Заградка 2/2023

Зоз новим полрочйом, сцигли нам и 90 нови роботи. И далєй будзце таки вредни, бо ми вше з нєсцерпеньом чекаме вашо литературни, подобово и новинарски роботи, як и фотоґрафиїи друге.

Руски Керестур: Исидора Вуйкович, Ивона Настасич, Лена Ковачевич, Сара Малацко, Матеа Береґ, Ася Гайдук, Давид Пашо, Милица Плавшич, Стефан Дороґхази, Матей Варґа, Лейла Штранґар, Иван Чапко (овода), Школяре Iб оддзелєня, школяре IIа оддзелєня,Анастасия Пекич, Мариян Стоянович, Алек Малацко, Валентина Чонка, Кристина Рамач, Кристина Гарвильчак, Хана Симич, Лука Зелич, Маша Ковачевич, Ена Чордаш, Олеґ Катона (II), Тияна Малацко, Ґреґор Рац, Елена Ґолубович, Стивен Банич, Милица Мажар, Давид Колошняї, Тони Чизмар, Иван Надь, Филип Дудаш, Андєлина Блаґоєвич, Йован Бошкович, София Сопка, Кристофер Дудаш, Елена Варґа, Зара Малацко, Алексей Преґун, Миа Сабо (III), Николина Гарди, Алекса Шомодї, Кристиян Банич, Тони Колошняї, Дарко Еделински, Милена Рамач, Адрияна Штранґар (IV), Лана Штранґар, Яна Варґа (VIII). Вєдно 57 роботи.

Коцур: Виктор Клашня (овода), Алексей Бесерминї, Анастасия Кучмаш, Николина Копчански, Микола Штефанко,

Никола Дротар, Стефан Ґайдош, (II), Яна Тимко (III), Даниєла Ґайдош, Надя Ґайдош, Филип Буила (IV). Вєдно 20 роботи.

Дюрдьов: Стефан Михальовски,Мария Рамач, Андрей Балїнт, Марко Станкович, Владимир Молнар (IV). Вєдно 5 роботи.

Вербас: Катарина Варґа (овода), Марта Маркович (III). Вєдно 5 роботи.

Нови Сад: Антония Сабадош,Андрей Варґа (овода) Вєдно 2 роботи.

Бачинци: Карло Рац (овода) Вєдно 1 робота.

Директор: дрБорисВарґа

Одвичательнаредакторка: МаяЗазуляк Гарди

Виходзиразнамешац у школскимроку

ВидаваНВУ„Рускеслово”

Футожска2/ІІІ

Друкуєдрукарня:

„MAXIMAGRAF”, Петроварадин YU ISSN 0353-9938

Е-mail:

zahradkacasopis@gmail.com

Web site: www.ruskeslovo.com → Заградка

CIP – Katalogizacija u publikaciji Biblioteka Matice srpske, Novi Sad

821-93

ZAGRADKA: ~asopis za dzeci / odvi~atelqna redaktorka May Zazulyk

Gardi. – Ro~. 50, ~. 1 (1991) – . –Novi Sad: Ruske slovo, 1991 –. –Ilustr. ; 24 cm

Mese~no tokom {kolske godine. –Nastavak publikacije: Pionirska zahradka

ISSN 0353-9938

21 000 НовиСад, Телефон(021) 6613-697

Жирорахунокчисло: 160-923244-82 • Рочнапредплата 1 000 динари; заиножемство25 евра Дизайникомпютерскиобробок: МарияГудак

Лекторка: Ясмина Дюранїн Рукописишенєвраца

YouTube: Ruske slovo za dzeci

Илустрациї: АлександраМедєши Александра Русковски Яна Варґа

На насловним боку:

Ґлумици зоз представи

Авторка фотоґрафиї: Мая Зазуляк Гарди

„Бал”

ЧАСОПИСЗА ДЗЕЦИ

TO ЗАГРАДКА

Мено и презвиско:

Место и класа:

Роздумовалииии и роздумовалииии зме цо вам задац у тим чишлє, а вец нам пришло на розум же прешол Дзень

любови и приблїжує ше 8. марец, та бисце могли робиц праве на тему любови. Пробуй написац писньочку дакому кого любиш, лєбо нарисуй дацо тей особи. Рисунок, лєбо текст висликуй з помоцу родичох, учительох, лєбо воспитачох и пошлї нам на имейл адресу zahradkacasopis@gmail.com, лєбо до поруки на дружтвених мрежох (ZahradkaCasopis). Хто зна, можебуц праве твоя робота будзе обявена у шлїдуюцей „Заградки”, лєбо на сайту ruskeslovo.com у рубрики Заградка и на наших дружтвенихмрежох.

Януарски случованя

ДРУЖЕНЯ, РОБОТНЇ, ОЗНАЧОВАНЄ ШВЕТА РУСНАЦОХ

Од кеди зме ше остатнїраз читали, зазначели зме велї збуваня на хторих сце участвовали, а у фокусу вшелїяк було Националне швето Руснацох, о хторим зме уж и бешедовали, а тераз вам преношиме и як воно означене, як и други случованя.

ДЗЕЦИНСКИ КУЦИК

Презжимскирозпуст у Руским Керестуре дзеци школского возросту вечари препровадзели у заєднїцким друженю, розваги, без телефонох и у бавискох котри им обдумали волонтере Каритасу. Дзеци кажди дзень мали нове случованє, а волонтере у кухнї ше постарали же би их каждого вечара нєсподзивали зоз новима лакотками. Остатнього дня друженя бул и маскенбал, а

кажде з присутних достал и мали дарунок як здогадованє на крашнє препровадзени жимски одпочивок у Каритасу.

