Заградка 1/2023 by Casopis Zahradka

РОКLXХVI• ЧИСЛО1 ЯНУАР• 2023 ЦЕНА100 ДИНАРИ Фото: Мая Зазуляк Гарди Д А Р У Н О К : В И ФА Р БЙ О В А Н К А „ Ж И В О Т И Н Ї ” М У З И Ч Н А А Н И М А Ц И Я С Л И К О В Н Ї Ц И „ К У Х Н Я ” Н А Ю Т ’ Ю Б У

За тото число „Заградки” нам сцигли лєм 45 роботи, алє вам оправдане, понеже сце були на жимским розпусту. Тераз ше лапайце до роботи, бо ми и далєй з нєсцерпеньом чекаме вашо литературни, подобово и новинарски роботи, як и фотоґрафиїи друге. Руски Керестур: Матей Афич, Кристиян Блаґоєвич, Урош Вириєвич, Дамян Венчельовски, Стеван Димич, Теодора Ерделї, Урош Йолич, Лара Новакович, Владимир Рац, Емина Сеґеди, Марко Танович, Иван Чапко, Лейла Штранґар, Маша Дудаш, Даниєла Рамач (овода), Школяре IIб оддзелєня, Елена Варґа (III). Вєдно18 роботи. Нови Сад: Андрей Варґа (5 роки),Леа Ранкович (I), Ирина Бики (II), Михайло Бики (VI), Сара Шовлянски (VIII). Вєдно 10 роботи. Коцур: Емануел Жилник, Матия Салонтай, Серґей Арваї, Давид Тимко, Алексей Уйфалуши,

Синиша Копчански, Матей Буила (I), Яна Тимко (III), Школяре IV1 оддзелєня, Вєдно 9роботи.

Дюрдьов: Мария Рамач, Андрей Балїнт, Марко Станкович, Владимир Молнар, Марко Бастая (IV). Вєдно 6 роботи.

Шид: Александра Младєнович (I). Вєдно 1робота. Кула: Валентина Монар(II). Вєдно 1робота.

CIP – Katalogizacija u publikaciji Biblioteka Matice srpske, Novi Sad 821-93

ZAGRADKA: ~asopis za dzeci / odvi~atelqna redaktorka May Zazulyk Gardi. – Ro~. 50, ~. 1 (1991) – . –Novi Sad: Ruske slovo, 1991 –. –Ilustr. ; 24 cm Mese~no tokom {kolske godine. –Nastavak publikacije: Pionirska zahradka ISSN 0353-9938

Директор: дрБорисВарґа Одвичательнаредакторка: МаяЗазуляк Гарди Виходзиразнамешац у школскимроку ВидаваНВУ„Рускеслово” Футожска2/ІІІ 21 000 НовиСад, Телефон(021) 6613-697 Жирорахунокчисло: 160-923244-82 • Рочнапредплата 1 000 динари; заиножемство25 евра Дизайникомпютерскиобробок: МарияГудак Лекторка: Ясмина Дюранїн Рукописишенєвраца Друкуєдрукарня: „MAXIMAGRAF”, Петроварадин YU ISSN 0353-9938 Е-mail: zahradkacasopis@gmail.com Web site: www.ruskeslovo.com → Заградка YouTube: Ruske slovo za dzeci Илустрациї: АлександраМедєши Александра Русковски Яна Варґа Илустрация – вифарбйованка: Ивана Бучко На насловним боку: „Кухня” на Ют’юбу Авторка фотоґрафиї: Мая Зазуляк Гарди ЧАСОПИСЗА ДЗЕЦИ 2 И ми, Заградкаре, зоз „Животинями” були на „Пахульки” у Новим Садзе. Читай о тим на 5. боку.

Здраво, ми Заградкаре и од того року вас будземе водзиц през тот наш и ваш часопис! У першим чишлє у тим року, задаваме вам же бисце написали, лєбо нарисовали як сце препровадзели жимски розпуст. Радуєме ше друженю з вами!Русинок, лєбо текст висликуйце з помоцу родичох, учительох, лєбо воспитачох и пошлїце нам на имейл адресу zahradkacasopis@gmail.com, лєбо до поруки на дружтвених мрежох (ZahradkaCasopis). Хто зна, можебуц праве твоя робота будзе обявена у шлїдуюцей „Заградки”, лєбо на сайту ruskeslovo.com у рубрики Заградка и на наших дружтвених мрежох.

