BRUZZ - editie 1868 (29-11-2023) by bruzz.be

29 NOVEMBER 2023

‘Hoe groter de wereld, hoe sterker de drang om dialect te spreken’

‘De overheid moet het trottoir beter reguleren’

‘Minder elitair en minder duur dan andere kunstgaleries’

Het Brussels als streektaal

De strĳd om de stoep

Vĳftien jaar Rivoli in Ukkel

De gladiator in hockeykeeper Vincent Vanasch

W EEKBLAD # 1868, EEN UITGAVE VAN VLAAMS- BRUSS ELS E MEDIA VZW FLAGEYPLEIN 1 8 - 1050, ELSENE - AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X P303153

‘Mĳn ambitie? Opnieuw goud halen op de Olympische Spelen’

Word de belastingpionier van

morgen,

solliciteer nu bij FOD Financiën.

Dankzij de Pillar 2-regelgeving die vanaf 2024 van kracht gaat, biedt FOD Financiën jou de kans om de wereld van fiscale innovatie mee vorm te geven. Wij zijn op zoek naar 116 Tax Accountants (sr. + jr.) & International Taxation-medewerkers (sr. + jr.) met een passie voor internationale fiscaliteit. Ben jij klaar voor de toekomst? Solliciteer nu en word een pionier in de belastingrevolutie bij FOD Financiën.

Meer info? jobfin.be

YEP, OOK DIT IS FOD FINANCIËN.

29 NOVEMBER 2023

afgedankte 22 ‘Onze wagens rĳden in West-Afrika’

Big City volgt het pad van de auto’s die verkocht worden via de kleurrĳke kaartjes onder ruitenwissers

geschiedenis 37 ‘De herhaalt zich voortdurend’

Choreograaf Wim Vandekeybus trekt met Infamous offspring de Griekse mythen naar het heden

EDITO

HET GESPREK Geert Dehaes en zijn liefde voor het Brussels

IN BEELD Bart Dewaele

IN DE KIJKER Artsen moeten infectieziekten sneller melden

KORT GESPREK Ineke Le Compte

BEELDCOLUMN Kim Duchateau

COVERSTORY Vincent Vanasch, de muur van de Red Lions

BIJGEDACHTE ‘Hoe meer plaats je geeft aan religie, hoe meer plaats ze inneemt’

BEESTIG BRUSSEL De steenuil houdt stand

STEDENBOUW Trottoirs, een vergeten stadsdeeltje

DE SLAAPKAMER van Elisa

KUNST Hotspot voor beeldende kunsten Rivoli Brussels bestaat vijftien jaar

NICK TRACHET Bordorde

SELECT Eat & Drink TerTer Smalltalk Joachim Badenhorst De vĳf inzichten Mickael Karkousse

Galeriehouders Elke Helbig (Zwart Huis) en Greet Umans (Schönfeld) over Rivoli Brussels: “Het is hier wat minder elitair dan in vele andere galeries.”

| 3

ADVERTENTIE

GENOEG GEZIEVERD Wat als wonen in Brussel voor iedereen betaalbaar zou zijn? Brussel bruist. Maar helaas kan niet iedereen daarvan genieten. Voor velen is in Brussel wonen onbetaalbaar. Wij willen dat wie dat wenst in de stad kan wonen. Huren en kopen is veel te duur in Brussel. Te veel mensen slapen op straat of vinden geen deftige woning. Ook die beroepen die Brussel doen draaien zoals leerkrachten, verpleegkundigen, horecamedewerkers, …

Ans Persoons

worden uit de stad geduwd. We hebben ze nochtans heel hard nodig! Niet eindeloos palaveren over leegstand, over de slechte kwaliteit van huurwoningen en het gebrek aan betaalbare woningen, maar er echt iets aan doen. Voor Vooruit.brussels is de maat vol. Genoeg gezieverd. Nu moet er gehandeld worden. Er moet plaats zijn voor iedereen. Voor ons moet iedereen vooruit.

Anaïs Maes

www.vooruit.brussels • info@vooruit.brussels

29 NOVEMBER 2023

COLOFON BRUZZ Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65

Bescheiden Brussel

ABONNEMENTEN Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80 Gratis in Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Rest van België: 29 euro per jaar; IBAN: BE98 3631 6044 3393 van Vlaams Brusselse Media vzw Buiten België: 35 euro per jaar.

“Het huidige imago van Brussel staat niet in steen gebeiteld”

Wie Brussel zegt, raakt vaak verstrikt in een kluwen van negatieve associaties, zoals vies, vuil, onveilig. Zelfs de grootste verdedigers raken soms moedeloos na de zoveelste schietpartij, de zoveelste onfraaie foto op sociale media, het zoveelste verhaal over armoede en achterstand. Deze editie van BRUZZ brengt een ander geluid. Het focust op de troeven, en meer nog: op troeven die Brussel nauwelijks uitspeelt, maar die niettemin – indien strategisch ingezet – met weinig moeite veel sympathie kunnen losweken. Zo wijst Geert Dehaes, drijvende kracht achter het Brussels Volkstejoêter, op het vermogen van het Brusselse dialect om iedereen in te palmen. “Het is sappig, grappig en een van de meest positieve exportproducten,” zegt hij. Of neem Vincent Vanasch, geboren in Evere en meermaals uitgeroepen tot ’s werelds beste hockeykeeper. Zijn nuchtere hands-on mentaliteit inspireert om nooit tevreden te zijn, tenzij met goud. Of neem zelfs de piétonner. Volgens een Franse expert in voetpaden – ja, die bestaan – mag Brussel gerust wat meer pronken met de herovering van het centrum op de wagen. Want zo evident is dat allemaal niet. Om maar te zeggen: Brussel is te bescheiden, en het huidige imago – om in de beeldspraak van het laatste artikel te blijven – staat niet in steen gebeiteld.

Quand on parle de Bruxelles, on se trouve souvent emmêlé dans des associations négatives de saleté ou d’insécurité. Même les plus grands défenseurs de la capitale perdent parfois espoir après la énième fusillade, la énième photo peu flatteuse sur les réseaux sociaux ou la énième histoire de pauvreté et de précarité. Mais ce magazine offre un autre son de cloche en se concentrant sur certains atouts de la capitale, qui, pour peu qu’ils soient mis en évidence, pourraient entraîner pas mal de sympathie avec peu d’efforts. Comme Geert Dehaes, la force motrice derrière le théâtre Brussels Volkstejoêter, qui qualifie la langue bruxelloise de dialecte juteux, drôle, et un produit d’exportation des plus positifs ». Ou encore Vincent Vanasch, né à Evere et considéré à plusieurs reprises comme le meilleur gardien de hockey au monde. Il ne se contente que du meilleur, une médaille d’or dans son cas. Ou prenez par exemple le piétonnier. Selon une experte française en trottoirs – oui, cela existe – Bruxelles devrait être plus fière de sa reconquête sur la voiture au centre-ville. Bruxelles est donc souvent trop modeste, et son image actuelle – pour en revenir aux trottoirs – n’est pas gravée dans la pierre.

People talking about Brussels tend to conjure up a list of negative associations like dirty, filthy, or unsafe. Even those most ready to defend the capital often end up despondent after the umpteenth shooting, the umpteenth unfavourable photo on social media, the umpteenth story about poverty and deprivation. This issue offers a different story. It focuses on the trump cards, and even more so on those that Brussels hardly ever plays, but which – if used strategically – nevertheless could offer a lot of positiveness with little effort. Take Geert Dehaes, the driving force behind the Brussels Volkstejoêter, who points out how the Brussels dialect charms everyone. “It is lush, funny, and one of the best export products,” he says. Or take Vincent Vanasch, born in Evere and repeatedly named the world’s best goalkeeper in hockey. His down-to-earth, hands-on mentality inspires us never to be satisfied with less than gold. Or take the piétonnier. According to a French expert on footpaths – yes, there is such a thing – Brussels certainly should make more noise about its reclaiming of the city centre from the car. Because it is pretty unique. In other words, Brussels is too modest, and its current image – to stay with the imagery of the last article – is not set in stone.

OPLAGE 55.000 exemplaren. ADVERTEREN? Marlies De Deygere 02-650.10.81 marlies.dedeygere@bruzz.be DISTRIBUTIE Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be ALGEMENE DIRECTIE Dirk De Clippeleir

Maarten Goethals Coördinator magazine

HOOFDREDACTIE Kristof Pitteurs (algemeen hoofdredacteur) COÖRDINATOR MAGAZINE Maarten Goethals ART DIRECTOR Heleen Rodiers VORMGEVING Ruth Plaizier EINDREDACTIE Karen De Becker, Kurt Snoekx WERKTEN MEE AAN DIT NUMMER Kris Hendrickx, Bettina Hubo, Sophie Soukias, Steven Van Garsse, Tom Zonderman (redacteurs); Michaël Bellon, Emilia De Feyter, Anke Dirix, Andy Furniere, Tom Peeters, Niels Ruëll, Nick Trachet, Bram Van Renterghem, Michel Verlinden, Max Wyckaert (medewerkers) VERTALING Frédérique Beuzon, Gregory Blauwers, Sam De Ryck, George Holmer, Laura Jones FOTOGRAFIE & ILLUSTRATIE Bart Dewaele, Kim, Ivan Put, Saskia Vanderstichele VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Kristof Pitteurs Flageyplein 18, 1050 Elsene. BRUZZ is een uitgave van de Vlaams Brusselse Media vzw, wordt gedrukt bij Printing Partners Paal-Beringen en wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie

MELD NIEUWS Zelf nieuws gespot? Tips zijn altijd welkom via: BRUZZ.be/meldnieuws Persberichten kunnen via redactie@bruzz.be

VOER UW EVENEMENT IN OP ENCODEZ VOTRE ÉVÉNEMENT SUR ENTER YOUR EVENT ON www.extranet.brussels

WWW.BRUZZ.BE

| 5

Het gesprek. Geert Dehaes, behoeder van het Brusselse dialect

‘Door het Brussels leren Franstaligen Vlaams spreken’ Komende vrijdag begint de Week van het Brussels, een hoogmis voor wie zich wil onderdompelen in misschien het meest sappige maar ook het meest onbekende dialect van het land. Al ligt dat laatste zeker niet aan Geert Dehaes, drijvende kracht achter het Brussels Volkstejoêter en be.brusseleir. “Maak van het Brussels een echte cultuurtaal, voorbij de folklore.” door Maarten Goethals foto’s Saskia Vanderstichele

Eerst even afbakenen: wat is precies het Brusselse dialect? GEERT DEHAES: Het Brusselse dialect is, historisch en taalkundig gezien, VlaamsBrussels, met hier en daar geadapteerde Franse woorden – vooral werkwoorden, zoals registreire, marcheire, permetteire. Het Frans komt ook terug in typische uitdrukkingen zoals zoe zwet as potafêr. Maar de basis

Hoe homogeen is dat Brusselse dialect? Wordt het overal op dezelfde manier gesproken? DEHAES: Neen. Het kan zelfs van gemeente tot gemeente afhangen: die van Watermaal klinken niet helemaal hetzelfde als die van Molenbeek. Of neem het Bergades, het taaltje van de kermiskramers, en waar je het woord Bargoens in herkent. Typische uitdrukkingen zijn: floos, boeize of travakke. Een andere variant is het Marols. Dat kende een sterke invloed van de Waalse arbeiders die naar Brussel kwamen om te werken aan het Justitiepaleis. Om maar te zeggen: zoals

elke taal evolueert ook het Brusselse dialect. Ik ben daarom geen taalpurist, iemand die de zuivere lijn bewaakt. Voor veel mensen is dat Brussels eerder iets van vroeger. Een leuke gimmick, maar wel een gimmick. Wordt het nog effectief gesproken? DEHAES: Je kunt het niet meer vastgrijpen. Toen ik opgroeide, kende ik plekken in de stad waar ik het dagelijks kon horen en spreken, nu lijkt het meer iets voor thuis, onder vrienden of bijvoorbeeld tijdens het voetbal. Het publieke aspect ervan is een beetje verdwenen. Nochtans, toen ik een tijd geleden optrad in Gent, zat de zaal voor de helft vol met Brusselaars. Ook in de Vlaamse Rand worden veel toneelstukken in het dialect opgevoerd. De mobiliteit in de samenleving leidt tot een mobiliteit van de taal. Maar voor mij bestaat het Brussels, want het kan buigen op een eigen spelling en

▼

vormt het Vlaams-Brussels, feitelijk een variant van de Brabantse streektaal. De invloed van het Frans deed zijn intrede in de negentiende eeuw, toen het als taal van de diplomatie en politiek opgang maakte. Dat proces kwam op gang na de Franse Revolutie en het ontstaan van België.

ij beschouwt zichzelf niet als de redder van het Brusselse dialect. “Ik zou dat pretentieus vinden.” Maar het groeiende succes van het Brussels Volkstejoêter, de taallessen in het Brussels, en het stimuleren van academisch onderzoek naar een van de meest sappige dialecten van het land, valt wel degelijk op conto van Geert Dehaes (1976) en de zijnen te schrijven. “Maar het zou helpen als bekende namen zoals Angèle het ook zouden spreken.”

31 SEPTEMBER 2022

| 7

BIO • Geboren in Halle in 1976 • Algemeen directeur be.brusseleir • Streektaalcoördinator Brussel • Afgestudeerd aan Rits Brussel in 1999 • Medeoprichter Brussels Volkstejoêter

▼

Het gesprek. Geert Dehaes, behoeder van het Brusselse dialect

grammatica; ik geloof in wat ik doe. Ik heb dat idealisme nodig. In Brussel worden meer dan vĳftig talen gesproken. Maakt dat het moeilĳker om het dialect staande te houden? DEHAES: Brussel is een kleine wereldstad die snel evolueert, dat klopt, en dat maakt het niet evident om een dialect tastbaar te houden. De concurrentie met andere talen is veel groter. Het Antwerps kent die druk veel minder. Maar dat maakt ook dat het Brusselse dialect wel kan helpen in het verbinden van de verschillende gemeenschappen, omdat het Brussels van nature openstaat voor vele invloeden. Streektaal kan als glijmiddel mensen bijeenbrengen. Zo hoor ik soms bij Franssprekende Brusselaars de neiging om Vlaamse uitdrukkingen te integreren, uit liefde voor dat dialect. Regarde ce peï avec son skieve nuis. Het Brusselse dialect helpt op die manier om het Nederlands te verspreiden. Tonen inwoners met een migratieachtergrond eigenlĳk interesse in wat jullie doen? DEHAES: Sommigen volgen Toêllesse. Ze komen alleen of met iemand anders. Maar de aandacht is, algemeen genomen, wel minimaal. Er mag, wat mij betreft, meer samenspel zijn, meer dialoog. Maar ‘it takes two to tango’ – en dat lijkt voorlopig niet aan de orde. Voor een West-Vlaming hangt zĳn identiteit grotendeels samen met zĳn dialect. Taal en mens maken als het ware één geheel uit. Maar Brusselaars kunnen zich perfect Brussels voelen zonder het Brusselse dialect te bezigen. Klopt die vaststelling? DEHAES: Dat weet ik niet. Voor mij is het alvast een manier om mij als Brusselaar te identificeren; het maakt deel uit van mijn sociaal leven, mijn denken, mijn intuïties. Mensen in het buitenland zijn ook altijd verrast als ik het spreek. Ik ken ook veel

Geert Dehaes van be.brusseleir: “Dialect spreken biedt een houvast in een wereld die steeds groter en onoverzichtelijker wordt.”

Brusselaars, hier geboren en getogen, die het niet spreken, maar dat wel graag willen, omdat ze zich met die taal en met alle associaties met die taal identificeren. Dus leren ze enkele woordjes. Pei. Klet. Santei. Dat helpt om een aansluiting te vinden. Wat levert die aansluiting menselĳkerwĳs op? DEHAES: Een nieuwe taal leren is altijd leuk. En zeker het Brussels: het is sappig, grappig, en het springt uit de band. Anderzijds is het Brusselse dialect ook een uitdrukking van een denken en een mentaliteit. Zĳnde? DEHAES: Van een soort je-m’en-foutisme. Het idee ook van zwans en zelfspot. Fien Troch zei het vorige week nog in jullie magazine: in Brussel wonen maakt je empathisch. Hier geldt een beetje een

“Tom Vermeir, die in 1985 een Brusselse rĳkswachter speelt, is een fantastische acteur. Maar waarom werd die rol niet aan iemand die echt Brussels spreekt gegeven?”

zuiderse mentaliteit: morgen is een andere dag, en de zon zal wel schijnen. Dat optimisme komt naar mijn gevoel mooi tot uiting in het Brusselse dialect. Zwans. Zelfspot. Dat zĳn inderdaad de associaties die velen leggen bĳ het Brussels. Maar is dat niet eerder een vorm van identitaire mythevorming? DEHAES: Wanneer ik andere Brusselaars tegenkom, kan ik alleen maar hetzelfde concluderen: het ligt in onze natuur. We forceren het niet: we zijn wel degelijk zwanzers die met alles en iedereen lachen. In de eerste plaats met onszelf. Als het Brusselse dialect niet echt nog massaal wordt gesproken, heeft het in stand houden ervan dan niet iets folkloristisch? DEHAES: Dat heeft zijn evolutie gekend. Twintig jaar geleden zat het inderdaad in die hoek van pure folklore, en dat bedoel ik niet negatief. Het was toen veel meer evenementieel. Maar onder andere door be.brusseleir groeide de academische aandacht voor het dialect. Kijk, eigenlijk is het Brusselse dialect een van de meest positieve exportproducten van Brussel, iedereen vindt het leuk, maar het wordt te weinig uitgespeeld, te weinig in de markt gezet. Daarom tracht be.brusseleir met verschillende initiatieven het dialect te bewaren, te bewaken en door te geven aan de volgende generaties.

