Заградка 6-7 - 2017

ROK LXХ • ^ISLO 6-7 XNIJ-XLIJ • 2017 CENA 100 DIN

D Z EC I ^ASOPIS ZA

6. СТРЕТНУЦЕ ПРЕДШКОЛСКИХ ДЗЕЦОХ У ДЮРДЬОВЕ Уж традицийне, шесте по шоре Стретнуце предшколских дзецох отримане 19. мая того року у ПУ „Дюрдєвак” у Дюрдьове. Возбудзени домашнї нєсцерпезлїво чекали вельки автобус хтори привезол їх парнякох зоз двох воспитних ґрупох Оддзелєня „Цицибан” зоз Руского Керестура, ПУ „Бамби” Кула, и зоз Оддзелєня „Герлїчка” зоз Коцура, ПУ „Бошко Буха” Вербас. Дзеци ше зблїжели у заєднїцкей програми дзе шицки указали цо зоз своїма виховательками найкрасше научели шпивац, рецитовац и танцовац. Веселу шпиванку „Хто щешлїви” зна озда кажде руске дзецко, цо потвердзели шицки учашнїки Стретнуца. Кед ше розподзелєли по учальньох, бавеню нє було конца. Правели ладї и авиони, варели юшки и компоту, випекали колачики, бавели ше на пияци и на дутяни, а кед вигладнєли, кухарки их вигосцели зоз смачним полудзенком. Потим ше бавели вонка на гомбалкох, оганяли ше, а найважнєйше же шицки приповедали по руски, цо и циль Стретнуца – же би ше упознали и зблїжели нашо наймладши, будуци школярики, наздаваме ше, у руских оддзелєньох у Руским Керестуре, Коцуре и Дюрдьове. М. Р.

МАТЕМАТИКА ПРЕЗ БАВИСКО У Основней и Штреднєй школи з Домом школярох „Петро Кузмяк” у Руским Керестуре у маю отримани квиз з математики под назву „Математика през бависко”. Орґанизовали го и реализовали школяре першей класи Ґимназиї зоз професорку математики Леону Сабо. Окрем домашнїх, школярох штвартей класи зоз учительку Верунку Медєши, на квизу участвовали и школяре Основней школи „Братство єдинство” зоз Коцура зоз учительками Марию Полдруги и Таню Бркич. Присутних привитала, и на концу побиднїком подзелєла награди Хелена Пашо Павлович, директорка керестурскей Школи.

ШКОЛА У ПРИРОДИ Школяре трецей класи зоз учительку Наду Колошняйову и школяре штвартих класох зоз учительками Ксению Бодянцову и Верунку Медєшову зоз Руского Керестура шейсц красни майски днї препровадзели на Ґучеву при Банї Ковилячи у Школи у природи. Активносци школярох водзели рекреаторе Єлена, Иван и Милош. Шицки були уключени до спортских активносцох, потим ткали, рисовали, бавели „Бависка без гранїцох”, шпацирали ше, були у манастире Троноша, у хижи Вука Караджича у Тршичу, у Банї Ковилячи. На очиглядней настави у природи мож було вельо научиц и без кнїжкох. За Актив учительох Верунка Медєши

Zdravo zagradkare! ^ASOPIS ZA DZECI

Direktor Martica Tama{ Odvi~atelqni redaktor Melaniy Rimar Vihodzi raz na me{ac u {kolskim roku • Vidava NVU “Ruske slovo” • Bulevar o{lwbodzeny 81/VII 21 000 Novi Sad, • Telefon (021) 6613-697 • @iro rahunok ~islo: 160-923244-82 • Ro~na predplata 1 000 dinari; za ino`emstvo 25 evra • Kompxterski obrobok: Mariy Gudak • Lektor: Martica Tama{ • Rukopisi {e nw vraca • Drukuw drukarny: ARTPRINT MEDIA DOO NOVI SAD

YU ISSN 0353-9938 E-mail: casopiszahradka@gmail.com Ilustraci>: Aleksandra Medw{i

CIP – Katalogizacija u publikaciji Biblioteka Matice srpske, Novi Sad 821-93 ZAGRADKA: ~asopis za dzeci/odvi~atelqni redaktor Melaniy Rimar. – Ro~. 50, ~. 1 (1991) – . – Novi Sad: Ruske slovo, 1991 –. – Ilustr. ; 24 cm Mese~no tokom {kolske godine.

– Nastavak publikacije: Pionirska zahradka ISSN 0353-9938

На насловним боку Стретнуце предшколских дзецох у Дюрдьове

Влєкли зме на хрибце и тот школски рок, трапели зме ше, трудзели и до себе верели, та зме го прицагли ґу концу. Було и подскакованя од радосци, и пошпоцованя на грунчки чежких лекцийох, алє вредзело. Накадзи ше нам престре под ноги длуги лєтни одпочивок, позабуваме шицко нєприємне, а днї нам буду крашиц лєм красни памятки. Места за лєтованє дакому далєко, а дакому такой поконцу загради, та хто дзе сцигнє, там най ужива и без наглєня най безбрижно троши заслужени розпуст. И „Заградка” ше приявела за одпочивок, лєм нє таки длугоки як школски, та кед сотруднїки, голєм тоти найвреднєйши, и влєце подумаю на свой часопис, най ше нє унїмаю написац лєбо нарисовац дацо за авґустовско-септемберске число. Школяре у Руским Керестуре зоз прекрасну програму уж повинчовали „Заградки” єй вельки ювилеї, а шицки други (у Кули, Вербаше, Коцуре, Новим Садзе, Дюрдьове, Шидзе, Новим Орахове...) най ше подогваряю зоз учительками и наставнїцами кеди пририхтаю шветочносц у своєй школи. Щири винчованки за посцигнути успихи посила вам, и длуге, цепле и веселе лєто жичи ваша редакторка

ИРИНА ГАРДИ-КОВАЧЕВИЧ

ДОРУЦ МИ ЛАБДУ Доруц ми лабду най у воздуху лєт щесца округли справи. Най ше зоз того щесца округлого розшеє дакус по каждей глави. Бо щесце сцека и од чловека кед го нє влапи у лєту. Доруц ми лабду – то за бавенє, за боси ноги, за бистру главу. Бависко служи же биш вироснул, и за любенє, и за роботу – и за забаву!

„ЗАГРАДКОВО” РОДЗЕНИ ДНЇ

МИЛИ ЧИТАЧЕ,

70 80

Пред вами ше находзи перше число „Малей заградки”. „Мала заградка” у першим шоре наменєна дзецом у предшколских установох, дзецинских заградкох, а тиж так и школяром нїзших класох основней школи. На єй пририхтованю участвую воспитачки з дзецинских заградкох у Руским Керестуре, Коцуре, Дюрдьове и Новим Садзе, як и нашо писателє, новинаре и илустраторе. Зоз друкованьом того додатку у „Пионирскей заградки” обчекуєме же голєм з часци заокружиме процес воспитаня и образованя дзецох од 6 по 12-рочних. Кельо ше нам тото уда, поведза наймладши читаче и їх воспитаче, од хторих чекаме и найвекшу помоц у тей роботи. На пририхтованю материялу за перше число участвовали воспитачки: Наталия Голуб, Наталия Колєсар, Леона Ґаєр, Мария Бодянєц и Мелания Орос. Число ушорела Мелания Римар.

Редакция „Пионирска заградка”, септембер 1987

МЕЛАНИЯ ПАВЛОВИЧ

ЄДНА ЗАГРАДКА Єдна заградка яґод загадка. Садзиш до нєй, садзиш, уж як ше порадзиш, цо ци лєм на розум придзе. Алє вецка це цикави: як заградкар прави чекаш, чекаш нєсцерпено чи нашенько зидзе. А у тей заградки вельо єст градки и велї руки до нєй пошали, та ше случело же шорики були дзекеди криви, и нашенько нє найлєпше вше вибрало, та ше нє шицко прияло кельо ше зашало. Нарок нашенько здравше купиме, жемичку у заградки лєпше обробиме. Вец у тей нагоди лєпши буду плоди.

„Пионирска заградка”, юний 1977. рок – 30 рочнїца

МИХАЙЛО КОВАЧ ДОБИТНЇК ПОВЕЛЇ Тогорочни ювилейни, 25. Змайово дзецински бависка були отримани од 7. по 12. юний у Новим Садзе, Сримскей Каменїци и других войводянских местох. Госцох, дзецинских писательох зоз цалей жеми, як и школярох, на святочносци у Дзецинским валалє у Сримскей Каменїци привитали др Бранка Лазич, предсидатель Союзней конференциї за дружтвену активносц женох Югославиї и Бранислав Миндич, предсидатель Скупштини городу Нови Сад. Предсидатель Програмного совиту Змайових дзецинских бавискох Живан Милосавац уручел найвисши припознаня поєдинцом и орґанизацийом за доприношенє, розвиванє и пестованє дзецинскей творчосци. Повелю Бавискох достал наш познати писатель Михайло Ковач, хтори уж по тераз ма обявени коло дзешец кнїжки и хторого нашо читаче, и млади и стари, барз добре познаю по його квалитетних творох. Змайово награди достали и писателє: Насиха КапиджичХаджич, Стоян Тарапуза и Добрица Ерич. Я. Р. „Пионирска заградка”, септембер 1982

