Заградка 6-7/2023

РОКLXХVI• ЧИСЛО6–7 ЮНИЙ–ЮЛИЙ• 2023 ЦЕНА100 ДИНАРИ

ДАРУНОК: НАЛЇПКИ

За тото число „Заградки” послали сце 103 нови роботи. Знаме же тераз будзе розпуст, алє нє забудзце на „Заградку” и посилайце нам и през лєто вашо литературни, подобово и новинарски роботи, як и фотоґрафиїи друге.

Руски Керестур: Сташа Гайдук,Доротеа Чизмар, Калина Чапко, Нора Медєши, Ема Гайдук, Єлена Джуджар (овода), Александра Кекень, Тони Сивч, Заря Ковач, Лина Папуґа (II), Кристиян Банич, Дарко Еделински, Алексей Виславски, Николина Гарди, Алекса Шомодї, Аня Сендерак, Ерик Русковски, Клара Блаґоєвич, Леонтина Еделински, Адрияна Штранґар, Ема Венґрин, Теодор Гарвильчак, Теа Сабадош, Мартин Пашо, София Чуни, Стефан Ковачевич, Катарина Дудаш,Стефан Арва, Ален Бики (IV), Андрей Рац (VIII). Вєдно 34 роботи.

Дюрдьов: Чедо Летич, Кристина Данґубич, Иван Балїнт, Аня Барань, Ленка Станкович (овода), Мария Рамач, Марко Станкович, Марко Бастая, Владимир Молнар,Андрей Балїнт, Стефан Михальовски, Милана Йованов (IV). Вєдно 30 роботи.

Коцур: Алиса Салонтай, Теодора Блечич (овода), Давид Тимко, Алексей Уйфалуши, Емануел Жилник, Серґий Арваї, Матия Салонтай, Синиша Копчански, Матей Буила (I), Яна Тимко, Хана Хромиш, Андрей Горняк, Мирослав Бесерминї (III),

Юлияна Бесерминї, Емилия Уйфалуши, Михаел Дротар, Емилия Мученски, Павле Тимко (V), Алексей Медєши, Дамян Радванї (VIII). Вєдно 24 роботи.

Нови Сад: Виктория Виславски, Иван Будински (I), Ирина Бики, Иван Маґоч (II), Александар Виславски (III), Иван Вицкович, Николина Ґркович, Лаура Фейса, Лана Вучинович (IV), Ена Вицкович, Михайло Бики (VI), Лана Лукач (VII). Вєдно 12 роботи.

Ґосподїнци: Ивана Побран (I), Николина Попович (IV). Вєдно 2 роботи.

Беркасово: Лана Ристич (IV). Вєдно 1 робота.

Директор: дрБорисВарґа

Одвичательнаредакторка:

МаяЗазуляк Гарди

Виходзиразнамешац у школскимроку

ВидаваНВУ„Рускеслово” Футожска2/ІІІ

Друкуєдрукарня:

„MAXIMAGRAF”, Петроварадин YU ISSN 0353-9938

Е-mail:

zahradkacasopis@gmail.com

Web site:

www.ruskeslovo.com → Заградка

YouTube:

Ruske slovo za dzeci

CIP – Katalogizacija u publikaciji Biblioteka Matice srpske, Novi Sad 821-93

ZAGRADKA: ~asopis za dzeci / odvi~atelqna redaktorka May Zazulyk Gardi. – Ro~. 50, ~. 1 (1991) – . –Novi Sad: Ruske slovo, 1991 –. –Ilustr. ; 24 cm

Mese~no tokom {kolske godine. –Nastavak publikacije: Pionirska zahradka

ISSN 0353-9938

21 000 НовиСад, Телефон(021) 6613-697

Жирорахунокчисло: 160-923244-82 • Рочнапредплата

1 000 динари; заиножемство25 евра Дизайникомпютерскиобробок: МарияГудак

Лекторка: Ясмина Дюранїн

Рукописишенєвраца

Илустрациї: АлександраМедєши Александра Русковски Яна Варґа Аня Заґоричник

Илустрациїна налїпкох: Лана Штранґар

Заградкаре:А. Русковски На насловним боку: Уживанє на розпусту Авторфотоґрафиї: Златко Русковски

ЧАСОПИСЗА ДЗЕЦИ

TO ЗАГРАДКА Мено и презвиско: Место и класа:

Гоч ше ми барз любиме дружиц зоз вами, мушиме припознац же любиме и лєто кед зме шицки на розпусту, бо то час за одпочивок и оддих од шицких обовязкох. Медзитим,понеже ше нє будземе читац до септембра, заш лєм вам задаваме єден маааали задатох хтори през розпуст маце поробиц. Напишце як препровадзуєце розпуст, цо сце нове дожили, научели, кого сце упознали... Вец тот текст висликуйце и у авґусту, лєбо початком септембра нам го пошлїце на имейл адресу, лєбо до поруки на дружтвених мрежох (Zahradka Casopis). Хто зна, можебуц праве твоя робота будзе обявена у шлїдуюцей „Заградки”, лєбо на сайту ruskeslovo.com у рубрики Заградка. Уживайце на розпусту!

Заґоричник

Нє будземе вам вельо писац до уводу, лєм вам сцеме повесц „Браво” за шицки посцигнути успихи на змаганьох и других збуваньох. Цешиме ше з нашима Заградкарами!

ЗВЛАДАНА ОБУКА ПЛЇВАНЯ

Учителька Славка Хромиш нам явела же єй школяре зоз III-1 класи ОШ „Братство єдинство” зоз Коцура од 18. априла по 11. май мали обуку плїваня у Вербаше на базену. Кажди дзень мали годзини у школи, а потим ходзели на базен. Шицки школяре на концу положели плїванє и були барз щешлїви кед достали диплому за звладану обуку.

