Заградка 12 - 2020

РОК LXХIII • ЧИСЛО 12 ДЕЦЕМБЕР • 2020 ЦЕНА 100 ДИН

Радосни швета и успишни 2021. рок!

ДЗЕНЬ ШКОЛИ У ДЮРДЬОВЕ У Основней школи „Йован Йованович Змай” у Дюрдьове 24. новембра означени Дзень школи. Пре епидемиолоґийну ситуацию нє отримана заєднїцка програма, алє кажде оддзелєнє тот дзень означело у своєй учальнї. Зоз руского оддзелєня другей класи до Редакциї сцигли и красни фотоґрафиї хтори шведоча о дарункох яки школяре подаровали своєй школи за родзени дзень. То рисунки инспировани зоз Змайовима стихами, а на шветочней годзини дзеци рецитовали, ґлумели и читали Змайово писньочки. Є. К.

АМБЛЕМ ШКОЛИ У Школи у Дюрдьове школяре мали интересантне змаганє – здумац найкрасше идейне ришенє за амблем школи и потрудзиц ше и нарисовац го найкрасше як мож. Зоз красних рисункох направена и мала вистава, а на концу додзелєни и награди за найлєпши ришеня за амблем. Медзи пецерима наградзенима и Валентина Пушкаш, школярка руского оддзелєня другей класи.

ФРАКТАЛНА УМЕТНОСЦ У голу школи „Петро Кузмяк” у Руским Керестуре у новембру була отворена подобова вистава фракталней уметносци хтору пририхтали школяре шестих и седмих класох основней школи зоз наставнїцу подобовей култури Маю Колошняйову, як и штредньошколци. Пред тим були отримани роботнї фракталного рисованя за дзеци и младих, а циль бул розвиванє любови ґу рисованю, ґу фарбом и уметнїцкому виразу. Фракталне рисованє по методи Танзили Палуяхтовей розвива координацию мозґа и моторику рукох, фину моторику пальцох, функциї правей и лївей мозґовей гемисфери, креативносц, ориґиналносц, чувствительносц за фарби и ниянси. Таки уметнїцки вираз розвива сцерпезлївосц, упартосц, пошвеценосц и приводзенє започатей роботи по конєц.

^ASOPIS ZA DZECI

Direktor dr Boris Var}a Odvi~atelqni redaktor Melaniy Rimar Vihodzi raz na me{ac u {kolskim roku • Vidava NVU “Ruske slovo” • Футожска 2/ІІІ 21 000 Novi Sad, • Telefon (021) 6613-697 • @iro rahunok ~islo: 160-923244-82 • Ro~na predplata 1 000 dinari; za ino`emstvo 25 evra • Dizajn: Mariy Gudak Kompxterski obrobok: Mariy Gudak • Lektor: Bla`ena Homa-Cvetkovi~ • Rukopisi {e nw vraca • Drukuw drukarny: “MAXIMA GRAF”, Петроварадин

Здраво, заградкаре! Нє знаме на чим перше полроче чечуцого школского року за нєполни штири мешаци препутовало таку длугоку драгу, алє знаме же є барз блїзко при концу. Шицко цекло иншак як предходних рокох, а мушели зме прилапиц и прилагодзиц ше ґу позарядовей ситуациї. Було менєй бавеня и друженя, менєй шпацираня и путованя, а ученя, боме, нє було менєй. Пред вами вецей як три тижнї жимского розпусту, та ше сцигнєце и одпочинуц, и набавиц, и нарадовац, бо жимски швета найвецей радосци приноша праве найлєпшим, а то ви, дзеци. А док будзеце славиц и уживац (притримуюци ше шицких предписаних мирох процив оберацого вирусу, нє забудзце же „Заградка” нє пойдзе на жимски одпочивок, бо муши рихтац януарске число. Лєм зоз чого? У резерви вецей нєт анї єдна школярска литературна робота. Остали у фийовки три состави о лєтней бурї, лєтним розпусту и єшеньским лїсцу, а кед таке будзе у жимскей „Заградки”, будзеце ше шмеяц же ше ваш часопис „потрацел” у рочних часцох. Знаце цо сцем повесц: ПИШЦЕ – О ЖИМИ – О САНКАНЮ И КОРЧОЛЯНЮ – О КРАЧУНУ И О ДОЧЕКУ НОВОГО РОКУ

YU ISSN 0353-9938 E-mail: casopiszahradka@gmail.com Ilustraci>: Aleksandra Medw{i

CIP – Katalogizacija u publikaciji Biblioteka Matice srpske, Novi Sad 821-93 ZAGRADKA: ~asopis za dzeci / odvi~atelqni redaktor Melaniy Rimar.

– Ro~. 50, ~. 1 (1991) – . – Novi Sad: Ruske slovo, 1991 –. – Ilustr. ; 24 cm Mese~no tokom {kolske godine. – Nastavak publikacije: Pionirska zahradka ISSN 0353-9938

На насловним боку: Школяре руского оддзелєня другей класи у Дюрдьове на єшеньским вилєту (Фото: Єлена Кухар)

ЯНКО ФЕЙСА

ДАРУНОК НА КРАЧУН Достал Дюри, цо уж дзеци доставали; оца, мацер и старшого кед слухали. Дїдо му и баба цошка там рихтали, а цо таке? Ище ми нє виволали. Од мацери достал вельо красни дари; оцец му дал теди два дробни динари. А од куми достал пишного конїка. Нє правого, – таки то бул з медовнїка. Чи є цали? Чи му шора нє виведол? Нє знам. Вон го Нациґурно уж и жедол.

ЧИЖИКОВА ШЛЄБОДА

В

лапел чижика Славко Полтрецого ище кед почал падац перши шнїг. Влапел го зоз галовиком виплєценим з бабовей предзовей нїтки. Под галов положел чомовчок репику полни зоз шеменцом, нашеньом за конопи. Тоту лакотку чижики барз любя.

ВЛАДИМИР КОСТЕЛНИК

Так прешла и жима. Єдного красного марцового дня оцец и Славко зняли з мура клїтку, та вишли на двор. Оцец гварел: – Вешелєл ши нас цалу жиму, мили наш красавцу. Алє знам же ши жадал вецей места од того у клїтки. Ми це зачували од бридкей хвилї и гладу. Тераз пришол твой час, та це пущаме. Славко слухал оца, а припатрал ше на чижика, лєбо як го людзе волаю – штиґлинца. Роздумовал о тим цо оцец гуторел, та пристал.