Eigen Kweek, Onder Vuur, Nonkels, Chantal, Lili & Marleen: dialecten doen het goed op Vlaamse televisie. Grote afwezige: dat van Brussel. Met één uitzondering afgelopen jaar: 1985, de serie over de loden jaren tachtig en met het personage Guy Goffinard, een rĳkswachtadjudant die Brussels sprak en gespeeld werd door Tom Vermeir. DEHAES: Ik vind Tom een schitterende acteur. En hij sprak schoon Brussels, door lessen te krijgen van oud-minister Guy Vanhengel. Heb Tom zelfs een mailtje gestuurd om hem te feliciteren. Maar ik vraag me wel af: waarom kon die rol niet gegeven worden aan een echte Brusselaar? Waarom werd dat gevraagd aan een West-Vlaming? Ik ken wel een paar geschikte kandidaten.

DEHAES: Toots zei in New York altijd dat hij van Brussel was. Wat ik tof vond, gezien zijn status. Maar voor mij was de grootste toch wel wijlen Julien Vrebos. Dani Klein, de zangeres van Vaya con Dios en van Evere, kan ook in een prachtig en authentiek Brussels praten. Om van te smullen.

Wie kan die rol van ambassadeur overnemen? Ziet u iemand klaarstaan? DEHAES: Waarom niet Angèle? Haar vader, Serge Van Laeken is nen echte van Muilebeik. Of nog Zwangere Guy, dat es uuk nen echte.

Is een van de problemen met het Brussels ook niet dat het geen bekende vertegenwoordigers heeft? Met Toots Thielemans stierf de laatste grote ambassadeur.

Los van publieke figuren, dé manier om een taal breed ingang te laten vinden is via het onderwĳs. Het Brusselse dialect in het Nederlandstalige curriculum opnemen, zou dat geen idee zĳn? DEHAES: Onlangs mocht ik samen met Martine Van Lier, coördinerend directeur van het gemeentelijk Nederlandstalig onderwijs Molenbeek, enkele workshops geven in scholen aan het vijfde en zesde leerjaar. Gasten dus van elf, twaalf jaar. En werkelijk: ze waren in de wolken. Ik leerde ze tellen: ien, twie, draa. En zinnetjes als: Copain, volle gaas. Ze kregen ook de opdracht om een tekening te maken bij een Brusselse uitdrukking die ze leuk vonden. Toen ik de werkjes een week later kwam ophalen, riepen diezelfde gasten op de speelplaats naar mij: “Copain, volle gaas.” Dat ontroerde mij. Ze hielden dat vast, en lachten ermee. Het kan dus. Daarom moet het Brussels een cultuurtaal worden, iets van de mensen. Het is zoals een liedje zingen: als het blijft hangen, werkt het, heeft het betekenis en geeft het betekenis. Daarom breng ik begin volgend jaar een dialectnummer uit.

‘SI SEULEMENT ANGÈLE PARLAIT LE BRUXELLOIS’

‘IF ONLY ANGÈLE WOULD SPEAK THE BRUSSELS DIALECT’

Vendredi prochain, c’est le début de la Semaine du Bruxellois. Cela fait vingt-cinq ans que Geert Dehaes est le moteur du Brussels Volkstejoêter et de be.brusseleir. À travers toutes sortes d’initiatives, il espère raviver l’intérêt pour le bruxellois. « En utilisant un dialecte, les gens reviennent à leurs origines. C’est un repère qui donne confiance dans un monde sans frontières. Les dialectes permettent aux gens de se sentir en sécurité, alors que tout devient plus grand et plus compliqué. Cela aiderait aussi si des grandes stars comme Angèle parlaient le dialecte. »

Next Friday, the Week of the Brussels dialect, perhaps the country’s juiciest language, begins. Geert Dehaes has been the driving force behind the Brussels Volkstejoêter and be.brusseleir for two decades and hopes to instil love for the Brussels language in as many people as possible. “By using a dialect, people go back to their roots. It offers something to hold on to and gives confidence in a world that lacks borders. Using your dialect makes a person feel secure whilst everything around us becomes bigger and more confusing. It would certainly help if household names like Angèle spoke dialect.”

Die massale aandacht voor dialecten in series. Wat zegt dat over de samenleving, volgens u? DEHAES: Ik zie dat in een breder verhaal. Door dialect te gebruiken, grijpt de mens terug naar zijn roots. Het biedt ergens een houvast en een soort vertrouwen in een wereld zonder grenzen. Dialect doet een mens zich geborgen voelen, terwijl alles groter en onoverzichtelijker wordt. Ik zie iets gelijkaardigs in de keuze van kledij en meubels bij jongeren: het moet vintage zijn, tweedehands, iets van vroeger, iets met een authentiek karakter. Dat maakt het echt.

Word de

belastingpionier van morgen,

solliciteer nu

bij FOD Financiën. Dankzij de Pillar 2-regelgeving die vanaf 2024 van kracht gaat, biedt FOD Financiën jou de kans om de wereld van fiscale innovatie mee vorm te geven. Wij zijn op zoek naar 116 Tax Accountants (sr. + jr.) & International Taxation-medewerkers (sr. + jr.) met een passie voor internationale fiscaliteit. Ben jij klaar voor de toekomst? Solliciteer nu en word een pionier in de belastingrevolutie bij FOD Financiën.

Meer info? jobfin.be YEP, OOK DIT IS FOD FINANCIËN.

In beeld. Bart Dewaele

29 NOVEMBER 2023

Zwanger op zondag Niets zo mooi als de onbevangen nieuwsgierigheid van een kind en het willen weten hoe de wereld echt in elkaar steekt. Daarom is het Wetenschapsfestival Brussel ook zo’n leuk initiatief: het komt met de meest onverwachte workshops op de proppen. Je eigen DNA bekijken? In Muntpunt kon dat afgelopen zondag. Of zelf altijd al willen weten hoe het voelt om een baby in je buik te hebben? Met enkele simpele trucjes kregen de aanwezige jongeren een glimp van dat unieke gevoel. Is bij hen nu het idee geboren om later wetenschapper te worden – of vroedkundige? MG

In de kijker.

Artsen moeten ziekten zoals schurft en cholera sneller melden Een nieuwe campagne moet Brusselse artsen ervan overtuigen besmettelijke ziekten te melden aan de Brusselse overheid. “Er is al meer bewustzijn, maar we hebben het gevoel dat we nog heel wat meldingen missen.” door Bram Van Renterghem

Schurft, tuberculose, kinkhoest of cholera: als u deze termen enkel nog tegenkomt in vuistdikke Russische romans, is dat deels te danken aan Adrae Taame (31), artsgezondheidsinspecteur bij de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie (GGC). Met een team van twaalf artsen, verpleegkundigen en administratief medewerkers probeert ze besmettingshaarden van overdraagbare ziekten in de kiem te smoren. Dat doen ze, net zoals bij covid, door iedereen met wie de patiënt is contact was, te tracen en te contacteren – in 2023 waren er al 3.500 contactnames. Vaccinatie, isolatie of antibiotica zijn de vaakst voorkomende recepten om verdere

verspreiding tegen te gaan. “Ik kan zelfs de burgemeester vragen om, indien nodig, maatregelen zoals isolatie te laten afdwingen,” zegt Taame. Maar dan moet er natuurlijk eerst een melding komen van zo’n besmetting. Dat kan door huisartsen of artsen van de Centra voor Leerlingenbegeleiding (CLB) of de Franstalige tegenhanger CPMS, maar ook laboratoria of ziekenhuizen kunnen zo’n besmettelijke ziekte melden bij de artsgezondheidsinspecteur, wat overigens verplicht is. “Alleen merken we dat we meer meldingen van de labo’s binnenkrijgen dan van artsen,” zegt Taame. “En dat kan problematisch zijn. Sommige patiënten laten

zich immers niet testen, ook al vraagt de dokter hen dat, bijvoorbeeld omdat ze bang zijn van naalden. Een deel raakt dus wel bij de dokter, maar niet bij het labo. We moeten vermijden dat die mensen niet gemeld worden. Artsen zeggen vaak dat ze geen tijd hebben om een melding over te maken, omdat ze online veel velden moeten invullen. Vandaar deze campagne gericht naar artsen, waarin we benadrukken dat zelfs een mailtje al volstaat.”

Tering Tuberculose, schurft, kinkhoest en difterie vormen zowat elk jaar de top vier van de

Waarom in het nieuws? Om infectieziekten beter op te sporen en in de kiem te smoren, roept de GGC artsen op om die ziekten sneller te melden.

Over welk dossier gaat het? Sinds de zesde staatshervorming doet de GGC aan preventie en spoort ze die ziekten op.

29 NOVEMBER 2023

Kort gesprek. Ineke Le Compte (BRUZZ)

Geen kwestie van slechte hygiëne Het kraakpand in de Paleizenstraat is een ander bekend voorbeeld van een plek waar gevallen van schurft en zelfs difterie opdoken, maar ook daar is de situatie goed beheerd. Die voorbeelden kunnen de indruk wekken dat vooral asielzoekers of sanspapiers, in soms penibele leefomstandigheden, vatbaar zijn voor infectieziekten. “Hoewel het klopt dat voor sommige ziektes de vaccinatiegraad in het land van herkomst suboptimaal is, blijven die ziektes ook bij die groepen grote uitzonderingen,” geeft Taame mee. “En dat bijvoorbeeld schurft veroorzaakt zou worden door een slechte hygiëne, is een misvatting. Dat kan echt iedereen overkomen.”

meest voorkomende overdraagbare ziekten die verplicht gemeld moeten worden. Het gaat voor alle duidelijkheid om lage aantallen: in 2021 waren er 592 meldingen, in 2022 waren dat er 955 en in 2023 zijn dat er nu al 981 – voor alle ziekten samen. In stijgende lijn dus. “Maar er is ook meer bewustzijn en er worden volgens mij ook meer meldingen gedaan. We kunnen dus niet zomaar stellen dat er nu meer ziektes voorkomen dan vroeger,” aldus Taame. Toch is er af en toe nog een ‘close call’. Dat was dit jaar het geval in transitcentrum Ariane in Sint-Lambrechts-Woluwe, waar Oekraïners en asielzoekers worden opgevangen. Daar waren in april en mei negen gevallen van mazelen. “Een extreem besmettelijk virus,” zegt Taame. “Eén persoon kan twaalf tot achttien anderen aansteken.” Veruit de meeste Belgen zijn gevaccineerd tegen de mazelen, maar asielzoekers zijn dat niet altijd. “We hebben alle personen met wie de eerste patiënt in contact was, in een wachtzaal van de Dienst Vreemdelingenzaken, een sms gestuurd met de oproep om naar het Refugee Medical Point (aan Pacheco, red.) te gaan. Maar we zijn ook deur aan deur gegaan, in Ariane of elders, als ze intussen al verhuisd waren.” “Sommige asielzoekers wilden zich eerst niet laten vaccineren door alle commotie die er rond de coronavaccins is ontstaan, of omdat ze dachten al tegen de mazelen gevaccineerd te zijn, maar dat niet konden bewijzen. Gelukkig heb ik ze wel kunnen overtuigen, het helpt dat ik ook Arabisch spreek en arts ben. Maar deze campagne was een succes: slechts negen gevallen op wel zes- of zevenhonderd mensen.”

’We zamelden 84.245 euro in tegen dakloosheid in Brussel’ De Brussel Helpt-actie tikt dit jaar 84.245 euro aan na de verkoop van meer dan 5.000 spaghetti’s. “Dat overtreft alle verwachtingen,” zegt Ineke Le Compte, commercieel directeur van BRUZZ. Afgelopen zaterdag vond in Brussel De Grootste Spaghettislag ter Wereld plaats. Tevreden over het resultaat? Ik ben in de wolken. Van de Franstalige basisschool Saint-André en de AB tot rooftop Albert, de Brusselse Brandweer, het Ganshorense Gemeenschapscentrum De Zeyp en ’t Kroegske in Oostende: op meer dan honderddertig locaties konden Brusselaars spaghetti eten, meer dan een verdubbeling sinds vorig jaar. Zo deden voor het eerst ook verschillende rusthuizen van de Armoneagroep mee. BRUZZ haalde 84.245 euro op. Wat wordt er met dat geld gedaan? De som gaat integraal naar de strijd van vzw Straatverplegers tegen dakloos-

heid. Die organisatie zag het levenslicht in 2005 toen de jonge verpleegsters Emilie Meessen en Sara Janssens, geschokt door het grote aantal daklozen in Brussel, beslisten om actie te ondernemen. De organisatie probeert sindsdien over heel Brussel, maar ook in Luik, de meest kwetsbare daklozen te begeleiden naar een stabiele en duurzame huisvesting. Werk zat, want vorig jaar nog werden ruim zevenduizend dak- en thuisloze mensen in Brussel geteld, van wie er ruim achthonderd daadwerkelijk op straat sliepen. En concreet, hoe zullen de inspanningen van de spaghettimakers de strĳd tegen dakloosheid helpen? De Straatverplegers zullen investeren in hun Housing First-aanpak, onder meer met de installatie van duurzame woonmodules die mensen op een snelle manier van de straat kunnen halen. Volgens de organisatie is dat dé sleutel om een einde te kunnen maken aan dakloosheid. De houten constructies zijn kwalitatief en ecologisch, ze kunnen snel gebouwd worden en zijn makkelijk verplaatsbaar. MG

cvobrussel.be “De passie bezit ik al, nu leer ik ze levendig overbrengen”

Bij CVO Brussel kan je op ieder moment een nieuw beroep leren of een stiel als hobby uitvoeren. Dankzij experts leer je verﬁjnd brouwen, bakken, bereiden en koken. Bierliefhebbers mogen proeven van de nieuwste opleiding Biergids. Creatievelingen, techniekers en doe-het-zelvers kunnen zich specialiseren dankzij opleidingen in IT, Fotograﬁe, Bouw, Techniek en Tuinbouw. Ontdek wat het volwassenenonderwijs je te bieden heeft op volwassenenonderwijs.be of maak kennis met onze opleidingen op cvobrussel.be.

©Clifford Lucas CVO Brussel - campus Kaai Materiaalstraat 67 1070 Anderlecht

CVO Brussel - campus COOVI Emile Grysonlaan 1 1070 Anderlecht

Weikvan’t Brussels

1 > 7 december ‘23 tejoêter/konseir/ inisjoêse Brussels/ stand-up/slampoetry/ ekspozeeses

Brussels Volkstejoêter

Nen air de famille 2 december ’23 > 4 februari ‘24 @Zinnema

info en tickets:

brusseleir.eu

29 NOVEMBER 2023

Beeldcolumn. Kim gaat aan de haal met de actualiteit

| 15

Sport. Nationale hockeydoelman Vincent Vanasch

‘Als ik mijn helm opzet, word ik een gladiator’ Hij komt uit Evere en wil volgend jaar in Parijs, tijdens de Olympische Spelen, zijn bijnaam ‘The Wall’ alle eer aandoen: Vincent Vanasch is een man met een plan en ’s werelds beste hockeykeeper. “Vroeger was ik een verlegen jongetje, nu sla ik met mijn stick op mijn beenbeschermers om de tegenstander te intimideren.” door Andy Furniere foto’s Ivan Put

waarbij zijn ploegmaten maar ballen op hem af bleven vuren. Het toont misschien de ambitie die Vanasch probeert over te brengen op zijn nieuwe ploeg, met heel wat jonkies in de rangen. Na drie seizoenen bij een topclub in Duitsland, tekende hij een driejarig contract bij Royal Orée, tot 2026. Niet het minst om dicht bij zijn gezin te zijn, waarmee hij vlakbij in Wezembeek-Oppem woont. “Ik wil hier mijn clubcarrière beëindigen,” zegt Vanasch, die eind december zijn 36ste verjaardag viert. “In die periode wil ik hier iets neerzetten en zorgen dat de jonge talenten blijven, om voor titels te strijden. Ik wil hier ten minste nog één keer Belgisch kampioen worden.” Het zou een zoveelste titel zijn op zijn al uitpuilende palmares. Het meest in het oog springend zijn de successen met de Red Lions. Met hen werd hij in een waanzinnige winning streak achtereenvolgens wereldkampioen (2018), Europees kampioen (2019) en Olympisch kampioen (2021). En, in tegenstelling tot bij Courtois op dit moment, blijft zijn relatie met de nationale ploeg opperbest. Vanasch zal normaal weer in doel staan op de Olympische Spelen van Parijs, volgende zomer. En in de zomer van 2026 wil hij op zijn 38ste zijn carrière met

een knaller afsluiten op een WK dat deels in eigen land, deels in Nederland plaatsvindt.