Школяр другей класи Основней школи „Петро Кузмяк” Олеґ Катона зРускогоКерестура,7.мая у Основней школи „Дринка Павлович” у Беоґрадзе участвовал на Републичним змаганю з математики „Мислиша”и достал похвалуи сертификат Олеґ ше за Републичне финале квалификовал потим як на основним уровню того змаганя, хторе отримане 9.марца у вецей школох по Сербиї, достал першу награду, односно, освоєл максимално 100 боди.На змаганю у Беоґрадзе бул зоз свою учительку Верунку Медєши.За вецей як дзешецроки кельо керестурска Школа участвує на „Мислиши”, першираз же ше даєден школяр пласовал на републични уровень.

ОРАХОВЕ

Руснаци у Новим Орахове 13. маяозначели 77-рочнїцу приселєня Руснацох до Нового Орахова и 76-рочнїцу КУД „Петро Кузмяк”.Интересантне же преславу традицийно започинаю зоз приходом бициґлистох зоз Нового Орахова до Руского Керестура, та так драга на бициґлох там и назад тирвала 4 годзини и 34 минути. Пред концертом о. Владислав Рац одслужел благодарну Службу Божу,а на концерту наступелии дзеци Ораховчанє зоз рецитациямии шпивом, а госци були шпивацка и фолклорна ґрупа Дома култури з Руского Керестура.

ОЛЕҐ КАТОНА НА РЕПУБЛИКИ

З „МИСЛИШИ”

ПРЕСЛАВА У НОВИМ

ПЕРШИ „ЕМАУС ФЕСТ”У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

Перши Медзинародни екуменски фестивал духовней музики „Емаус Фест” отримани у Марийовим святилїщу Водица 13. мая зоз поладньовим обегованьом за мир, Екуменским форумом Млади ше питаю и вечаршим концертом духовней музики „Емаус Фест”.Обегованє за мир „Run4Unity” младих зоз Бечею, Молу, Падею, Горнього Брегу, Сенти, Беоґраду, та аж и зоз Македониї почало на базену, а закончело ше у Водици.Дзеци ше згваряли на розличних язикох, бавели фодбал, оганяли ше Интересантна културна, уметнїцка и духовна програма орґанизована за наймладших учашнїкох котри тиж участвовали и у обегованю за мир. Була и виставамалюнкох, рисункохи фотоґрафийохна тему „Стретнуце”.

Музична школа „Петар Коньович” зоз Бечею, од 15.по 23. май, орґанизовала 10. Медзинародне музичне змаганє „Фантаст 2023” на хторим перши места освоєли аж пецеро школяре – Иван Фейди, Теодор Гарвильчак, Иван Планчак, Кристина Гарвильчаки Даниел Фейди, шицки школяре керестурского оддзелєня Школи за основне музичне образованє (ШОМО) з Кули.Теодор Гарвильчак и Иван Фейдинєдавно освоєли високи пласмани и на других музичних змаганьох, та Теодор на 8. Интернационалним фестивалу гармоники „Еуфония”, хтори отримани 18.мая у Новим Садзе, освоєл 1. место, док Иван на 66. Фестивалу музичних и балетских школох Сербиї, хторе отримане початком мая у Бачкей Паланки, освоєл 2.награду Наставнїкиуспишних школярохГеленка Гарвильчак, Мирко Преґуни Мирон Сивч.

КОЦУРСКИ

Школяре Основней школи „Братство єдинство” зоз Коцура 20. и 21.маяучаствовали на державним и медзинародним змаганю под назву „Мост математики” у Врнячкей Банї.Школу зоз Коцура представяли школяр осмей класи руского оддзелєня Филип Хромиш, школяр седмей класи Душан Керкез, школяр шестей класи Алекса Сакач и школяр пиятей класи руского оддзелєня Михаел Дротар.Коцурски школяре на змаганю проєктохпредставели проєкт своєй школи под назву „Енерґия звука”и пласовали ше на математични квиз. Школяре закончели змаганє зоз завжатим високим штвартим местом, а достали и похвалу.За змаганє их рихтала наставнїцаОксанаМудри Недич

УСПИХИ МУЗИЧАРОХ

ШКОЛЯРЕ НА ЗМАГАНЮ „МОСТ МАТЕМАТИКИ”

Фото: somokula.com

У Старей Пазови у ОШ „Герой Янко Чмелик” 21. маяотримане Републичне змаганє зоз сербского язика як нємацеринского за школярох седмих и осмих класох основних школох. Спомедзи 133 змагательох участвовали и два школярки VIII класи ОШ „Петро Кузмяк” з Руского Керестура и двойо з ОШ „Братство єдинство” з Коцура.Вони ше змагали по Б програми, дзе у осмей класи було 48 змагательох. Найвисши успих од руских школярох посцигла Теодора Ґайдош з коцурскей школи хтора була штварта, Сара Боцка з керестурскей школи була єденаста, Алексей Медєши з коцурскей школи бул дванастии Ребека Сабадош осемнаста. Коцурских школярох за змаганє пририхтовала наставнїцаБояна Матошевич, а керестурских Мария Балїнт.

ДЗЕНЬ ШКОЛИИ

Дзень школи „Петро Кузмяк” 25. мая шветочно означени у знаку 270-рочнїци образованя на руским язику у Руским Керестуре т.є. на тих просторох. Отриманашветочна програма у велькей сали Домакултури,дзе визначени успихи керестурских школярох, апрез видео прикази оглядло ше на образованє од його початкох по нєшкайши днї и сучасни досцигнуца Наступели у тим року найуспишнєйшишколяре у рецитованю, граню, танцованю и шпиваню, презентоване и туристичне понуканє Руского Керестура, а була виложена и вистава подобових роботох школярох.У Школи потим шветочно отверена сучасна мейкерс-лаб учальня.