– Най наш чижик одлєци на шлєбоду. Славко отворел дзверка на клїтки. Чижик вилєцел. Перше шеднул, якошик нєбизовно, на яблоню при заградки, а потим одлєцел далєй. Вец ше врацел, надлєцовал коло Славка и його оца, як кед би им дзековал же го кармели и чували вжиме. Потим ше залєцел и дзвигнул високо ґу хмаром, та ґу лєсу нєдалєко оталь. До своєй широкей шлєбоди.

МИКОЛА СКУБАН

КАПУСТОВА РЕКЛА Славкови купели реклу красну, нову, а Кимо ма брата старшого, та ноши реклу братову. А я нє мам брата анї реклу нову; я ношим реклу – капустову.

Збуло ше якошик коло Крачуна. Славко положел чижика до клїтки и обешел ю на мур под тернацом. Оцец гварел: – Кед бизме го такой унєсли до хижи, могол би загинуц од велькей горучави. Ту, под конком помали звикнє на цеплєйше, та го вец унєшеме до хижи. Перши дзень-два чижик смутни лєм кучал у клїтки. Нїч нє єдол, та огладнєл. Вец ше влапел до шеменцу цо му Славко положел до мисочки. Кед го унєсли до хижи, поставал вше радоснєйши. Подскаковал, скакал з полїчки на полїчку у клїтки, и шпивал. Прекрашнє було патриц на ньго и слухац го. Його червени, жовти, белави и шиви пирка украшовали нє лєм його, алє и цале обисце, а розвешельовали и Славка, Ганчу, оца и мацер.

Ви о тим нє знаце та ше опитаце: – Чи ци капуста шестра або голєм шестринїца, чи ци рекла ушита з капустового лїсца? Нє! То проста ствар! Було то на яр, кед ше одавала Ирина и кед була госцина, та кед капусту понукали, понад мойо плєцо – нє знам прецо – просто на мой хрибет єден танєр виляли. Од теди мам реклу нє смугасту кафову алє – капустову.

ОБЛАЧОК ДО ШВЕТА НОВИ СЛИКОВНЇЦИ „РУСКОГО СЛОВА”

ЯК ШЕ ПО РУСКИ ВОЛАЮ „ФАРБИ” зеци, знаце яка то фарба жабуркова, каменкова, або тинтова? Яка огньова, а якей фарби бабова ботоша? Писнї на тему традицийних руских наД звох фарбох можеце пречитац у новей розкошней сликовнїци котра ше вола „Фарби”, а котра за дзеци од 2 по 7 роки. Кнїжка вишла у едициї „Заградка”, дзе од прешлого року „Руске слово” обявює квалитетни и пестри сликовнїци за наймладших читачох. Сликовнїца нє лєм весела, алє поучна, бо учи дзеци як ше по руски волаю фарби. То часто описни назви фарбох, як мескова, яки

ше менєй хаснує, а котри и нєшка звуча як зоз мриї, як, поведзме, вишньова. О дзеветнац фарбох писали вецей авторки, медзи котрима Наташа Еделински Миколка, Ана-Мария Рац, Даниела Тамаш, Оксана Мудри Недич, Златка Чизмар, Кристина Шепински, Марина Дудаш и Марина Тодич. Кнїжку „Фарби” илустровала млада дизайнерка Аня Гудак, а ушорела ю редакторка „Заградки” Мелания Римар. Пред шветами, вєдно зоз сликовнїцу „Фарби”, вишла ище єдна сликовнїца „Родзини”, котра о тим як ше по руски вола найблїзша родзина, о чим вам будземе писац у шлїдуюцим чишлє „Заградки”. Б. В.

ЖИМА У ЛЄШЕ

Т

ри днї нє преставал у лєше витор и курнява. Витор завивал як гладни вовк, конари шкрипали и стресали зоз себе залядзени шнїг. Тото кус лєсових бивательох цо остало ту жимовац поскривало ше до своїх обисцох и анї нощок нє указую. Вивирка мушела добре позатикац уход до своєй шумнє ушореней хижочки, бо єй витор почал з гарсцами уруцовац шнїгу. Нєшка у лєше зацих. Аж нєобично як цихо. Жимно, правда, гоч аж и слунко швици, алє мир вжиме найважнєйше. А особено вон приємни по таких дурних дньох. Лїкар Джубайдревко вихпал перше главку зоз своєй худобней хижочки, а вец ше и цали вицагнул. Чудно же влєце нє чувствовал таку осаменосц як тераз. Аж и вивирково дружтво вжиме може церпиц. Озда прето же вона вжиме мирнєйша и нє роби пакосци як зна влєце. Прето нєшка вихасновал красни дзень и вишол поопатрац хори древа, а источасно и прегвариц слово-два з найблїзшима сушедами.

– Сушедо, сушедо, слунечко вишло, а ви у цми жиєце – задуркал єй лїкар на дзвери.

– Нє фурка вецей? – з нєдовирийом ше питала вивирка.

– Ище над раном престало, а тераз уж озда и поладнє – прешвечовал ю лїкар. Вивирка одомкла дзвери и бояжлїво вихпала главку, а лїкар пре векшу сиґурносц одлєцел далєй на найблїзше древо и почали бешеду.

– Добре вам, сушедо – поносовал ше лїкар – маце цо єсц...

– А хто же тебе виновати же и ти нє маш як я! Требало робиц и думац напредок – гандровала го вивирка.

– Озда я нє робел, та и напредок думал, алє яки хасен кед мойо нє родзи на конарох як вашо, алє под скору, а то велька робота дойсц до ньго.

– Велька робота, а кертици нє велька робота глєдац єдзенє у жеми. А вона ше,

МИХАЙЛО КОВАЧ

видзице, остарала и за жиму. Хлїсти себе назберала полну коморку.

– Нє будзе то так, сушедо, нє верим – кивал з главу лїкар. – Ша хлїсти озда нє шалєни чекац же би их дахто поєдол.

– Учени, а нїч нє зна! – видрижньовала ше вивирка лїкарови. – Вона их пред тим порозкушує и так охаби. Половки жию, а сцекнуц нє можу.

– Чи видзиш? – зачудовал ше лїкар.

– Но, алє я заш лєм нє мам хасну од того. Мойо хробачки цо их спод скори вицагнєм нє сцу жиц анї минутку.

– Но, та, кед нє сцу жиц, цо ци я можем. Цо же ши пришол поносовац ше ми на свою биду кед себе сам нє знаш дац ради?

– Нє поносуєм ше я, и ради себе знам сам дац, алє ми допито самому, та сом пришол дакус на бешеду, а видзим же сце цошка нє у дзеки – умирйовал ю Джубайдревко.

– Можем буц у дзеки кед така подла жима, же нє знам як витримац до яри.

