ΕΚΘΕΤΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ
ἀποσπάσματα ἀπὸ τὰ 15 πρῶτα τεύχη τοῦ Κοινοῦ. Ἀποσπάσματα ποὺ περιστρέφονται γύρω ἀπὸ τὸν Ἑλληνισμό, μὲ ὅ,τι μπορεῖ νὰ σημαίνει αὐτὸς ὁ ὅρος … τὴν Ἑλλάδα σὰν κράτος, τοὺς Ἕλληνες σὰν ἔθνος … πολιτισμό, νοοτροπία, ἦθος … τὴ θέση στὴν εὐρύτερη περιοχή … Βαλκάνια, Μ. Ἀσία … τὴν ἱστορία, τὴ σημερινὴ κατάσταση, τὶς σκέψεις γιὰ τὸ μέλλον…. Ἀφήνουμε ἀνοικτά τὰ ἐρωτήματα καὶ δίνουμε στὶς ἀποσπασματικὲς αὐτὲς κουβέντες τὴν εὐκαιρία νὰ μιλήσουν ἀπὸ μόνες τους, χωρὶς μεσολάβηση … Μήπως
εἶναι: μπορεῖ ἡ Ἑλλάδα νὰ ἀναστηθεῖ; Μ’ ἄλλα λόγια, μπορεῖ ὁ Ἑλληνισμὸς – μὲ ὅ,τι σημαίνει αὐτὴ ἡ ἔννοια – νὰ ἐπιβιώσει τῆς ἑλλαδικῆς κατάρρευσης;» («Ἡ Ἑλλάδα ἐπιτέλους πεθαίνει», σς. 19-20). ☤ Τεῦχος 05 | ΜΑΡΤΙΟΣ 2019 ✍ Ἄγγ. Καλογερόπουλος: «Ξεκινῶ μὲ τὴν πεποίθηση ὅτι ἡ “ἑλληνικότητα” ἔτσι ὅπως ἀπασχόλησε τὸν νεοελληνικὸ στοχασμὸ εἶναι πλέον θέμα ἥσσονος σημασίας. […] θέλουμε μιὰ οἰκουμενικὴ πνευματικὴ παράδοση νὰ τὴν συρρικνώσουμε σὲ ἐθνικὴ ἰδεολογία;» ✍ Εὐ. Σταυρόπουλος: «Ἡ θεμελιακὴ προσφορὰ τοῦ Βυζαντίου στὴν δυτικὴ πολιτισμικὴ παράδοση, δηλαδὴ στὸν εὐρωπαϊκὸ ἀνθρωπισμὸ – συμπεριλαμβανομένης τῆς χώρας μας – εἶναι πὼς ἀποτελεῖ τὸν μοναδικὸ διαβιβαστὴ τῆς ἀρχαίας ἑλληνικῆς κλασσικῆς παιδείας». (Ἄγγ. Καλογερόπουλος και Εὐ. Σταυρόπουλος, «Ὁ Εὐρωπαῖος εἶναι περισσότερο Βυζαντινὸς ἀπ’ ὅ,τι ὑποψιάζεται», σελ. 3). ☤ Τεῦχος 06 | ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2019 ✍ Γιάννης Χελιδώνης: «Ὁλόκληρος ὁ νεοελληνικὸς πολιτικοκοινωνικὸς βίος συνιστᾶ ἕνα ἀτελέσφορο δάνειο ἀπ’ τὴ Δύση […] Προϋπόθεση τῆς συνύπαρξης εἶναι ἡ ὕπαρξη καὶ ὑπάρχουμε ὄχι γενικὰ κι ἀόριστα