TO ЗАГРАДКА Мено и презвиско: Место и класа: 3 Илу стра ция :

сков ски

Алек сан дра Ру

Децемберски и януарски случованя ЩЕШЛЇВИ НОВИ РОК! ме же и ви, як и ми, уживали на розпусту. У децембру и януару зме ходзели по шпиваню, славели зме Нови рок, нащивел нас Миколай и Дїдо Мраз, а з нагоди тих шветох були отримани и концерти, вашари и роботнї, та нам було наисце крашнє и вообще нам нє було допито. Заградкаре шицко тото попровадзели, та сцеме и з вами подзелїц цо ше то шицко случовало при концу прешлого и на початку того року. КРАЧУНСКИ КОНЦЕРТ И КОНЦЕРТ МУЗИЧНЕЙ ШКОЛИ У Доме култури Руски Керестур 17. децембра отримани Крачунски концерт, на хторим участовали и коло 180 дзеци зоз фолклорней секциї Дома култури, хор „Шкорванчки”, виронаучни дзеци ґрупи св. оца Миколая,дзецизозМузичней оводии члени керестурского оддзелєня Школи за основне музичне образованє зоз Кули. Два днї познєйше отримани и Концерт школярох музичней школи у Руским Керестуре, на хторим указали цо научели у першим полрочю. „КОЦУРСКА ЧУТОЧКА” У рамикох 12. Медзинародного фестивалу гумору и сатири „Коцурска чутка” 17. децембра отримана и часц програми за дзеци „Коцурска чуточка”, на хторей наступели школяре штвартей класи руского оддзелєня, а пририхтала их учителька Славица Чельовски. СВЯТИ МИКОЛАЙ ПОДЗЕЛЄЛ ДАРУНКИ Швето святого оца Миколая означене 18. децембра у церквох по наших местох. Дзеци хтори ходза на годзини руского язика, як и други, з радосцу му шпивали и рецитовали, а вон знал же през рок були добри и вредни, та их наградзел зоз дарунками и тот дзень подзелєл наисце вельо пакецики. 4 Фо то Б. Маґоч Святи Миколай у Новим Орахове

програму „Пахулька”, з хтору випровадзели перше полрочєу школским року.Програма почала зоз промоцию сликовнїци „Животинї – у дїдовим и бабовим дворе”, авторки текстох Наташи Еделински Миколка, а зоз илустрациями Ивани Бучко, хтору нєдавно видала НВУ „Руске слово”. Тексти зоз кнїжки читала авторка Наташа Еделински Миколка, а дзеци анимирали илустраторка Ивана Бучко и Мая Зазуляк Гарди. Потим на Крачунско-новорочней програми през рецитациї

Школяре у Старим Вербаше мали роботнї з нагоди Миколая и других жимских шветох. КРЕАТИВНА РОБОТНЯ И КРАЧУНСКИ КОНЦЕРТ У просторийох Културно-уметнїцкого дружтва „Тарас Шевченко” у Дюрдьове5. децембра отримана креативна роботня за наймладших членох. Дзеци правели рижнородни новорочни прикраски – винчованки, пахульки, ядловци…У просторийох Дружтва 8. януара отриманиитрадицийни Крачунски концерт.На Концерту дзеци зоз дюрдьовскей Предшколскей установи „Дюрдєвак”, дзеци з руского оддзелєня и вецей дзецинских шпивацких секцийох и солисти Дружтва, хторих провадзел Дзецински оркестер шпивали коляди и винчовали Крачун. „ПАХУЛЬКА” И „ЖИВОТИНЇ” Школяре хтори уча руски язик з елементами националней култури у новосадских основних школох, 22. децембра у Руским културним центре у Новим Садзе отримали Крачунско-новорочну

и шпиванки дзеци указали цо научели, а пририхтали их наставнїци руского язика Ана-Мария Рац и Оля Яковлєв. И того року дзеци зоз шпиванку доволали и Дїда Мраза. КРАЧУН И РОБОТНЯ О КАПУЩАНЇКОХ И БОБАЛЬКОХ Хтору сце коляду шпивали за Крачун? Ноц над Вифлеєм, Пречистая дїва, чи даєдну другу? Вериме же сце крашнє препровадзели тото швето, а чули змеи же сце зашпивали вельо пакецики. Но, чули зме и же уРуским доме у Шидзе на Вилїю пополадню отримана роботня„Як ше рихта капущанїки и бобальки”за дзеци хтори ходза на годзини руского язика и на виронауку, а на роботнї була и їх наставнїца Наташа Еделински Миколка. Потим нащивели вецей обисца дзе колядовали, а у Руским доме отримане и друженє дзецох.Дзеци на Вилїю колядовали и у Бикичу и у Бачинцох. Ол. Живкович, Ол. Русковски, Л. Вереш, В. Вуячич, Вл. Дїтко, М. Зазуляк Гарди 5

трецей класи. Задумала сом „Заградков” 75. родзени дзень так же на ньго пришли вельо дзеци. У школи найволїм подобове, а у „Заградки” дзецински роботи и Забавни бок. Гоби ми рисованє, а ходзим и на фолклор. Елена Варґа,Руски Керестур: Ходзим до трецей класи.Задумала сом же би на Заградковим родзеним дню була барз велька