– Вец пойдзеце и викопеце скрити жалудзи спод дубового кореня цо сце их вєшенї там загребали...

– А одкаль ти знаш тото?

– Ша знам!

– Вельо знаш!

– Вельо, гоч ви гварели первей же нїч нє знам.

– А цо ище знаш?

– Знам и прецо сце нє у дзеки!

– Прецо, кед шмем знац?

– Прето же ше вше лєм о себе стараце; та гоч кельо маце, нїґда вам нє досц!

– А ти лєпши?

– Лєпши – нє лєпши, алє сом нє таки себични, сушедо, а од роботи ше нє боїм анї вжиме, анї влєце.

– Я вецей нє мам цо з тобу бешедовац! – гварела нагнївано вивирка и дуркла з дзверми.

– Анї я з вами – гварел лїкар Джубайдревко и пошол на препатрунок хорих древох хтори го вше, и вжиме и влєце, радо дочековали.

ЦУКРИК И

ванко барз любел присц до баби. Баба мала осмеро унучата, та кед ше зишли голєм тройо-штверо, у нєй вше було весело. Поготов кед им баба шицко допущела. А на концу им вше подавала и даяки динар, понеже „служели у баби”. Була жима, внєдзелю пополадню. Под ногами шкрипало. Иванко, як звичайно, ишол до баби. На центру валала нє було вельо швета. Лєм Цапала, валалски цукрар, розложел на кочику витрину зоз свою робу. Влєце на нїм предавал сладоляд, а през жиму рижни лакотки. Нєодлуга ше коло нього назберали даскельо хлапци и дзивчата. Опатрали цо єст у витрини. Було ту тварди, полнєти и витрово бомбони, орехово и з маком палїчки, писани цукрово куки, жимски сладоляд, штолверки (карамели), кромпльового цукру и вапняного цукру (кретоша). Очи би коштовали дацо з того, алє нїхто нє мал динари. Дакеди нє було лакотки у каждим дутяну як нєшка. Анї ше их нє куповало гоч кеди. Прето дзеци лєдво чекали даяку „сладку нагоду”, як цо були вашари и кирбаї, дзе цукраре предавали сладки виробки. Громадка дзецох коло Цапали ше звекшовала. Кажде сцел буц цо блїжей при цукрикох. Иванко тиж пришол блїзко. Кед цукрар у єдней хвильки отворел витрину, ґрупа ше дрилєла напредок. И у тей гужви Иванкови ше рука нашла нука, медзи цукрами, а єдна писана кука ше му заквачела за рукавицу. Вон ю стресол, кука ше одквачела, алє спадла на дно витрини и – розбила ше!

– Цо робиш? – нагнївано скричал Цапала. Настала цихосц. Цо тераз будзе? По Иванкови прешол мраз.

– Я нє сцел...

– Маш плациц чкоду. Пейц динари!

– Нє мам... Цукрар му хвацел жимску шапку з глави.

– Достанєш ю док принєшеш динари! Иванко ше нажалєл. Цо будзе? Кед пойдзе дому питац динари, ище ше и вивадза зоз нїм. Нє мал зашпоровано нїяки свой динар. Од кого же пожичи? Єдине ришенє му було – пойсц до баби. У баби нє було нїкого од дзецох. Шеднул на лавочку под пецом, зарил главу до плєцох и цихо бул.

– Цоже ши таки смутни? – питала ше му баба.

ЮЛИЯН ПАП

– Дзеже ци шапка? – питал ше дїдо, нє чекаюци одвит. През слизи, виприповедал цо ше случело. Баба отворела орман, вжала бутєлар и дала му пейц динари.

– Но, нїч то! Вежнї, та идз по шапку. Док чекали Иванка, хлапци пред витрину розвили праву розправу. Хто мал право – цукрар, чи Иванко? Шицки приставали ґу Иванкови. Вон случайно розбил цукрик, а цукрар нє мерковал кед отверал витрину. Чом же му вецка вжал шапку? Чи тот цукрик наисце тельо кошта? Ша за жимску шапку би могло купиц пол його дутяну! А можебуц нас майстор Цапала сцел лєм настрашиц... Иванко пришол, дал цукрарови пейц динари, а тот му врацел шапку. Видзело ше же зоз тим проблем ришени.

– Чекай лєм хвильку! – гварел Цапала змирено. Потим вжал вельку паперову штаницлу, накладол до нєй бомбони и други цукрики и дал ю Иванкови.

– Вежнї и подзельце ше даяк. Най ше уйдзе каждому. А шапку такой полож на главу, бо жимно...

ВЕСНА ВИДОЄВИЧ ҐАЙОВИЧ

УЧИТЕЛЬКА Ч

ежко написац приповедку о учительки, прето же учителька єдна, а школярох вельо. Кельо школярох, тельо приповедки о учительки. Ниа, єден школски споминар. Закукнєме и ослухнєме думки хтори охабели єй школяре.

– У першей класи, на дзверох, обачела сом же нєт при мнє моєй мами. Стала сом як залята. Чияшик рука ме моцно влапела за руку и уведла до учальнї. Тота рука, рука моєй учительки то мост за два побрежя – написала Христина на концу штвартей класи.

– Учителька моя велька товаришка. Лєм зоз ню ше нє бавим на джмурки, нє прескакуєм ґуму и нє черам слички – Мая.

– Учителька дзелї ошмихи и оцени. Любел бим кед би ше вше шмишкала, а за оцени лєгко – Милош.

– Учителька вредна заградарка. Место квеца, вона кажди дзень залїва нашо глави зоз знаньом – Мария.

– Учителька як судия: ровно чишлї гришки у крочайох – Иван.

– Учителька слуп школи, гвари моя мац – Душан.

– Учителька гвизда хтора нас водзи по замервеним нєбе школскей ґалаксиї, голєм так думам я – Катарина. А тот школски споминар у форми шерца. И воно дурка хвильку за хвильку, годзину за годзину, рок за роком, од першей по штварту класу, та вец ознова. Дурка барз на розходзе у штвартей класи, алє будзе дуркац и познєйше. Насампредз, кед пойдзеце далєко до швета, кед вирошнєце. Аж теди будзе нїжно дуркац глїбоко у вас, бо учителька стретнуце хторе ше памета цали живот.

МИЛЕНА СЕВЕРОВИЧ

СВЯТИ МИКОЛАЙ Родни край ми заспал у шнїгу, валал мали скрити на брегу, гвизда ше на орех заквачела, зоз витром ше дакус побавела. Децембер свой калап накривел, дзень кратки цалком пошивел, жимна ина закрила улїци, мраз нам фарби поля и пажици. Святи Миколай тадзи прешол, станул и ґу облаку ми пришол, з красним дарунком ме обрадовал. Длуго путовал, хто зна дзе ноцовал. Прешпивала М. Р.

