Driesteden Business / 2020 / 2 by Driesteden Business

DB nummer 2 / april 2020

Business DRIESTEDEN

NOORD-VELUWE

 regionaal zakenmagazine jaargang 34 / nummer 2 / april 2020

Karreman gerechtsdeurwaarders en juristen: Hoeders van het economisch systeem

Coronaberichten uit de Noord-Veluwe

DRIESTEDEN BUSINESS NOORD-VELUWE

D I R E C T E U R A P A C A I R C O N D I T I O N I N G

B . V.

“De relatie met XLLease is hechter dan met andere leasemaatschappijen”

Super voor ondernemers. Van uw leasemaatschappij verwacht u kwaliteit, service en gunstige tarieven. Maar XLLease is meer! Wij nemen u alle werkzaamheden rondom mobiliteit uit handen en staan u met advies en kennis van zaken terzijde. Transparantie en een leasecontract op maat maken leasen bij XLLease eenvoudig en duidelijk.

Ambachtsveld 10, 7327 AZ Apeldoorn. T 055 303 45 00 Het interview met Peter de Bruijn leest u op XLLEASE.NL

Dennis Brugge en Hajo Coumou, Helderecht Advocaten

Spreken de taal van ondernemers

Potentiële sleutelrol bij energietransitie: waterstof is hot

kia.com

STERKTE en STAY STRONG! Even géén pagina met panden, maar van ons gehele team BOG Stedendriehoek een welgemeend STERKTE gewenst in deze bizarre en zeer onzekere tijd. Momenteel staat de gezondheid van jezelf en dat van de werknemers, afnemers, leveranciers en hun familie(s) voorop. Helaas merken wij ook in onze directe omgeving dat mensen door het Coronavirus geveld worden. Gelukkig hebben wij in ons land een goed functionerende gezondheidszorg, waar op dit moment bijna het onmogelijke wordt gevraagd van grote groepen hulpverleners. Respect en waardering daarvoor is dan ook helemaal terecht! Het is bizar om te moeten constateren dat de wereld er in enkele weken volledig anders uitziet dan daarvoor. Niet door een oorlog of aanslag, maar door een virus! Iedereen doet zijn of haar uiterste best om zo goed mogelijk door deze nachtmerrie heen te komen. Gelukkig reageert de overheid snel met het afkondigen van steunmaatregelen en zie je – in ons geval – ook verhuurders en huurders afspraken met elkaar maken. Op die manier moeten we proberen deze vreselijke periode tot een goed eind te brengen en de schade zo beperkt mogelijk te houden.

Picanto Edition5 ● Slechts 35 exemplaren beschikbaar, OP=OP! ● Cross XL pakket (spatbordverbreders en stootsierlijsten) ● 16” inch antraciet lichtmetalen velgen ● Edition5 badges ● Apple Carplay/Android Auto

Rijklaar V.l.n.r.: Daniël van Bussel, Inge Noppers, Jan Wiggers, Conny Kolkman en Michael Maatman.

Daaraan willen wij – waar we dat kunnen – uiteraard ook ons steentje bijdragen. Wij bieden u aan om u te helpen als u met een vraag zit ten aanzien van het door u gehuurde of verhuurde bedrijfspand. En dat gesprek kost u niets! Dus schroom niet om ons te vragen.

Omdat ons kantoor alleen voor noodgevallen geopend is en wij zoveel mogelijk vanuit huis werken, willen wij u verzoeken om ons uitsluitend telefonisch of per email te benaderen. Wij zijn u – zoals gebruikelijk – graag van dienst en ondertussen… BLIJF GEZOND!!

€ 15.364,-

Meerprijs metallic lak € 495,-

Van Mossel Kia bestaat 5 jaar!

Dat vieren wij met de Picanto Edition5.

Van Mossel Kia Apeldoorn Oude Apeldoornseweg 40B, T. 055 - 36 82 840 Mr. H.F. de Boerlaan 22 7417 DA DEVENTER 0570 614 607 deventerbog@thomapost.nl

Koninginnelaan 69 7315 BN APELDOORN 055 5260860 apeldoornbog@thomavanbussel.nl

Stationsplein 37 7201 MH Zutphen 0575 519 466 zutphenbog@thomapost.nl

www.thomapost.nl APELDOORN • DEVENTER • DOETINCHEM • ENSCHEDE • HENGELO • LOCHEM • WINTERSWIJK • ZUTPHEN

Daarnaast kunt u ons ook vinden in: - Amersfoort Maanlander 12 - Harderwijk Lorentzstraat 25 - Hengelo Höltersweg 30 Oude Meppelerweg 2 kia-vanmossel.nl - Zwolle

T. 033 – 48 01 212 T. 0341 – 745 660 T. 088 – 08 70 120 T. 088 - 08 70 160

Winnaar van: PLATINUM PRESTIGE

AWARD 2018

TOP DEALER 2017 2018

AWARD

2019

2020

GLOBAL DEALER

AWARD 2019

Gemiddeld brandstofverbruik: 5,6 - 6,4 l/100km, 19,2 - 15,6 km/l. CO2-uitstoot: 129 - 146 g/km. De vermelde NEDC-waarden voor het gecombineerde brandstofverbruik en de CO2-uitstoot zijn terugbepaald naar de waarden overeenkomstig met de oude NEDC-testmethodiek. Genoemde actie en bijbehorende consumentenprijs is geldig bij aankoop van de Kia Picanto Edition5 uit genoemde 35 stuks voorraad. De consumentenadviesprijs is inclusief kosten rijklaarmaken bestaande uit: het transporteren van de auto, het reinigen en poetsen van de auto, de nulbeurt, de kentekenplaten, handling- en administratiekosten, recyclingbijdrage, legeskosten, kosten tenaamstelling, een modelspecifieke mattenset en een veiligheidshamer. Meerprijs metallic lak € 495,-. Informeer naar de complete actievoorwaarden bij Van Mossel Kia. Getoond model kan afwijken van de beschreven uitvoering. Wijzigingen en drukfouten voorbehouden.

jaargang 34 / nummer 2 / april 2020

inhoud

PAG.3 INHOUD

04 Helderecht

08 Over auto’s gesproken… 10 SNP Adviseurs 11 Daniels Huisman Advocaten 12 Ontboezemingen aan de lunchtafel 16 Mentoor Lease 17 Column / Harry Webers 19 Plaza Support 20 Karreman gerechtsdeurwaarders en juristen: méér dan incasso 23 Literatuur

24 ING

25 Circulus Berkel 26 Stress te lijf met energie 27 Evenement Fooddock 28 Coronaberichten uit de Noord-Veluwe 30 Mulder Connect Sports: de mogelijkheden zijn eindeloos 31 Column / Douwe Meetsma 32 Trends energietransitie

colofon Zakenmagazine voor de regio Stedendriehoek, Noord-Veluwe, Raalte en Lochem. JAARGANG 34 April 2020, editie 2 REDACTIE ADRES MVM Productions BV, Postbus 6684, 6503 GD Nijmegen Kerkenbos 12-26C, 6546 BE Nijmegen Tel. (024) 373 8505, Fax (024) 373 0933 info@vanmunstermedia.nl

UITGEVER Michael van Munster SALES MANAGER Pieter van de Mosselaar HOOFDREDACTIE Guus Hetterscheid REDACTIE BIJDRAGEN Wilma Schreiber, Toon van der Stappen, Lizanne Wesselink FOTOGRAFIE Evert van de Worp

VORMGEVING / OPMAAK Joost Franken, Jan-Willem Bouwman DRUK Bal Media ADVERTENTIE-EXPLOITATIE VM Sales en Support B.V. Kerkenbos 12-24A, 6546 BE Nijmegen Tel. (024) 373 8505, Fax (024) 373 0933 info@vanmunstermedia.nl

ABONNEMENTEN Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan met en looptijd tot 31 december en worden automatisch verlengd tenzij de abonnee uiterlijk voor 31 oktober schriftelijk opzegt. Abonnementsprijs per jaar 39 euro COPYRIGHTS Het auteursrecht op de in dit tijdschrift verschenen artikelen wordt door de uitgever voorbehouden. Hoewel de informatie gepubliceerd in deze uitgave

zorgvuldig is uitgezocht en waar mogelijk gecontroleerd, sluiten de uitgever en de redactie uitdrukkelijk iedere aansprakelijkheid uit voor eventuele onjuistheden en/of onvolledigheid van de verstrekte gegevens. © 2020 Overname van artikelen is slechts mogelijk na verkregen schriftelijke toestemming van de uitgever

WEBSITE www.driestedenbusiness.nl

W PAG.4

‘Wij beschermen de belangen van onze cliënt’ De focus binnen Helderecht Advocaten ligt op aansprakelijkheidsrecht, erfrecht, insolventierecht en ondernemingsrecht. Maar de werkelijke toegevoegde waarde van dit Apeldoornse allround advocatenkantoor is dat zij de taal van ondernemers spreken. “We weten hoe het werkt, omdat we zelf ondernemers zijn. We leveren niet alleen juridische dienstverlening, maar doorgronden ook de cijfers van een bedrijf en weten hoe we die moeten koppelen.”

Dennis Brugge (links) en Hajo Coumou

TEKST: WILMA SCHREIBER FOTOGRAFIE EVERT VAN DE WORP

“We zijn een allround kantoor en goed geschoold in de civiele praktijk”

Aan het woord zijn Dennis Brugge en Hajo Coumou, beiden partner bij Helderecht Advocaten. Hun kantoor bestaat sinds de jaren 70 en telt momenteel negen medewerkers. Zelf zijn ze in 2009 toegetreden als partner, en sinds vorig jaar actief vanuit het verzamelgebouw Grift055, met verder een vergaderlocatie in Arnhem. “We zijn een allround kantoor en goed geschoold in de civiele praktijk. In feite kunnen ondernemers met alle vragen bij ons terecht”, zegt Brugge, die erop wijst dat Helderecht Advocaten een procespraktijk van betekenis heeft. “Wij hebben kennis van procederen. Dat gecombineerd met onze ervaring als ondernemer, zorgt ervoor dat wij de brug kunnen vormen tussen rechtzoekende

PAG.5 COVERSTORY

dus gelijkwaardig”, aldus Coumou. “Daarnaast zijn wij duidelijk in ons advies. Het gaat ons er niet om om uurtjes te draaien, wij willen de oplossing voor een probleem aandragen en goed voorspellen hoe iets gaat uitpakken. Onze naam, daar zit alles in: we staan voor helder recht. Daarnaast zit er de klank van het Germaanse woord ‘hild’ in, dat ‘dapper’ en ‘strijdbaar’ betekent. Wij beschermen de belangen van onze cliënt.” Open zijn richting opdrachtgevers betekent ook dat Helderecht exact aangeeft wat ze wel en niet kunnen betekenen voor een klant. “Verder zijn we open over onze tarifering en de kosten van procederen, zodat onze cliënten niet voor verrassingen komen te staan”, vertelt Brugge. Die openheid geldt ook de

en rechtsprekende. Met andere woorden, wij helpen de cliënt risico’s in te schatten en leggen hem keuzes en oplossingen voor. Zo krijgt hij inzicht in hoe de rechter gaat oordelen en kan hij de juiste beslissingen nemen om het maximale resultaat te behalen.”

Geen drempel De naam Helderecht is niet toevallig gekozen. Het geeft aan volgens welke kernwaarden dit advocatenkantoor te werk wil gaan: open, oplossend en ondernemend. “Bij ons hoeft een ondernemer geen drempel van moeilijke taal over. Hij heeft verstand van zijn bedrijf, wij van juridische zaken, we zijn

PAG.6

tegenpartij. “Als je procedure voert, is het tegenwoordig steeds belangrijker om in de fase ervoor je kaarten op tafel te leggen. Je kunt je verhaal bij de rechter tegenwoordig nog maar één keer houden. Dus zijn wij duidelijk. En zo partijdig als de hel, want we dienen alleen het belang van onze cliënt.”

Verjuridisering In de huidige tijd, met een verjuridisering van de samenleving, worden regeltjes steeds belangrijker. “Wat dat betreft is er heel veel veranderd. Natuurlijk kun je als ondernemer overal en vaak ook

“Als je procedure voert, is het tegenwoordig steeds belangrijker om in de fase ervoor je kaarten op tafel te leggen” online juridisch advies inwinnen of een contract laten maken. Dat is echter nooit juridisch bomvrij”, stelt Coumou. “Eerder werkten ondernemers nogal eens op basis van vertrouwen, in het vertrouwen dat ze eventuele claims wel onderling konden regelen. Nu er een verharding plaatsvindt, schrikken ze wakker, omdat leveranciers of klanten hen met hun eigen contract om de oren slaan. Op een

PAG.7 COVERSTORY

gegeven moment wordt dat belangrijker dan de relatie en ontstaat er ruzie. Dat is schadelijk en kost geld. Dat kun je voorkomen door als ondernemer stil te staan bij afspraken en wat die juridisch betekenen.” Bij veel ondernemers bestaat het beeld dat het in de arm nemen van een advocaat duur is. “Daar spelen wij op in met abonnementen. Tegen 695 euro per jaar heb je 24/7 een jurist ter beschikking die al je vragen deskundig beantwoordt”, zegt Coumou. “Regeren is vooruitzien, ook op juridisch vlak. Wij zijn de reisleider tijdens de safari van de ondernemer bij het zakendoen. Daarbij zeggen we hele slimme dingen als: niet de leeuw aaien, vandaag niet met de kano, maar wandelen. Dat kan alleen als je de omgeving goed kent, weet waar de wilde beesten zitten en waar de mooie plekjes zijn. Dit heb je nodig om te overleven in de juridische jungle.”