Видак Ковачевич, Руски Керестур: Мам шейсц роки и ходзим до оводи. Нарисовал сом тату, себе, торту, балони, квецики и конфети. У оводи найволїмдацо правиц, а у „Заградки” там дзе мушим найсц драгу кадзи треба исц Маґдалена Скубан, Вербас: Ходзим дотрецей класи. Од першей класи ходзим ина годзини мацеринского язика. Любимрисовац, шпивац и рецитовац,а перширазсомучаствовалаина Стретнуцу рецитаторох у Кули.У „Заградки” читамписньочки и ришуємЗабавни бок.Мампса и герчка.Пса Бобия любим дресирац,вон ме вше випровадза до школи, а привита кед ше врацим,ходзимеи до дутянувєдно. Николина Копчански, Коцур: Ходзим до другей класи. Рисунок сом задумала так же би числу 75 пришли и други числана тот родзени дзень, односнопрешли родзени днї У школи найволїм подобове, а у „Заградки” читац писньочки. Адела Мецек, Руски Керестур: Ходзим до

торта,

би ше ушла шицким дзецом и же би ше шицки радовали же 6 Конкурс подобових роботох „Заградков 75. родзени дзень” ДРУГОНАГРАДЗЕНИ НА „ЗАГРАДКОВИМ” КОНКУРСУ Як зме и обецали, у тим чишлє вам представяме другонаградзених на Конкурсу подобових роботох „Заградков 75. родзени дзень”, за хтори нам, надпоминаме, сцигли аж 150 роботи зоз Руского Керестура, Коцура, Нового Саду, Вербасу, Дюрдьова, Ґосподїнцох, Бикич Долу, Кули, Беркасова, Бачинцох и Шиду. Ище раз винчуєме шицким хтори участвовали!

же

єй родзени дзень, бо у нєй єст вельо тексти, рисунки, задатки. У школи любим шицки предмети, а у „Заградки” найволїм ришовац задатки и загадки. Ходзим до музичней школи на клавир, на анґлийски язик, фолклор, атлетику и информатику Даниел Фейди, Руски Керестур: Ходзим до трецей класи. Нарисовал сом торту, вельо дарунки и на моїм рисинку шицки щешлїви, та граю и шпиваю. У „Заградки” найволїм Забавни бок, а у школи математику. Ходзим на фодбал, музичне и на анґлийски язик.

славя родзени дзень коло торти на три поверхи. Задумала сом же би торта була велька, понеже то красни ювилей и наш часопис то заслужує. Тияна Дюрдєвич, Ґосподїнци: Ходзим до седмей класи. У школи найволїм историю, бо ми є барз интересантна. На годзини руского язика сом почала ходзиц у другей класи, бо моя баба Рускиня, та и я сцем научиц руски язик. За Конкурс сом нарисовала медведжика зоз дарунками и винчованку. Мой гоби то рисованє и одбойка

Хелена Колесар, Нови Сад

Николина Гарди, Руски Керестур: Ходзим до штвартей класи. На моїм рисунку

єй 75. родзеного дня, нарисовала сом двойо дзеци котри

сунки и читац состави. На годзини руского язика ходзим од першей класи и найволїм кед пишеме, або кед рисуєме Любим и кед нам учителька чи-

даяки писньочки котри напи-

руски писателє. Кед

о гобийох, найволїм рисовац кед сом дома, а ходзим и на фолклор до КУД „Жатва” у Коцуре. На рисунку котри сом послала до „Заградки” з нагоди

: Ходзим до штвартей класи. У школи найволїм подобове, сербски и руски язик, а у „Заградки” найволїм опатрац ри-

та

сали

слобо

” лавиринт.

на рукомет,

на атлетику. Николина Олеяр, Руски Керестур: Ходзим до штвартей класа Задумала

на

ноцна журка, гвизди падаю з нєба и славя родзени дзень. У школи найволїм физичне, а у „Заградки

Ходзим

на фолкор и

сом най

„Заградковим” родзеним дню буду дзеци хтори тримаю коцки дзе пише „Заградка” Длуго ми требало же бим нарисовала тот рисунок. У школи найволїм математику, алє любим и шицки други предмети. У „Заградки” любим фарбиц и читац. Ходзим на атлетику и на фолклор.

Дзеци любя лєтнї одпочивки. Вони тирваю праве тельо же би ше школяр могол добре одпочинуц, набавиц, накупац, надружиц, нащивиц родзину, путовац. Дахто теди слави и родзени дзень, дакому приду госци. Жимски одпочивки якош швидко прейду. Крачун, Нови рок и палє-ниа, анї лектира нє пречитана, а уж треба ставац до школи. Того року нє було так. Красне нєсподзиванє було кед Яниково родичи з куфром шедли до авта и одвезли ше на високу гору. Там було барз вельо шнїгу. Тельо озда у живоце нє видзел. Вони бивали у ровнїни дзе уж роками шнїг и кед нападал, затримал ше лєм даскельо днї. Теди ше дзеци санкали, оруцовали, правели Дїда Шнїжнїка, спущовали, корчоляли, шлїзкали и хто зна цо ище, алє понеже предїл бул ровни як жвератко, нє було ше дзе скияц, а то дзецом велька спокуса. Барз значне буц до ходни и цепли ша ци. Яни мал бела месковима квича и прето го було лєгко оба у шнїгу. На ноги обул чи жмочки за скиї, у хто було досц чежко ход бо добре сци ставци на ногох, же би ше могло стабил стац на скийох. Од сподку по верх го ри, шмикаюци ше по грубей сайли, везла их дротова дзвигачка. Яни ше добре тримал за маму и розпатрал. Були дас дзешец метери у воздуху – могол видзиц попод себе скияшох як ше спущую. Од горе ше му видзело же нє барз прикре, а кед зишли з шедалки, бо пременєл думанє. Опрез нього були три можлїво Єдна белава, найлєгчейша,