Stevige concurrentie “Dat WK is te mooi om te laten liggen,” zegt Vanasch. “Of ik dan echt nog in het doel zal staan, staat natuurlijk niet vast, dat is de beslissing van de coach.” Vanasch krijgt bij de nationale ploeg stevige concurrentie van de jongere Loic Van Doren, al ziet hij deze naar eigen zeggen eerder als een broer dan als een concurrent. “Ik geef hem zoveel mogelijk mijn ervaring door, wetende dat hij op een dag mijn plek tussen de palen zal innemen, maar natuurlijk blijf ik tot het einde van mijn loopbaan vechten voor mijn plek. Het vuur brandt nog altijd hevig.” In zijn onlangs in het Nederlands verschenen biografie The Wall vertelt Vanasch hoe dat vuur in eerste instantie door zijn vader werd aangestoken. Jean Vanasch lag aan de basis van de jeugdafdeling van White Star, de hockeyclub in hun woonplaats Evere, en gaf de liefde voor de sport door aan zijn vijf kinderen. Al op zijn derde kreeg zoon Vincent zo de passie voor het spel te pakken. “Mijn vader houdt nog altijd zowat alles over

▼

e Thibaut Courtois van het Belgische hockey, zo kan je Vincent Vanasch gerust noemen (als je de huidige controverse rond die eerste even wegdenkt). De Brusselaar is sinds jaar en dag het betrouwbare sluitstuk van het nationale hockeyteam, de Red Lions, en is net zoals zijn tegenhanger in het voetbal al meerdere keren tot beste keeper ter wereld uitgeroepen. Ze delen ook dezelfde bijnaam, in verschillende talen: Courtois is ‘El Muro’, Vanasch ‘The Wall’. “Klinkt beter dan ‘De Zeef’, toch?” grijnst die laatste in het clubhuis van zijn club Royal Orée, in Sint-Pieters-Woluwe. “We komen ook goed overeen, doelmannen onder elkaar. Die vriendschap is gegroeid vanaf 2016, toen hij ons parcours met de Red Lions volgde tijdens de Olympische Spelen in Rio. We sturen regelmatig berichtjes en hij nodigt me ook wel eens uit voor belangrijke matchen, in de Champions League bijvoorbeeld.” Vanasch zit er al okselfris en monter bij na een stevige training, hoewel we even daarvoor met eigen ogen konden zien hoe hij allesbehalve gespaard werd. De training duurde een halfuur langer dan voorzien,

31 SEPTEMBER 2022

| 17

BIO • Geboren in Evere, woont in WezembeekOppem • Kreeg de passie voor hockey door van zijn vader • Geeft met The Wall Academy trainingsstages voor beginnende hockeyspelers • Keeper bij de Red Lions, werd met dat team wereldkampioen (2018), Europees kampioen (2019) en olympisch kampioen (2021) • Speelt bij Royal Orée in Sint-Pieters-Woluwe

▼

Sport. Nationale hockeydoelman Vincent Vanasch

mijn carrière bij in de garage. Het begint stilaan op een museum te lijken. Je mag er zeker van zijn dat dit interview er ook in komt.” Nochtans zag het er lange tijd niet naar uit dat het vierde kind in het gezin Vanasch het ver zou schoppen in de sport. “Ik was een verlegen jongen en kampte met extra kilo’s. Maar de sport heeft me veranderd. Ik ben wie ik nu ben door hockey.” De impressionante uitrusting van de keeper helpt daarbij. Met de lange beenbeschermers, de grote handschoenen en natuurlijk de helm met beschermrooster die de gelaatsuitdrukking van keepers maskeert. “Als ik die helm opzet, word ik iemand anders, een gladiator. Ik zorg dat ik zelfvertrouwen uitstraal naar mijn ploeg toe en probeer in het hoofd van tegenstanders te kruipen. Daarom sla ik bijvoorbeeld geregeld met mijn stick op mijn beenbeschermers en durf ook te schreeuwen na een redding. Sommigen zullen dat arrogant noemen, voor mij is dat trots. In België zijn we daar nog te voorzichtig in tegenover andere landen.” Die gezonde arrogantie helpt Vanasch om tegenstanders in een stresskramp te doen schieten tijdens shoot-outs. Net zoals strafschoppenseries in het voetbal, beslissen shoot-outs in het hockey over winst en verlies als een wedstrijd in een gelijkspel eindigt. Aanvallers moeten dan alleen op de doelman af en hem in korte tijd verschalken. In de WK-finale van 2018 slaagden slechts twee van de zes Nederlanders daarin, wat de Red Lions hun eerste grote titel opleverde. In de olympische finale in Tokio hield hij drie op vijf shoot-outs uit zijn doel, met een gouden medaille als gevolg. In zijn boek geeft Vanasch zijn geheim deels prijs. Omdat hij in zijn jeugd lang ook als spits speelde, weet hij perfect hoe aanvallers bewegen. “Ik steek ook veel tijd in videoanalyses van aanvallers. Net zoals voetbalkeepers spiekbriefjes op hun drinkfles hebben, plak ik er op mijn shoot-outstick.” De bijnaam ‘The Wall’ kreeg Vanasch al tijdens zijn eerste Olympische Spelen, Londen 2012. “Tijdens een match tegen

India stopte ik alles, de ballen leken in slow motion op me af te komen. Ik voelde gewoon dat ik niks binnen zou laten, zelfs al zouden we de hele dag door blijven spelen.”

Cruciale reddingen Hij gebruikt de aantrekkingskracht van de naam nu ook om de volgende generaties hockeykeepers voor te bereiden. Met The Wall Academy organiseert hij trainingsstages voor jonge kinderen die later in zijn voetsporen willen treden. En dat is allesbehalve eenvoudig. “Het is een speciale plek in die goal, je mag geen fouten maken. Het is niet eenvoudig om zestig minuten de volle focus te behouden. Misschien raak je bijna de hele match geen bal, om dan in de laatste minuten cruciale reddingen te moeten maken. Ook op training moet je meteen scherp staan, want die ballen kunnen dodelijk zijn als je niet geconcentreerd bent.” “Ik wil ook duidelijk maken dat hockey geen elitaire sport meer is, zoals nog te dikwijls gedacht wordt. Mijn eigen ouders waren niet rijk, we woonden met het gezin in een eenvoudig appartement in Evere. Het klopt dat veel Brusselse traditieclubs in rijkere gemeentes gevestigd zijn, zoals Ukkel, maar je hebt ook een topploeg in Molenbeek (Royal Daring, red.) waar onder meer Red Lion Victor Wegnez uit komt.” Na zijn topsportcarrière wil Vanasch veel meer tijd in zijn academie steken, maar hij ziet ook een toekomst als hockeycoach. “Als keeper ben je op het veld sowieso al een beetje een tweede coach. Ik ben nu ook een cursus coaching aan het volgen. Misschien start ik als keeperstrainer, om dan door te groeien. Ik zal alleszins nooit een roeper worden. Eerder een rustige vaderfiguur, zoals Shane McLeod.” De Nieuw-Zeelander McLeod is een sleutelfiguur in de successen van de nationale ploeg. In zijn biografie geeft Vanasch goed weer hoe hij telkens de juiste

“Mĳn vader houdt nog altĳd zowat alles over mĳn carrière bĳ in de garage. Het begint stilaan op een museum te lĳken”

snaar wist te raken om zijn ploeg op scherp te krijgen voor belangrijke afspraken, met oneliners zoals “Don’t be afraid to be great”. Dat drukte hij hen op het hart voor de olympische finale in Tokio. Vanasch heeft ook troeven om een loopbaan op te bouwen buiten de hockeywereld. Hij is een gediplomeerd fysiotherapeut en geeft leiderschapscoaching aan mensen in de bedrijfswereld. Sowieso moet hij nog aan de bak na zijn topsportcarrière, want rijk word je niet van hockey. “Voetballers hebben drie nullen meer op hun loonstrookje,” zegt hij in zijn boek. “Inderdaad. Het zou meer mogen zijn, om met meer rust naar de toekomst te kunnen kijken, nadat je zovele jaren hebt geïnvesteerd in de nationale ploeg en de mooiste

29 NOVEMBER 2023

| 19

de olympische winst te vieren. “Op 5 augustus 2031. Tien jaar later maar dezelfde dag, dezelfde tijd, dezelfde plaats.” Maar eerst is er dus Parijs, volgende zomer. Volgens sommige critici wordt het moeilijk voor de Gouden Generatie om weer het hoogste doel te bereiken, omdat ze ondertussen een jaartje ouder wordt. “Maar we zijn niet te oud voor goud. We zijn ook volop jonge gasten aan het inpassen. We brengen op die nieuwe generatie de gewoonte over om te winnen. Toen we voor het eerst wereldkampioen werden, hebben we de natie geschokt. Nu verwacht iedereen dat we winnen. Maar die druk is geweldig, we houden ervan.” In de biografie blijkt duidelijk dat Vanasch behalve een competitiebeest ook een zachte familieman is. Hij gooit met bloemetjes naar zijn vrouw Alexandra, die hij door het hockey leerde kennen, en schrijft met veel liefde over zoon Léo (5) en dochter Zazie (2). Toen zijn zoon Léo kort na de triomfantelijke terugkeer uit Tokio werd gediagnosticeerd met een zware ziekte, verdween die historische prestatie volledig naar de achtergrond. “Het gaat nu langzaam beter met Léo,” zegt Vanasch. “Zijn ziekte valt niet te genezen, maar hopelijk kunnen we het onder controle houden. Sowieso zou ik al mijn titels met plezier inruilen als ik Léo zo alle behandelingen kon besparen.”

Vincent Vanasch op training bij zijn nieuwe club Royal Orée. “Ook op training moet je als keeper meteen scherp staan, want die ballen kunnen dodelijk zijn als je niet geconcentreerd bent.”

trofeeën hebt gepakt voor je land. Anderzijds kan ik nog altijd gewoon op restaurant gaan, wat voor een topvoetballer niet is weggelegd.”

5 augustus 2031 Hoewel hij vele mooie opties heeft voor een tweede loopbaan, zit de schrik om te stoppen er wel bij hem in, geeft hij toe. “De adrenaline en de emoties die vrijkomen tijdens wedstrijden kan je met niks vergelijken. Ik hoop om dat gemis een beetje te compenseren door bergen te beklimmen. Graag met enkele oude ploegmaten, die vrienden voor het leven zijn geworden. Opnieuw samen op avontuur.” Er is ook al een reünie gepland om met alle ploegmakkers van in Tokio nog eens

The wall: de officiële biografie van ‘s werelds beste hockeykeeper van Vincent Vanasch en Benjamin Deceuninck, verscheen in het Nederlands bĳ uitgeverĳ De Boekenmaker. De originele editie verscheen in het Frans bĳ Kennes Éditions.

UN MUR HUMAIN

THE HUMAN WALL

‘The Wall’ est le surnom du gardien national de hockey Vincent Vanasch, mais aussi le titre de sa biographie qui vient de paraître en néerlandais. Vanasch, né à Evere, explique comment son père lui a donné la passion du hockey à trois ans. Mais étant jeune, il était plutôt timide et avait quelques kilos en trop. « Le hockey m’a changé. » Avec les Red Lions, le mur humain est devenu champion du monde, champion européen et champion olympique. Il espère pouvoir à nouveau garder son but aux JO de Paris l’année prochaine. Et en 2026, à 38 ans, il espère terminer sa carrière en beauté lors d’une coupe du monde qui aura lieu partiellement en Belgique.

“The Wall” is the telling nickname of national hockey goalie Vincent Vanasch, as well as the title of his biography, recently published in Dutch. Vanasch, born in Evere, tells how he inherited his passion for hockey from his father when he was only three years old. In his youth, he was shy and struggled with extra kilos. “Sport changed me. Hockey made me the person I am today.” The human wall became World, European, and Olympic champion playing with the Red Lions. He hopes to be back in the goal at the Paris Olympics next year, and in 2026, at 38, he wants to end his career with a bang at the World Cup, partly hosted in his own country.

Bijgedachte.

‘Hoe meer plaats je geeft aan religie, hoe meer plaats ze inneemt’ Julien Uyttendaele stapt uit de Brusselse PS, omdat hĳ vindt dat ze hun vrĳzinnige waarden in de kast steken. Andere partĳen worstelen met hetzelfde.

Bram Van Renterghem Elke week neemt een BRUZZ-redacteur het nieuws op de korrel

“Onlangs werd een resolutie tegen antisemitisme fel afgezwakt, na onder meer de tussenkomst van de PS”

In de roman Soumission beschrijft Michel Houellebecq hoe de moslimbroederschap in Frankrijk een coalitie vormt met de socialisten, als dam tegen extreemrechts. Ze winnen de verkiezingen en snel daarna wordt het onderwijs gescheiden voor jongens en meisjes, moeten professoren moslim zijn, verdwijnen vrouwen van de arbeidsmarkt en moeten ze verplicht gekleed gaan in lange broek en tuniek. Houellebecq werd een eersteklasprovocateur genoemd, maar dat het boek zoveel weerklank vond, komt doordat het een open zenuw raakte. De veranderde demografie hééft namelijk politieke gevolgen. Zo ook in Brussel.

Onverdoofd slachten Neem nu het verbod op het onverdoofd slachten, een dossier waar Uyttendaele expliciet naar verwijst. De Brusselse PS riep haar parlementsleden op om en bloc tégen zo’n verbod te stemmen, waarmee het inging tegen zowat elk rationeel argument. Met als gevolg dat mensen zoals Martin Casier, doctor in de astrofysica en gewezen projectleider aan de VUB en ULB, in het halfrond tégen zo’n verbod pleitte – in essentie omdat daar richtlijnen over terug te vinden zijn in een 1.400 jaar oud Midden-Oosters boek. En veel PS-kiezers dat boek belangrijk vinden. Het is niet het enige dossier waarin de PS haar standpunt laat afhangen van wat een gemeenschap

denkt, of liever: van wat ze meent dat een gemeenschap denkt. Zo vertelt Uyttendaele dat hij door de PS onder druk werd gezet om tijdens een uitzending op LN24 de Turkse president Erdogan niet al te fel te bekritiseren, toen die in 2019 Noord-Syrië binnenviel. Recenter nog werd een resolutie tegen antisemitisme fel afgezwakt in het Brussels parlement, onder meer na amendementen van de PS. Is de Brusselse PS een moslimpartij geworden? Dat nu ook weer niet. Zo verdedigt de PS, bij monde van Brusselse voorzitter Ahmed Laaouej, al meermaals het recht op abortus, dat Laaouej graag in de grondwet verankerd ziet. Ook zaken zoals het homohuwelijk worden verdedigd door de PS, waardoor die partij in zekere zin zelfs een brug is tussen die progressieve waarden en een traditioneel-religieuze achterban. Al stelde Uyttendaele eerder wel al dat het hier om verworven rechten gaat, en hij niet zo zeker is of die Brusselse PS daar vandaag opnieuw ‘voor’ zou stemmen. Op de vraag of het oké zou zijn als mijn kind een partner heeft van hetzelfde geslacht, antwoordde immers amper tien à vijftien procent van mensen van Turkse, Marokkaanse, Congolese of Afghaanse herkomst ’ja’, bij een enquête van het (weliswaar Vlaams) Agentschap Binnenlands Bestuur. Een uitgesproken mening hierover zou dus weleens stemmen kunnen kosten. De PS is lang niet de enige partij die al jaren bezig is met een delicate evenwichtsoefening tussen

enerzijds vaak seculiere kernwaarden van de partij en anderzijds een kiespubliek waarbij religie een belangrijke rol speelt. Zo stemden ook binnen de Brusselse afdelingen van Vooruit, Ecolo en zelfs Défi mensen tegen het verbod op onverdoofd slachten. Bij de PTB/PVDA stemden alle ‘marxisten’ zelfs tegen.

MIVB Ook in het dossier van de neutraliteit van de MIVB dansen al die partijen op een slappe koord. De eens zo evidente vereiste neutraliteit voor het uitoefenen van een openbaar ambt – de kern van de laïcité, waarbij tot een bepaalde subgroep behoren er niet mag toe doen – staat op de helling. Volgens de laatste berichten zou de PS levensbeschouwelijke tekenen willen toelaten in de volledige MIVBhoofdzetel. Ecolo gaat verder, en wil die religieuze symbolen, waaronder een hoofddoek, ook toelaten bij metrobestuurders. Net als Groen, dat zoiets enkel bij rechters of politieagenten niet passen vindt. Dat de Brusselse regering aan dat voorstel een ordonnantie koppelt die proselitisme of bekeringsdrang wil verhinderen, een probleem bij de MIVB, is een heel dubbel signaal. Enerzijds is de Brusselse regering zich dus bewust van de bekeringsdrang bij het MIVB-personeel. Anderzijds schaft ze het beste wapen daartegen af. “Hoe meer plaats je geeft aan religie, hoe meer plaats ze inneemt,” stelt Uyttendaele. Net daarom is er een overheid nodig die dat strikt aan banden legt, zodat debatten op rationele grond gevoerd kunnen worden. En zodat er nog vrijheid genoeg overblijft om te kiezen.

29 NOVEMBER 2023

| 21

PS’er Julien Uyttendaele (onderaan) tijdens een plenaire zitting in juni 2022. Hij stapt nu uit zijn partij. © BELGA

Big City.