У рамикох проєкту Учим+Знам=Вредзим, чий циль популаризация младих тaлантох з промовованьом їх успиху, зоз намиру же би ше визначело позитивни дружтвени вредносци, поставени билборди и у жабельскей општини.Того року

ше на билбордох нашли аж тройо школяре зоз Основней школи „Йован Йованович Змай” зоз Дюрдьова – Теодора Михальовски (школярка ґенерациї), Серґей Пушкаш (школяр ґенерациї)

и Ива Радишич (2. место на Републичним змаганю з руского язика).

РОБОТНЯ ЗА НАЙМЛАДШИХ ФОЛКЛОРАШОХ „ЖАТВИ”

У просторийох Подручней канцелариї Националного совиту Руснацох уКоцуре у януаруотримана интересантна роботня за наймладших членох фолклорней ґрупи Културно-уметнїцкого дружтва „Жатва”. Дзеци бавели вецей бависка и крашнє ше дружели. Дзецинска фолклорна ґрупа єдна з найактивнєйших секцийох коцурского Културно-уметнїцкого дружтва

УЧИМ+ЗНАМ=ВРЕДЗИМ

КОЦУРСКИ ШКОЛЯРЕ НАЩИВЕЛИ

КЕРЕСТУРСКУ ШКОЛУ

Наставнїца руского язика Снежана Шанта зоз школярками шестей класи зоз руского оддзелєня Основней школи „Братство єдинство” зоз Коцура 20. януаранащивелиРуски Керестур у рамикох промоциї Штреднєй школи зоз домом школярох „Петро Кузмяк”.Перше нащивели музейну збирку у школи Замок, а потимишколу, дом школярох и шицки його змисти, а упознали ше изоз наставним планом и програму ґимназиї и туристичного напряму, проєктох Еразмус+ и путованьох школярох по Сербиї и до иножемства, алє и о сучасних формох роботи у керестурскей школи.

ШКОЛСКА СЛАВА СВЯТИ САВА

И у школох по наших местох 27. януара зоз шветочнима програмами означена школскаславаСвяти Сава, а сцигли нам и даєдни роботи хтори сце робели на тоту тему.

НАЦИОНАЛНЕ ШВЕТО

РУСНАЦОХ

З нагоди 17. януара, Националного швета Руснацох, дзеци мали рижни активносци у културно-уметнїцких дружтвох, предшколских установох и школох дзе порядна настава на руским язику, алє и у местох дзе дзеци виучую руски язик з елементами националней култури Ускладзе зоз возростом, Швето Руснацох означене през рижни роботнї, квизи, зоз правеньом рисункох, малюнкох, през ученє о историї, традициї, обичайох Руснацох, зоз обиходзеньом музейох, рижнима програмами и през други змисти.Ниа як то було у даєдних местох:

Руски Керестур

Даниєла Ґайдош, IV, Коцур Николина Копчански, II, Коцур

Коцур

Ол. Живкович, Л. Вереш, Ол. Русковски, М. Афич, Вл. Дїтко, М. Зазуляк Гарди

Дюрдьов

Вербас

Бикич Дол

ЧЕКАЮ ОЗНОВА ВИСЦ НА СЦЕНУ

Кед сце були у децембру на премиєри, лєбо у януару на репризи представи „Бал” у Руским Керестуре, вериме же ше и ви, як и ми, одушевели зоз талантованима ґлумицами, школярками шестей класи – Маю Надь, Валентину Гарди, Ксению Катрина, як и школярку осмей класи Яну Варґа. Сцели зме ше упознац з нїма, та зме их нащивели на єдней проби. Пред тим як пречитаце цо нам виприповедали принцеза, дябол, ангел и кралїца, лєм най надпомнєме же представу „Бал” написал Сашо Палєнкаш, а режирала ю Адриана Надь Барна.

МАЯ НАДЬ

Ґлумела ши уж у даєдней представи?

Мая: Вецей раз сом ґлумела у „Ступидентох”, алє сом тeраз першираз ґлумела у представи. Скорей зме з Адриану рихтали монодраму „Мая и Бобо”, медзитим, вона нє виведзена пре корону, а после сом преросла тоту улогу. На сцени сом була и кед сом водзела „Червене пупче”.

Лєгчейше знїмац, чи ґлумиц у театру?

Мая: Лєгчейше знїмац, бо кед ше збунїм на знїманю знам же можеме ознова зняц, а у театру мушим предлужиц як кед би ше нїч нє случело.

Цо ци було найлєгчейше, а цо найчежше у тей представи?

Мая: Найчежша ми сцена зоз кралїцу, бо там компликовани текст, хтори треба одразу вигвариц. Найлєгчейше ми було винєсц першу сцену, дзе мам монолоґ. Думам же ми фино лєгла тота улога, бо принцеза ма таки становиска як и я и подобни зме. Достали зме велї похвали, цешела сом ше прето и дефинитивно останєм у театру.

Мала ши трему и чи ши ше збунєла на даєдним виводзеню?

Мая: Перше сом нє видзела кельо єст публики, лєм сом чула галайк, а кед сом вишла на сцену, барз сом мала вельку трему и тресла сом ше, алє з часом трема нєстала. Збунєла сом ше на премиєри, алє ми наша суфлерка Кристина Сопка помогла и думам же суфлер барз важна улога у каждей представи и же би без нього нє могло. Погубел ше ми и амрел кед сом го мала отвориц, нє знала сом як ше вицагнуц, алє сом вец у моменту видумала цошка цо ми перше спадло на розум и шицки ми гварели же випатрало як кед би то так требало.

