Editie 1 | 2021

D R IE S T E D E N - N O O R D V E L U W E

BUSINESS

TRENDS INTERVIEW

Jaargang 35 | nummer 1 | maar t 2021

OOK MAATSCHAPPELIJK BETROKKEN

Z A K E N M A G A Z I N E V O O R D E R E G I O S T E D E N D R I E H OFCEUtrecht K , Nneemt O O Rhaar D - maatschappelijke V E L U W E , rol R Azeer A serieus.

LT E E N L O C H E M Thema’s als gezondheid en financiële zelfredzaamheid staan daarbij centraal. Zo zet de club spelers als rolmodel in om Maar het {pièce de résistance} is achter zijn bureau jongeren te stimuleren, meer te bewegen en gezonder te in volle glorie te bewonderen: zijn eigen Porsche eten. Ook is er een vak speciaal voor ouderen en organiseert 356 achter glas en uitgelicht met ‘ambiance light’ de club Walking Football voor 60-plussers. “En bij elke dat in talloze kleuren met een druk op de knop is thuiswedstrijd treffen bestuurders, ondernemers en onze te wisselen. De Porsche heeft zijn eigen plateau maatschappelijke partners elkaar in de Provincie Lounge,” en maakt deel uit van de unieke parkeergarage die zegt Joost Broerse. “Telkens staat een actueel maatschappeMaasstede heeft laten bouwen als onderdeel van lijk thema met regionale impact centraal.” het herontwikkelingsproject. In de binnensteden zijn parkeerplaatsen een schaars goed geworden.

Een eigen garage stond dus hoog op de verlanglijst van de vastgoedman. “Het verhoogt de kansen op verhuur van de bedrijfsruimtes als je er parkeerplaatsen bij kunt leveren. Het is geen openbare garage: de 52 minus 1 plekken zijn er alleen voor de huurders.”

VOORGEPROGRAMMEERDE PARKEERPLEK Nederlof kwam op het idee na het zien van een YouTube filmpje over eenzelfde garage in Azië.

Enthousiast geworden door het filmpje wilde hij dit systeem maar wat graag realiseren in Den Haag als onderdeel van het restauratieproject. Voorlopig is het in Nederland het enige in zijn soort. Nederlof is behalve trots op zijn eigen voorgeprogrammeerde parkeerplek op het hele project. De glazen pui verraadt al enigszins de bestemming van het gebouw. Het vernuftige, volautomatische parkeersysteem is ontwikkeld door het Zuid-Duitse Wöhr.

Het bedrijf dat al sinds 1959 in parkeersystemen is gespecialiseerd, kreeg de opdracht om op het smalle grondstuk van 7,4 bij 18 meter (133 m2) over negen verdiepingen een volautomatische parkeergarage te realiseren. Het systeem werkt voor de gebruiker relatief eenvoudig: je rijdt de auto de poort binnen op een plateau. Vervolgens stap je uit en de ‘liftrobot’ schuift en tilt de auto naar een beschikbaar vak. De plateaus zijn berekend op almaar groter en zwaarder wordende auto’s zoals de Porsche Cayenne en de Bentley Bentayga. Of de Rolls-Royce Cullinan ‘overweight’ überhaupt gaat passen, weten we over niet al te lange tijd. Ook al telt de garage 52 plaatsen, één ervan heeft Nederlof voor zichzelf gereserveerd. Zijn Porsche 356 is een vedergewicht op het plateau dat na elke rit de klassieker naar zijn vaste plek dirigeert. “Ik heb mezelf getrakteerd op een eigen geprogrammeerde plek.

Dat had best voeten in de aarde want hij moest precies uitkomen op de verdieping waar ik kantoor houd. Vervolgens hebben we een groot gat in de muur gezaagd om daarin een glasplaat te plaatsen zodat ik elke dag kan genieten van mijn Porsche.”

Nederlof draait zich in zijn Eames bureaustoel nog weer eens naar de Porsche. “Dat uitzicht verveelt nooit.”

VAN MOSSEL JAGUAR LAND ROVER

‘ALLES MOET KLOPPEN VOOR DE KLANT’ LUCKY NUMBER

De Porsche 356 was een droomwens die uitkwam.

“Het was niet mijn eerste 356. Mijn vrouw gaf me een Cabriolet voor mijn zestigste verjaardag. Helaas bleek die auto bij nadere inspectie onderhuids in niet zo’n goede staat te verkeren. Ik heb hem in goed overleg weer verkocht. Dat was nodig omdat het spreekwoord ‘een gegeven paard’ etc… zwaar weegt. Toch bleef het knagen omdat ik een 356 een erg mooie auto vind. Het bloed kroop waar het niet gaan kan en na verloop van tijd begaf ik me weer op één van mijn favoriete autowebsites waar ik bij Kienle in Baden Württemberg deze schitterende 356 C vond. De koop was ondanks de zeer beperkte onderhandelingsruimte zo gesloten.”

Nederlof rijdt er maar wat graag in, maar geen grote afstanden. Volgende zomer staan er wel wat ritten en rally’s op het programma. Voor het dagelijks vervoer tussen Den Haag en woonplaats Wassenaar vertrouwt hij op een hedendaagse 911.

In de loop der jaren heeft Nederlof meerdere (moderne) klassiekers gereden. Petrolhead als hij is bezat hij een Jaguar E-type, diverse Porsches waaronder een Carrera GT uit 2005, een 911 Sport Classic en een wit-blauwe Speedster uit 2012. Maar de zilvergrijze 356 is en blijft zijn ‘Lucky Number’.

URGENTIE REVITALISERING APELDOORNSE BEDRIJVENTERREINEN GROEIT BREXIT:

HET EFFECT OP OOST-NEDERLAND NOORD-LIMBURG BUSINESS | NUMMER 1 | MAART 2020

1

INHOUDSOPGAVE

van munster m e d i a

g r o e p

van munster m e d i a

g r o e p

Zakenmagazine voor de regio Stedendriehoek, Noord-Veluwe, Raalte en Lochem.

JAARGANG 34 Maart 2020, editie 1

4

REDACTIE ADRES MVM Productions BV, Postbus 6684, 6503 GD Nijmegen Kerkenbos 12-26C, 6546 BE Nijmegen Tel. (024) 373 8505, Fax (024) 373 0933 info@vanmunstermedia.nl UITGEVER Michael van Munster

20

SALES MANAGER Pieter van de Mosselaar Hoofdredactie Guus Hetterscheid REDACTIE BIJDRAGEN Wilma Schreiber Fotografie Evert van de Worp VORMGEVING / opmaak Jan-Willem Bouwman, Lisanne Cobussen DRUK Bal Media

10 22

ADVERTENTIE-­EXPLOITATIE VM Sales en Support B.V. Kerkenbos 12-24A, 6546 BE Nijmegen Tel. (024) 373 8505, Fax (024) 373 0933 info@vanmunstermedia.nl ABONNEMENTEN Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan met en looptijd tot 31 december en worden automatisch verlengd tenzij de abonnee uiterlijk voor 31 oktober schriftelijk opzegt.

Abonnementsprijs per jaar 55 euro Copyrights Het auteursrecht op de in dit tijdschrift verschenen artikelen wordt door de uitgever voorbehouden. Hoewel de informatie gepubliceerd in deze uitgave zorgvuldig is uitgezocht en waar mogelijk gecontroleerd, sluiten de uitgever en de redactie uitdrukkelijk iedere aansprakelijkheid uit voor eventuele onjuistheden en/of onvolledigheid van de verstrekte gegevens.

3

4 8 10 15 16 20 22 24 27 28 32 34

Van Mossel Jaguar Land Rover: ‘Alles moet kloppen voor de klant’ Een leefstijlscan voor alle medewerkers Urgentie revitalisering Apeldoornse bedrijventerreinen groeit Column Daniels Huisman Familiebedrijven: Stille motor van Nederlandse economie Brexit: het effect op Oost-Nederland Bright: Diamond Partner van HubSpot Mismatch arbeidsmarkt nog duidelijker door corona Column Harry Webers Ingrid Thijssen (VNO-NCW): ‘Samen met leden het verschil maken’ Dit zijn de social media trends voor 2021 Literatuur

© 2021 Overname van artikelen is slechts mogelijk na verkregen schriftelijke toestemming van de uitgever Website www.driestedenbusiness.nl

DRIESTEDEN BUSINESS | NUMMER 1 | MAART 2021

COVERSTORY Tekst: Wilma Schreiber - Fotografie: Evert van de Worp

VAN MOSSEL JAGUAR LAND ROVER

‘ALLES MOET KLOPPEN VOOR DE KLANT’ Sinds augustus vorig jaar is Marten van Kastel directeur van de Apeldoornse vestiging van Van Mossel Jaguar Land Rover. Na het volgen van een horecaopleiding ontdekte hij dat zijn hart toch echt in de automotive ligt en ging hij aan de slag bij een autobedrijf. Na wat omzwervingen via de Autotelegraaf en Bovemij (financieel dienstverlener voor mobiliteitsbedrijven), waarbij auto’s de rode draad bleven vormen, is Van Kastel terug in zijn favoriete branche. “Het gastheerschap dat bij Van Mossel hoog in het vaandel staat, voegt daar een extra dimensie aan toe.”

Ondanks de turbulente coronatijd is het onverwacht druk met klanten bij Van Mossel in Apeldoorn, dat nog twee andere Jaguar Land Rover vestigingen kent in Zwolle en Groningen. “Momenteel komen er veel leaseorders binnen. Normaliter komt de klant naar onze mooie showroom en maken we er echt een feestje van”, vertelt Van Kastel. “Nu leveren we de auto bij de klant voor de deur af. Dat vinden mensen heel plezierig. Je moet dan wel over personeel beschikken die de auto kan wegbrengen. Dat is het mooie aan een bedrijf als Van Mossel, dat je die mogelijkheid kan bieden. En uiteraard bellen we naderhand de klant om te horen of alles naar wens is. We helpen bij het instellen van de navigatie, het koppelen van de telefoon of het stekkeren aan huis.”

4

ELKAAR VERSTERKEN Die persoonlijke service bespreekt Van Kastel ook elke dag met zijn medewerkers: alles moet kloppen en het liefst heeft hij dat een auto al een paar dagen voor aflevering klaarstaat. “Inclusief een flesje water, een doos pepermunt en, helemaal leuk: een kenteken met de naam van de klant erop. Vaak mailen we ook een foto, met de auto onder een doek, als teaser. Dat soort acties wordt supergoed ontvangen.” Van Mossel Jaguar Land Rover in Apeldoorn telt zo’n vijftien medewerkers, waarbij Van Kastel wordt ondersteund door twee verkopers: Michiel Tijl, die vanuit zijn stage aan de slag gegaan is als verkoopadviseur, en Samuel Mesritz, die de overstap maakte van Hyundai waar hij de titel ‘beste verkoper’ verdiende.

“Twee hele nette jongens van eind twintig, begin dertig die goed met klanten kunnen omgaan. Verder beschikt Michiel over veel productkennis rond Jaguar en Land Rover, en heeft Samuel bewezen dat hij veel auto’s kan verkopen. Zo versterken ze elkaar. En samen kijken we hoe we onze processen steeds verder kunnen optimaliseren”, aldus de Apeldoornse vestigingsdirecteur.

DRIESTEDEN BUSINESS | NUMMER 1 | MAART 2021

Ook de aftersales-afdeling mag er zijn, stelt Van Kastel.

“De frontoffice wordt bemand door twee vaste serviceadviseurs, bekende gezichten voor onze klanten. In de werkplaats lopen goed opgeleide vakmannen, stuk voor stuk liefhebbers van onze merken die de auto’s van binnen en buiten kennen”, zegt hij. “Samen met de KCC-, administratief en overige medewerkers vormen zij het team dat alles op alles zet om het onze relaties zo goed mogelijk naar de zin te maken.”

“VAAK MAILEN WE OOK EEN FOTO, MET DE AUTO ONDER EEN DOEK, ALS TEASER. DAT SOORT ACTIES WORDEN SUPERGOED ONTVANGEN” Tot de persoonlijke ontvangst hoort voor Van Kastel ook: een auto zoeken die bij de klant past. “Gastheerschap is continu een aandachtspunt, ik let daar ook op bij het aantrekken van nieuwe medewerkers. Het is belangrijk dat iemand oprecht geïnteresseerd is, een open houding aanneemt en communicatief vaardig is. Het gaat om creativiteit en het denken in oplossingen, hoe kunnen we het wél doen. Die positieve vibe probeer ik te bereiken”, verklaart hij. “Wij doen net dat stapje extra: een klant ’s avonds bezoeken of bellen, toch nog even erheen rijden.