ЗОРИЦА БАЇН-ДЮКАНОВИЧ

НОВИ РОК Най нас нє глода як нови ципели, най будзе мегки и най будзе били. И най нас будзи з пахом хлєбика, най плїва нїжно як мирна рика.

Прешпивала М. Р.

ЗОЗ ШВЕТОВЕЙ ЛИТЕРАТУРИ РАДЯРД КИПЛИНҐ

СЛОНОВО ДЗЕЦКО

У

давних и прадавних часох, Слон нє мал сурлу, о мили мойо. Лєм мал чарни звишени нос и могол го кивац як шейталов, тамаль-тадзи, а нє могол з нїм нїч влапиц. Алє бул єден нови Слон – Слоново дзецко, полни з нєзаситну любопитлївосцу, а то значи же поставял безчислено вельо питаня. И вон – Новонастати слон – лєбо тото Слоново дзецко, жил у Африки и полнєл цалу Африку зоз своїма любопитлївосцами. Питал ше свойому високому шовґрови, Нойови, чом му канджурки пиря на хвосце рошню праве так – а його високи шовґор Ной вдерел го зоз свою тварду пазуру. Вец ше питал своєй високей андї Жирафи од чого єй скора сами шплях, а його висока андя го вдерела зоз своїм твардим копитом. И попри того, вон бул полни з нєнаситну любопитлївосцу. Питал ше свойому тлустому бачикови, Нилскому коньови, чом му очи червени и його бачи Нилски конь го набил зоз свою грубу, грубу ратицу. И вон ше питал свойому шерсцатому бачикови, Павиянови, чом динї маю таки смак, и його шерсцати бачи го бил зоз свою шерсцату, шерсцату лабу. И попри того, вон бул полни з нєзаситну любопитлївосцу. Правел питаня и шицким цо видзел, чул, почувствовал, опахал, омацал, и шицки його бачикове и андї, шовґрове и нини го били. И попри того, вон сцел вшадзи вохпац свой нос. Єдного прекрасного рана – праве кед настал дзень ровнодньовици – тото нєзаситне Слоново дзецко поставело єдно нєзвичайне питанє. Воно ше питало: „Цо крокодил будзе полудньовац?” Теди шицки гласно гварели: „Чит!” и почали го биц оталь и отамаль, без преставаня, од пети по верх глави. Медзитим, кед шицко тото було и прешло, вон стретнул птицу Колоколовицу як кучи у єдним черяку церньовим, наволаним „чекай-почекай” – и вон гварел: „Оцец ме бил, и мац ме била, шицки нини и шовґрове, шицки андї и шицки бачикове, били ме пре мою нєзаситну любопитлївосц. И попри того я жадам знац цо Крокодил будзе полудньовац”. Теди птица, птица Колоколовица гварела гласно, як кед ше нарика: „Гибай ґу побрежю велькей шиво-желєней, масней рики Лимпопо, зароснутим з древом, та розпать”. Ровно ютредзень, (бо ше ровнодньовица вировнала як єй мено гутори, постала ровна, по Косово ровна) – тото Нєзаситне Слоново дзецко

вжало коло тринац кили банани (малу червенкаву сорту) и тринац кили цукрового наду и ровно седемнац динї и гварел шицкей своєй родзини: „Збогом. Идзем ґу шиво-желєней рики Лимпопо видзиц цо Крокодил будзе полудньовац”. И вони го набили ище раз, за щешлїву драгу, гоч их найумилнєйше модлєл най престаню. Теди вон пошол, дакус зограти, алє анї кус нє зачудовани – єдол динї и єдуци трацел драгом лупи, бо их нє могол подзвигнуц. Сцигол зоз Ґрахам Тауну до Кимберлею до обласци Камскей, а отамаль пошол на сиверовосток, єдуци динї, покля нє сцигол на побрежє шиво-желєней масней рики Лимпопо, оброснутей з древом, так як гварела Колоколовица.

А тераз, ище и тото мушиш знац, же аж по тот тидзень, и по тот дзень у тижню, и по тоту годзину и минуту, тото Нєзаситне Дзецко Слоново нїґда нє видзело Крокодила, анї нє знало на цо здабе. Шицко то була його любопитлївосц. Одразу збачел цошка як балван на побрежю шиво-желєней масней рики Лимпопо. „Пребачце ми”, гварело Слоново дзецко барз учтиво, „алє чи сце дакеди мали нагоду обачиц крокодила у тих крайох?” Теди Крокодил джмуркнул на єдно око и вихпал з блата пол свойого хвоста, а Слоново дзецко ше поцагло, бо нє сцело знова буц бите. „Гибай ти, Малки”, гварел Крокодил, бо я Крокодил. И почал ляц крокодилски слизи, же би доказал же то наисце вон... (Виривок зоз кнїжки „Правдиви приповедки”)

НАУКА ЗА КАЖДЕ ДЗЕЦКО

У

СВЯТИ МИКОЛАЙ

християнским народзе єст вельо леґенди о святому Миколайови, а о його живоце нє знаме вельо. Бул син єдинєц богатих родичох Теофана и Нони, хторим го Бог дал аж после велїх молитвох. Нажаль, вчас остал широта, та озда и прето мал таке милосердне шерцо ґу шицким бидним. Вельки маєток, хтори нашлїдзел од родичох, розпредал, а пенєж дзелєл худобним. Роснул при свойому бачикови, епископови ликийского городу Патари и там преглїбйовал свою виру. Бул пошвецени за священїка, а познєйше бул владика у варошу Мири, у покраїни Ликиї у Малей Азиї. Ище док жил, тримали го за чудотворца и за святого. Найпознатша приповедка о його дарежлївосци тота кед помогол тром дзивком же би ше поодавали. Були худобни, та анї єден леґинь нє сцел вжац за жену тоту цо нє ма талу. Прето их оцец надумал предац. Кед за тото дознал святи Миколай, вноци каждей охабел на облаку мещок зоз златнїками, та ше так кажда могла шорово одац. Прето християнє Миколая почитую як защитнїка фамелиярносци. Барз го почитую и моряки, насампредз коло морских побрежйох у сиверних европских крайох. На острове Исланд єст коло 40 святилїща пошвецени тому владикови. На єдним путованю до Святей жеми Миколай пророковал моряком же их на морю знайдзе страшна буря. Наисце ше так и збуло, и док шицки на ладї поцерпали за свойо животи, на молитву св. Миколая морйо ше змирело. Як вельки бранїтель вири Миколай бул преганяни и мучени. Цар Диоклециян го руцел до цемнїци. Бул заварти, док нє поставени нови цар Константин Вельки. Миколай умар 345. року. Моряки його мощи 1087. року пренєсли зоз Мири до Барию у южней Италиї, а християнє спомин на тоту подїю означую 9. мая. Того дня у катедралней церкви св. Миколая у Руским Керестуре вирни славя кирбай. Швето святого Миколая славиме 6. децембра (по новим, григориянским) односно 19. децембра (по старим, юлиянским календаре).