Heftige momenten Helderecht Advocaten komt cliënten vaak tegen op de meest heftige momenten van hun ondernemersbestaan. “Onze toegevoegde waarde is dan dat we het standpunt en verhaal van onze cliënt verwoorden”, vertelt Brugge. “In zo’n geval schrijven we een brief namens de cliënt, die precies bevat wat hij wil zeggen, in de juiste wettelijke termen. Daarbij filteren we de emotie uit de mededeling, want de meeste schade ontstaat door iets wat je eruit floept en waarvan je later zegt: dat was niet zo handig.”

Op dit moment staat alles in het teken van de coronacrisis. Daarna wil Helderecht Advocaten de dienstverlening rond erfrecht gaan uitbreiden. Coumou: “Als gevolg van de vergrijzing gaan steeds meer ondernemers met pensioen, die lang niet allemaal een opvolger of koper hebben voor hun vaak mooie bedrijf. De komende vijf jaar zal de behoefte aan begeleiding op dit vlak toenemen. Vandaar dat we op zoek zijn naar een ondernemende advocaat met dit specialisme.”

PAG.8

Over auto’s gesproken… door John Plette, commercieel directeur XLLease en Lex van Velzen

Hoge aaibaarheidsfactor Behoorlijk retro en toch hypermodern: de Honda E biedt een leuke mix van twee werelden. Standaard voorzien van twee digitale buitenspiegels, de topversie beschikt ook over een digitale binnenspiegel. Absolute eyecatcher in het interieur is het dashboard: de gehele breedte van de auto wordt gevuld door vijf beeldschermen. Leuk klassiek element is de deels houten afwerking. Honda introduceert de komende drie jaar zes volledig of gedeeltelijk elektrische noviteiten.

Net als in de echte wereld, is het in de

John Plette: Van alle kanten leuk. Helaas blijft de actieradius met zo’n dikke 220 kilometer wat achter bij de verwachtingen. Gelukkig wel voorzien van een snellaad mogelijkheid. Lex van Velzen: Dankzij z’n vijf deuren net iets praktischer dan de Mini Electric en de nieuwe Fiat 500 E. Die dashboards over de volledige breedte van de auto konden nog wel eens een trend worden.

autowereld op het moment goed mis. Gesloten autofabrieken, stagnerende verkopen en een ernstig dalend consumentenvertrouwen. Geef ze eens ongelijk, voor veel mensen is een nieuwe auto op dit moment bepaald geen prioriteit. John Plette, commercieel directeur XLLease: “Ook op dit soort momenten moet je er zijn voor je klanten en bereid zijn ze te helpen met creatieve oplossingen.” De problematiek verschilt van bedrijf tot bedrijf maar actief meedenken met je klanten en helder en duidelijk communiceren over het juiste mobiliteitsadvies zijn volgens Plette meer dan ooit aan de orde. Rasoptimist Plette: “Dit is geen recessie die jaren gaat duren, het gros van de bedrijven pakt over een paar maanden de draad weer op en dan komen de inkomsten ook weer op gang.” Toch nog even over auto’s: ondanks het feit dat ook de beurs van Genève niet doorging is er toch nog wel het één en ander aan autonieuws te melden, hierbij een kleine selectie.

ELEKTRISCHE INSTAPPER

Audi breidt z’n e-tron range fors uit. Aan de onderkant van de modelreeks zijn de uiterst concurrerend geprijsde Edition-modellen toegevoegd, waardoor volledig elektrisch rijden voor Audi-liefhebbers nu ineens een stuk bereikbaarder is geworden. Aan de bovenzijde van het gamma e-trons vinden we nu de imposante e-tron S, versies waarbij drie elektromotoren tot een systeemvermogen van ruim vijfhonderd pk komen. De prestaties zijn verbluffend, het onderstel is volledig aangepast op het overdonderende geweld. John Plette: De Audi e-tron 50 quattro edition is nu leverbaar vanaf 62.700 euro of een netto bijtelling van 295 euro per maand. En natuurlijk nog steeds uitermate compleet uitgevoerd met standaard leuke extra’s als de luchtvering en de snellaad mogelijkheid. Lex van Velzen: Dit najaar verschijnt het volgende model in de reeks, de e-tron GT. Dat wordt een bijzonder fraaie en slanke vierdeurs coupé.

Nog ruimer en nog slimmer

Dit voorjaar arriveert Skoda’s bestseller de Octavia bij de dealers. De nieuweling is in eerste instantie leverbaar in een uiterst complete en aantrekkelijke First edition, waarbij de berijder profiteert van een bijzonder riante standaarduitrusting in combinatie met de bijzonder krachtige 1.5 TSI motor. Als eerste verschijnt de Combi in de showroom, de hatchback volgt tegen de zomer. De overige versies worden na de zomer geïntroduceerd. John Plette: Deze nieuwe generatie Octavia lijkt bijna weer gemaakt voor de Nederlandse leaserijders: ruim, betrouwbaar en zonder overbodige opsmuk maar toch lekker dik in de spullen. Lex van Velzen: Fraaie Skoda met weer veel leuke en vooral praktische details. De Combi doet het in Nederland altijd beter dan de hatchback.

PAG.9 AUTOMOTIVE

Herkenbaar vernieuwd Het had één van de sterren van de beurs van Genève moeten worden, maar omdat die werd afgelast moesten we het met de virtuele presentatie doen. Maar niet getreurd: dit voorjaar staat Audi’s nieuwste generatie A3 bij de dealers. En alhoewel de kersverse A3 nog duidelijk herkenbaar is, zijn zowel het onderstel als de carrosserie geheel nieuw. Het meest in het oog springt de grille, waarbij de lamellen zijn vervangen door een gaasrooster. Een sedanversie volgt in een later stadium, de driedeurs versie keert niet terug. John Plette: Veel meer personalisatiemogelijkheden dan bij de uitgaande editie, liefhebbers kunnen hun hart ophalen bij de samenstelling van hun nieuwe A3. Lex van Velzen: Vanaf dit voorjaar leverbaar als 35 TFSI en met een tweetal dieselmotoren, later volgen nog veel meer versies, onder andere op aardgas en als plug-in hybride.

ELEKTRISCHE RUGZAK Dertien jaar na de introductie van de Fiat 500 presenteren de Italianen z’n opvolger. De nieuwe generatie van Fiat’s populairste model wordt in eerste instantie alleen met een 119 pk sterke elektromotor geleverd, benzineversies zijn nog niet aangekondigd. Vooralsnog heeft Fiat ook alleen beelden van de dakloze versie vrijgegeven. Leuk detail: de nieuweling komt in de showroom naast z’n voorganger te staan, die als milde hybride aan z’n derde jeugd begint. John Plette: Met zo’n 320 kilometer bereik snelt de 500 E de Mini Electric en de Honda E ruimschoots voorbij. Nu nog even afwachten wat de prijs wordt, dat kon nog wel eens tegenvallen. Lex van Velzen: Fraai, mooi detail zijn de koplampen in twee delen. De voorganger is dankzij een nieuwe motor en een zesbak een stuk zuiniger geworden.

Spaans temperament

Herboren klassieker Een vaste waarde sinds 1976: geen Volkswagen Golf generatie is compleet zonder een rasechte GTI. De achtste generatie van Volkswagens populaire ‘hot hatch’ stelt niet teleur: even praktisch als iedere andere Golf maar tegelijkertijd onderscheidend genoeg om als echte GTI puur rijplezier te leveren. Naast de GTI lanceert Volkswagen ook de overtreffende trap bij de diesels: de GTD en een supersterke plug-in hybride: de GTE. John Plette: De GTE heeft ten opzichte van de vorige generatie behoorlijk aan kracht gewonnen, de GTI blijft de benchmark in z’n segment. Lex van Velzen: Naast deze topversies introduceert Volkswagen aan de andere kant van het spectrum ook een superzuinige 1.0 TSI voor de Golf. Later dit jaar volgt nog de praktische Variant.

Officieel gaat het volgens Cupra nog om een studiemodel, maar de heftig vormgegeven Cupra Formentor kon later dit jaar wel eens geheel ongewijzigd in de Seat showrooms belanden. De Formentor, die z’n naam ontleent aan een schitterend schiereiland van Mallorca, is het allereerste volledig ‘eigen’ model van Cupra, en dus niet gebaseerd op een Seat. John Plette: Dit kon nog wel eens de doorbraak voor Cupra betekenen, eindelijk een stap verder dan een gepimpte Seat. Olé Cupra! Lex van Velzen: Fraaie vormgeving, vertrouwde techniek. Vooralsnog staan een 310 pk benzinemotor en een 245 pk plug-in hybride in de planning, beide bekend uit de VAG-magazijnen.

Auto van het jaar Een sterke winnaar en gelijk de zesde Peugeot die de titel in de wacht sleept: de uitermate kekke Peugeot 208 is Auto van het jaar geworden, voor de Tesla Model 3 en de Porsche Taycan. De eerste Auto van het jaar trofee werd in 1964 uitgereikt, de destijds hypermoderne Rover 2000 was toen de winnaar. De eerste Peugeot die de titel in de wacht sleepte was de nog steeds bloedstollend mooie Peugeot 504 in 1969. Zowel de Rover als de Peugeot 504 zijn gewaardeerde klassiekers geworden. John Plette: Leuke vormgeving en totaal vernieuwend door z’n keuze uit drie motortypes: benzine, diesel of elektrisch. En het bereik van de elektrische versie is ook nog heel redelijk. Lex van Velzen: De 208 deelt z’n techniek met de Opel Corsa, die iets conventioneler vormgegeven is.

PAG.10 SNP ADVISEURS

Vastgoed-B.V. en de voordelen van de bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) Heeft u aandelen in een vastgoed-B.V. en wenst u deze aandelen te schenken? Dan kan de verkrijger van deze aandelen een beroep doen op de gunstige BOR. De BOR geeft voor de erf- en schenkbelasting namelijk een vrijstelling van 100% over de waarde van een onderneming van € 1.102.209 (in 2020). Boven deze waarde is een vrijstelling van 83% van toepassing. Daar zijn wel voorwaarden aan verbonden. Er dient door de B.V. onder andere een materiële onderneming te worden gedreven. Of iets ondernemingsvermogen vormt, is in talloze procedures aan de orde geweest onder meer in de procedure voor het Hof Amsterdam. Op 14 januari jl. heeft dit Hof beslist dat een vastgoed-B.V. een materiële onderneming exploiteerde. In deze zaak verhuurde de vastgoed-B.V. kantoorunits en een hotelgebouw. De B.V. voerde haar werkzaamheden uit in een van haar eigen kantoorunits. Van de totale waarde van het vastgoed had 83,9% betrekking op het hotelgebouw en het restant van 16,1% op het kantoorgebouw. Hiervan heeft de B.V. zelf 4,9% van het totaal in gebruik. Naast het vastgoed bezat de B.V. ook een aanzienlijk bedrag aan liquide middelen. De Belastingdienst stelde zich op haar gebruikelijke standpunt dat de vastgoedexploitatie bij deze B.V. een beleggingsactiviteit vormde.

Het Hof Amsterdam wees het standpunt van de belastinginspecteur af en oordeelde dat deze vastgoed-B.V. een materiële onderneming exploiteerde gelet op de aard en de omvang van de arbeid, die werd verricht met betrekking tot vastgoedexploitatie. De intensieve bemoeienis bij de vastgoedexploitatie speelde daarbij een belangrijke rol. Deze bemoeienis leidde hierdoor tot een hoger rendement dan bij normaal vermogensbeheer. Dit is van belang omdat in BOR procedures het daadwerkelijk behaalde rendement wordt vergeleken met het normrendement (in dit geval de IPD Nederlandse vastgoedindex). Het Hof concludeerde dat de BOR alleen kon worden toegepast voor

het hotelgebouw en de kantoorunits waar de B.V. zelf haar werkzaamheden uitvoerde. Voor de overige units werd geoordeeld dat de aard en omvang van de arbeid niet voldoende was. Ondanks dat de Belastingdienst als uitgangspunt hanteert dat vastgoedexploitatie per definitie een beleggingsactiviteit vormt, heeft het Hof Amsterdam dus anders geoordeeld. Deze uitspraak biedt weer kansen in de fiscaliteit. Zeker voor hen die aandelen van de vastgoed-B.V. fiscaal voordelig aan hun kinderen willen schenken! Mocht u een vastgoedportefeuille hebben in een B.V.-structuur, dan kunnen wij samen met u een inschatting maken of de BOR in de toekomst mogelijk toepast kan worden.

PAG.11 DANIELS HUISMAN ADVOCATEN

Advies

SELECTIEVE BETALING IN ONZEKERE TIJDEN, HOE ZIT HET? Selectieve betaling en corona De maatregelen tegen verspreiding van het coronavirus hebben delen van de economie volledig tot stilstand laten komen. Getroffen ondernemers zoeken naar omzet en liquiditeit omdat een groot deel van de kosten gewoon doorloopt. Er zijn diverse manieren om liquiditeit te optimaliseren en een daarvan is selectieve betaling. Door bepaalde crediteuren vóór anderen te voldoen, blijft er mogelijk voldoende financiële ruimte om de onderneming in stand te houden. Door selectief te betalen betreedt de ondernemer echter wel een grijs gebied waar het gaat om persoonlijke aansprakelijkheid. Waar moet u als bestuurder van de onderneming zoal op letten?