Je kunt nog zoveel kennis hebben van auto’s en techniek, als dat menselijke aspect je niet ligt, wordt het een lastig verhaal.” Van Kastel is enthousiast over zijn nieuwe verkopers. “Ze zijn gedreven, willen er graag samen een succes van maken en bedenken alternatieven om auto’s te verkopen. Persoonlijke videoboodschappen of filmpjes

DRIESTEDEN BUSINESS | NUMMER 1 | MAART 2021

5

COVERSTORY verbruik van deze motoren is zowel voor de particulier als de zakelijke rijder interessant.

Daardoor komen onze merken ineens in beeld”, aldus Van Kastel.

Van Mossel Automotive Groep Van Mossel Automotive Groep is in ruim 70 jaar tijd uitgegroeid tot een topspeler binnen de automotive van Nederland. Het bedrijf telt bijna 300 vestigingen in Nederland, België, Luxemburg, Frankrijk en Duitsland. Van Mossel Automotive Groep is dealer van de merken Volkswagen, Volkswagen Bedrijfswagens, Audi, Peugeot, Citroën, DS, Opel, Ford, Hyundai, Kia, Jaguar, Land Rover, Mercedes-Benz personenwagens en vans & trucks, Smart, Fuso, SEAT, ŜKODA, Alfa Romeo, Jeep, Fiat, Abarth, Fiat Professional, Nissan, Dacia, Renault, MG, Cadillac, Chevrolet, Corvette, Maxus, Suzuki en Isuzu.

De Van Mossel Occasion vestigingen bieden een indrukwekkend ruim aanbod van gebruikte auto’s.

Tevens biedt Van Mossel een eigen keten van schadeherstelbedrijven. Daarnaast biedt de groep diverse diensten onder één dak zoals verzekeringen, financieringen, signing/inbouw/ carrosserie en autoverhuur. International Car Lease Holding, met een leasevloot van ruim 90.000 voertuigen en behorend tot de top 5 van leasemaatschappijen van Nederland, maakt ook deel uit van de Van Mossel Automotive Groep. De onderliggende labels zijn Van Mossel Autolease, Van Mossel Privélease, DirectLease, Westlease en J&T Autolease. Met ruim 4.600 medewerkers realiseert de groep een omzet van circa €3,5 miljard op jaarbasis.

6

7

“DE FRONTOFFICE WORDT BEMAND DOOR TWEE VASTE SERVICEADVISEURS, BEKENDE GEZICHTEN VOOR ONZE KLANTEN” van auto’s maken en deze delen op social media. Zo hopen we ook nieuwe klanten aan ons te binden. Ik vind het belangrijk dat ze daar proactief mee bezig zijn.”

WARM GEVOEL Zelf is Van Kastel bij Van Mossel weer helemaal op zijn plek nu hij elke dag met auto’s bezig kan zijn. “Auto’s hebben altijd mijn interesse gehad. En daarnaast maak ik graag mensen blij met een nieuwe of gebruikte auto. Het gastheerschap dat bij Van Mossel hoog in het vaandel staat, voegt daar een dimensie aan toe; van prachtige panden, de presentatie van

DRIESTEDEN BUSINESS | NUMMER 1 | MAART 2021

de auto’s tot aan de luxe koffiehoek. Alles om onze klanten een warm en welkom gevoel te bezorgen.” En hij benadrukt nogmaals het persoonlijke aspect. “Een praatje maken over wat mensen doen, hoe hun thuissituatie is, oprecht interesse tonen.”

Werken voor twee Britse iconische merken – Jaguar en Land Rover – zorgt soms voor een spanningsveld, vertelt Van Kastel. “Als een klant een auto bestelt, wil hij deze ook graag zo snel mogelijk hebben.

Dat snappen wij en daar doen we ook ons best voor. Maar de Brexit en corona

kunnen roet in het eten gooien. Waar grote merken gewoon doorproduceren, gebeurt dat bij Jaguar en Land Rover wat minder, zodat het soms iets langer duurt voordat een auto er kan zijn”, zegt hij. Ook hier doet Van Mossel dan een stapje extra om de klant tevreden te houden. “We voorzien onze klanten hoe dan ook van mobiliteit.

Bijvoorbeeld door na afloop van de leaseperiode een auto van onszelf in te zetten tot de nieuwe auto er is, zodat de klant niet stil komt te staan. Zeker voor zakelijke klanten is een bedrijfsauto belangrijk voor de continuïteit van hun bedrijf. Daarin willen wij hun mobiliteitspartner zijn, blijven of worden.”

SAMEN OPTREKKEN Elektrisch rijden is ook binnen Jaguar en Land Rover een steeds belangrijker segment. Of het nu gaat om de volledig elektrische Jaguar I-Pace, aan te schaffen tegen zeer gunstige fiscale voorwaarden, of één van de hybride varianten. “Inmiddels is bijna elk model van Jaguar en Land Rover leverbaar met een hybride motor. Het lage

“AUTO’S HEBBEN ALTIJD MIJN INTERESSE GEHAD. EN DAARNAAST MAAK IK GRAAG MENSEN BLIJ MET EEN NIEUWE OF GEBRUIKTE AUTO” Waar zet Van Kastel in 2021 op in? “De roots van Van Mossel liggen in Brabant, waar het bedrijf een begrip is. Mede hierdoor verkopen we relatief veel auto’s aan mensen uit die regio.

Die klanten zien we minder vaak terug voor onderhoud of reparaties. Ik wil de lokale markt meer gaan bewerken om hier in de omgeving meer bekendheid te krijgen”, zegt hij. Ondanks corona ziet Van Kastel de toekomst zonnig in. “We doen het hartstikke goed en hebben gelukkig nog niemand hoeven te ontslaan. Ik hoop dat we straks weer op de normale manier mensen kunnen en mogen ontvangen in onze showroom om te laten zien wat we kunnen betekenen. Daarin trekken we als verkoop, service, werkplaats en lease samen op. Want om er een succes van te maken en de klant zo happy mogelijk te houden, moet je het als team doen.”

DRIESTEDEN BUSINESS | NUMMER 1 | MAART 2021

LEEFSTIJL van de werknemers tussen de 18 en 65 jaar voldoet aan de Nederlandse Norm Gezond Bewegen, 20% voldoet aan de Fitnorm en 60% van de werknemers wekelijks sport. Toch blijk dat sedentair gedrag een risico vormt dat voorkomen dient te worden. Onafhankelijk van het aantal uren sporten verhoogt langdurig zitgedrag de risico’s op gezondheidsklachten. Uit het onderzoek van het CBS in samenwerking met het RIVM (2015) blijkt dat een werknemer tussen de 18 en 65 jaar gemiddeld 10,1 uur per dag zittend doorbrengt.

Eindconclusie: “Het loont om te investeren in sport en bewegen op de werkvloer. Zeker in combinatie met blessurepreventie en een verantwoorde beoefening van sport. Een gezonde werknemer levert een win-win situatie op voor zowel de werknemer als de werkgever. De werknemer voelt zich fitter, de prestaties verbeteren en de kosten van arbeidsverzuim dalen.”

GEZOND ETEN Op het gebied van gezond eten is ook nog veel winst te behalen. Een derde van de werknemers in Nederland

8

EEN LEEFSTIJLSCAN VOOR ALLE MEDEWERKERS Het lijkt erop dat in 2021 iedereen iets heeft ingeboet wat betreft gezondheid. Niet alleen corona was de boosdoener, we zijn gemiddeld genomen maar liefst 5,3 kilo aangekomen. Dat komt bovenop een - wat de WHO al noemde - overgewichtepidemie, die toch al raasde over de wereld.

Bovenop deze epidemie en de coronapandemie lijden we over de hele wereld ook nog eens aan een inactiviteitepidemie. Liesbeth van Rossum, Eric Scherder, Clemens Vollebergh, Jaap Seidell; de oproep aan de politiek komt vanuit alle kanten. Kenniscentrum Sport en Bewegen roept ook bedrijven op om in meer in actie te komen voor gezondere medewerkers.

We zitten veel te veel en veel te lang per keer en ook dat eist zijn tol op onze gezondheid.

Opgeteld bestaat er het risico dat we langzaam naar de 60% overgewicht toe kruipen, dat was 52% van de bevolking in 2019.

Dubbele nadeel hiervan is dat mensen met overgewicht en obesitas een veel hoger risico lopen om op de IC te belanden als ze corona krijgen. Redenen genoeg om de politiek op te roepen meer aandacht te geven aan een gezondere leefstijl ter preventie, in de plaats van uitsluitend externe maatregelen te nemen.

DRIESTEDEN BUSINESS | NUMMER 1 | MAART 2021

MINDER BEWEGING EN ONGEZOND WETEN Uit onderzoek blijkt dat werknemers steeds minder bewegen op hun werk en dat de uren die zij op hun werk aanwezig zijn steeds vaker zittend worden doorgebracht. Daarnaast blijkt dat ruim 40% van de werknemers met een zittend beroep onvoldoende beweegt, met alle gezondheidsrisico’s van dien. 6 tot 10% van de sterftegevallen als gevolg van niet overdraagbare ziekten (hart- en vaatziekten, diabetes, borst- en darmkanker) wordt veroorzaakt door onvoldoende

vindt dat de baas daarin een belangrijke rol zou moeten spelen. Zeker omdat stress veroorzaakt door werk een belangrijke trigger is om ongezonde snacks te eten. Dat blijkt uit een onderzoek dat is uitgevoerd door PanelWizard. Volgens 43% van de ruim 1000 Nederlandse werknemers die ondervraagd zijn, doet hun manager onvoldoende moeite om hen gezond te laten eten. Uit het onderzoek blijkt dat ruim 40% aangeeft ongezonder te eten wanneer zij stress hebben op het werk.

Gezondheid heeft in samenwerking met Leefstijlclub.nl een online leefstijlscan ontwikkeld, waarin de voedings- en beweegadviezen zijn opgenomen van de meest recente richtlijnen. De online leefstijlscan, die gratis wordt aangeboden als ‘Nationale Leefstijlscan’ resulteert in een compact overzicht van wat goed gaat en waar de leefstijlaspecten liggen die schade toebrengen aan de gezondheid. Vanuit dat overzicht kan de deelnemer een Leefstijl Switch kiezen. Na het kiezen van de persoonlijke Leefstijl Switch krijgt de deelnemer een informatievideo te zien over het gekozen thema en lees deze in een factsheet het wat, waarom en hoe.

INZICHT IN BEWEEG- EN VOEDINGSPATROON!

De voedingsrichtlijn en beweegrichtlijn bevatten essentiële inzichten die eigenlijk ieder mens zou moeten kennen. Zonder die kennis is het gewoonweg lastig om gezonde keuzes te maken. Een voorbeeld hiervan is dat we tijdens sporten ongeveer evenveel vetten verbruiken als tijdens wandelen. We verbruiken echter in totaal wel meer calorieën per uur sporten ten opzichte van wandelen, echter onder de streep, qua vetverbruik is dat dus gelijk, omdat we tijdens sporten meer aanspraak maken op suikers (koolhydraten) als energiebron. Daarom is recreatief bewegen eigenlijk de meest belangrijke activiteit om gezond af te vallen. Dat kunnen we immers elk dagdeel doen en sporten doen we meestal slechts 1 a 2 keer per week. In totaal zijn er zo 15 essentiële inzichten, 7 op gebied van bewegen en 8 op gebied van voeding, die samengevat zijn in een online programma Voeding als medicijn van 12 weken en Bewegen als medicijn van 6 weken. Deelnemers kunnen voor een kleine eenmalige bijdrage deze online programma’s doorlopen en die essentiële kennis opdoen.

Werknemers zouden er ook voor kunnen kiezen deze programma’s cadeau te doen aan de werknemers.

De WHO en de Gezondheidsraad hebben Voedingsrichtlijnen (2015) en Beweegrichtlijnen (2017/2020) gepubliceerd. De onderzoeken die gebruikt zijn bij het opstellen van deze richtlijnen tonen aan dat, als we die richtlijnen hanteren, de kans om chronisch ziek te worden met maar liefst 50 tot 70% daalt. Hoe krijgen we het voor elkaar dat we deze toepassen en hoe kan je als werkgever je werknemers motiveren dit op te pakken? Nieuwe

ESSENTIELE INZICHTEN

EEN GRATIS BEKENDMAKINGSPAKKET VOOR BEDRIJVEN Leefstijlclub.nl heeft een gratis bekendmakingspakket samengesteld, inclusief posters en een uitnodiging voor werknemers om in te haken op de Nationale Leefstijlscan. Dit pakket is op te vragen via info@leefstijlclub.nl. Bedrijven die interesse hebben om de online programma’s Voeding als medicijn en Bewegen als medicijn, cadeau te doen aan de werknemers, kunnen eveneens mailen naar Leefstijlclub. www.nieuwe-gezondheid.nl - www.leefstijlclub.nl Gebruikte bronnen: hoedoejedat.nu/blog/versterk-je-immuunsysteem-deel-1-introductie

lichaamsbeweging. Naast de risico’s die te weinig bewegen met zich meebrengt zijn er ook positieve effecten als er bewogen wordt.

