7 minute read
Programmamanager Bewegen Gezondheid en Sport Kars Deutekom
“Meer bewegen betekent voor iedere leerling betere motoriek en concentratie”
Advertisement
“Voldoende bewegen levert legio voordelen op. Een betere conditie, motoriek én het brein dat hierdoor beter de lesstof opneemt. Wettelijk is iedere school vanaf 2023 verplicht wekelijks minimaal twee uur bewegingsonderwijs te geven”, vertelt Kars Deutekom. Hij is programmamanager Bewegen, Gezondheid en Sport bij Stichting CLC Arnhem PO. “De Deltascholen zien het belang van meer sporten. Daarom bieden ze het beweegprogramma 2+2+1 aan in Arnhem sinds 2020.”
Kars zet dit programma op de kaart voor de scholen van de Delta Scholengroep, Flores Onderwijs en Sportbedrijf Arnhem. Een gezamenlijke aanpak en bundeling van krachten met als doel: een brede ontwikkeling voor ieder kind. Dit door goed leren bewegen en voldoende beweegtijd in een gezonde omgeving. Brede ontwikkeling gaat verder dan alleen taal en rekenen. Je wilt de leerlingen mentaal en fysiek blijven uitdagen. Bewegingsonderwijs is essentieel om bij te dragen aan een gezonde leefstijl.”
Waarom is beweging nu extra belangrijk?
“Onderzoek laat zien dat we kampioen stilzitten zijn geworden. Ter vergelijking met 30 jaar geleden: kinderen speelden dagelijks drie uur buiten. Nu is dat gemiddeld één uur. De motorische vaardigheid van kinderen is in vergelijking met toen gemiddeld 25 procent lager. Door thuisonderwijs tijdens covid is de noodzaak om meer te bewegen nog groter. Een deel van de kinderen kwam anders terug op school: denk bijvoorbeeld aan een achterstand in de sociaal emotionele ontwikkeling, gestopt met sporten bij een vereniging of zwaarder geworden.”
Wat houdt het programma 2+1+2 in?
“Bestuursvoorzitter Peter Dooijeweerd van de Delta Scholengroep heeft met Geert Geurken van Sportbedrijf Arnhem dit beweegprogramma ontwikkeld. Het is gebaseerd op de Beweegrichtlijn Kenniscentrum Sport en Bewegen voor basisschoolleerlingen. Dit programma gaat uit van wekelijks vijf uur bewegen op en rondom school. Dus twee uur onder schooltijd door een vakleerkracht. Daarna één uur extra bewegen onder schooltijd, bijvoorbeeld tijdens de pauzes of met bewegend leren en twee uur in een naschools aanbod. Zo heeft iedere leerling dagelijks beweging. Het aanbod wordt samengesteld en uitgevoerd door de Beweegteams.”
Wat zijn Beweegteams?
“In 2020 zijn we gestart met tien koplopersscholen en er zijn toen Beweegteams gevormd. Die bestaan uit een samenwerking van beweegprofessionals: de vakleerkracht van een school, buursportcoach, sportverenigingen en sportstudenten van CIOS en ALO. Samen zorgen zij voor het beweegprogramma op school. De inhoud verschilt per school en dit wordt vastgelegd in een jaar- en activiteitenplanning. Ik help scholen met de invulling, want dat is maatwerk per school en wijk. Ook help ik ze bij het aanvragen van subsidies, extra programma en middelen.”
Terugblikkend op 2021?
“We hebben een verdubbeling van het aantal deelnemende scholen. Dat zijn er inmiddels 20. Ook heb ik subsidie aangevraagd bij het Ministerie van OCW en VWS. Daarmee is bij de Delta Scholengroep een Lerend Netwerk Bewegingsonderwijs gelanceerd en daardoor een kwaliteitsslag gemaakt. Beweegteams van de scholen werken samen en leren van elkaars aanpak. Zo kan het beweegprogramma en de inhoud beter op elkaar worden afgestemd. Voorbeelden hiervan zijn de Beweegteams van Elderveld en Presikhaaf die we ondersteunen we op samenwerking en beter leren bewegen.”
Hoe monitor je voortgang van de leerlingen?
“Met de HAN Academie Sport en Beweging testen we de leerlingen met BLOC (Balance, Locomotor Coördinatie). Vanaf de start brengen we het beweegvaardigheidsniveau in kaart en monitoren de voortgang. In het vervolgtraject kijken we waar we kunnen ondersteunen. Bijvoorbeeld een school die goed presteert en op oog- en handcoördinatie minder. De oorzaak kan zijn dat de vakleerkracht in zijn of haar lessen daar minder aandacht voor heeft. Bewegen is net als taal en rekenen een leervak. Door veel te oefenen word je er beter in.”
Wat is het belang van de Skillsbox daarin?
“Dat is een verrijdbare beweegkar waarmee de pauzesport wordt ingevuld. In de box zitten tal van sport- en spelmaterialen. Variërend van ballen, pionnen, netjes en stepjes en lintjes en leskaarten. Onder begeleiding van een leerkracht, studenten of buurtsportcoach wordt het schoolplein tussen de middag een beweegplein. De aangesloten Arnhemse scholen hebben deze beweegkar cadeau gekregen van Presikhaaf Schoolmeubelen, Decathlon en Sportbedrijf Arnhem.”
