6 minute read
Herijking zorgstructuur in Arnhem
Deltascholen hebben groot potentieel aan deskundigheid in huis
De basiskwaliteit van de zorg op de Deltascholen is op orde. Dat komt grotendeels door de kwaliteitsslag die binnen Delta is gemaakt. Er is ruim geïnvesteerd in opleidingen voor de medewerkers. De kwaliteit van de zorg wordt versterkt door de fi jne samenwerking met andere scholen op wijkniveau en ketenpartners als Jeugdhulp en wijkcoaches. Ze maken gebruik van elkaars expertise. Het verwijzingspercentage van regulier naar speciaal (basis)onderwijs is daardoor de laatste jaren gedaald. Met de herijking van de zorgstructuur wordt ingezet op een verdere daling van het aantal doorverwijzingen.
De scholen van de Delta Scholengroep hebben een groot potentieel aan deskundigheid in huis. Het streven is om deze kennis effi ciënter te bundelen, zodat de scholen van elkaar weten wie wat doet. Scholen voor speciaal basisonderwijs bijvoorbeeld hebben de expertise waarmee ze het reguliere onderwijs kunnen ondersteunen. Hiermee bied je inclusiever onderwijs aan, waardoor een leerling op de school van zijn of haar keuze terecht kan. Dit sluit aan op het landelijke streven van scholen naar Passend Onderwijs voor ieder kind.
Basis- en extra ondersteuning
“In het kader van het Passend Onderwijs hebben de deelbesturen en de scholen de zorgplicht om een goede basisvoorziening te bieden. Naast goede kwaliteit van onderwijs, ook voldoende zorg en begeleiding van de leerlingen,” zegt Lourens Boeder. Hij is Programmamanager Passend Onderwijs en werkt in opdracht van de PO besturen in Arnhem, waaronder de Delta Scholengroep. “Eén van de programma-speerpunten is de herijking van de zorgstructuur. In het kader van Passend Onderwijs bieden we alle leerlingen basisondersteuning. De scholen beschrijven het aanbod van basis- en extra ondersteuning in het zogenaamde schoolondersteuningsprofi el (SOP). Voor extra ondersteuning kunnen scholen een beroep doen op hulp en middelen die het Samenwerkingsverband PassendWijs biedt. Het is belangrijk dat scholen helder zicht hebben op hun eigen ondersteuningsaanbod en op dat van scholen in de nabij omgeving, zodat leerlingen op de school worden geplaatst waar zij de ondersteuning kunnen krijgen die nodig is.”
Wat biedt iedere school?
Directeur Ferdy Masselink van basisschool IKC Het Simmelink in Eibergen is regievoerder van het directieberaad voor de herijking van de zorgstructuur binnen de Delta Scholengroep. Beleidsmedewerker Onderwijs & Kwaliteit bij het Deltabureau Sandra Faas ondersteunt hem bij dit proces. “Iedere school heeft de wettelijke zorgplicht om basisondersteuning aan te bieden. Dat is wat iedere school minimaal in huis heeft aan onderwijs en onderwijsondersteuning.
Daarnaast is er bij de Deltascholen enorm veel specialistische kennis. Alleen weten we van elkaar als scholen niet altijd waar die te halen valt of hoe die kan worden ingezet. Het is belangrijk om dit voor iedere school afzonderlijk, maar zeker ook als Delta Scholengroep meer inzichtelijk te krijgen. Daarnaast is er veel winst te behalen in kennis over de sociale omgeving van de leerling. Als je bijvoorbeeld weet wat er thuis speelt, dan kan er sneller hulp en betere ondersteuning worden geboden door instanties die daarvoor de expertise hebben. Daarvoor is het belangrijk dat de scholen nauw contact met wijkcoaches en Jeugdhulp onderhouden.”
Gebruik elkaars expertise
Dat beaamt Lourens. Als programmamanager is hij onder meer verantwoordelijk voor het leggen van verbindingen tussen een viertal programmalijnen. Deze hebben gemeenschappelijk dat zij vorm en inhoud geven aan het realiseren van Passend Onderwijs in de volle breedte in de scholen. Scholen zitten in een overgangsperiode. Van veelal een zelfvoorzienende en in enkele gevallen naar binnen gerichte zorgstructuur, naar een meer samenwerkende structuur op basis van complementariteit. Lourens: “Er is veel expertise in de scholen en om meer van elkaars deskundigheid gebruik te maken moeten we echt gaan ontschotten. We zien mooie voorbeelden van samenwerking tussen basisscholen onderling, tussen basisonderwijs en speciaal(basis)onderwijs, maar er worden toch ook nog veel barrières ervaren als gevolg van (organisatie)structuren en wet- en regelgeving. Een belangrijk streven en opdracht voor het primair onderwijs is om inclusiever onderwijs te bieden. Ook leerlingen met een wat zwaardere ondersteuningsbehoefte, zouden idealiter in het reguliere onderwijs kunnen worden opgevangen. Extra hulp en begeleiding moet het mogelijk maken dat ook deze groep leerlingen thuisnabij (op maat) onderwijs kan volgen. Bijkomend effect daarvan is dat er naar verwachting minder kinderen worden doorverwezen naar het speciaal onderwijs. Nu is dat in de regio nog hoger dan het landelijk gemiddelde, waarbij wel opgemerkt moet worden dat dit met name veroorzaakt wordt door de toegenomen doorverwijzingen vanuit de voorschoolse opvang en behandelcentra. In de cijfers zien we dat het aantal doorverwijzingen vanuit het reguliere basisonderwijs naar het speciaal onderwijs al jaren daalt.”