ОТРИМАНЕ 22. РЕПУБЛИЧНЕ ЗМАГАНЄ З РУСКОГО ЯЗИКА У Основней школи „Братство єдинство” у Коцуре 27.мая отримане 22. Републичне змаганє з руского язика и язичней култури у рамикох 260 рокох насельованя Руснацох до Коцура, 110 рокох виводзеня першей театралней представи у Коцуре и 110 рокох од народзеня проф. ГавриїлаГ. Надя.

Зоз VII класи школяре Теодор Штранґар и Иван Фейди з Руского Керестура завжали II место, а Алекса Сопка III место.Зоз VIII класи школяре котри найлєпше поробели тести то Лана Штранґар и Ребека Сабадош вони завжали I место, обидва з Руского Керестура, и Дамян Радванї и Теодора Ґайдош завжали II место, обидвойо зоз Коцура.Од школярох котри руски язик уча як виборни предмет з елементами националней култури зоз VII класи найлєпши резултати мали Сара Надь з Вербасу, Кристина Ковач, Мартина Фейди, Соня Надрлянски, Алекса Катона з Нового Саду, Владимир Папуґа з Петроварадину котри дзеля I место, а Дуня Бабий з Дюрдьова завжала II место. Зоз VIII класи найуспишнєйшибули Сара Шовлянски, Никола Вукмирович, Сара Салонтаї, Маша Прица, Теодора Рамач з Нового Саду, Серґей Дюранїн зоз

ЗМАГАНЄ ЗОЗ СЕРБСКОГО ЯЗИКА ЯК НЄМАЦЕРИНСКОГО

270-РОЧНЇЦАОБРАЗОВАНЯ НА РУСКИМ ЯЗИКУ

Сримскей Каменїции Марина

Барна з Нового Орахова котри завжали I место, и Дєрдь Хуняди з Бачкей Тополї завжал II место.

Под час препатраня тестох, школяром була орґанизована нащива Етно клубу „Одняте од забуца” Републичне змаганє орґанизовали Министерство просвити Републики Сербиї, Дружтво за руски язик, литературу и културу и Основна школа „Братство єдинство” Коцур.

Пре нємили случованя початком мая, коцурска школа „Братство єдинство”9. мая нє преславела Дзень школи, алє є зоз пригодну преславу означени 30. мая.Школяре мали нагоду участвовац у наукових експериментох, спортских активносцох, квизохи роботньох, а огньогасци имуказали як ше гаши огень и цо зробиц у критичних ситуацийох.Потим була програма у Доме култури, дзе ше зоз шпиванками, танцом, рецитациями представели школяре школи по руски, сербски и по мадярски Подзелєни идарунки школяром хтори у тим школским року промововали свойо знаня и школу, а наградзени и їх професоре.

Кристина Рамач зРускогоКерестура, школярка II класи Основней школи „Петро Кузмяк” достала I награду на подобовим конкурсу на тему „Символи Велькей ноци” котру розписал Покраїнски секретарият за образованє, управу и национални меншини – национални заєднїци.Конкурс розписани у сотруднїцтве зоз Форумом за едукацию, сотруднїцтво, афирмацию и потримовку гражданскому дружтву у рамикох секретариятового подпроєкту„Мултикултурализем на клик” односно проєкту „Афирмация мултикултурализмуи толеранциї у Войводини”.Попри дипломи, Кристина за наградудостала и мобилни телефон, а на шветочносц уручованя награди30. мая у Покраїнскей Владиводзелаю учителька Верунка Медєши Кристинову наградзену роботу можеце видзиц на остатнїм боку „Заградки”.

А. Медєши, Ол. Папуґа, Ол. Живкович, М. Афич, Ол. Русковски, М. Зазуляк Гарди

ПРЕСЛАВЕНИ ДЗЕНЬ ОШ „БРАТСТВО ЄДИНСТВО”

КРИСТИНИ РАМАЧ ПЕРША НАГРАДА ЗА МАЛЮНОК

Кед зме були на промоциї сликовнїци „Животинї – у дїдовим и бабовим дворе” у априлу у Шиду, нє могли зме нє обачиц єдного хлапца, Стефана Ркмана, хтори знал одвити на шицки питаня хтори зме им поставели. Прето зме ше сцели упознац зоз нїм, а тераз го и вам представяме.

ринацрочни Стефан зоз Шиду дзечнє ходзи на годзини рускогоязиказ елементами националней култури, а праве руски язик му и єден з облюбених предметох у школи.

– Закончуєм шесту класу, а на годзини руского язика ходзим од першей класи. Барз ми крашнє на годзинох при нашей наставнїци Наташи Еделински Миколка. Найволїм кед роби-

ме дацо нове, а любим читац и „Заградку”.У школинайволїм руски язик, сербски язик, физичне и физику – гварелнам Стефан.

Окрем на годзинох руского язика, Стефан по руски приповеда и зоз маму, и зоз бабу и дїдом Кишовима, а то було видно и на промоциї, понеже нам знал одвитовац на шицки питаня хтори зме поставели, а помагал и своєй шестрички, та за активносц достал и награду. Виприповедал нам же у шлєбодним чаше барз люби ходзиц лапац риби. – Любим авантури, а любим и ходзиц лапац риби. Ходзим од седем рокох, а лапам на Босуту и на Сави, найчастейше бабушки и червенопирки. Лапанє рибох и патренє до води ме барз опущує и вообще ми нє допито шедзиц там – визначує вон.

Стефан бул и медзи школярами зоз Сриму хтори концом марца нащивели Руски Керестур, та нам гварел же ше му найбаржей пачела Школа „Петро Кузмяк” и же би ше можебуц там любел уписац до штреднєй школи.

