BRUZZ editie 1936 (21-05-2025)

Fietskoerier Kardama

legt de hoofdstad in snapshots vast

Vijf tips voor een

spannend Lotto

Brussels Jazz Weekend

KANAL

opent in november 2026

Coalitie Nemen de PS en de MR de kiezer nog au sérieux?

De Brusselse formatie is geen millimeter opgeschoven. Er is geen meerderheid, er is geen project, er is nog niet eens onderhandeld.

Intussen gaan de schijngevechten verder, met vandaag als vraag of een centrumlinkse meerderheid tot de mogelijkheden hoort. Die zou dan bestaan uit PS, Les Engagés, Ecolo, Défi, Lib.res (de nieuwe partij van voormalig Défi-boegbeeld Olivier Maingain), Groen, Team Fouad Ahidar en Vooruit. Een allegaartje waarbij men zich toch kan afvragen: kan hier ooit een wervend project voor Brussel uit voortkomen?

En toch krijgt die centrumlinkse meerderheid wat meer glans sinds Les Engagés-voorzitter Yvan Verougstraete in La Libre de MR de wacht heeft aangezegd.

MR-formateur David Leisterh werkt aan een algemene beleidsverklaring die hij in juni in het parlement wil indienen.

methode van MR-formateur David Leisterh geschaard. Die Brusselse centrumlinkse regering zou een anti-Arizona-coalitie worden, en dat zou wel heel oncomfortabel zijn voor Les Engagés, zo voegde hij er nog aan toe.

Wie het ongetwijfeld allemaal met een grote grijns aankijkt, is PS-baas Ahmed Laaouej. De ‘superstrateeg’ is erin geslaagd om Les Engagés, tenminste voor even, los te weken van de MR. Daarmee zet hij MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez en David Leisterh nog maar eens te kijk.

“De onderhandelaars gedragen zich alsof het morgen alweer verkiezingen zijn. Niet dus”

Maar hij doet dat helemaal alleen in zijn hoekje, zonder overleg met de andere partijen. Verougstraete krijgt het op zijn heupen van die methode, en vraagt dat er eind deze week meer duidelijkheid komt van de MR. Een deadline dus. “Anders komen we in een andere wereld terecht,” zegt hij. Lees: indien de MR niet in overleg gaat over die beleidsverklaring voelt Les Engagés zich niet meer verbonden met de MR en kan die ook op zoek naar een meerderheid op links.

Daarmee maakt Verougstraete in een week tijd een bocht van 180 graden. In een interview met BRUZZ had hij zich nog helemaal achter de

Toch blijft de vraag of dit soort politieke stratego de Brusselaar nog een moer kan schelen. Zeker omdat het een oplossing voor de formatie geen millimeter vooruit lijkt te helpen. Meer nog, en dat is stilaan het echte schandaal, de Brusselse formatie wordt bij PS en MR steeds meer een middel om de eigen partij een plek te geven op het schaakbord, in plaats van de enorme uitdagingen in Brussel te lijf te gaan.

MR wil duidelijk haar nummer 1-positie in Brussel bestendigen en MR-baas Georges-Louis Bouchez maakt geregeld alles wat links is, van Groen tot de PS, met de grond gelijk. De PS gaat in de tegenaanval en kan in één adem rustig de Arizona-regering afbranden.

En zo lijkt het erop dat we in een nietsontziende kiesstrijd terecht zijn gekomen. Alsof er morgen alweer verkiezingen zijn. Niet dus. Die komen er pas over vier jaar.

En dit alles gebeurt op de kap van de Brusselaar die maar blijft wachten op een nieuwe regering.

Steven Van Garsse

Senior politiek analist

In het edito fileert de redactie de Brusselse actualiteit.

Lees meer

Als de rating daalt, stijgt de druk, p.24

CREATIVELY GENEROUS

LATEN WE VAN MOLENBEEK EN BRUSSEL DE CULTURELE HOOFDSTAD VAN EUROPA MAKEN IN 2030!