МИКОЛА М. КОЧИШ

Ю

СВАДЗБА

стинка и Иринка шeстринїци. Вони мали дзивчата. Лєм им пейц роки, а уж помагаю у роботи. Юстинково и Иринково родичи коша жито, а вони два у хладку под ягоду колїшу своїх брацикох. То нє лєгка робота. З дня на дзень треба шедзиц при колїски, шпивац брацикови и одганяц мухи з нього, а горучава така же ше и у хладку лєдво диха. А кед ище даєден з брацикох нєдобри и почнє плакац, та и други за нїм! Мацери нє маю кеди бегац ґу колїском, бо треба робиц. Родичи нє маю кеди оддихнуц у косидби. Робя дринґом, єдзa на хватацо, а вноци шпя лєм два-три годзини. Треба хлєба заробиц. Юстинка и Иринка нє розумя шицку нужду и бриґу своїх родичох, алє знаю вельо раз повторени слова: „Мац муши робиц!” Прето ше стараю же би на кажди способ забавели брацикох. Иринка звичайнє забавя брацика з ойканьом. Римполї (барз колїше) колїску и шпива: – Оооо-я! Оооо-я! Юстинка по такту колїсаня шпива: – Ойси-колойси! Ойси-колойси! А брацикове кеди як. Дакеди зашпя швидко, дакеди ше през причини надзераю же аж и мацери муша присц до помоци. Єдного дня мали вельо бриґи. Брацикове нє сцели длуго поспац. Приходзели и мацери, накармели их, превили, алє вони кус уцихли, а вец з нову силу почали плакац. Лєдво якошик коло поладня обидвоме заспали. Юстинка и Иринка оддихли з олєгчаньом и, вистати, полєгали и сами на траву до хладку. Лєжали так єден час, а вец ше Юстинка здогадла: – Бавме ше, Иринко, на свадзби! Оначели ше кус же хтора будзе млода, а хтора млоди, та ше обидва до остатку прибрали до вен-

чикох и шлаєрох. Венчики були зоз жита, а шлаєри лїсца з кукурици заквачени на венчики. Полапали ше за руки и з ганьблїво спущенима главами пошли ше повинчац ґу ягоди. Ту ше ище раз пооначели хто млода, а хто млоди и, кед винчанє було готове, обидва були источашнє и млода и млоди, и пияни кум, и староста, и допити видлаше. Почали звисковац нарату, пияно махали з руками и подскаковали, а до остатку з гарсцох справели труби и през нїх звисковали же би и косаче чули яка ту свадзба идзе. Брациком ше випатра нє попачело тото вешелє, бо обидвоме нараз почали вищац так же надкричали веселу свадзбу. Весели свашки учитли як да ше млода пред самим винчаньом зруцала и попонагляли кажда ґу своєй колїски. А допита горучава нє дала дихац и ище чежше було допите колїсанє.

МАРИЯ С. ГОРНЯК

РАНШЕ БУДЗЕНЄ Будзеня єст рижни: з розмазованьом, зоз живканьом, з нацагованьом, а єст и з барз швидким скаканьом. Розмазанци лєм ше преврацаю, очи чухаю и стукаю, а єст и дзеци хтори крашнє поставаю.

Даєдних мац сциха будзи, милує, та и поцилує, а даєдних, заш, гандрує. Дахто ше и сам потрудзи, та ше зобудзи.

РАША ПОПОВ (1933-2017)

Автор даскельо дзешаткох кнїжкох, публициста и ґлумец Раша Попов народзени 26. юния 1933. року у Мокрину. Закончел Филозофски факултет у Беоґрадзе, а вец почал будовац новинарску кариєру у новосадских новинох Дневник. Робел у радию и телевизиї Беоґрад, а бул гвизда – Раша пренаходзач у Ршумовичовей дзецинскей телевизийней емисиї Фори и фазони. Автор є 45 емисийох за дзеци Калап без дна. Здогадованя на дзецинство описал у кнїжки Бул сом щешлїви конь, а познати и його кнїжки за дзеци Жаба хтора нє зна буц цихо, Калап без дна, Чаривнїков СМС, Мокрински патульки, Сказки за XXI вик и други. Добитнїк є награди за животне дїло „Доситей Обрадович”. Умар 19. априла 2017. року. Поховани є у Алеї заслужних гражданох на Новим теметове у Беоґрадзе.

КЕД ЖАБИ БУДЗЕ ЖИМНО Вєшенї жаба муши лєгнуц и шнїц Бо под воду нє мож топиц Кед ше притулї на камень груби Од мразу єй цвенкаю зуби А нєт мегкей перини У глїбокей долїни Нєт кексочки медово Там дзе криги лядово.

ВОДОВА ШКОЛА Жабова школа на штред води Полна шлєбоди Накадзи бренчок почнє бренкац Почина ше крекетац Хто гласнєйше ше надзера Воля го баржей як вчера Жабчок хтори у себе шпива На ньго ше кажде гнїва

ИҐОР КОЛАРОВ

ЛОВАР НА ДИНОСАУРУСОХ

Медзи найпознатшима сучаснима писателями за дзеци и младих вшелїяк и Иґор Коларов. Народзени є 1973. року у Беоґрадзе. Найпознатши його роман Аґи и Ема, по хторим зняти и филм и радио-драма. За ньго достал и награду Политиков Забавник 2002. року. За роман Дванасте морйо достал награду Доситейово пирко, а за кнїжку Приповедки скоро о шицким награду Невен. Познати його кнїжки приповедкох Гордовик (Буренце), Фиона и други мистериї, Приручнїк за пинґвини, Шлїзкаци приповедки, и Русвай. Иґор Коларов ше закладал за осучасньованє лектири за дзеци, та вєдно зоз своїм приятельом писательом Бранком Стевановичом пририхтали даскельо лектири за школярох нїзших класох. За винїмково творче доприношенє сучасному виразу у литератури за младих Иґор Коларов 2006. року достал награду Змайових дзецинских бавискох. Умар 12. мая 2017. року у Беоґрадзе.

(допиш початок и конєц приповедки и страц ше у даяким лєше)

(1973-2017)

6

Прешпивала М. Р.

Ловар ше обрацел и почал сцекац. Улєцел до густого и цмого лєса. А добре ше зна же у каждим лєше єст вельо древа, та ловар зоз свою главу вдерел кажди конар и конарчок. Лєбо ше збил зоз даєдним грубим стеблом. Яки змотани ловар. Оганяли го сто тисячи диносауруси, єдна мачка, два пудлочки и єдно курче. Волєл послухац мацер, та постац апатикар.

МИКОЛА СКУБАН

КЕД СОМ БУЛ МАЛИ ТРЕЦИ ТИДЗЕНЬ

СЕРАФИНА МАКАЇ

НЇХТО ШЕ НЄ ПРОЦИВИ Дзешати школски мешац ступел, юний себе уходнїцу купел. Нїхто ше нє проциви же конєц школскей офанзиви. Од юния до конца авґуста будзе наша школа цалком пуста. Крейда, табла будзе одпочивац, а школяре буду лєм уживац. Слунко, лєси, морйо и купанє то метода за вирастанє. И нїхто ше нє проциви же конєц школскей офанзиви.

К

ед дзецку три тижнї, мож го уж почац биц кед є нєдобре. То у Коцуре таки обичай, а мойо родичи ше того тримали. Алє, понеже то за мнє нє шмишне, повем дацо инше же цо ше случело кед сом мал три тижнї. Оцец, мац и баба лєм цо ше нє повадзели над мою колїску док ше радзели же цо я будзем док вирошнєм.

– Будзе параст! – гварел оцец. – И то нєгочяки! Богати параст, та го виберу за бирова.

– Нє, алє най будзе кушнїр! – гварела мац. – Будзе шиц красни першняки, а нє будзе мокнуц на полю.

– Будзе паноцец! – гварела баба. – Будзе мац красни ризи и отрима красну казань на моїм хованю. Понеже сцели чуц мойо думанє, а я окрем плаканя нїч инше нє виражовал, попробовали ме тестовац. Положели ми до колїски на перинку модляци пацерки, фалаток скорки зоз старого кожуха и чутку кукурици. Та же цо перше влапим до ручки, по тим увидза же цо будзем док вирошнєм. Я нє лапал до ручки нїч, лєм сом ше дар вше баржей и нацаговал сом ручки ґу столу. А на столє нє було нїч, лєм якиш дробни пенєжи. Та так и було. У живоце вше сом любел пенєжи. Баржей сом любел пенєжи прияц як дац. То ми остало и по нєшка. Прето спомедзи штирох рахункових роботох нє любим анї додавац, анї дзелїц, алє найволїм однїмац. Одняц од кого цо мож. И нє дац нїкому нїч. Алє понеже теди на столє були дробни пенєжи, тото ме провадзи и тераз. Гоч кельо пенєжи мам кед рушим з дому, приходзим назад лєм з дробнима. А анї сом нє параст, анї нє кушнїр, анї нє паноцец.

МИХАЛ СИМУНОВИЧ

ЦО ТО МОЦ – Ау! Ау! Ау! Єден пес заглобел главу.

– Ауу! Ауу! Ауу! И други пес заглобел главу.

– Аууууу! Аууууу! Уж стоти пес заглобел главу!

– Клот, клот, клот!

– Чуєце цо то за лопот?

– То пси цагаю цали плот!

МИЛОЄ РАДОВИЧ

КАНЯ Рано, при фриштику, баба гварела: – Будзе падац диждж! Дїдо вишол на балкон, попатрел на нєбо и гварел: – Нє будзе!

– Будзе, будзе! Спаднє диждж, бо так гваря мойо колєна – твeрдзела баба.

– Га-гааааа, гаааа, твойо колєна... – видрижньовал ше дїдо. – Чи ши нє постала метеоролоґ?

– Нє, алє падац будзе. Дїдо єй з подшмихом гварел: –Ти єдна жаба. И то нє гоч яка, алє каня, тота цо наявює диждж. Баба-жаба! Баба ше барз увредзела и без слова пошла по своєй роботи, а я и дїдо ше вимкли лапац риби. Алє, кед зме сцигли ґу рики, одразу почал дуц витор и такой згарнул страшни, чарни хмари. Дїдо ше нашмеял: – Випатра же наша каня потрафела. Нїч од лапаня рибох. Врацаме ше. До обисца зме вошли минутку пред дижджом. Дїдо вола бабу, а вона ше одволує зоз крекетаньом. Нашмеяли зме ше. На шицки нашо питаня баба одвитовала виключно зоз крекетаньом. Дзень цекол, блїжел ше час за полудзенок, а баба з нами нє прегварела анї словко. Ствар постала барз озбильна кед пришол поштар и принєсол якишик важни рахунок.