Σταυρόπουλος: «… ἡ Ελλάδα ἀνέλαβε ἀδιαμαρτύρητα τὸν ρόλο τοῦ κυματοθραύστη τῆς περιφέρειας. […] Ἐκεῖνο ποὺ προέχει ἐπιτέλους εἶναι ἡ διάκριση τοῦ νεοελληνικοῦ κρατισμοῦ ἀπὸ τὸν ἑλληνισμό. Ἐκεῖνο ποὺ μὲ κάθε τρόπο πρέπει νὰ περιοριστεῖ εἶναι ἡ δαιμονιώδης ἔνταση τῶν πολιτικῶν καὶ πνευματικῶν ἐλὶτ νὰ βλέπουν τὴν Ἑλλάδα χωρὶς τὴν ἑλληνικότητα.» («Τὸ μεταναστευτικὸ ζήτημα ὡς στερεοτυπικὸ μοτίβο τοῦ εὐρωπαϊκοῦ ἀδιεξόδου», σς. 3-4). ✍ Β. Ξυδιᾶς: «… ἡ ἐπίκληση γιὰ στάση πυγμῆς ἀπέναντι στὴν Τουρκία μονομερῶς, χωρὶς ἀνάλογη ἀποφασιστικότητα ἀπέναντι στοὺς δυτικοὺς ἐταίρους καὶ συμμάχους, ὄχι μόνο εἶναι ἀνεπαρκής, ἀλλὰ θὰ φέρει τὸ ἀντίθετο ἀποτέλεσμα. […] Δὲν μπορεῖ λοιπὸν νὰ ὑπάρξει πραγματικὴ ἀποτροπή, ἂν δὲν εἶναι διμέτωπη· ἂν δηλαδὴ ἡ Ἑλλάδα
2020 … ✍ Β. Ξυδιᾶς: «Αὐτὸ ἦταν τὸ βίωμα τοῦ Δημητροῦ. Τὸ βίωμα ἑνὸς Ὀδυσσέα ποὺ εἶχε ὑπερβεῖ τὴν ὁμηρικὴ δικαιοσύνη. Ποὺ δὲν εἶχε μνηστῆρες νὰ ἐκδικηθεῖ. Χριστιανὸς ἀπὸ κύτταρο. Κατάλαβε, εἴτε μὲ τὴ λογικὴ εἴτε ἀπὸ ἔνστικτο, πὼς ὁ ψυχικὸς γρίφος ποὺ εἶχε κληρονομήσει δὲν μποροῦσε νὰ λυθεῖ παρὰ μὲ μιὰ πνευματικὴ ὑπέρβαση. Γι’ αὐτὸ καὶ πέρασε ὅλη του τὴ ζωὴ σὲ μιὰ προσπάθεια νὰ σπουδάσει τοὺς βαλκανικοὺς πολιτισμοὺς – ἰδιαίτερα τὸν ὀθωμανικό. […] Καὶ ἐπεδίωκε τὴ συνύπαρξη όχι μὲ ἐπιπόλαιους εἰρηνιστικοὺς συναισθηματισμούς, ἀλλὰ σὰν γνήσιος μικρασιάτης· μέσα ἀπὸ ἀμφίρροπα καὶ ριψοκίνδυνα ἀλισβερίσια· μέσα ἀπὸ τὴ συνειδητὴ μετάθεση τοῦ ἀνταγωνισμοῦ σὲ ἕνα ἄλλο ἐπίπεδο.» («Ὁ Δημητρὸς Ψαρρὸς καὶ ἡ “ἐπιστροφή” του στὴν πατρίδα», σς. 3-4). ☤ Τεῦχος 10 | ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2020 … ✍ Ἄγγ. Καλογερόπουλος: «… ὁ στρατηγικός μας στόχος δὲν πρέπει νὰ εἶναι ἁπλῶς ἠ σωτηρία τῆς μικρῆς Ἑλλάδας (καθόλου ἀσήμαντος στόχος, φυσικά), ἀλλὰ ἡ ἀποκατάσταση τῆς πάλαι ποτὲ ἑνότητας τοῦ χώρου τῆς mare nostrum, ὅπου, […] ἡ Δύση θὰ φέρει στὴν ἐπιφάνεια τὶς βυζαντινές της ρίζες κι ἡ καθ’ ἠμᾶς Ἀνατολὴ θὰ δεῖ μὲ τὴν εὐγνωμοσύνη ποὺ ἐπιβάλλεται τὴν δυτικὴ ἀνανέωση […] Ἂν δὲν συνειδητοποιήσουμε ὅτι εἴμαστε φορεῖς μιᾶς τέτοιας οἰκουμενικῆς συνθέσεως ὥστε νὰ συνυπάρξουμε