РОЖДЕСТВО ХРИСТОВО – КРАЧУН Найточнєйше о Христовим народзеню написал евангелист Лука у другей глави своєй Евангелиї. Вон почина свой звит з обвисценьом же цар Авґуст розказал пописац жительство цалей своєй империї. Кажди мушел пойсц до места зоз хторого походзи. Осиф, хтори бул з роду Давидового, гоч жил у Назарету, мушел пойсц до Вифлеєму. З нїм пошла и Мария, хтора була ваготна. Понеже у самим Вифлеєму, пре вельо людзох хтори там були пре попис, нє нашли место у госцинїци дзе би ше змесцели, пошли до єдней пещери на окраїску города, дзе пастире тримали статок. Тей ноци ше там народзел Исус. Мария го повила до пелюхох и положела до яшелькох. Вец Лука пише же у тим краю були и пастире хтори вноци чували стражу при своїм стаду. А ангел Господнї приступел ґу нїм и шветлосц Господня их ошвицела и барз ше позлєкали. И гварел им ангел: „Нє бойце ше, бо, ниа, нависцуєм вам радосну вистку. Нєшка ше вам у Давидовим городу народзел Спаситель, хтори Христос, Господь. И то вам знак. Найдзеце Дзецочко повите як лєжи у яшелькох! И нараз ше зявело множество войска нєбесного хторе хвалєло Бога, гуторяци: Слава на висотох Богу, а на жеми мир людзом, хторих вон люби!” Лука далєй пише же „кед ангели пошли од нїх на нєбо, пастире почали гуториц єден другому: идзме до Вифлеєму и опатьме цо ше стало, подїю хтору нам обявел Господь. И пошли понагляюци и нашли Марию и Осифа и Дзецко як лєжи у яшльох. Кед то видзели, виприповедали о подїї як им було поведзене о тим дзецку. А шицки цо чули, чудовали ше тому цо им пастире приповедали.” Рождество Христово найвекша подїя у историї цалого людского роду. То подїя зоз хтору почина нова, християнска ера. Зоз кнїжки о. Р. Миза „Нашо християнски швета”

ВАСИЛЬ МУДРИ

ПЕРШИ ШНЇГ Лєм цо почал залєтовац шнїщок шицким мили, такой дзеци, младши, старши, як єден ожили. Ту саночки порихтани, ту и скиї нови... Лєм най веє вельо, вельо, бо дзеци готови.

МАРИЯ С. ГОРНЯК

ДЇДО МРАЗ Нови рок ше приблїжує, уж є за петами, а Дїдо Мраз зоз далєка идзе з дарунками. Попрагал вон били конї, та на санкох лєци, а хто ше му то радує? Ша, малючки дзеци! Жима сцисла, шнїщок веє, витор подувує. Дїдо Мраз розчрвенєни писню пошпивує. Весели вон, пре дарунки дзеци го чекаю, та вони му вец писньочку красну одшпиваю.

ОКСАНА МУДРИ-НЕДИЧ

ШЛЇМАЧОК И ХРОБАЧОК

Н

а єдней пажички бивали шлїмачок и хробачок. Були сушедове и крашнє себе жили у злагоди. Кед ранше слунечко погласкало травичку, зобудзел ше шлїмачок, пришол ґу ньому и хробачок, та себе мило приповедали.

– Добре тебе, шлїмачку! Ти вше дома, гоч даґдзе и пойдзеш. Хижка вше з тобу, та ше нє мушиш старац як ше врациц дому.

– О, мой хробачку! Ти нє можеш анї задумац як то випатра влєчиц нєпреривно таку терху. Ти вшадзи швидко добегнєш, дзе лєм надумаш пойсц. Скриєш ше гоч до якей дзирочки и живот ци лєгки. Єден другому кущичко завидзели, алє им тото нє могло погубиц приятельство. Раз бул вельки запор. Диждж так плющал, же шлїмачок мушел аж замкнуц дзвери на своєй хижки. Хробачок кучал счупени под своїм лїсточком. Сановал шлїмачка.

– Йому, бидному, дижджово капки буґную по хижки и страша го. Напевно му аж у глави одгукує. Шлїмачок цали час роздумовал о хробачкови.

– Сеґинь хробачок. Обисце му будзе цалком мокре. Дзе ше подзеє? Док вони так роздумовали єден о другому, диждж вше баржей плющал. Була страшна лєйба. Мали приятелє дирґонєли. Жадали помогнуц єден другому.

– Знам! – скричали обидвоме одразу, бо ше здогадли же нєдалєко видзели єден красни пнячок. Вецей анї єден нє бул застарани.

– Найдземе у нїм дзирочку, та там будзе хижка за обидвох. МЕЛАНИЯ ПАВЛОВИЧ

Без щеточки и без фарбох слики чудни намалює. Хто вчас рано перши станє, вон их тому подарує.

(мраз)

ЗАГАДКИ Док ше вон так вноци бави, без машини мрежу справи.

(павук)

КВИЗ ЗА НАЙМЛАДШИХ

ДЗЕ БИВАЮ ДОМАШНЇ ЖИВОТИНЇ И ЛЮБИМЦИ

Конї 1. У плєвнїку 2. У оборе 3. У хлїве

Пульки и кури 1. У хлїве 2. У курнїку 3. У гордове

Швинї 1. У кармику 2. У плєценим кошаре 3. Под конком

Папаґаї 1. У купачки 2. У клїтки 3. У пиньвици

Заокруж точни одвити и зоз стрелку их повяж зоз одвитуюцима илустрациями.