потим червена, вона кус вецей вимагала и на концу чарна, барз прикра дражка. З оглядом на тото яки бул Яни скияш, вибрали найлєгчейшу. Кед ше першираз спущовали, видзело ше му же є барз чежка. Други раз було дакус лєгчейше, а треци раз ище баржей. Же би нє розвил вельку швидкосц, Яни мушел часто круциц. Тато ишол перши, та го провадзел. Лїво по сам бок, а вец на право исто так, кед було прикрейше, мушели баржей круциц, же би ишли ровно єднак. Случело ше зато же син спаднул, алє мама ишла за нїм, та му помогла стануц. Кед уж було видно конєц, тато му гварел най випросци скиї же би ше розбегнул и Яни ше цешел же як вон прелєцел. Кед ше шлїдуюцираз спущовали, Яни ше, праве же нє з верху питал випросциц скиї. Татови було шмишно, алє му нє дал команду, аж кед були на безпечним терену.

ЗЛАТКА ЧИЗМАР

ЖИМСКИ РАДОСЦИ

8 Илустрация: Александра Русковски

Кед ше остатнїраз спущовали, надумал вон же ше пробує скорей розбегнуц, ша вон уж искусни и сиґурно же годзен отримац ровновагу у тей швидкосци. Накадзи ше розбегнул, нє могол контроловац анї швидкосц, анї напрям, та лєцел кричаци: Меркуууууй! Алє було даремно. Спаднул и у такей велькей швидкосци, инерция и прикросц драги го водзели точно попод татово скиї. Нє лєм же спаднул сам, алє звалєл и його. Одкапчали ше му обидва скиї, а док падал страцел и палїци хтори служели за заґурованє. Зарил з носом до билого шнїгу. Кед кус пришол ґу себе, отрепал ше кельо могол и поопатрал чи себе дацо нє наробел. Вец блїснул на тату. Нє знал як будзе реаґовац. Яни бул наисце виновати. Чекал чи ше будзе вадзиц и видзело ше му же годзен заробиц даяки санкциї, алє нє. Тато станул, та ше му питал чи є добре. Син ше му щиро пребачел и обецал же го будзе слухац. Щесце же мама ишла остатня, та позазберовала шицко їх на драги. Шмеяла ше же як то попадали, гоч ше на початку наисце злєкла. Таки вистати и позамарзовани попили цепли чаї. Тей ноци швидко заспали. Другого дня опробовали и червену драгу, алє тераз Яни добре слухал и барз осторожно гонєл. Нє пачело ше му же розпуст кратки, та муша пошвидко и дому пойсц, алє искуство хторе дожил нє мало цену. Старших ше муши слухац, нє лєм прето же кед ше их нє послуха та ше вадза, алє прето же нам наисце добре сцу. Вони, якош, шицко знаю лєпше. Тераз зна и Яни. Єного дня, и вон будзе тот старши.

ДЇДО ШНЇЖНЇК

Гоч є цалком нови, мено ма як стари. Гоч ма вельки гарчок, нїч у нїм нє вари.

Нїґда нє замета, лєм так метлу трима, анї нє дирґонї, гоч як сциска жима.

У билим кабаце Шнїжнїк яґод млода. На яр од кабата останє лєм вода.

Илустрация: Александра Медєши

МЕЛАНИЯ РИМАР

хтора концом 2021. року вишла вєдно зоз вифарбйованку як 6. и 7. кнїжка у едициї „Заградка”. Музику на тексти зоз сликовнїци Ирини Гарди Ковачевич „Кухар чи кухарка”, Оксани Мудри Недич „Помоц”, Юлияна Папа „Состойки фини” и Силвестера Д. Макая „Мускули” викомпоновала Кристина Афич, хтора их и интерпретовала.

Авторка илустрацийох зоз сликовнїци и видеа Мария Ковачевич, анимацию поробела Аня Заґоричник, знїматель бул Яким Винаї, а музичне

МУЗИЧНА АНИМАЦИЯ СЛИКОВНЇЦИ „КУХНЯ” НА ЮТ‛ЮБУ Вериме же сце уж опатрали сликовнїцу „Кухня”, а тераз можеце и шпивац даєдни писньочки зоз тей кнїжки, бо зме вам на Ют’юбу „наварели” цошка смачне. На нашим каналу Ruske slovo za dzeci обявена музична анимация тей сликовнїци,

провадзенє Жарко

Музичну анимацию можеце найсц кед удуркаце 8. Музична анимация сликовнїци

–Кристина Афич, лєбо лєм Kuhnja – Kristina Afic. Надпоминаме вам же на нашим Ют’юб каналу можеце патриц и други змисти за дзеци. Ниа и даскельо совити хтори вам у „Кухнї” дали Юлиян Пап и Силвестер Д. Макаї, а хтори тераз можеце и шпивац зоз Тину: Овоц и желєняваКед жадаш замоцнїц, то пожива здрава,ти шпинату „клопай” у нїх велї витаминибудзеш мац мускули и состойки фини.яґод морнар Попай. Уживайце и смачного! 10

Остоїч.