Zwaar intensieve activiteit, zoals hardlopen of voetballen, verbetert de conditie van hart en longen.

RISICIO’S Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) deden in 2015 onderzoek naar het sport- en beweeggedrag van werknemers. Uit dit onderzoek blijkt dat 55%

www.kenniscentrumsportenbewegen.nl/ interventies/interventie/bedrijfssport/ www.kienonderzoek.nl/gezond-eten-werk

John van Heel is leefstijl- en vitaliteitcoach, duurzaam inzetbaarheid- en loopbaancoach en geeft leefstijlworkshops en -cursussen. Meer weten? Kijk op www. hoedoejedat.nu en www.nieuwegezondheid.nl.

DRIESTEDEN BUSINESS | NUMMER 1 | MAART 2021

9

BEDRIJFSHUISVESTING Tekst: Wilma Schreiber - Fotografie: Evert van de Worp

URGENTIE REVITALISERING APELDOORNSE BEDRIJVENTERREINEN GROEIT De populariteit van de gemeente Apeldoorn onder bedrijven zit de afgelopen jaren sterk in de lift. Zo sterk dat het leegstandspercentage in de bedrijfsruimtemarkt is gezakt naar 1 procent.

Naast de ontwikkeling van nieuwe bedrijven zoals Ecofactorij 2, zet de afdeling Economische Zaken sterk in op het revitaliseren en herstructureren van bestaande bedrijventerreinen.

Maar ook de transformatie van de binnenstad tot stadspark en het herbestemmen van voormalige kantoor- en/of bedrijfspanden staat hoog op de agenda.

De gemeente staat er heel goed voor als het gaat om het onderbrengen van bedrijven. Afgelopen jaar werd 9,7 hectare afgenomen door nieuwe bedrijven die zich in Apeldoorn wilden vestigen, met name op de Ecofactorij en Apeldoorn-Noord. “Dit soort cijfers hebben we ook de voorgaande jaren gerealiseerd, om aanvragen van nieuwe bedrijven te honoreren en de doorontwikkeling van bestaande ondernemingen te accommoderen”, zegt Roelof de Graaf, hoofd van de afdeling Economische Zaken. “Supermooi om te zien dat Apeldoorn een gewilde plek is. Dat hebben we te danken aan een goede economie en prima vestigingsklimaat.” Zijn afdeling telt momenteel vijftien medewerkers, van wie meer dan de helft relatiemanagers.

UITVERKOCHT Op dit moment staat de gemeente Apeldoorn voor de allergrootste opgave in tijden: het realiseren van nieuwe vestigingsmogelijkheden, terwijl de gemeente zo goed als uitverkocht is. “Dat geldt voor Ecofactorij 1 maar ook voor de uitbreiding van Ecofactorij 2, waar we nu de voorbereidende werkzaamheden voor verrichten.

De beschikbare omvang is ca. 35 hectare, terwijl uit berekeningen blijkt dat de behoefte beduidend hoger is”, aldus De Graaf. Met name de vraag naar terreinen voor productie en logistiek is groot. “Het afgelopen halfjaar ontvangen we dagelijks zoekopdrachten, ook van buiten onze regio. Dat is puur vanwege onze gunstige ligging en goede ontsluiting in alle windrichtingen. Ondernemers staan klaar om de grond af te nemen. In feite moeten we nu alvast kijken naar andere uitleggebieden”, verklaart acquisitiemanager en senior relatiemanager Sumiati Boelens.

De enorme vraag maakt dat grote nieuwe plots makkelijk uitgeefbaar zijn voor de gemeente. Met name de behoefte aan productielocaties springt daarbij in het hoog. “Die zijn gebaat bij de juiste milieuzonering, goede bereikbaarheid en opslagmogelijkheden. Dat hoeven overigens niet altijd grote bedrijven te zijn”, zegt De Graaf. “De oplossing ligt niet alleen in nieuwe bedrijventerreinen. We kijken ook naar bestaande bedrijventerreinen en in hoeverre die nog toekomstbestendig zijn.” De afgelopen jaren heeft de gemeente bestaande bedrijventerreinen geïnventariseerd en geprioriteerd welke als eerste aandacht behoeven. “De uitkomsten van de Vastgoedmonitor van 2020 onderstrepen de urgentie van revitalisering. Het leegstandspercentage bedraagt 1 procent, waar 5 tot 6 procent normaal is zodat bedrijven binnen Apeldoorn ook kunnen verhuizen”, aldus Boelens.

NAUW CONTACT Boelens en haar collega-relatiemanagers onderhouden dan ook nauw contact met ondernemers in de gemeente, stelt De Graaf. “Zo hebben we goed de behoeften en de bestaande opgave in beeld, en kunnen we ondernemers helpen bij hun dagelijkse bedrijfsvoering. Zo hebben we onlangs voor een ondernemer de regels iets aangepast, zodat hij niet op zoek hoefde naar een nieuwe locatie maar op eigen terrein kon uitbreiden. De ondernemer op zijn beurt investeert en verduurzaamt het pand. Ook dat is een vorm van revitalisering.” Weer een andere manier is bedrijven te stimuleren beter om te gaan met energie, zodat een bedrijventerrein als geheel duurzamer wordt. De komende jaren hoopt De Graaf de vruchten te plukken van de goede relatie met vastgoed-

DRIESTEDEN BUSINESS | NUMMER 1 | MAART 2021

11

BEDRIJFSHUISVESTING

Onderdeel van DROS Facility Groep

FACTS & FIGURES

Brandschone werkomgeving?

Een veilige of schone werkomgeving, dat willen we natuurlijk allemaal. DROS Schoonmaakdiensten neemt het helemaal uit handen! Voor u weer een zorg minder.

Maatschappelijk verantwoord

Hospitality

Flexibel

Contact opnemen? Kijk op dros.nl voor meer informatie

Altijd een passende oplossing voor uw transport en opslag Kraan- en speciaaltransport - Opslag specifieke goederen - Verhuur opslagcontainers

“Kwaliteitszorg zonder zorgen”

Meetsma | Advies Brengt structuur in uw organisatie K WA L I T E I T S Z O R G & C E R T I F I C E R I N G O R G A N I S AT I E O N T W I K K E L I N G C O A C H I N G

• Bij de bedrijven en organisaties die gevestigd zijn op de Apeldoornse bedrijventerreinen en kantoorlocaties werken ruim 50.000 mensen – circa 60% van de totale werkgelegenheid in de gemeente Apeldoorn.

• Apeldoornse werklocaties met 570 hectare bedrijventerrein en een kantorenvoorraad van 625.000 vierkante meter vormen het zwaartepunt van de werkgelegenheid.

• Binnen benchmarksteden als Zwolle, Amersfoort, Arnhem, Ede en Deventer behoort Apeldoorn in Oost- en Midden-Nederland tot de steden met de grootste concentratie werklocaties. Daarmee vervullen de Apeldoornse werklocaties een centrale rol in het economisch functioneren van de gemeente en regio.

Apeldoorn - 055 521 31 61 WWW.KISJES.NET

bedrijven en ondernemers. “Wat ook helpt, is dat we via de Regiodeal gelden ontvangen voor revitalisering, waardoor we nog actiever in gesprek kunnen met ondernemers. Daarnaast onderhouden we ook nauwe contacten met andere gemeenten binnen de Stedendriehoek, om van elkaar te leren en gezamenlijk de regionale economie te stimuleren. Daar is de economie van Apeldoorn ook bij gebaat.” Revitalisering is een breed begrip en binnen de Regiodeal zijn dan ook hele diverse projecten te onderscheiden. “Die lopen van het verduurzamen van panden tot het benutten van warmteoverschotten op bedrijventerreinen en het plaatsen van zonnepanelen op de (grote) daken van logistieke bedrijven – dat is bovendien duurzamer dan hele weilanden volzetten met zonnepanelen”, stelt Boelens.

De Graaf schetst de grote uitdaging van revitalisering.

“Als we nieuwe bedrijventerreinen uitgeven, is er sprake van maagdelijke grond en kun je doen wat je wilt. Bij revitalisering heb je te maken met een bestaande infrastructuur van wegen en gebouwen, en met de eigenaren daarvan. Het komt veel meer aan op samenwerking.

Want wellicht heb je voor jouw revitalisering wel medewerking van de buren nodig of grond van de gemeente of een stuk weg. Bovendien zijn er best veel kosten mee gemoeid.” Boelens wijst op het feit dat de gemeente ook een andere rol vervult bij revitalisering. “Bij het uitgeven van kavels zijn we grondeigenaar, verlenen en toetsen we de vergunning. Dat zijn allemaal knoppen waar we aan kunnen draaien om invloed uit te oefenen”, zegt ze.

“Bij revitalisering heb je te maken met meerdere vastgoedeigenaren. Dan heb je een andere rol, ook al is het belang van een locatie aantrekkelijk maken niet minder groot.” De Graaf beaamt dat de gemeente dan niet meer alleen aan het stuur zit. “Dan is de vraag hoe je het gesprek aangaat om je gemeenschappelijke doel en belang

te verwezenlijken. Want ook de vastgoedeigenaar heeft belang bij een aantrekkelijke omgeving. Dat vergt tijd en kost geld. Steeds meer van onze opgaven pakken we op in een publiek-private samenwerking. De sportcampus op de oude Wegener-locatie in Ugchelen gaat bijvoorbeeld op die manier ontwikkeld worden.”

HOGE URGENTIE Bij revitalisering neemt de gemeente Apeldoorn ook nadrukkelijk de binnenstad mee. Een enorme opgave, aldus De Graaf. “We willen de binnenstad ontwikkelen tot stadspark. Dat betekent dat we een kwart van onze winkelmeters gaan transformeren. Daarnaast gaan we ook bestaande bedrijfs- en kantorenpanden transformeren. Zo werken we samen met bedrijven, onderwijs- en kennisinstellingen aan een Centrum voor Digitale Veiligheid bij het station”, vertelt hij. “Revitalisering is nooit een doel op zich. Het moet ertoe leiden dat mensen fijn in onze gemeente kunnen wonen en werken dankzij een kwalitatief hoogstaande omgeving. Het op orde hebben van aanpalende voorzieningen rond huisvesting en mobiliteit zijn dan ook belangrijke thema’s binnen revitalisering.”

De gemeente Apeldoorn werkt nu al jaren aan revitalisering en de urgentie wordt alleen maar hoger. Reden voor De Graaf en Boelens om de komende tijd met nog meer mensen aan deze opgave te gaan werken, ook al vanwege de middelen die nu beschikbaar zijn vanuit de Regiodeal. “Ook werken we samen met provincie in de aanpak van onze bedrijventerreinen. Verder hebben we onlangs een leegstandscoördinator aangesteld voor de aanloopgebieden in de binnenstad. Tot slot een oproep aan ondernemers in onze gemeente: heb je ondersteuning nodig bij je bedrijfsvoering, neem dan contact met ons op.”

CO N F L I C T HA N T E R I N G B E D R I J F SO P L E I D I N G E N W W W . M E E T S MA . N L

DRIESTEDEN BUSINESS | NUMMER 1 | MAART 2021

13

COLUMN

VAN MUNSTER MEDIA FACTORY marketing- en communicatiemakers

DE LEGITIEME PORTIE; TOE AAN VERANDERING? De huidige legitieme portie staat alweer enige tijd in de wet, sinds 2003. Onder het oude recht bestond de legitieme portie ook al, maar onder andere juridische omstandigheden. Wat houdt deze legitieme portie in en is het nog van deze tijd?

Het onterven van een kind is op grond van de huidige wet mogelijk. Er is echter een grote maar… een kind kan namelijk altijd een beroep doen op de legitieme portie. Op die manier kan hij altijd aanspraak maken op een deel van de nalatenschap van de overleden ouder, ondanks de wil van de ouder om het kind niets na te laten. Een soort ‘minimaal erfdeel’ dus.

MR. NIENKE NIJENHUISKLOOSTERBOER Daniels Huisman Advocaten E-mail: nijenhuis@danielshuisman.nl Telefoon: (0570) 613327

Het betreffende kind is na onterving geen erfgenaam meer, maar heeft een vordering op de nalatenschap als een schuldeiser. Een vordering op de langstlevende ouder en/of de eigen broers en zussen. Het gaat om een geldbedrag dat ongeveer de helft is van wat het wettelijk erfdeel zou zijn.