Wat gebeurt er met je auto als je die verkoopt via het kaartje onder je ruitenwisser? Waar gaan wagens naartoe als ze zĳn opgekocht door een handelaar die een kaartje tussen je zĳruit schoof? Max Wyckaert en Luana Difficile zoeken elke week een antwoord op een lezersvraag, deze week van Jean uit Sint-Lambrechts-Woluwe. Volg ook de Instagrampagina voor het Big City-verhaal op donderdag.

Ook een vraag? Stel je vraag en stem op BRUZZ.be Bekijk en lees antwoorden op BRUZZ.be/bigcity

Regelmatig vind je kaartjes van een auto-opkoper geklemd tussen de zijruit van je wagen. Met felle kleuren sporen ze aan om telefonisch contact op te nemen als je je gebruikte rijtuig wil verkopen. 24/7 voor “de beste prijs” en “cash”, “zelfs zonder technische controle, beschadigd of met veel kilometers op de teller”. Mocht je ingaan op dat aanbod, dan is de kans zeer groot dat je wagen via de Heyvaertwijk terechtkomt in West-Afrika. Die buurt op de grens tussen Molenbeek, Anderlecht en Brussel-Stad is sinds de jaren 1990 een Europese draaischijf voor tweedehandswagens. Dat is verbazend,

want Heyvaert is dichtbevolkt en heeft geen rechtstreekse toegang tot een haven of spoorwegen. Vanaf de negentiende eeuw bood de Heyvaertwijk onderdak aan groothandelaren in vlees, die zich richtten op de naburige slachthuizen van Anderlecht. Maar nieuwe Europese richtlijnen rond hygiëne verplichtten hen begin jaren 1980 om fors te investeren in aparte losruimtes voor vrachtwagens en gescheiden poorten voor inkomend en uitgaand vlees. De meeste vleesverkopers trokken weg en lieten hun leegstaande loodsen over aan Libanese autohandelaars. Die zagen de kans schoon om er importexportgarages te openen voor tweedehandswagens. Aan het einde van de Libanese burgeroorlog was daar een grote vraag naar in hun thuisland. Later verschoof de export naar West-Afrika, waar een groeiende

middenklasse de verkoop van tweedehandsvoertuigen deed boomen. Als doorvoerhandelaars bouwden de Belgo-Libanezen een netwerk uit bij rederijen en Afrikaanse invoerhavens, waar ze betrouwbare pionnen inzetten om de wagens in ontvangst te nemen. Ook Afrikaanse handelaars vonden in de jaren 1990 hun weg naar Molenbeek, waar ze in opdracht van hun dorp, familie of werkgever en met de hulp van de Libanese knowhow enkele wagens kwamen scoren. Vanuit heel Europa komen er tot op vandaag afgedankte voertuigen aan, die via opleggers naar

Beestig Brussel.

De kleinste der uilen houdt moedig stand In de zĳvallei van de Mĳlemeers, vlak bĳ natuurgebied Vogelenzang in Anderlecht, leeft een van de laatste koppeltjes steenuilen van Brussel. De steenuil is de kleinste onder onze uilen en ziet eruit alsof hij rechtstreeks uit een tekenfilm is gekropen. Met zijn donzige verenkleed en grote, gele ogen

geniet hij overdag graag op een uitkijkpost in de zon, turend naar de kleine kruipers in de verte. Ten westen van het kerkhof in Anderlecht ligt de zijvallei van de

Mijlemeers. Daar, tussen de oude kerselaars en kriekelaars, woont al jaren een koppeltje steenuilen. “Zo’n oude boomgaard is de perfecte habitat,” zegt Bernadette Stallaert, vrijwilliger bij natuurvereniging CCN Vogelzang CBN. “De oude, hoge bomen zitten vol holtes, waarin de steenuil zich goed kan verstoppen.” Al broedt het koppeltje niet in een boom, maar wel in de nestkast die er ophangt. Die habitat wordt steeds zeldzamer, want verstedelijking maakt het de steenuil niet gemakkelijk.

De verstedelijking maakt het de steenuil niet gemakkelijk. © SHUTTERSTOCK

29 NOVEMBER 2023 | 23 © SASKIA VANDERSTICHELE

| MEER BRUZZ |

Bedankt!

Vanuit heel Europa komen er tot op vandaag afgedankte voertuigen aan in de Heyvaertwijk, om dan naar elders verscheept te worden.

de haven van Antwerpen verkassen en vervolgens per boot naar de Afrikaanse westkust gaan. Door de overlast die de handel veroorzaakt in de wijk ziet het Gewest de marchands liever verhuizen naar de haven van Brussel, waar ooit plannen waren om de voertuigen per binnenschip naar Antwerpen te transporteren. De onderhandelingen daartoe liepen enkele jaren geleden stuk op de invoerprijs die de haven van Antwerpen vroeg. Bovendien zijn de meeste exporteurs eigenaar van hun gebouwen. “Enkel als het hen meer geld oplevert om de loodsen om te bouwen tot woningen zie ik

De Grootste Spaghettislag ter Wereld stoomde naar een opbrengst van 84.245 euro voor de vzw Straatverplegers. Bedankt aan alle spaghetti-eters en -makers!

hen wegtrekken,” zegt antropoloog Martin Rosenfeld, die onderzoek deed naar de wijk. Daarom richten overheden zich nu meer op stadsontwikkeling, in de hoop de wijk zo te kunnen herwaarderen. Dat werpt alvast zijn eerste vruchten af. Facar Export kreeg bijvoorbeeld onlangs een vergunning om zijn garagegebouwen om te vormen tot appartementen. MW

Herbeleef de Spaghettislag op brusselhelpt.be

Meer weten? Lees het in De schaduw van Matonge van Hans Vandecandelaere en in Car Connection. La Filière Euro-africaine de Véhicules d’Occasion van Martin Rosenfeld.

Word wakker met Robbe

Luister van maandag tot vrijdag naar de ochtend van BRUZZ met Robbe. Gewapend met een stevige portie Brusselse actualiteit kan je helemaal up-to-date aan je dag beginnen. Van 7u tot 10u op BRUZZ radio

Volwassen steenuilen blijven het hele jaar door in de omgeving van hun broedplaats. De aankomende winter is het ideale seizoen om uilen te spotten, want dan gaan ze op zoek naar hun partner. Bij de steenuil gaat die zoektocht gepaard met een geluid dat misschien wel even kenmerkend is als het vogeltje zelf. Wie de Mijlemeers passeert, spitst dus maar beter de oren. AD

Lees de hele reeks op BRUZZ.be/beestigbrussel

Eerder dit jaar diende CBN een aanvraag in om de Mijlemeersvallei te beschermen als natuurgebied, want ook de boomgaard waarin de steenuiltjes leven, maakt deel uit van een bebouwbare zone. De gronden zijn eigendom van de ULB en Citydev, en er staan grote bouwprojecten op stapel. “De aanvraag is in behandeling. Voorlopig zijn alle bouwaanvragen – de boomgaard van de steenuiltjes inbegrepen – geblokkeerd.” Ook in de omgeving van de Anderlechtse Koevijverstraat bevindt zich een duo.

A La Carte

Over Brussel en de geneeskunde van de toekomst praat Luckas Vander Taelen met de CEO van UZ Brussel Marc Noppen. Donderdag na BRUZZ 24

Stedenbouw. Met stadsexperte Isabelle Baraud-Serfaty de stoep op

‘Wil je de toekomst van de stad kennen, kijk dan naar de trottoirs’ We wandelen er elke dag over, maar staan er amper bij stil. Rara, wat is het? Een trottoir, tiens! Isabelle BaraudSerfaty schreef met Trottoirs! een boek over geschiedenis en toekomst van het voetpad. BRUZZ maakte met haar een wandeling door de stad, en die leidt van Pompeï tot de Brusselse piétonnier. “Er is een slag om de stoep bezig.” door Kris Hendrickx foto’s Bart Dewaele

29 NOVEMBER 2023

Isabelle Baraud-Serfaty heeft een boek uit over trottoirs. Tijdens een wandeling door Brussel ziet ze goede én slechte voorbeelden.

| 25

Stedenbouw. Met stadsexperte Isabelle Baraud-Serfaty de stoep op

“

ijk, merkwaardig toch?” Isabelle Baraud-Serfaty wijst naar de Muggenstraat, een steegje naast het Fontainasplein, waar we anders gewoon voorbijgewandeld waren. “Zie je al die paaltjes op de stoep? Ze moeten voetgangers beschermen tegen parkerende auto’s, maar ze nemen wel een kwart van een smal trottoir in. Waarom zetten ze die paaltjes niet dichter bij de straat?” Even daarvoor hebben we de wandeling afgetrapt aan de Beurs om vervolgens via de Anspachlaan – met nieuw aangelegd maar lokaal al zwaar gehavend wegdek – naar het Fontainasplein te wandelen. In de piétonnier zijn de typische verhoogde trottoirs verdwenen, maar daar treurt de Franse auteur niet meteen om. “Er blijven nog steeds zijstroken, die vooral voor voetgangers gereserveerd zijn. Als je een straat al op een niveau brengt, lijkt het me

“Het is merkwaardig hoe weinig mensen zich echt in het trottoir verdiept hebben. Zelfs stadsplanners hebben het zelden over de stoep” Isabelle Baraud-Serfaty Auteur en experte in stadseconomie

belangrijk dat je nog steeds een afbakening hebt met een strook die echt voor voetgangers is.” Op het Fontainasplein ziet onze medewandelaar dan weer iets dat haar erg bevalt. “Een bordje dat aangeeft hoelang je richting andere stadsdelen wandelt. Het kan onbenullig lijken, maar het heeft wel effect. We denken vaak dat plekken te ver zijn om

naartoe te wandelen, terwijl dat helemaal niet zo is.” BRUZZ heeft Baraud-Serfaty uitgenodigd voor een wandeling naar aanleiding van haar boek Trottoirs! Une approche économique, historique et flâneuse, dat in mei verscheen en dat ze kwam voorstellen op een studiedag van Arau en Walk.brussels over, jawel, trottoirs. Het werk van de experte in stadseconomie is vooral een beschrijvend boek geworden, dat zich buigt over de geschiedenis van de stoep, haar snel groeiende groep van gebruikers, de conflicten die daarmee gepaard gaan en de economische dimensie van het stedelijke voetpad. Het geheel is nog eens gelardeerd met literaire citaten, waarin het trottoir een rol speelt.

Faire le trottoir

Paaltjes op de stoep moeten voetgangers beschermen tegen parkerende auto’s, maar ze nemen wel een kwart van een smal trottoir in.

“Het moet het eerste boek in tweehonderd jaar zijn dat volledig over het trottoir gaat,” glimlacht de auteur. “Het is merkwaardig hoe weinig mensen zich er echt in verdiept hebben. Zelfs stadsplanners hebben het zelden over de stoep.” In het Frans zit de negatieve connotatie van het woord trottoir daar voor iets tussen, vermoedt de auteur. Faire le trottoir, dat is immers tippelen. “Je ziet dat ook in de Franse vertaling van de stedenbouwklassieker The Death and Live of Great American Cities van Jane Jacobs. Het trottoir speelt er een cruciale rol, maar ‘sidewalk’ wordt er vertaald door ‘rue’…” Baraud-Serfaty duikt in haar boek de stoepgeschiedenis in en leert ons bijvoorbeeld hoe ook het voetpad zijn donkere middeleeuwen kende. Aarden straten zonder stoep maar mét uitwerpselen waren toen de regel. Tot een stuk in de negentiende eeuw waren de Parijse straten bijvoorbeeld zo vies dat burgers van stand de straat overstaken met de hulp van een décrotteur, een straatveger die uitwerpselen verzamelde. De décrotteur hielp de oversteker in kwestie dan

Eenheid in de centrumstoepen is er niet. Het is een amalgaam van verschillende ondergronden: van betontegels tot chique natuurstenen en kasseien.

om via een mobiel houten loopbrugje de overzijde te bereiken. Hun devies: ‘Passezpayez’, een soort péage voor voetgangers zeg maar. De eeuwen zonder stoep kwamen na een oudheid waarin het trottoir wel degelijk ingeburgerd was, zeker in Romeinse steden. Denk maar aan de indrukwekkende trottoirs van dertig centimeter hoog die vandaag nog steeds te bewandelen zijn in Pompeï. De renaissance van het trottoir wordt pas ingeluid met de grote Londense brand in 1666, die een groot deel van de stad verwoestte. Bij de heraanleg verscheen het voetpad weer, om vervolgens langzaam de weg naar het continent te vinden.

Hutsepot In Brussel? Daar verschijnen de eerste trottoirs vanaf het eind van de achttiende eeuw, en verspreiden ze zich langzaam over de stad in de loop van de negentiende eeuw. Een knorrig citaat van de Franse dichter Charles Baudelaire herinnert eraan dat het een traag proces betrof. “Weinig trottoirs [hier] of bijzonder vaak onderbroken (een gevolg van de extreme individuele vrijheid). Verschrikkelijk wegdek. Geen leven op straat.” (Pauvre Belgique!, 1964) Wie anderhalve eeuw later door de kleine straten van het Brusselse centrum slentert,

kan nog altijd een verre echo van Baudelaire horen. Onderbroken trottoirs, die zijn er niet echt meer. Maar de centrumstoepen liggen er wel bij als een hutsepot van verschillende ondergronden. Nu eens betontegels zoals op de schoolspeelplaats, dan weer chique natuurstenen en maar al te vaak ook kasseien. Die laatste zijn soms glad, soms hobbelig, vaak stabiel, maar geregeld ook losliggend en verwaarloosd. Geregeld herkennen we de Indische Kandla-kasseien, die in het verleden al met kinderarbeid werden geassocieerd. Tijdens de wandeling zal de auteur steeds weer wijzen op de recente functies die het trottoir er heeft bijgekregen. Wachtplaats voor een maaltijdkoerier. Parkeerplek voor een cargofiets. Trottoirterras van een café. De onvermijdelijke deelsteps. Plantgrond voor klimplanten die steeds vaker op Brusselse gevels verschijnen. In haar boek voegt ze nog een hele rist nieuwe en vaak opmerkelijke functies toe, gaande van een automaat met pingpongmateriaal tot een luchtzuiveraar in Barcelona. “Als je de toekomst van de stad wil kennen, moet je naar de trottoirs kijken,” weet onze medeflaneur. “Dat is de plek waar nieuwe trends zichtbaar worden.” Maar evengoed stoten we op oude functies met een grote stoepimpact. Een heel interieur aan grof vuil tegen een gevel of een

zelfbewuste stapel vuilniszakken, die Baraud-Serfaty spontaan doet stoppen. “Dat je die hier zomaar op het trottoir mag zetten, het blijft me verwonderen. Andere steden kiezen steeds vaker voor ondergrondse containers met een kleine bovengrondse voetafdruk.” Voor de auteur is het duidelijk: er is een bataille du trottoir bezig, waarbij nieuwe trends in sneltempo in conflict komen met andere functies. Het meest frappante voorbeeld daarvan is misschien nog het mikadospel van deelsteps dat her en der de weg van voetgangers verspert. En terwijl er nieuwe gebruikers en objecten bijkomen op het trottoir, blijft ook de basisfunctie in Brussel aan belang toenemen. De rol van het stappen groeit immers, in die mate dat de benenwagen sinds kort het belangrijkste vervoermiddel is geworden. De auto is daarmee van zijn troon. “Het logische gevolg? Dat het beleid nu massaal trottoirs gaat verbreden en er extra goed op toeziet dat er zo weinig mogelijk obstakels op de stoep komen,” vindt Baraud-Serfaty. “De overheid moet die gemeenschappelijke ruimte die het trottoir is beter reguleren, anders krijg je wildgroei. In Angelsaksische landen is daar een hele discipline rond ontstaan, het zogenoemde curb management, dat vaak ook de parkeerstrook bestrijkt.”

Stedenbouw. Met Isabelle Baraud-Serfaty de stoep op

Alvast wat de deelsteps betreft, komt er actie van het Brusselse beleid. Parkeren op de stoep kan op steeds minder plaatsen. De Stad creëerde net 450 verplichte ‘dropzones’ op haar grondgebied. Meestal bevinden die zich naast de stoep, maar soms ook erop. In dat laatste geval volgt op sociale media al snel protest van strijdlustige voetgangers, die niet zomaar de aftocht willen blazen in la bataille du trottoir.