Bestuurdersaansprakelijkheid vanwege selectieve betaling Een ondernemer mag op grond van een eigen afweging selectief betalen en zo bepalen welke schuldeiser eerst wordt voldaan. Niet elke selectieve betaling leidt tot persoonlijke aansprakelijkheid, er moet meer aan de hand zijn dan dat. Of sprake is van meer dan alleen selectieve betaling hangt af van alle omstandigheden van het geval. Zo kan het zijn dat de bestuurder een persoonlijk belang heeft bij de selectieve betaling, bijvoorbeeld als het gaat om een betaling aan zichzelf of aan een groepsvennootschap. Verder leidt een betaling in het zicht van een faillissement sneller tot persoonlijke aansprakelijkheid van de bestuurder. Het is dan van belang dat er nog pogingen worden ondernomen om de onderneming in stand te houden.

De norm voor persoonlijke aansprakelijkheid die in de rechtspraak gehanteerd wordt, is of de bestuurder persoonlijk een ernstig verwijt gemaakt kan worden. De Hoge Raad heeft in januari 2020 deze norm voor bestuurdersaansprakelijkheid, die ook geldt bij selectieve betaling, nogmaals bevestigd. Waar passen nu de economische gevolgen van de maatregelen tegen de bestrijding van het coronavirus in dit geheel? Ze passen in het geheel als omstandigheden van het geval. Omstandigheden die voor de ondernemer veel onzekerheid met zich meebrengen: hoe lang duurt deze crisis, kan ik de omzet nog tot op zekere hoogte herstellen en hoe geduldig zijn mijn schuldeisers? Kortom, ben ik de onderneming nog aan het redden en aan het voortzetten of zijn de vooruitzichten zo slecht dat er sprake is van een feitelijke liquidatie? Liquiditeitsnood vereist een scherpe en weloverwogen aanpak. Aansprakelijkheid ligt op de loer. Het is daarom van belang om u goed te laten adviseren. Neem gerust contact op met Mark Loef of Martijn Samsen, beiden advocaat ondernemingsrecht en insolventierecht bij Daniels Huisman Advocaten, vestiging Deventer. Zij hebben de kennis en ervaring in huis om de risico’s in kaart te brengen en u door deze onzekere tijden te leiden. Mark Loef: loef@danielshuisman.nl (0570) 613327

Martijn Samsen: samsen@danielshuisman.nl (0570) 613327

PAG.12

Narek Grigoryan (28)

Marketing Manager, Volvo Nieuwenhuijse Groep, Apeldoorn “Het familiebedrijf Volvo Nieuwenhuijse stamt uit 1988 en telt nu acht vestigingen. Zes hiervan zijn officieel Volvo dealer, twee andere zijn ingericht als universele garage. Nieuwenhuijse kenmerkt zich door een innovatieve dienstverlening waarbij de klant centraal staat. Denk hierbij aan een proefrit aan huis, een digitaal (advies)gesprek en een virtuele tour om de auto.” Hobby: Hardlopen en auto’s. “Ik woon in Enschede en werk in Apeldoorn. Dagelijks zit ik minstens twee uur in de auto. Omdat ik op het werk ook relatief weinig beweeg, probeer ik elke week twee tot drie keer hard te lopen om fit te blijven en mijn gedachten even te resetten. Daarnaast ben ik gek op alles wat met auto’s te maken heeft. Van evenementen bezoeken tot zelf aan auto’s klussen. Enkele jaren geleden heb ik een sportwagen gekocht uit de jaren ‘80, die ik binnenkort samen met mijn vader wil gaan opknappen.” Boek: ‘Semco-Stijl’ van Ricardo Semler. Muziek: Pop, latin en dance. Tv-programma: Spannende films, comedy’s, actualiteiten en documentaires op Discovery Channel. Lievelingseten: Steak! (“Inderdaad met een uitroepteken.”) Laatste privéaankoop: Een Apple Watch voor het sporten.

Marc Wissink (45)

Eigenaar van Eventvisie, Deventer “Eventvisie is een organisatiebureau, gespecialiseerd in eventmarketing en live-communicatie. Wij ontwikkelen communicatieconcepten waarin crossmedia strategisch wordt ingezet. Ons doel is om mens en merk zichtbaar te maken en met behulp van evenementen mensen echt met elkaar in contact te brengen.” Hobby: “Ik ben nauw betrokken bij de hobby’s van mijn beide zoons. Mijn jongste zoon voetbalt en ik zet mij graag in als vrijwilliger voor de Deventer voetbalclub Colmschate als coach, scheidsen lijnrechter. Mijn oudste zoon doet aan motorcross en ik begeleid hem naar de crossbaan en we klussen samen aan zijn motor. Daarnaast geniet ik met regelmaat met mijn vriendin van musea, theatervoorstellingen en dancefeestjes.” Boek: ‘Bravo two zero’ van Andy McNab. Muziek: Vocal Trance. Tv-programma: ‘Zondag met Lubach’ en de Netflix serie ‘Better Call Saul’. Lievelingseten: Mexicaans. “Ik probeer overigens graag verschillende gerechten uit, zowel thuis als in restaurants.” Laatste privéaankoop: “Leibeuken voor onze opnieuw aangelegde achtertuin.”

Marcel van de Velde (32)

Bedrijfsmakelaar bij Rodenburg Makelaars, Apeldoorn Rodenburg Makelaars bestaat al ruim 85 jaar en is een van de grootste makelaarskantoren en marktleider in de regio, met vestigingen in Zwolle, Apeldoorn en Deventer. “Al sinds 1930 zijn wij actief in de regio, zowel in de bedrijfs- en woningmakelaardij. Met name lokale kennis is onze kracht, maar Rodenburg maakt ook deel uit van Dynamis, een samenwerkingsverband van regionaal opererende makelaarskantoren. Daardoor zijn we ook een makelaar met een landelijk bereik.” Hobby: “Leuke dingen ondernemen met mijn gezin, familie en vrienden. Ik hou ontzettend van lang tafelen, lekker eten en een goed glas wijn. Daar haal ik dan ook mijn ontspanning uit.” Boek: “Ik lees met name vakliteratuur.” Muziek: “Mijn muzikale voorkeuren zijn heel divers. Het hang van het moment af waar ik het liefst naar luister. Ik luister het meest naar latin. Tv-programma: De Netflix serie Gomorra. Lievelingseten: Italiaans. Laatste privéaankoop: “Een iPad voor onze zoon in verband met de Corona-crisis.”

PAG.13 ONTBOEZEMINGEN AAN DE LUNCHTAFEL

ONTBOEZEMINGEN AAN DE LUNCHTAFEL…

…Over inspiratiebronnen, crisissituaties & dierbare objecten De drijfveren, voorkeuren en achtergronden van de ondernemer zijn onlosmakelijk verbonden met het zakelijk functioneren. Die gedachte is voor Driesteden & Noord-Veluwe BUSINESS aanleiding om elke twee maanden een aantal ondernemers te trakteren op een middagmaaltijd. In normale tijden althans. Dan is de lunchtafel de behaaglijke plek om ontspannen over jezelf te keuvelen. Vanwege de bijzondere omstandigheden kwam deze aflevering online tot stand. Met de drie gespreksdeelnemers elk in hun eigen omgeving. Het stond hen natuurlijk vrij om een broodje te nuttigen tijdens het beantwoorden van de vragen. TEKST: TOON VAN DER STAPPEN FOTOGRAFIE: EVERT VAN DE WORP

Opa, oma en vader Narek Grigoryan noemt zijn opa als zijn grootste inspiratiebron. “Er is geen andere persoon van wie ik meer heb geleerd. Ik heb Armeense roots en bij ons is de familieband heel hecht. Dat ervaar ik als heel positief. De gesprekken die ik met mijn opa heb gevoerd en nog steeds voer, hebben mij enorm geholpen bij mijn persoonlijke ontwikkeling. Toen ik een jaar of acht was, legde mijn opa mij op een heel eenvoudige en begrijpelijke manier uit waarom bijvoorbeeld naar school gaan of sporten heel erg belangrijk zijn. Hij legde me uit hoe ik om moest gaan met tegenslagen en successen. Zo leerde hij mij zijn levenslessen en die gaven mij vertrou-

wen en moed. Naarmate ik ouder word en objectief kan terugkijken naar de weg die ik tot nu toe heb afgelegd, besef ik me dat ik het mede aan mijn opa te danken heb dat ik beschik over discipline, lef en een ‘geef nooit op’-mentaliteit.” Marc Wissink noemt zijn oma. “Zij was een heel sterke vrouw. Zij keek altijd onbevangen naar zaken zonder te oordelen.” De grootste inspiratiebron van Marcel van de Velde is zijn vader. “Hij is altijd een harde werker geweest, maar hij kan ook ontzettend genieten van het gezin en het leven. Daarnaast is hij altijd positief ingesteld en dat is iets wat ik van hem heb meegekregen,

TRANSPORT, MAGAZIJN EN VEILIGHEID

VERHUISAUTO NODIG?

Bedrijfsopleidingen volg je bij De Weerd

AUTO HUREN IN 3 STAPPEN GEREGELD!

Code 95 Heftruck BHV VCA

Vanaf 1 januari 2020 zijn wij gevestigd aan de Kayersdijk 141 C in Apeldoorn.

BEZOEK ONZE WEBSITE EN RESERVEER GELIJK ONLINE!!

WWW.BULTMAN.NL

Hertz Personenauto’s

8010-19 Bultman advertentie 3 stappen DriestedenBusiness_98x130mm.indd 1

Kijk voor ons opleidingsaanbod op www.deweerd.net

02-09-19 08:09

Altijd een passende oplossing voor uw transport en opslag Kraan- en speciaaltransport - Opslag specifieke goederen - Verhuur opslagcontainers

Apeldoorn - 055 521 31 61 WWW.KISJES.NET

PAG.15

“Voor anderen kan ik wel eens chaotisch overkomen,” zegt Marcel van de Velde, “maar eigenlijk doe ik mijn werk heel gestructureerd. Tijdens stressvolle situaties bewaar ik de rust, waardoor ik geen overhaaste beslissingen neem.”

Dierbaar

zowel op werkgebied als privé. ‘Je moet denken in oplossingen en elke dag is een nieuwe dag,’ luidt zijn levensmotto.”

Omgaan met crisissituaties Op de vraag ‘Welke sterke kanten komen bij je naar boven in crisissituaties?’ antwoordt Marc Wissink: “In een crisissituatie blijf ik rustig en kan ik zaken vanuit een helicopterview bekijken. Ik schiet niet in paniek, maar blijf rationeel nadenken en handelen. Een minder goede eigenschap is dat ik niet zoveel geduld heb, dus ik ga wel eens te snel voor mijn omgeving. Ik vergeet de mensen in mijn omgeving dan mee te nemen, waardoor ik al een paar stappen verder ben in het proces.” Narek Grigoryan: “Niet in paniek raken, de rust bewaken en vooral goed blijven communiceren en transparant zijn. Er is niets belangrijker en waardevoller, dan de inzet van jezelf en die van je collega’s in een crisissituatie. Door iedereen bij het proces te betrekken, kun je samen op zoek gaan naar (creatieve) oplossingen en raken mensen gemotiveerd in situaties waarbij flexibiliteit (en soms extra inzet) belangrijk zijn. Ik merk wel dat ik het lastig vind om in crisissituaties taken en werkzaamheden zomaar los te laten. Ik blijf dan vooral graag op de hoogte van de voortgang en kan soms ook kritisch zijn op de uitvoering. Maar ik probeer mijn kritiek altijd goed te onderbouwen en genuanceerd over te brengen, dan ziet men het als een positief verbeterpunt.”

Over het dierbaarste object in zijn woning zegt Narek Grgoryan: “Ik heb thuis diverse geschenken die een bepaalde emotionele waarde vertegenwoordigen. Ik behoor echter tot de generatie van de millennials, het zal dus niet verbazen dat mijn mobiele telefoon eigenlijk mijn dierbaarste object is. Dankzij mijn telefoon heb ik nagenoeg alles altijd bij de hand. Van amusement tot aan mijn zakelijke contacten. Ik ben gek op reizen en feestjes met familie en vrienden. Ik leg graag mooie momenten vast en kan dankzij mijn telefoon op elk gewenst moment daarop terugkijken.” Marcel van de Velde: “Mijn dierbaarste objecten zijn de foto’s van mijn gezin. We hebben drie zonen. De oudste is vier en de tweeling is twee jaar geleden geboren. Drie kleine kinderen veranderen je leven behoorlijk, maar ze blijven heel bijzonder en ik kan elke dag van hen genieten.” “Ik hecht geen waarde aan spullen,” zegt Marc Wissink. “Het zijn voor mij gebruiksvoorwerpen. Maar één voorwerp in huis is mij heel dierbaar. Ik heb tijdens mijn uitzending als militair in Bosnië van een arm gezin een sieradendoosje gekregen dat versierd is met schelpen. Zij hadden letterlijk niets meer te eten en ik heb hen toen een paar overlevingspakketten met eten en kleding gegeven om hen te helpen. Zij waren zo dankbaar dat ze mij dat sieradendoosje gaven. Het staat voor mij symbool voor hoe goed wij het hebben.”