Александра Кекень, 6 роки Руски Керестур

Николина Копчански, 6 роки Коцур

Аня Аритонович, 4 роки Вербас

Даниєл Кишюгас, 5,5 роки Руски Керестур

Леа Ранкович, роки Нови Сад

ПРИРИХТОВАНЄ ЗА КРАЧУНСКИ ШВЕТА Крачунски швета починаю вжиме. Перше чекаме Миколая. Рихтаме ше так же му пишеме и посиламе писма о тим цо бизме любели достац од нього. Вец ше добре пооблєкаме и идземе до церкви, дзе доставаме пакецики. Ютредзень, кед поставаме, найдземе и дома дарунки од Миколая, кед зме их заслужели. Пред тим шветом уж починаме квециц ядловци зоз краснима ґомбулями и другима прикрасками. Тото люби робиц кажде дзецко. После швета Миколая чекаме Крачун, бо теди ходзиме по шпиваню. Вшадзи дзе пойдземе шпивац, доставаме дарунки, алє и ми дома мушиме порихтац дарунки другим шпивачом. Анї после того швета нє одклада ядловец, бо приходзи Дїдо Мраз. И йому пишеме писма. Велї думаю же Нови рок 31. децембра, алє то нє точне. Тото швето славиме 1. януара, а вечар пред тим го дочекуєме. Я барз любим жимски швета и любела бим кед би вше тирвали. Каролина Пап, V Руски Керестур

КРАСОТИ МОЙОГО ВАЛАЛА Мой валал нє барз вельки, а анї є нє мали. Ма коло пейц тисячи жительох. Находзи ше у Бачкей, у Войводини. У валалє єст штири парки, а то, поправдзе, єден парк подзелєни на штири часци. Маме и два церкви, грекокатолїцку и православну. Тиж маме и два културно-уметнїцки дружтва. У нашей Матки ше отримую проби и рижни програми, концерти, друженя и преслави родзених дньох. Наша школа красна, вше чиста, а кед ше дацо погуби, такой ше оправя, лєбо кладзе нове. То цошка цо нє мож видзиц у велїх школох. Валал краша и квецарнї. У Дюрдьове єст и два ресторани, а єден з нїх етно ресторан. У пекарньох ше предава барз смачни продукти, а у предавальньох єст вшелїякей роби. Маме и автобусну станїцу одкаль людзе путую до други местох, алє ше швидко врацаю, бо хто би напущел таки красни валал. Я любим свой валал и вше го будзем любиц, гоч яки будзе. Ваня Роман, V, Дюрдьов

Симона Ґайдош, IV, Коцур

ЄШЕНЬСКИ ДНЇ Єшеньски днї то би мнє значело: кед би дзеци скакали по спретим лїсцу и кед би ше веселе кричанє чуло на цалей улїчки. За мнє єшень нє права без дижджох и нїжних витрох, а дакеди и бурйох. Вше после дижджу вибегнєм на двор и чупкам по баркох. Вєшенї любим пойсц куповац дацо, наприклад: нову якну, грубши шмати и ципели, а дакеди и нову ташку за школу. През викенд вєшенї любим рано длужей спац. Док дую жимни витри, я з помоцу родичох затрепем и напражим палачинки. Таки я любим єшеньски днї. Валентина В. Гарди, IV Руски Керестур

Теа Сабадош, II, Руски Керестур

ЯК НАМ БУЛО У ИЗОЛАЦИЇ У изолациї було барз допито. Нє мал сом цо робиц. Препровадзовал сом час так же сом часто бавел бависка на компютеру. Дакеди сом з пайташами ишол вонка бавиц фодбал. У изолациї зме нє ходзели до школи, алє зме мали онлайн наставу. Кажди дзень зме мушели патриц школски годзини на телевизиї. Домашнї задатки зме сликовали и посилали наставнїцом до ґуґл учальнї, лєбо прейґ виберу. За онлайн наставу зме мали вельо вецей ученя як у порядней школи. Даєдни дзеци можебуц любели буц у изолациї, а то гевти хтори ше нє любя вонка бавиц. Барз сом щешлїви же у тим школским року ходзиме до школи. Нє любел бим вецей буц у изолациї. Никола Орос, VIII, Дюрдьов

Виктор Кулич, I, Коцур

АСТОР МИ УКРАШУЄ ДЗЕНЬ Дома маме пса. Мено му Астор. Барз є вельки и швидки. Ма єден рок и три мешаци. Шицки у моєй фамелиї ше любя з нїм бавиц так же ше нацагує ме, од ри лює ме и гласкаме го. Кед бежи и кед ше збиє з даским, звалї го и вец го лїже. Раз Астор вишол за псом на драгу, та зме го вшадзи глєдали. Дакус познєйше зме го нашли. Були зме щешлїви же зме го нашли, алє и нагнївани же нам сцекол. Любим мойого Астора, прето же ми украшує кажди дзень. Лука Фа, IV Руски Керестур

Йована Станисавлєвич, II, Нове Орахово

ПРИХОДЗИ ЖИМА Приблїжує ше жима. Слунко одходзи од нас. Одразу почали дуц моцни витри. Древом опадую власи. Тераз им конари голки. Боїм ше же им будзе жимно. Кед ше рано зобудзим и рушам до школи, оглядам ше коло себе и видзим же доокола густа молга, а дараз и мраз. Кед є моцни, випатра як кед би нападал шнїг. Гонїм бициґлу и патрим горе, а зубате слунко лєдво викукує споза даєдней хмари. Витор вше баржей завива. Почина вяц шнїг. Людзе облєкаю груби шмати, беру рукавици, шапки и шали. Ґаздинї накладли до дунцох овоц и желєняву, а порихтали и другу жимнїцу. Поскладана и огрива, а дахто ище ходзи до лєса рубац древа. Блїжа ше и жимски швета: Миколая, Крачун и Нови рок. Уж пооквецани ядловци и цали обисца. У предавальньох єст вшелїяки украси за новорочни древка. За Вилїю ше пече бобальки, а мож их купиц и у пекарньох. Дзецом ше рихта пакецики. Я барз любим жиму зоз шнїгом и зоз радоснима шветами. Кристина Русковски, V, Руски Керестур

ЖИМА Приходзи жима, моя наймилша рочна часц. Людзе уж топя до хижох. Я любим тоту рочну часц, бо ше мож шпацирац на швижим воздуху, мож ше санкац и шлїзкац. Я ше часто бавим на шнїгу зоз моїм псом Дону. Зоз братом правиме Дїда Шнїжнїка и койяки хижки. Дона нам вше губи Дїда Шнїжнїка. Любим ше и оруцовац зоз пайташками и пайташами. Кед напада густи шнїг, бавиме ше так же скриваме дацо до ньго, а вец глєдаме. Барз любим жиму и радуєм ше кед єст вельо шнїгу. Валентина Фаркаш, V, Руски Керестур