Баба на ньго закрекетала, а дїдо єй гварел же наисце прешла шицки гранїци. Вона ше лєм обрацела и пошла, а я ше застарал за ню и почал сом роздумовац як ю зоз канї знова врациме до баби. Вец сом ше здогаднул приповедки хтору ми вечар виприповедала. У нєй ше бешедує о принцези хтору зла русалка претворела до жаби, а кед ю принц побочкал, знова постала принцеза. Гварел сом тото дїдови. Вон ше такой розбегнул и побочкал бабу. Попатрела на ньго, помахала з главу и гварела: – Бидни мой принцу, премахнул ши приповедку. Забул ши же я нє обична жаба, алє каня хтора предсказує диждж, та ме нє можеш зоз єдним поцилунком претвориц до принцези.

– А цо вец най робим? – скричал дїдо. Вона указала з пальцом на мнє и гварела: – Обецай пред тим малим принцом же вше будзеш вериц до того цо поведза мойо колєна.

– Обецуєм! скричал дїдо. Баба ше нашмеяла и одведла нас ґу поставеному столу, до нашого малого кухньового царства. Преложела М. Р.

МОШО ОДАЛОВИЧ

ДВА НУЛА ЗА МАЦЕР Брат и шестра помиваю, а мнє вонка виганяю. Помиваю судзину, шольки, миски шором, черкаю зоз склєнчину и зоз полцором. Чече вода, рошнє пена, а я цихо яґод фока. Програма уж закончена – нє сцу ме за шведка. Алє кед мац шицко чула; набила их зоз ДВА НУЛА! Прешпивала М. Римар

МИРОСЛАВ ДЕМАК

ГУШЛЯ

Умар стари гушляр. Бул то чудотворни гудак. Знал шицки шпиванки на швеце и кажду знал одграц лєпше як гоч хто други. Кед грал, длуги били власи му пирхали на витре як кед би ше музика бавела з нїма. Нїґда ше нє знало одкадз тот гудак приходзел, алє сциговал вше праве теди кед людзом бул найпотребнєйши. Приношел им радосц и шмих. Приходзел зоз шпиванку, роздавал ю людзом и знова одходзел хто зна дзе. Шицки гуторели же ма чудесну гушлю. Тераз стари музикант умар. Остали за нїм найкрасши шпиванки, хтори зохабел шицким людзом. Попри шпиванкох, остала за нїм лєм його стара гушля. Ю нє дал нїкому. Скорей як остатнїраз завар очи, поволал двох найлєпших пайташох – маляра и поета.

– Зохабям ю гевтому хтори зна найвецей – гварел, дал им гушлю и одпитал ше од нїх. Маляр и поет попатрели єден на другого и нараз подумали: „Я достанєм чудесну гушлю, бо можем вецей як ти!” Обидвоме були барз схопни уметнїки. И вони уж були у рокох, мали искуства, познали швет и нє було им ровних у їх роботи.

– Мойо стищки можу дзвигнуц габи на морю, можу зняц зоз нєба и найблїщацшу гвизду, можу заврачац людзох и животинї – гварел поет.

– Спод моєй щеточки почнє чечиц рика мутна од єшеньских дижджох хтора будзе ношиц вербово лїстки, од моїх фарбох на яр розквитню черешнї – одвитовал маляр. Спричкали ше так двоме уметнїки цали дзень и цалу ноц, аж и на други дзень док им слунко нє надпомло же уж поладнє. Вец ше заганьбели и одпитали ше од свойого пайташа гушляра.

– Подзме до швета – предложел маляр – можебуц даґдзе найдземе доказ же хтори спомедзи нас двох може вецей. Поет пристал.

– А кед найдземе дакого цо може вецей як ми двоме, гушлю даме йому. Стари гушляр тото и сцел – же би його гушлю достал найлєпши. Вони двоме були наисце добри приятелє и накеди би єден дацо подумал, други би го такой зрозумел. Лєм кед би ше ище могли догвариц хто може вецей! Рушели вони до швета глєдац же хто може вецей, хто найдостойнєйши стариковей гушлї. На путованю уж першого дня викрочели спод брудношивого нєба и нашли ше под найбелавшим зводом на хторим трепецели жовти слунково зарї. Нєсподзивала их пременка хтору нє могли похопиц, бо ище нїґда нє видзели же би пол нєба було таке брудне, а друга половка така чиста и белава як зомбулька. Пооглядали ше около и нараз збачели на длугокей драбини якогош хлописка зоз щетку за умиванє облакох. На драбини бул заквачени вельки гордов з воду зоз хтору хлописко умивал нєбесни звод.

– Но то красна робота! – гварели уметнїки, алє ище нє були сиґурни чи тот чловек зоз свою красну роботу може вецей як други. Поздравкали му и рушели далєй.

Помали ше спущовала ноц алє нєбо, место же би ше зацмело, поставало вше яснєйше, як кед би даґдзе пирскали ракети. Пламенї рижних фарбох ше дзвигали до нєба и дораз при нїх и тамадз далєко. Двоме уметнїки надумали же там преноцую и дакус ше одпочиню. Кед идуцого рана поставали, збачели чловека цалого од садзи и ґару зоз коминярску щетку. Аж вец похопели же вечарши ракети бул огень зоз вулкана, чийо кратери и заткани гарла чисцел тот чарняви чловек. Вичисцени вулкани му дзековали зоз ище буйнєйшим огньометом.

– То прекрасна забава, а, нажаль, без музики – подумали уметнїки. – Можебуц тому наґаравеному треба дац гушлю же би огньомет дополнєл и з музику. Алє ше ище вше нє могли одлучиц. Прето рушели далєй. Ишли длуго. Вец у єдним лєше, на велькей чисцини нашли дробного старика з ценким пруциком у руки. Коло нього ше назберали цали чупори птицох. Були то нєщешлїви птици хтори нє сцигли научиц шпивац од родичох кед були мали, та их тераз учел тот мали дириґент.

– Прекрасна робота! – гварели приятелє. Тот сиґурно заслужел же бизме му дали гушлю. Зоз ню му робота будзе лєгчейша. Заш лєм ище вше нє були сиґурни чи ю дац, бо ище велї краї и драги були пред нїма и хто би знал дзе гевтот цо може найвецей. Рушели далєй и на каждим крочаю стретали дацо красне. Перше стретли дїдка хтори на нєпреглядних пажицох, у хижки закритей зоз сламу, мишал пахи за шицке квеце того швета. Майстор за пахи анї нє сцел гушлю, бо вон нє знал нїч инше лєм мишац пахи. После нього двоме уметнїки стретли фарбара травох, байбера морских габох, млїнара найдробнєйшого писку бєзконєчних плажох... и на стотки и стотки других людзох спомедзи котрих шицки могли буц достойнєйши чудесней гушлї. На каждим крочаю приятелє находзели докази же людзом краса барз потребна, же живот без нєй празни, алє нїяк нє могли одлучиц же хто може найвецей. Двоме приятелє вистали. Болєли их ноги, и шерцо им побольовало бо нє знали сполнїц обецунку хтору дали старому приятельови гушлярови, а здалєка уж було видно верхи мурискох варошу зоз хторого рушели.

– Роздумай, пайташ – гварел поет – роздумай добре, бо на тей остатнєй часточки драги мушиме принєсц одлуку. Маляр примахнул зоз главу, гоч нє бул прешвечени же то мож. И хто зна цо би ше случело кед би при драги нє збачели єдного малого хлапца. Шедзел на громадки писку, сциха пошпивовал дзецинску писньочку и пробовал направиц твердиню з писку. Маляр вжал гушлю и дал ю хлапцови.

– Вона припада тебе, хлапче – гварел – бо ти можеш найвецей. Зоз це може буц маляр як я, поет як мой пайташ або дацо инше. Ти можеш шицких нас и обегнуц и будовац даяки цалком нови швет, швет яки ми нє познаме. Хлапчик вжал гушлю, опар ю под браду, так як видзел же робя старши и заграл на нєй. Ище нїґда у рукох нє мал гушлю, та звук котри ше зоз нєй чул, дакому могол дабац на шкрипанє дзверох, алє двоме вельки уметнїки у нєй такой препознали чудотворну музику свойого старого приятеля. Зоз словацкого преложел Михал Рамач

ШКОЛЯРЕ ҐЕНЕРАЦИЇ 2016/2017.

СОНЯ БАЛЇЦКИ У Основней школи „Петро Кузмяк” у Руским Керестуре Конєц школского рока приноши нам и преглашованє школяра ґенерациї. Таке припознанє нє лєгко заслужиц. Треба буц осем роки совисни, упарти, вредни и почитовани медзи своїма парняками. Треба мац тоту нукашню мотивацию и дисциплину хтора нам шицким нєобходна нє лєм у школи, алє и у живоце. Соня Балїцки, тогорочна школярка ґенерациї, ма шицки тоти, алє и вельо други прикмети хтори ю краша. Вона ше од пиятей по осму класу змагала на рижних уровньох, од школских, општинских, окружних, медзиокружних по републични змаганя. За штири роки вкупно достала 36 дипломи на рижних змаганьох. Змагала ше зоз физичного воспитаня, математики, английского язика, биолоґиї, сербского язика, хемиї, руского язика и технїчного и информатичного образованя. У седмей класи на Републичним змаганю зоз руского язика була перша, а у осмей тиж на Републичним треца. Того року ше змагала и зоз сербского як нємацеринсого язика, та на Републичним змаганю завжала друге место. Од першей класи ходзела на годзини анґлийского язика (два раз до тижня) до Школи „Анґлия”, покладала испити и здобула условиє за доставанє медзинародних сертификатох. Тренирала и атлетику, а чи ма векшу прихильносц ґу природним, чи ґу дружтвеним науком, анї сама нє знала одвитовац. Любела би ше уписац до штреднєй електротехнїчней школи, алє конєчну одлуку ище нє принєсла. Шицки осем класи основней школи закончела з одличним успихом, та достала и Вукову диплому. Окремни дипломи достала зоз биолоґиї, сербского, руского и английского язика, а похвалєна є и зоз велїх других предметох.