PAG.16 MENTOOR LEASE

Wie had in januari 2020 kunnen bedenken dat de economie in ons land in 2020 zou krimpen met vele procenten in plaats van een beperkte groei? Door het coronavirus wordt helaas vrijwel elke bedrijfssector geschaad. Een aantal sectoren zoals horeca, detailhandel, kapsalons en de zorg lijden direct in maart schade en zullen in het tweede kwartaal eveneens een forse terugval kennen met alle gevolgen van dien. De meeste andere branches zullen een omzetkrimp in het tweede halfjaar of in 2021 meemaken.

Andere tijden financieren

Al snel wordt de parallel getrokken tussen de coronacrisis en de economische crisis van 2008. Echter in 2008 was er sprake van een kredietcrisis die ons land in een langjarige economische crisis bracht. De oorzaak is derhalve totaal verschillend en het verwachte herstel van de coronacrisis zal voor de meeste bedrijfssectoren veel sneller plaatsvinden. Een belangrijke rol in het herstel speelt de financieringssector. De grootbanken hebben de aflossings- en renteverplichtingen voor 6 maanden opgeschort. Bovendien hebben de banken een 75% (was 50%) overheidsgarantie (BMKB-C) gekregen voor het MKB, in de verwachting dat banken sneller tot kredietverlening over zullen gaan. Onlangs sprak een directievoorzitter van een grootbank. Hij vertelde dat de banken in

2008 de veroorzakers waren van de kredietcrisis en nu de oplossers zijn van de coronacrisis. Ik hoop op deze oplossers, vanuit onze praktijk ben ik daarover sceptisch. Na de kredietcrisis is namelijk de houding van de grootbanken anders geworden, wat andere soorten bedrijfsfinanciering een boost heeft gegeven. Ondanks een ruime BMKB-C-regeling verwacht ik enerzijds een (te) beperkte hulp van banken en anderzijds ben ik bang dat de kredietverlening onvoldoende snel tot stand komt. Welke lering trekken we hieruit? Voor de sectoren die door de intelligente lockdown (vrijwel) stilliggen: vestig je hoop niet alleen op je huisbank, maar kijk naar alle opties om liquiditeiten aan te trekken. Voorkom dat de financieringshulp te laat komt.

Als je voorziet dat in de komende maanden de omzet zal afnemen (door verminderde vraag, toeleveranciers die niet op tijd kunnen leveren waardoor productie opschuift, gemis aan arbeidsinzet, gesloten landsgrenzen voor im- of export) of verschuift, onderneem tijdig actie. Regeer vooruit, denk in kansen (die zijn er ook!) en zorg dat je liquiditeit voldoende blijft (eventueel door aantrekken van gelden of door uitstel van rente- en aflossingsverplichtingen). Kies bij het doen van leasebare investeringen voor het (gedeeltelijk) leasen van een object. Equipmentleasemaatschappijen zijn overigens bereid voor in de kern gezonde bedrijven de maandelijkse leaselasten tijdelijk op te schorten. Elke leasemaatschappij hanteert daarbij haar eigen beleid. Kijk goed of de geboden oplossing voor u bruikbaar is en niet over een aantal maanden tot (grotere) problemen leidt. Als u gebruik maakt van een ‘’betaalpauze’’ bij een leasemaatschappij en u wenst in de ‘’betaalpauzemaanden’’ toch een object te gaan leasen, dan is de kans zeer groot dat diezelfde financier u tijdelijk niet mag financieren. Als u zakendoet met een lease-intermediair is de oplossing snel nabij. ‘’Cash is King’’ doet zijn herintrede en geldt voor elke onderneming. Niet alleen om te overleven, maar ook om kansen te benutten. Koop en investeer in de regio, zodat we binnen de Stedendriehoek versneld tot een positieve groei komen. drs. Jan Harm Kok Mentoor Lease

PAG.17 HARRY WEBERS

Column

Leiderschap tijdens en na de coronacrisis Harry Webers voorzitter SER Overijssel

Het coronavirus heeft zich razendsnel wereldwijd verspreid en ontwikkeld van een ogenschijnlijk onschuldig griepvirus tot een zeer besmettelijk en gevaarlijk virus met grote risico’s en extreme gevolgen voor de mensheid, het sociale leven en de economie en arbeidsmarkt. Naast vele zieken en doden was de dramatische koersval op de beurzen de eerste indicator van de afkoeling van de economie. Met 30 % koersdaling in 22 dagen was het wereldwijd de snelste daling ooit, en zelfs sneller dan tijdens de crisisjaren 1929, 1931 en 1934. De AEX daalde met 38 % van een van stand 639 naar 389 in minder dan 4 weken. De beurskoersen zullen nog lang laag en volatiel blijven, en er wordt al gesproken over coronomie. Plotseling is de (snel)trein van onze economie gierend tot stilstand gekomen. Waar tot voor kort werd gesproken over grote tekorten op de arbeidsmarkt, staan nu de liquiditeitspositie en de continuïteit van zzp’ers, MKB-bedrijven en grote beursgenoteerdebedrijven als KLM onder druk. En onze bouwsector bevindt zich in de derde grote crisis in twaalf jaar tijd. Faillissementen zijn niet meer uit te sluiten en het aantal werklozen zal weer stijgen. Het Centraal Planbureau gaat ervan uit dat Nederland in een recessie belandt en rekende vier krimpscenario’s (-1,2 % tot - 7,7 %) door. Gelijktijdig zijn er ook grote problemen in de kunst- en cultuursector, de evenementensector en tal van andere sectoren. De huidige crisis vroeg allereerst om ‘actie, actie, actie’ in de gezondheidszorg, maar ook in onze sociale-maatschappelijke en economische systemen. De crisis heeft regeringen wereldwijd doen besluiten tot ongekende financiële noodpakketten, alsmede het uitvaardigen van contactinstructies om de verspreiding van het virus te beperken en de zorgkosten enigszins uit te smeren. Niemand kan zich meer onttrekken aan de huidige ‘anderhalvemetereconomie’. Op de website www.arbeidsmarktinzicht.nl is de coronamonitor te vinden, en worden nieuwe facts and figures, datavisualisaties en belangrijke nieuwe inzichten op het gebied van de regionale economie en arbeidsmarkt

gepresenteerd. Achteraf zal pas blijken of we de juiste prioriteiten hebben gesteld en de juiste maatregelen hebben genomen, en of de hulpprogramma’s en investeringen kosteneffectief waren. Provincies, waaronder de provincie Overijssel, maakten een virtuele tour langs MKB-bedrijven om zelf te horen tegen welke problemen ondernemers aanlopen en of er nog slimme(re) crisismaatregelen te bedenken zijn. Sommige bedrijven in Oost Nederland spelen razendsnel op de crisis in, zoals Demcon in Enschede dat beademingsapparatuur gaat produceren. Koninklijke Auping in Deventer produceert 4 miljoen FFP2-mondkapjes in drie weken tijd. En de Gezondheidsdienst voor Dieren in Deventer, die grote hoeveelheden coronatests kan uitvoeren. De coronacrisis dwingt ons ook om fundamenteel na te denken over zaken als de kwetsbaarheid van onze volksgezondheid, de verwevenheid van economieën en (inter)nationale waardeketens, de digitalisering van het onderwijs, de herwaardering van vitale sectoren, en ongelijkheidsvraagstukken. Het zou goed zijn om in de vervolgstudie van ‘De Kracht van Oost-Nederland’ extra aandacht te geven aan de kwetsbaarheid van onze economie en arbeidsmarkt. En om een stresstest voor de regionale economie en arbeidsmarkt te doen, en enkele scenario’s met handelingsperspectief op te stellen. Tenslotte moeten we erop letten dat de huidige prioriteiten bestaande prioriteiten zoals de aanpak van de klimaatverandering, energietransitie en duurzame voedselproductie niet geheel of gedeeltelijk naar de achtergrond verdringen. Voordat je het weet, worden we immers met de volgende wereldwijde crisis geconfronteerd. En dan zal het waarschijnlijk niet meer over de opschaling van onze IC-capaciteit maar heel andere vraagstukken gaan. Dit vraagt om betrokken, visionair en inspirerend leiderschap op zowel regionaal, landelijk, Europees als wereldniveau.

Dé inspirerende plek voor uw meeting, bijeenkomst, presentatie, business lunch of diner!

Neem gerust contact met ons op voor vrijblijvende informatie. Ons team adviseert u graag! Worp 2, 7419 AD Deventer, 0570 66 70 80, deventer@sandton.eu, www.sandton.eu/deventer

PAG.19

Dat de wereld er voor veel ondernemers binnen enkele dagen compleet anders kan uitzien hebben we de afgelopen periode aan den lijve ondervonden. Bestaande business modellen zijn niet meer van toepassing en daar waar jaren vertrouwd kon worden op een bepaalde verkoopstrategie blijken bestaande verkoopkanalen volledig weg te vallen.

PlazaSupport adviseert

Inzetten op Online in uitdagende tijden! “En het een hoeft het ander echt niet te bijten, je zou er voor kunnen kiezen om een deel van je aanbod exclusief op je eigen webshop aan te bieden en de massa makers op bijvoorbeeld Bol zodat je die in Nederland en België verkoopt aan klanten die je eigen webshop normaal gesproken waarschijnlijk niet zouden bezoeken, het is in dat geval dus echt additionele verkoop.”

Van 2 naar 40 orders per dag Annelies Muileman - partner PlazaSupport’

Deze tijd vraagt dan ook om maximale creativiteit en snel schakelen. “Toen we in november vorig jaar begonnen met PlazaSupport speelden we in op de behoefte aan begeleiding bij het ondernemen op marketplaces als Bol.com en Amazon. Veel MKB ondernemers verkopen prachtige producten, soms via hun eigen webshop, en zouden graag de extra stap online willen zetten en zijn zoekende naar de juiste ingang, strategie, maar vooral naar goede begeleiding en een laagdrempelige instap. Dat is waar wij op inspelen, het van A tot Z begeleiden van de ondernemer bij zijn activiteiten online”, aan het woord is Gerwin van der Kamp, partner bij PlazaSupport.

Meeliften op het succes van de grootsten “De eigen webshop is voor veel ondernemers een verkoopkanaal wat, zeker in de B2C markt, lastig is om er winstgevend model van te maken. Je mist vaak het volume aan de inkoopkant, maar ook aan de verkoopkant is het voor velen onmogelijk om van de grote jongens te winnen. Maar waarom zou je de strijd aan gaan als je ook kunt meeliften op hun succes? Als Partner van Bol of Amazon krijg je zomaar een miljoenen publiek in heel Europa tot je beschikking.”

“We kennen succesverhalen van de afgelopen weken waarbij we na enig wikken en wegen door de ondernemer bij wijze van ‘proef’ eerst een deel van het assortiment op Bol en Nederland en België hebben geplaatst. De eerste order kwam na enkele minuten al binnen en sindsdien ligt het aantal orders op gemiddeld 40 per dag, daarvan gaat 80% naar België. Uiteraard zijn we nu aan het opschalen qua assortiment en nemen we ook de automatisering van het ordertraject kritisch door zodat we klaar zijn voor de volgende fase”, aldus Gerwin.

Binnen 3 dagen online! “Dit zijn mooie kansen waarbij we na een zorgvuldige analyse samen met de ondernemer een vernieuwd businessmodel hebben uitgewerkt. We zijn ambitieus maar beloven geen gouden bergen. Aan de basis van ons werk ligt daarom altijd onze unieke Marketplace checklist ten grondslag. Staan hierbij alle seinen op groen, dan kunnen we heel snel schakelen. Geen langdurige en ingewikkelde technische zaken, maar direct aan de slag. En dan ben je als ondernemer binnen enkele dagen online op marketplaces als Bol en Amazon.”

Geen grote investeringen Voor veel ondernemers is het op dit moment niet wenselijk om te investeren of langdurige trajecten in te gaan. Wij kiezen daarom voor een persoonlijke en directe aanpak waarbij we afgerekend worden op resultaat. Hoe we dit doen? Bel 0570-830993 voor een persoonlijk advies.

TEKST: TOON VAN DER STAPPEN FOTOGRAFIE: EVERT VAN DE WORP

KARREMAN GERECHTSDEURWAARDERS EN JURISTEN:

Méér dan incasso

PAG.21 INTERVIEW

Erik Hamer is gerechtsdeurwaarder, jurist en directeur van Karreman Gerechtsdeurwaarders en Juristen, gevestigd in Apeldoorn. In dit interview benadrukt hij vol overtuiging de belangrijke maatschappelijke functie die hij mag vervullen. “Het vak appelleert aan mijn gevoel voor rechtvaardigheid. Als er afspraken gemaakt worden, dan moeten die nagekomen worden.

Als iemand een prestatie levert, moet hij daar iets voor terugkrijgen. Daar is onze rechtszekerheid op gebaseerd. De bakker moet betaald worden voor het brood dat hij bakt. Gebeurt dat niet, dan kan hij het salaris van zijn medewerkers niet betalen en die kunnen dan hun huur niet opbrengen. Dan raakt ons economisch systeem in de war. Gerechtsdeurwaarders zijn de hoeders van het economisch systeem.”