Au revoir, trottoir? Het trottoir als glazen bol voor de toekomst van de stad, het is best wel een leuk beeld. Maar het zou ook weleens kunnen dat de straat van de toekomst er een is … zonder trottoir, toch in autoluwe of autovrije gebieden. Beleidsmakers kiezen immers steeds vaker voor een inrichting op één niveau, waarbij de stoep ofwel helemaal verdwijnt ofwel herleid wordt tot louter een visuele afbakening.

niveau heeft daarnaast ook het voordeel van de leesbaarheid. Zo’n straat spreekt de voetganger als het ware uitnodigend toe: “Wandel op mij.” Liefhebbers van erfgoed kunnen het verdwijnen van trottoirs in een historisch stadsbeeld dan weer moeilijk verteren. “Het grootste deel van de Brusselse binnenstad ontstond in de negentiende eeuw, op een moment dat trottoirs veralgemeend werden,” zegt Loir. “Die stoepen communiceren vaak ook met de huizen, door materiaalkeuzes en versieringen. Ze horen er dus doorgaans bij. Bij de voetgangerszone op de Anspachlaan bijvoorbeeld is dat allemaal tenietgedaan. Dat is een project voor een nieuw wegdek, niet voor een echt stadslandschap. Een onecologisch project bovendien, omdat je een volledige tabula rasa uitvoert en alle materialen uitwisselt. Materialen die dan nog eens stuk gaan, terwijl ze er nog maar net liggen.” De professor fulmineert tijdens zijn lezing ook tegen wat hij een gebrek aan kennis

“Dat je hier in Brussel vuilniszakken zomaar op het trottoir mag zetten, het blĳft me verwonderen’ Isabelle Baraud-Serfaty

Isabelle Baraud-Serfaty. Trottoirs! Une approche économique, historique et flâneuse, Editions Apogée, 2023

Auteur en experte in stadseconomie

De Moutstraat en de Anspachlaan in het centrum zijn voorbeelden van straten waar trottoirs alleen nog visueel bestaan, terwijl er in Nieuwstraat zelfs geen spoor meer is van een stoep. “Rond het hypercentrum en ook in de Marollen zie je nu een soort olievlek van straten op één niveau ontstaan,” zegt Christophe Loir op de studiedag die aan onze wandeling voorafgaat. Loir is professor geschiedenis aan de ULB en lid van de Koninklijke Commissie Monumenten en Landschappen (KCML). De trend naar één niveau veroorzaakt al eens bitse discussies. Voorstanders wijzen op het comfort dat één enkel niveau biedt, onder meer – maar niet enkel – voor rolstoelgebruikers en wie met een kinderwagen onderweg is. Een aanleg op één

noemt bij Brusselse politici. “Er heerst een vooroordeel dat autoluw meteen ook betekent dat de straat op één niveau moet. Maar ook waar weinig auto’s rijden heeft een trottoir zin. De allerkwetsbaarsten zijn er immers beter beschermd dan op het midden van de straat, waar je toch nog andere weggebruikers hebt.” Voetgangers liepen vroeger gewoon op straat, en dat was ook toegestaan, benadrukt Loir. “Als het nodig was, konden ze dan uitwijken naar de stoep. Het is pas in de jaren 1930 dat het verboden werd om als voetganger gewoon op straat te wandelen.” Dat het belang van stappen opnieuw is toegenomen, is voor professor Loir dan ook een uitgelezen kans voor het historische erfgoed. “De historische stad is net gebouwd voor de voetganger én als shared space.” We stappen ondertussen met Isabelle Baraud-Serfaty terug richting Beursplein, waar de jaarlijkse kerstmarkt volop in opbouw is. We beginnen te letten op ijzeren opschriften die vertellen over de wereld onder het trottoir: Proximus, Vivaqua-voorouder BIWM … We merken oude modderschrapers aan de gevels op en nieuwe stickers op de signalisatiepalen. Dat we wat anders en aandachtiger naar trottoirs kijken sinds we haar boek lazen, geven we toe. De auteur glimlacht. “Als het dat effect bereikt, ben ik al tevreden.”

‘ENLEVEZ CES OBSTACLES DU TROTTOIR’

‘CLEAR THE PAVEMENTS OF ALL OBSTACLES’

On les emprunte chaque jour, mais on y réfléchit à peine. Les planificateurs urbains aussi semblent prêter peu d’attention aux trottoirs. « Il y a une bataille pour le trottoir », explique Isabelle Baraud-Serfaty lors d’une promenade dans le centre de Bruxelles. L’autrice du livre Trottoirs évoque l’augmentation rapide du nombre d’utilisateurs et d’objets sur le trottoir: les livreurs, les trottinettes partagées, la verdurisation. En parallèle, la fonction de base du trottoir – la marche – augmente aussi. « Il est temps que le gouvernement s’attaque aux obstacles sur les trottoirs. »

We walk on them daily, but hardly give them a second’s thought. Reason enough for Isabelle Baraud-Serfaty to write the book Trottoirs !. “There is a battle for our pavements going on,” she says as we walk through the city centre. She points to the rapid increase in the number of people using it and all the objects on our pavements. Meal couriers, share scooters, greenery, parcel deliverers, they all use pavements. And more people are using the pavements for their primary purpose: walking. “About time, then, that the government starts regulating that common space better, with fewer obstacles.”

BELEGGEN IN FYSIEK GOUD EN ZILVER

The House Brussel/Bruxelles Keizerinlaan 68 68, Bd. de l’Impératrice +32 (0)2 514 01 70 info@the-house.be

INVESTIR DANS L’OR ET L’ ARGENT PHYSIQUES Zekerheid voor generaties La sécurité pour des générations

www.the-house.be

AANKOOP � VERKOOP GOUD & ZILVER

ACHAT � VENTE OR & ARGENT

Gratis en vrijblijvende waardebepaling en advies

Estimation et conseils gratuits

familiebedrijf entreprise familiale

The House_ adv Bruzz_1-4pag.indd 6

31/08/2023 16:08:55

Nieuws en cultuur uit Brussel in je mailbox? BRUZZ dag brengt je van maandag tot zaterdag de actualiteit van de dag (in het Nederlands).

BRUZZ week serveert je iedere zaterdag de belangrijkste hoofdpunten van de voorbije week (in het Nederlands).

BRUZZ culture ontvang elke donderdag de BRUZZ-selectie in je mailbox en begin goed voorbereid aan je cultureel weekend (Nederlands, Frans en Engels gemixt).

Schrijf je gratis in via BRUZZ.be/nieuwsbrief

BRUZZ international voor en door internationale Brusselaars, met elke week restauranttips, cultuurreportages en portretten (in het Engels).

De slaapkamer. Elisa

Elisa is 11 en woont in Schaarbeek. Ze spreekt drie talen: Nederlands, Frans en Spaans. "Mijn mama is Chileens. We gaan elk jaar naar Chili, dit jaar vieren we er kerst."

29 NOVEMBER 2023

| 31

‘Meerdere talen spreken is soms ingewikkeld’ Elke week gaat BRUZZ op bezoek bĳ een kind in Brussel in zĳn of haar slaapkamer. Deze keer is dat bĳ Elisa (11) uit Schaarbeek. Elisa is een duizendpoot, met bĳna elke dag van de week een naschoolse hobby. In Elisa’s leven gebeurt alles met fiets, tram of trein, tenzĳ ze haar geliefde familie in Chili gaat bezoeken. door Emilia De Feyter foto Saskia Vanderstichele

Je woont hier leuk! Heb je huisdieren? We hadden ooit een valkparkiet, Coco, die hadden we gevonden. Haar vleugel was een beetje verstuikt. We gingen naar de dokter en hielpen haar met genezen. Ze is erna weleens weggevlogen. We hebben toen affiches opgehangen en toen heeft iemand Coco teruggevonden. Hoe ziet een gewone week eruit voor jou? Ik ga naar school in het Boodschapinstituut in Schaarbeek. Maandag heb ik jiujitsu, dinsdag niets, woensdag doe ik theater bij Bronks, donderdag heb ik notenleer en vioolles, vrijdag ga ik turnen en zondag naar de scouts. Jiujitsu, cool! Waarom doe je dat? Bij jiujitsu kan ik even wild doen en leer ik mijn gevoelens te uiten. Soms kan ik wat chagrijnig worden. Volgens mijn mama helpt vechtsport om jezelf te beheersen. Als je boos wordt, kan je zo je gevoelens meer tegenhouden. En de scouts, hoe is dat? Het zijn Franstalige scouts. Ik ben er nu al zes jaar lid. In het Frans zijn we les brownies. Je spreekt dus Frans? En Spaans met je moeder? Mijn ouders hebben Franstalige vrienden en spreken Frans met elkaar. Mijn papa’s moedertaal is Nederlands, mijn mama is Chileens. We gaan elk jaar naar

Chili, dit jaar gaan we met kerst. We hebben er veel familie. Spaans vind ik de mooiste taal. Ik vind het leuk om meerdere talen te spreken, maar soms is het wel ingewikkeld. Als ik met mijn mama spreek, zeg ik soms per ongeluk iets in het Nederlands. Wat vind je ervan om half Chileens te zĳn? Het voordeel is dat ik twee identiteitskaarten heb. Het nadeel is dat ik lang onderweg moet zijn naar een deel van mijn familie. Zou je liever in Chili of in Brussel wonen? In Brussel, denk ik. Dat is kleiner en gezellig, Chili is heel groot. Als we landen in Santiago, moeten we nog vijf uur rijden naar de boerderij waar we verblijven. Zĳn er ook dingen die je niet leuk vindt aan Brussel? Er zijn veel vuile straten. Ik vind het ook niet leuk dat er overal steps liggen. Als fietser vind ik het getoeter van auto’s echt lastig. Als het rood licht is, is er voor fietsers een strook om voor de auto’s te staan, maar als we dan auto’s voorbijrijden, toeteren ze. Dat vind ik zo stresserend. Wij hebben geen auto, we nemen heel vaak de fiets of de tram. Als we weggaan buiten Brussel, nemen we vaak de trein. Zo zijn we al eens naar Berlijn gegaan. Je woont wel graag in Brussel? Ja, er zijn heel veel dingen te doen. In GC De Kriekelaar zijn er veel activiteiten, in GC Ten Noey

ook. Ik ging er normaal zaterdag naartoe voor de spaghettislag van Brussel Helpt, maar ik ben op scoutsweekend. Wat ik nog leuk vind aan Brussel is dat er wel redelijk veel groen is. Ik ga vaak het Josaphatpark en ook op mijn school is er veel groen. Wij hebben een moestuin, dicht bij het Josaphatpark. We delen die grond met andere mensen. We hebben er pompoenen, tomaten, wortels, munt, komkommer, aardappelen ...

“Er zĳn veel vuile straten, en als fietser vind ik het getoeter van auto’s echt lastig”

Is de moestuin ook ’s winters in gebruik? Ja, mijn mama is vorige zondag nog aardappelen gaan halen. Die hebben we dan ’s avonds gegeten. Verder moeten we onze moestuin niet echt onderhouden, want het regent vaak genoeg. Lees de hele reeks op www.BRUZZKet.be/slaapkamer

‘UNE PARTIE DE MA FAMILLE VIT TRÈS LOIN’

‘MOST OF MY FAMILY LIVE FAR AWAY’

Elisa, 11 ans, habite à Schaerbeek. Elle parle espagnol avec sa mère, néerlandais avec son père et ses parents communiquent en français. Elisa aime bien s’occuper, et a un passe-temps presque chaque jour de la semaine. Elle fait quasiment tout à vélo, en tram ou en train, sauf quand elle va voir sa famille au Chili. « Pour voir une partie de ma famille, je dois faire un très long voyage. »

Elisa from Schaarbeek/ Schaerbeek speaks Spanish with her mum, Dutch with her dad and her parents speak French to each other. This 11-year-old language nerd does not like sitting still and has an after-school hobby for almost every day of the week. Everything in Elisa’s life is done by bike, tram, or train unless she goes to visit her beloved family in Chile. “When we visit family, we always have to travel far.”

Beeldende kunst. Rivoli Brussels: vijftien galeries onder één dak

‘In Rivoli kan je nog betaalbare kunst kopen’ In vijftien jaar tijd is het groezelige shoppingcentrum Rivoli aan de Bascule veranderd in een hotspot voor hedendaagse beeldende kunst. Deze opmerkelijke metamorfose is vooral te danken aan de vasthoudendheid van één man: galeriehouder Francesco Rossi. “Het was een flinke strijd.” door Bettina Hubo foto’s Ivan Put

ivoli Brussels, zoals de galerij die zopas haar vijftiende verjaardag vierde nu heet, ligt pal aan bushalte Bascule op de drukke Waterloosesteenweg. Het is een stukje Ukkel, grenzend aan Elsene, met vooral traditionele winkels, zoals Inno, Veritas, Zeeman en C&A. Niet de plek waar je meteen hedendaagse kunst zou verwachten. Aan de buitenkant van het gebouw is er ook niet zoveel te zien. De ingang van de galerij ligt ietwat verstopt tussen een grote tandkliniek en een schoenenwinkel. Maar eenmaal binnen kom je terecht in een stijlvol, strak zwart-witdecor. Vijftien kunstgaleries zitten er: beginnende en gevestigde, binnenlandse en buitenlandse, allemaal white cubes met zwart omrande vitrines. Een heel andere aanblik bood de galerij toen Francesco Rossi er zestien jaar geleden voor het eerst kwam kijken. Rossi, een Italiaan uit Urbino, woonde toen al geruime tijd in Brussel. Hij was verhuisd omdat hij

als student kunstgeschiedenis een proefschrift maakte over Marcel Broodthaers. Hij bleef vanwege de liefde en opende in Schaarbeek een school waar hij, als enige leraar, de Italiaanse taal, cinema en cultuur onderwees. Toen zijn vrouw voor haar werk naar Zürich overgeplaatst werd, sloot hij zijn school en ging mee. Rossi had er niet heel veel omhanden en sleet menig uur in de talrijke galeries in de stad. Terug in Brussel werkte hij enkele jaren als assistent in een grote kunstgalerie, waar hij alle knepen van het vak leerde, tot hij zich in 2007 klaar voelde om op eigen benen te staan. Maar de vastgoedprijzen waren hoog en veel geld had Rossi niet. Na maanden zoeken – hij was intussen behoorlijk wanhopig – zag hij een advertentie voor een lege snackbar in shoppingcentrum Rivoli, ooit neergezet als luxegalerij, maar compleet in verval geraakt. “Ik kende de plek niet. Het bleek een somber, afgeleefd winkelcentrum dat ten dode opgeschreven leek. Er stond veel leeg, en voor de rest zaten er vooral verouderde

winkeltjes en goedkope eettentjes,” vertelt hij, terwijl hij oude foto’s toont. Hoewel iedereen hem voor gek verklaarde, kocht hij de snackbar van amper 28 vierkante meter groot. “Mijn buur links was een waarzegster, rechts zat een zaakje met zonnebanken.” Wat hem over de streep had getrokken? De prijs, de buurt, tussen de chique Louizalaan en de Molièrelaan, en de bijzondere architectuur van het gebouw. Rivoli werd eind jaren 1970 ontworpen door architect Victor Demeester. Hij kreeg als opdracht om een winkelcentrum te

29 NOVEMBER 2023

| 33

ontwerpen, met daarboven acht verdiepingen appartementen en beneden een flinke parking. Demeester tekende rondom de sokkel van het gebouw een sierlijk maaswerk in beton, dat meteen ook een arcade vormde, een verwijzing naar de rue de Rivoli in Parijs.

Te alternatief Rossi renoveerde zijn pandje en opende er in 2008 Rossicontemporary. Zijn eerste tentoonstellingen waren niet meteen een groot succes. “Er kwamen alleen wat

artiesten op af. Andere kunstliefhebbers vonden ons te alternatief en hielden zich ver van de sinistere plek, waar in de gangen vaak clochards rondhingen. Het mondaine Franstalige publiek uit Elsene en Ukkel bereikten we al helemaal niet.” Rossi ging aankloppen bij de mede-eigenaars, maar die waren niet te porren voor een nieuw, gezamenlijk project. “De meesten hadden het opgegeven en wilden niet meer investeren.” Vervolgens probeerde hij hen te overtuigen om hun winkel dan maar te verkopen. Zelf kocht hij een paar vrijgeko-

men modules bij en begon een zoektocht naar andere geïnteresseerde galeristen. Een enorme opsteker was het bericht dat Xavier Hufkens, die zijn bekende topgalerie op enkele honderden meters heeft, een bijhuis zou openen in Rivoli. Hufkens kocht een grote ruimte aan de achterkant, met zicht op straat. Rossi: “Hufkens zit er nu tien jaar. Hoewel we een uitstekende relatie hebben, heeft hij zich nooit veel bemoeid met wat er in de galerij gebeurt of met de andere galeries. Hij heeft een internationale agenda, hij speelt ook in een andere klasse.”

▼

Rivoli werd eind jaren 1970 ontworpen door architect Victor Demeester. Die tekende rondom de sokkel van het gebouw een maaswerk in beton, dat een arcade vormde, een verwijzing naar de rue de Rivoli in Parijs.

Beeldende kunst. Rivoli Brussels: vijftien galeries onder één dak

Maar de komst van Hufkens gaf Rivoli wel een soort van kwaliteitslabel. Galeriehouders begonnen te lonken naar een vrij plekje in het winkelcentrum. Zo ook Hopstreet Gallery, die voordien in de Hopstraat in het centrum van Brussel zat. “De sfeer daar was aan het veranderen, verschillende galeries trokken er weg. Via Rossi kwamen we in contact met de eigenaar van een kledingzaak in Rivoli,” vertelt Pascal Lambrecht van Hopstreet. “Na een stevige onderhandeling konden we zijn twee pandjes kopen.” Ondertussen had Rossi de nieuwe en oude mede-eigenaars toch zover gekregen dat ze de gangen en andere gemene delen van de galerij wilden opknappen. “Dat was broodnodig, want het was een zootje: allemaal verschillende kleuren, slecht verlicht, een plafond dat bestond uit aluminium lamellen waarvan er een aantal stuk waren, plompe airco’s en volgeplakte uitstalramen. Iedereen deed maar wat.” Rossi maakte meteen van de gelegenheid gebruik om een reglement van interne orde op te stellen. De galeries die toestroomden hielden het niet allemaal even lang uit. “In het begin was er een flink verloop,” erkent Rossi. “Er kwamen galeries die de plek wilden uittesten, maar geen geld en geen ervaring hadden. Ze huurden een pop-up, maar vertrokken al snel. Ik geef toe, niet alle galeries hadden toen hetzelfde hoge artistieke niveau.” Ondertussen ligt Rivoli in rustiger vaarwater. Rossi: “Er zitten hier nu vijftien galeries die hun pand zo goed als allemaal in eigendom hebben. Dat geeft een perspectief op lange termijn.”