КУХНЯ

ЖИВОТИНЇ ДОЧЕКАЛИ НОВИ РОК

Нови рок як дочекали животинї у обисцу, у лєше и у гущави, у конар и у лїсцу? Важни дзень тот до пол ноци крава будна дочекала. Инше нїч и нє робела, лєм стала та – румеґала. На пол ноци конь наш стари зобудзел ше, а вец скочел; махнул з главу два раз-три раз, дупнул з ногу и – зрегочал. Пес нє достал на дарунок чоколаду, лабд, кнїжки. Вон лєм збрехнул при капурки и заспал у своєй хижк . Кед на шоре чула писню, зоз сна мачк ше зорвала, та и вона, склубачена, так по своїм „грац” почала.

Пречитай писньочку так же вигвариш одвитуюце слово кед збачиш сличку. Илустрациї:Александра

Кура зна за тото швето гоч є и нє богзна яка: кед на бантох ше зобудзи та нарату коткодака. Сова Нови рок чекала и витримац мала моци. Нє заспала. Витримала: вона нїґда нє шпи вноци. Бул през лєто герч вредни: зоз житом му полна дзира. Вон дочекал швето мирно и пре глад ше нє секира. Ласт нам нє так блїзко як цо тащ або цинка, алє вона на нас дума, та з Африки нам чвиринка. Новорочна ноц кед пришла, зоз сном жимским пчоли спали. А же Нови рок надишол –вони о тим нїч нє знали.

Медєши 11

МИКОЛА СКУБАН

ЯКИМ ОЛЕЯР

МАЧЕ

Пада, пада шнїщок били яґод кветки, а маче их лапа –дума же лепетки.

НАРИСУЙ РИШЕНЯ ТИХ ЗАГАДКОХ: ЦО ТО?

ХТО ТО?

Гарчок ноши, а нє вари, шицок били, у цалосци, наштред двора як розвора, мразу упрекосци.

Илустрация: Яна Варґа

ХТО ТО?

Вжиме путує на лєтованє, а влєце идзе на жимованє. На єдней ше ноги одпочива, клєпе, та ше так оздзива.

Розсипал ше цукер з нєба, єст го вецей як го треба. Хто нє дорвал рукавици, тот достанє занохцици.

Авторка загадкох: Ирина Гарди Ковачевич

Одвити: ДїдоШнїжко;Шнїг;Ґовля

КВИЗЧОК 13 Заокруж точни одвитии зоз стрелку их повяж зоз одвитуюцима илустрациями. ЖИМА Вжиме нє облєкаме: Шал Краткумаїцу Капут Илустрациї: Александра Русковски Вжиме дома: Збераме лїсце Обераме вишнї Одметаме шнїг Точни одвити: Одметаме шнїг;Медведз; Кратку маїцу Цалу жиму прешпи: Медведз Вовк Кура

Юлияна Балач, 6 роки, Нови Сад Даниєла Рамач, 6 роки, Руски Керестур Катарина Варґа, 6 роки, Вербас Андрей Варґа, 5 роки, Нови Сад Владимир Рац, 6,5 роки, Руски Керестур 14

ШЕ ШНЇГУ За мнє найвекша жимска радосц то шнїг.

а закончує ше 21. марца. Попри шнїгу, радуєм ше и квиценю ядловца. Ми, дзеци, ше барз любиме бавиц на шнїгу. Мож ше оруцовац, санкац, корчоляц, правиц Дїда Шнїжка и ище велї други активносци на шнїгу. Старши ше нє барз радую шнїгу, бо ше вони нє бавя як дзеци. Вони маю досц обовязки коло хижи. Муша одмесц дражки од шнїгу,позаметац двор, натопиц... Ядловец звичайно квициме до двох фарбох. Маме два поверхи, та на каждим маме ядловец. На долнїм желєни, а на горнїм поверху били ядловец. Били ядловец зме оквицели

допита єшень. На мой облак жима намальовала свойо дїло и офарбела на било. На закрицох виша цомплї хтори нам гуторя же ноц була жимна и же свойо оштри зуби указала. Птици цо ту дакеди жили зохабели лєм гнїзда полни зоз шнїгом. Конари змарзнути. Калдерми шлїзкаци и чуц дзецински гласи, як ше санкаю и шлїзкаю по нєй. На шнїгу видно коляї од превозкох и шлїди од людских чижмох. Пахулькише окруцаю на витру як балерини. Витор свою шпиванку кажди дзень шпива. Жима людзом облюбена, прето же нє муша исц на польо, лєм дакус попораїц обисце за швета. Чекам ше тей жими вельо бавиц