Het kantoor voert de slogan: ‘Méér dan incasso’. Waar is die op gebaseerd? “Wij zijn gespecialiseerd in het oplossen van betalingsgeschillen. Wij helpen onze opdrachtgevers bij het betaald krijgen van hun facturen. Dit doen wij niet enkel door het versturen van aanmaningen en het uitvoeren van onze kerntaak, maar tevens door een persoonlijke benadering van de schuldenaar. Zo proberen wij via verschillende kanalen contact te krijgen met de schuldenaar om deze tot betaling te bewegen. Een heel goed middel hiervoor is het afleggen van huisbezoeken. Deze aanpak werkt. Ongeveer 80 procent van de zaken kunnen wij oplossen zonder dat er een rechter ingeschakeld hoeft te worden. Wij staan onze opdrachtgevers ook bij in juridische discussies. Onze opdrachtgevers doen hiervoor een beroep op onze juristen. Het komt namelijk geregeld voor dat een wederpartij het bijvoorbeeld niet eens is met een factuur of bewust dwarsligt om maar niet te hoeven betalen. En dan is het vaak nodig om daarin bijgestaan te worden door een specialist die kan doorpakken en het juridische werk uit handen neemt. Wij vinden dat financiële verplichtingen zoveel mogelijk nagekomen moeten worden. Dat zit ingebakken in ons DNA. Als gerechtsdeurwaarder hebben wij een cruciale rol in het proces van het nakomen van financiële verplichtingen. Waar die verplichtingen niet nagekomen worden, heeft de wetgever aan de gerechtsdeurwaarder bevoegdheden gegeven om nakoming af te dwingen. Denk hierbij aan het leggen van beslag en het ontruimen van woningen. Wij doen dit op basis van een uitspraak van de rechter. Wij zijn als gerechtsdeurwaarders als enige bevoegd om personen op te roepen voor een rechtszaak (dagvaarden). Deze monopoliepositie geldt ook ten opzichte van het uitvoeren van vonnissen. Wij wor-

den daarom ook veel ingeschakeld door de advocatuur en incassobureaus om dit gedeelte van het werk uit te voeren. Onze slogan slaat dus op het gegeven dat onze klanten bij ons terecht kunnen voor incasso, juridische diensten en deurwaardersdiensten. Op deze manier blijft het hele invorderingstraject van A tot Z in één hand. Vanzelfsprekend is dit zeer voordelig en comfortabel voor onze opdrachtgevers.”

Is de aard van het vak door de jaren heen veranderd? “De aard van het vak niet veel. Het blijft altijd belangrijk dat onze klanten optimaal geholpen worden. Met deskundigheid kun je het verschil maken en worden onze klanten het beste geholpen. Ook correct handelen blijft belangrijk. Denk daarbij aan snelheid, transparantie, flexibiliteit en toegankelijkheid. En de manier waarop wij omgaan met de tegenpartij: respectvol, maar wel met een duidelijke boodschap. Wij richten ons voornamelijk op het MKB, verhuurders van onroerende zaken en overheidsinstellingen. Wij zijn zelf natuurlijk ook ondernemer en weten wat er bij de ondernemers speelt en hoe belangrijk het is dat verplichtingen worden nagekomen. Wij bedienen onze klanten met circa 20 medewerkers: gerechtsdeurwaarders, juristen en incassospecialisten. Ons werkgebied is heel Nederland. Het kantoor is in 1987 opgericht door Marinus Karreman. Samen vormen we de directie van het kantoor en we zijn ons ervan bewust dat de dienstverlening dient te voldoen aan de moderne eisen. Wij zien tal van mogelijkheden in online bereikbaarheid en online tools om onze dienstverlening nog

verder te verbeteren en daar spelen wij op in. Zo bieden wij onze klanten een online omgeving, waarin zij de zaken kunnen inzien en volgen. Ook hebben wij een dergelijke omgeving voor schuldenaren met onder andere de mogelijkheid van financiële inzage, een betalingsmodule en inzage in belangrijke documenten. Ook werken wij tegenwoordig veel met ‘tikkies’ om de aandacht op de zaak en de betaling te houden. Binnenkort breiden we onze dienstverlening uit met A.I. (Artificial Intelligence). Op basis van een zelflerend computermodel kunnen wij in één oogopslag de slagingskans van een zaak bepalen. Dit is van enorme toegevoegde voor onze klanten, omdat we hen op die manier van een nog nauwkeuriger advies kunnen voorzien. Hiermee wordt zoveel mogelijk voorkomen dat kosten worden gemaakt in zaken die uiteindelijk niet-succesvol blijken te zijn. Hiermee lopen wij voorop in onze markt. Naast de online mogelijkheden zetten wij in op begrijpelijk schrijven. De traditionele ‘deurwaarderstaal’ is zeker niet voor iedereen toegankelijk. Wij communiceren op taalniveau B1, dat voor de meeste mensen helder is. Daarnaast bieden we de schuldenaren de nodige tools aan om de documenten beter te begrijpen. Ook dat zorgt voor een beter incassoresultaat.”

Hoe ziet de toekomstvisie eruit? “Onze toekomstvisie is dat onze klanten een zo laag mogelijke debiteurenportefeuille hebben en schulden snel worden opgelost. Uitgangspunt is dat schulden betaald worden. Daar zetten wij ons maximaal voor in. Onze verwachting is dat schulden altijd gemaakt zullen worden. In dit kader zal er altijd werk voor ons blijven. Wel willen wij het verschil maken in het oplossen hiervan, namelijk door in een zo vroeg mogelijk stadium resultaat voor onze klanten te realiseren. Het komt ook voor dat er geen oplossing is. Er zijn mensen met problematische schulden die er zelf niet meer uit kunnen komen. Wij zien

PAG.22

het als onze taak om deze mensen door te verwijzen naar onder andere maatschappelijke instanties, zoals de schuldhulpverlening, om hun schulden te regelen voor een stabielere toekomst.”

Wat zijn de aantrekkelijke kanten van het vak? “Het is een dynamische wereld. Het leuke aan het vak vind ik dat wij de zaak kunnen oplossen door een vordering te incasseren voor onze klanten. Hiermee dragen wij bij aan een rechtvaardige samenleving, waarin verplichtingen worden nagekomen. In ons werk hebben wij te maken met zowel juridische als maatschappelijke aspecten. Dat maakt het ook interessant, zij het dat dit weleens kan wringen. Wij proberen hierin een goede balans te vinden. Bijvoorbeeld tijdens de huidige Coronacrisis. Het kan best zijn dat we juridisch mogelijkheden hebben om een vordering te incasseren door het leggen van beslag. De vraag is of een zekere vorm van ruimhartigheid maatschappelijk gezien wenselijker is, rekening houdend met alle belangen. Het kan best zijn dat het treffen van een betalingsregeling de voorkeur verdient. Hetzelfde geldt voor ontruimingen tijdens deze crisis. Wanneer moeten wij dat noodzakelijkerwijs wel doen en wanneer is er ook een andere oplossing? Dat zijn zaken waar wij goed over nadenken en met onze opdrachtgevers afspraken over maken. Uitgangspunt is dat schulden betaald moeten worden, het is altijd de vraag op welke wijze dat gebeurt en waar de balans ligt. Het meest aantrekkelijke aan het vak is toch wel de vrijheid en het buitenwerk. Onze uitdaging is om aan de deur het beste uit een zaak te kunnen halen, zowel voor onze klant als voor de schuldenaar. Besef wel dat we als gerechtsdeurwaarders met onze poten in de modder staan. We zien niet alleen een vonnis en een bedrag, maar komen ook bij de schuldenaar thuis. Dat

geeft toch soms een andere kijk op de zaak. Soms is het treffen van een betalingsregeling het maximaal haalbare en soms is beslaglegging op bijvoorbeeld een mooie auto die op de oprit staat de meest aangewezen weg. Dat is dus allemaal afhankelijk van de omstandigheden en wij proberen daar in iedere zaak weer een goede modus in te vinden.”

En wat zijn de minder aantrekkelijke kanten? “Het zal niet verbazen dat we niet bij iedereen even populair zijn. Er kunnen zich gevaarlijke situaties voordoen. Niet al te lang geleden is een concullega van ons mishandeld. Dat zie je niet altijd aankomen. Ikzelf heb in al die jaren niet te maken gehad met direct fysiek geweld, maar wel de nodige bedreigingen ontvangen.”

Wat kan een ondernemer die zijn facturen niet betaald krijgt het beste doen? “Mijn advies aan ondernemers is om achterstanden en onbetaalde facturen niet te lang door te laten sudderen. Belangrijk is om een goed debiteurenbeleid te hebben en bij niet-betaling de zaak op tijd uit handen te geven. Wij kunnen hierin adviseren. Uitgangspunt is dat onze opdrachtgever er eerst zelf uit probeert te komen met zijn klant en als dat niet lukt ons in te schakelen. We zien toch geregeld dat opdrachtgevers teveel meegaan in beloftes van hun klanten die vervolgens niet worden nagekomen. De factuur kan daardoor onnodig lang onbetaald blijven liggen en soms zelfs oninbaar worden. Wij vinden ook dat een goede klant een klant is die de overeenkomst en betalingscondities respecteert. De vraag is dan ook of bedrijven zaken willen doen met klanten die niet betalen. Veel ondernemers zijn er niet van op de hoogte dat een gerechtsdeurwaarder ook incassowerkzaamheden verricht. Wij werken in dit kader op basis van no-cure-no-pay en zijn dan ook niet duurder dan

een incassobureau. Wij zijn volledig ingericht op incassowerkzaamheden en het voordeel voor onze opdrachtgevers is dat wij huisbezoeken afleggen en zelf ook kunnen doorpakken door het opstarten van een procedure. Dit doen wij in overleg met de opdrachtgever. Kortom: behandeling van A tot Z.”

En wat kan een schuldenaar het beste doen? “Een schuldenaar kan het beste betalen als daarvoor mogelijkheden zijn. Hiermee kan voorkomen worden dat schulden verder oplopen. Als een schuldenaar niet kan betalen, dan is het beste dat deze contact met ons opneemt om een oplossing te bespreken. Let wel: wij zijn er niet voor om problemen te creëren, maar wel om recht te trekken wat krom is. De schuldenaar moet hierop zelf actie ondernemen en een oplossing met ons bespreken. Sommige schuldenaren hebben hier moeite mee. Daarom zijn wij ook laagdrempelig en besteden wij veel aandacht aan de wijze van communiceren: begrijpelijk en eenvoudig. Wij hebben onder andere een online portaal ingericht waarin het mogelijk is om de financiële gegevens van een zaak in te zien en bijvoorbeeld berichten achter te laten of een betalingsvoorstel te onderbouwen. Door deze laagdrempeligheid merken wij dat er sneller en beter met ons gecommuniceerd wordt.”

PAG.23 LITERATUUR

LOONSHOTS

GOOD SERVICES Door Lou Downe

Of het nu gaat om een energiebedrijf, gemeente of webshop, als een organisatie goede dienstverlening biedt, herken je dat als klant direct. De vraag wat service goed maakt, is een stuk lastiger te beantwoorden. Lou Downe slaagt daar echter uitstekend in. Zij was Director of Design bij de Britse overheid, waarvoor ze nu veranderingen in de huizensector begeleidt. In Good Services beschrijft Downe vijftien principes voor een goed serviceontwerp. Belangrijke aanbeveling: het is verleidelijk om vooral te focussen op optimalisatie van de online dienstverlening. Maar hoe essentieel ook, dit mag nooit op zichzelf staan. Het moet onderdeel zijn van een integraal verbeteringsproces. Verlies daarbij nooit uit het oog dat het bij dienstverlening uiteindelijk draait om mensen, niet om procedures. Dit toegankelijke Engelstalige boek is niet alleen waardevol voor openbare dienstverleners. Ook commerciële partijen kunnen er hun voordeel mee doen. Nu prijs en andere ‘harde’ kenmerken inzichtelijk en daardoor vaak eenvoudig dupliceerbaar zijn, is service immers een van de weinige onderscheidende factoren.

224 pag. ISBN 978-90-6369-543-9. € 17,99. BIS Publishers.

Door Safi Bahcall

TOEKOMSTVERKENNEN Door Freija van Duijne en Peter van der Wel

De waan van de dag lijkt steeds heviger te worden. In alle hectiek hebben organisaties moeite om na te denken over de toekomst. Laat staan dat ze daar structureel tijd en budget voor vrijmaken. Ten onrechte. Want als bedrijven zich doorlopend bezighouden met maatschappelijke ontwikkelingen en hun mogelijke impact, zijn ze beter in staat om daarop in te spelen. Zo kunnen ze zich wapenen tegen bedreigingen en toekomstige kansen benutten. Toekomstverkenning is dus geen luxe maar noodzaak. Daarbij is het van belang om externe inzichten te verbinden met kennis van de eigen organisatie. In hun boek geven ervaringsdeskundigen Freija van Duijne en Peter van der Wel inzicht in het gereedschap waarover de futuroloog kan beschikken. Ook schetsen zij hoe het verkennen van de toekomst een continu proces wordt.

184 pag. ISBN 978-94-6319-180-7. € 22,50. Scriptum.

Al vertoont het onderwerp veel overeenkomsten met dat van Innoshock, de insteek van Safi Bahcall is wezenlijk anders. Om te komen tot innovaties focust hij op natuurkundige wetmatigheden. Bahcall was wetenschapsadviseur van Obama en richtte een beursgenoteerd biotechbedrijf op. Hij beschrijft het Amerikaanse systeem dat wetenschap en het militaire apparaat liet samenwerken met baanbrekende innovaties – Loonshots – als resultaat. Aansprekend voorbeeld: het internet. Zijn achtergrond als wetenschapper én ondernemer stelt Bahcall in staat om natuurkunde en bedrijfskunde met elkaar te verbinden. Hij ziet natuurkundige processen – denk aan faseovergangen en het dynamisch evenwicht - als sleutels om een structuur te creëeren waarin zowel uitvinders als uitvoerders optimaal kunnen gedijen. Voor loonshots zijn ze allebei nodig. De één voor het creatieve proces, de ander voor de daadwerkelijke implementatie van een innovatie.