-Винчуємє єй на шицких успихох и припознаньох и вериме же ше и надалєй будземе цешиц у нашей успишней школярки. Класни старшина Зденко Шомодї

VIII

АНАСТАЗИЯ КОЗАР У Основней школи „Петефи бриґада” у Кули Ище як школярка трецей класи, Анастазия Козар зоз Кули почала розвивац любов ґу математики. Участвовала у Суботици на Медзинародним змаганю з математики „Кенґур без гранїцох” и освоєла диплому. Тото ю мотивовало предлужиц вредно ше учиц, та участвовала и на велїх других змаганьох, од општинских по медзиокружни и републични, и доставала дипломи зоз сербского язика, историї, физики и зоз свойого мацеринского руского язика, хтори учела факултативно, односно як виборни предмет од першей класи основней школи. У седмей класи на Републичним змаганю зо руского язика Анастазия завжала треце место. Була и вредна сотруднїца „Заградки” дзе посилала свойо литературни и подобово роботи. Люби читац кнїжки, а прицагую ю и спортски активносци. Чи ма вецей прихильносци ґу природним чи ґу дружтвеним науком, ище анї сама нє зна, а любела би ше занїмац зоз дачим цо вязане за историю лєбо язики. Тераз ше планує уписац до ґимназиї у Руским Керестуре, та ше єй там за штири роки озда укаже права драга по хторей предлужи крачац далєй. Будуцим ґенерацийом поручує: „Нє важне кельо раз сце спадли, важне после каждого паданя стануц.”

ЯК ШЕ ПРЕГЛАШУЄ ШКОЛЯРА ҐЕНЕРАЦИЇ На концу осмей класи школяре хтори вше були одлични – Вуковци, а винїмково успихи посциговали и на рижних змаганьох, придаваю до школи шицки дипломи, а по Правилнїку о преглашованю школяра ґенерациї окремна комисия бодую дипломи. Школа вреднує шицки дипломи зоз змаганьох од општинских по републични, та хтори школяр ма найвецей, його ше преглашує за школяра ґенерациї.

ШКОЛЯРЕ ҐЕНЕРАЦИЇ 2016/2017.

ОЛИВЕРА БАКУРСКИ

БОЯН НЄЖИЧ

у Основней школи „Йован Йованович Змай” у Дюрдьове

У Основней школи „Братство єдинство” у Коцуре

Перши школски лекциї научела ю учителька Любица Клепич. У трецей и штвартей класи на школским и на општинским змаганю з математики Оливера була перша, а успихи на змаганьох предлужела посциговац и у висших класох, кед єй класни старшина була наставнїца анґлийского язика Татяна Пап. Од пиятей по осму класу на змаганьох з математики пласовала ше по окружни уровень. Вше векшу прихильносц указовала ґу природним науком: математики и биолоґиї, алє ю прицаговала и подобова и физична култура. Так у пиятей класи достала першу награду на републичним уровню на 59. вистави подобових роботох дзецох и младих Сербиї и на 11. медзинародней вистави дзецинских роботох на тему „Народне облєчиво и танєчни фолклор”. У шестей класи достала другу награду за швидкопис на Смотри кириличней писменосци у Тителу. Же люби и рисовац и мальовац, потвердзує и завжате перше место за бабку на 56. вистави подобових роботох дзецох и младих на тему „Сцена, маска, костим, бабка” у рамикох 60. Стерийового позоря. Истого року завжала треце место на општинским змаганю зоз физики. У седмей класи Оливера була треца на окружним змаганю зоз биолоґиї, а у осмей тиж треца на општинским змаганю з биолоґиї и друга на окружним, та ше з того школского предмету пласовала на републичне змаганє. На медзинародним змаганю „Кенґур без гранїцох” 2017. року у катеґориї седмих и осмих класох посцигла найлєпши резултат у своєй школи. Под час цалого школованя Оливера Бакурски ше трудзела буц прикладна школярка и цо активнєйше участвовац у афирмованю дюрдьовскей школи. Барз люби спорт, та завжала и друге место у одбойки. Кед була менша, тренирала фодбал и кошарку, а тераз є член одбойкашского клуба „Волей”. Основну школу закончела зоз Вукову диплому, а єй труд коруновали и специялни награди зоз математики, биолоґиї, физики, и зоз подобовей и физичней култури. Закончела и основну музичну школу „Йосип Славенски” у Новим Садзе, напрям клавир. Школованє жада предлужиц у ґимназиї на природно-математичним напряме.

На змаганя, перше у школи, а вец вше далєй и далєй, Боян Нєжич почал ходзиц у трецей класи. Перше ше змагал з математики, а у штвартей класи на општинским змаганю завжал треце место и пласовал ше на окружне змаганє. У тим му помагала учителька Мария Полдруги. Вона у нїм и зобудзела змагательни дух. У пиятей класи бул успишни на општинских змаганьох зоз историї и биолоґиї, та ше пласовал на окружне, дзе завжал друге место. Таки успих – пласман на окружне змаганє посцигнул и у шестей класи. Шлїдуюцого року бул други на литературней олимпияди, потим участвовал на општинским змаганю з математики, физики (друге место), историї и биологиї. На окружним змаганю з биолоґиї завжал треце место, а на литературней олимпияди як першонаградзени пласовал ше на републичне змаганє. У осмей класи бул на општинских змаганьох зоз биолоґиї, хемиї, литератури и анґлийского язика, а зоз биолоґиї на окружним бул други.

– Любим змаганя, пририхтованя за нїх, додатну наставу и роботу з наставнїками. Дзекуюци тим успихом, бул сом прияти до Лєтней науковей школи у Петници вєшенї 2016. року. Там сом упознал вельо школярох подобних як и я, и видзел сом лабораториї о яких сом по теди могол лєм шнїц. Слухал сом барз интересантни преподаваня. Волїм природни як дружтвени науки, та гоч ме и история и литература прицагую, математика, биолоґия, хемия и физика ме унапрямую уписац ше до ґимназиї на природно-математични напрям – гвари Боян. У шлєбодних хвилькох люби читац кнїжки, а люби и интернет хтори му представя уход до безконєчней библиотеки знаня. Член є и шаховскей секциї у школи, а тренира и борительни спорт у клубу „Unity”. Гоби му акваристика и окреме ше цеши зоз своїма пиранами. З товаришами люби ходзиц лапац риби, шпацирац ше и камповац у чистей природи. Же го виполнюю и путованя, гуторя його досц части одходи до Ванкуверу у Канади дзе ма родзини. Отамаль з нїма путовал до Мексика и на Кубу, та так упознац розлични народи, їх способ живота, културу, историю и интересантни животинї.

– Наука ме интересує як професия и як обласц у хторей ше збуваю интересантни процеси и одкриваю ше нови тайни – гварел на концу школяр ґенерациї у Коцуре, Боян Нєжич.

VIII

ПРОГРАМА КЕРЕСТУРСКИХ ШКОЛЯРОХ „ЗАГРАДКИ” ЗА ЄЙ ЮВИЛЕЇ

У

голу Школи „Петро Кузмяк” у Руским Керестуре 5. юния отримана весела програма як винчованка „Заградки” за єй два вельки ювилеї. Отворела ю директорка Школи, Хелена Пашо Павлович и наглашела своїм школяром най предлужа читац и чувац тот єдини часопис за дзеци, так як го читали велї ґенерациї дзецох пред нїма. Потим одвичате-

льна редакторка часописа Мелания Римар потолковала присутним яки ювилеї ше того року означує: перши часопис за дзеци по руски „Наша заградка” вишол у септембру 1937. року. Виходзел штири роки, а вец го претаргла Друга шветова война. По войни, 1947. року знова почал виходзиц часопис на руским язику „Пионирска заградка”, познєйше „Заградка” и виходзи уж полни 70 роки. У програми участвовали школяре од першей по пияту класу зоз своїма учительками и наставнїцу руского язика. Же у школи єст вельо добрих шпивачох, прешвечели нас наймладши школяре зоз даскелїма

хорскима шпиванками. Єст у Руским Керестуре и одличних рецитаторох, а, боме, и ґлумцох, цо потвердзели тоти хтори виведли два драмски слички. Вертки танєчнїки розвешелєли публику и зоз ритмичнима танцами, а найвреднєйши сотруднїки нашого часописа читали свойо литературни роботи обявени на його бокох. У голу були и вистави. На єдней виложени подобово роботи школярох хторих „Заградка” инспировала и поволала их на родзени дзень, та хто нє упекол торту, крашнє ю нарисовал и офарбел. На другей вистави було прикладнїки руского часописа гевтого скромного, малого цо почал виходзиц пред 80 роками, та по нєшкайшу прибрану, богато илустровану, сучасну „Заградку”. Школяре у Руским Керестуре перши пририхтали красну винчованку свойому часопису на мацеринским язику, а на єшень, накадзи почнє нови школски рок, подобни винчованки буду правиц и сотруднїки и читаче у других наших местох. Р-р

МЕЛАНИЯ РИМАР

ДЮРИ КРАЧА ДО КОВАЧА Дюри крача до ковача, бо ше му унучки ковачово пача. Шумни дзивочки Дюрика чекаю, а вец ше од нього так схопнє скриваю. Єдна стої у вельким гордове, друга кучи у сухим валове. До рана би ше озда скривали, кед би ше очка спац нє питали. Пошол и Дюри, та шпи вистати, нарано найдзе дзивочки злати.