Boekhouder en naaiatelier De andere winkeltjes zijn ondertussen verdwenen, op een boekhouder en een klein naaiatelier, Couture Rivoli, na. Daar verstelt de Roemeense Mariana Radu al tien jaar

“Vandaag zitten er vijftien galeries in Rivoli Brussels,” vertelt pionier Francesco Rossi. “Zo goed als allemaal hebben ze hun pand in eigendom, dat geeft een perspectief op lange termijn.”

kleding voor Inno en andere winkels, en ook voor particulieren uit de buurt. Maar niet meer voor lang. De aanpalende galerie van Michèle Schoonjans, die eigenaar is van haar atelier, is dringend aan uitbreiding toe en heeft de huur niet verlengd. Eind december verhuist Mariana Radu naar een pandje wat verderop in Ukkel. Ze heeft er vrede mee, hoewel ze het naar haar zin had in de Rivoli-galerij, te midden van al die galeries. “Ik houd van kunst, vooral van landschappen en portretten,” vertelt ze terwijl ze de pijpen van een grijs wollen broek inkort. “Abstracte kunst zegt me minder. Ik kijk er wel naar, maar begrijpen doe ik het niet altijd. Soms vraag ik uitleg

“Andere kunstliefhebbers vonden Rivoli in het begin te alternatief en hielden zich ver van de sinistere plek, waar in de gangen vaak clochards rondhingen” Francesco Rossi Galeriehouder Rossicontemporary

aan mijn buurman hier: wat bedoelt die artiest?” Radu zal erg gemist worden door haar klanten, maar ook door de galeriehouders. “Ze noemen me de mamy van Rivoli. Ik ben hier de hele week, zij alleen in de namiddag, van donderdag tot zaterdag. Ik fungeer dan ook als een soort van permanentie. Alle postpakketjes komen hier terecht. En ik vang onwetende galeriebezoekers op, die hier bijvoorbeeld op woensdag staan.” Rivoli telt zowel buitenlandse – vooral Duitse – galeristen als Belgische. Opvallend veel galeries hebben Vlaamse roots, zoals Hopstreet, Husk, Nationale 8 en Schönfeld, die in 2018 vanuit Antwerpen naar de hoofdstad kwam. “We kwamen hier als pop-up, maar het beviel zo dat we een kleine ruimte kochten,” vertelt Greet Umans, die de galerie runt voor eigenaar Elie Schönfeld. “We vonden de sfeer hier fijner, internationaler, de bezoekers zijn ruimdenkender.” Schönfeld kocht vervolgens ook de ruimtes links en rechts, en ook het winkeltje aan de overkant, dat omgetoverd werd tot een koffiebar, waar ook andere galeristen gebruik van kunnen maken. Galerie Zwart Huis, schuin tegenover Schönfeld, was eerst in Knokke actief. “Ik had de galerie van mijn moeder in Knokke overgenomen,” zegt galeriehoudster Elke

29 NOVEMBER 2023

| 35

daarvoor ook regelmatig afzakt naar Rivoli. Onlangs waren de twee dan ook uitgenodigd op een event rond de vijftiende verjaardag. “Het is hier net een kleine familie, je voelt je welkom, ook als je niets koopt,” zegt Das. Dingenen vindt Rivoli interessant vanwege de diversiteit, maar ook door de uitstraling: betaalbare kunst, en toch mooi. “Dat is wat wij zoeken. Wij zijn kleine collectioneurs, wij kopen meestal werken van 500 à 1.000 euro, soms iets meer. Dat kan je hier met wat zoeken nog vinden.” Volgens Das is de galerij, zeker de laatste vijf jaar, in positieve zin geëvolueerd. “Na de moeilijke beginjaren zit hier nu een volwaardig gezelschap.”

De Roemeense Mariana Radu verstelt in haar naaiatelier, Couture Rivoli, al tien jaar kleding, maar moet eind december verhuizen. “Jammer, ik had het hier wel naar mijn zin,” zegt de mamy van Rivoli.

Helbig. “Maar ik kreeg al snel heimwee naar Brussel, waar ik ben opgegroeid.” Ze zag het niet zitten om zich ergens in haar eentje in Brussel te vestigen. “Alleen en zonder netwerk heb je weinig kans van slagen.” Toen er bij Rivoli een plek vrijkwam, kocht ze die. “Ondertussen ben ik binnen de galerij al drie keer verhuisd. Nu zit ik echt goed.”

Gezamenlĳke vernissages Helbig, die momenteel werk van Jan Vanriet exposeert, vindt dat de vijftien galeries elkaar versterken. “Er is behoorlijk wat solidariteit. We wisselen ideeën uit, maar maken ook gebruik van elkaars diensten, voor transport bijvoorbeeld. En onze vernissages organiseren we samen, op zondagmiddagen, niet op donderdagavonden zoals in de meeste Brusselse galeries. We hoeven dus niet elk afzonderlijk voor drank en personeel te zorgen.” Omdat iedereen zijn eigenheid heeft, voelen de galeriehouders zich niet echt concurrenten. “Ik ben bijvoorbeeld de enige die uitsluitend Belgische hedendaagse kunst toont en verkoopt,” zegt Helbig. “En ieder heeft zijn publiek, bij mij zijn het nu natuurlijk vooral Vlamingen, door Vanriet, anderen hebben een internationaler publiek. Collega Frédérick Mouraux zorgt er sinds

een jaar of drie voor dat ook het wat mondainere, Franstalige publiek hier over de vloer komt.” Volgens Helbig ligt de drempel om een galerie binnen te stappen in Rivoli lager dan elders. “Het is minder elitair, wat toegankelijker. De galeriehouders zijn zelf aanwezig, in andere galeries tref je vaak personeel.” Die indruk hebben ook Chris Das en Ulrich Dingenen, een stel uit Duffel dat al 35 jaar hedendaagse kunst verzamelt en

Dat betekent niet dat alles bereikt is. De grote betrachting van de galeriehouders op dit moment is om de zichtbaarheid van Rivoli Brussels aan de buitenkant te vergroten. Francesco Rossi ijvert ook al jaren bij de gemeente Ukkel om de chaotische en visueel onaantrekkelijke Waterloosesteenweg te verfraaien. Hij vraagt meer groen, plaats voor fietsers, en een kunstwerk op het kruispunt met de Molièrelaan. Voorlopig tevergeefs. En dan is er nog het bezoekersaantal dat geslonken is sinds de coronacrisis. “We doen goede zaken, maar veel mensen kopen online of op beurzen. We krijgen minder bezoekers dan voorheen, soms ook op onze vernissages,” zegt Rossi. “Dat is niet alleen zo bij ons, bij heel wat andere galeries uit het centrum en ook uit het buitenland hoor je hetzelfde. Dat is jammer. Als je een mooie tentoonstelling maakt, wil je die graag delen.”

UN HAUT LIEU DE L’ART CONTEMPORAIN

A HOTSPOT FOR CONTEMPORARY ART

En quinze ans, le centre commercial plutôt sombre Rivoli, à la Bascule, s’est transformé en haut lieu des arts visuels contemporains. Cette métamorphose, nous la devons surtout à la ténacité d’un homme, Francesco Rossi. En 2008, il y a acheté un petit magasin pour y ouvrir une galerie d’art. De nombreux efforts plus tard, il est parvenu à convaincre les copropriétaires de rénover la galerie et à persuader d’autres galeristes de s’établir au Rivoli. Aujourd’hui, le centre compte quinze galeries, débutantes et établies. Elles se renforcent mutuellement et organisent leurs vernissages ensemble le dimanche midi.

Over the last 15 years, the dingy Rivoli shopping centre at the Bascule has been transformed into the place to be for contemporary art. This metamorphosis is mostly down to the tenacity of one man: Francesco Rossi. In 2008, he bought a shop there and opened an art gallery. It was hard work but he managed to convince the co-owners to renovate the gallery and persuaded other gallerists to set up shop in Rivoli. Today there are fifteen of them, both new ones and more established galleries. They support each other and hold openings together on Sunday afternoons.

Trachet.

Nick Trachet Brusselaar die de stad en de wereld culinair ontdekt

“Moeder de vrouw schepte het eten op en keek erop toe dat iedereen zĳn deel had”

Wonen op unieke locaties

Bordorde Observeer eens hoe wij eten. In traditionele gezinnen dan toch, want vandaag beginnen formele maaltijden te verdwijnen. Iedereen graast maar wat wanneer hij/zij honger heeft. Maar formeel moest alles op één bord. Tegelijk. Groente, vlees, aardappelen en saus. Het lijkt op een diagram van een of ander marketingbureau, je weet wel: een pie chart of cirkeldiagram: zoveel percent voor elk. Moeder de vrouw schepte het eten op en keek erop toe dat iedereen zijn deel had: van alles wat en verplicht op te eten. Ten zuiden van ons gaat dat niet zo. Waarom moet alles tegelijk op je bord? In Italië beginnen ze traditioneel met een vullend bord: pasta. Soep en pasta worden er in een adem genoemd. Op het menu in eenvoudige eethuisjes stonden ze zelfs samen onder het hoofdstuk minestre, ook de spaghetti. Wij zien pasta vanuit onze noordelijke streken als een gerecht op zich, maar in Italië, buiten het toeristisch seizoen, is dat niet zo. Het is alsof wij de maaltijd zouden beginnen met

Bierbeek

www.GrootPark.be

een bord aardappelen. Ginder doen ze een smaakmaker bij hun deegwaren, maar het blijft een eerste schotel, een primo piatto. Dat verklaart ook waarom er zoveel vleesloze pastabereidingen bestaan. Het vlees moet nog komen. Pas daarna komt er dus vlees en vis op je bord, die je eet met brood. Op een andere schotel komt ook een contorno, iets van groente naargelang het seizoen. Boleten zoals eekhoorntjesbrood (funghi porcini) worden gelijkgesteld met vlees, weidechampignons dan weer niet. Je kiest op restaurant je contorni volgens eigen verlangen en inzicht, geen chef die je oplegt dat het vlees komt “avec ses petits légumes”. Nee, de klant is koning, je bent groot genoeg om zelf je contorni te kiezen. In de zomer sluit een kom sla de warme maaltijd ‘s middags af. Die wordt opgemaakt door een ervaren disgenoot, niet door de bazin. Dat is dan ook de reden waarom er altijd olie en azijn op tafel staan.

Vilvoorde

www.KanaalPark.be

In Frankrijk is salade vaak een voorgerecht. Mijn ouders vertelden hoe ze er in de jaren zestig sla kregen en dus wachtten op het vlees, dat niet kwam omdat de bazin wachtte tot ze hun sla op hadden. Culturele verwarring. In de baanrestaurants van Frankrijk kwam men vragen welke légumes je dan bij je vlees wou: “Des haricots verts, des pâtes ou des frites?” (gegrinnik onder de Belgen …) Die groenten werden ook opgediend in een aparte schotel. Maar het brood was het belangrijkste. Brood hoort op tafel te staan voor het eten, regelmatig aangevuld en pas afgeruimd na de kaas. Niks samen op één bord!

Meer Trachet? Lees de hele reeks op BRUZZ.be/trachet

Leuven

www.DijleDelta.be

SELECT

29 / 11  6 / 12

B R U Z Z G I D S T U D O O R D E C U LT U R E L E AG E N DA

‘Elke familie heeft wel een orakelende nonkel’ Voor zijn nieuwe dansvoorstelling, Infamous Offspring, duikt Wim Vandekeybus met dichter Fiona Benson, contorsioniste Iona Kewney, flamencolegende Israel Galván en ook een beetje Bad Seed Warren Ellis in de familiegeschiedenis van Zeus en Hera, om weer boven te komen met een eigenzinnige, hedendaagse visie op de mythen. door Michaël Bellon

Dans. Ultima Vez bestormt de Olympus

“

k ga nog een stap verder dan in TrapTown,” zegt Wim Vandekeybus over de aanpak in zijn nieuwe groepschoreografie. Ook in TrapTown (2018) verkende Ultima Vez een mythisch universum met dans, tekst en film, maar nu laat hij dans, muziek en tekst echt interageren met film. Behalve voor die multidisciplinaire benadering koos Vandekeybus dit keer ook voor een eigenzinnige en genereuze greep uit de wereld van de Griekse mythen. Ultima Vez verbeeldt de kwaliteiten maar ook de moordzucht, de jaloezie, het overspel en de hebzucht van de top gods op de Olympus. “Ik heb me twee jaar lang voorbereid door over de Griekse mythologie te lezen,” vertelt Vandekeybus, “en daar scènes en karakters uit te halen die mij interesseren, omdat ik er echt iets mee kan doen. Het gaat dan vooral over de familiehiërarchie en de interactie tussen de Griekse oppergoden Zeus en Hera, en hun negen kinderen.” Zoals wel vaker, werkte Vandekeybus voor het tekstgedeelte samen met een volbloed schrijver. “Ik heb de Engelse dichter Fiona Benson ontmoet, die gespecialiseerd is in het herschrijven van klassieke

Zeus en Hera worden vertolkt door de Engelse acteurs Daniel Copeland (die onder meer meespeelde in Ricky Gervais’ After life, red.) en Lucy Black. Maar het opvallendste karakter op de scène is waarschijnlijk de smid Hephaistos. Vandekeybus: “Hephaistos was het verworpen kind van Hera en Zeus. Omdat het lelijk was, gooiden ze het weg, werd het kreupel en werd het smid. Dat personage wordt bij ons vertolkt door Iona Kewney, met wie ik 25 jaar geleden nog heb samengewerkt voor Scratching the inner fields. Zij is een Schotse contorsioniste (een extreem lenige lichaamskunstenares, red.), maar ook een schilder, die echt ongelofelijke dingen kan. Ze is klein, maar een en al spieren, en ze tekent ook live met houtskool op de scène.”

Patchworkfamilie Een andere speciale gast in de cast is de legendarische Spaanse flamencodanser Israel Galván. “Hem had ik twee jaar geleden al gevraagd om de blinde ziener Tiresias te spelen. Elke familie heeft wel zo’n nonkel die af en toe langskomt, goede raad geeft en een beetje spreekt als een orakel. Galván doet dat op een heel speciale manier. Alleen al

“De mythes zĳn hard en wreed. Tĳdens de repetities is er in de wereld ook veel gebeurd op het vlak van wreedheden. Dan raakt zo’n voorstelling mensen nog meer”

mythologie naar onze hedendaagse leefwereld. Die samenwerking is grotendeels van op afstand gebeurd, maar in groot vertrouwen. Fiona had nog niet voor het theater geschreven, maar ik geloof in het talent van schrijvers, en werk graag met mensen van een ander medium, die zo een andere manier van werken verwerven. Fiona is ook een jonge vrouw. Het is interessant om te zien waar die mythologische figuren nu voor kunnen staan, en hoe ze belichaamd worden door hedendaagse dansers die van alle continenten komen. De clichés en archetypes worden helemaal herbekeken.”

daarvoor moet je komen kijken.” Welke zijn de andere goden die zich van hun beste en slechtste kant laten zien? “De mythologie in de oudheid is oneindig. De verhalen zijn bovendien allemaal in verschillende variaties tot ons gekomen. Maar ik vond het wel interessant om hen als een moderne patchworkfamilie te benaderen. Je hebt een moeder en een vader. Sommige kinderen zijn alleen van de vader en andere alleen van de moeder. Sommige kinderen zijn geadopteerd of geboren uit een surrealistisch gegeven. Zoals Athena, de lieveling van Zeus, die uit zijn hoofd werd geboren, omdat hij zijn eerste vrouw, Metis,

als vlieg had opgegeten, terwijl hij zich getransformeerd had tot slang. Je hebt ook de tweeling Artemis en Apollo, Hermes en Cupido, Hebe en Calisto, en Aphrodite die volgens de mythologie uit het schuim van de zee geboren wordt. Heel cliché, maar bij ons is dat niet zo: wij presenteren een nieuwe Aphrodite. Dan heb je Dionysos die uit het Oosten komt. Die wordt bij ons vertolkt door de Indiase danser Rakesh Sukesh. Je hebt ook Ares, de god van de oorlog, die hard en wreed is. Want dat zijn de mythes ook.” “Tijdens de repetities is er in de wereld nog veel gebeurd op het vlak van wreedheden, waardoor mensen bij de première in Luxemburg geraakt waren door die specifieke link met de actualiteit. Hoewel we daar niet van vertrokken zijn. Ik houd er gewoon van om oude verhalen naar het heden te trekken, want de geschiedenis herhaalt zich voortdurend. Ook de hypocrisie van bepaalde figuren die van gedaante veranderen om bepaalde dingen te doen, en dan achteraf hun handen in onschuld wassen door te zeggen dat zij er niets mee te maken hadden, is herkenbaar.”