Стефан зоз свою наставнїцу руского язика Наташу Еделински Миколка

СТЕФАН РКМАН ЗОЗ ШИДУ ЛЮБИ ГОДЗИНИ РУСКОГО ЯЗИКА

И ЛАПАЦ РИБИ

оз тим числом „Заградки” достали сце налїпки, хтори у септембру можеце залїпиц на вашо теки и учебнїки. Илустрациї

за тоти налїпки нарисовала талантована штернацрочна уметнїца Лана Штранґар

зоз Руского Керестура. Лана праве тераз закончела осму класу, а планує ше уписац до керестурскей Ґимназиї. Одмалюка

люби рисовац, то ю опущує, а найволї кед шицко барз цифроване. Тераз єй найвекша инспирация аниме – стил рисованей анимациї хтора походзи зоз Япону, та найчастейше и рисує подоби зоз рисованих филмох и бавискох, так як их вона видзи и доживює.

Тиж так, ма и коло 90 свойо видумани подоби и векшина з нїх ма свой характер и приповедку. Дава им японски, лєбо анґлийски мена, датум кеди су народзени и хтори су хороскопски знак, яки су високи итд. Шицко о рисованю учи прейґ интернета, а там научела и анимирац, та би єдного дня любела направиц и свой рисовани филм. Затераз вам лєм тельо одгаднєме о Лани, бо розгварку зоз ню можеце читац у юнийским Руским словечку у новинох „Руске слово”.

ЛАНА ШТРАНҐАР З РУСКОГО КЕРЕСТУРА

АНИМЕ ЯК ИНСПИРАЦИЯ

ЗЛАТКА ЧИЗМАР

Кед о животиньох бешеда, найвекши фаховец Мирко. Вон ма полно енциклопедиї и барз люби виглєдовац койцо о тей файти. Ниа, наприклад: точно зна як бреше його куцов. Чи то мачка, чи дахто пришол, чи є лєм гладни. На годзинох биолоґиї учели о жабох. З дружтвом дзецох на долїни поконцу валала, влапели до мрежи єдну, и цалком ю преучели. Розуми ше, Мирко бул главни дохтор у тей операциї, и як таки, мушел препатриц кажду часц того водожемца. И звонка и знука. Дармо, кед так люби шицко знац. Пса би зато нє шмел так влапиц. А анї нє сцел. Мал жаданє дознац вецей о диносаурусох, алє о нїх нє могол дознац нїч, гоч би и розрезал, нє сто, алє тисяч жаби.

Кед ше раз лабдали на драже, Альоша го сцел дакус вишмеяц, та ше му опитал же цо єст нове, чи дознал дацо о диносаурусох, та ше Мирко дакус увредзел на ньго. Розуми ше, Мирко бул зато найвекши фаховец медзи нїма, алє йому самому то нє було досц. Други дзеци го нє барз розумели, бо нє думали же дакеди годзен вихасновац тото свойо окремне знанє о вимартей файти. Аж го дакеди, праве пре тото и керовали.

Но, єдного дня достали задаток нарисовац праве таку животиню. Учителька им задала на-

рисовац Стеґосауруса, та прето настал галайк. Окрем Мирка, нїхто нє знал як би вон мал випатрац. Альоша ше му крашнє пребачел и замодлєл го же би им потолковал цо то ма буц на рисунку. Теди Мирко достал нагоду научиц других о тим його, мож повесц, гобию: Стеґосауруси то вельки диносауруси чийо мено, преложене на наш язик глаши: ящурка-кров. Вони наисце вельки, точнєйше, високи 4 метери и длугоки аж 9 метери, а од глави по сам хвост поштред хрибта маю игелки, по чим су препознатлїви. Єст их вецей файти, а кажда файта ма иншаки и иншак поскладани. Їх фосили пренайдзени на подручю Европи, алє и индзей по швеце. Даєдни науковци думали же вони мали два мозґи, єден у глави, а други, хтори го порушовал, у ногох. Жили под час огромних диносаурусох и прето часто були пожива другим, векшим од себе. Нараз у учальнї настал мир. Кажде ше лапел до роботи, бо им тераз наисце було ясне о чим ту бешеда. Даєдни школяре нє обрацали увагу, покля други такой на одпочивку одбегли до библиотеки ґу енциклопедийом. Док нє забренкало, опатрали слички и бешедовали о Мирковим прейґмирним знаню. Альоша ше вецей нє видрижньовал, а цала класа була щешлїва же мали єдного, окремного школяра.

СУДЬБА И ЖИВОТИНЇ

Преклїнала ґамила свою судьбу же муши ношиц горбу, а єлефант же ма длугоки нозґер. Їжови завадзали игелки, та пожадал мац мегучку шерсц як овца. Коритнявка ше попоносовала на свойо косцове коритко, а маґарец на длугоки уха. Допило Судьби слухац тоти скраженя, поволала шицких нєзадовольних и гварела: –

Кажде най охаби тото цо му завадза ту при лєшику на громадки. Вашо жаданя сполнїм у подполносци.

При лєшику ше нєодлуга створела громада позохабяних терхох. Од рана до вечара животинї поприношели на тоту громадку шицко цо им завадзало.

Нєодлуга потим ґамила пошла пиц води и, кед ше видзела у мирней води без горби, барз ше зармуцела. Єлефант без нозґра нє знал цо почац у пралєше, а їж уж по першим крочаю побановал за „бунду” зоз игелками. Коритнявка ше без косцового коритка чувствовала охудобнєна...

Ище ше анї цалком нє розвиднєло, а вони, кажде з нїх, зоз громади при лєшику вжали свойо часци. Кед то видзел маґарец, и вон попонаглял по свойо длугоки уха, котри му заш лєм барз швечели.

Кед ше Судьба вчас рано врацела же будзе спольновац нови жаданя, од громадки при лєшику нє остало анї шлїду.

Випатра же и по нєшка остало шицко по старим.

Илустрация:Яна Варґа

Кед остатнї бренчок на одпочивок вола, шицки дзеци знаю же то закончена школа.