Op dit geldbedrag moet binnen vijf jaar na het overlijden van de ouder beroep worden gedaan, anders komt de legitieme portie te vervallen. Het kind kan dus zelf beslissen of hij een beroep op de legitieme portie doet. De opeisbaarheid is op zijn vroegst zes maanden na het overlijden van de ouder, maar kan met het testament van de erflater zijn opgerekt tot na het overlijden van de langstlevende ouder. Op die manier heeft de langstlevende ouder niets ‘te vrezen’ van het onterfde kind en kan het in financiële zin ongestoord verder leven. Om de omvang van de legitieme portie te achterhalen heeft de legitimaris recht op inzage in de administratie van de erflater.

Overigens kunnen alleen afstammelingen van de erflater een beroep doen op de legitieme portie. Voor de echtgenoot die overblijft, bestaat een dergelijk recht niet. De wet kent wel opties om de onterfde echtgenoot in financiële zin te beschermen, maar die zijn van andere orde dan de harde vordering van de legitimaris.

ZELF BESCHIKKEN

Gespecialiseerd in het creëren en beheren van media, in de meest brede zin van het woord. Bij ons vind je alle kennis en services onder één dak. We kunnen je helpen met elke gewenste media-uiting. Of dit nu online of offline is!

Er gaan steeds meer geluiden op om afscheid te nemen van dit fenomeen. De familiebanden worden steeds losser, de wens is vooral minderjarigen te beschermen, maar nog belangrijker: mensen willen zelf kunnen beschikken over hun nalatenschap. Als een kind wordt onterfd, gaat daar vaak een geschiedenis aan vooraf en staan de verhoudingen op scherp. Een goede begeleiding kan daarbij een groot verschil maken. Of de legitieme portie gaat verdwijnen en op welke termijn dat zal gebeuren blijft nog wel even onduidelijk.

Heeft u recht op een legitieme portie, maar verkrijgt u geen informatie of heeft u andere vragen over de afwikkeling van een erfenis? Neem dan contact op met Nienke Nijenhuis-Kloosterboer van Daniels Huisman advocaten.

vmmf.nl DRIESTEDEN BUSINESS | NUMMER 1 | MAART 2021

15

FAMILIEBEDRIJVEN

drijven gezamenlijk de grootste werkgever van Nederland. Uit onderzoek blijkt bovendien dat familiebedrijven loyaler zijn naar hun medewerkers en meer blijk geven van compassie, solidariteit en vertrouwen. Zo leveren zij een cruciale bijdrage aan de Nederlandse economie en maatschappij.

Een voorbeeld is Neptunus Structures uit Kessel in Noord-Limburg. Ook in moeilijker tijden blijft het bedrijf, dat tenten bouwt voor evenementen, voor zijn medewerkers zorgen. Sinds de uitbraak van corona en het ontbreken van evenementen heeft Neptunus Structures veel minder werk om handen. Om deze periode te overbruggen heeft het bedrijf nieuwe afzetmarkten aangeboord. Van tenten voor tijdelijke ziekenhuizen en teststraten tot kantines, restaurants en opslag. Daarnaast zijn medewerkers uitgeleend aan andere bedrijven. De medewerkers blijven in dienst bij Neptunus, maar werken tijdelijk ergens anders.

BETEKENIS VOOR DUURZAAMHEID Op het gebied van duurzaamheid doen familiebedrijven goede zaken. Ook dit heeft direct te maken met de afwezigheid van externe aandeelhouders. De korte termijn legt immers minder gewicht in de schaal. Zakelijke beslissingen voor een

16

duurzaam bedrijfsbeleid en toekomst worden daardoor in meer vrijheid en onafhankelijkheid genomen. Het vasthouden aan duurzame (SDGs) bedrijfsdoelen door familiebedrijven verdient navolging, ook in moeilijke tijden.

vanwege hun langetermijnvisie efficiënter omgaan met R&D dan niet-familiebedrijven. Voor echte innovatie: ‘nu veel geld investeren met een onzekere uitkomst in de verre toekomst’, zijn familiebedrijven onmisbaar.

Zo heeft de uitbraak van corona geen invloed gehad op de uitwerking van SDGs bij familiebedrijven LC Packaging en Smit & Zoon. Smit & Zoon is actief in leerproducten en -toepassingen en ambieert in 2025 een sociaal en ecologische duurzame leerketen te hebben bereikt. Bij Smit & Zoon gaat het om het bieden van eerlijk inkomen voor mensen, kansen voor de toekomst, een veilige werkomgeving en respectvolle omgang.

LC Packaging richt zich op eerlijk werk en economische groei, industrie, innovatie en infrastructuur, verantwoorde consumptie en productie en samenwerken op doelstellingen te bereiken.

Zo verwachtte Koppert Biological Systems uit Berkel en Rodenrijs begin deze eeuw dat schimmels en bacteriën een goed alternatief zouden vormen voor chemische gewasbescherming en bestrijdingsmiddelen. Het wereldwijd actieve familiebedrijf had er meer dan tien jaar onderzoek voor over om tot een baanbrekende gewasbeschermingsaanpak te komen. Schimmels en bacteriën kunnen nu vitale ecosystemen op een natuurlijke manier herstellen en beschermen, zodat kwekers op een milieuvriendelijke manier voedsel- en siergewassen kunnen telen.

BETEKENIS VOOR INNOVATIE Doordat familiebedrijven denken in generaties in plaats van kwartalen zijn familiebedrijven gemiddeld innovatiever dan niet-familiebedrijven. Veel innovatieprojecten vereisen een lange termijnblik van minstens vijf tot acht jaar, ideaal voor het familiebedrijf. Uit onderzoek van Windesheim blijkt dat familiebedrijven

Hun bescheidenheid siert familiebedrijven. Toch zou het goed zijn als deze belangrijke, stille motor van de Nederlandse economie wat meer aandacht zou krijgen. Haar focus op continuïteit, duurzaamheid en innovatie verdienen dat.

Kijk op www.fbned.nl voor meer informatie over familiebedrijven.

FAMILIEBEDRIJVEN

17

STILLE MOTOR VAN NEDERLANDSE ECONOMIE Familiebedrijven zijn bescheiden. Ze blijven vaak onder de radar. En omdat familiebedrijven geregeld zijn gevestigd buiten de Randstad, hebben ook politici en beleidsmakers hen niet altijd in het vizier. Hierdoor lopen Nederlandse familiebedrijven een achterstand op in vergelijking met beursgenoteerde ondernemingen, start-ups en partijen uit het buitenland. Terwijl het juist de familiebedrijven zijn die de drijvende kracht zijn van de Nederlandse economie. Hun focus op de lange termijn is daarvan de oorzaak.

CONTINUÏTEIT ALS BASIS Waar veel beursgenoteerde bedrijven sturen op kwartaalcijfers, ligt dat bij familiebedrijven anders. Zij hebben continuïteit als basis. Bij familiebedrijven is winst geen doel, maar een middel. Het bedrijf goed doorgeven aan de volgende generatie staat centraal. Daardoor voert de intrinsieke motivatie om het goed te

DRIESTEDEN BUSINESS | NUMMER 1 | MAART 2021

doen de boventoon. En dat zie je aan hun bijdrage aan economie, maatschappij, duurzaamheid en innovatie. Bij een familiebedrijf wordt net dat stapje extra gezet, omdat het gaat over het eigen bedrijf, het eigen geld en de eigen reputatie. Een jaar met minder of geen winst is overkomelijk. Door banen te behouden en in te teren op eigen vermogen,

houden zij de Nederlandse economie draaiend in moeilijker tijden.

BETEKENIS VOOR NEDERLAND De betekenis van familiebedrijven voor Nederland is groot. 273.000 bedrijven in Nederland zijn een familiebedrijf, ruim 60% van het totaal (CBS,2018). En met 2,46 miljoen banen zijn die familiebe-

DRIESTEDEN BUSINESS | NUMMER 1 | MAART 2021

MKB & Incasso Wij zorgen dat er betaald wordt!

Onbetaalde factuur? Wij lossen het voor u op. Zodat u krijgt waar u recht op heeft! Een standaard traject blijkt vaak niet voldoende. Daarom voeren wij een persoonsgerichte incasso uit.

Maar we doen meer dan incasso alleen.

Wij hebben alle specialisten onder één dak: incassospecialisten, juristen én gerechtsdeurwaarders. Zo zijn wij uw enige aanspreekpunt tijdens het gehele incassotraject. En met onze unieke

Onze service die klanten tevreden maakt Aanmanen o.b.v. no-cure-no-pay Transparant in werkwijze en kosten Landelijke dekking Online portaal voor opdrachtgever en schuldenaar Huisbezoeken voor een minnelijke oplossing Maximaal resultaat

incassomethode (Incasso Plus) lossen we meer dan 80% van de zaken snel op.

Meer informatie: website: www.mkarreman.nl

Incasso: unieke, persoonsgerichte incassomethode (Incasso Plus)

e-mail: info@mkarreman.nl telefoonnummer: 055-5772828

voor snel resultaat Juristen: juridische oplossingen, specialisatie in incasso en huurrecht (geen advocaat nodig) Gerechtsdeurwaarders: huisbezoeken & beslaglegging

Karreman

alles onder één dak

Karreman &incasso

Karreman &juristen

Karreman &gerechtsdeur waarders

Recht hebben & Recht krijgen

INTERNATIONAAL ONDERNEMEN Tekst: Wilma Schreiber - Fotografie: Evert van de Worp

BREXIT-DEAL:

HET EFFECT OP OOST-NEDERLAND Op 1 januari was het eindelijk zo ver: de steeds uitgestelde Brexit-deal werd van kracht.

Onderzoek van Oost NL en adviesbureau Berenschot laat zien dat naar verwachting zo’n 10.000 bedrijven, met name groothandels en handelsondernemingen, in Oost-Nederland worden geraakt door deze deal. De impact verschilt per ondernemer en door de nieuwe situatie ontstaan ook weer kansen.

20

Jaarlijks exporteren bedrijven in Oost-Nederland voor 52,1 miljard euro aan goederen, waarvan 8 procent richting het Verenigd Koninkrijk (VK), zo blijkt uit cijfers van CBS Statline. Dit betreft met name export door agrofood-, energie- en hightechbedrijven. De afgelopen jaren tekende zich voor heel Nederland al een neergaande lijn af: zo daalde de export naar het VK van 17 miljard euro in de eerste tien maanden van 2019 naar 14,5 miljard euro in de eerste tien maanden van 2020 – een daling van 17 procent. In Oost-Nederland was die trend al eerder zichtbaar: sinds 2016 is de export elk jaar afgenomen.

Oost NL en Berenschot bekeken welke kosten voor ondernemers zullen toenemen door de Brexit. “We hebben een algemeen beeld neergezet van de verschillende extra kosten. Voor de individuele ondernemer kan de situatie net iets anders uitpakken. Om zeker te weten met welke kosten hij rekening moet houden, raden we aan contact op nemen met het Brexit-loket van de overheid of met de keuringsdienst voor certificering als het om voedingsmiddelen gaat”, zegt Remco Lucassen, teamleider international trade bij Oost NL en tevens programmamanager GO4EXPORT, een uitvoeringsprogramma gefinancierd door de provincies Overijssel en Gelderland, waarin vijftien publieke en private partijen samenwerken voor de exportbevordering van het mkb.

MOOIE ALTERNATIEVEN De kosten waaraan Lucassen refereert, betreffen onder meer de inklaringskosten die per zending moeten worden betaald aan expediteurs, invoerrechten (indien niet wordt voldaan aan vereisten rond preferentiële oorsprong), kosten voor certificaten nu aan zowel EU- als VK-eisen moet worden voldaan, en tot slot kosten voor de soms

DRIESTEDEN BUSINESS | NUMMER 1 | MAART 2021

benodigde uitgebreidere VAT-administratie. Tips om die kosten tot een minimum te beperken, variëren van het bundelen van zendingen, minimaal het vereiste percentage fabricagewaarde uit de EU te betrekken, verschillen tussen EU- en VK-eisen inventariseren en een partij contracteren om VK-certificaten te verkrijgen tot je zo snel mogelijk registreren bij HM Revenue en Customs.

“AL MET AL WORDEN PRODUCTEN UIT OOSTNEDERLAND DUURDER IN HET VK, MET NAME LEVENSMIDDELEN” Daarnaast rekenden Oost NL en Berenschot de belangrijkste effecten door. Vanwege de relatief lage prijs per product kunnen de kosten voor voedingsmiddelen sterk stijgen; ook zijn hiervoor extra controles en zogenaamde fyto-sanitaire certificaten nodig. Hightechmachines kennen daarentegen een relatief hoge kostprijs ten opzichte van de transportkosten; in die sector zullen de douane- en inklaringskosten relatief beperkt toenemen. “Al met al worden producten uit Oost-Nederland duurder in het VK, met name levensmiddelen. Zolang hiervoor geen binnenlandse concurrentie bestaat, is het niet zo erg”, zegt Lucassen. Omgekeerd worden producten uit het VK duurder in Noord-West Europa, wat bedrijven uit Oost-Nederland wellicht kansen biedt. “Binnen het GO4EXPORT-programma onderzoeken we momenteel welke andere grote bedrijven over de grens van België en Duitsland producten afnemen van het VK. Oost-Nederland

is sterk in maakindustrie, voedingsmiddelentechnologie en machinebouw, maar ook in plastic producten en circulaire verpakkingen.