EEN POSITIEVER IMAGO

VOOR MOLENBEEK EN BRUSSEL en meer zichtbaarheid in heel Europa

CULTUUR

VOOR IEDEREEN om kunst en creativiteit te ontdekken, te delen en zelf te maken WAT BETEKENT DAT VOOR JOU?

PROJECTEN

DIE IEDEREEN

SAMENBRENGEN: bewoners, artiesten, verenigingen, jongeren, ouderen, ...

GROENE

BUURTEN en ook gezellige plekken

MEER MOGELIJKHEDEN voor alle Molenbekenaren & heel Brussel

1. Vertel anderen over het project!

2. Abonneer je op onze nieuwsbrief

3. Volg ons @molenbeekforBXL DOE MEE

MB2030.EU

Karl-Heinz Pohl, alias Kardama publiceerde een eigenzinnig boek, met foto’s die hij tijdens zijn koeriersopdrachten maakte.

OP DE COVER

14Cultuur Allereerste museum voor moderne kunst in Brussel

ACTUALITEIT

03Vooraan ‘Nemen de PS en de MR de kiezer nog au sérieux?’

RWDM staat op een zucht van promotie naar de hoogste voetbalklasse.

24Regeringsvorming Risico op lagere rating groeit met de dag

VERHALEN

26Media Lezers geven hun mening over BRUZZ

OP DE COVER

06Het gesprek Lieselot Mariën schreef over haar postnatale depressie

12Fenomeen van de week Het Heizeldrama, veertig jaar later

13Cartoon Kim Duchateau

32Samenleving Fietskoerier Kardama legt Brussel al snapshottend vast

32Interview Brusselse pornoactrice Gigi Max wint sectorprijs

ACTUALITEIT

28 Sporting Flagey Valentin Poncelet won als laatste Brusselaar in 2019 de 20 km door Brussel

29Big City Schreef Jimi Hendrix rockgeschiedenis in Brussel?

29Meer BRUZZ Wat is er te doen op de andere BRUZZ-kanalen?

15Debatteer mee Voel jij je veilig in het Brusselse nachtleven?

16Geopolitiek Is Brussel een doelwit voor Russische aanvallen?

ELKE WEEK

03Vooraan ‘Maak medische screening verplicht’

20Opinie ‘Werkgevers willen oplossingen, geen beschuldigingen’

10In beeld Sophie Soukias: Happy Pride

06Het gesprek Jeugdrechter Tine Suykerbuyk en journaliste Phara de Aguirre over Mijn jeugdrechter

21Debatteer mee Is de MIVB nog een betrouwbare vervoerspartner?

COLOFON

VERHALEN

24Horeca Brasserieën tonen zich creatief in tijden van crisis

20 Stadsleven Op schoolreis

12Fenomeen van de week Platform Better koppelt bedrijven en goede doelen

23Beestig Brussel Onlineplatform bevordert samenleven met stadsdieren

13Cartoon Kim Duchateau

14Opinie ’Maak van het Noordplein een ontmoetingsplaats voor politiek debat’

ELKE WEEK

10In beeld Emiel Viellefont: 25 Joêr Gardevils

14Stadsleven Merci

23Botanisch Brussel

Natuurboomgaard in Laarbeekbos krijgt opfrisbeurt

30Hang-out Sterre

28Sporting Flagey ‘Alles met wieltjes is welkom’

36Column ‘Zwijg me van objectificatie’

29Big City Waarom was er ooit een Schaarbeekse school in Blankenberge?

SELECT

29Meer BRUZZ Wat is er te doen op de andere BRUZZ-kanalen?