Чом любиш ґлуму?

Мая: Кед ше чувствуєм подло и кед ми дзень нєфини, на проби шицко тото вируцим зоз себе Знам же теди ґлумим, уходзим до улоги и зохабям шицко цо ше ми случує за сцену же бим на бини була цо лєпша.

ВАЛЕНТИНА ГАРДИ

Ґлумела ши уж у даєдней представи?

Валентина: Ґлумела сом и скорей, алє сом нє мала тексту. То ми перша важнєйша улога.

Цо ци було найлєгчейше, а цо найчежше у тей представи?

Валентина: Барз ми ше пачело ґлумиц. Було ми лєгко войсц до улоги, бо є подобна мойому характеру. Найчежше ми було же ше цали час мам задзерац до ангела и правиц шицки тоти ґримаси.

Мала ши трему и чи ши ше збунєла на даєдним виводзеню? 6

ҐЛУМИЦИ ЗОЗ ПРЕДСТАВИ „БАЛ”

ЛЄДВО

Валентина: Перше сом ше злєкла же цо кед ше збунїм пред телїма людзми, а вец сом патрела на слики на мурох у сали, та сом ше змирела и забула сом на трему. Думам же сом нє погришела, наздавам ше. Дзеци у школи после премиєри кричали –пать дябол и ангел, та нам було мило же нас препознали.

Чом любиш ґлуму?

Валентина: Бо ма вельо предносци. На пробох ше забавяме, щири зме медзи собу, нє маме тайни и вше зме на ти, як єдна фамелия. Любела бим и далєй ґлумиц.

Яки маш ище гобиї?

Валентина: Єден з моїх гобийох то и рисованє и мальованє.Участовала сом и на єдней подобовей колониї Дакеди рисуєм портрети, дакеди природу, завиши як сом розположена.

Любим и читац кнїжки Под час корони, кед ми було допито, мац ми предложела же бизме

ше уписали до библиотеки и теди сом почала

читац и то ше ми барз попачело

КСЕНИЯ КАТРИНА

Ґлумела ши уж у даєдней представи?

Ксения: Як менша сом

ґлумела зоз учительку, алє ми тераз була, най

так повем, перша права

улога.

Цо ци було найлєгчейше, а цо найчежше у тей представи?

Ксения: Ґлумела сом

ангела и лєгко ми було

войсц до тей улоги. Часто зме мали проби, алє ми то нє було напарте, а нє було чежкоанї научиц тельо тексту. Подцаговала сом себе мой текст, читала, читала и єдноставно ми вошол до глави Ґлума нє за каждого, алє кажде може пробовац, можебуц ма скрити талант. Наздавам ше же и далєй будзем у театру.

Мала ши трему?

Ксения: Кед сом вишла на бину, барз ми ше рука тресла, мала сом трему, алє ми гварели же то нє було видно. Алє, щиро, було зато страшно.

Яки маш ище гобиї?

Ксения: Ходзим до музичней школи на гармонику, ходзим на фолклор, а учим грац и на ґитари, так, пре себе. У шлєбодним чаше помагам родичом по обисцу, дружим ше з пайташками.

ЯНА ВАРҐА

Ґлумела ши уж у даєдней представи?

Яна: Ґлумела сом

ище у двох представох, алє наратора, тераз сом першираз мала векшу улогу. Участвовала сом и у виробку сценоґрафиї.

Цо ци було найлєгчейше, а цо найчежше у тей представи?

Яна: Спочатку нє було так лєгко, бо сом нїґда нє ґлумела мацер. Лєгко ми було бешедно, бо ми ту вельо помогло рецитованє, пре дикцию, та сом знала як виповесц мой текст, хтори досц

озбильни.

Мала ши трему?

Яна: Нє було ми страшне висц пред тельо людзох, бо сом ше ище давно упознала зоз трему и знам яке то чувство.

Чом любиш ґлуму?

Яна: Прето же враца до дзецинства, бавиш ше док ґлумиш. Шицки нєшка таки озбильни, шицки сцу вироснуц, а кед придзем ту, як дзеци зме. Барз бим любела остац у театру и любела бим висц зоз дзецинских представох и достац даяку озбильнєйшу улогу

Яки маш ище гобиї?

Яна: Ходзим на фолклор, шпивам зоз шпивацку ґрупу, ходзим до музичней школи на тамбурку, рецитуєм, рисуєм, илуструєм праве за „Заградку”. Шицко любим, а тераз ми приоритет рисованє, бо плануєм уписац ґрафични дизайн. У шлєбодним чаше, медзи иншим, любим слухац подкасти, а музику слухам рижнородну, алє найволїм старши панк бенди.

УЛОГИ: ПРИНЦЕЗА, АНГЕЛ, ДЯБОЛ, МАЦ

ПРИНЦЕЗА: Здраво! Япринцеза. Видно, гей? Чуласомжемоямацконєчнобудзе орґанизовацбал! Придугосцизозцалогокральовства, будуповоланиигосциздругихкральовствох, абудзеиживамузика. Таклюбим танцовацишпивац... Азнаце, набалубудзеи принцох. Япринцеза, агваримацжепринцези шмутанцовацлємзозпринцами. Шицкобивонобулодобре, кедбизмеукральовствеимали даєдного. Алємиунашимкральовствепринцох нємаме. Нєзнамхтовидумалтакеправило. Мнєшетотоправиловообщенєпачи. Алєдобре.Цотераз?Игей, затотбалпойдземдо своєйшивачкиипоручимдаякунаймодернєйшубалскушмату. Такужебишешицки принцовезамнуоглядали, ажебимунєй, кед затанцуєм, випатралаяккедбимеголубина своїхкридлохношели.