Wellicht kunnen we hier mooie Oost-Nederlandse substituten aanbieden.”

DERDE EXPORTMARKT Terugkijkend op de eerste maand blijken Nederlandse ondernemers doorgaans goed voorbereid. “Bedrijven die veel leverden aan het VK, hebben daar veiligheidshalve al grote voorraden opgebouwd om de eerste maanden goed door te komen. Het laatste halfjaar was er dan ook geen warehouse meer te krijgen. Vandaar ook dat het rustig was op de eerste dag”, schetst Lucassen. “Als de aanloopproblemen voorbij zijn, zal de situatie weer normaliseren. Voor Nederlandse bedrijven die al gewend zijn om naar landen buiten de EU te exporteren, wordt het handelen met het VK vergelijkbaar. En degenen die alleen binnen de EU exporteren, moeten rekening houden met extra kosten.”

“HET VK IS VOOR ONS LAND DE DERDE EXPORTMARKT, DIE LATEN WE ABSOLUUT NIET ZOMAAR VALLEN” Voor de komende tijd verwacht Lucassen dat de dalende trend in de export zal doorzetten, met wellicht wat verschuivingen naar België, Duitsland of Scandinavië ten koste van het VK. “Daar komt bij dat het VK op heel wat producten niet zelfvoorzienend is, zoals in agrotechnologie. Daar hebben wij wel wat te melden en er is interesse voor samenwerking.

Het VK is voor ons land de derde exportmarkt, die laten we absoluut niet zomaar vallen”, stelt Lucassen. Oost NL zet voor ondernemers zijn netwerk in en organiseert in juni een online trade & invest event over zakendoen in het VK. “Dat wordt een soort tv-uitzending uit het VK, met informatie voor Nederlandse ondernemers, verbindingen leggen met Britse bedrijven voor export en het laten zien van Noord-Oost-Nederland aan mogelijke Britse investeerders. Dat levert wellicht nieuwe handelspartners op of trekt nieuwe bedrijven naar Oost-Nederland.” Verder hoopt Oost NL eind september met tien mkb-bedrijven in gezonde voeding deel te nemen aan een Britse voedingsmiddelenbeurs om hen te presenteren aan inkopers van groothandels en supermarkten.

DRIESTEDEN BUSINESS | NUMMER 1 | MAART 2021

21

MARKETING

laat zien, kunnen medewerkers leads steeds de content of dienst geven die ze verder brengt in hun klantreis. Zo worden leads als vanzelf en op een behulpzame manier aangetrokken tot een merk.

DIGITAL TRANSFORMATION De ontwikkelingen op het digitale vlak gingen al snel, maar veel organisaties maken nu nog meer werk van het digitaliseren van hun werkwijze en processen. Zeker nu er door COVID-19 veel op afstand wordt gewerkt is het nog belangrijker om klanten binnen te halen via online kanalen en die zo goed mogelijk te helpen.

DIENSTVERLENING OP 1

22

INBOUND MARKETING BUREAU BRIGHT BEHAALT DIAMOND STATUS VAN HUBSPOT Het snelgroeiende Bright uit Apeldoorn mag zich vanaf nu Diamond Partner noemen van het toonaangevende inbound marketing platform HubSpot. Deze softwareontwikkelaar werkt op wereldniveau samen met partners die de uitrol van het platform en de dienstverlening rond inbound marketing aanbieden aan de eindgebruikers.

GROEIEND SUCCES Managing partner Johan Lammers vertelt: “De magische grens was al even in zicht, maar nu hebben we het predicaat dan ook echt in de wacht gesleept. Binnen het partnerprogramma kent HubSpot verschillende statussen toe op basis van onder andere nieuw aangesloten klanten en maandelijkse omzet. Bright behoort nu bij een exclusieve club van partners in dit hoge segment.’

HUBSPOT ALS CENTRALE OMGEVING VOOR INBOUND MARKETING HubSpot is een snelgroeiend Amerikaanse softwareplatform voor marketing, sales en service. Bedrijven kunnen er hun

DRIESTEDEN BUSINESS | NUMMER 1 | MAART 2021

commerciële processen in inrichten van leadgeneratie tot het sluiten van deals.

HubSpot wordt geprezen in de markt om de betaalbaarheid en vergaande gebruiksvriendelijkheid. Marketeers en salesmedewerkers zijn in staat om zonder achtergrond in de software zelf aan de knoppen te zitten. Hierdoor krijgen ze meer inzicht in klantgedrag, werken ze efficiënter en behalen ze hun commerciële doelen. In Nederland werkt HubSpot met zo’n 140 implementatiepartners, waarvan Bright nu in de top 5 staat. Met name grotere opdrachtgevers kiezen vaak voor de expertise van een Diamond Partner voor het vormgeven van hun inbound marketingstrategie.

INTEGRATIE MARKETING EN SALES Waar marketing en sales vroeger veelal gescheiden optrokken, zijn deze disciplines tegenwoordig steeds meer geïntegreerd.

HubSpot ondersteunt deze ontwikkeling door in te zetten op een 360º-klantbeeld.

Alle communicatie en acties bevinden zich in één omgeving die voor iedere belanghebbende makkelijk inzichtelijk zijn. Marketeers en salesmanagers hebben zo alle middelen in handen om de klant een perfecte ervaring te bieden.

Deze potentiële klanten, zowel B2B als B2C, starten hun zoektocht tegenwoordig immers online en bellen niet gelijk meer een ‘vertegenwoordiger’ zoals vroeger.

Door het altijd actuele beeld dat HubSpot

Bright ziet het als zijn doel organisaties te helpen hun digitale marketing en salesproces te verbeteren met een betere klantbeleving, meer leads en een hogere omzet. Als full-service partner biedt Bright diensten van consultancy tot websiteontwikkeling en inbound marketing. Een groeiend klantenbestand van meer dan 50 grotere mkb-ondernemingen en corporate organisaties brengt de marketing nu al onder in Apeldoorn.

KROON OP WERK

23

‘Het behalen van de Diamond Status is de kroon op het werk dat we de afgelopen periode samen met de

klanten hebben weten te verzetten’, gaat Lammers verder. ‘Doordat veel klanten ons inmiddels weten te vinden, konden we zelf doorgroeien en hebben we het afgelopen jaar ons team uitgebreid naar 30 medewerkers. Vorig jaar hebben we met deze mensen ook al de Gazellen Award van het Financieele Dagblad in ontvangst mogen nemen en dit jaar komt het team uit op 35 specialisten. Dat smaakt naar meer. Dit betekent ook dat we nog steeds op zoek zijn naar consultants en online marketeers om aan de groeiende vraag te kunnen voldoen.’

TOE AAN GROEI? Wil jij ook meer weten over de mogelijkheden om je commerciële processen of digitale marketing te optimaliseren? Neem gerust contact op via bureaubright.nl of vraag ons gratis magazine aan.

DRIESTEDEN BUSINESS | NUMMER 1 | MAART 2021

HRM Tekst Hans Hajée

DARWIN Ook in de provincie Utrecht wordt wendbaarheid gevraagd. “Diversiteit en samenstelling van sectoren in deze regio maken dat we iets minder hard geraakt worden door de huidige conjunctuurdip,” aldus gedeputeerde Economische Zaken Robert Strijk tijdens Get Connected. “Onze provincie is dus relatief weerbaar. De vraag is wel of we ook wendbaar genoeg zijn. Immers, analoog aan Darwin zal niet de sterkste soort overleven maar degene die zich het beste kan aanpassen aan veranderende omstandigheden. Voor deze uitdaging staan we nu.”

ONMISBARE VAARDIGHEDEN De rondetafeldiscussie tijdens Get Connected was een initiatief van de regionale Human Capital Agenda. Dit HCA-cluster adresseert al jarenlang de noodzaak tot een gezamenlijke regionale aanpak van arbeidsmarktopgaven. Jan Bogerd is naast voorzitter college van bestuur van de Hogeschool Utrecht (HU) voorzitter van de HCA. Ook hij constateerde tijdens Get Connected dat de coronacrisis de urgentie versterkt. “Binnen de Human In de zorg is veel vraag naar personeel

STRUCTURELE AANPAK NODIG VOOR MOBILITEIT TUSSEN SECTOREN

24

MISMATCH ARBEIDSMARKT NOG DUIDELIJKER DOOR CORONA Intersectorale mobiliteit komt steeds hoger op de arbeidsmarktagenda. Daarbij zorgt de corona-uitbraak voor extra urgentie. Waar in sommige branches personeel op grote schaal uitstroomt, nemen de tekorten in andere sectoren zeker niet af. Voeg daarbij de demografische trend én de door technologie veranderende eisen en de boodschap is duidelijk; een structurele aanpak is dringend gewenst.

De actuele situatie op de arbeidsmarkt was een van de thema’s tijdens het netwerk- en kennisevent Get Connected dat in oktober 2020 online plaatsvond.

“Voor de coronacrisis telde Nederland zo’n 250.000 werklozen en ongeveer evenzoveel vacatures,” aldus Bastiaan Starink, partner bij PwC, tijdens een rondetafeldiscussie. “De competenties van mensen sluiten dus niet aan op de beschikbare banen.”

BOEGGOLF Door de NOW-regelingen is de verwachte stijging van de werkloosheid vooralsnog beperkt. “Ik ver-

DRIESTEDEN BUSINESS | NUMMER 1 | MAART 2021

wacht echter dat we door deze maatregel een boeggolf van ontslagen voor ons uit duwen. Maar als het aantal werklozen oploopt, zullen de tekorten in sectoren niet een-twee-drie verdwijnen. Eerder zal de mismatch die er al was nog duidelijker worden.”

Ook in dit geval zorgt corona voor versnelling van een bestaande ontwikkeling. “Bedenk daarbij ook dat de banen van de toekomst andere eisen stellen.

Globalisering en automatisering maken dat mensen op grote schaal moeten upskillen; aanvullende vaardigheden opdoen waardoor ze wendbaarder worden.”

“DE SECTORALE ORGANISATIE VAN NEDERLAND IS EEN ZWAK PUNT.” Capital Agenda hielden we ons eerder vooral bezig met het bouwen van een netwerk en het aanjagen van samenwerking bij arbeidsmarktinterventies.

Op dit moment brengen we de grote kwesties voor de arbeidsmarkt van de toekomst in kaart. Bij het scherp krijgen hiervan speelt data-analyse een belangrijke rol. De vraag is vervolgens hoe deze ontwikkelingen zich verhouden tot onze regionale economische agenda. En wat betekent dat voor de noodzakelijke investeringen, ook op de lange termijn?”

Uitdagingen liggen volgens Bogerd met name op het gebied van cross-sectorale mobiliteit. “Ook staan we voor een fundamentele upskillingsopgave waarbij de nadruk ligt op digitale vaardigheden. Die zijn immers onmisbaar voor de banen van de toekomst.”

vereist. “De sectorale organisatie van Nederland is een zwak punt. Scholingsfondsen worden ingezet zodat medewerkers actief kunnen blijven in dezelfde sector. Terwijl er juist een grote noodzaak is om mensen te laten bewegen tussen verschillende sectoren, over de grenzen van branches heen. De benodigde systematiek was er niet tijdens de vorige crisis. En is er nu nog steeds niet.”

METERS MAKEN Starink sloot zich aan bij deze constatering. “Het is belangrijk om effectieve van werk naar werk-trajecten te ontwikkelen. De bestaande sectorale benadering bemoeilijkt dat.” Maar er is meer nodig, vindt hij. “Vaak beginnen we aan de kant van werknemers, bijvoorbeeld door loopbaancoaching en omscholing. Maar het vertrekpunt zou moeten liggen bij de ondernemers. Een deel daarvan creëert werkgelegenheid terwijl anderen juist medewerkers moeten ontslaan. Door die twee structureel te koppelen, kun je meters maken.”

VUUR BRANDEND HOUDEN Daarmee zijn ook individuele werknemers gediend, benadrukt Starink.

“Niemand wil vanuit werkeloosheid op zoek naar een andere functie. Als je anticyclisch werkt aan mobiliteit tussen sectoren, kunnen mensen al vanuit een bestaande baan nadenken over en werken aan een toekomst in een andere sector.”