КСЕНИЯ МУЧАЇ

ЗЛАТНА РИБКА

Л

єто. Слунечко швици. Оцец, Леонка и Яни ходза на беґель. На беґелю приємно. Надово чулки ше бавя на шлєпи мачки. Жаби уча и рихтаю себе гушельки за вечарши концерт. А рибки? Рибки ше пооблєкали та ше им златни и стриберни перлочки лєм прелїваю у нємирних габох води. Яни вжал циґонь, положел на ньго цесточко, руцел до води и чека... Чека и роздумує: – Кед бим вицагнул таку як длань, була би добра вечера моєй мачички. Кед бим влапел таку як рука... Нараз – гоп – вицагнул циґонь на котрим затрепецела рибка.

– Лєм така малючка? – зашмеяла ше Леонка.

– Най – одвитовал Яни – озда видзиш же то нє звичайна рибка, алє...

– Наисце – шмеє ше и далєй Леонка – ша то потьочка. Врац ю до води та нарок будзе векша. Яни послухал. Вец знова вжал циґонь, положел на ньго цесточко. Руцел го до води и чека... чека и роздумує: – Чкода же сом ю так лєгко пущел, бо то заш лєм нє була звичайна рибка. Блїщала ше як злато и уста так барз отворела як кед би сцела дацо повесц. Чкода. Могла би ми виполнїц голєм єдно жаданє.

ПЕС И КОГУТ

П

ес и когут ше сприятелєли и рушели вєдно на драгу. Кед ше спущел вечар, когут шеднул на древо, а пес ше намесцел до єдней долїнки под древом и там заспал. Вчас рано когут по своїм обичаю закукурикал. Учула го лїшка, прибегла под древо и почала го модлїц най зидзе долу, бо вона сце привитац животиню хтора ма таки прекрасни глас. Когут роздумал и гварел лїшки най перше зобудзи чувара хтори шпи под древом, та док отвори дзвери, вон зидзе з древа. Лїшка глєдала чувара най єй отвори, а пес скочел и розтаргал ю. Езопова басна

МИХАЙЛО КОВАЧ

ХЛЄБ Раз так кромпля и пасулька роботи нє мали, та ше главки капустовей хвалїц барз почали: – Знаш ти, дурна главко з лїсца, же нам маш дац чесц, бо нас – кромплю и пасулю швет найволї єсц! А главка им так гварела: – Та идзце ви гет! Мегки, швижи, били хлєбик – то найволї швет. СИЛВЕСТЕР Д. МАКАЇ

ЮШКОВА ШКОЛА Баба Сандру вариц учи, вода цепла, та аж гучи.

– Вежнї месо и петрушку, такой будзеш вариц юшку. А цибулю полож цалу и даєдну кромплю малу. Вец вивариш галушочки, та: Смачного! Єдз юшочки!

Сташа Буила, 6 роки, Коцур

Катарина Штефанко, 7 роки, Коцур

Ксения Катрина, 6,5 роки, Руски Керестур

Патрик Варґа, 6 роки, Руски Керестур

Иван Будински, 6 роки, Дюрдьов

Александар Ристич, 7 роки, Дюрдьов

РОБОТИ ЗОЗ СМОТРИ У ТИТЕЛУ Треца награда

Друга награда

ОСОБА ХТОРУ НЇҐДА НЄ ЗАБУДЗЕМ Особа хтора ми барз блїзка, препровадзела зо мну лєм вчасни роки мойого дзецинства. То моя шестринїца котра ше одселєла до Канади кед сом мал шейсц роки. Нє було ми лєгко. Три днї сом нарикал, йойчал и лєм ю сом споминал. Дакеди ше здогаднєм як сом ше чувствовал кед вошла до комбия и вецей сом ю нє видзел. Паметам як нам було кед зме були у банї и кед сом єй допивал же ма леґиня, та ме зачирела до води. Теди сом научел же старшим нє треба упрекосциц. Бул ту и мой родзени дзень. Масцела ме зоз филом по цалей твари, шпивала ми писнї котри любела и вше знала цо ми треба купиц за родзени дзень. Штири роки прешли, и кед сом ю видзел на сликох у школи, такой ми чурели слизи и йойчал сом так най нїхто нє видзи. Дакеди кед пойдзем до нини до Нового Саду, приповеда ми як єй жаль же єй дзивка жиє так далєко. Раз сом чул вистку же моя шестринїца ваготна. Кажди дзень сом єй писал и питал ше чи будзе мац хлапца чи дзивче. Перши шейсц мешаци ми гуторела же нє зна, а вец сом на фейсбуку достал сличку подоби як зоз рисованого филма „Сунджер Боба”, а тота подоба бул Патрик Морска гвизда. Збунєл сом ше, а о пейц минути сом достал одвит же будзе хлапчик и же му будзе мено Патрик. Кажди дзень ше наздавам же вона придзе до Руского Керестура, алє ше ми тото жаданє ище нє виполнєло. Нє треба буц песимистични, алє мац надїю. Михайло Рацпети, VII, Руски Керестур

НАГАДУЄМ ПРИХОД ЯРИ Донєдавна, кед сом ходзела до школи рано, замерковала сом же трава била. То було прето же на ню вноци шедал мраз. Медзитим, кед тераз рано отворим очи и попатрим през облак, видзим же ше трава желєнєє. То перши знак же ше яр приселює до нашого краю. Яр по календару сцигує двацец першого марца, а у природи єст вельо знаки хтори указую на єй приход. У моєй заградки подшнїжнїки уж преквитли, алє ище даґдзе остал даєден спрети квиток. Мали любичици розшати вшадзи по трави. Пах квица ошвижує цалу заградку и прицагує вредни пчолки. Вжиме древа були голи, а тераз ше на нїх почали зявйовац перши желєни лїсточка. Даєдни животинї ше будза зоз жимского сна и знова бегаю по вонку. Птички весело шпиваю и нагадую приход яри. Слунко вельо цеплєйше як було вжиме, алє ище вше нє так барз греє. Благи витрик дує и ноши пах яри по цалим валалє. Людзе починаю робиц у заградох. Садза желєняву, а кед придзе дижджик, ороши и позалїва шицки рошлїни. Людзе длужей вонка, на швижим воздуху. После длугей жими знова виходза на улїци. Велї ходза на бициґлох лєбо ше шпацираю. Дзеци радосни же приходзи цепла рочна часц. Годни зме бегац по вонку и бавиц ше. Тераз час за вельки пременки у нашим валалє. Шицко постава красше, бо ше вяри цала природа будзи. Катарина Недич, V, Коцур

Друга награда

МОЯ НАЙМИЛША ЖИВОТИНЯ Гваря же пес чловеков найлєпши приятель, а я тото можем и потвердзиц. Кажда животиня мила и красна на свой способ, алє моя Лиса цошка окремне. Було то пред трома роками. Отворела сом капур ку, а опрез нєй шед зе ло ма ле, ху де, алє шум не щенє. По не же барз лю бим жи во ти нї, уведла сом го до двора. Замодлєла сом маму же бизме го затримали, бо длуго саме блукало по валалє. Нє требало вельо часу же би ше нам почало радовац. Дакус хлєба, води и поваги. Лиса з ча сом шиц ким нам при ро сла ґу шер цу.

Часто ю купаме и бавиме ше зоз ню. Люби з нами по йсц шпа ци рац ше. Ма кра сну, злат ну шерсц и кафово очи. Уж кед дакус виросла, наш двор збогацела зоз дзевецерима щенятми. Кед сом пре дацо жалосна, випоносуєм ше єй, а кед сом щешлїва, зоз Лису подзелїм радосц. Мам вельо товаришки и товаришох, алє заш лєм дакеди ми тота мила животиня лєпша як цала ґрупа людзох. Милица Малинович, V Руски Керестур

РОБОТИ ЗОЗ СМОТРИ У ТИТЕЛУ Друга награда

Перша награда

РОДЗИНА ХТОРУ ЛЮБИМ И ПОЧИТУЄМ

ПОЗНА ЄШЕНЬ ВШАДЗИ КОЛО НАС

Родзина хтору любим и почитуєм то моя нина Єленка. Ма штерацец дзевец роки. Власи єй шиво-кафовкасти, а очи белави. Жиє у валалє котри ше вола Селенча. Занїма ше зоз правеньом сокох зоз рижних овоцох и зоз желєняви. Найволї буц облєчена у фармеркох або панталонох и у маїци. Барз ше лєгко руша и нїч ю нє може застановиц. Цале цело єй нїжне. гладке, а найбаржей руки. Каждого лєта, кед пойдзем до нєй до Селенчи, порихта жимни ошвижуюци напой и смачни полудзенок. Причекаю нас красни, понамесцани посцелї. У нини оставаме даскельо днї. Вона зна барз добре вариц стари словацки єдла. Кед цепло, водзи нас до Маґличу на базен. Нина Єленка нє ма часу за одпочивок, прето же роби у велькей фабрики „Здраво Орґаник”. Муши чувац тройо дзеци: Милу, Надю и малого Янка. Я при нини чувствуєм вельку любов и доброту. Гварела же ме научи вариц и печиц рижни стародавни и нови єдла. У їх фамелиї була наймладше дзецко. Була барз добра школярка. Єй брат закончел полицайску школу, алє нє роби тоту роботу. Моя нина барз добра и мила. Думам же нашо друженє и надалєй будзе як и потераз.

