Reportage
De straatbank: onmisbaar maar miskend
BANK
zoekt erkenning BRUZZ | DE VERHALEN
Straatbanken zijn onmisbaar voor de stad. Ze bieden gelegenheid tot verpozing, ruimte voor ontmoeting en nog veel meer. Gratis bovendien. Toch staan ze zelden in de schijnwerpers. “Een bank is iets waar je meestal overheen kijkt,” zegt Aline Gheysens, curator van de tentoonstelling The Bench: a Microscopy in het CIVA. — BETTINA HUBO, FOTOREPORTAGE SAKIA VANDERSTICHELE
W
16
houden, praten, een boekje lezen of op de gsm tokkelen, slapen, werken, een zak friet eten, schaken, een biertje drinken, of nog, heel dronken worden. Een meubel met veel functies dus. En toch wordt de bank vaak als een banaal object beschouwd, zegt Aline Gheysens, curator van de tentoonstelling The Bench: a Microscopy. “De bank geeft aan welke richting we op moeten kijken, daarom kijken we niet naar de bank zelf. Wat ook meespeelt: je doet er op het eerste gezicht geen geweldig spectaculaire dingen, beetje rusten, beetje rondkijken.” Voor haar is de bank een onuitputtelijk studieobject. “Je kan het meubel vanuit sociologisch, esthetisch en stedenbouwkundig oogpunt bekijken.” Vorige zomer trok ze met haar camera door Brussel. Het resultaat is een
“Zelfs als er banken zijn, zie je dat mensen zich vaak toch nog op een andere plek zetten” ALINE GHEYSENS CURATOR THE BENCH: A MICROSCOPY
verzameling van tweehonderd kleine foto’s. Lang geen volledige inventaris, maar een overzicht van de opvallendste banken die ze op haar tochten tegenkwam. Zo nam ze de witte kuipbankjes in de Pachecotuin in beeld. “De site van het vroegere bejaardentehuis is leeg en wordt verbouwd, maar die jaren-zeventigbankjes staan er nog, als een soort relikwie. Het is bijna een archeologische site.” Dat fenomeen zie je op meerdere plekken in Brussel. De vroegere tramhalte Bailli op de Louizalaan is verplaatst, maar de bank is blijven staan, nauwelijks bereikbaar voor het publiek.
IEDER ZIJN BANK Wat Gheysens ook opviel: mensen creëren hun eigen banken. Enkele gestapelde paletten met waterflessen en, hop, er staat een bank. De rand van een fontein, een vensterbank of richeltje, een plantenbak, een traptrede, niets is veilig voor het menselijk zitvlak. Gheysens: “En zelfs als er banken zijn, zie je dat mensen zich vaak toch nog op een andere plek zetten. De mens wil zelf kunnen kiezen waar hij gaat zitten.” Dat je er met meerdere mensen van gebruik kunt maken, is een essentieel kenmerk van de bank. De relatie tot de medegebruiker kan heel divers van aard zijn, zegt designer Lucile Soufflet. “Je zit er gezellig met een bekende of een
▲
ie de moeite doet om de Brusselse straat- en parkbanken onder de loep te nemen, komt al vlug tot de vaststelling dat er in de stad plekken zijn waar heel veel banken staan - de Kunstberg bijvoorbeeld, of het Flageyplein - en andere die akelig leeg zijn. Zo staat op het Koningsplein geen enkele bank, op de Grote Markt evenmin. Tweede vaststelling: de variatie is enorm. Tussen de klassieke banken van het Warandepark en de futuristische hangmatbanken in het Gaucheretpark is er nog een uitgebreid, bont geschakeerd scala. De kille stenen blokken op het Muntplein, de hippe geperforeerde bankjes van Xavier Lust aan de Koudenberg en de bijna folkloristische tegelbank voor de dichter Pessoa in de Portugese wijk van Elsene hebben maar één ding met elkaar gemeen: dat je er met meerdere mensen op kunt zitten. Dat is meteen de definitie van het begrip bank. Een bank is een zitplaats voor meerdere personen. Een simpele plank op twee blokken voldoet dus ook aan die omschrijving. Overigens gebruikt men de bank voor meer dan alleen om op te zitten. Een snelle rondblik over het Flageyplein aan het eind van de werkdag leert wat mensen er zoal doen: van het avondzonnetje genieten, voorbijgangers observeren, de eigen kinderen in de gaten