Goddelĳke gebreken Alle personages worden gespeeld door een heel diverse cast met nieuwe dansers. “Behalve Iona zijn het allemaal nieuwe mensen. Uit India, Réunion, Zweden Duitsland, Canada … noem maar op. De film heb ik geregisseerd, maar daarvoor heb ik samengewerkt met mijn zoon Fernando, die de visual director was. We hebben een heel abstracte manier gevonden om Zeus en Hera als ontastbare goden in de film op te sluiten, maar ook als creaties van mensen neer te zetten, met al hun gebreken. Zij spreken vanuit de film met de dansers op de scène.” Wat de muziek betreft, valt de naam van Warren Ellis op, de muzikant van Dirty Three en Nick Cave and the Bad Seeds. Al valt diens bijdrage wat kleiner uit dan voorzien. Vandekeybus: “Eerst zou hij Zeus spelen, maar hij kon niet om persoonlijke redenen, en vond ook dat hij geen acteur was. We gebruiken wel bestaande muziek van hem.

Met één onuitgegeven nummer. Daarnaast is er muziek van ILA, een jonge groep uit Antwerpen met de Vlaams-Turkse Ilayda Cicek, die een stem heeft als een bom. Zij maakten drie nummers met toepasselijke teksten. De Brusselse componist en sound designer Arthur Brouns geeft alles eenheid en maakt de link tussen de muziek en de film. Hij is een supergetalenteerde gast.” De voorstelling duurt twee uur, bevat veel dans, en is heel cinematografisch, maar is voor het overige sober qua enscenering. “Alles wat we niet nodig hadden, is weg, daar heb ik rigoureus op gehamerd. We moesten het met ons lichaam kunnen doen. We moesten weg van de illustraties. Iemand vroeg tijdens de repetities of we dan Griekse toga’s zouden dragen, maar don’t worry, dat gaan we niet doen. De dag dat ik ben beginnen te repeteren, ben ik gestopt met lezen. Het is een eigenzinnige visie op de mythen van Fiona en mijzelf.”

“Alles wat we niet nodig hadden, is weg,” vertelt Wim Vandekeybus over Infamous offspring. “We moesten het met ons lichaam kunnen doen.”

Wim Vandekeybus en Ultima Vez spelen Infamous offspring in de KVS BOL van 29/11 tot en met 9/12, www.kvs.be

ULTIMA VEZ À L’ASSAUT DE L’OLYMPE

ULTIMA VEZ STORMS THE OLYMPUS

Pour leur nouveau spectacle de danse, Wim Vandekeybus et Ultima Vez plongent dans la mythologie grecque. Avec la poétesse Fiona Benson, la contorsionniste Iona Kewney, la légende du flamenco Israel Galván et la mauvaise graine Warren Ellis, le chorégraphe bruxellois met en scène les qualités, mais aussi la soif de meurtre, la jalousie et l’avidité du plus grand dieu de l’Olympe dans Infamous Offspring. «Avec ses parents Zeus et Héra, une flopée d’enfants bigarrés adoptés ou nés de la mousse de la tête du père, il s’agit d’une famille reconstituée moderne. Il est intéressant de voir ce que peuvent représenter ces personnages de nos jours. Nous avons totalement revu les clichés et les archétypes. »

For their new dance performance, Wim Vandekeybus and Ultima Vez dive fully into Greek mythology. In Infamous Offspring, the Brussels-based choreographer – together with poet Fiona Benson, contortionist Iona Kewney, flamenco legend Israel Galván, and Bad Seed Warren Ellis – depicts the qualities as well as the murderousness, jealousy, and greed of the top gods on the Olympus. “It is a truly modern patchwork family with the parents Zeus and Hera, and a motley crew of children, adopted or born from foam or their father’s head. It is interesting to see what those mythical figures can represent in the present. We have completely revisited the clichés and archetypes.”

Our Impact on Ecosystems

Richard Mosse & Alexandra Daisy Ginsberg

1 Dec.'23→21 Jan.'24 at Bozar Main support

Alexandra Daisy Ginsberg, Pollinator Pathmaker in pollinator vision, 2023. ©Alexandra Daisy Ginsberg Ltd Richard Mosse, Intensive Cattle Feedlot, Rondônia,2020. Courtesy the artist and carlier gebauer (Berlin Madrid)

JE VERPLAATSEN

IN BRUSSEL

WAS NOG NOOIT ZO

GEMAKKELIJK BA

12 3

9 89

123

Je bankkaart

is je ticket CONTACTLOOS BETALEN

stib-mivb.brussels/contactless

29 NOVEMBER 2023

Select. Wat te doen deze week?

POP & JAZZ

DE JEUGD VAN TEGENWOORDIG

FILM

PERFECT DAYS

PODIUM

DINSDAG.ORG: ALICE IN RANDOMLAND

Zonder manieren

Klein geluk

Nogal random

“Goed nieuws, goed nieuws, ik heb goed nieuws”: het zijn niet mijn woorden, maar die van De Jeugd van Tegenwoordig. Nederlands radste rapgezelschap is namelijk terug met een nieuwe plaat waarop ze hun Moderne manieren etaleren. Willie Wartaal, Vjèze Fur, Faberyayo en dj Bas Bron mogen intussen vervaarlijk dicht tegen het boomerschap aanschurken, ze staan nog altijd garant voor een lekker ongemanierd feestje.

Met films als Paris, Texas, Der Himmel über Berlin en Buena Vista Social Club vestigde Wim Wenders zijn reputatie. De voorbije decennia brak hij geen potten, maar een dubbele klapper maakt veel goed. In Anselm filmt hij op ontzagwekkende wijze de ontzagwekkende Duitse kunstenaar Anselm Kiefer. Perfect days is een hartroerende ode aan een toiletreiniger uit Tokio, die zweert bij eenvoud, routine en perfect gekuiste wc’s.

Dinsdag.org overtuigde al met zijn debuut The memeing of life. In zijn tweede productie duikt het gezelschap nog dieper in de rabbit holes van de digitale parallelwereld, om de theaterzaal en de cybercultuur met elkaar te verzoenen en iets treffends over de condition humaine te kunnen zeggen. Intelligent en chaotisch bricolagetheater over een tiener op zoek naar zichzelf op het ritme van het algoritme dat haar door Randomland jaagt.

DE JEUGD VAN TEGENWOORDIG 3/12, 18.00, Ancienne Belgique, www.abconcerts.be

PERFECT DAYS dir.: Wim Wenders, act.: Kôji Yakusho, Aoi Yamada

DINSDAG.ORG: ALICE IN RANDOMLAND 2/12, 15.00 (10+), BRONKS, www.bronks.be

Kaapverdische essentie

Balance ton party

Artistieke aroma’s

Op de soundtrack van zijn film Augure laat regisseur en muzikant Baloji zich omringen door enkele artiesten uit de Afrikaanse diaspora. Met de Kaapverdische zangeres Mayra Andrade zingt hij ‘Matrone, la femme tronc’. Andrade, geboren in Cuba, maar opgegroeid in Senegal, Angola en Duitsland, landt deze week in Brussel, waar ze samen met de Kaapverdische gitarist Jorge Almeida haar oeuvre stript tot de essentie.

Drie tienermeisjes uit Londen willen alle schoolstress en levensvragen van zich af vieren op een Grieks feesteiland. Manning Walker laat je in haar zintuiglijke, spraakmakende debuutfilm eerst helemaal opgaan in hun knaldrang, om vervolgens de duistere keerzijde almaar meer in beeld te brengen. De jongens kennen hun grenzen niet en dat is niet oké. Koren op de molen van de Balance ton bar-beweging en sterke cinema.

Sinds september werkt Globe Aroma aan een tijdelijke community van verhalenvertellers, kunstenaars en keukentalenten, die samenwerken rond verhalende diners en theesessies. Begin december kan het publiek daarmee kennismaken in alle ruimtes van de Kaaistudio’s. Denk aan verhalen naaien, deuren van cultuurhuizen bestuderen, verteldiners met dumplings of sessies over het potentieel van pikante saus.

MAYRA ANDRADE 5/12, 20.30, Bozar, www.bozar.be

HOW TO HAVE SEX dir.: Molly Manning Walker, act.: Mia McKenna-Bruce, Shaun Thomas

GLOBE AROMA: SEE IS FOR STORY, TEA IS FOR TELLING 1 & 2/12, Kaaistudio’s, kaaitheater.be

Vĳfkoppig zeewezen

Mare Nostrum

Crescendo

Every human, each device is de intrigerende titel van de debuutplaat van de Brusselse indieband Sea (Peoples), een vijfkoppig zeewezen waarvan de armen reiken tot bij groepen als Schroothoop, Borokov en La Clinik du Dr. Poembak. “Let’s take a trip down memory lane,” klinkt het op hun album. Dat is ook wat deze in dromerige synths en klaterende vocalen gehulde oldskool indiepopsongs met je doen. (TZ)

Cinemamed focust op films uit landen die een band hebben met de Middellandse Zee, huldigt multiculturaliteit en houdt het graag gezellig. Dat laatste betekent niet dat het de ogen sluit voor de bijna dagelijkse tragedies die er zich afspelen. Cinemamed opent zelfs met Io capitano, een urgent, bekroond drama waarin Matteo Garrone (Dogman, Gomorra) twee Senegalezen volgt op hun verschrikkelijke vlucht naar Europa. (NR)

Multikunstenaar Miet Warlop is inmiddels internationaal doorgebroken. Het gaat alleen maar crescendo, net als in One song, dat onder meer Avignon en het VK veroverde, en nu weer naar Brussel komt. Twaalf performers maken van een concert een wedstrijd en uitputtingsslag. Een langgerekt ritueel met muziek, tekst, dans, een hoop rekwisieten en oerkreten die leven, dood, hoop en wedergeboorte evoceren. (MB)

SEA (PEOPLES) 5/12, 20.00, Atelier 210, atelier210.be

CINEMAMED 1 > 8/12, verschillende locaties, www.cinemamed.be

MIET WARLOP: ONE SONG 5 > 9/12, Théâtre National, www.theatrenational.be

| WIN! | Stuur het trefwoord, samen met je adres en telefoonnummer, naar win@bruzz.be

Alice in Randomland 5X2 TICKETS, BRONKS, 2/12

Alice in Randomland van Dinsdag.org is een absurde trip van een tiener door de rabbit holes van de digitale parallelwereld. Verwacht je aan een mix van “Dora the (internet) explorer on speed en Alice in Wonderland on lsd.” Mail ‘Alice’

Winterpret-pack 5X2 TICKETS, WINTERPRET, 24/11 > 31/12

Winterpret strijkt voor de 23e keer neer in Brussel. Wil je zelf eens testen of de kerstmarkt echt tot de beste in de wereld behoort, zoals CNN beweert? Doe dan mee en win een pack dat je toegang geeft tot het reuzenrad, de ijspiste en Ice Monster. Mail ‘Winterpret’

Murmuration 5X2 TICKETS, KONINKLIJK CIRCUS, 9/12

Na een virale YouTube-video en een plek in de finale van La France a un incroyable talent zag choreograaf Sadeck Berrabah zijn faam stijgen. Hypnotiserende dansen van perfect gesynchroniseerde armen. Mail ‘Murmuration’

Eat & Drink. TerTer

Tot januari 2025 huist TerTer in Prélude in Sint-Gillis. Dit vegan restaurant is een hartverwarmende plek, die gasten op een ongedwongen manier samenbrengt. Een tafel in het midden van het restaurant. Vier volwassenen zijn druk in gesprek, terwijl een kleine jongen in een kinderstoel toekijkt. Op kousenvoeten, zijn schoenen staan onder de tafel. Het tafereel maakt duidelijk waar dit adres voor staat: vriendelijkheid en zorgzaamheid. De naam TerTer verwijst naar het begrip ‘territorium’ en brengt zo eer aan de filosoof Gilles Deleuze. Sommige gerechten getuigen eveneens van die voorliefde voor bezinning en filosofie, zoals de ‘focaccia Spinoza’, de ‘Parménide’ (naar de filosoof Parmenides) of nog de ‘Butler’ (naar de filosofe Judith Butler). Catherine Tabard en Julien Nève, die allebei uit de non-profitsector komen, gooien het roer helemaal om met TerTer. Hun uitgangspunt: echte – en geen oppervlakkige – diversiteit op de borden brengen, en dat vanuit een pure en veganistische keuken. Snel vonden ze onderdak bij Prélude, een vermaard restaurant in Sint-Gillis, dat eventjes een break wou inlassen. TerTer begon er in juni 2023, in januari 2025 stopt het avontuur er. Noem het een aangenaam tussendoortje, waarbij TerTer een simpele en glutenvrije kaart aanbiedt, met de nadruk op huisgemaakte gerechten.

Tijdens de lunch kunnen de gasten ontspannen in een decor dat gedomineerd wordt door hout. Op een groot schoolbord wordt iedereen bedankt zonder wie “TerTer niet dezelfde smaak zou hebben.” En die smaken zijn er: we vermelden hier het heerlijke drankje ‘eau jaune’ (4,50 euro), met citroen, gember en kurkuma. Dat biedt een perfect opstapje naar de eerder genoemde ‘Butler’ (12 euro). Tussen twee knapperige TERTER sneetjes Chambelland-brood zitten boerenkool, Antoine Bréartgeroosterde straat 82, Sint-Gillis, pinda’s, wortel en 0490-38.67.57, knolselder. Twee Instagram: ingrediënten @terter_fabriek, geven het broodje ma > vr 8.30 > 17.00, een boost: de za & zo 10.30 > 15.30 zijdezachte en erg sappige, huisgemaakte tofu en een barbecuesaus op basis van dadels, gerookte paprika, balsamicoazijn van dadels en zwarte knoflook. Daar komt nog een slaatje van Herbéa uit Neerpede bij, dat eruitziet alsof het die ochtend vers is geplukt. Een royaal chocoladekoekje (4 euro), dat zacht is en wat sappig, rondt de maaltijd in schoonheid af. MICHEL VERLINDEN

••••

29 NOVEMBER 2023

Smalltalk. Met klarinettist, zanger én beatmaker Joachim Badenhorst in L’Archiduc

‘Mĳn kinderen van twee en vier zĳn dol op onze nieuwe liedjes’ Na een parcours als instrumentalist in jazz- en improbands begon Joachim Badenhorst met Zero Years Kid warempel in het Antwerps over r&b-beats te zingen. “Eerst wilde ik nog een masker opzetten,” zegt hĳ in L’Archiduc, “maar daarvoor was het te oprecht.” door Tom Peeters foto Ivan Put

Voor wie Joachim Badenhorst alleen kent van zijn jazzcombo’s is het even schrikken als je hem hoort zingen over “twee beren” of “Chokotoff-cocktails van liefde.” “Mijn kinderen van twee en vier zijn net als hun vriendjes dol op de nieuwe liedjes,” lacht de Antwerpenaar in zijn favoriete Brusselse jazzclub L’Archiduc. ‘Geen grenzen’, de titelsong van zijn nieuwe plaat, is dan weer een eerbetoon aan ‘No limit’, de dancekraker van 2 Unlimited. “Het stond op een compilatiecassette die ik op mijn twaalfde heb grijsgedraaid.” Pas na die ninetieshits ging het via klezmer en John Zorn richting jazz. “Toen ontdekte ik de klarinet van mijn vader en wilde ik nog heel virtuoos klinken.” Na conservatoriumstudies in Den Haag kwam hij twee jaar in Brussel wonen. In die periode belandde hij hier weleens op het podium met pianist Kris Defoort, de Ierse gitarist Tommy Halferty of de Amerikaanse saxofonist Mark Turner. “De Brusselse mix van Vlaamse en Franstalige cultuur heeft me altijd aangesproken en de scene is natuurlijk veel internationaler dan in Antwerpen.” Na een lang verblijf in New York, waar hij zijn vrouw leerde kennen, tourde hij in de meest uiteenlopende bezettingen de wereld rond. Nu kluistert zijn vaderschap hem opnieuw aan zijn geboortegrond en is het opwaarderen van Zero Years Kid de meest gedurfde zet in zijn carrière. “Ik speelde altijd instrumentale muziek. Met dit project kon ik me opnieuw een beginner voelen. Vandaar ook de naam. Aanvankelijk wilde ik een alter ego gebruiken of een masker opzetten. Ik heb lang gedacht dat ik dit niet kon maken als ‘serieuze muzikant’, maar

uiteindelijk heb ik mijn schroom laten vallen, vooral omdat ik het echt meende.” De voorbije jaren groeide Zero Years Kid uit van een duo tot een echte band, met Lennart Heyndels op bas en modulaire synth, Erik Heestermans op drums en Jan De Vroede op gitaar en keyboards. “Ze moesten me vooral kunnen volgen in mijn fantasiewereld.” De meest opgemerkte gast staat niet op het podium. “Beeldend kunstenaar Rinus Van de Velde zag jaren geleden toevallig mijn allereerste solo-optreden. Sindsdien zijn we wederzijdse fans. Voor dit album bood hij

zich aan als een soort van externe producer. Zo krijgt de wisselwerking met zijn films nu ook op het podium een verlengstuk.” Geen grenzen van Zero Years Kid is uit via Klein/N.E.W.S., op 1/12 (20.15) speelt Joachim Badenhorsts band in Flagey, www.flagey.be