37 Vijf tips voor een spannend Lotto Brussels Jazz Weekend

30Hang-out Eléonore

36Column Tussen godin en dikke koe

41 Klein onderhoud Carme Portaceli

SELECT

43Eat & Drink Kookoo

44Inzichten Fulco

37 Filmmaker Mathijs Poppe slaat een brug tussen Jette en Shatila

41 Klein onderhoud Ilyas Mettioui

43Eat & Drink Fish Tank

44Inzichten Lubiana

BRUZZ Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65 ABONNEMENTEN Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80 Gratis in Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Rest van België: 29 euro per jaar; IBAN: BE98 3631 6044 3393 van Vlaams Brusselse Media vzw, een abonnement binnen Europa kost 162 euro per jaar, buiten Europa 192 euro per jaar OPLAGE 50.000 exemplaren ADVERTEREN? Angela Mngongo 02-650.10.81 angela.mngongo@brusselmedia.be DISTRIBUTIE Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be ALGEMENE DIRECTIE Dirk De Clippeleir ALGEMEEN HOOFDREDACTEUR Klaus Van Isacker COÖRDINATOR MAGAZINE Maarten Goethals ART DIRECTOR Heleen Rodiers VORMGEVING Ruth Plaizier EINDREDACTIE Karen De Becker, Kurt Snoekx WERKTEN MEE AAN DIT NUMMER Eva Christiaens, Kris Hendrickx, Sophie Soukias, Steven Van Garsse, Tom Zonderman (redacteurs); Uma Barrea, Michaël Bellon, Annelies Bontjes, Maya Callizaya, Jasper Croonen, Elian Coussement, Andy Furniere, La Morrigasme, Michiel Leen, Tom Peeters, Niels Ruëll, Pieter Van Leuven, Michel Verlinden (medewerkers) VERTALING Frédérique Beuzon, Gregory Blauwers, Sam De Ryck, Aurélien Garcia, George Holmer FOTOGRAFIE & ILLUSTRATIE Bart Dewaele, Kim, Delphine Frantzen, Ivan Put, Saskia Vanderstichele, Emiel Viellefont VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Dirk De Clippeleir, Flageyplein 18, 1050 Elsene.

BRUZZ is een uitgave van de Vlaams Brusselse Media vzw wordt gedrukt bij Printing Partners Paal-Beringen en wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie

Sacha Devos en Angela Mngongo 02-650.10.81 sacha.devos@brusselmedia.be angela.mngongo@brusselmedia.be DISTRIBUTIE Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be ALGEMENE DIRECTIE Dirk De Clippeleir ALGEMEEN HOOFDREDACTEUR Klaus Van Isacker COÖRDINATOR MAGAZINE Maarten Goethals ART DIRECTOR Heleen Rodiers VORMGEVING Ruth Plaizier EINDREDACTIE Karen De Becker, Kurt Snoekx WERKTEN MEE AAN DIT NUMMER Eva Christiaens, Kris Hendrickx, Sophie Soukias, Tom Zonderman (redacteurs); Uma Barrea, Michaël Bellon, Maya Callizaya, Jasper Croonen, Astrid De Bois, Emilia De Feyter, Andy Furniere, Michiel Leen, Tom Peeters, Niels Ruëll, Kevin Van den Panhuyzen, Michel Verlinden (medewerkers) VERTALING Frédérique Beuzon, Gregory Blauwers, Sam De Ryck, Aurélien Garcia, George Holmer FOTOGRAFIE & ILLUSTRATIE Bart Dewaele, Kim, Delphine Frantzen, Ivan Put, Saskia Vanderstichele, Emiel Viellefont VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Dirk De Clippeleir, Flageyplein 18, 1050 Elsene. BRUZZ is een uitgave van de Vlaams Brusselse Media vzw wordt gedrukt bij Printing Partners Paal-Beringen en wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie

Inhoud

‘Mijn depressie heeft me dapperder gemaakt’

Gebukt onder een postnatale depressie beleefde filosofe Lieselot

Mariën haar oude thuis in Brussel – pal achter de Aarschotstraat –des te ruwer, eenzamer en anoniemer. Inmiddels woont ze in de