БЕШЕДУЄМ ЩИРО О СЕБЕ

Маґдалена Скубан, I, Вербас

ЖИМСКИ ШВЕТА Вжиме єст вельо швета. Перше швето Миколая, кед вон приходзи до наших обисцох и охабя у чижмох дарунки яки зме написали у писму же бизме сцели достац. На Миколая ше идзе и до церкви, бо и там святи Миколай дзелї дзецом дарунки. После того швета приходзи Крачун. Теди дзеци ходза по шпиваню. На Вилїю ше за вечеру пече рибу. За Крачун ше у каждим обисцу квеци ядловец. Украшує ше го на вшелїяки способи. Дахто кладзе целово и шиви ґомбулї, дахто целово и белави, белави и шиви, лєм червени лєбо лєм стриберни... хто яки найволї. Вжиме лєдво чекаме шнїг, бо ше вец можеме крашнє бавиц вонка. Правиме ангелчки, оруцуєме ше зоз шнїгом и санкаме ше. Людзе ше частейше дружа, бо вонка жимно, та нє маю тельо роботи. Я барз любим жиму и шицки швета. Александар Ґлишич, V, Руски Керестур

Стара арабска присловка гвари: „Найлєпше спознанє чловек достанє кед спозна самого себе”. Велї людзе ше преценюю, та думаю же су дахто и дацо, а правда цалком иншака. Мой физични випатрунок таки: висока сом, мам жовти власи и белави очи. Барз сом ганблїва и твардоглава особа. Нє любим ше упознавац зоз людзми. Єдноставно поведзено, мам даскельо особи котри ми одвитую. Кед до дакого мам довирия, будзем ше з нїм вше дружиц. Знам ше барз швидко насекирац. Дакеди ми треба вельо часу же бим ше змирела и врацела ше на нормалне розположенє. Розплакац ше можем гоч дзе, и гоч кеди. А цо ше дотика любови, ридко ше залюбюєм, та анї нє думам о тим. Кед сом на даяким новим месце, любим анализовац людзох. Роздумуєм зоз чим ше занїмаю, яки маю гоби и о чим вони роздумую. Дакеди ше так задумам, же на хвильку забудзем дзе сом и цо робим. Як и кажда тинейджерка, любим читац кнїжки, часописи, слухац музику, путовац на рижни места, а найволїм свою фамелию и товаришох. То мойо щире думанє о себе, гоч знам же мушим ище вельо зробиц же бим була лєпша. Кед ше дакому нє пачим така яка сом, може ми тото шлєбодно повесц, а я ше будзем трудзиц виправиц свойо неґативни прикмети. Ксения Вереш, VIII, Дюрдьов

РУСКИ ЯЗИК У ВЕРБАШЕ – РОБОТНЯ У тим школским року, кед нам епидемия корона вирусу меня плани и огранїчує програми, и наставу руского язика зоз елементами наионалней култри у вербаских основних школох прилагодзуєме ґу позарядовей ситуациї. Так школяре нїзших класох нєдавно мали ище єдну роботню у просторийох, точнєйше, у учальнї на грекокатолїцкей парохиї. Тема роботнї була фарма. Перше научели по руски назви домашнїх животиньох, вец их вєдно описовали, бешедовали якого хасну од нїх маю людзе, и дзе тоти животинї биваю (хлїв, курнїк, кармик). На концу пречитали и пригодну писню писателя Якима Олеяра „Музика”, а вец рисовали. Школяре першей и другей класи робели поєдинєчно, а старши, школяре трецей и штвартей класи, животинї на фарми рисовали вєдно. С. М.

ДАРУНКИ – ШКОЛЯРСКИ ТАШКИ У рамикох проєкта „Стем учальня толеранциї” у школи „Петро Кузмяк” у Руским Керестуре у октобру дзешецеро школяре нїзших класох достали на дарунок школярски ташки зоз прибором за школу. Циль того дарунку же би школяре були ище успишнєйши и витирвалши у ученю, насампредз природних предметох. Школяром хтори пришли до школи зоз своїма учительками, дарунки уручели координаторки проєкту, Наталия Будински и Тереза Катона. Вони наявели нови активносци у рамикох того проєкту, як цо набавянє опреми за СТЕМ учальню, рижни роботнї, екскурзиї, як и нови гуманитарни акциї. Н. З.

ФЛОРБОЛ - ГОКЕЙ

НА ПАРКЕТУ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

д нєдавна школяре керестурскей школи можу тренирац нови спорт, флорбол – гокей на паркету. У нас є нє таки популарни як у Ческей, Данскей, Финскей и других жемох, алє тото нє зопарло наших школярох же би ше уписали на тренинґи. Єст их коло 45-еро хтори поряднє, каждей соботи и нєдзелї ходза до Спортскей гали на тренинґи. Флорбол ше бави у патикох и маїцох, на паркету, а лєм ґолманє муша мац прилагодзену опрему. Шицки маю палїци хтори дакус кратши як за гокей, лєгки су, та за флорбол мож повец же то гокей на паркету. Лабдочка ма 25 дзирки, хтори зменшую напруженє воздуху. Швидкосц тей лабдочки и до 200 км на годзину. У местох дзе єст штучни ляд, тот спорт дзеци бавя вонка. Керестурски флорболисти планую на жиму тиж пойсц вонка, на долїну, або до сушедного городу тот спорт бавиц на лядзе, алє на корчольох. Кажди тим ма по 6 бавячох, од котрих єден ґолман. Керестурци затераз маю два ґолманки, Емилию Мудри и Силвию Папуґа, хтори на капурох кед бавя шицки екипи. Бависко тирва 20 минути, а судийове меркую же би ше бавело по правилох. Керестурски школяре ище вше уча правила, алє ше и змагаю, зоз школярами зоз Заходно-бачкого округу, односно зоз школярами зоз Зомбора, Бачкого Брестовцу и Бездану, одкаль им и тренере. Тот округ ма добрих бавячох, та були перши у Сербиї, а и на даскелїх медзинародних турнирох. Вериме же перши места чекаю и керестурских школярох, хтори з дзеку тренираю тот спорт. Ол. Папуґа

Фото: Ол. и Св. Папуґа

О

НАЙДЗ ЧАСЦ ХТОРА НЄДОСТАВА

ГУМОР - Цо найглупша ствар на швеце?

- Кед посадзиш шкварку и чекаш же ци вирошнє праше.

На каждим рисунку найдз часц хтора нєдостава и заокруж ю.

Автор Нела Таталович

ЛАВИРИНТ

Дїдо Мраз поскладал новорочни дарунки на єдну громаду, алє кед ше сцел рушиц на длугоку драгу по швеце, од телїх адресох добрих дзецох ше му аж закруцело у глави, та тераз нє може найсц дражку ґу порихтаним дарунком. Помогнї му сцигнуц на други конєц лавиринта, ґу пакециком.

ПРОВАДЗ СТРЕЛКИ

Автор Нела Таталович

Провадз стрелки и рушай ше по їх упутствох. Провадз напрям и число крочайох, а на концу рисунок офарб.