“Uiteraard staat en valt het met de bereidheid van een individuele werknemer”, vult Bogerd aan. “Als die er niet is dan houdt het op. Maar

iedereen zoekt in een functie naar een vuurtje dat brandt, naar dynamiek en ontwikkelingsmogelijkheden. Als dat in een huidige baan en sector ontbreekt, zijn medewerkers gebaat bij nieuw perspectief.” De HU-directeur is optimistisch. “Veel mensen staan open voor een overstap. Dat merk ik bijvoorbeeld bij het animo voor omscholing naar zorg en onderwijs.”

KLM EN ABN AMRO In de huidige omstandigheden dienen zich versneld meer ‘donorsectoren’ aan. Zo zal de KLM in de toekomst met aanzienlijk minder personeel toe kunnen. Daarom stimuleert de luchtvaartmaatschappij medewerkers bijvoorbeeld om een overstap te maken naar de zorg. Daar is de vraag naar personeel groot en de vereiste vaardigheden komen deels overeen. KLM faciliteert een kennismaking met de zorgsector en betaalt het salaris door gedurende een oriëntatieperiode.

Ook bij financiële instellingen stromen veel medewerkers uit. Eind november 2020 kondigde ABN Amro opnieuw een grootschalige reorganisatie aan waarbij de komende jaren 15% van de arbeidsplaatsen verdwijnt. Een deel daarvan kan bijvoorbeeld in het onderwijs een nieuwe toekomst vinden.

BUDGETTEN ONTSCHOTTEN Om ervoor te zorgen dat duurzame inzetbaarheid geen utopie maar realiteit wordt, zijn veel van dergelijke matches nodig. Dat vereist een grootschalige, proactieve en branche-overstijgende aanpak. De stakeholders zijn talrijk: overheden, werkgevers, opleidings- en scholingsinstellingen, UWV… Er is geen behoefte aan een nieuwe organisatie, stelt hoogleraar Wilthagen. “Er zijn genoeg middelen en genoeg organisaties. Het is zaak om deze te verbinden, om er één team van te maken. Wie staat linkshalf, wie rechtsbuiten?

De rollen moeten duidelijk zijn. Alleen dan lukt het om de benodigde grootschalige beweging op gang te brengen.”

En wie bepaalt de opstelling? “De centrale overheid moet de regie pakken”, vindt Starink. “En ervoor zorgen dat de ontschotting van sectorbudgetten eindelijk voor elkaar komt. Tijdens de vorige crisis is dat niet gelukt. Nu is het echt de hoogste tijd.”

De KLM kan in de toekomst met aanzienlijk minder medewerkers toe

SYSTEMATIEK ONTBREEKT Ton Wilthagen, hoogleraar arbeidsmarkt aan Tilburg University, benadrukte in zijn inleiding op Get Connected dat de noodzakelijke mobiliteit tussen sectoren een andere aanpak

DRIESTEDEN BUSINESS | NUMMER 1 | MAART 2021

25

COLUMN

LIBERI

MEER AANDACHT VOOR JONGEREN TIJDENS EN NA DE PANDEMIE Armand Girbes (hoofd IC van VUmc) noemde corona een koekoeksjong. Dit is erg treffend is voor het feit dat corona alleen maar blijft groeien door al onze aandacht, tijd en energie, waardoor dreigt dat andere vogeltjes niet kunnen groeien en buiten het nest vallen. Zo’n ander vogeltje is de onderbelichte categorie ‘jongeren’, die al ‘de verloren generatie’ wordt genoemd.

Begin februari rapporteerde het Nationaal Centrum Preventie Stress & Burn-out dat 82 % van onze jongeren tegen een burn-out aan zit. Docent-onderzoeker Jolien Dopmeijer (Windesheim, Trimbos-instituut) promoveerde aan de VU Amsterdam op studentenwelzijn en het voorspellen van psychosociale problemen. Tijdens de tweede lock down gingen de basisscholen op 8 februari onder strikte voorwaarden weer open.

En de SER Overijssel publiceerde haar advies ‘Goed leven, wonen en werken voor jongerenadvies in Overijssel’.

HARRY WEBERS voorzitter SER Overijssel

Vanwege de coronabeperkingen en de lock downs hebben veel jongeren te kampen met social distancing, digitaal onderwijs, studievertraging en -uitval. Bovendien lopen ze aan tegen een onzekere arbeidsmarkt en de zeer krappe woningmarkt. En dan is er nog hun zelfbeeld, dat sterk wordt beïnvloed door gemanipuleerde foto’s, ideaalbeelden en rolmodellen op social media.

Dopmeijer onderzocht vijf jaar lang de impact van het leven op het welzijn en de prestaties van studenten. Al in 2017 en 2018, toen COVID-19 nog volstrekt onbekend was, publiceerde zij schokkende onderzoeksresultaten. Van ruim 3.000 Windesheim-studenten voelde bijna 70 % prestatiedruk, kampte 53 % in met eenzaamheid, somberheid, angsten en depressies, en dacht 18 % soms aan zelfmoord. Verklaringen zijn te vinden in de prestatiemaatschappij, de hoge studiebelasting vanwege kwaliteitseisen, studiefinancieringstress en angst voor studieschulden.

Het Jongerenplatform van SER Nederland voerde de verkenning ‘Hoge verwachtingen: kansen en belemmeringen voor jongeren’ (2019) uit. De SER Overijssel startte in 2020 een adviestraject om in beeld te brengen wat jongeren bezighoudt en wat ze belangrijk vinden. Ook wil(de) de SER Overijssel jongeren actiever betrekken bij het jongerenadvies en de advisering in het algemeen. Er waren telefonische interviews met jongeren, digitale interviews onder 135 jonge FNV-leden en 6 MKB-bedrijven van de Innovatiehub Salland.

PERSONEEL NODIG? WIJ HEBBEN DÉ BESTE VAKMENSEN BESCHIKBAAR VOOR DE BOUW EN TECHNIEK! TechRecruitment Tweelingenlaan 117 7324 AR Apeldoorn 055 203 2137 apeldoorn@techrecruitment.nl

OK N O U N IGD I ST !

GEVELDOORN APE

VERHUISAUTO NODIG? AUTO HUREN IN 3 STAPPEN GEREGELD!

De SER Overijssel adviseert om jongeren als een specifieke doelgroep te zien, en ze nog meer te betrekken bij de verschillende beleidsterreinen. Ze adviseert een ‘generatietoets’ om vooraf te toetsen wat de impact van specifiek beleid op jongeren is. Om (de creativiteit van) jongeren meer te betrekken bij experimenten, maatschappelijke vraagstukken en de grote transitieopgaven. En om te (blijven) investeren in het aantrekkelijk maken van Overijssel, regio’s en MKB-bedrijven.

De 2,5 miljoen Nederlandse jongeren verdienen meer aandacht. Onder het bekende motto ‘wie de jeugd heeft, heeft de toekomst’ heeft de SER Overijssel in februari een jongere benoemd als jongerenadviseur. Dit vergroot het eigen bewustzijn en het begrip van de SER voor en de samenwerking met jongeren, die er net als alle andere burgers bij (willen) horen. Een mooi voorbeeld van de ‘sense of belonging’ uit het proefschrift van Dopmeijer. Niet alleen tijdens, maar zeker ook na de pandemie !

BEZOEK ONZE WEBSITE EN RESERVEER GELIJK ONLINE!!

WWW.BULTMAN.NL

Uit het SER-advies ‘Goed leven, wonen en werken voor jongeren in Overijssel’ blijkt dat jongeren met plezier in Overijssel wonen, studeren, werken en recreëren. Gelijktijdig blijken ze zich zorgen te maken over de woningmarkt en de arbeidsmarkt. Op dit moment betrekt de provincie jongeren bij ‘Nieuwe Energie Overijssel’ en worden er ‘Democratie- en Statenspelen’ georganiseerd. Maar jongeren en hun betrokkenheid en participatie verdienen volgens de SER meer aandacht.

Hertz Personenauto’s

TEL. 055-521 48 88 Apeldoorn | Arnhem | Deventer | Drachten | Emmeloord | Harderwijk | Heerenveen | Hengelo | Zwolle DRIESTEDEN BUSINESS | NUMMER 1 | MAART 2021

27

ACHTERGROND Tekst: Hans Hajée Fotografie: Robin Utrecht

door private investeringen te stimuleren en door het Nationaal Groeifonds. Voor de komende jaren zijn de oplossing van het klimaatprobleem, de knelpunten op de arbeidsmarkt, het bestendigen van onze koppositie qua kennis en innovatie en de verdeling van de welvaart belangrijke vraagstukken. Maar dat lukt allemaal niet zonder stevig verdienvermogen. Het stimuleren van internationaal ondernemen is daarin voor ons kleine land heel belangrijk.

Daarbij is een sterk Europa cruciaal.”

NIET ALSNOG ONDERUIT Hoe beoordeelt Thijssen de corona-steunmaatregelen van de overheid? “Allereerst: dat wat het kabinet de afgelopen periode op touw heeft gezet, is historisch. Binnen zeer korte tijd zijn voor veel ondernemers regelingen ontwikkeld. Complimenten daarvoor. Nu de maatregelen weer strenger zijn en de reserves van ondernemers tot het nulpunt zijn gedaald, is het belangrijk dat in de kern gezonde bedrijven niet vlak voor de finish alsnog onderuit gaan. Daarom moet de steun ruimhartiger worden dan tot nog toe is voorzien, met vooral ook oog

"DE OVERHEID KAN HET NIET ALLEEN." 28

INGRID THIJSSEN NIEUWE VOORZITTER VNO-NCW

"SAMEN MET LEDEN HET VERSCHIL MAKEN" Als kersverse voorzitter van VNO-NCW heeft Ingrid Thijssen door de corona-uitbraak te maken met een nieuwe realiteit. Ook los daarvan wachten er grote opgaven: denk aan de transities op het gebied van energie en arbeidsmarkt. “Bedrijven en ondernemers spelen daarbij een cruciale rol. Samen met onze leden hoop ik op deze positie echt verschil te kunnen maken.”

Eerder was Ingrid Thijssen directeur Vervoer bij NS Reizigers en – sinds 2017 – bestuursvoorzitter van Alliander. Wat waren haar drijfveren voor de overstap naar VNO-NCW? “Ik houd ontzettend van dit land en voel mij persoonlijk verantwoordelijk voor volgende generaties. Onze kinderen en kleinkinderen moeten op een duurzame manier geld kunnen verdienen voor

DRIESTEDEN BUSINESS | NUMMER 1 | MAART 2021

hun welzijn. Om dat voor elkaar te krijgen, moeten we grote vraagstukken oplossen. Denk aan de opwarming van de aarde. Daarbij spelen bedrijven en ondernemers een cruciale rol. Samen met onze leden hoop ik op deze positie echt verschil te kunnen maken. Bovendien vind ik het een eer om ondernemend Nederland te mogen vertegenwoordigen.”

KRACHT VAN DE POLDER Vrijwel op hetzelfde moment dat Thijssen “ja” zei tegen haar nieuwe klus, was de eerste Nederlandse coronabesmetting een feit. “Van de ene op de andere dag kregen we te maken met een nieuwe realiteit en nieuwe verwachtingen. Tegelijkertijd liet dit ook de kracht van de polder zien. In no time hebben wij als VNO-NCW samen met vakbonden, MKB-Nederland en het kabinet een pakket met steunmaatregelen op touw gezet. Dit laat wat mij betreft precies zien waar VNO-NCW in de kern voor staat; in het hart van de samenleving en dé schakel tussen politiek, Den Haag en alle ondernemers in Nederland.”

VERDIENVERMOGEN VEREIST De coronaschade voor ondernemers en economie moet tot een minimum worden beperkt, benadrukt Thijssen. “Vervolgens is het belangrijk om uit de crisis te komen door te investeren. Doordat publieke investeringen naar voren gehaald worden,

voor zwaar getroffen sectoren.”

Om verdere economische schade te beperken, is het ook cruciaal dat de testcapaciteit verder wordt opgeschaald. “Vanuit VNONCW is in samenwerking met VWS, GGD en Defensie gewerkt aan het opzetten van XL-sneltestlocaties. Ook zijn aanvullende plannen gepresenteerd om veel meer te gaan testen zodat de economie weer meer open kan.”

GA IN GESPREK Sinds de start van de crisis hebben Nederlandse banken boven op het steunpakket van de overheid volgens Thijssen 170.000 ondernemers financieel lucht kunnen geven. “Met uitstel van aflossingen, het verstrekken van leningen en meer kredietruimte aan bedrijven is 28 miljard euro gemoeid. Dat is echt enorm en wezenlijk anders dan in de vorige crisis. Maar banken zijn ook gebonden aan strenge regelgeving die inmiddels weer strakker aangetrokken is. Daarom blijft steun vanuit de overheid essentieel. Zit je als ondernemer in de problemen? Ga dan zo snel mogelijk in gesprek met je bank. Alleen zo kun je tijdig samen bekijken wat alle opties zijn. Wij knokken ondertussen voor aanpassingen in het derde steunpakket die kunnen helpen door deze zware tijd te komen.”