Vlaamse rand en is de donkerte voorbij. Het relaas schreef ze neer in haar debuutroman Alsdedieren.

door Eva Christiaens foto’s Emiel Viellefont

Als de dieren is geen stationsroman. Zoek niet naar romantiek, verwacht geen roze wolk. De sporen, die hoor je wel. Net in de schaduw van het Brusselse Noordstation beleefde auteur Lieselot Mariën vier jaar geleden een donker eerste jaar als moeder. De filosofe en oud-advocate kon maar niet wennen aan haar nieuwe rol. Ze miste verbinding met haar zoontje, haar lichaam en haar partner. In een poëtische zoektocht langs oeroude mythes, fotoarchieven en haar eigen Brabantwijk verkent Mariën hoe diep eenzaamheid en angst na een bevalling wel kunnen snijden. Haar debuutroman snijdt je daarmee zelf meermaals de adem af. Toch noemt Mariën hem, nu het licht weer brandt in haar hoofd, belangrijk. “Dat staat eigenlijk ver van mijn persoonlijkheid. Ik ben niet iemand die snel op de barricaden staat of koketteert met haar eigen leven. Hiervoor maak ik een uitzondering,” vertelt de auteur. “Tien tot twintig procent van de vrouwen maakt een postnatale depressie

door. En pas nu mijn boek is verschenen, hoor ik van heel veel mensen in mijn omgeving dat ze dat ook hebben meegemaakt. Mensen van wie ik het niet wist, en zij wisten het niet van mij. Er zit heel veel kwetsbaarheid in zeggen dat het je niet lukt als mama.”

Hoe gaat het nu met u?

LIESELOT MARIËN: Goed. En dat vind ik wel fijn en belangrijk om te zeggen. Het gaat nu supergoed met ons gezin, we zijn gelukkig en ik voel me heel verbonden met mijn zoon. We hebben het gewoon leuk samen. Ik wil er alleen geen geheim van maken dat die beginperiode, op zijn zachtst gezegd, hobbelig was.

Als de dieren is een fictieboek. In hoeverre is uw eigen leven er nog in te herkennen?

MARIËN: Het boek vertrekt van iets dat ik zelf heb meegemaakt. Mijn gevoelens waren dus zeker gelijkaardig aan die van het hoofdpersonage, maar het verhaal is niet autobiografisch. Ik heb vooral mijn eigen ervaring willen onderzoeken en

begrijpen. Dat doe ik ook door scènes te bedenken.

De ik-verteller heeft uitdrukkelijk niet dezelfde naam als ik, want ze is niet een-op-een ikzelf. Maar ik heb haar ook geen andere naam gegeven. Dan zou ik haar te ver buiten mezelf plaatsen, dat voelde oneerlijk. Haar partner heeft wél een naam, maar niet die van mijn eigen partner. Zijn personage staat nog verder van de werkelijkheid. Fictie, met personages als een soort avatar of figuurtjes buiten mezelf, hielp mij om scherp te stellen wat het betekent wanneer je pas mama wordt en het gevoel hebt dat dat niet lukt.

In het begin van het boek noemt het hoofdpersonage haar vertelling een liefdesdaad. Ze waarschuwt haar kind voor de gevoelens die ze zal lossen, maar noemt het tegelijk een loutering. Ze wil haar schaamte doorbreken. Was dat ook uw motivatie?