Уж позна єшень. Помали одходзи, а приходзи жима. Позна єшень нам вше прави вельки бриґи. Моцна кошава розноши шицко опрез себе. Ламе конари и здува черепи зоз закрицох. Дакеди барз пада диждж, як кед би ше хмари нагнївали на нас. Птици бивательки, як врани и тащки глєдаю по польох нашенька цо остали на жеми. Пси и мачки ше скриваю на цеплєйши места, бо и им жимно як и нам. Мойо пси по цалим дню у хижки, бо ше там грею. Людзе на польох закончую цо по тераз нє сцигли поробиц, бо ше приблїжує нахмурена жима. Позна єшень ище лєм дакус кралїца жимних дньох. Смутна сом, прето же природа страцела свойо красни фарби. Нєодлуга ше приселї жима, та шицко завеє шнїг. Ксения Вереш, IV Дюрдьов

Кристиян Будински, IV Дюрдьов

Найлєпши состав написани по руски

НЄ ДЗЕЦИ ЗМЕ ВЕЦЕЙ Дзецинство. Найрадоснєйша часц живота. Помали преходзи и претворює ше до младосци. Здогадуєм ше як кед би вчера було: кед ми мац помагала у шицким, у бавеню зоз бабками, тракторами, авточками и иншим. Тераз помаганє прешло до даваня рижних совитох и знаходзеньох. Бависка одменєли кнїжки, теки, лектири, ученє... Раз нам гуторя же зме уж вельки и же шицко можеме сами, а раз же зме ище мали и же нє шицко за нас. Приходза хвильки кед бим ше любела врациц до вчасного дзецинства, препровадзиц дзень зоз бабками, дакеди и у оводи, а дакеди сцем буц старша же бим ше нє мушела родичом питац чи шмем даґдзе пойсц и же би ми нє одредзовали покля шмем остац и на кельо годзин ше мушим врациц дому. Дакеди ше влапим у роздумованьох як ше половка моїх товаришкох и товаришох пременєла, як маю иншаки думаня о дачим, як ше справую и як ше заозбилєли. Тераз, кед поставаме иншаки, видзиме хто нам бул прави товариш, хто бул ту, з нами, кед було найпотребнєйше, хто нас потримує и кед дожиєме нєуспих, а хто зна цо будзе док цалком одрошнєме и док ше по законченю школи порозходзиме. Кед дакеди бешедуєме о малей матури, припознаваме же нам жаль пре розход нє лєм под час лєтнього одпочивку, алє з велїма занавше. Кажде раз муши одроснуц, прейсц период дзецинства, алє у шерцох старших ми вше останєме розбавени дзеци. Марина Надь, VIII, Руски Керестур

РОБОТИ ЗОЗ СМОТРИ У ТИТЕЛУ Перша награда

Перша награда

У ХВИЛЬКОХ ОСАМЕНОСЦИ

МОЙ ПЕРШИ ЗАРОБОК Шицки дзеци дакеди помогли своїм родичом, та и я. Єдного дня мац ме замодлєла же бим єй помогла, алє мнє ше нє барз сцело. Почала звада. Вадзели зме ше даскельо минути, а вец сом пристала помогнуц єй. Рихтала ше на пияц. Требало нарезац осем шкатули капусти и дванац шкатули карфиолу. Кед зме нарезали карфиолу, мали зме кратку павзу. Нє мала сом дзеку далєй робиц, алє сом заш лєм пошла и закончели зме роботу. Вечар оцец наламал кукурици за варенє, та зме и тото мушели поскладац до шкатулох. Кед зме вечерали, я ше у франти питала дзе мой заробок, а родичи ше лєм нашмеяли. На дзешец годзин вечар ми гварели же рано маме стануц на пейц, бо мушиме пойсц на пияц помогнуц оцови. Лєдво сом станула и було ми барз чежко порихтац ше. На шейсц годзин зме були на пияцу. Шицку желєняву зме попредали и врацели зме ше дому. Кед зме полудньовали, мац ми дала тисячку и гварела же то мой перши прави заробок. Барз сом була радосна.

Кед ци дахто нєдостава, жаль ци и чувствуєш ше осамено. Часто у таких хвилькох любиме буц сами. Кед ше я чувствуєм осамено, любим ше прешпацирац, шеднуц даґдзе на лавочку и роздумовац. Гоч думаме же маме товришох и товаришки, часто ше спреведнєме прето же вони ґу нам приходза лєм кед им потребна наша помоц. Я ше нє часто чувствуєм осамено, алє кед ше дацо случи та ше розчаруєм, роздумуєм о тим же чловек нїґда нє останє сам кед ма брата лєбо шестру. Тота думка ми остава длуго у глави. Задумам ше и похопюєм же я зоз своїма блїзкима нє препровадзуєм досц часу, пре школски и други обовязки. У таких хвилькох любим буц сама и най ше ми теди нїхто нїч нє пита, бо сом дараз аж и аґресивна. Осаменосц чувствуєм и кед сама идзем до школи. Так ше чувствуєм и кед видзим же ше дахто вишмеює зоз поцагнутого дзецка пре його випатрунок, а воно нїзач нє виновате. Теди ше ми у думкох круци лєм єдно слово – осаменосц. Часто сом ше питала цо значи тото слово, алє сом нє достала одвит, та сом себе сама потолковала значенє. То чувство кед коло себе нє маш анї єдного правого товариша. Нє можем похопиц чом дзеци увредзую и вишмеюю єдни других, а знаю же то спричинює боляце чувство осаменосци. Цо думаю же зоз тим посцигню? Питаня єст вельо, а одвит анї єден. Гоч тото чувство нєприємне, нє добре ше заверац до себе, бо кед бизме з даским поприповедали, можебуц би нам други помогли же бизме ше престали чувствовац осамени.

Анастазия Надь, VI, Руски Керестур

Треца награда

Александра Русковски, VIII, Коцур

ЖИВОТНА ЛЕКЦИЯ

У живоце стретаме вельо людзох. Даєдних ше трудзиме баржей упознац, а даєдних менєй. Часто на основи вонкашнього випатрунку здобуваме погришне думанє о особи. Тото ше и мнє случело. Було то влєце, под час розпусту. Моя фамелия одлучела пойсц на одпочивок до Сокобанї. Там було вельо туристох. Стретали зме нєпознатих. Наш апартман бул у центру городу. Нєдалєко отамаль була мала предавальня до хторей я ходзела кажди дзень. У нєй робели два жени. Єдна вше була нашмеяна и весела, а друга озбильна, та сом мала упечаток же є вше нагнївана. Прето сом вше волєла пойсц кед у предавальнї була нашмеяна предавачка. Раз кед сом пошла цошка купиц, попатрела сом на динари и на рахунок хтори ми нашмеяна жена дала. Цошка ше нє складало. Похопела сом же ми врацела менєй динари як требало. Тото ше повторело даскельо раз. Єдного дня пошли зме на рику. Мойо ше пошли купац, а я остала на лавочки читац кнїжку. Одразу сом чула якишик глас. Гевта нагнївана жена зоз предавальнї питала ше чи може ґу мнє шеднуц. Шедла и чежко здихла. Питала сом ше цо ше случело. З ока ше єй скотуляла слиза и почала приповедац. Гварела же ю здогадуєм на єй унуку хтора з родичами пошла жиц до Канади. Нє видзи ю часто, та єй барз нєдостава. Теди сом похопела же тота жена нє нагнївана, алє жалосна, а же гевта нашмеяна барз лукава. Од теди ше трудзим нє судзиц людзом по вонкашнїм випатрунку. Була то за мнє єдна животна лекция. Мануела Кучмаш, VIII, Коцур

НА КОНЦУ ДРАЖКИ ДЛУГОКЕЙ ОСЕМ РОКИ З дня на дзень вше зме смутнєйши, бо знаме же ше приблїжує тот фамозни конєц осмей класи основней школи. У моїм паметаню оставаю вельо красни дожица котри нє можем висцерац зоз глави, а єст и нє барз красни, вєдно прежити у школи. У класи нас єст осмеро. За тоти осем роки упознали зме шицки чесноти и нєдостатки каждого з нас. Було то єдно кратке путованє на котрим сом вельо научела и уживала сом. На маґичну дражку зме ше рушели зоз учительку Весну Кухар. Часто зме ше спатрали на ню. Вєдно зме ходзели на екскурзиї, шпацирали зме ше и ошвижовали зоз сладолядом, водзела нас на Моников салаш, до парку... Так було штири роки, а вец зме почали ходзиц до пиятей класи. Були зме задумани, бо зме знали же достанєме нових наставнїкох и нови предмети. Класни старшина нам була Йоланка Данґубич. Єй зме могли шицко повесц, посовитовац ше з ню. Була нам як „права рука”. Кед зме почали ходзиц до седмей класи, достали зме нову класну, Татиану Барнову. З ню зме препровадзели остатнї два роки у основней школи. Як оддзелєнє, од малючка зме були нєроздвойни. Вєдно зме наступали на велїх концертох. Танцовали зме, грали на металофонох лєбо зме шпивали. Вельо раз нас знїмала телевизия. Здогадуєм ше же кед зме раз давно правели бабки зоз фляшкох, шицко камера знїмала, та нам остали красни памятки. Найвозбудлївша подїя ми була кед зме прешлого року були на екскурзиї. Дружели зме ше, франтовали зме и нє спали зме цалу ноц. Найбаржей ше боїм же потрациме контакти, бо ше кажде руши на свою нову драгу. Дописовали зме ше, телефоновали и приповедали тайни дожица, правели зме презентациї и панои у школи, и вше нам було крашнє. Наздавам ше же шицки предлужа исц по драги хтору жадаю. Памятки зоз школи забераю окремне место у моїм шерцу. Валентини, Мирославове, Лидийо, Андрей и Єлено, дзекуєм вам за прави товаришства! Олеся Хромиш, VIII Дюрдьов

Оленка Контра, I, Вербас

ЧИ Я ЛЮБИМ ШКОЛУ Кед ше врацам зоз школи дому, роздумуєм скоро вше, чи я любим свою школу, чи можебуц нє. Думам я так, думам, нє можем ше порадзиц, чи ю любим, чи ше пре ню знам аж и повадзиц. Кед би школи нє було, ми би вецей спали, алє, думайце як бизме вец таки мудри постали. Прето школу почитуйце и добре ше учце, кед ю полюбице, обовязно ми явице. Марина Медєши, IV, Коцур