жебишемииновутиярунаправело! Нєможем пойсцутейстарейцоюкаждидзеньношим. Но, дзесомюозновастрацела?

II ДЇЯ

ДЯБОЛ: Яаааай... Нєшкашечувстуємсовершено! Просто – лєпшенєможебуц, алє направимежебибулоищелєпшейше!

АНГЕЛ: Дааай, престаньужзозтимшицким. Цаличасшетуправишфинаибешедуєшжеробишдобриствари, аустваринїч добренєробиш. Тиидалєйдябол! Розумиш?

ДЯБОЛ: Розумимжешилюбоморнаиже видзишжециодбераммуштериї.

АНГЕЛ: Таякимуштериї. Тоживилюдзе. Идобридїлашенєнаплацую, такжевонинє можубуцнїякимуштериї.

ДЯБОЛ: Знаш, просточувствуємженам шеновамисияужприблїжує. Жешезявиище єднастраценадушахторейбудзетребацпомоц. Душухторубудзетребацвиратовацод злихдумкохипланох, иунапрямицюнадобрудрагу. Знаш... Простопочувствуємтаки ствари... Поме!

АНГЕЛ: Нєидземянїґдзе. Цошишалєна? Докшествориновамисия, автоматскише тамзявиме. Нєбудзембегацзатобуипровадзицтотитвойопупенциодхторихмнєви-

ходзапупенцикедихвидзимякисуджобаци иотровни.

ДЯБОЛ: Га-га... Шмишнаши! Поме!

III ДЇЯ

ПРИНЦЕЗА: Нє, наисценєрозумим. Абсолутноминєясне... Нє, нєзнам... Розумимже єкралїца, алє... Нє, нє, нє... Нєможебуцтак... Гаяк...?! Уф... Кралїцамизабранєлапойсцна бал. Нєможемсебевериц. Мнє, принцези, забранєнепойсцнабал. Шаятаммалабуц главна! Но, такойпослекралїциглавна. Итеразнаразмигварижебалиищенєзамнє, же соммладаижешеминєшвечи. Якшеминє швечи?! Наисцеминєуходзидоглави Уф... Ицотераз? Двагласипроцивмнє.Кралїцами нєдошлєбодзуєпойсцнабал, мацминєда пойсцнабал! Щесцеунєщесцужеупитаню єднаособа, тадупломенєйроботизанагварянєжебишепредумала. Алєякюнагварицжебишепредумала? Гм... Наисцеби укапчацроздумованєнанайгласнєйше! Думай, думай, думай! ДЯБОЛ: Думай, думай, думай... Ядумам жетребажебишипошланабал.

ПРИНЦЕЗА: Складамше. Алєхтоти?

АНГЕЛ: Нєслухайю! Видзишжеєнєбарз своя. Требажебишипослухаласвоюмацер исвоюкралїцу, цоутимслучаюуствариєдна истаособа.

ПРИНЦЕЗА: Складамшеизозтобу, алє хтотеразти? Будземвасмушицзамодлїцже бисцевишли, лєбоповоламчуварохжеби васвируцели!

АНГЕЛ: Модлїмце, нєволайнїкого! Дошлєбодзнамжебизмецишепредставели. МиДяболиАнгел. Тебенавислуги!

ПРИНЦЕЗА: Дябол? Ангел? Модлїм? О, Боже! Випатрасомпошалєла... Привидзую мишеякишчиживотиньки, чицо... Ищеибешедую... Уф, уф, уф... Пробуємнакраткозаджмуриц,таможебуцнєстанюдокзаврем очи. Єден, два, три,штири– найшемоямрия змири! Яй! Нєтих! Шицкотобулачасцмоєй мриї! (Авецихобачує) Яй! Шавизашлємту! ДЯБОЛ: Шатузме! Тебенавислуги! Слухайтидзивочко... ПРИНЦЕЗА: Модлїм! Япринцеза! Ниа, жиємувелькимзамку, ношимкраснишмати, анаглавимамитияру! Яй! Дзежемиознова тияра!?

ПЕРШАЧАСЦ(ВИРИВОК) БАЛ

Йой, будземмушицдац

ДЯБОЛ: Лємтиидзнамирепоглєдац тияру, ташеврацтадзинапораду.

ПРИНЦЕЗА: Такойсомназад! Чекайцеме!

ДЯБОЛ: Чекаме! Чекаме...

АНГЕЛ: Слухаймедобре! Нєдошлєбодзим цижебишиюпоспреведала!

ДЯБОЛ: Модлїмце! Вермиголємраз! Наисцемамсуперидеюхторашеконєчноитебебудзепачиц. Оздамипослетогоужбудзеш верицжеиялюдзомжадамлємдобре!Док чекаметотумалужебинашласвоютияру, нє одбегнєшдокухнїпринєсцмипогарводи?

АНГЕЛ: Цо? Води? Типиєшводи?

ДЯБОЛ: Гагей. Цожечудне? Нєшмеме гарлодрапац? Воздухцошкасухи.Кгм, кгм... Нєзвикласомнатаке...Кгм, кгм...

АНГЕЛ: Воздухцисухи? Шаякжевамтам упеклє, кедлємогеньвшадзидоокола!

ДЯБОЛ: Хаснуємейонизатори! Но, гайде, идзмиповоду!

АНГЕЛ: Нодобре, идзем... Алєнєрушай нїч!

IV ДЇЯ

ДЯБОЛИПРИНЦЕЗА: Набалтеразидземеми! Шпивацитанцовацдорана! Набалтеразидземеми! Тра-ла-ла-ла-ла-ла..