MARIËN: Ik heb daar natuurlijk over nagedacht, maar het boek is mij een beetje overkomen. Eigenlijk werkte ik aan een

• 38 jaar, woont in Relegem

• Studeerde filosofie en rechten aan de KU Leuven

• Werkte tien jaar lang als advocaat in energierecht, woonde even lang in Brussel

• Start in 2021 een opleiding aan de SchrijversAcademie in Antwerpen

• Publiceert haar debuutroman Als de dieren in 2025

• Maakt audiodocumentaires voor onder meer de Nederlandse openbare omroep

andere roman op het moment dat ik mijn depressie doormaakte. En daar zat al snel zoveel onder, dat mijn nieuwsgierigheid plots volledig naar mijn eigen ervaring ging. Zo ben ik erover beginnen te schrijven. De eerste versie was relatief snel klaar, maar ik heb dat manuscript meer dan een jaar laten liggen. Ik wou met voldoende afstand kunnen evalueren of de tekst meer was dan bij wijze van spreken een cringe dagboek. Hebben andere mensen er ook iets aan? Ik vond van wel. Enerzijds omdat ik de tekst goed genoeg vond voor een boek. Anderzijds omdat ik erkenning wil geven aan wie zoiets doormaakt. Er is weinig zo eenzaam als een postnatale depressie. Niemand wil graag falen, maar al helemaal niet op het ogenblik dat je zó verantwoordelijk bent voor een klein mensje, voor wie je het zó goed voor wil doen.

De uitdagingen van het moederschap worden tegenwoordig vaker beschreven. De Britse schrijfster Lucy Jones legde vorig jaar in Moederteit uit welke veranderingen in de hersenen optreden tijdens en na een zwangerschap. Actrice Frances Lefebure schreef de bevalling van haar zoontje van zich af. Waarom moeten we het daar dringend over hebben, vindt u?

MARIËN: Mijn intentie was nooit om een trauma van me af te schrijven. Mijn intentie was om een mooi literair werk te maken. Maar het schrijven had wel als effect dat ik de dingen beter ben gaan begrijpen. Dat kon ik niet in de eerste maanden na mijn bevalling: die heb ik net als mijn hoofdpersonage beleefd als een acute crisis.

Pas na mijn kantelpunt, toen heel die periode zich verder afwikkelde, vroeg ik me de vraag wat me nu eigenlijk was overkomen. Het is dan vaak verdrietig om te beseffen wat de eerste maanden met je kind níet geweest zijn. En zolang je geen taal kan geven aan wat je doormaakt, blijft zo’n ervaring één groot, amorf, chaotisch ding. In het boek noem ik het “een wanstal-

tige brok”. Door taal en betekenis te vinden, werd die periode voor mij kleiner en hanteerbaar.

U woonde tijdens uw depressie vlak bij het Liedtsplein in Schaarbeek. “In deze buurt verdwijnt hoop in een trainingspak. Hier sneuvelen ’s nachts de ruiten en overdag de dromen,” schrijft u. Intussen bent u verhuisd naar de Vlaamse rand. Is het boek meteen een afrekening met Brussel?

MARIËN: Totaal niet. Wij woonden jarenlang letterlijk naast de spoorweg in Schaarbeek en ik heb me er heel goed en thuis gevoeld. Ik snap dat de stad in het boek geen opbeurende functie heeft, maar dat is alleen maar omdat ze bewoond wordt door een personage dat er een spiegel in ziet van alles wat ze in zichzelf lelijk en onnatuurlijk vindt. Een depressie vertekent je beeld van alles om je heen. Dus ziet het personage in mijn boek alleen nog maar lelijkheid en verval, ook in haar eigen wijk. Voor mij is Brussel echt geen onderwereld. Nadrukkelijk niet, ik heb er supermooie jaren gehad. Mijn verhuizing kwam

er vooral voor mijn partner. Hij heeft lang zijn best gedaan, maar hij vindt in de stad niet de rust die hij zoekt en we hebben echt een buitenspeelkind. Ik denk wel niet dat de eenzaamheid van mijn personage uit haar omgeving komt. Die komt meer existentieel van binnenuit. Het gaat echt over hoe je de verbinding kwijtraakt met om het even wie om je heen, op het ogenblik dat je mama wordt.

Riskeert u jonge vrouwen geen angst in te boezemen over het moederschap? Recensenten noemen uw boek beklijvend, maar soms beklemmend.