Яна Варґа, II, Руски Керестур

ЛЮБИМ КОЦУР Жиєм у Коцуре хтори ше находзи у Бачкей на Панонскей ровнїни. Коло валалу чече беґель Дунай-Тиса-Дунай. Коло беґелю єст мали брещки на хторих рошню вшелїяки рошлїни. Коцур окружени зоз полями. Там вше єст вельо людзох хтори садза, шею и збераю плоди зоз польопривредних рошлїнох. Лєм вжиме нє маю роботи на полю. И на валалских улїцох вжиме мирнєйше як у других рочних часцох. Вяри, влєце и вєшенї по драже галайк и гурчанє тракторох и автох. И я любим ходзиц на трактору на польо. Найволїм кошиц жито и ламац кукурицу. Дзецом тоти роботи барз интересантни, а старши ше уж наробели, та им мило кед и дзеци помагаю. На штред валала школа „Братство єдинство” и библиотека „Данило Киш”. Предавальнї нєт вельо як у варошох. У Коцуре єст штири церкви, бо у валалє жию вельо народи и народносци. Любим ше зоз своїма найлєпшима товаришами бавиц на спортских теренох. Мой валал Коцур любим прето же людзе у нїм дружелюбиви и єст вельо нагоди за бавенє и друженє. Павле Бесерминї, V, Коцур

Александар Девич, II, Шид

МУДРО СОМ ПОСТУПЕЛА Паметам вельо подїї кед сом дакому помогла. Даєдни шмишни, а даєдни смутни. Раз сом помогла школярови першей класи. Страцел тренерку. Єдного дня, кед мали физичне у сали, охабел там тренерку. Школяре хтори после нїх мали годзину, нашли ю у сали. Ходзели од єдней до другей учальнї и питали ше чия то тренерка. Нїхто ше нє явел же є його. Мнє ше єден хлапец питал чи сом нє видзела його тренерку. Гварела сом же сом видзела и питала сом ше му якей фарби була його. Гварел же белаво-чарна. Вец сом ше пошла опитац учительки дзе тота страцена тренерка. Дала ми ю, а я ю такой однєсла хлапцови. Барз ше зрадовал и подзековал ми. Вше ше будзем трудзиц помагац и дзецом и старшим, гоч ми анї нє подзекую. Сара Ґайдош, IV, Коцур

ЯК СОМ ПРЕПРОВАДЗЕЛ ПЕРШОМАЙСКЕ ШВЕТО Першомайске швето сом препровадзел зоз свою фамелию. Кед сом ше врацел зоз школи, роздумовал сом цо будзем робиц тоти штири шлєбодни днї, алє зме лєгко направели план. Перши дзень зме пошли на Борковацке озеро хторе ше находзи у Сриме, нєдалєко од Руми. Там зме видзели вельо красни древени хижочки и места за лапанє рибох. Потим зме ше шпацирали по лєше дзе було вельо младежи. Пред вечаром зме ше врацели дому и у котлїку зме варели пасулю. Першого мая була красна хвиля. Надумали зме пойсц поопатрац околїско Нового Саду. Перше зме були у Каменїцким парку. Була интересантна драга ґу тому месту, бо зме пешо прешли по мосце „Шлєбода”. Кед зме ше там пошпацирали, пошли зме на Петроварадинску твердиню. Видзели зме вельо туристох зоз Сербиї и зоз иножемства. Дакус зме ше одпочинули, ошвижели зме ше зоз сладолядом, та зме рушели далєй. Треце место хторе зме нащивели було Стражилово. Барз зме вистали, прето же зме длуго ходзели по горских дражкох. За тото першомайске швето сом видзел вельо интересантни места котри ми останю у красним паметаню. Борис Тиркайла, IV, Дюрдьов

Марґарета Чизмар, II, Руски Керестур

Висти зоз щколох... РЕПУБЛИЧНЕ ЗМАГАНЄ З РУСКОГО ЯЗИКА

У Основней и штреднєй школи з Домом школярох „Петро Кузмяк” у Руским Керестуре 27. мая 2017. року отримане 17. Републичне змаганє з руского язика и язичней култури, а участвовали осмеро школяре седмих и осмих класох зоз порядней настави по руски зоз Руского Керестура и Коцура, и дзевецеро школяре зоз виборней настави руского язика зоз Нового Саду, Кули, Вербасу, Бачкей Тополї, Нового Орахова, Бачинцох и Ветернику. Змаганє орґанизовало Министерство просвити, науки и технолоґийного розвою Републики

Сербиї, Дружтво за руски язик, литературу и културу и домашня школа у Руским Керестуре. Школяре були барз добре порихтани за змаганє, та кажди учашнїк завжал перше, друге лєбо треце место. Порядна настава – VII класа 1. Леон Юрич, Руски Керестур 2. Єлена Чордаш, Коцур 3. Александар Киш, Руски Керестур VIII класа 1. Давор Хома, Руски Керестур 2. Теодора Новакович, Руски Керестур 3. Соня Балїцки, Руски Керестур 3. Емануела Горняк, Коцур 3. Александра Русковски, Коцур Виборна настава – VII и VIII класа 1. Наташа Джуджар, VIII, Нови Сад 2. Каролина Гарди, VII, Нови Сад 2. Анастасия Джуджар, VII, Кула 2. Лука Вуячич, VIII, Нови Сад 3. Божидар Загорянски, VIII, Бачинци 3. Матияс Хуняди, VIII, Бачка Тополя 3. Орши Олаи, VIII, Нове Орахово 3. Павле Медєши, VIII, Вербас 3. Страхиня Сакач, VIII, Ветерник

РЕПУБЛИЧНЕ ЗМАГАНЄ ЗОЗ СЕРБСКОГО ЯК НЄМАЦЕРИНСКОГО ЯЗИКА На Републичним змаганю зоз сербского як нємацеринского язика, хторе отримане 28. априла у Зренянину, участвовали 95-еро школяре седмих и осмих класох зоз 35 школох у Сербиї, а медзи нїма були и шеснацецеро руски школяре зоз наших местох. Зоз ОШ „Петро Кузмяк” у Руским Керестуре змагали ше шесцеро школяре. У конкуренциї седмих класох найлєпши успих посцигнул Леонтий Сивч хтори завжал перше место, а Александар Киш и Леон Юрич на Републичним змаганю були треци. Зоз осмих класох друге место завжали Соня Балїцки и Теодора Новакович, а на змаганю бул и Давор Хома. Пририхтала их наставнїца Мария Балїнт. Зоз ОШ „Братство єдинство” у Коцуре на Републичним змаганю тиж були шесцеро школяре:

Таня Буила, Дарина Михняк, Дария Чордаш и Єлена Чордаш зоз седмей, и Александра Русковски и Йована Колєсар зоз осмей класи. Пририхтали их наставнїци Снежана Шанта и Ясмина Олич-Илчешин. Зоз ОШ „Йован Йованович Змай” у Дюрдьове на Републичним змаганю були: зоз осмей класи Лидия Чапко, хтора завжала перше, и Валентина Салаґ, хтора завжала треце место. Зоз седмей класи участвовала Єлена Мудри. За змаганє их пририхтали наставнїци Даниєла Самарджич и Оскар Пурґич. Зоз ОШ „Петефи Шандор” у Новим Садзе на змаганю у Зренянину була, и завжала треце место Каролина Гарди, школярка седмей класи, хтора порядну наставу ма на мадярским язику. М. З.

Висти зоз щколох... ДЗЕНЬ ШКОЛИ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ Основна и штредня школа з домом школярох „Петро Кузмяк” у Руским Керестуре 25. мая означела свой дзень – Дзень школи. Старши школяре основней школи и штредньошколци порихтали Саям науки, дзе на штандох и у кабинетох представене практичне хаснованє хемиї, физики, математики, ґеоґрафиї и биолоґиї. Єдни ше застановели при штанду математики дзе презентована обласц Платонових целох, складанє рубиковей коцки, судоку-числа и можлївосц паметаня велького числа децималох, других прицагла биолоґия – експонат терариюму виєтнамских пальчочкох и патренє през микроскоп, а гужва була и у кабинету за физику. Саям науки бул барз успишни, цо потвердзело вельке интересованє школярох и наставнїкох. На Дзень школи була отворена и вистава подобових роботох академского маляра Иґора Радовича, наставнїка у керестурскей школи. У Велькей сали Дома култури отримана шветочна програма на хторей ше школяре представели зоз шпиванками, рецитациями, ритмичнима танцами и драмскима сличками.

Водителє конферанси пречитали посцигнути успихи школярох на змаганьох од општинских по републични, зоз рижних предметох. Директорка Школи, Хелена Пашо Павлович, присутним повинчовала Дзень школи и пречитала винчованку Михаля Нїлаша, подпредсидателя Покраїнскей влади и покраїнского секретара за образованє, предписаня, управу и национални заєднїци. Р-р

СТРЕТНУЦА РУСКИХ ШКОЛОХ Нашо школяре у Бикич Долу и Шидзе 3. юния того року були домашнї 23. Стретнуцох руских основних и штреднїх школох. Шветочне отверанє Стретнуцох, зоз стихами Гавриїла Надя „Руским дзецом” було у школи „Сримски фронт” у Бикич Долу, а потим учашнїки нащивели грекокатолїцку церкву и етно-хижу у тим нашим сримским валалє. Друженє дзецох и їх наставнїкох зоз Руского Керестура, Нового Саду, Дюрдьова, Ґосподїнцох и зоз Миклошевцох и Петровцох предлужене у Шидзе, дзе були опатриц ґимназию „Сава Шуманович” и библиотеку „Симеон Пищевич”, а потим нащивели и памятни комплекс „Сримски фронт” при Адашевцох. Зоз наставнїцу руского язика Златку Сивч Здравич єй вредни школяре зоз Шиду, Бикич Долу, Бачинцох и Беркасова, хтори поряднє ходза на годзини мацринского язика, у ОШ „Сримски фронт” у Шидзе отримали пригодну програму, а

збогацели ю зоз своїм наступом и їх госци – учашнїки зоз других местох. После рецитацийох, литературних составох и музичних точкох Ирина Папуґова спред Дружтва за руски язик, литературу и културу, хторе, вєдно зоз Општину Шид и орґанизовало Стретнуца, учашнїком подзелєла подзекованя и припознаня.