375 pag. ISBN 978-94-9249-382-8. € 21,50. Maven Publishing.

INNOSHOCK Door Dirk de Boe

Creativiteit en vernieuwend vermogen zijn essentiële eigenschappen voor zowel medewerkers als organisaties. Maar ze krijgen lang niet altijd de ruimte. Bestaande structuren en angst voor verandering belemmeren de zo gewenste innovatie. Om dat te doorbreken, schreef Dirk de Boe Innoshock. Centraal in het boek staat het transformatierad. In het hart daarvan bevindt zich de medewerker met daaromheen acht elementen die zijn functioneren raken: werkinhoud, werkvorm, evaluatie, werktijd, werkomgeving, werkmateriaal, netwerk en werkorganisatie. Door al deze aspecten in hun onderlinge samenhang te beïnvloeden, draait het rad en worden werknemers regisseur van hun eigen werk. De Bie verbindt de onderdelen van het transformatierad aan concrete acties die bijdragen aan creativiteit en innovatie. Zo is het soms beter om een nieuw idee op afstand van de bestaande organisatie tot wasdom te laten komen. Ook kan het observeren van klantgedrag helpen bij de ontwikkeling van succesvolle producten en diensten.

200 pag. ISBN 978-94-0146-366-9. € 24,99. LannooCampus.

PAG.24 BEDRIJFSPROFIEL

ING staat klaar voor ondernemers, ook in coronatijd Veel ondernemers in Nederland worden zwaar getroffen door de coronacrisis. Dat brengt veel onzekerheid met zich mee, zeker als zijn hun omzet ziet dalen of wanneer er zorgen zijn over het betalen van de vaste lasten. ING doet alles wat in haar macht ligt om haar klanten te helpen door deze periode heen te komen. TEKST: WILMA SCHREIBER FOTOGRAFIE: EVERT VAN DE WORP

Dat begint met het goed informeren van klanten. Daartoe heeft ING een checklist opgesteld voor ondernemers in tijden van de corona. Hierin staan alle maatregelen van diverse instanties op een rij en weet een ondernemer precies wat een regeling inhoudt en of hij of zij ervoor in aanmerking komt. “Dit betreft maatregelen van de overheid die bedoeld zijn om werkgelegenheid te behouden en ondernemers te ondersteunen in deze lastige tijd”, vertelt Ron Jager, Rayondirecteur Advies Zakelijk VeluweAchterhoek bij ING. “Denk aan een tegemoetkoming voor getroffen sectoren, inkomensondersteuning, extra bedrijfskapitaal en de regeling voor werkbehoud, in het geval ondernemers te weinig werk hebben voor hun personeel.” Daarnaast bieden zorgverzekeraars financiële steun en kunnen ondernemers bij de Belastingdienst uitstel van belastingbetaling aanvragen of hun voorlopige aanslag verlagen. Ook ING zelf komt ondernemers tegemoet. “We schorten aflossingen van leningen op. En daarnaast verhogen we kredieten om bedrijven waar mogelijk te helpen de negatieve effecten op te vangen. Samen met onze zakelijke klanten

kijken we wat de best passende oplossing is voor hun financiering”, stelt Jager. “We werken met man en macht eraan om zo snel mogelijk alle verzoeken te verwerken. En uiteraard wensen we alle ondernemers in Nederland, maar in het bijzonder die in het verspreidingsgebied van Driesteden Business, veel sterkte toe in deze periode.” Kijk voor de volledige checklist voor ondernemers op www.ing. nl/zakelijk/corona en klik bij ‘Handige info’ op ‘Checklist voor ondernemers’. Ron Jager Rayondirecteur Advies Zakelijk Veluwe-Achterhoek Directeur Franchise NL 020-22 888 22 06 - 55 397 382 ron.jager@ing.com

PAG.25 CIRCULUS-BERKEL

Hoe actueel: de vraag hoe het aantal bezoekers op het Recycleplein aan Aruba beter gereguleerd kan worden. Nog voor de Coronacrisis uitbrak, leefde die vraag bij Circulus-Berkel. In april werd een WTM-pod versneld getest op het Recycleplein in Apeldoorn. Nu kunnen bezoekers voordat ze op pad gaan, op circulus-berkel.nl zien hoe druk het is of wordt. FOTO’S: YKE RUESSINK, FRIEDERIKE KLEIJN

Naar het Recycleplein? Eerst even de wachtrij controleren!

Bezoekersaantallen beter gereguleerd

rustiger tijdstip te plannen of uit te stellen. Circulus-Berkel zal de informatie gebruiken voor het optimaliseren van de dienstverlening waardoor ook onveilige situaties op of buiten het Recycleplein kunnen worden voorkomen.

Primeur voor Apeldoorn De WTM-pod zal zo snel mogelijk ook in Deventer worden geplaatst. Voorzover bekend is dit systeem bij andere afvalbeheerbedrijven nog niet in gebruik: een primeur voor Circulus-Berkel en de gemeente Apeldoorn. Het verzamelen van gegevens op basis van aanwezigheid van mobiele devices is overigens legaal en AVGproof. Het is volgens Edwin van Vliet, hoofd Informatie en Automatisering bij Circulus-Berkel, een mooi voorbeeld hoe de Coronacrisis versnelling kan brengen in ontwikkelingen die eerder in het vat zaten. Ze sluiten bovendien perfect aan bij de verwachting van een aantal inwoners om de kwaliteit van de informatievoorziening en service van overheidsdiensten vergelijkbaar te laten zijn met die van het bedrijfsleven. Edwin van Vliet, hoofd Informatie en Automatisering van Circulus-Berkel (links) en Jarno Eggink, directeur JDI Smart Web Applications.

Internetpartner JDI Smart Web Applications uit Spankeren (gemeente Rheden) ontwikkelde een systeem, de WTM-Pod, dat scant hoeveel mobieltjes er in de directe omgeving zijn. De scan moet vervolgens vertaald worden in een duidelijke weergave op mobieltje of desktop. Bij de openingstijden is nu te zien hoe druk het is: rustig, redelijk druk of erg druk. In eerste instantie was dat alleen een regel tekst, in de loop van april een visuele weergave in de vorm van een grafiek die ‘realtime’ en op basis van historische gegevens weergeeft wat de bezoekersaantallen zijn en hoe lang je in de wachtrij staat.

Nieuwe stap in online dienstverlening Voor zowel bezoekers als voor Circulus-Berkel is dit een prachtige, nieuwe stap in de online dienstverlening. Bezoekers kunnen zich nu informeren voordat ze de wagen volladen en op pad gaan. Is of wordt het erg druk? Dan kunnen ze besluiten hun bezoek op een

Circulus-Berkel verzorgt het afvalbeheer en taken in de openbare ruimte voor negen gemeenten. Voor professionals die CirculusBerkel willen volgen is LinkedIn en www.waardemagazine.nl aan te bevelen.

PAG.26 VITALITEIT

Zelf aan de slag om overspanning en burn-out te voorkomen Veel ondernemers worstelen met het verminderen van ziekteverzuim, zeker als dit veroorzaakt wordt door psychische problemen, waarbij problematiek in de privé situatie een rol speelt. De kosten die hiermee gemoeid zijn en het productiviteitsverlies beïnvloeden de bedrijfsvoering. Volgens de Arbowet zijn werkgevers verplicht preventieve maatregelen te nemen om Psycho Sociale Arbeidsbelasting (PSA), waaronder werkdruk te beperken. Ook de werknemers dragen hiervoor medeverantwoordelijkheid, maar hoe betrek je hen daarbij?

Peter Ribbens, zelfstandig bedrijfsarts en eigenaar van Ri CHARGE, heeft daar een oplossing voor. Tijdens de Week van de Werkstress in november 2019 lanceerde hij zijn zelfmanagement boek “Stress te lijf met energie”. Aan de hand van een door hem ontwikkeld stoplichtsysteem geeft hij practische handvatten om zelf de regie te pakken bij te veel stress, een burn-out of tegenslag in je leven. De auteur is ervan overtuigd dat je zelf meer kan doen om stress gerelateerde klachten bijtijds te herkennen en aan te pakken. Verantwoordelijkheid nemen (eigenaarschap) voor eigen gezondheid en balans, staat centraal. Zijn credo is dat je eens de tijd neemt om rustig na te denken hoe het echt met je gaat. Zit je goed in je energie, zowel op het werk, in je privé leven als met jezelf (Ik) ? Die drie levensdomeinen vergelijkt hij met bedrijven, waar je in alle drie duurzaam inzetbaar behoort te zijn. Zijn systematiek is heel herkenbaar en direct toepasbaar, waarbij hij de kleuren van een stoplicht gebruikt. Zodra er geel of rood verschijnt, adviseert hij je in te grijpen. Hoe eerder je dat doet, hoe sneller herstel en wordt ziekteverzuim vermeden of verkort.

Behalve knelpunten oplossen, wordt de nadruk gelegd op het verkrijgen en behouden van energiebronnen. Het boek, dat ook als e-book verkrijgbaar is, bevat een practisch stappenplan met oefeningen en illustratieve voorbeelden. In de praktijk blijkt deze methodiek zeer succesvol toegepast te worden. Daarnaast kan gebruik gemaakt worden van de Personal Battery tool (een soort digitale energiemeter in samenwerking met Ivido) om dagelijks je energieniveau monitoren. Deze tool wordt gratis aangeboden via ivido.nl/personalbattery. De doelgroepen zijn alle werkenden, inclusief zzp-ers en hun levenspartners. Ook zorgprofessionals, leidinggevenden, HR adviseurs en preventiemedewerkers kunnen er baat bij hebben. Dat geldt zowel in de uitoefening van hun werk als in hun eigen leven. Het boek is te bestellen via www.hetboekenschap.nl/product/ stress-te-lijf-met-energie Werkdocumenten uit het boek zijn vanuit de gelijknamige website stresstelijfmetenergie.nl vrij te downloaden.

PAG.27 NETWERKEVENEMENT

Diverse keukens, diepgaande gesprekken Ondernemers op z’n Fooddock’s laten genieten van signature dishes van food-ondernemers uit verschillende internationale keukens. Dat was de insteek bij het netwerkevenement dat Driesteden Business half februari, nog net voor de coronacrisis, organiseerde in de industriële setting van deze Deventer food-hal. Een setting die zich ook uitstekend leent om nader kennis te maken met collegaondernemers en bij te praten met bekenden. TEKST: WILMA SCHREIBER FOTOGRAFIE: EVERT VAN DE WORP

Martin Koopmans, vestigingsdirecteur bij Eggink Maalderink Garantiemakelaars in Zutphen, kent de locatie van vroeger maar was na de transformatie van dit stukje industrieel erfgoed nog niet terug geweest. “Ik heb ooit het naastgelegen pand verkocht en was benieuwd naar de nieuwe inrichting. Die bleek enigszins spartaans en het was er ook wat fris, vanwege de hoogte van de silo.” Na een drankje in een voor de businesspartners van Driesteden Business gereserveerde hoek, werden er allerlei gerechten geserveerd door medewerkers van de horecastands. “Verschillende keukens uit verschillende landen, uiteenlopende smaken, heel divers.” Het weerzien van bekende relaties en het leggen van nieuwe contacten noemt Koopmans als hoogtepunt. “Zo’n anderhalf jaar geleden was ik op bezoek bij het Glazen Huis in Klarenbeek. Leuk om met Verwaijen weer even bij te praten hoe het verder gaat met hun duurzame concept en het management.” Dergelijke contacten onderstrepen het nut van dergelijke netwerkevenementen, stelt Friso Woudstra, architect bij Friso Woudstra Architecten BNA in Vorden. “Het is belangrijk om in de picture te blijven, continu aan

je pr te werken en je zo te blijven profileren. Je komt een aantal bekende gezichten tegen, maar ook een aantal nieuwe ondernemers. Directe acquisitie is niet aan de orde, maar je hoopt dat ze zich op termijn je naam, stijl en werkzaamheden herinneren”, zegt hij. “En zulke zakelijke bijeenkomsten zijn ook prima pr voor Fooddock: zij krijgen toch ondernemers over de vloer die er wellicht uit zichzelf niet zouden komen.” Tot het netwerkevenement was het er niet van gekomen, ook al reed hij soms drie keer per week langs Fooddock: Hein Reusken, directeur bij Reusken en Partners in Apeldoorn, greep het netwerkevenement aan om een kijkje te nemen. “In Amsterdam en elders ter wereld had ik al wel eens een foodhal bezocht, fantastisch concept met die variëteit aan gerechten. En niet dat strakke, zodat je altijd naast een ander komt te zitten.” Visitekaartjes uitwisselen, die tijd heeft hij gehad. “Ik heb een groot netwerk en vind het leuk om bij te kletsen met mensen die ik al langer ken. Met hen heb je een vertrouwensband opgebouwd en wissel je plussen en minnen uit. Na dergelijke diepgaande gesprekken ga ik voldaan naar huis.”

PAG.28

Coronaberichten uit de Noord-Veluwe TEKST: TOON VAN DER STAPPEN FOTOGRAFIE: PASCAL GOUDKUIL.