Найдз на рисунку глєдани елементи, а потим офарб рисунок.

Автор Нела Таталович

НАЙДЗ ГЛЄДАНИ ПРЕДМЕТИ

БЕШЕДУЄМ ЩИРО О СЕБЕ За децемберске число „Заградки” вредни сотруднїки послали 75 роботи. Вербас: Аня Аритонович (5 роки); Маґдалена Скубан, Марта Маркович, Матея Ґшвенґ, Доротея Проданович, Алекса Влахович, Даниел Фа, Мирза Курбеґович, Иван Мелник, Никола Молнар, Павле Шашороґа (I); Иґнят Сабадош (II); Надя Ґшвенґ, Милена Мелник, Чарна Скубан, Сара Сеґеди, Уна Аритонович, Виктор Будински, Данило Молнар, Лука Молнар, Лука Стоїлькович, Серґей Такач (III); Николина Кошарко, Бояна Сабадош (IV); Андєла Бубаня, Надя Дюрдєвич, Уна Рашич, Шарлота Стоїлькович, (V); Оґнєн Сабадош (VI). Вєдно 32 роботи. Руски Керестур: Анастасия Пекич, Александра Кекень, Маша Ковачевич, Олеґ Катона, Даниєл Кишюгас (овода); Теа Сабадош, София Чуни, Катарина Дудаш, Милена Рамач, Клара Блаґоєвич, Ема Венґрин, Ника Дудаш, Дарко Еделински, Теодор Гарвильчак, Ален Бики, Стефан Арва, Алексей Виславски, Андрей Виславски, Тони Колошняї (II). Вєдно 24 роботи. Дюрдьов: Елеонора Винаї, Ваня Роман, Иван Молнар, Стефан Ґнип, Никола Йованов, Арсен Станкович (V). Вєдно 6 роботи. Коцур: Тамара Салонтаї, Мария Сакач, Катарина Штефанко, Матия Макша, Дарко Колєсар (IV). Вєдно 5 роботи. Нове Орахово: Йована Станисавлєвич (II): и Миряна Бицок (IV) послали 4 роботи. Нови Сад: Леа Ранкович (5 роки) послала 4 рисунки.

Даниeл Фа, I, Вербас

Нє лєгко бешедовац о себе, прето же анї єден чловек нє пове щиро о своїх хибох и нєдостаткох. Людзе дакеди думаю же су добри, а дакеди припознаваю же су нє вше добри. Або зме весели, розположени, нашмеяни, културни, або шицко процивно од того. Кед ше опатрим у жвератку, видзим єдно мале и веселе дзивче котре исте як и єй парняки. Мам даєдни добри прикмети зоз котрима ше можем похвалїц, а мам и дацо зоз чим бим ше нє барз хвалєла, а то пораєнє и слуханє старших. Кед ми родичи задаю дацо зробиц, часто их такой послухам, алє кед сом нє розположена, охабям роботу з боку. Барз любим франтовац з товаришами, алє кед мнє увредза, заврем ше до хижи и гнївам ше. Вше кед даяке змаганє, або кед сом у чежких ситуацийох, барз сом неґативна, а знам же ме тото у живоце будзе „коштац”, та ше трудзим буц позитивна. Найвекши мой нєдостаток же ше нє любим учиц. Щира сом и чувам тайни. Барз любим путовац, бо вше кед даґдзе путуєме, научим дацо нове и у паметаню ми оставаю красни дожица. Дружелюбива сом и з рока на рок мам вше вецей товаришох од хторих научим дацо нове. Любиме ше сликовац и франтовац, а найважнєйше же єдни других почитуєме и любиме. То єдна часточка о мнє и о моїм живоце. Наисце даєдним людзом чежко описац себе, бо думаю же у їх живоце шицко найлєпше, а нє думаю же маю и неґативни прикмети. Кристина Дюранїн, VIII Дюрдьов

Марта Маркович, I, Вербас

О

ВШЕЛЇЯКИ ДОЧЕКИ

бичай випровадзаня старого и дочекованя Нового року вязани за найдавнєйши часи. Скоро шицки вельки цивилизациї славели Нови рок, алє нє шицки нараз. Перзиянци, Стари Римянє, Инки и Ацтеки тото швето славели на яр, а Жидзи, Китайци и Ґерманє на початку єшенї. У Сиверней Америки у векшини крайох швиньске месо символизує просперитет, та ше го є зоз гращком або капустовим лїсцом хторе представя паперово банкноти. У Южней Америки, у Бразилу и Боливиї, у Сао Паолу и Ла Пазу за дочек Нового року людзе облєкаю споднє облєчиво у моцних, живих фарбох. У Венецуели людзе хтори жадаю вельо путовац, на Нови рок ходза по обисцу з куфрами. У Австралиї жителє Нови рок витаю зоз пищками, трубами и церковнима дзвонами, а шицко ше одвива на плажи дзе ше точи шампанєц. У Сиднею над залївом и славну Оперу хауз пририхтує ше спектакуларни огньомет. На Филипинох Нови рок приходзи зоз канонаду ручно направених дзелох зоз бамбусу хтори маю „виштреляц” стари рок. У Япону дочек Нового року 31. децембра, алє їх швето тирва цали тидзень, а зна ше розцагнуц аж и на два тижнї. Людзе свойо дзвери украшую зоз рискашову сламу, зоз ладьох пущаю паперово шарканї и правя новорочни стрили хтори розганяю злих духох. Шицки новорочни украси Японци шветочно паля 8. януара у своїх храмох. У Етиопиї на Нови рок зреє ананас, манґо, банани и други сладки плоди, бо там теди, коло половки септембра, у хладку горучава ма 30 ступнї Целзиюсово. Людзе ше збераю на перифериї городох або на пажицох коло валалох, приноша конарчки повязани у снопчкох, та их паля и так славя, а весели танєчнїки танцую коло огня. У Индиї Нови рок пада концом октобра або початком новембра, и то праве швето шветлосци. Зоз лампионами, швичочками, лампочками и другима швицацима предметами квици ше шицко цо лєм мож, бо леґенда гвари же ше раз барз давно на тот дзень врацел зоз вигнанства найвекши медзи шицкима кралями, краль Рама зоз супругу Ситу, та вон виведол швет зоз цмоти. Пририхтала Р. Ґ. П.

Стефан Арва, II, Руски Керестур

Миряна Бицок, IV, Нове Орахово

Теодор Гарвильчак, II, Руски Керестур

Мирза Курбеґович, I, Вербас

Тамара Салонтаї, IV, Коцур