зохабиц вельо шлїди у шнїгуод бавеня. Юлияна Бесерминї, V, Коцур

Рано, кед сом станул, през облак сом збачел жиму. Облєкол сом ше и пошол сом ше прешейтац. Кед сом рушел, збачел сом же пада шнїг. Жимни витор шпивал свою прекрасну шпиванку. Пахулькише швицeлияк перли. Вода на озерох ше змарзла. Лїсце на древох опадало и древа голи. Птици селїдбенїци ше одселєлидо цеплих крайох, а даєдни остали прежимовац жиму. Древа цалком били. Молга барз густа и жимна. Древа и трава шпя. Шнїг на нїх нападал, а и поля прекрити зоз билим шнїгом. Мнє ше барз пачи жима, бо вона зна буц барз красна. Павле Тимко, V, Коцур Синиша Копчански,I, Коцур Ирина Бики, II, Нови Сад

ЖИМСКИ

ПЕЙЗАШ

Дамян

15 ЖИМА МАЛЮЄ НА БИЛО

шивима прикрасками,

Косич, VIII, Вербас

Прешла

РАДУЄМ

Жима почина 22. децембра,

зоз целовима и

и зоз билима лампочками. Барз любим жиму праве пре квиценє ядловца и бо пада шнїг, а менєй ю любим кедбарз жимно. Мария Рамач, IV, Дюрдьов

МОЙО ЖИВОТИНЇ

Мам вельо животинї. Мам пса, папаґаї, рибки, голуби и морски прашатка. Мам штири папаґаї. Єдному мено Пако и припитомени є. Мой пес Теди люби чувац татово папучи. Мам голубици хтори мали голубчата, алє уж виросли. Дакеди сом мал изаяца, алє сом го дал дїдови зоз Кули. Мал я и мачки, алє ми посцекали кед сом купел пса.Мам и вельо рибки. Тераз сом видзел же два било-чарни и чарна оганяю червену рибку. Барз любим шицки животинї. Кед придзем дому пес шеми окремерадує, та скочи на мнє. Лапим го за ноги и вєдно танцуєме. Оскар Грубеня,III, Руски Керестур

у вичней цмоти. Раз давно постоял єден нєзвичайни дїдо котри у чежким живоце и худобстве остал щешлїви. Кажде би гварел же таке дацо постої лєм у сказки, алє дїдо Маслей нам потвердзел иншак. Мал лєм єдну кошулю, коня и коч. Чловек би гварел же то причина його щесца, алє вон мал цошка вреднєйше. Людзе ше часто гнїваю и мержа, а дїдо Маслей ше вше шмеял и оставал змирени. Дармо би ше гнївал, так би нє засладзел душу. Кед му дахто дацо поробел, вон застанул и роздумал. Могол ше вимсциц, алє людзе би нє научели лекцию. Раз му дзеци знїщели динї, алє нє кричал на нїх. Дзеци лєм дзеци. Нє мали подлу намиру. Могол их набиц и покарац их, алє би ше коч од того нє оправел и динї би и далєй були знїщени. Вон нє направи нїяки колач зоз диньох, алє ше голєм швинї наєдза. При дїдови Маслейови важи лєм єдно правило– Будз смутни, алє голєм розвешель других. Кажде ше шветло може зацмиц и скапац, алє на концу концох, нїкому нє швици слунко як дїдови Маслейови. Можебуц бизме ше требалу упатриц на ньго. Алексей Роман, VIII, Руски Керестур

Марко Бастая, IV, Дюрдьов ЖИМСКИ РАДОСЦИ

Жимски радосци єст вельо, а тим радосцом ше найбаржей радую дзеци. Дзецом жима барз мила, бо можу правиц иґло, можу ше оруцовац зоз грудами шнїгу и ище вельо активносци єст за дзеци. Родичи и одроснути шенє барз радую, бо муша одметац шнїг и помали гонїц. Трицец першого децембра дочекуємеНови рок, теди штреляю огньомет и петарди. Тиж так сом и квицел ядловец. Вельки ядловец сом знял з пойда и почал квициц, перше лампочки, а вец далєй. Кед придзе Крачун, брат и я ше рихтаме колядовац, идземе до найблїзших, а граєме и на тамбурох. Пришол и януар, брат ме зобудзел и гварел ми же вонка пада шнїг. Перше сом му нє верел, та сом ознова заспал. Потим седемнастого януара Дзень Руснацох, теди ше у Матки бешедує о тим як Руснаци пришли до Дюрдьова и других местох. За мнє жима барз красна, бо можеме робиц

София Чуни,IV, Руски Керестур

ЧИТАЛ СОМ О МАСЛЕЙОВИ Шицки людзе гваря же нє постої найщешлївша особа на швеце, алє постої єдно мале шветло

вшелїяки стварииозначовац швета. Владимир Молнар, IV Дюрдьов

КЕД БИМ МАЛ ЧАРИВНУ ПАЛЇЧКУ

Любел бим мац чаривну палїчку. Сцел бим створиц вельо животинї и сцел бим буц фармер. На фарми бим мал вельо файти животиньох. Зоз чаривну палїчку бим швидко обробел поля. Створел бим вельо машини за трактор. Могол бим мац и вельки хлїв за животинї. Мали би вельо шена и кукурици. Мал бим вельку хижу. Зоз чаривну палїчку бим могол створиц себе и другим шицко цо нам потребне. Лука Бандич, III, Руски Керестур