Одпочивац будзе вон аж през цале лєто, лєтнї одпочивок йому вше найдлугше швето.

Од першого септембра ознова забренка вон, лєтнї одпочивок будзе як найдлугши сон.

МИХАЛ

О тидзень ми будзе

родзени дзень.

Обецую ми вельки дарунки,

нє лєм рисунки.

Драги бависка, таблет, мобилни

и други ствари.

Мой оцец и мац робя по цали дзень

та заробя и за тото динари.

На орманє и у каждим куце

мам тельо бависка

же бим могол з нїх гору справиц.

Алє сом дома ровно сам,

нє мам ше з ким бавиц.

Оцец и мац муша пойсц на роботу, бо нам шицко треба, нє лєм хлєба.

Оцец гвари: шицко кошта, а живот барз драги.

Чуєм их вноци як ше радза, цо би купиц:

Мацери миски и танєри,

оцови би авто оправиц,

мнє патики, аж два пари.

Розумим я и нє скаржим ше, живот наисце барз драги.

Сцел бим и я им буц на помоци, та ме цошка корци:

Кельо кошта добри оцец

и мила мац, любел бим знац.

Илустрациї: Александра Медєши

СИМУНОВИЧ

КЕЛЬО КОШТА

ОЦЕЦ И МАЦ

ДЇТКО

ОДПОЧИВА БРЕНЧОК

Пречитай писньочкутак же вигвариш одвитуюце слово кед збачиш сличку.

ДЮРА ПАПГАРГАЇ

ПРИВАТНА ЗОО-ЗАГРАДА

Єст єдна зоо-заграда, лєм да видзиш:як ше склада.

У нєй телє мудре знанє, просто розум да ци станє.

маю роги, риби метерово ноги, ящурки на кридл лєца, єлефанти рошню з .

Лєви правя сладол , ґовля з налпу фурка меду Пинґ-понґ бави видра з лїшку , а чита кнїжку.

скака до висока, на клавире грає .

штрика, вишива, наросла грива.

Ти нє вериш?Ти ше шмеєш?

Алє кед тинту розлєєш

по теки цо швинки прима, сам ше найдзеш медзи нїма.

СЕРАФИНА МАКАЇ

КЕД ШЕ ЛЄВ

ФРИЗИРА

Єден лєв, страшни лєв, станул пред жвератко, опатрал ше, опатрал, та одлучел кратко:

„Идзем до фризерки най ме вифризира, виклери накруци и кус натапира.”

А фризерка муки мала, лєм цо бидна нє замлєла, з фризуру ше лєву глава под гаубу нє месцела.

Носороґ ма вельке цело

и штири груби ноги, а на носу ма єден або аж два роги.

Люби цеплу бару дзе мутлянка густа, та ше у нєй валя яґод швиня тлуста.

Заокруж точни одвити.

животиня здабе на коня, а по нєй ше вола и пешацки преход? Ґепард

За лїшку гвариме же є: Лукава

Хто ма шию длугоку и до 2,5 метери и барз вельке шерцо?

Тиґриш

Сара Лукенда, 6 роки, Руски Керестур

Антония Сабадош, 6 роки, Нови Сад

Ема Гайдук, 6 роки, Руски Керестур

Єлена Джуджар, 6 роки, Руски Керестур

Теодора Блечич, 5 роки, Коцур

ПРИПОВЕДАЛИ МИ СТАРШИ

Приповедали ми старши як людзе дакеди жили на салашу. Дакеди людзе жили у набиваних хижох зоз глїни. Нє мали анї телевизори, анї радия, кармели статок, з помоцу хторого обрабялижем. Конї цагали прикочи, плуги и шицку покарму.Жени нє мали райбачки, та райбали шицко на рукох. Дзеци ше бавели стално вонка и водзели статок на пажицу на пашу. Жито кошели зоз косу, а кукурицу ламали з руку. Теди дзеци ходзели барз далєко до школи, зоз собу ношели таблїчку и крейду, a за ужину цепли лепинї. Наставнїком мушели плациц же би их учели. Дахто вайца, дахто муки, а дахто млєка. Кед дахто нє слухал, наставнїк з длугоким прутом бил. Кед ше закончели годзини, дзеци по далєкей драги мушели исц дому. Видзи ше ми же тедишнї час бул барз чежки.

Павле Тимко, V, Коцур

МОЯ ШЕСТРА

Моя шестра ше вола Теодора. Вона ма желєни очи и кафово власи.Теодора висока и добра. Ходзи до осмей класи.Люби ше крашнє поприберац.Крашнє ше бави зоз своїмбратом. Люби вежбац, отримує свойо здравє.Барз крашнє рисує. Любим свою шестру прето же є барз добра и мила.

Стефан Ґайдош, II, Коцур

Катарина Дудаш, IV, Руски Керестур

Я КВЕЦЕ

Лана Ристич, IV, Беркасово

Пришла яр. Дзивче викопало шор и зашало ме до заградки. Слунко ме ограло, а капки роси окупали. О даскельо днї сом виключкала. Вихпала сом ше зоз чарней жеми ґу шветлосци.Пошвидко ми виросло перше лїсцoчко. Кажди дзень сом росла вше висше и висше од жеми. Виросла сом красна, пахняца, била лелия. Коло мнє виросли ище даскельо били лелиї. Бешедовали зме и танцовали на витру. Одразу слунко зашло за хмари, почал дуц моцни витор и рошиц диждж. Вєдно з пайташками зме ше купали на ярнїм дижджу. Каждого рана ме зобудзи сушедов розшпивани когут и кажди дзень слухам ярню шпиванку птичкох. Вредни пчолки збераю мой полен, а бумбар ми допива. Веселе дзивче вше коло мнє и нєпреривно ше стара о мнє. Кед би людзе знали як то крашнє буц квет, шицки би були квети. Кажди дзень сце у красней и розшпиваней природи.