АНГЕЛ: Но, цожетакевешелєнараз? Як кедбисомбулаодсутнадлужейякцотребало...

ПРИНЦЕЗА: Яааай! Шацо? Идземенабал! Идземенабал!

АНГЕЛ: Набал, гвариш...

ПРИНЦЕЗА: Гееей! Дябликмипоможе. Цалипланмапорихтаноинєможе, ажебише нєудало!

АНГЕЛ: Наииисце...?

ДЯБОЛ: Тагей... Нєстарайшеангелчку. Шицкобудзеушоре. Стандарднапроцедура. Нїхтонєбудзепокалїчени, ашицкибудузадовольни.

АНГЕЛ: Нормалнаши? Принцезистрого наказанеженєшмепойсцнабал. Попришицкейстражи, тамбудуиєйродичи, односносамакралїцахтораєйинаказалажеєйнєместо набалу!

ДЯБОЛ: Гйооой! Тившепревельороздумуєш! Вше: цобибулокедбибуло!

ПРИНЦЕЗА: Тазначитакякзмешепорадзели?

ДЯБОЛ: Гей, гей. Так. Шицкошикрашнєи подписала, аикрашнєзмешепорадзели.

ПРИНЦЕЗА: Яааайякасомвозбудзена, простофвдйнґвфюсуиґюа.

ДЯБОЛ: Нодобре, добре, нєвозбудзуйше ажтак! Шицкобудзеушоре, лєммипринєш тотутияру.

ПРИНЦЕЗА: Яй, гей, тияра!Такойциюпринєшем!

АНГЕЛ: Тияру? ДЯБОЛ: Гадобре... Цо? Самапонукла...И ялюбимдоставацдарунки. Келїдобридїла сомпотераззробела, анїґдасомнїчнєдостала!

АНГЕЛ: Добридїла? Шадобредїлокедби цетакпоштредглавивдерело, табишгонє препознала! Добредїло...

ДЯБОЛ: Етеразнаисцепревершуєш!

АНГЕЛ: Нєпревершуємянїч. Ачек... Тияра? Яктияра? ЯкЛЄМтияра? Цоподписала? Дайнайопатрим.

ДЯБОЛ: Ганїч, стандардниконтракт. Цо...?

АНГЕЛ: Якстандардни? Дайнайопатрим! Знамжешизновадацоспетляла!

ДЯБОЛ: Цо? Нєтнїч! Томедзимнєимою муштерию.

АНГЕЛ: Гвареласомцижетонємуштериї, алєживилюдзе. Особи!

ДЯБОЛ: Гадобре, теразсуживи...

АНГЕЛ: Нєусудзуйше! Даймипапер!

ДЯБОЛ: Га, добре! Но! Нєдавалємтияру. Даваиефґоиерофґоа

АНГЕЛ: Модлїм?

ДЯБОЛ: Гваримжефґухиґуюсрфю...

АНГЕЛ: Гласнєйше! Якшпиваночкуцосце праветакгласноивеселошпивали. Гайднай чуєм. ШПИВАЙ!

ДЯБОЛ: ...жемидаваисвоюдушу! Добре?

3адовольна?

АНГЕЛ: Жецизатотууслугудаваисвою душу?! Предалаодходнабалзасвоюдушу?!

ДЯБОЛ: Алєнєстарайше! Тостандардна тарифа. Шицкобудзеушоре!

АНГЕЛ: Тебеможебуцбудзеушоре, алє людзомдушашицко!

ДЯБОЛ: Но, добре, зохабимєйтияру. Задовольна?

АНГЕЛ: Начєйтияра, кедстрацисвоюдушу?

ДЯБОЛ: Йооой, яктизноваошицкимбарз роздумуєеееш...

АНГЕЛ: Нє! Нєдошлєбодзимци! Нєвитворишсвойплан! Нєбудзепотвоїм!

ДЯБОЛ: Ангелчку, ужпозно! Шицкозмеше порадзелиишицкоподписане.

АНГЕЛ: Знам! Алєпокляшетотцалиплан нєвитворипоконєц– тотоцоподписаненє важи. Препада!

ДЯБОЛ: Гей, так. Алєужшицкопокончене. Планпребарздобриинєможешвецейнїч пременїц! Тебелємнєправожезноваяпомогла, анєти!

АНГЕЛ: Нємашправо

ДЯБОЛ: Ацоможешзробиц?

АНГЕЛ: Увидзиш...

Предлужише...

ЗМАРЖЛЇВА ЮСТА

Но, наисце тота Юста!

Цо пооблєкала –

яки лєм на себе шмати

нє поназдзивала!

Шали, сукнї, рукавици, ботоши, шапочка...

И кожущок, цо облєка

єй стара бабочка.

Чи ше така обубана

може з вами бавиц?

Чи Юстинка може така

Дїда Шнїщка правиц?!

Нє може ше вона бавиц: шлїзкац, оруцовац;

од тей хустки аж нє може

анї бешедовац.

Знял Миколка з пойда мехи, та стої на лядзе, а вец ше дал до роботи –до нїх шнїгу кладзе.

Його мац то обачела, бо под конком стала: „Цо то робиш?”– так ше вона йому опитала.

А вон гвари:„И я робим

як и шицки людзе; ша одкладам шнїг за лєто, бо го вец нє будзе!”

Илустрациї:Яна Варґа

Пречитай приповедку так же вигвариш одвитуюце слово кед збачиш сличку.

НА ПОЛЇЧКИ

У коморки на шедзели єдно при другому яблука , грушки, орехи ... и друга овоц. То себе Марча наскладала же би вжиме мала

цо ношиц до школи.