TOEKOMSTGERICHTE INVESTERINGEN Nationaal en Europees is er een brede beweging om de herstelinvesteringen gericht in te zetten voor een substantiële versnelling van de energietransitie. “Wij staan daar vierkant achter”, zegt Thijssen. “In de onderhandelingen over het derde steunpakket heeft VNO-NCW steeds gehamerd op het aanjagen van de investeringen. Ook is benadrukt dat die toekomstgericht moeten zijn. Dus dat gaat zeker over de energietransitie. Maar ook over investeren in de sleuteltechnologieën voor de toekomst en infrastructuur. Het kabinet heeft daar een goed oor voor gehad. Zo komt er het Groeifonds van 20 miljard en de BIK van 4 miljard.

Verder worden belangrijke investeringen in duurzame infrastructuur naar voren gehaald. Dat helpt allemaal, ook bij de energietransitie.”

CIRCULAIRE DAKBEDEKKING Bij die energietransitie speelt het bedrijfsleven een cruciale rol. “In mijn achterban zie ik prachtige initiatieven. Zoals plannen om veel meer groene waterstof te gebruiken in Noord-Nederland. Of de voornemens voor CO2-opslag en het slimmer gebruiken van warmte. Zie ook hoe snel de uitrol van laadpalen en de toename van het elektrisch verkeer gaan. Bij al mijn werkbezoeken komt de transitie ter sprake en ervaar ik waar ondernemers mee bezig zijn. Bijvoorbeeld het bedrijf Leadax.

Zij maken volledig circulaire dakbedekking en verkopen die nu ook in het buitenland. Iedereen ziet wel kansen voor Nederland om internationaal koploper te worden. Of het nu gaat om meer hergebruik van producten of nieuwe technologie.”

Maar niet alles gaat voorspoedig. “Sommige investeringen zijn voor het mkb of burgers erg lastig te dragen en niet een-twee-drie rendabel. Zij kunnen het dus niet alleen.”

HAKEN EN OGEN Om de energietransitie meer vaart te geven, lijkt een CO2-heffing onontkoombaar. Maar volgens Thijssen zitten er de nodige haken en ogen aan dit instrument. “Als pleitbezorger van verduurzaming vind ik de nationale CO2-heffing best een ingewikkeld onderwerp. Iedereen weet dat een prijs zetten op vervuiling effectief is. Dus ik ben in principe voorstander van een CO2-heffing. Maar nu gaat Nederland het in zijn eentje doen. Dat zet bedrijven die buitenlandse concurrentie hebben op achterstand wanneer zij niet in staat zijn de verduurzamingsmaatregelen te nemen die nodig zijn om die CO2-heffing te vermijden. Dat vind ik onverstandig. Immers, het klimaat wordt er niet beter van terwijl in Nederland werkgelegenheid kan verdwijnen. Een voorbeeld: een baksteenfabrikant heeft CO2-opslag nodig om te kunnen verduurzamen. Maar de infrastructuur die daarvoor door de overheid wordt gepland, komt niet bij zo’n bedrijf. En voor een alternatieve, uiterst kostbare oplossing bestaat geen subsidie-instrument. Uiteraard: het stoppen van de opwarming van de aarde is cruciaal en urgent. Maar reële problemen waar ondernemers daarbij tegenaan lopen, moeten wel opgelost worden.”

DRIESTEDEN BUSINESS | NUMMER 1 | MAART 2021

29

ACHTERGROND

5.5

HOOGSTE

SIN dCe COATEGROREIE ns: o n e v e g n e t Klan

4,4 /5 sterren

Betaald worden in een handomdraai

Recurring betalingen

Een betaalverzoek via factuur, e-mail, WhatsApp of SMS

Tokenisatie voor lidmaatschappen en merchant initiated transactions

Mis geen betaling meer

In-app payments

Ruim aanbod aan internationale betaalmethoden

Seamless afrekenen of opwaarderen

Snellere betalingen bij de kassa

Achteraf en gespreid betalen

Kassabetalingen met pintransactie, cadeaukaarten en QR-codes

Gespecialiseerd in achteraf betalen, gespreid betalen en betalen op krediet

• PAY. biedt een complete omnichannel oplossing

Kijk op www.pay.nl of maak een afspraak in Amsterdam, Enschede of Spijkenisse.

Ingrid Thijssen: “Het is belangrijk dat gezonde bedrijven niet vlak voor de finish alsnog onderuit gaan.”

VAN WERK NAAR WERK Ook de arbeidsmarkt staat voor een ingrijpende transitie. “Al voor de coronacrisis was duidelijk dat het van werk naar werk brengen een van de grootste uitdagingen is voor de komende jaren. Door technologische ontwikkelingen verdwijnen veel banen; tegelijkertijd ontstaan nieuwe soorten werk. In de huidige crisis zien we branches waar banen wegvallen, maar anderzijds ook sectoren waar ze mensen keihard nodig hebben. Denk aan techniek, zorg, ICT en onderwijs. Dat is juist het bijzondere aan deze crisis: er liggen ook kansen. Het is nu vooral belangrijk hoe we mensen naar een andere baan kunnen begeleiden vóórdat ze werkloos worden. We zijn bezig om daarvoor een infrastructuur op te zetten. En de minister heeft op ons verzoek ook de portemonnee getrokken om sectoren en regio’s hierin te ondersteunen.”

BEMOEDIGENDE SIGNALEN Noord-Limburg Business publiceerde een reeks interviews met Zakenvrouwen van het Jaar. Steevast kwam een quotum ter sprake als middel om ervoor te zorgen dat meer vrouwen topposities innemen. “Het kabinet komt met een quotum van 30% voor de raad van commissarissen van grote beursgenoteerde bedrijven. Dat is gebeurd op initiatief van de polder en dus van VNO-NCW. Ik denk dat

dit gaat helpen om zaken te verbeteren. Er zijn bemoedigende signalen en ik zie steeds meer vrouwelijke bestuurders. Maar er is echt nog meer nodig.”

GA ERVOOR Uit de interviews met zakenvrouwen kwam ook naar voren dat rolmodellen van grote waarde zijn. “Ik heb dat vroeger altijd wat onderschat. Maar de afgelopen jaren merkte ik dat het voor jonge meiden en vrouwen belangrijk is dat vrouwen zichtbare maatschappelijke functies bekleden. Daar zit wat mij betreft de relevantie. En ik hoop dat mijn benoeming er een beetje aan bijdraagt dat meiden zien dat elke job bereikbaar is zodat ze er ook voor durven te gaan. Vanuit dat perspectief zijn andere voorbeelden natuurlijk veel belangrijker. Zoals Margaret Thatcher, Angela Merkel, Christine Lagarde, Jacinda Ardern en nu Kamala Harris. Voor mijzelf was Els Borst zo’n rolmodel.”

MAATSCHAPPELIJKE VERANTWOORDELIJKHEID Naast het creëren van werkgelegenheid en het betalen van belasting wordt steeds meer gevraagd als het gaat om de maatschappelijke bijdrage van ondernemingen. Al stellen bedrijven zichzelf vaker concrete doelen op het gebied van bijvoorbeeld klimaat en diversiteit,

vanzelfsprekend is dat nog niet. “Bedrijven hebben een belangrijke verantwoordelijkheid.

Zij kunnen bijdragen aan het oplossen van maatschappelijke vraagstukken, ook zonder dat daar direct iets tegenover staat. Dat wordt ook van ze verwacht; de overheid kan het eenvoudigweg niet alleen.”

MIDDEN IN DE MAATSCHAPPIJ Ondernemers staan volgens Thijssen als geen ander midden in de maatschappij. “Ik ervaar bij al mijn werkbezoeken hoezeer bedrijven ermee bezig zijn. Van het zorgen voor reservisten voor Defensie tot de mkb’er die zijn werknemers techniekonderwijs laat geven.

Van grote brouwers die handgel maken voor de zorg tot het touringcarbedrijf dat bussen ombouwt om coronapatiënten te vervoeren.

We zijn een Rijnlands land: ondernemers houden niet alleen rekening met de aandeelhouders. Deze beweging wordt alleen maar sterker.”

Moet de politiek daarbij een sturende rol spelen? “Ik ben zeker geen voorstander van extra regels. De regeldruk in Nederland is al veel te hoog. Dat was voor een ondernemer die ik onlangs sprak de reden om zijn kinderen te adviseren het meer dan honderd jaar oude familiebedrijf niet over te nemen. Nederland is daarin echt doorgeschoten.”

DRIESTEDEN BUSINESS | NUMMER 1 | MAART 2021

31

MARKETING

kent dat je via deze kanalen meer potentiële klanten kunt bereiken. In een interview met elf social media experts op Mediaweb. nl geeft Maarten van der Molen van GMU. online aan dat de stijging in het gebruik een uitgelezen kans is om je doelgroep op verschillende social media kanalen te bereiken. Hij raadt aan om ook eens te kijken naar de kanalen waar je zelf in eerste instantie niet aan zou denken. Daarnaast is social media-marketing een effectief middel om contact te houden met je bestaande klanten. Wat betreft de insteek van je post of advertentie raadt Van der Molen aan om vooral inspiratie te bieden. In onzekere tijden van risicomijdend gedrag is volgens hem inspiratie nodig “om mensen te activeren en nieuwe keuzes te laten maken”.

STORYTELLING

32

DIT ZIJN DE SOCIAL MEDIA TRENDS VOOR 2021 Sinds 2020 zijn we massaal online gaan vergaderen en brengen we ook meer tijd op social media door. Volgens diverse experts en onderzoeksbureaus zal dit in 2021 zeker zo blijven. In dit artikel vind je trends en tips die interessant zijn wanneer je social media inzet als marketingmiddel.

Allereest duiken we even in de laatste cijfers. Volgens het Nationale Social Media Onderzoek 2021 van onderzoeksbureau Newcom Research & Consultancy zijn er in Nederland inmiddels 13,7 miljoen gebruikers van social media in de leeftijdscategorie 15 jaar of ouder. Onder deze gebruikers stijgt zowel het aantal gebruikte platforms als het aantal dagelijks gebruikte platforms. Het onderzoek geeft aan dat met name de leeftijdsgroepen 15-19 jaar en 20-39 jaar meer social media-platforms zijn gaan gebruiken.

DRIESTEDEN BUSINESS | NUMMER 1 | MAART 2021

PLATFORMS Kijken we naar de populariteit van de specifieke platforms, dan is WhatsApp in absolute cijfers het grootste platform met 12,4 miljoen gebruikers in 2021. Daarna volgen Facebook (10,4 miljoen), YouTube (9,1 miljoen), Instagram (5,9 miljoen) en LinkedIn (5,0 miljoen). Binnen de top 5 groeien Instagram en LinkedIn procentueel het hardst. De allergrootste stijger is TikTok. Dit platform ging van 0,7 miljoen gebruikers in 2020 naar 1,7 miljoen dit jaar.

Grootste social media platforms in absolute aantallen in 2021 (Cijfers Nationale Social Media Onderzoek 2021) 1. WhatsApp: 12,4 miljoen 2. Facebook: 10,4 miljoen 3. YouTube: 9,1 miljoen 4. Instagram: 5,9 miljoen 5. LinkedIn: 5,0 miljoen 6. Pinterest: 3,9 miljoen 7. Twitter: 2,9 miljoen 8. Snapchat: 2,6 miljoen 9. TikTok: 1,7 miljoen 10. Tumblr: 0,5 miljoen

DAGELIJKS GEBRUIK Wat betreft het aantal dagelijkse gebruikers geeft het onderzoek aan dat Whatsapp, YouTube en LinkedIn fors groeien. Verder vermeldt het Nationale Social Media Onderzoek 2021 dat het dagelijks gebruik van TikTok onder jongeren is vervijfvoudigd, maar dat de groei van Instagram bij leeftijdsgroepen onder de veertig jaar nauwelijks nog groeit.

Grootste social media platforms in aantal dagelijkse gebruikers in 2021 (Cijfers Nationale Social Media Onderzoek 2021) 1. WhatsApp: 9,8 miljoen 2. Facebook: 7,3 miljoen 3. Instagram: 3,7 miljoen 4. YouTube: 3,1 miljoen 5. Snapchat: 1,5 miljoen 6. Twitter: 1.226.000 7. LinkedIn: 1.069.000 8. Pinterest: 892.000 9. TikTok: 836.000 10. Tumblr: 266.000

GROTER BEREIK Een hoger aantal dagelijkse gebruikers van social media platforms bete-

Inspiratie bieden is dus de gouden tip. Maar het is natuurlijk ook de kunst om dit op de juiste manier te brengen. Sinds de uitbraak van de coronacrisis ligt de nadruk meer dan ooit op authenticiteit en storytelling.