Емилия Мученски, V, Коцур

Николина Маґоч, IV, Коцур

Я любим єленя, прето же ма роги и прето же є барз швидки.Барз є моцни и вон ше зна бранїц зоз рогами.Єлень краль лєса и прето го любим. Матия Салонтай, I, Koцур

Стефан Михальовски, IV, Дюрдьов

Стефан Арва, IV, Руски Керестур

ЛЮБИМ

Я мам заяца.Давам му єсц жита, кукурици и слунечнїку. Били є и швидки.Жиє у клїтки. Любим го, бо є красни.

Синиша Копчански, I, Koцур

Лина Папуґа, II, Руски Керестур

Єдного красного лєта були товарише бавиц ше у мнє. Перше зме були у моєй баби. Там зме гласкали пса, мачки и оганяли кури и качки по дворе. Потим зме ше пендрали по чардаку. Єден пайташ предложел най направиме хижку у чардаку. Пристали зме. Кед зме вошли до чардакa, видзели зме куру, пса и мачку як шпя. Ми ше нашмеяли, швидко сом пошол по телефон же бим их висликовал. Потим зме намесцали базенимой пайташ Влада сцел най направиме деску за скаканє до базену. Кед ше базен наполнєл, була барз жимна вода. Станул сом на деску, пес почал брехац, та сом ше барз злєкнул и упаднул до базену зоз жимну воду. Шицки товарише ше шмеяли, аж ше и моя баба нашмеяла, алє кед видзела же вода жимна, такой ме одведла дому. И мойо товарише пришли зо мну. Кед сом ше преблєкол, пришли ше и сушедово бавиц. Опитал сом ше им як ше будземе бавиц и шицки гласали за фодбал. Кед зме ше подзелєли, бавели зме три на три. Випущелсом лабду до половки терену, ту бул мой товариш Влада, вон предриблал ґолмана, алє кед копнул до лабди, нє потрафелпразни ґол. Вец зме одлучели правиц хижку на древе. Влада ше випендрал на сухи конар, дакус вишел на нїм, алє кедконар пукнул, вон спаднул, и шицки зме ше шмеяли голєм петнац минути. То ми було найшмишнєйше дожице. Барз ше любим бавиц зоз товаришами. Марко Станкович,IV, Дюрдьов

ЖИВОТИНЯ ХТОРУ

ЖИВОТИНЯ ХТОРУ ЛЮБИМ

НАШМЕЯЛ СОМ ШЕ

Шицки маме фамелию и товаришох хтори нам виполнюю днї зоз радосцу, щесцом и приповедку. Медзитим, постоя днї кед ше сцеме осамиц и заплївац по своїх думкох. У тих хвилькох, я ше найволїм заврец до хижи, загашиц шветло и лєгнуц на кавч. Теди останєме сами: цмота, цихосц и я. Шицко тото уплївує же бим ше препущел своїм думком. Перше ми виплїваю даяки прешли подїї. Здогаднєм ше даяких погришних поступкох, жадам ше врациц до часу и виправиц гришки. Часто роздумуєм же кед бим мал годзинку хтора враца час, врацел бим ше и даєдни поступки у даєдних ситуацийохбим пременєл. Медзитим, понеже то нєможлїве, помали преставам о тим роздумовац. Теди ше зявя терашнї бриґи: о школи, о моїх родичох, о товаришох и же цо нам принєшу будуци часи хтори приходза. Помали ше уписуєм до штреднєй школи у хторей ше будзем бориц сам. У тих хвилькох кед сом сампревипитуєм себе же чи сом ше уписал до добрей школи, чи будзем добри школяр и чи найдзем нових товаришох. Одразу ше зявюю велїпитаня на хтори нє мам анї єден одвит. Медзитим, мойо хвильки осаменосци нє виполнєтилєм зоз бриґами. Часто ми виплїваю подїї зоз мойого дзецинства. Здогаднєм ше и на шмишни подїї зоз мою фамелию и товаришами. Велї подїї на хтори сом забул ше ми зявя праве у тих хвилькох и дакеди ше почнєм сам шмеяц. Праве тоти хвильки ми помагаю розтерховац ше од каждодньових обовязкох и бриґох. Шицки тоти хвильки ми помагаю и даваю ми моц. Тоти хвильки осаменосци ми оможлївюю баржей спознац себе, свойо жаданя и указую ми драгу за мойо будуци крочаї. Дамян Радванї, VIII, Коцур

ШКОЛА

У БУДУЧНОСЦИ

Школа у будучносци би мала лавки зоз компютерами и карсцелї на колєска. Були би вельки учальнї, мали би робота хтори преверює чи дзеци добри. У будучносци би у школи бул илифт за єдальню, вельки табли и вельо маркери. Тиж так,булиби у школи и ормани заквачени на муре. Вельо рисунки би було, як и слики.

Леонтина Еделински, IV, Руски Керестур

Єдного пондзелку нам учителька задала домашнї задаток зоз математики. Мали зме го поробиц за ютредзень. Я ше цали дзень бавел зоз товаришами на драже. Призабул сом на домашнї задаток, та остал нєпоробени. Шлїдуюци дзень, учителька преверйовала теки и я ше теди здогаднул же моя домашня нєпоробена. Гварел сом учительки же сом забул теку дома. Побановал сом пре свойпоступок, прето же учителька знала же спреведам.

Ален Бики, IV, Руски Керестур

Алексей Уйфалуши, I, Коцур

У ХВИЛЬКОХ ОСАМЕНОСЦОХ

ПОБАНОВАЛ СОМ

ПРЕ СВОЙПОСТУПОК

Милана Йованов, IV, Дюрдьов

НАГРАДЗЕНИ СОСТАВИ НА СМОТРИ У ТИТЕЛЮ

МОЙ ПЕРШИ ЗАРОБОК

Мой перши заробок бул кед сом помагала мами и татови. То було пред трома роками.