ЖИМА

Любим жиму прето же теди славим родзени дзень, а найволїм жимски розпуст, прето же ше любим корчоляц на долїни и оруцовац ше зоз шнїгом. Вжиме маме ишвета, Крачун, кед ходзиме по шпиваню, як и святого Миколая. Николина Ковач, IV Руски Керестур

Михайло Бики,VI, Нови Сад

КЕД БИМ БУЛА ЛАСТОВКА

Кед бим була птица, була бим ластовка. Сцела бим буц ластовка прето же ластовка анї нє мала, анї є нє велька. Лєцела бим по цалим швеце. Жила бим у даяким малим валалє таким як цо Керестур. Прецо бим жила на валалє, а нє у даяким вельким варошу?У варошу бим нє бивала, бо там барз велька гужва, авта скоро вшадзи. Та цо, ище треба най ме авто зґажи? Воздух у варошу нє таки чисти як на валалє. Єст у варошу и добри ствари, алє заш лєм бим сцела мир. Лєцела бим од хижи до хижи, од дутяну по дутян. Жила бим шлєбодно и селєла бим ше зоз жимних до цеплих крайох, од древа по древо. Зберала бим єдзенє най даскельо днї нє мушим виходзиц зоз гнїзда. Пре шицко тото бим любела буц ластовка. Же бим жила ище веселше як тераз и же бим була шлєбодна птица. Валентина (В.) Гарди, VI Руски Керестур

У СНУ Єдней ноци сом шнїла цошка барз страшне. У сну до нас пришла босорка. Мала главу без власох, а на рукох мала лєм штреднї пальци. О ногох най анї нє приповедам – нохци єй були барз длугоки и брудни.Босорка єдному дзивчецу дала бомбону. То нє була обична бомбона. Кед ше дзивче чесало, почало ше претваряц до кури – перше єй уста постали писки, потим єй виросли курово ноги, а на концу єй цело обросло зоз пирйом. Теди босорка попатрела на мнє, розняла уста и так ше почала страшнє шмеяц же сом ше аж зобудзела.Такой сом мацери обецала же нє будзем вецей патриц нїч страшне на телевизору, абонакомпютеру. Милена Рамач, IV, Руски Керестур

Матей Буила, I, Коцур

Леа Ранкович, I, Нови Сад

збули два подїї – Стретнуце рецитаторох у Кули и Драмски мемориял у Руским Керестуре на хторим дзеци ґлумели представу за дзеци „Бал”. Шицки були феноменални. Аж сом роздумовала чи мали трему, бо публика нїч нє обачела. И прето настала тота емисия. А цо то трема? Хто ю може мац? Як ше теди чувствуєце? То ме интересовало. Охабели сце на мнє барз красни упечаток же як добре роздумуєце о треми. О тим сом бешедовала зоз Михайлом Копчанским, Надю Ґайдош и Филипом Буилом зоз ОШ „Братство єдинство” зоз Коцура, як и ґлумицами представи за дзеци Яну Варґа, Ксению Катрина, Маю Надь и Валентину Гарди. Михайло ми гварел же ше йому „якош сцагнє брух и як кед би зацерпнул”. Филип кед видзе на бину и кед видзи же го вельо людзе слухаю дакеди випове тото цо ма цо швидше може, же би цо скорей зишол з бини. Надї ше круци по глави же ше барз збунї и горуцо єй барз кед ю лапи трема. Мая ше, кед вишла на бину пооблєкана як принцеза, тресла од треми, тресли ше єй руки. Гвари же ше вельо раз збунєла. Валентини почало барз шерцо лупкац и подумала: „Цо мам тераз робиц кед увидзим тих силних людзох у сали?” Понеже ґлумела дяблика, почув-

ствовала же ше єй видли тресли. Яна уж ма вельо искуства у наступох, понеже и рецитує, та ю нє лапела моцна трема и дакус єй шерцо моцнєйше дуркало. Ксения чувствовала же ше єй сукня треше од треми. А як ше шицки вони боря з трему? Шицки заключели же после одредзеного часу, трема попущела и же наступац нїч нє страшне. А подзелєли и даскельо совити: Михайло кед нє пове добре слово, лєбо погриши просто предлужи так як зна, односно импровизує. Филипови помага, пред тим як видзе на бину,

глїбоко удихнуци видихнуц. Надя окрем диханя сама себе пове: „Я то знам! Я

Поспиши ше ми по-

УФ, ТОТА ТРЕМА...