Єдного дня там пришол

. Замодлєл их же би го прияли

за жедляра, бо нє мал дзе бивац, а приблїжовала ше жима.

Од велького страху яблук ше скотуляло зоз полїч и бухло на жем.

сцекла за яблуко, а и ше знємирели. Настал вельки лопот. Злєкол ше и , та ше скрил до кута. Стари

швидко прибегнул и оплєтол го зоз павучиновим галовом так же ше

нє могол анї рушиц.

Яблука, грушки и орехи ше одшмелєли и знова врацели на полїчку. – Дзекуєме ци же ши нас виратовал – гварели шицки павукови

ХРОБАЧОК

Илустрациї:Александра Медєши

Я

Мам я, мам я лїву руку.

Лїву руку, лїву ногу, мам я лїви нос.

Маш ти, маш ти лїву руку.

Лїву руку, лїву ногу, напредку маш нос.

Мам я, мам я праву руку.

Праву руку, праву ногу, мам я прави хвост.

Маш ти, маш ти праву руку.

Праву руку, праву ногу, а на контї – хвост.

ЮЛИЯН КАМЕНЇЦКИ

Ципела лїва плакала

през пари сама остала.

Права ше дзешка подзела глєдац ю Весна мушела.

ЛЇВО ЧИ ПРАВО, ПРАВО ЧИ ЛЇВО

Заокруж точни одвити.

Хтору руку дзеци подзвигли?

ЛївуПраву

На хторей ноги хлапец

ма червену ципелу?

Лївей Правей

У хторей руки дзивче трима клайбас?

ЛївейПравей

Праву;Лївей;Правей

Точни одвити:

ДО ЛЇВОГО КУЦИКА НА ТИМ БОКУ НАРИСУЙ ДЇДА ШНЇЖНЇКА, ДО ПРАВОГО ПАХУЛЬКИ, А НА ШТРЕДОК ЦО НАДУМАШ!

Илустрациї: Александра Русковски

Давид Пашо, 5 роки, Руски Керестур

Андрей Варґа, 5 роки, Нови Сад

Карло Рац, 6,5 роки, Бачинци

Лейла Штранґар, 6 роки, Руски Керестур

Иван Чапко, 6 роки, Руски Керестур

ЖИМСКИ ПЕЙЗАЖ

Рочни часци ше зменюю, а єдна од тих рочних часцох то и жима. Жима жимна и блїщаца. Шнїг и пахулькипадаю з нєба на жем як балерини и балетани. З древох поопадовало лїсце, та древа пооблєкали свойо жимски бундички. Ядловци тиж так пооблєкали свойо жимски бундички, гоч им нє поопадовали їх игелки. Зоз хижних цивох за диждж виша длугоки и превидни цомплї. Поля шпя под грубим йорґаном од шнїгу. Трава здабе на єден вельки, прости и длугоки тепих. Мраз

ше уцагує до якнох и тренеркох. Витор шпива свою жимску писню и задзера ше до людзох. Молга ше бави на джмурки з дзецми. Жимски пейзаж барз красни и интересантни.

Михаел Дротар, V, Коцур

МОЯ ШКОЛА

Як и дакеди, школа и нєшка – школа. Наша школа давно направена. Будинок памета велїх школярох. Памета хвильки котри були радосни, жалосни. Спричканя и скриваня од родичох. А тото шицко було найбаржей пре оцени. Були туисимпатиї и вшелїяки други подїї. Як ми дїдо приповеда, школа дакеди була иншака. Нє мам му цо нє вериц. Приповедал ми же кедше ту Руснаци приселєли, такой енки школу направели. Школа нам дала воспитанє, почитованє, а насампредз и образованє. Любим свою школу, то мой други дом. Ту мойо наставнїции наставнїкове котри нас у каждим поглядзе потримую и почитую.Школа нас шицких зазберує, привитує и на концу, випровадза. Любел бим кед би школа могла бешедовац, цо би шицко могла повесц? Єлисей Пап, V, Руски Керестур

ЖИМА

Матия Салонтай, I, Коцур

Вонка цепло кед я видзем, та до школи пешо идзем.

Цепло вонка, слунко швици, та чи яр нам вецка шлїдзи?

Скорей слунко заходзи, та вец рано позно приходзи.

Думала сом же шнїг спаднє, алє трава випатра останє. Милена Рамач, IV Руски Керестур

Алек Малацко, II, Руски Керестур

Филип Буила, IV, Коцур

ЖИМА

Нападало барз вельо шнїгу. Дзеци ше вишли вонка бавиц. Лука шеднул на санки, та го його пес Боби почал цагац. Мая и Мирко ше оруцовали зоз грудами. Оленка и Мижо направели велькогоДїда Шнїжнїка. На главу му положели вельки чарни калап. Кафови Жучо бежи за санками. На хижи ше кури з комина, а за хижу лєси прекрити зоз шнїгом.

Валентина Чонка, II Руски Керестур

ЖИМСКИ РОЗПУСТ

Прешол жимски розпуст, почало

друге полрочє и ученє. През розпуст зме ше шицки одпочинули. Звикли зме ставац познєйше, та нам чежше ставац до школи. Кед зме були на розпусту, звичайно було цепло. Нови рок сом препровадзела зоз пайташку у Жаблю. Першого януара моя фамелия пришла по мнє, та зме пошли до Вербасу. На Вилїю нам пришла

моя тета и єй фамелия. Вони преспали у нас, та ютредзень после полудзенку пошли дому. Кед зме ходзели по шпиваню, нє ишли зме на вельо места. Крачун сом препровадзела

дома зоз фамелию. Осмого януара

бул Крачунски концерт. Розпуст сом крашнє препровадзела, алє сом лєдво чекала рушиц до школи же бим ше дружела зоз пайташами.