Мама и тато ишли до Нового Саду. Серґей и я остали дома, а мама и тато ми написали цо най поробим. На паперику писало най уключим райбачку, уварим шпаґети, поуцицуєм, натопим, накармим мачки и пса и най попораїм хижу. Перше сом натопела, вец сом попораєлахижу и так до конца. Були зме дома цали дзень сами. Вец пополадню пришол сушед бавиц ше зоз Серґейом. Була жима, та сом

IIНАГРАДА,СТАРШИВОЗРОСТ

ПРЕДЇЛ З МОЇХ МРИЙОХ

Єдного дня, кед сом патрела єдну телевизийнуемисию, видзела сом як людзе путую по швеце. Так ше ми и попачели даєдни держави котри тераз сцем нащивиц.

Держава котра ше ми найбаржей попачела то Италия. Вона ше нє находзи так барз далєко од держави у котрей я жиєм. Найбаржей ше ми попачела архитектура у тей держави, як и їх каждодньово обичаї. Интересантне ми и же ше у тей держави находзи єден город на води, котри ше вола Венеция. Кед опатраме тоту державу на мапи, можеме ю препознац по форми чижми. Коло Италиї ше пресцера Ядранске и Штредожемне морйо. През Горватску можеме до Италиї одпутовац и прейґ Ядранского моря, дзе ше путує на траєкту, або ладї. Єдна часц Италиї цо ше находзи коло Штредожемного моря и блїзко при Французкей, ма и часц Азурного побрежя котре ше предлужує пресцерац и надалєйпрез Французку.

Наздавам ше же пошвидко нащивим тоту державу, понеже ше анї нє находзи барз далєко од моєй держави. Любела бим видзиц тоту прекрасну архитектуру наживо и упознац ше з їх традициями, як и випробовац даєдни їх єдла. Ребека Сабадош, VIII, Руски Керестур

нам вжала сладоляди зоз змарзовача. Познєйше, коло пейц годзин пошла сом до дутяну по колбасу, яблука и хлєб. Врацела сом ше дому, а дома були розруцани бависка. Вецка сом пораєла, одкладала бависка.Кед сом поодкладала, пошла сом ищеположиц до пеца най нє вигашнє. Дала сом Серґейови най є шпаґети, сира и кечапу. Теди сом заробела коло три езерки.

Тияна Сабадош, VI, Руски Керестур

IIIНАГРАДА,СТАРШИВОЗРОСТ НЄ

ДЗЕЦИ ЗМЕ ВЕЦЕЙ

Вельо раз думам же сом велька дзивка, а так ше знам дакеди и справовац, а у ствари сом ище вше дзецко.

Почала сом вецей виходзиц на варош, дружиц ше, а и упознавац других людзох. Кед ше здогаднєм пиятей класи, думам же сом ше барзпременєла, и физично, а и як особа. Пременєл ше ми способ облєканя, почала сом ше вецей шминкац, пременєла сом фризуру... Думам же тераз помали роздумуємяк старша особа. Роздумуєм баржейна позитивни способ, док скорейнє було так. Уж навелькороздумуєм о штреднєй школи, бо того року закончуєм осму класу. Озбильнєйше похопюєм даяки ствари, док сом у пиятей класи то ище нє похопйовала. Зрозумела сом же ше оца и мацер мушибаржей почитовац, а нє як их я почитуєм. Вецей помагам дома коло обовязкох и вареня. Видзим и на пайташкох даяки пременки, як цо то роздумованє о дальшим живоце.Перше добре роздумаю пред тим як дацо поробя, бо було барз вельо гришки у живоце. Почала сом роздумовац дзе би могла буц моя робота, дзе будзем жиц, чи у иножемстве, чи ту, у нашим валалє.

Похопела сом вельо ствари през живот. Думам же ми буду хибиц тоти дзецински, прекрасни роки.

Аня Ґовля, VIII, Руски Керестур

IНАГРАДА,ШТРЕДНЇ ВОЗРОСТ

НАГРАДЗЕНИ СОСТАВИ НА СМОТРИ У ТИТЕЛЮ

IНАГРАДА,СТАРШИВОЗРОСТ

ДОММОЙОГО

Єдного дня сом шнїла як ше врацам до прешлосци. Сон бул барз правдиви. Шнїла сом же ше врацам до моєй прабаби.

Моя прабаба була стара жена, ношела хусточку на глави, мала куку и була висока. Свойого прадїда нє паметам, гоч кельо ми мац бешедовала о прадїдови, я ше нє можем здогаднуц. Моя прабаба ше волала Амала. Кед сом була менша, шестра и я ходзели до баби и дїда Мариї и Любомира. Любим препровадзиц шлєбодни днї у Коцуре у своєй баби и дїда. Кажду нєдзелю зме ходзели до прабаби з мою бабу и шестру. Гоч яка була стара, варела найлєпшу юшку.У прабаби сом любела єсц юшки котрей наварела, колїмбац ше на колїмбачки, хтора природно направена, любела сом залївац квеце, а найволєла сом ше бавиц з бабку котра облєчена до руского народного облєчива. Баба Амала мала шамлочку у кухнї, хтора мнє була облюбена. Шамлочка була желєней фарби, була барз, барз мала. Мам барз вельо родзинових у Коцуре и гоч хто пошол до моєй прабаби и сцел шеднуц на шамлочку,

ДЗЕЦИНСТВА

моя прабаба нє дала, бо то була моя шамлочка. Нажаль, пребудзела сом ше. Була сом барз жалосна кед сом чула жалосну вистку. Мац ми гварела же моя прабаба у шпиталю и же є нєдобре. Розйойчала сом ше. О даскельо годзини баба Маря нас вола и гвари:„Ханко, твоя прабаба вецей нє з нами.”Була сом барз жалосна и барз сом йойчала, бо сом мала красни памятки зоз свою бабу. Будземювше паметац як найлєпшу и наймилшу прабабу. Мам ище братняка Михайла. Його брат Владимир погинул пред трома роками. З братняком Владимиром сом була барз блїзка. Вше ходзел до нас же бизме ше бавели и дружели. Любела сом и до ньго ходзиц до Коцура. Нажаль, погинул на шестров родзени дзень. Шицки зме були жалосни. Памятку котру будзем паметац зоз своїм братняком то кед зме за наш Крачун ишли по сушедстве, я грала, а вон шпивал. Достали зме вельо дарунки.