Longread? Meer weten over Joachim Badenhorst? Smalltalk wordt Longread op bruzz.be/smalltalk

| 43

‘Ik zou op hotel kunnen wonen’ Goose-frontman Mickael Karkousse gaat solo en presenteert met een nieuwe liveband zĳn plaat Hello in de Ancienne Belgique. Wĳ begroeten vĳf van zĳn inspirerende inzichten. door Michaël Bellon

Sluit de werkdag rustig af Mijn dagen zijn meestal één grote rush. Eerst de kinderen naar school brengen, en daarna vertrekken naar de studio of een opdracht. Bij thuiskomst blijf ik meestal even in de auto zitten voordat ik naar de voordeur wandel. Die extra minuten zijn genoeg om ‘de dag’ af te sluiten, rustig thuis te komen en het werk achter mij te laten. Of dat is toch de intentie. (Lacht) Wonen op hotel Ik zou op hotel kunnen wonen. Een hotelkamer voelt aan als een cocon, heel veilig en anoniem. Een plek om even te ontsnappen en mijn hoofd leeg te maken. Vaak werk ik zittend op bed. Daarna eet ik ook op bed en kijk ik tv in bed. Heerlijk! Iedereen is oké Een van mijn beste vrienden, Bert (Libeert, drummer van Goose, red.) zegt steeds: “Iedereen is oké.” Ik vond dat lang bizar, maar ik heb hem gelijk moeten geven. Door mezelf beter te leren kennen, ben ik anders naar mensen gaan kijken. Ik merk dat ik niet meer zo hard voor hen ben, niet meer zo oordelend. Ik denk nu eerder: jammer dat je zo doet, dat had niet gehoeven, je zit blijkbaar met wat issues. Volg je intuïties Blijf in jezelf geloven en volg je buikgevoel. Dat klinkt eenvoudig, maar je heb er best wel wat moed voor nodig. Omring je met mensen die in je geloven en je alle succes gunnen. Verlies geen tijd met mensen die alles somber inzien en enkel de minpunten of jouw mindere kanten zien. Dat inzicht heeft voor mij veel deuren geopend en is een way of life geworden. Durf complimenten te geven Ooit heb ik ervaren dat ik nog zoveel wou vertellen aan iemand die er niet meer is. Dat wil ik niet meer meemaken. Ik gaf lang weinig complimenten, omdat ik dacht dat de persoon voor wie ze bedoeld waren dat raar zou vinden. Maar daar trek ik mij niets meer van aan. Als ik iets goed vind of ergens van genoten heb, dan zeg ik het, en daar heb ik nog geen spijt van gehad. Er is niets zo leuk als een oprecht compliment krijgen. Mickael Karkousse stelt op 5/12 (19.00) zĳn solodebuut Hello voor in de Ancienne Belgique, www.abconcerts.be

De vijf inzichten. Mickael Karkousse

www.erfgoedbankbrussel.be

Dé plek voor jouw oude (familie)foto’s

Word vrijwilliger De vrijwilligers van de Erfgoedbank Brussel digitaliseren foto’s, prentkaarten, filmpjes en objecten ouder dan 20 jaar. Wil jij ook graag meehelpen als vrijwilliger? Stuur een e-mail naar erfgoedbank@vgc.be Foto: Erfgoedbank Jette, collectie Lea Moyens - Vanhaeren

EETCAFÉ DE MOELIE IN LINKEBEEK ZOEKT UITBATER

Turn experience into an extraordinary career

Horecatalent gezocht in groene en Vlaamse rand rond Brussel

Create connections that matter.

Vzw ‘de Rand’ zoekt een nieuwe zelfstandige uitbater voor haar eetcafé in het plaatselijke gemeenschapscentrum GC de Moelie. Het eetcafé is een levendige ontmoetingsplaats in het hart van Linkebeek, een groene gemeente op een boogscheut van Brussel. We verwachten een klantvriendelijke houding naar bezoekers en verenigingen toe. Er is ook ruimte om eigen commerciële activiteiten uit te bouwen. We staan zeker open voor suggesties!

Customer Service Technieker In elk modern bedrijf hangt succes af van datacenterdiensten die 24/7 consistent en betrouwbaar zijn. Een Customer Service Technieker zorgt voor de vitale verbindingen die de business van klanten doet draaien. Wat jij doet:

De café-uitrusting met ingerichte keuken is aanwezig en een ruime uitbaterswoning staat ter beschikking.

• Je implementeert nieuwe en bestaande klanten in onze datacenters • Je levert de handen en ogen die incidenten voorkomen of snel verhelpen • Je voert migratietaken uit (labelen, installeren, documenteren en testen)

• Je komt terecht in een jong en dynamisch team • Je maakt deel uit van een snelgroeiende business met focus op de laatste technologische snufjes • We bieden je veel leer- en doorgroeimogelijkheden Solliciteer nu Heb je al enige ervaring met elektriciteit? En ben je geïnteresseerd om de datacenterwereld te leren kennen? Neem dan zeker contact op!

vzw ‘de Rand’ | Kaasmarkt 75 | 1780 Wemmel Tel. 02 456 97 80 | info@derand.be www.derand.be

geertg@digitalrealty.com DB103158J3

Gebeten door techniek? Voor onze energiecentrales in Drogenbos en Vilvoorde zijn we op zoek naar: - Techniekers met kennis en ervaring in mechanisch onderhoud of elektriciteit - Techniekers of projectingenieurs met kennis en ervaring in I&C - Een productieleider en een assistent exploitatiemanager voor de uitbating van de centrale Interesse? Scan de QR-code en stel je kandidaat.

Ontdek al onze vacatures op engie.be/jobs

DB105587K3

DB104397K3

Geïnteresseerd? Vraag snel de infobundel op en stuur je kandidatuur met cv en motivatiebrief uiterlijk op 15 december naar Stefaan Gunst, Kaasmarkt 75, 1780 Wemmel, stefaan. gunst@derand.be, 0495/150 490. De infobundel is ook verkrijgbaar aan het onthaal van de Moelie. (Meer info op www.demoelie.be) Gunstige voorwaarden!

Waarom Digital Realty:

RÇX²R Ç(RÇm§

‫ـ‬À0!RyX²!R 0 w À0‫ف‬ !mÇ²À0ª ð ªJ

Lokaal bestuur Tervuren legt een wervingsreserve aan voor

!ȌȁɈȲƊƧɈɐƵƵǶ ‫ ا‬ȌȁƦƵȯƊƊǶƮƵ ƮɐɐȲ ‫ ا‬0ׁٌ0‫ا ׃‬ ǿǞȁȺɈƵȁȺ ǘƊǶǏɈǞǯƮȺ ‫فڭ׀׀ׁٌڭ׀ׅـ‬

Hoofdprojectleider openbaar domein

ǶȺ ǘɐǞȺǘȌɐƮǘɐǶȯ ȺɈƊ ǯƵ ȯƵȲȺȌȁƵȁ ƦǞǯ Ǟȁ ǘƵɈ ȌȁƮƵȲǘȌɐƮ ɨƊȁ ǘɐȁ ɩȌȁǞȁǐ‫ة‬ ǘƵɈ ȺɈȲǞǯǲƵȁ ɨƊȁ ǲǶƵƮǞȁǐ‫ ة‬ǘƵɈ ǲǶƊƊȲǿƊǲƵȁ ɨƊȁ ǿƊƊǶɈǞǯƮƵȁ Ƶȁ ǘƵɈ ƮȌƵȁ ɨƊȁ ƦȌȌƮȺƧǘƊȯȯƵȁ‫( خ‬ƊɈ ǐƵƦƵɐȲɈ Ȍȯ ƵƵȁ ǲɩƊǶǞɈƊɈǞƵɨƵ ǿƊȁǞƵȲ‫ ة‬ǿƵɈ ǘƵɈ ȁȌƮǞǐƵ ȲƵȺȯƵƧɈ Ƶȁ ƮƵ ȁȌƮǞǐƵ ƊƊȁƮƊƧǘɈ ɨȌȌȲ ȺȯƵƧǞǏǞƵǲƵ ƦƵǘȌƵǏɈƵȁ‫خ‬

Solliciteren kan tot en met 6 december 2023.

Arbeider wegen, riolering en signalisatie

hƵ ɩƵƵɈ ɨƊȁ ƊƊȁȯƊǲǲƵȁ‫ ة‬ȁƵƵǿɈ ǞȁǞɈǞƊɈǞƵǏ Ƶȁ ǲƊȁ ǯƵ ɩƵȲǲ ɹƵǶǏȺɈƊȁƮǞǐ ȯǶƊȁȁƵȁ Ƶȁ ȌȲǐƊȁǞȺƵȲƵȁ‫ خ‬ hƵ ǲƵȁɈ ƮƵ ȯȌƵɈȺȯȲȌƮɐƧɈƵȁ ɩƊƊȲǿƵƵ ǯƵ ɩƵȲǲɈ‫ ة‬ǲƊȁ ɹƵ ǯɐǞȺɈ ǐƵƦȲɐǞǲƵȁ Ƶȁ ȁƵƵǿɈ ƮƊƊȲɨȌȌȲ ƮƵ ȁȌƮǞǐƵ ɨƵǞǶǞǐǘƵǞƮȺǿƊƊɈȲƵǐƵǶƵȁ‫خ‬ hƵ ǲƵȁɈ ƮƵ ȯȌƵɈȺɈƵƧǘȁǞƵǲƵȁ Ȍǿ ƵǏǏǞƧǞǁȁɈ‫ ة‬ɨƵǞǶǞǐ Ƶȁ ƵȲǐȌȁȌǿǞȺƧǘ ɈƵ ɩƵȲǲƵȁ‫خ‬ hƵ ƦƵȁɈ ǲǶƊȁɈɨȲǞƵȁƮƵǶǞǯǲ Ƶȁ ɨȌƵȲɈ ǯƵ ɩƵȲǲ ȁƊɐɩǐƵɹƵɈ Ƶȁ ȲƵȺɐǶɈƊƊɈǐƵȲǞƧǘɈ ɐǞɈ‫خ‬ hƵ ǘƵƦɈ ȌȌǐ ɨȌȌȲ ƮƵɈƊǞǶ Ƶȁ ǶƵɨƵȲɈ ǐȲƊƊǐ ɐǞɈȺɈƵǲƵȁƮ ɩƵȲǲ ƊǏ‫خ‬ hƵ ƦƵȁɈ ȯɐȁƧɈɐƵƵǶ Ƶȁ ǲȌǿɈ ƊǏȺȯȲƊǲƵȁ Ƶȁ ȲƵǐƵǶȺ ȁƊ‫خ‬

Solliciteren kan tot en met 13 december 2023 Wat bieden we jou?

O Slaag je voor de selectieprocedure, dan kom je terecht op onze wer-

vingsreserve. De hoogst scorende kandidaat kunnen we onmiddellijk een job aanbieden.

O Je kan altijd een loonsimulatie vragen. O Maaltijdcheques, ecocheques en geschenkbon. O Als arbeider wegen, riolering en signalisatie ben je om de twee weken

àǞǯ ƦǞƵƮƵȁ ƵƵȁ ɨȌǶɈǞǯƮȺƵ ȌǏ ƮƵƵǶɈǞǯƮȺƵ ƧȌȁɈȲƊƧɈɐƵǶƵ ƦƵɈȲƵǲǲǞȁǐ ɨȌȌȲ ȌȁƦƵȯƊƊǶƮƵ ƮɐɐȲ‫ ة‬ƵƵȁ ƦƊȺǞȺɩƵƮƮƵ ɨƊȁ ǿǞȁǞǿƊƊǶ ׂ‫ ׃ׄةׁׂׂخ‬ƵɐȲȌ ƦȲɐɈȌ ‫ـ‬ɨȌǶɈǞǯƮȺƵ ɈƵɩƵȲǲȺɈƵǶǶǞȁǐ‫ف‬ Ƶȁ ɈƊǶ ɨƊȁ ƵɮɈȲƊǶƵǐƊǶƵ ɨȌȌȲƮƵǶƵȁ‫خ‬

thuis op vrijdag.

XyÀ0ª0²²0‫د‬

O Glijtijden en thuiswerk mogelijk voor de hoofdprojectleider. O 33 vakantiedagen per jaar (+ feestdagen). O Opleidingsmogelijkheden. O Gratis hospitalisatieverzekering en griepvaccin. O Gratis openbaar vervoer en fietspremie. Fietsleasing mogelijk na

ƵɹȌȲǐ ȌȁȺ ǯȌɐɩ ȺȌǶǶǞƧǞɈƊɈǞƵƦȲǞƵǏ Ƶȁ ƵƵȁ ȲƵƧƵȁɈ Ƨɨ ɈƵȁ ǶƊƊɈȺɈƵ Ȍȯ ɨȲǞǯƮƊǐ ׁ ƮƵƧƵǿƦƵȲ ׂ‫ ׃ׂ׀‬Ȍǿ ׁׂ ɐɐȲ‫ب‬ ßX 0ٌw Xm‫ ب‬ɨƊƧƊɈɐȲƵȺ‫ۊ‬ǲƊǿȯƵȁǘȌɐɈ‫خ‬ƦƵ §0ª § ²À‫ ب‬Ɉ‫خ‬Ɗ‫خ‬ɨ‫ خ‬ɈƵƊǿ §ƵȲȺȌȁƵƵǶȺɹƊǲƵȁ (ȌȲȯȺȺɈȲƊƊɈ ‫ ׀ׁ׉ׁ ة׉‬jƊǿȯƵȁǘȌɐɈ

inloopperiode.

DB105633K3

ßX §0ª² ymXhj0 IJXIÀ0‫ ب‬ ɈƵƊǿ §ƵȲȺȌȁƵƵǶȺɹƊǲƵȁ (ȌȲȯȺȺɈȲƊƊɈ ‫ة׉‬ ׁ‫ ׀ׁ׉‬jƊǿȯƵȁǘȌɐɈ

‫ׅ׃ ׉׉ ׅ׆ ׆ׁ׀‬

ɨƊƧƊɈɐȲƵȺ‫ۊ‬ǲƊǿȯƵȁǘȌɐɈ‫خ‬ƦƵ Meer info rond ons aanbod en selectieprocedure

ɩɩɩ‫خ‬ǲƊǿȯƵȁǘȌɐɈ‫خ‬ƦƵ‫ش‬ɨƊƧƊɈɐȲƵȺ

www.tervuren.be/vacatures hrm@tervuren.be

DB619829H9

DB105606K3

Bij welk bedrijf pas jij het best? Doe de test! regiotalent.be

Internal Sales Advisor • Jij verkoopt specifieke telemarketing projecten: overtuigen is jouw sterkte! • Targets behalen? Daar krijg jij energie van. • Je staat in voor de voorbereiding van dossiers: prospecten bepalen, commerciële mails opstellen en versturen, verkoopsgesprekken voorbereiden,... You got it!

SURF NAAR MIJNTOEKOMSTBIJROULARTA.BE

DB104033K3

DB100129I3

dec...

beurs...schouw...burg

Adler Murada Meanwhile, behind the curtains… Love, memories, data, and archives ...looped screening ...FREE

27.11 — 02.12

02.12

Open doors at Beurs ...guided tour

…with Semaine des Handicaps ...FREE

01.12

Micuicocola …with Semaine des Handicaps ...concert ...FREE

02.12

Camilo Mejía Cortés Vaivén ...dance ...work-in-progress ...FREE

02.12 + 09.12

Archiving as an Activist and Collective Reappropriation Practice w/ Nour Outojane ...workshop ...FREE

04.12 — 09.12

Janus Tussle: a film programme ...looped screening ...discussion ...FREE w/ Omar Adnan Chowdhury, Bani Khoshnoudi & Nashashibi/Skaer Towards Documentary Choreography Encounter #1 w/ Arkadi Zaides ...symposium ...FREE

07.12 — 09.12 07.12 + 08.12

Sophio Medoidze Bastard Sun ...book presentation ...FREE w/ Europalia

09.12 11.12 — 16.12 13.12

Zinaïda Tchelidze Mastering Ceremonies w/ Europalia ...performance

Palestine Film Institute Unprovoked Narratives ...looped screening ...FREE

Unprovoked Narratives. On celebrating Gaza, its people, its struggle and its survival ...talk ... FREE

09.12

Sophio Medoidze Let Us Flow + Xitana ...film ...FREE w/ Europalia

14.12

Graham Kelly and Goda Palekaite Swallower of Shades ...film ...artist talk ...FREE

15.12

Winterdrink + Anti-Christmas Radical Feminist Cabaret Club & Alternative Peepshow Party w/ Rosie Sommers ...FREE

16.12

Dusk Party: Donia & Kamoun + OKO DJ + Aroh DJ ...day party

EXPO

21.09 — 16.12 Goda Palekaitė Eye Dust: An Adaptation of a Novel to Come ...FREE

from... time... to... time...