Мария Рамач,IV, Дюрдьов

Валентина Монар, II, Кула

Марта Маркович, III, Вербас

Уна Аритонович, V, Вербас

ЖИМСКИ ОДПОЧИВОК

Ище анї нє почал розпуст, а ми з Дарком були Дїдо Мразово патулькиу оводи. Кед бул Крачун, мой брат и я ходзели по шпиваню. Мали зме обисц трицец два места. Потим, кед зме ше наєдли, пошли зме до Алексу на картанє. Татове ше картали аж до двох по полноци. Вец пришол и тот дзень – Нови рок. Славели зме го у Николу. Пошли зме и до центру и уживали у прекрасним огньомету. То було прекрашнє видзиц. На Крачун по старим календаре були зме по шпиваню у Кули у нини. Там зме стретли и братнякох и шестринїцу. Шлїдуюци дзень после полудзенку пошедали зме до авта и рушели до Бачинцох по шпиваню. Кед зме сцигли, одшпивали зме и побули зме у нїх до вечара. Єден дзень сом ше була бавиц у шестринїци, а други дзень вона пришла до нас. Мнє крашнє и швидко прешол розпуст.

Адрияна Штранґар, IV, Руски Керестур

Баба ми приповедала як ходзела по шпиваню кед була дзецко. Ношела малу торбичку коло шиї. Шпивали коляди як и тераз. До торбичкох кладли цо зашпивали, як цо то орещки, овоц, бомбони, а даґдзе и чоколадку и дробни динарчок.

Алексей Преґун, III, Руски Керестур

ЖИМА

Жима, жима, дзеци ше радую. Жима, жима, пахулькизалєтую.

Жима, жима, дзеци ше оруцую.

Дїдо, Дїдо з шнїгу направени.

пишно стої, дакус накривени.

Дїдо, Дїдо нє зна же є Шнїжнїк.

Плаче, плаче, бо слунко шлїдзи. Яй, яй, яй, януар ше блїжи.

Санканє, оруцованє и будованє дакус престанє.

Олеґ Катона, II, Руски Керестур

Андрей Балїнт, IV, Дюрдьов

БАБА И ДЇДО МИ ПРИПОВЕДАЛИ

Мой дїдо Янко бивал на салашу. Отамаль ходзел до школи. Рано ставал вельо скорей як цо ми тераз ставаме же би начас сгигнул пешо до школи. Драга була барз длугока. Зоз собу ношел торбичку. У торбички ношел даяку кнїжку, теку, клайбас и то було шицко, бо скорей нє було фломастери, печаци и футроли. Скорей була и 9. и 10. класа. На одпочивку бавели фодбал зоз рендову лабду. Шицки школяре мали исти облєчива. По табли ше писало з крейду. Хто нє слухал, кучал у куце на кукурички. Дому ишол по истей длугокей драги пешо, гоч и по дижджу и шнїгу. Думам же тераз лєпше ходзиц до школи як дакеди.

Миа Сабо, III, Руски Керестур

Кед бим мала чаривну палїчку, жадала бим най моя фамелия и я будземе здрави и най вєдно путуємепо рижнородних крайох. Най учиме о нових обичайох, о нових предїлохи о нових людзох. Помагала бим другим дзецом и людзом у їх жаданьох.

Кристина Жеґарац, III, Руски Керестур

Младєнович, I, Шид Яна Тимко, III, Коцур

КЕД БИМ МАЛА ЧАРИВНУ ПАЛЇЧКУ

БАБА МИ ПРИПОВЕДАЛА О КРАЧУНУ

МЕЕЕЕЕ, БЕЕЕЕЕ, МЯЯЯУУУ

сто водзиме Емиме вєдно роздумовац и бешедовац о рижних темох. У тей емисиї зме мали три загадки за вас. Кед их одгаднєце, дознаце хтора була тема емисиї:

Кед вон мишу нє здоганя, з лабу хвосцик лєм оганя.

дур)(кан (конь)

КураКармик ПесАколь/Хлїв ОвцаКурнїк ШвиняХижка

Ма главу вше прибрану, гриву красну, вичесану, копита му подковани, пишно стої попрагани.

Биле як шнїг, надуте як мех, на лопатох ходзи, а по блаце бродзи.

(качка)

Значи, тема емисиї була домашнї животинї!

Верим же знаце, так з глави, начишлїц громаду домашнї животинї и прето зме направели мали квиз же бизме видзели цо ище знаце о нїх. Можеце нам и тераз помогнуц у тим.

1. Допиш лєбо поведз гласно як ше гвари мама, тато лєбо дзецко тей животинї:

МамаТатоДзецко МачкаМаче КобулаКонь КраваЦелє ЦапКоще

НЄ:

Пулька нам дава волну.ГЕЙНЄ Коза нам дава вайца и месо. ГЕЙНЄ Овца нам дава волну.ГЕЙНЄ Крава нам дава млєко.ГЕЙНЄ Одвити на тоти питаня можеце пренайсц и у сликовнїци „Животинї – у дїдовим и бабовим дворе”, хтору и ми хасновали у правеню тей емисиї. А бешедовали зме и зоз Наташу Еделински Миколка хтора написала стихи, як и зоз Ивану Бучко хтора илустровала кнїжку.Наташа нам гварела же спокуса роздумовац як дзецко, алє и же єй нєвичерпне жридло инспирациї у писаню тих писньочкох була єй дзивочка и здогадованє праве на двор єй баби и дїда. Ивана такой достала инспирацию кед пречитала писньочки, а найчежше єй було нарисовац кредлу! Любела би предлужиц таке рисовац. А понеже вше ридше можеме видзиц на живо тоти домашнї животинї о хторих зме бешедовали – окреме конї, овци, маґарци и подобне, випатра же нам шлїдзи даяки вилєт до зоо загради за домашнї животинї! Анамария и Леа Ранкович