Свойого братняка и прабабу будзем паметац занавше, а Коцур якдруги дом.

Хана Семан, VII, Руски Керестур

Кед бим була птица, була бим сова. Сова мудра, велька и дакус страшна птица. Прицагло ме при нїхтото жеможу обрацац главу за тристо шейдзешат ступнї. Интересантне тото же кед маю млади, вони их лєм мешац кармя, а вец од нїх сцекню и охабя их самих най ше стараю о себе.Кедпрейдзе одредзени час, вони науча лєциц, алє зоз почежкосцами. Вец су омешац, два вельки сови, як и їх родичи. Вец ше швидко можу знайсц у просторе, як цо беба кед научи ходзиц и єсц, наприклад, кусац яблуко, так и вони науча лєциц и ловиц рибу, лєбо дацо инше. Интелиґентни су и швидки. Таке як кед би були без души, бо охабя младих самих най ше трапя, алє то шицко часц природи.

Любим сови як животинї, бо су барз красни, алє сом ихнїґда нє видзела наблїзко.

Ксения Катрина, VI, Руски Керестур

У моїм валалє єст барз вельо того, та є барз интересантни.

У нїм єст беґель на хтори ше влєце ходзиме купац и лапац риби. Тиж так, у валалє єст парк у хторим ше часто бавя дзеци и їх родичи. Єст и лєшики до хторих ше часто идземе бавици скривац. У валалє єст даскельо рибаловина хтори ше ходзиме шпацирац. Маме у валалє и дильов хтори ше находзи при моєй баби, та шетамбарз часто ходзим бавиц. Там єст и долїна хтора нєдавно була спалєна, алє ше помали обнавя. У валалє єст вельо мали и даскельо вельки напущени хижи. До тих хижох любя пойсц мойопайташе. Маме и спортску галу у хторей ше бави велї спорти. У валалє єст и наша школа, до хторей ходзиме и мойо пайташе,и я. У валалє маме и церкву и Водицу. Водица ше находзи аж на концу валала, а церква у центру. Же би ше вишло з валалу, муши ше прейсц вельки мост. Тот мост ше находзи над рику, точнєйше беґельом.

Мой валал барз красни и барз го любим, гоч му дакеди дацо захиби.

Никола Петкович, V, Руски Керестур

IIIНАГРАДА,ШТРЕДНЇ ВОЗРОСТ

КРАСНИ ВАЛАЛ МОЙ

IIНАГРАДА,ШТРЕДНЇ ВОЗРОСТ КЕД БИМ БУЛА ПТИЦА

При валалє мала ричка, доокола мир, у рички ше Яни купа – били яґод сир. Кед розпече злате слунко писок яґод ґар, мали Яни так почарнї яґод коминяр.

Пришпив:

Куп, куп, купанє, плюс, плюс, плюсканє, куп, куп, купанє, лєтнє уживанє.

При валалє мала ричка, доокола мир, там и Мижо воду плюска, дума же є гуска. Кед розпече злате слунко писок яґод ґар, мали Мижо так почарнї яґод коминяр.

Пришпив...

При валалє мала ричка, доокола мир, там и Дюри бега, плїва, годзина щешлїва. Кед розпече злате слунко писок яґод ґар, мали Дюри так почарнї яґод коминяр.

Пришпив...

Зоз публикациї „Червене пупче 1969–2012”

МУДРО И БЕЗПЕЧНО

Цо то Cyberbullying?

А. Файта вирусу зоз хторим можеме заражиц рахункар Б. Посиланє змистох зоз рахункара на интернет

В. Кед ше парняки прейґ диґиталних технолоґийох увредзую, знємирюю, лєбо грожа єдни другим

Кед хаснуєм цудзи рахункар, нїяк нє треба:

А. То робиц у присустве других людзох Б. Зохабяц на нїм свойо лозинки

Чи дружтвени мрежи маю право хасновац и копирац твойо фотоґрафиї и знїмки?

А. Гей Б. Нє

Диґитални цинь то:

А. Тото цо обявюєш о себе на дружтвених мрежох и цо це провадзи

Б. Блурована фотоґрафия

Кед висцераш фотоґрафию зоз

свойого профила, чи ши ю занавше склонєл зоз интернета?

А. Гей

Б. Нє

Кед маш вецей налоги, чи безпечне хасновац исту лозинку за шицки налоги?

А. Гей Б. Нє Предаторе то:

А. Подоби зоз серийох

Б. Особи хтори ше фалшиво представяю же су твойо парняки

В. Антивируси

Чи безпечно чекирац ше и обявйовац локациї местох на хторих ше находзиш?

А. Нє, бо то єден зоз способох як нас предаторе можу пренайсц

Б. Гей, бо то шицки робя и нє боїм ше

Точни одвити, як и толкованя, пренайдз на

pametnoibezbedno.gov.rs

Матей Буила, I, Коцур

КристинаРамач, II, Руски Керестур

Адрияна Штранґар, IV, Руски Керестур

Уна Аритонович, V, Вербас

Лаура Фейса, IV, Нови Сад

Анастасия Васович, II, Савине Село

Лана Вучинович, IV, Нови Сад