Even geen evenementen, maar Music Support blijft veelzijdig Music Support (Ermelo, Harderwijk) is gespecialiseerd in de verhuur van professionele apparatuur die perfect past bij feestjes, zakelijke bijeenkomsten en grootschalig evenementen. Desgewenst biedt Music Support assistentie van een geluidstechnicus en/of een lichttechnicus. Die hoofdactiviteit staat nu even op de pauzestand, nu alle bijeenkomsten en evenementen voorlopig zijn afgelast of uitgesteld. Daarom richt eigenaar Edwin Dijkens zich nu voornamelijk op de andere diensten en activiteiten van zijn bedrijf. “Wij repareren audio-, licht-, en videoapparatuur (zowel professioneel als hifi) en wij maken bekabeling op maat. Klanten kunnen bij ons ook terecht voor advies over de mogelijkheden voor activiteiten die in de toekomst liggen. Wij helpen tevens organisaties, ondernemers en anderen die overwegen om zelf professionele apparatuur aan te schaffen. De apparatuur en accessoires die wij leveren, zijn te vinden op onze webshop op www.musicsupport.nl. Transport en livestreaming Daarnaast beschikt Music Support over een Mercedes Sprinter bakwagen en een Mercedes Citan bestelwagen. “Die kunnen nu ingezet worden voor

allerlei transport- en koeriersdiensten. Verder hebben we een eenpersoons hoogwerker die gehuurd kan worden voor bijvoorbeeld onderhouds- of schilderwerkzaamheden.” Nu bijeenkomsten even niet mogelijk zijn, ondersteunt Music Support activiteiten zoals livestreaming of opnamen op locatie, zoals kerkdiensten, plechtigheden, online onderwijs en online seminars. Jubileum Het bedrijf van Edwin Dijkens bestaat vijfentwintig jaar. “Ik had me het jubileum heel anders voorgesteld,” besluit hij. “Maar ja, het zijn voor iedereen ingewikkelde tijden. We zullen er met elkaar het beste van moeten maken en daarvoor zijn nu eenmaal aanpassingen nodig. Stilzitten is voor mij geen optie.”

PAG.29 PAG.29 CORONA

Een vakantiehuisje als tijdelijk privékantoor

Ordernemersorganisaties blij met ondersteunende maatregelen gemeenten

Het idee ontstond op De Veluwe waar vanaf maart

De gemeenten op de Noord-Veluwe reageerden positief op

eigenaren en uitbaters van vakantieparken gecon-

de oproep van VNO-NCW VeluweVallei en MKB-Nederland

fronteerd werden met een stroom aan annuleringen.

Midden. De ondernemersorganisaties riepen de gemeenten op

Marketingspecialist (voor onder andere de recreatie-

om met een lokaal noodpakket voor ondernemers te komen,

sector) Jan Lowin Ijzerman en conceptontwikkelaar

bovenop het steunpakket van de regering.

en webdesigner Marijn Ruijl bedachten het plan om thuiswerkers die thuis niet zo prettig kunnen werken een tijdelijke en unieke werkplek te bieden in een recreatiewoning. Ze legden contact met diverse vakantieparken en spontaan wilden vier daarvan (in Epe, Vaassen, Oene en Putten) meteen meedoen. Aanvragen van thuiswerkers om een of meerdere dagdelen een huisje te gebruiken kwamen ook vrijwel direct binnen. Half april is het initiatief al uitgespreid over een groot gedeelte van het land. Wie gebruik wil maken van deze service kan zich rechtstreeks aanmelden bij een van de deelnemende vakantieparken. De lijst van deelnemers is te raadplegen via bungalowkantoor.nl “Het is uiteraard de bedoeling dat zodra het weer mogelijk is, de vakantieparken zich weer volledig gaan richten op de recreant. Voor nu zijn zowel de recreatieondernemers als de thuiswerkers geholpen met deze mogelijkheid,” aldus de initiatiefnemers.

Vraag naar lokale producten neemt zichtbaar toe Het was al een duidelijke trend voordat het Coronavirus toesloeg. Al jaren eigenlijk. Tijdens de ‘intelligente lockdown’ is het verlangen naar lokale producten zelfs duidelijk zichtbaar in bijvoorbeeld de buitengebieden van de Noord-Veluwe. Boeren en tuinders kunnen dankzij deze trend hun zelf geproduceerde producten toch aan de man brengen, nu de vraag van de horeca en uit het buitenland voor een groot gedeelte is weggevallen. Voor wandelaars en fietsers was het al een vertrouwd beeld. Kraampjes bij boerderijen waar je potjes jam, fruit, eieren, honing enzovoorts kan kopen. Afrekenen betekent geld in

De suggesties in de brief van de ondernemersorganisaties zijn door de meeste gemeenten direct opgepakt. Inmiddels zijn er al noodloketten voor bedrijven ingericht. Tegelijkertijd is de inning van onroerendezaakbelasting, precario en toeristenbelasting opgeschort. Ook wordt de betalingstermijn van door de lokale overheden te betalen facturen in veel gemeenten verkort tot twee weken. De voorzitters lieten weten verheugd te zijn door de aanpak van de gemeenten. “Martin Ruiter van VNO-NCW VeluweVallei: “De impact van de Coronacrisis op de bedrijven in de regio is enorm. “Sommige bedrijven zijn op slot en de ondernemingen die wel productie blijven draaien, hebben last van stagnatie door vraaguitval aan de ene kant en problemen met toelevering aan de andere kant.” Ook in de dorpen en binnensteden is het stil. “De horeca is dicht en daarmee valt een deel van het bezoek aan het centrum weg. De detailhandel krijgt aanzienlijk minder klanten in de winkels. Dit gaat ook invloed hebben op de winkelstructuren na de crisis,” meent Bas van Snippenburg, voorzitter van MKB-Nederland Midden.

een koekblik stoppen en het wisselgeld er zelf uithalen. Voor grotere aankopen (een zak aardappelen bijvoorbeeld) kun je bij sommige boerderijen achterom terecht. Deze kleinschalige service gaat gewoon door. Maar er is grootschalige verkoop bijgekomen. Grotere kramen met een veelheid aan producten. Voor liefhebbers binnen en buiten de regio is het ook meteen een welkom uitje om ‘boodschappen’ op het platteland te gaan doen. Voor de boeren en tuinders is het in deze omvang een nieuwe afzetmarkt. Al kunnen grotere oogsten er natuurlijk niet mee weggewerkt worden. Het is ook voor het eerst dat sommigen van hen met de populairste producten (verse aardbeien) linten moeten spannen om de automobilisten, wandelaars en fietsers tijdens het wachten op een veilige afstand van elkaar te houden.

PAG.30 BEDRIJFSPROFIEL

Mulder Connect Sports

De mogelijkheden zijn eindeloos De directeur van Mulder Connect, Fred Brouwer, vroeg zich al enige jaren af of de sportwereld genoeg uit haar spelers haalde. Door het oprichten van Mulder Connect Sports kan Fred zijn klanten vragen of zij het beste uit hun spelers halen. Dat kan namelijk door middel van data tracking: het meten, vastleggen en analyseren van bewegingen van de sporters. Bij Mulder Connect Sports vindt u het meest complete analysesysteem voor iedereen die verder wil komen en de top wil halen in de sport. Of het nu gaat om topsport of om een amateurclub: met deze tool worden prestaties tot op detail gemeten, verbeterd en worden doelen bereikt. Na een aantal jaar kan Fred Brouwer met trots zeggen dat Mulder Connect Sports door onder andere samenwerkingen met de KNVB, Ajax, Feyenoord, PSV, Vitesse en diverse buitenlandse clubs, is uitgegroeid tot een succesvolle formule. Door dit aanhoudende succes aldus Fred, hebben zij het team afgelopen jaar uit kunnen breiden met een nieuw gezicht binnen Mulder Connect; Marjolein Vink. Zij is samen met Fred mede verantwoordelijk voor de klantcontactmomenten en projectleiding bij de Sports en Data-infra projecten.

Zeer nauwkeurige datatracking Het analysesysteem van Mulder Connect Sports is mede ontwikkeld door input van internationale topcoaches en wetenschappers. Ze meten realtime zowel fysieke als tactische parameters. Positiedata, videobeelden en baldata worden in één systeem gecombineerd zodat u precies kunt zien waar het goed gaat en waar nog verbetering nodig is. De beschikbare data die u meet zijn tot op de centimeter nauwkeurig. Door middel van speciale camera’s, draadloze streaming en touchscreen-technologie kijkt u live mee op uw tablet. U kunt direct analyseren wat er gebeurt en videofeedback geven als dat nodig is.

Veel mogelijkheden De mogelijkheden van dit analysesysteem zijn eindeloos. Zo kunt u het inzetten bij het verbeteren van fysieke of tactische prestaties. Maar ook bij blessurepreventie, revalidatietraining en bij het analyseren van trainingsmethodes ziet u direct wat er gebeurt en wat de resultaten zijn. Ook kunt u het systeem bijvoorbeeld gebruiken bij het vergroten van de veiligheid in stadions. Bent u nieuwsgierig geworden wat Fred of Marjolein voor u of voor uw club kan betekenen? Belt u ons dan meteen even via 055 - 303 12 34 en we komen graag bij u langs! Mulder Connect Sports is een onderdeel van Mulder Systems

PAG.31 DOUWE MEETSMA

Column

Investeer in mensen Tot Meetsma’s brede aanbod behoort ook het beoordelen van organisaties tegen de norm Investors in People. Een norm die organisaties leert het beste uit hun mensen te halen. Douwe Meetsma is van huis uit chemisch analist en ziet een duidelijke parallel met zijn vroegere vakgebied. “Complexe organisaties kun je uit elkaar trekken tot de samenstellende elementen. De medewerkers. Investeer in uw werknemers. Een analyse door een derde partij maakt het voor bedrijven eenvoudiger om noodzakelijke verbeteringen en veranderingen door te voeren. Het levert nieuwe, vaak verrassende inzichten op. En…vreemde ogen dwingen.”

Meetsma Advies brengt structuur in uw organisatie Niet elk bedrijf is even efficiënt ingericht. Organisatiestructuren en bedrijfsprocessen groeien niet altijd mee met de dynamiek van een onderneming. Problemen die daardoor ontstaan worden vaak provisorisch opgelost en niet professioneel. Meetsma Advies analyseert bedrijven en brengt de structuur terug in de organisatie. ISO Certificering Laat uw klanten en relaties zien dat u continu werkt aan verbetering van processen, producten en diensten. Dat u net als zij veel waarde hecht aan kwaliteit. Goed functionerende kwaliteitssystemen zorgen dat alles wat u levert voldoet aan de hoogste internationaal gestelde kwaliteitseisen. Wij bieden relevante professionele ondersteuning bij het kwaliteitsproces. Meer efficiëntie Douwe Meetsma, directeur van organisatie-adviesbureau Meetsma Advies, is er duidelijk over. “Een gedegen analyse van de bedrijfssituatie is essentieel. Bedrijfsvoering kun je alleen maar verbeteren door de inefficiëntie op te lossen. Wij hebben veel kennis en kunde in het implementeren, begeleiden en revitaliseren van kwaliteitssystemen. Alles draait om structuur en kwaliteit. Dat geldt ook voor onze workshops strategische oriëntatie, themadagen over kwaliteitszorg, training over het uitvoeren van interne audits of het houden van functioneringsgesprekken, maar zeker ook bij het ISO-proof maken van bedrijven.

Houd overzicht Overzicht is erg belangrijk bij het leiden van een bedrijf of organisatie. Organisatiestructuren en bedrijfsprocessen eisen een solide vastlegging van taken en verantwoordelijkheden. Transparantie en duidelijkheid vormen de aorta voor efficiënte bedrijfsvoering. Basiselementen die ook voor de meeste certificeringen van toepassing zijn. Meetsma Advies helpt u de structuur terug te brengen in uw organisatie. Wanneer zeer specialistische kennis nodig is dan is deze eenvoudig te mobiliseren vanuit een jarenlang opgebouwd breed relatienetwerk. Meetsma Advies brengt u verder. Coaching & Advies ‘Coaching en advies’ gaat over kwetsbaarheid en vertrouwen bij voorzitters, directeuren en managers. Binnen de organisatie is het moeilijk om iemand écht in vertrouwen te nemen. Soms begrijpt u niet waarom dingen niet lukken. U zoekt een onafhankelijke partij, een meedenkende en meevoelende partner. Interim Management Soms is ter overbrugging van een piekperiode tijdelijke invulling een goede oplossing. Een manager is ziek of u kunt – lopende een werving & selectieperiode – een opengevallen post niet onbezet laten. Ik beschik over een groot netwerk van competente en ervaren managers. Douwe Meetsma: www.meetsma.nl Mob: 0653405075

PAG.32

De toepassingen van waterstof zijn divers: in de industrie, voor elektriciteitsproductie, als brandstof voor vrachtwagens en auto’s en voor de verwarming van gebouwen. Maar het is vooral de inzet voor transport en grootschalige opslag van duurzame energie die zorgt voor een potentiële sleutelrol in de energietransitie. “Slimme combinaties van elektriciteit en waterstof dragen bij aan een betaalbare en snelle overgang naar een duurzaam energiesysteem”, zegt hoogleraar Ad van Wijk. TEKST: HANS HAJÉE

WATERSTOF IS HOT

Olympische Spelen als showcase Foto Shutterstock/Fokke Baarssen

Er gaat bijna geen dag voorbij of er wordt een nieuw waterstofinitiatief aangekondigd, zo lijkt het. Een woonwijk in Hoogeveen met een eigen waterstofcentrale. De verkenning van transnationale businesscases voor groene waterstof in Nederland en Noordrijn-Westfalen. En Shell, Gasunie en Groningen Seaports die plannen aankondigen voor ‘s werelds grootste offshore windpark en Europa’s grootste waterstoffabriek in de Eemshaven. “Een wereld van verschil met een aantal jaren geleden,” zegt Ad van Wijk, hoogleraar Future Energy Systems aan de TU Delft. Als het Coronavirus geen roet in het eten gooit, worden de Olympische Spelen in Japan een echte showcase voor waterstof. “Dat wordt ingezet voor transport van sporters en officials en voor de energievoorziening in het Olympisch dorp. De exposure die dit oplevert, draagt zeker bij aan het momentum voor waterstof.”