De Delta Scholengroep streeft ernaar om ieder kind te plaatsen op de meest passende plek waar het zich het beste kan ontwikkelen. Ferdy: “Een voorwaarde is dat reguliere basisscholen goed zijn toegerust om complexere hulpvragen aan te
Samenwerkingsverband PassendWijs bestaat uit 21 besturen en 125 scholen voor primair onderwijs. Het is één van de drie samenwerkingsverbanden waar de Delta Scholengroep bij betrokken is. Hierin zijn scholen voor regulier, speciaal basisonderwijs (SBO) en speciaal onderwijs (SO) vertegenwoordigd. Zij zijn verantwoordelijk voor het inrichten en realiseren van Passend Onderwijs binnen het primair onderwijs in de gemeenten Arnhem, Rheden, Rozendaal, Overbetuwe, Lingewaard en Renkum. Alle aangesloten besturen hebben afspraken met elkaar gemaakt hoe elke leerling zo goed mogelijk Passend Onderwijs kan krijgen.
kunnen. Daarom willen we dat de kwaliteit van de ondersteuning nog verder verbetert. En ook dat scholen meer gebruik gaan maken van elkaars expertise als ze er zelf niet in kunnen voorzien. Delta verkent met de andere PO schoolbesturen in Arnhem op welke wijze meer kan worden samengewerkt met het speciaal onderwijs. Daarin worden ook de scholen voor speciaal basisonderwijs betrokken.”
Meer inclusiever onderwijs
Lourens: “Op Basisschool De Laarhorst in Arnhem draait een pilot gedurende het schooljaar 2021-2022. Het doel is om meer ervaring op te doen hoe inclusiever onderwijs kan worden vormgegeven. Een zestal kinderen die mogelijk zouden worden geïndiceerd voor het speciaal (basis) onderwijs (cluster 3-4) zijn deel blijven uitmaken van een reguliere groep. Zij krijgen daar de extra specialistische ondersteuning en begeleiding die nodig is. Deze kinderen hebben behoefte aan een eigen leer- en ontwikkellijn op onder andere taal en rekenen. De school is na een eerste evaluatie heel positief over de ontwikkeling die deze leerlingen hebben laten zien. Tegelijk werd ook ervaren dat de werkdruk fors toenam voor de leerkracht en de onderwijsassistenten die aan deze pilot hun bijdrage hebben geleverd. Een belangrijke conclusie is ook dat het contact en de communicatie met het speciaal (basis)onderwijs beter kan. Als de samenwerking tussen het reguliere en speciaal basisonderwijs nog meer vorm krijgt is de verwachting dat er aanmerkelijk minder verwijzingen naar het speciaal onderwijs nodig zijn. Dat betekent dat er extra middelen vrijkomen om te investeren in de ondersteuning aan kinderen in het reguliere basisonderwijs.”
Ferdy: “Daarbij wordt zeker het grote belang van speciaal onderwijs niet uit het oog verloren. Voorop staat dat een kind Passend Onderwijs krijgt. Maar soms is een indicatie op vierjarige leeftijd te vroeg om al door te verwijzen. Dan kunnen achterstanden nog ingelopen worden. Dat zien we regelmatig in de praktijk. We hebben ook oog voor de belangen die spelen binnen de school. Als er minder verwijzingen naar het speciaal onderwijs zijn, dan betekent dit ook iets voor de eisen die gesteld worden aan een onderwijsteam. Dit zorgt logischerwijze voor een groot spanningsveld.”
Samenwerking scholen
Lourens: “Arnhem is een stad waar veel complexe problematiek samenkomt. In een lijst van kansarmste gemeenten in Nederland staan ze op de negende plaats. Na covid zijn de niveauverschillen groter dan ooit. Een belangrijk aandachtspunt op alle scholen. Hiervoor worden de NPO-gelden ingezet. Het kabinet wil kinderen en jongeren gelijke kansen geven. Hiermee verbreden we onder meer de basisondersteuning en kunnen ze bijvoorbeeld vaker in kleine groepjes werken. Daarnaast worden de gelden ingezet voor het aanstellen van extra leerkrachten, zodat er meer ruimte ontstaat om lessen voor te bereiden en/of nazorg aan leerlingen te geven.”