van de Vrijheid 130 972846GH Groningen 050 527 43 34

Assen Stelmakerstraat 13a 9403 VB Assen 0592 79 80 06

Stadskanaal Boerhaavestraat 1 9501 HE Stadskanaal 0599 72 90 09

Ureterp Valom 19 9728 GH Groningen 0512 74 80 04

Babyvoetjes hebben een leven lang lopen, rennen en springen voor zich Babyvoetjes hebben iets aandoenlijks, met zachte vetkussentjes en kleine teentjes. Diezelfde babyvoetjes ontwikkelen zich echter snel; voor je er erg in hebt loopt je kindje rondjes door de huiskamer, op weg naar de toekomst. Alle reden dus om goed voor die voetjes te zorgen. De Nederlandse Vereniging van Podotherapeuten helpt met handige tips. Babyvoetjes kun je niet vergelijken met die van oudere kinderen. Te beginnen met de vetkussentjes onder de voetjes. Ook zijn nog niet alle botstructuren in de voetjes aanwezig en moeten voeten beenspieren zich nog ontwikkelen. Daarom staan de voetjes eerst nog ver uit elkaar met de beentjes in O-stand voor meer evenwicht. Daarna ontwikkelen botstructuren en spieren zich steeds verder tot je kind stevig op zijn voeten staat.

Van voetjes naar voeten De kindervoet kan een paar maten per jaar groeien, met name de eerste vier jaar kan het snel gaan. Het is daarom verstandig om de voeten van je kindje regelmatig op te meten. Je kunt als richtlijn aanhouden om de voeten van je kind t/m 4 jaar ongeveer een keer per 8 weken op te meten en daarna om de 10 tot 12 weken.

Sokken en schoentjes Baby’s en jonge kinderen spelen en trappelen graag met hun voetjes om hun spieren te ontwikkelen. Trek je kindje daarom geen te kleine babypakjes met voetjes, te kleine schoentjes of te

strakke sokjes aan. Die zitten alleen maar in de weg. Schoentjes zijn trouwens pas nodig als je kindje enkele weken zelfstandig loopt. Kies schoentjes met een flexibele zool die het trainen van voetspiertjes niet kunnen belemmeren en die de voetjes warm houden en beschermen.

Zo verzorg je de nageltjes van je baby • • • • •

Scheur nageltjes niet af. Dan kunnen er namelijk scherpe randjes, een wondje of vervelende haakjes aan de nagels ontstaan; De eerste twee tot drie maanden zijn nagels nog erg zacht. Gebruik daarom eerst een vijl met fijne korrel (babyvijl) en ga daarna knippen (je kunt eventueel ook blijven vijlen); Vijl één kant op, dus niet op en neer. En knip met een speciaal babyschaartje zonder scherpe punt; Duw bij vijlen en knippen de huid een beetje naar beneden voor meer ruimte rond de nagel; Knip/vijl bij voorkeur als je kindje rustig is of slaapt.

• •

Samen doen kan ook, waarbij een de teentjes vasthoudt en de ander knipt of vijlt; Toch een wondje? Maak het dan schoon met stromend water en gebruik geen pleister. Dan kan die ook niet in het mondje terechtkomen. Stop het bloeden met een steriel gaasje; Laat geen scherpe hoekjes zitten, knip de nageltjes recht en knip of vijl geen hoeken weg.

Podotherapie Zijn er nu of in de toekomst problemen met de nageltjes of heb je andere vragen over de voeten of tenen van je kindje, vraag de podotherapeut dan om advies. Maar ook als er op latere leeftijd in de groei klachten ontstaan tijdens het lopen zoals veel struikelen, niet graag willen lopen of pijnklachten in de voeten of benen dan kan de podotherapeut adviseren en indien nodig behandelen. Wil je meer weten of zoek je een podotherapeut? Kijk dan op podotherapie.nl voor meer informatie.