Grijs, blauw, groen Via grootschalige windparken opgewekte energie kan na omzetting in waterstof aan land worden gebracht en verder gedistribueerd.

Waterstof is een energiedrager die gemaakt kan worden uit fossiele energie zoals gas of kolen, maar ook uit duurzame energiebronnen zoals zon of wind.

PAG.33 TRENDS ENERGIETRANSITIE

“De in chemie en petrochemie gebruikte waterstof wordt gewonnen uit aardgas waarbij CO2 vrijkomt. Dat noemen we grijze waterstof,” aldus Van Wijk. “Als deze CO2 wordt afgevangen en opgeslagen in bijvoorbeeld lege gasvelden, is sprake van blauwe waterstof. Ontstaat waterstof door elektrolyse waarbij water met behulp van elektriciteit wordt gescheiden in waterstof en zuurstof en deze elektriciteit is afkomstig van zon en wind, dan is dat groene waterstof. Via een omgekeerd proces, de brandstofcel, kan weer elektriciteit worden gemaakt door samenvoeging van waterstof en zuurstof uit de lucht.” Foto Toyota Material Handling

Hindenburg Als het gaat om veiligheid wordt vaak gerefereerd aan de brandende Hindenburg in 1937. “Die zeppelin was gevuld met waterstof. Maar dat is extreem licht en stijgt met 72 km/uur op. Dus toen de Hindenburg openscheurde, vervloog de waterstof razendsnel. Wat brandde, was het omhulsel.” Net als bij elke vorm van energie en energieopslag zijn er ook bij waterstof risico’s. “Maar het is zeker zo veilig zo niet veiliger dan aardgas. Zo komt bij verbranding van waterstof nooit koolmonoxide vrij.”

Vervanger van aardgas Zoals de Hindenburg illustreert, is de inzet van waterstof allesbehalve nieuw. “In de industrie wordt het al lange tijd bij verschillende processen gebruikt. Denk aan de productie van ammoniak en in raffinaderijen.” Maar de mogelijke toepassingen zijn veel diverser, bijvoorbeeld in de gebouwde omgeving. “Waterstof kan prima dienen als – gedeeltelijke – vervanger van aardgas. Een verwarmingsketel die werkt op waterstof is vergelijkbaar met de aardgasvariant die we nu gebruiken. Ook een brandstofcel die elektriciteit én warmte maakt, kan in de toekomst interessant zijn voor woningen. In Japan wordt deze al toegepast.”

In de Valleiregio zijn er plannen voor een Milkrun, een tankwagen die waterstof levert voor de aandrijving van vorkheftrucks.

Zwaar transport Voor vervoer is waterstof eveneens een mogelijke brandstof. “In feite is dit ook een vorm van elektrisch rijden. In plaats van dat stroom uit een accu komt, wordt deze met een brandstofcel gemaakt uit water- en zuurstof.” Waterstof wordt nu nog vooral ingezet voor zwaar transport. “Als je dit met batterijen wilt doen, zijn er daar zoveel van nodig dat de gewichtstoename een bottleneck wordt. Tanken van waterstof gaat veel sneller dan opladen en de actieradius is groter. Cruciaal voor bussen, trucks en schepen.”

Wispelturige overheid Ook voor personenauto’s kan waterstof een interessant alternatief zijn. “Een dekkende infrastructuur is dan een vereiste. In ons land zijn er amper waterstofstations. Er is wel een subsidieregeling maar van een echte aanjaagrol van de overheid is geen sprake.” In Duitsland is dat heel anders. “In een consortium met grote benzinemaatschappijen realiseert de overheid daar tot 2023 een netwerk van 400 waterstoftankpunten. Dit zal voor een enorme impuls zorgen. Begin februari 2020 waren er al 82 operationeel.”

Bij nieuwe energiesystemen is regie van de overheid essentieel, benadrukt Van Wijk. “Duitsland voert al tientallen jaren een consistent beleid. Onze overheid is veel wispelturiger. Daar is nog veel te winnen.”

Europa en de Evenaar Wellicht de grootste potentiële impact heeft waterstof als energiedrager. “Een vat olie of kuub gas heeft overal ter wereld dezelfde energie-inhoud. De energieopbrengst van zon en wind daarentegen verschilt sterk per locatie. Rond de Evenaar leveren zonnepanelen het hele jaar door eenzelfde hoeveelheid energie, twee tot drie keer zoveel als in Europa. Bovendien is in grote delen van Europa de energievraag hoog als de opbrengst van zonnepanelen laag is. Opslag van energie in batterijen is kostbaar en niet mogelijk voor een langere periode. Daarom moeten we andere oplossingen zoeken voor de ambitie om volledig over te schakelen op groene energie. Met waterstof kun je zonen windstroom over grote afstanden transporteren en opslaan, bijvoorbeeld in zoutkoepels. Daar slaan we ook al tientallen jaren aardgas in op. Voor het transport kan het bestaande gasleidingennet worden gebruikt. Vervolgens kan waterstof na omzetting worden ingezet voor de eerdergenoemde toepassingen: industrie, elektriciteitsproductie, vervoer en de verwarming van gebouwen.”

PAG.34

Utopie Dat een klein en dichtbevolkt land als Nederland zelf in haar duurzame energievoorziening kan voorzien, is een utopie. “We importeren nu al meer dan de helft van onze energie. In 2018 werd Nederland zelfs voor het eerst netto-importeur van aardgas. Het is simpelweg onmogelijk om alle benodigde groene energie hier op te wekken. Kijk naar de grote weerstand die er nu al is tegen windmolens en zonneparken. Daarom zullen we ook duurzame energie van buiten ons grondgebied moeten betrekken. Bijvoorbeeld van grootschalige windparken ver weg op de Noordzee. Als de daarmee opgewekte energie omgezet wordt in waterstof, kan dat via bestaande gasleidingen op zee aan land worden gebracht en verder gedistribueerd.”

Vluchtelingenstroom Als het gaat om de zon als energiebron ziet Van Wijk grote mogelijkheden in Noord-Afrika. “De Sahara is twee keer zo groot als heel Europa, dunbevolkt en met ideale omstandigheden voor zonne-energie. Na omzetting in waterstof kan de daar opgewekte energie via tankers of – deels al bestaande – gasleidingen naar Europa worden vervoerd.” Alles draait om de kostprijs. “In de Sahara wek je nu zonnestroom op voor 1,5 eurocent per kWh. Mocht je deze energie willen transporteren via kabels dan is dat vele malen duurder dan met waterstof door pijpleidingen. Met de kosten voor omzetting in waterstof – inclusief het voor elektrolyse benodigde gedemineraliseerde water – plus transport- en opslagkosten kan de prijs concurreren met hier opgewekte zonne-energie.” Bijkomend effect: grootschalige energieproductie in Noord-Afrika draagt bij aan de welvaart in het gebied. “Dit kan van invloed zijn op de vluchtelingenstroom. Deze impact wordt onderkend door eurocommissaris Frans Timmermans, zo bleek tijdens een toelichting op zijn klimaatplannen.”

Milkrun Genoemde voorbeelden hebben veelal betrekking op de langere termijn. Wat kunnen ondernemers nu al met waterstof?

Foto Theo Pouw

Waterstof is een kansrijke toepassing voor zwaar transport. Theo Pouw laat een truck ombouwen naar waterstof en bestelde een nieuwe Nikola Trewaterstoftruck. De bouwtoeleverancier is ook bezig met de ontwikkeling van een waterstofschip.

“De energietransitie is een complexe materie die overall inzicht vereist” “Steeds meer bedrijven gebruiken waterstoftrucks voor zwaar transport,” aldus Van Wijk. “Gemeenten bouwen vuilnis- en veegwagens om naar waterstof. En Future Proof Shipping wil een binnenvaartschip geschikt maken voor waterstofaandrijving.” In de Valleiregio zijn er concrete plannen voor een Milkrun, een tankwagen die waterstof levert voor de aandrijving van vorkheftrucks. “Die rijden nu vaak op batterijen. Het opladen ervan kost veel tijd, in tegenstelling tot het tanken van waterstof. In distributiecentra die 24/7 operationeel zijn, kan waterstofaandrijving een interessante businesscase opleveren. Er zijn immers minder vorkheftrucks nodig.”

Felle discussies Om de potentie van waterstof ten volle te benutten, zijn ingrijpende overheidskeuzes en grootschalige investeringen nodig. Mede daardoor zijn de discussies over de voor- en nadelen van waterstof soms fel. “De toon

ervan verbaast me wel. In andere landen zie je dat amper.” Ook Van Wijk wordt aangevallen; hij zou een te rooskleurig perspectief schetsen voor waterstof. “Maar de energietransitie is een complexe materie die overall inzicht vereist. Vaak focust iemand op de negatieve eigenschappen van waterstof. Door de benodigde omzettingen is het minder efficiënt dan duurzame energie die je direct kunt inzetten via accu’s. Maar het gaat niet om deze systeemefficiency maar om de totale kosten van een systeemoplossing. Als duurzame energie langere tijd moet worden opgeslagen of over grote afstanden vervoerd moet worden, valt de berekening vaak in het voordeel van waterstof uit.”

Geen heilige graal Waterstof is niet de heilige graal, benadrukt Van Wijk. “Rijd je alleen korte afstanden dan voldoet een auto met batterijen prima. En bij optimaal geïsoleerde nieuwbouwwoningen volstaat lage temperatuurverwarming met zonnepanelen, een warmtepomp en warmteterugwinning. Maar voor veel bestaande woningen – denk aan oudere gebouwen zonder spouwmuur en met houten vloeren – is dit systeem ongeschikt. De benodigde investeringen zijn simpelweg te hoog. Waterstof kan dan uitkomst bieden, bijvoorbeeld voor verwarming op piekmomenten, als onderdeel van een hybride systeem. Het bestaande gasleidingnet behoudt daarbij zijn functie. Dergelijke slimme combinaties van elektriciteit en waterstof dragen bij aan een betaalbare en snelle overgang naar een duurzaam energiesysteem.”

kia.com

Rijklaar V.l.n.r.: Daniël van Bussel, Inge Noppers, Jan Wiggers, Conny Kolkman en Michael Maatman.

€ 15.364,-

Meerprijs metallic lak € 495,-

Van Mossel Kia bestaat 5 jaar!

Dat vieren wij met de Picanto Edition5.

Van Mossel Kia Apeldoorn Oude Apeldoornseweg 40B, T. 055 - 36 82 840 Mr. H.F. de Boerlaan 22 7417 DA DEVENTER 0570 614 607 deventerbog@thomapost.nl

Koninginnelaan 69 7315 BN APELDOORN 055 5260860 apeldoornbog@thomavanbussel.nl

Stationsplein 37 7201 MH Zutphen 0575 519 466 zutphenbog@thomapost.nl

www.thomapost.nl APELDOORN • DEVENTER • DOETINCHEM • ENSCHEDE • HENGELO • LOCHEM • WINTERSWIJK • ZUTPHEN

Daarnaast kunt u ons ook vinden in: - Amersfoort Maanlander 12 - Harderwijk Lorentzstraat 25 - Hengelo Höltersweg 30 Oude Meppelerweg 2 kia-vanmossel.nl - Zwolle

T. 033 – 48 01 212 T. 0341 – 745 660 T. 088 – 08 70 120 T. 088 - 08 70 160

Winnaar van: PLATINUM PRESTIGE

AWARD 2018

TOP DEALER 2017 2018

AWARD

2019

2020

GLOBAL DEALER

AWARD 2019

DB nummer 2 / april 2020

Business DRIESTEDEN

NOORD-VELUWE

 regionaal zakenmagazine jaargang 34 / nummer 2 / april 2020

Karreman gerechtsdeurwaarders en juristen: Hoeders van het economisch systeem

Coronaberichten uit de Noord-Veluwe

DRIESTEDEN BUSINESS NOORD-VELUWE

D I R E C T E U R A P A C A I R C O N D I T I O N I N G

B . V.

“De relatie met XLLease is hechter dan met andere leasemaatschappijen”

Ambachtsveld 10, 7327 AZ Apeldoorn. T 055 303 45 00 Het interview met Peter de Bruijn leest u op XLLEASE.NL

Dennis Brugge en Hajo Coumou, Helderecht Advocaten

Spreken de taal van ondernemers

Potentiële sleutelrol bij energietransitie: waterstof is hot

Driesteden Business / 2020 / 2

Articles inside

Evenement Fooddock

Stress te lijf met energie

Trends energietransitie

Mulder Connect Sports: de mogelijkheden

Coronaberichten uit de Noord-Veluwe

ING

Circulus Berkel

zijn eindeloos Column / Douwe Meetsma

SNP Adviseurs

Daniels Huisman Advocaten

Literatuur

Helderecht

Mentoor Lease

Plaza Support

Karreman gerechtsdeurwaarders en juristen: méér dan incasso

Over auto’s gesproken