М. Р.

ЛАВИРИНТ

ПОВЯЖ ПАРИ

ТИМ

САР

ГИРЙО

ДУК

МАЛА

НЄЦ

КИШ

ЯР

ГАЙ

ВАТИ

КА

ДЕРАК

БОДЯ

ЮГАС

ОЛЕ

ЦКО

СЕН

КО

КОЛЄ

НЮХ

Автор Нела Таталович

Повяж вирази у лївей колони зоз виразами у правей колони, так же биш достал(а) дзешец руски презвиска.

Гусар Иван зна же дзешка там закопане вельке благо. Круци ше по лавиринту, а нє може найсц дражку ґу златнїком. Помогнї му.

ЄДНАКИ ПЛАХТАРКИ Медзи тима седем плахтарками лєм два цалком єднаки. Хтори?

Автор Нела Таталович

ОФАРБ МАНДАЛУ

G ВИГВАРКА ЗА ЛЄНЇВИХ – Як можеш буц таки лєнїви. Ша, робота то забава за чловека!

– Можебуц, алє треба мац на розуме же чловек нє лєм за забаву створени.

ПРИЧИНА – Купела сом од вас млєко, а кед сом лєпше опатрела, видзела сом же у нїм половка води – гвари сушеда сушеди.

– Можебуц, бо нам пред доєньом крава змокла – бранї ше жена.

U

MOR

РИБАР Стари рибар заруцує циґонї, а хлапец ше припатра, та ше му пита: – Бачи, хтору рибу найлєгчейше влапиц?

– Га... випатра же гевту цо на танєру уж упражена – одвитує мудро рибар.

КРИЖАЛЬКА

ОФАРБ РИСУНОК

Автор Нела Таталович

Горизонтално: 1. Домашнї животинї з єдним словом воламе...; 2. Дротова лада лєбо ладичка за домашнїх любимцох (за папаґаї, герчки, заячки або за малу живину); 3. Птица хтора барз люби розджубовац и єсц узрети вишнї и черешнї (по сербски – чворак); 4. Худобни, сеґинь; 5. Єден инсект (здабе на пчолу); 6. Школяром наймилша рочна часц; 7. Вадзиц ше, барз кричац; 8.Часц руки.

Офарб тот красни рисунок з якима фарбами сцеш, а можеш и з такима яки предложени у кругох под рисунком.

Кед точно ришиш шицки горизонтални колони, у вертикалней червеней достанєш назву ошвижуюцей лакотки.

БАВИСКО З БУКВАМИ Ту барз зборикани букви. Кед у каждим шорику букви поскладаш як треба, достанєш назви рошлїнох – польопривредних културох. Ч У Л Ї Н С Е К У Р И К У К А Ц В А Л К И Ц

За остатнє число „Заградки” у тим школским року достали зме 67 литературни и подобово роботи зоз трох наших школох. Коцур: Ана Папуґа, Патриция Будински, Мартина Уйфалуши, Михаела Ґубаш, Стефан Буила, Андрей Дорокхази, Михаило Буила, Томислав Бесерминї, Лео Бесерминї (III); Марина Медєши, Сара Ґайдош, Мария Скубан, Сара Гарди, Алекса Дорокхази, Вид Неделькович, Иґор Чордаш (IV); Михаела Горняк, Катарина Ґайдош, Павле Бесерминї (V);

Шидянє зоз предству Алибаба и штерацец збойнїки, госцовалу у Дюрдьове, у рамикох Змайових дзецинских бавискох

Катарина Кулич, Николета Чордаш (VI); Мануела Кучмаш, Александра Русковски (VIII). Вєдно 42 роботи. Дюрдьов: Ксения Вереш, Кристина Дюранїн, Марина Барна, Михал Хромиш, Кристиян Будински, Борис Тиркайла, Никола Орос, Валентино Пушкаш (IV); Валентина Михняк, Лидия Чапко, Валентина Салаґ (VIII). Вєдно 12 роботи. Руски Керестур: Емилия Мудри, Каролина Пап, Дуня Апро, Матеа Керекдярто, Ивана Цифрич, Александра Ґлишич, Марияна Сивч, Вукашин Илич, Даниєл Иванкович, Лука Фа, Марко Колошняї, Адриан Харди (I); Яна Варґа, Василия Пап, Аня Ґовля (II). Вєдно 13 роботи.

КОНЄЦ ШКОЛСКОГО РОКА За школярох осмих класох у школи „Йован Йованович Змай” у Дюрдьове конєц школского рока бул 31. мая. Зоз наставнїцу и наставнїком физичней култури пририхтали заєднїцки матурски танєц. Родичи и младши школяре були випровадзиц матурантох, видзиц яки су поприберани, як танцую и чуц хто достал Вукову диплому. Потим матуранти остали у школи дзе мали вечеру и друженє. Були щешлїви же ше закончел школски рок, алє даєдни ище вше задумани, бо нє знаю до хторей штреднєй школи би ше найволєли уписац. Младши дзеци щешлїви прето же почина лєтни розпуст. Иван Скубан, V, Дюрдьов

НАГРАДЗЕНИ НА 15. СМОТРИ КИРИЛИЧНЕЙ ПИСМЕНОСЦИ У ТИТЕЛУ

Литературни роботи Младши возрост (3. и 4. класа) 1. Кристиян Будински, IV, Дюрдьов: „Родзина хтору любим и почитуєм” (наставнїца Єлена Салаґ) 2. Ксения Вереш, IV, Дюрдьов: „Позна єшень вшадзи коло нас” (наставнїца Єлена Салаґ) Штреднї возрост (5. и 6. класа) 1. Анастазия Надь, VI, Руски Керестур: „Мой перши заробок” (наставнїца Каролина Папуґа) 2. Милица Малинович, V, Руски Керестур: „Моя наймилша животиня” (наставнїца Ксения Шовш) 3. Катарина Недич, V, Коцур: „Нагадуєм приход яри” (наставнїца Снежана Шанта)

Старши возрост (7. и 8. класа) 1. Александра Русковски, VIII, Коцур: „У хвилькох осаменосци” (наставнїца Снежана Шанта) 2. Михайло Рацпети, VII, Руски Керестур: „Особа котру нїґда нє забудзем” (наставнїца Каролина Папуґа) 3. Мануела Кучмаш, VIII, Коцур: „Животна лекция” (наставнїца Снежана Шанта)

Старши возрост (Ґимназия) Професорка Люпка Малацко 1. Мартина Афич, I Руски Керестур: „Ми за любов, а нє за мержню” 2. Дорис Бучко, III, Руски Керестур: Будзе наша будучносц мац юнака?

3. Ґабриєла Хома, IV, Руски Керестур: „Социялне положенє Руснацох у писнї – Паразити, Митра Надя Найлєпши состав написани по руски Марина Надь, : VIII, Руски Керестур: „Нє дзеци зме вецей” (професорка Ксения Шовш) Кирилична калиґрафия – инициял 1. Єлена Мудри, Дюрдьов, наставнїца Татяна Перович 2. Дарко Провчи, Руски Керестур, наставнїца Александра Медєши Диплома Андреа Мушицки, Дюрдьов, наставнїца Татяна Перович Моноґрам 3. Тияна Петрович, Дюрдьов, наставнїца Татяна Перович Состав написани по сербски 2. Валентина Михняк, ОШ „Йован Йованович Змай”, Дюрдьов, наставнїца Даниєла Самарджич

МЕДЗИНАРОДНИ ДАТУМИ ХТОРИ ШЕ ОЗНАЧУЄ З БОКУ UNESCA 1. юний – Шветови дзень дзецох 5. юний – Медзинародни дзень защити животного штредку 8. юний – Шветови дзень океанох 14. юний – Шветови дзень добродзечного даваня креви 15. юний – Шветови дзень поживи 21. юний – Шветови дзень мира и молитви 21. юний – Шветови дзень музики 29. юний – Европски дзень Дунаю 11. юлий – Шветови дзень жительства

РИМСКИ РУБИН НАЙДРАГШЕ ГРОЗНО Грозно Римски Рубин найдрагша сорта тей овоци на швеце. Садзи ше у Япону и там го волаю Руби Рубин. Японски польопривредни фаховци штернац роки укладали до розвою тей сорти и 2008. року поставели рекорд хтори по нєшка нїхто нє звалєл. Єдна бобка того грозна велька як пинґ понґ лабдочка, а кошта коло 30 долари. За цалу ґиризду треба дац коло 255 долари.

МОРСКЕ ЧУДОВИСКО ПЛИАСАУРУС Нєдавно представени найстарши предатор на планети, а вола ше плиасаурус. То диносаурус вельо опаснєйши од своєй славней родзини Ти-рекса. Його фосилни остатки найдзени у Велькей Британиї пред даскельо роками, нєдалєко од Лондону. Науковци веря же ше роби о по тераз нєодкритей файти чудовиска. Описую го як „застрашуюцого крокодила”. Коло 95 проценти косцанїка того морского владара успишно поскладани, та видно моцну конституцию. Чудовиско старе коло 155 милиони роки. Було длугоке медзи 15 и 18 метери.

НА КРАСНИМ БЕЛАВИМ ДУНАЮ Дунай по длужини (2 860 km) друга рика у Европи (после Волґи). Чече през дзешец держави, од Нємецкей по Україну, дзе ше улїва до Чарного моря. То єдина европска рика хтора чече од заходу ґу востоку. На инициятиву Медзинародней комисиї за защиту рики Дунай, 29. юний ше од 2004. року означує як Европски дзень Дунаю. Милиони людзох ширцом швета за тоту нашу рику чули дзекуюци валцером австрийского композитора Йохана Штрауса, а окреме по валцеру „На красним белавим Дунаю”.

Pririhtala R. ]. Petrovi~

Кристина Дюранин, IV, Дюрдьов

Вид Неделькович IV, Коцур

Єлена Фейди, V, Руски Керестур

Никола Гнатко, I, Шид