2. Повяж хто дзе жиє:

3. Заокруж ГЕЙ лєбо

Знаме же по Медзинародни дзень женох, 8. марец, єст ище даскельо тижнї, алє праве прето вам уж тераз даваме ноти и текст тей красней шпиванки же бисце ю до теди научели грац и шпивац. Вериме же мамом то будзе найкрасши дарунок.

Нє мам злата, мила мамо, най ци подаруєм,

та ци нєшка твойо швето крашнє повинчуєм.

Пришпив

Ла, ла, ла, ла, ла, ла, моя мамка найкрасша.

Жий ми мамо, вельо роки

и будз вше щешлїва, то ци нєшка щиро жадам моя мамо мила.

Пришпив

Зоз публикациї „Червене пупче 1969–2012”

МУДРО И БЕЗПЕЧНО

ИНТЕРНЕТ БОНТОН

Интернет нє лєм мрежа рахункарох, алє и велька нєформална заєднїца людзох зоз власним кодексом справованя. Запаметайце, з другого боку постоя стварни людзе. Тото цо бисце нє гварели людзом наживо, нє гуторце анї на интернету.

То правила красного справованя на мрежи. Крашнє буц любезни ґу другим хасновательом интернету, ґу пайташом зоз класи, пайташом и другим людзом на хторих наидзеце на мрежи. На мрежи важа исти правила хтори мушице почитовац дома, у школи, док сце у предавальнї лєбо на улїци. Кед на интернету дахто нєзлюдни ґу вам, єдноставно го иґноруйце и нє одвитуйце му. Скорей лєбо познєйше одустанє.

На интернету будзце таки яки сцеце же би други були ґу вам!

Знаш цо це болї, нє роб то нїкому другому! Нє крашнє повредзовац емоциї других, гоч их можебуц вообще нє познаце!

• Вше ше опитайце три ствари: Чи информациї хтори пишеце лєбо посилаце –добри, точни и хасновити?

• У дописованю, поруки нє пишце з велькима буквами, бо будзе випатрац як кед бисце кричали лєбо лярмали, а то нєпристойне. У шоре слово лєбо два написац з велькима буквами пре визначованє, алє наисце нє у шоре кричац.

• Нїґдзе на интернету нє обявюйце особни податки о своїх пайташох, змист вашей електронскей комуникациї лєбо фотоґрафиї, кед сце за тото нє достали їх согласносц.

• Нє участвуйце у трачох и розправох у хторих ше вишмеює дачий випатрунок и прикмети, односно хтори виволую вирски, национални, полни лєбо други зраженя. Найлєпша реакция на провокациї нє реаґовац!

• Кед наидзеце на дачию отворенуладичку електронскей пошти, одявце ше з нєй и заврице ю. Правило о нєотвераню и нєчитаню цудзих писмох єднак важи и на интернету.

• Нє шмеце увредзовац, знєважовац лєбо на гоч яки способ малтретировац других людзох на интернету.

• Нє шмеце лац других, и нє шмеце зоз бридкима словами критиковац цудзи роботи, слики хижних любимцох...

Як сце уж и звикли, на концу „Заградки” поставяме вам питаня на рижни теми, а одвити на даєдни з нїх можеце найсц праве у тим чишлє. Ту и даскельо инте сантни факти, хтори вам, наздаваме ше, буду хасновити. У Читальнї у тим чишлє споминаю ше мена хтори у нєшкайшим чаше ридко хто ма, як цо то Юста, Василь, Ми кола. Напиш яки ти ище стародавни мена знаш хтори ше скорей давалодзецом:

Од януара того року у „Заградки” маме єдну нову рубрику, за хтору мож повесц же ю мож и слухац, нє лєм читац. То рубрика?

Школяре авторе

Радио у Заградки

Пречитали и роздумали

Урубрики Мудро и безпечно у тим чишлє писали зме о интернет бонтону. Цо сце научели зоз того тексту?

У даскелїх числох споминали зме нову сликовнїцу „Животинї – у дїдовим и бабовим дворе”, хтору написала __________________________.Ниа и даскельо интересантносци о даєдних животиньох хтори зме чули, та их сцеме подзелїц и з вами:

• Овци можу сами себе вилїчиц од даєдних хоротох.

• Крави маю найлєпших пайташох и щешлївши су кед су з нїма.

• Кози интелиґенти и любопитлїви животинї, вертки, схопни и знаходлїви, а знаю ше и барз добре пендрац.

• Шветови дзень животиньох означує ше 4. октобра.

23

Школяре IIIб оддзелєня з Керестура учели о правилним костираню, та направели и креативни маски на тоту тему

Инспировани зоз змистами зоз януарскей „Заградки”, школяре Iб оддзелєня з Керестура направели свойо рисунки

З нагоди Дня Руснацох шицки сце були вредни, а ниа яки пано направели школяре IIIа оддзелєня з Керестура

Тей жими нєт вельо нагоди за правенє Дїдох Шнїжнїкох зоз шнїгу, та школяре IIа оддзелєня з Керестура и II1 з Коцура зоз своїма учительками здумали як их направиц на иншаки, креативни способ