робиц тото

Яна гвари

же би нашол

хтори

поєсц чоколадку, напиц ше води, лєбо чишлїц до

найволї шпивац у себе облюбену шпиванкуи на таки способ себе злєпша и розтерхує моменти пред наступ. Мая тиж люби шпивац у себе и роздумує: „Кед сом нє мала трему на проби, чом бим тераз мала?” Окрем того совитує вам же бисце импровизовали, а нє станули кед ше збунїце, бо публика нє зна точни текст хтори маце вигвариц. Валентина роздумує же то нїч нє страшне и нє патри до публики, алє доокола. Ксениї мац посовитовала же би трему преруцела до позитивного и вона ше того тримала и себе то вше гуторела. Анамария Ранкович 18

два раз

то можем!

цо сом надумала!”

же кажде треба

свой способ на

зблага трему: „Може

10”. Вона

Як би добре було кед би нам могол частейше падац шнїг, бо озда нєт красше як санкац ше, оруцовац, Дїда Шнїжнїка правиц. Можебуц праве зоз тоту шпиванку можеме доволац вецей шнїгу. Гайде, зашпивай и заграй з нами!

Кед сом нєшка рано очи отворела, та сом през облачок шнїщок обачела.

Пришпив: Шнїг, шнїг, перши шнїг вонка залєтує, шнїг, шнїг, на санканє дзеци вон зволує.

Нєшка з першим шнїгом жима започала, свойо моцни зуби дораз указала.

Пришпив

Витор жимни дує, драги уж завяни, а саночки нашо там су порихтани.

Пришпив

Санкац ше будземе, Дїда Шнїщка правиц, покус оруцовац и на шнїгу бавиц. Пришпив

Зоз публикациї „Червене пупче 1969–2012”

Илустрация:Златко Русковски/YouTube

Dom kulturiRuskiKerestur

Perši šnjih (Перши шнїг)

Прейдз през лавиринт 2023. 20 Повяж числа од найменшого ґу найвекшому, а потим вифарб рисунок. ЛАВИРИНТ ПОВЯЖ ЧИСЛА

Замеркуй глєдани обєкти и на смужку напиш їх число. Автор:Нела Таталович ЗАМЕРКУЙ И ПОЧИТАЙ ЗАМЕРКУЙ ПРЕДМЕТИ Замеркуй скрити предметина слики, а потим вифарб рисунок. 21

• Скоро 43% дзецох було

•

приповеда

интернету.

зоз позитивнима постами место неґативних може

• Вецей як 80%тинейджерох поряднє хаснує мобилни телефон прецо

за cyberbullying • 68%тинейджерох ше склада же парняцке насилство на интернету озбильни проблем. • 81%младих особох дума же лєгчейше обкеровац насилство на интернету як особне. • 90%тинейджерох хтори видзели cyberbullying на дружтвених мрежохгваря же го иґноровали. • Лєм 1 од 10 жертвох обвисци родичох, лєбо одроснуту особу од довирия о малтретированю. • Дзивчата дупло вецей жертви cyberbullying–у, алє су и два раз частейшивиновнїки cyberbullying–у. • Коло 58%дзецох припознава же им дахто на интернету гварел дацо увредлїве, лєбо послал поруку хтора их увредзела. Вецей як 4 од 10 гваря же ше то случело вецей як раз. • Жертви хтори були малтретировани прейґ интернета од 2 до 9 раз вецей роздумовало о самозабойству. • Коло 75%школярох припознава же нащивели веб бок нахторим обявенемалтретированєдругого школяра. 11 ФАКТИ О CYBERBULLYING–У У прешлим чишлє писали зме о Cyberbullying–у, односнопарняцким насилстве на интернету, а ниа и даскельо факти о тим поняцу. Надпоминаме же совит, потримовку и помоц мож достац з воланьомна число 19833. 22 МУДРО И БЕЗПЕЧНО

pametnoibezbedno.gov.rs

насилне на интернету.

70%школярох

о частим насилстве на

Пополньованє Фейсбук фидох

звекшац морал у школи.

воннайчастейшесредство

Прешли крачунски и новорочни швета, алє и Националне

Хторого датума

Дзень Руснацох? 7. януара 17. януара 25. януара Шветочна шпиванка Руснацох то: „Браца Русини” „Боже правде” „Бачко

Хтора животиня ше находзи

Орел Голуб Медведз Руснаци ше на тоти простори приселєли 1751. року. Кельо вец роки ту жиєме? 250 272 283 Начишлї даскельо места у хторих жию Руснаци: Точни одвити: 17. януара;„Браца Русини”;Медведз;272; Руски Керестур, Коцур, Дюрдьов, Нови Сад, Шид, Бачинци, Беркасово, Бикич Дол, Вербас, Кула, Нове Орахово итд. 23

швето Руснацох.

ше означує

моя, Бачко”

на гербу Руснацох:

IIб оддзелєнє, Руски Керестур Предлужене пребуванє, Руски Керестур IVб оддзелєнє, Руски Керестур IIа оддзелєнє, Руски Керестур Iб оддзелєнє, Руски Керестур IIIб оддзелєнє, Руски Керестур IV1 оддзелєнє, Коцур Жима, швета и їх чаривносци були инспирация вредним школяром и їх учительком и учительом, хтори зоз розличних материялох направели прави уметнїцки дїла – креативних Дїдох Шнїжнїкох и крашнє оквецени ядловци.