Σοκόλης: «Ὁ Ρήγας δὲν ἐπετείνετο μόνον πρὸς τοὺς Ἕλληνας. Ὁ λόγος του ἦτο γενικός, πρὸς πάντας τοὺς πάλαι ὑπὸ τὴν Αὐτοκρατορίαν ἀδελφοὺς λαούς. […] Τίποτε ἔτερον, χρειάζεται ἡ κοινὴ πάντων τῶν λαῶν συνεννόησις, ἀνανέωσις τῶν περὶ ἀδελφότητος ἰδεῶν, ἔστω καὶ ἀσχέτως πλέον τῆς πίστεως, ἀπομάκρυνσις ἡμῶν ἀπὸ τῆς ξένης ἡμῖν περὶ πατρίδος ἰδέας… […] Ἡ Αὐτοκρατορία εἶχε βάσιν τὴν πίστιν. Ἡμεῖς θὰ ἔχωμεν ἐπὶ πλέον τὴν ἀδελφότητα.» («Ἡ Αὐτοκρατορία», σς. 22-23). ✍ Ἴων Δραγούμης: «Ἐν τῷ μεταξὺ τὸ κράτος τὸ ἑλληνικὸν πρέπει νὰ προπαρασκευάζεται πρὸς τοῦτο, διότι ὁ Ἑλληνισμὸς εἶναι προωρισμένος νὰ προεξάρχῃ πάντοτε εἰς τὰ μεγαλοπράγμονα σχέδια ἐν Ἀνατολῇ καὶ πρέπει νὰ προετοιμάζῃ συνασπισμὸν πρὸς τὴν Τουρκίαν, τὴν Ρουμανίαν, Σερβίαν, Μαυροβούνιον, Ἀλβανίαν, ἵνα ἐξαναγκάσῃ καὶ τὴν Βουλγαρίαν εἰς παραδοχὴν τοῦ σχεδίου, ἐπιβάλῃ δὲ τὸν σεβασμὸν τῆς Ἀνατολῆς ἐκ μέρους τῆς Εὐρώπης καὶ
δὲν ἔχει τελειώσει. Οἱ ἐτήσιες γιορταστικὲς ἐκδηλώσεις τῆς 29ης Μαΐου φέρνουν διαρκῶς στὴν ἐπιφάνεια ἕναΒυζάντιοἀνυπόταχτο[...] Ὅτανἀκούγονταιτὰβήματατῶνἐργατῶνστοὺς δρόμουςτότεθὰσβήσειἡ σχιζοφρένεια καὶ θὰ βγεῖ τὸ μαχαίρι ἀπὸ τὸ στῆθος τῆς Πόλης. Τὴν Πόλη τὴν κατακτοῦν οἱ κάτοικοί της καὶ ὄχι οἱ κατακτητές.»(«Ἡκατάκτησητῆςπόληςδὲνθὰὁλοκληρωθεῖποτέ…»,τχ.12,σς.18-19). ☤ Τεῦχος 13 | ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021 … ✍ Ἀλ. Μιστριώτης: « Ἀθήνα σ’ ἀκούω. Σὲ ξένους τόπους, σὲ γλῶσσες ἄγνωστες. Ὅπου κι ἂν βρεθῶ. […] Δὲν ἔχουμε πουθενὰ νὰ κρυφτοῦμε, σίγουρα ὄχι στὰ ταξίδια. Οὔτε στὴ φύση, οὔτε στὸ μέλλον. […] Ἀθήνα σ’ ἀκούω, θὰ παλέψω χωρίς ἔγνοια γι’ ἀποτέλεσμα, μὲ μάτια ἀνοικτὰ νὰ πέφτω στὸ σκοτάδι… Τὸ δικό μου τέλος ν’ ἀναλάβω ἀλλὰ πῶς ν’ ἀντέξω αὐτῶν ποὺ ἀγαπῶ; […] Κι ὅπως ὅλα γκρεμίζονται καὶ ζῶ μιὰν ἁρπαγή, τὰ μάτια μου τυφλώνονται καὶ ἔχω ταραχτεῖ, σ’ ἀκούω καὶ δὲν ἀντιδρῶ, μόνο ὁμολογῶ, μὲ τρόπο ἥσυχο, ἀργό, πὼς εἶμαι ἕνα τίποτα ζωντανὸ καὶ χρειάζομαι ἕναν τόπο γιὰ ν’ ἀγαπῶ, ἕνα πρόσωπο, ζῶο, πράγμα, κάτι τέλος πάντων ποὺ μπορεῖ καὶ νὰ ξεχάσω σύντομα, ἡ ἀγάπη δε χάνεται. [...]» («Ἀθήνα σ’ ἀκούω», σς. 5-6). ☤ Τεῦχος 14 | ΜΑΡΤΙΟΣ 2022 … ✍ Εὐ.