Vraag bijvoorbeeld je medewerkers eens of ze een bericht kunnen schrijven over wat ze precies binnen het bedrijf doen en waarom ze dit zo leuk vinden. Of laat hen in een video van maximaal drie minuten een digitale rondleiding geven door het bedrijf. Leveranciers kunnen vanuit hun eigen expertise vertellen wat hun bijdrage is aan jouw product of dienst en waarom ze graag met je samenwerken. En de verhalen van tevreden klanten doen het natuurlijk al jaren goed, niet alleen op social media. Laat bovenal in je posts merken dat je weet met welke problemen en uitdagingen je deelnemers te maken hebben en waarom jouw product of dienst de oplossing biedt.

WELKE VORM? In welke vorm je die inspirerende content vervolgens giet, hangt allereerst af van de kanalen die je gebruikt. LinkedIn heeft een zakelijk karakter en focust vooral op needto-know informatie. Dit kanaal leent zich bij uitstek voor het delen van informatie via updates met video of tekst en beeld in je tijdlijn, en wat meer tijdloze achtergrondartikelen die op je eigen pagina zichtbaar blijven. Daarnaast worden er steeds meer tijdelijke foto’s en video’s gepost via LinkedIn Stories. Instagram heeft al langer de optie om Stories te maken die na 24 uur weer verdwijnen. Natuurlijk kun je Instagram ook voor video’s gebruiken die op je tijdlijn zichtbaar blijven. En vergeet niet waar Instagram bij uitstek geschikt voor is: het overbrengen van sfeer. Post vooral de mooiste sfeerfoto’s van een bijvoorbeeld een dag op kantoor of een online event dat je organiseert. Hetzelfde geldt voor Facebook.

YOUTUBE Beschik je over veel videomateriaal, bijvoorbeeld korte filmpjes van je gastsprekers en andere betrokkenen, dan is het slim om elke video apart naar elk kanaal te uploaden in plaats van deze bijvoorbeeld steeds te embedden vanuit YouTube. Een post op elk kanaal vergroot namelijk de vindbaarheid van je videocontent. Je video’s op een eigen bedrijfskanaal op YouTube posten is ook een slimme zet voor de vindbaarheid van je event. YouTube is na Google namelijk de meest gebruikte zoekmachine!

ZET INFLUENCERS IN Vind je het erg lastig om content te maken of je content bij de juiste doelgroep onder de aandacht te krijgen? Dan kun je ook overwegen om gebruik te maken van influencer marketing. Deze vorm van marketing bestaat uit content waarin een product of dienst is verwerkt. Het is in feite de ouderwetse mond-tot-mond reclame en beïnvloeding van consumentengedrag door een leider of iemand waar je tegen opkijkt, alleen vindt dit nu online plaats. Je hoeft niet meteen enorme budgetten vrij te maken om de meest populaire YouTubers te strikken. Er zijn juist steeds meer micro-influencers actief (tussen de 5.000 en 25.000 volgers) wiens posts beter aansluiten bij de belevingswereld van hun volgers. Bovendien combineren micro-influencers hun blog- of vlogactiviteiten vaak met andere werkzaamheden. Omdat zij niet financieel afhankelijk zijn van deze activiteiten, zijn zij vaak extra gepassioneerd over hun online activiteiten en zijn zij ook eerder geneigd om een stapje extra te zetten. Kijk dus vooral eens rond of er binnen de branche een mirco-influencer actief is met volgers die tot jouw potentiële doelgroep behoren.

PROBEREN Ten slotte is het inzetten van social media voor je event, ongeacht de trends en de kwaliteit van je content, ook gewoon een kwestie van proberen, evalueren en aanpassen. Plaats je posts op verschillende dagen en tijdstippen en houd goed in de gaten wat aanslaat en wat niet. Scoort een bepaald onderwerp of een bepaalde insteek goed, borduur daar dan op verder. En wees niet bang om aandacht op te eisen. Meer gebruikers betekent meer concurrentie om de aandacht van je beoogde deelnemers.

Plaats je posts dus meerdere keren. Op de markt is de luidste koopman met de beste boodschap vaak ook de beste verkoper.

DRIESTEDEN BUSINESS | NUMMER 1 | MAART 2021

33

LITERATUUR

Bescherm uzelf en uw omgeving!

Om uzelf en uw omgeving te beschermen tegen schadelijke bacteriën en virussen is desinfecteren alleen niet genoeg. Een effectieve desinfectie begint namelijk met een goede reiniging.

De schadelijke micro-organismen zitten vaak verstopt onder een laag van organische vervuiling.

Door te desinfecteren zonder eerst te reinigen, is het dus lastig om deze micro-organismen te bereiken. Met een goede reiniging verwijdert u vervuilingen zoals stof, vet en vuil waardoor de onderliggende bacteriën en virussen beter bereikbaar worden voor het desinfectiemiddel.

WENNEN AAN WENDEN Door Marilijn Boumeester

Als één vaardigheid van personen en organisaties op dit moment op de proef wordt gesteld, is het wel het vermogen om mee te bewegen met onverwachte omstandigheden.

Toch komen de corona-uitbraak en de gevolgen ervan maar mondjesmaat aan bod in het boek van Marilijn Boumeester. Zij behandelt wendbaarheid met een veel breder, bijna alomvattend perspectief. Het onderwerp heeft zowel te maken met maatschappelijke veranderingen als met persoonlijke drijfveren en ambities. Wendbaarheid speelt een rol in het onderwijs, bij het werk en in de privésituatie. De brede context trechtert gaandeweg tot concrete aanbevelingen en handvatten. Wennen aan wenden wil de lezer helpen om open te staan voor verandering. Want wenden is een continu proces; je bent er nooit klaar mee. Die dynamiek vat Boumeester samen in de doelstelling om toekomstbehendig in plaats van toekomstbestendig te worden.

281 pag.

ISBN 978-94-6215-675-3. € 39,95. Vakmedianet.

7 ROLES TO CREATE SUSTAINABLE SUCCES Door Carola Wijdoogen

Corona zorgt op tal van gebieden voor een versnelling. Zo is er een brede ambitie om de herstelinvesteringen te gebruiken om de energietransitie meer vaart te geven. Carola Wijdoogen was Directeur Duurzaam Ondernemen bij NS en is sinds 2019 directeur van Stichting Sustainability University. Uit onderzoek van deze organisatie blijkt dat 62% van de bedrijven die al bezig zijn met de duurzame transitie verwacht dat de coronacrisis hierbij helpt.

22% denkt dat zelfs een versnelling optreedt. Opvallend is dat organisaties die nog niet of amper met de transitie zijn gestart, de huidige crisis juist als een belemmering zien.

Voor beide kampen schreef Wijdoogen 7 Roles to Create Sustainable Success. In dit Engelstalige boek bundelt zij haar eigen ervaringen, wetenschappelijk onderzoek plus de lessen van internationale opinieleiders zoals Kate Raworth en duurzaamheidsmanagers van onder meer DSM, Unilever en Google. Met haar boek wil Wijdoogen handvatten bieden voor acties en innovaties die de duurzame transitie versnellen.

Organisaties die hierin slagen, versterken hun concurrentiepositie.

208 pag.

ISBN 978-90-8294-974-2. € 29,75. Stichting Sustainability University/Amsterdam University Press.

BUSINESS MODEL SHIFTS MAKING SHIFT HAPPEN Door Margareth de Wit

Hoe cruciaal effectief leiderschap is, maakt de coronacrisis in ultimo duidelijk. Wereldwijd zijn er tal van voorbeelden in positieve en negatieve zin. Er wordt een beroep gedaan op vaardigheden die zelden getoond laat staan getest worden. Toch fungeert de huidige periode als lakmoesproef voor de toekomst. Denk aan de transities en ingrijpende veranderingen op tal van gebieden: duurzaamheid, arbeidsmarkt, gezondheidzorg.

Voor leidinggevenden die impact willen hebben bij deze ontwikkelingen schreef Margareth de Wit Making Shift Happen. De Wit traint al jarenlang leiders van internationale topbedrijven.

Ook in het onderwijs zet ze haar expertise in, bijvoorbeeld om samenwerking in zelfsturende teams te bevorderen.

Haar boek bevat tien trainbare stappen waarmee leidinggevenden kunnen bijdragen aan de gewenste transities binnen hun organisatie.

204 pag.

ISBN 978-94-6372-016-8. € 24,99.

Amsterdam University Press.

Door Patrick van der Pijl, Roland Wijnen en Justin Lokitz

Hygiënisch reinigen

Desinfecteren

met een alcoholbasis gebruiksklare sproeireiniger voor het dagelijks onderhoud van licht vervuilde oppervlakken. Toepasbaar op waterbestendige materialen: tafels, stoelen, ramen, deuren, bureaus, spiegels, vitrinekasten, tegels enz.

met Tevan Panox 300, een desinfectiemiddel op basis van waterstofperoxide en perazijnzuur met een erkende CTGB toelating voor gebruik tegen virussen. Het is een milieuvriendelijk product met als enige residu water en zuurstof.

Wilt u meer informatie of direct bestellen?

Gezien de omstandigheden is het niet verwonderlijk dat veel actuele boeken gaan over verandering.

Zo ook Business Model Shifts. Het speelveld waarop bedrijven opereren, wijzigt in hoog tempo. Naast de technologische revolutie en de energietransitie kwam er een lockdown die sommige ondernemers in één klap brodeloos maakte.

Hoe zorg je ervoor dat het businessmodel zodanig is ingericht dat een bedrijf succesvol kan blijven?

Dit boek geeft daartoe inzicht in zes cruciale veranderingen: van product naar dienst; van stakeholder naar shareholder; van fysiek naar digitaal; van pijplijn naar platform; van stapsgewijs naar exponentieel en van lineair naar circulair.

Stuk voor stuk ingrijpende ontwikkelingen die zowel bedreigingen als kansen betekenen. Business Model Shifts helpt bij de juiste strategie, onder meer met 39 praktijkvoorbeelden, ruim zestig individuele bedrijfsmodellen en meer dan dertig patronen. Ook hierbij geldt: een keuze is niet voor eeuwig. Bepalend voor bestendig succes is het vermogen om te blijven veranderen.

288 pag.

ISBN 978-90-2443-485-5. € 39,90. Boom.

Carefree Clean

Voslgop on

+31 (0)183 - 62 17 99 WWW.TEVAN.COM WWW.TEVAN.COM

“Rent u de toekomst al tegemoet?”

Scherp inzien. Snel schakelen. Slim bijsturen.

Brouwers Accountants & Adviseurs heeft vestigingen in: Zwolle, Amsterdam, Apeldoorn, Deventer en Genemuiden

DRIESTEDEN BUSINESS | NUMMER 1 | MAART 2021

Doodt bacteriën, schimmels en virussen Voor interieur, vloeren en waterresistente oppervlakken Brede werking met een korte inwerktijd Geen naspoeling nodig en milieuvriendelijk

Droogt streeploos op Verwijdert vingerafdrukken en vervuilingen snel en effectief Zuinig in gebruik en met een frisse geur Volledig biologisch afbreekbaar

ALL-ELECTRIC JAGUAR I-PACE

NOG LEVERBAAR MET 8% BIJTELLING!

• VANAfPRIJs € 65.990,- INCL. BTw RIJkLAAR • DIRECT UIT VOORRAAD LEVERBAAR • wORDT GELEVERD MET sNELLE 3-fAsEN LADER • ACTIERADIUs VAN 470 kM (wLTP) • LEVERBAAR MET EEN BIJTELLING VAN 8%* • NETTO BIJTELLING VANAf € 326,- PER MAAND • OPERATIONAL LEAsE VANAf € 799,- ExCL. BTw PER MAAND • fINANCIAL LEAsE VAN 1,5%

Van Mossel Jaguar

Apeldoorn Oude Apeldoornseweg 40A, 055 368 28 47, vanmossel-apeldoorn-jaguar.nl Groningen Odenseweg 1, 0592 54 13 17, vanmossel-groningen-jaguar.nl Zwolle Oude Meppelerweg 2, 038 303 10 20, vanmossel-zwolle-jaguar.nl

Gecombineerd verbruik: 22,0-25,2 kWh/100 km, CO2-emissie 0 g/km, actieradius tot 470 km (WLTP) is afhankelijk van diverse factoren zoals weersomstandigheden en rijstijl. Consumentenprijs incl. BTW, BPM, registratiekosten, recyclingbijdrage en kosten rijklaar maken € 64.565 (I-PACE S EV320 21MY). *Actie geldt op voorraad geregistreerd 2020. Wijzigingen en fouten voorbehouden.