Wat zijn de resultaten van meer bewegen?
“Leerkrachten ervaren dat leerlingen rustiger zijn op het plein door de pauzesport. Ze kunnen hun energie beter kwijt en in de klas is er meer focus. Dat heeft positieve effecten op de leervakken als rekenen en taal. Maar we zien nu ook al dat de motoriek verbetert. Meer bewegen is een hot topic in de maatschappij en zo ook binnen de Delta Scholengroep. Door alle geledingen in de scholen wordt dit initiatief breed gedragen. Daardoor vind ik ook makkelijk ingang bij nieuwe scholen die aansluiten bij het beweegprogramma. Scholen zien de meerwaarde van meer bewegen. Ze worden door elkaar gemotiveerd. Een Deltaschool is uiteindelijk vrij om te kiezen of en hoe vergaand ze dit beweegconcept implementeren.”
En de voordelen van het samenwerken?
“Onderdeel zijn van het Beweegteam verbreedt ook voor vakleerkrachten hun werkveld en horizon. Er ontstaan mooie ideeën waar kinderen zoveel plezier aan beleven. Van het organiseren van voetbal- en slagbaltoernooien tot een BMX-clinic. Als je ziet hoe snel leerlingen zich inschrijven voor dit soort events. Ik sluit regelmatig aan bij overleg van verschillende Beweegteams. Ouderbetrokkenheid is een belangrijk punt tijdens een overleg, want in aandachtswijken is er een wereld te winnen bij ouders. Het ultieme streven is een rijk wijkprogramma op en rondom school waar de kinderen gebruik van kunnen maken. Nu al werken verschillende scholen samen in hun aanbod, dat is mooi om te zien.”
Anneke en Kars lobbyen om zoveel mogelijk Deltascholen aan dit beweegconcept te laten deelnemen. Anneke: “We dragen zorg voor de invoering van het 2+1+2 model. In Arnhem, Veluwezoom, Oosterbeek en de Achterhoek. Daar hoort ook de verantwoording bij, dat iedere school het wettelijk verplichte bewegingsonderwijs aanbiedt. Daarnaast ondersteunen we het Lerend Netwerk en de vakgroep bewegingsonderwijs. Hiervoor is Jasper Hol aangesteld als voorzitter van het Lerend Netwerk. Samen proberen we de randvoorwaarden te verbeteren. Denk daarbij aan het gemeentelijk beleid en het taakbeleid van de vakleerkrachten. Verder zorg ik voor voldoende zichtbaarheid en terugkoppeling over de voortgang aan het directieberaad en het Deltabureau.”
Stappen van De Fredericus
“Op De Fredericusschool werken we al met een specialist bewegend leren. Vanuit het Sportakkoordhebben we subsidie aangevraagd voor bewegend leren meubilair. Er zijn nu hoge statafels, fietsen en wiebel/ beweegkrukken. Onze school zit in een andere gemeente, maar we maken ook stappen richting 2+1+2. De eerste voorzichtige gesprekken met de gemeente en overige besturen zijn geweest. In 2022 wordt er bekeken of dit concept in Rheden en Rozendaal op termijn geïntroduceerd kan worden. Meer bewegen heeft zoveel voordelen voor leerlingen. Het aantal scholen dat kiest voor structureel voor meer bewegen groeit aanzienlijk.”
Wat is de reactie van de scholen?
“Heel veel enthousiasme, want ze ervaren wat het doet voor hun leerlingen. De Johannesschool is een goed voorbeeld, zij werken vanaf de start met dit programma. Ze organiseerden al veel op beweegvlak en werkten samen met de buurtsportcoach. Eind 2021 zijn ze genomineerd voor Sportiefste Basisschool van Nederland en tweede geworden. Ook de reacties van ouders en kinderen zijn positief.”
Waar ben je op dit moment mee bezig?
“Met Anneke Koelman, directeur van De Fredericusschool in Velp, schrijf ik een document dat is gebaseerd op de strategische koers van de Delta Scholengroep. Wat heeft een school minimaal nodig om het beweegonderwijs op orde te hebben? Daar worden ook de verschillende streefniveaus beschreven. En de vraag voor scholen: is de basis op orde, zit je op het streefniveau (2+1+2) of zit bewegen en sporten in je DNA? Bij de Margarethaschool in Arnhem krijgen de leerlingen drie keer per week gym, iedere middag pauzesport en op alle dagen een ruim naschools beweegaanbod. Met Anneke werk ik sinds 2021 nauw samen om het beweegconcept verder uit te rollen. Voor mij heel prettig om dit samen te kunnen doen. We zijn een supermatch. Dit project staat bij haar hoog in het vaandel en zij is mijn contactpersoon naar de andere Deltadirecteuren. Ik blik heel tevreden terug op wat er de afgelopen twee jaar is bereikt. Door samen te werken en het bewegen binnen het schoolaanbod breder op de kaart te zetten.”