μεταξὺ
ἀδελφῶν
στὴν πίστη– ἐθνῶν, στὸν βαθμὸ ποὺ ὁ πατριωτισμὸς ὑποβάθμιζε τὴν Αὐτοκρατορικὴ ἰδέα [...]» («Ὁ ἀντιδυτικισμὸς τοῦΚ.Σ.Σοκόλη.Ἡἑλληνικὴ Πατρὶς ἔθαπτε τὴν Αὐτοκρατορία»,σς.8-9). ✍ Β. Ξυδιᾶς: «Ἰσχυρίζομαι λοιπὸν πὼς ἡ περιοχὴ αὐτὴ τῶν Βαλκανίων καὶ τῆς Μικρᾶς Ἀσίας ποὺ ζοῦμε (ἡ «Ἐνδιάμεση Περιοχὴ» κατὰ τὸν ἀείμνηστο Δημήτρη Κιτσίκη) ὑπόκειται σὰν ἱστορικό, πολιτισμικὸ καὶ γεωπολιτικὸ σύστημα … σὲ ἕνα συγκεκριμένο μοτίβο μεταβολῆς, ἀνεξάρτητο τῶν κατὰ καιροὺς ἱστορικῶν καταστάσεων. […] Εἶναι τόπος μιᾶς συνάντησης καὶ συνάρμοσης ἀνομοιογενῶν, ἀντίθετων καὶ ἀντίπαλων μεταξὺ τους λαῶν καὶ πολιτισμῶν, συμφερόντων καὶ ἐπιδιώξεων, ἔτσι ὥστε ἡ ἱστορικὴ κίνηση, ἀνεξάρτητα ἀπὸ τὰ ἰδιαίτερα κάθε φορὰ δεδομένα, νὰ τείνει νὰ ταλαντεύεται διαρκῶς μὲ τρόπο διπολικὸ μεταξὺ ἑνότητας καὶ σύγκρουσης. (β) Πρόκειται γιὰ μιὰ ταυτόχρονη διπλὴ συνάντηση σὲ δύο διαφορετικὲς σφαῖρες: τὴν «ἐσωτερικὴ» καὶ
ἐξωτερικὲς δυνάμεις μὲ τὰ δικά τους συμφέροντα καὶ τὶς δικές τους ἐπιδιώξεις· («Ἑλληνισμὸς ὄρθιος, γυμνός – Μέρος Δ’. Ρήγας, Ἐπιστρέφοντας στὴν πορείαπρὸς τὸ μέλλον», σς.11-13). ✍ Β. Ξυδιᾶς: … Δὲν λέω κάτι καινούργιο. Ὅλοι γνωρίζουμε τὰ Βαλκάνια σὰν «χωνευτήρι» λαῶν καὶ πολιτισμῶν ἢ σὰν «μπαρουταποθήκη» τῆς Εὐρώπης· καὶ τὸν στίχο «ἐδῶ δὲν εἶναι παῖξε-γέλασε» τῶν Ν. Ἐγγονόπουλου καὶ Δ. Σαββόπουλου.…Ἂνὑπάρχεικάτιπρόσθετοσὲαὐτὸποὺλέωἐδῶεἶναιὅτιοἱδύοἀντιφατικὲςπλευρὲς(ἡἑνότητακαὶ ἡ σύγκρουση) καὶ τὰ δύο ἐπάλληλα ἐπίπεδα τοῦ δράματος (ἡ ἐσωτερικὴ καὶ ἡ ἐξωτερικὴ σφαῖρα) δὲν εἶναι ἄσχετα μεταξύ τους καὶ δὲν μποροῦν νὰ διαχωριστοῦν. Ἡ ἔννοια τῆς Ἐνδιάμεσης Περιοχῆς τονίζει τὴν ἀντιφατικὴ αὐτὴ δυναμικὴ σὰν σύνορο χωρισμοῦ ἢ σὰν σημεῖο ἐπαφῆς καὶ ὅσμωσης. Ὅλα αὐτὰ εἶναι οἱ ἐκδηλώσεις ἑνὸς καὶ τοῦ αὐτοῦ ἱστορικοῦ μοτίβου ποὺ βαραίνει σὰν μοίρα πάνω στὴν εὐρύτερη περιοχή μας, ὅποια και ἂν εἶναι τὰ κατὰ περίπτωση ἱστορικὰ δεδομένα. Τὸ νὰ κατανοήσουμε αὐτὸ τὸ μοτίβο στὴν πολυπλοκότητα καὶ τὴν ἀντιφατικότητά του εἶναι ὅρος αὐτογνωσίας, καὶ σὲ κρίσιμες ἱστορικὲς στιγμὲς σὰν αὐτὴ ποὺ ζοῦμε σήμερα εἶναι ὅρος ἱστορικῆς ἐπιβίωσης.»(«Ἑλληνισμὸςὄρθιος,γυμνός–ΜέροςΔ’.Ρήγας,Ἐπιστρέφονταςστὴνπορείαπρὸςτὸμέλλον», σς.11-13). ✍ Στ. Γιαγκάζογλου: «Ἡ φιλοκαλικὴ πρόταση ἐμπεριεῖχε καὶ μία πολιτικὴ διάσταση, καθὼς ἐπιχείρησε νὰ θεμελιώσει τὴν ἀναγέννηση τοῦ ὑπόδουλου γένους στὸν πολιτισμὸ τῶν Ἑλλήνων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας, δηλαδή, στὴν Παράδοση τῆς Ἐκκλησίας καὶ στὸ ἔμπρακτο ἦθος καὶ παράδειγμα τῶν νεομαρτύρων. […] Tὸ ἐγχείρημα τῆς Φιλοκαλίας