MARIËN: Dat zou ik zeer spijtig vinden. Mijn boek is bruut, maar het is niet bedoeld als anticonceptie. Uiteraard zijn er veel moeders die wél een mooie ervaring hebben na hun bevalling. Alleen, die roze wolk en de donkere variant zijn een spectrum. Ik merk dat veel vrouwen delen van allebei herkennen.

Het feit dat ik die vraag nog krijg, maakt dat ik een postnatale depressie als een taboe blijf ervaren. Net zoals hoe mijn zoon

“Er zit heel veel kwetsbaarheid in zeggen dat het je niet lukt als mama”

mijn boek zal beleven wanneer hij ouder is. Kan zoiets niet bespreekbaar zijn in families? Het verdriet is er geweest, maar het is verleden tijd. Tegen de tijd dat mijn zoon het boek eventueel ooit zal lezen, zal ik al zeker vijftien jaar zijn mama zijn. Ik heb er alle vertrouwen in dat het boek niet tussen ons hoeft te staan omdat wij elkaar kennen en weten wat we aan elkaar hebben. Het was even moeilijk, maar er zijn intussen ook al die andere levensjaren.

Welke omkadering kunnen jonge mama’s gebruiken in die zoektocht, denkt u?

MARIËN: Weet je, er wordt zoveel gesproken

“Mijn boek is bruut, maar het is niet bedoeld als anticonceptie”

over de eerste duizend dagen en hoe belangrijk die zijn in het leven van een kind. En natuurlijk wil iedereen alleen maar goed doen voor zo’n klein mensje. Maar vrouwen die een postnatale depressie doormaken, zijn geen vrouwen die zich niet betrokken voelen. Integendeel, ze voelen zich vaak extreem betrokken bij hun kind. Alleen voelen ze zich op de een of andere manier gegijzeld als moeder – omdat het niet lukt. Of omdat zij denken dat het hen niet lukt, simpelweg omdat hun depressie het beeld van de werkelijkheid vertekent.

Wij hebben bovendien een soort heilig, cultureel beeld van liefhebbende mama’s. Wanneer je dan het gevoel hebt dat je daar niet aan tegemoetkomt, brengt dat schaamte en schuld met zich mee. Net daar zit het isolement. Wanneer het echt donker wordt, durf je dat misschien al niet meer toe te geven. Je wil mensen niet bang maken, je trekt je terug.

Het lijkt me goed om zwangere vrouwen en hun partners al op het moment dat alles nog prima gaat, vaker de boodschap te geven dat dit kán gebeuren en dat het niet voor altijd is. Als die verhalen niet verteld worden, kunnen mensen zich heel abnormaal en particulier voelen wanneer ze zoiets doormaken. Het is niet dat de verhalen over de roze wolk niet meer verteld worden, toch? Laat die verhalen maar naast elkaar bestaan, vind ik.

U vond zelf verhalen in kunst en mythologie, van Orpheus tot de Mesopotamische Inanna, die naar de onderwereld afzakten.

MARIËN: Voor mij zitten die mythes precies op het raakvlak tussen dat heel persoonlijke enerzijds, en het universele anderzijds. Ze gaven me taal voor een ervaring die me leek te ontglippen, taal die iemand anders al eens had bedacht.

‘LA

DÉPRESSION M’A RENDUE PLUS COURAGEUSE’

FR Plongée dans une profonde dépression postnatale, la philosophe Lieselot Mariën a redécouvert son quartier bruxellois — derrière la rue d’Aerschot — sous un jour plus âpre et solitaire. Ancienne avocate, elle peinait à trouver sa place de mère, à renouer avec son corps, son fils, son compagnon. Installée aujourd’hui en périphérie flamande, elle voit l’obscurité s’éloigner. De cette épreuve est né Als de dieren, son premier roman. « La dépression m’a rendue plus courageuse. »

Ik weet dat een postnatale depressie voldoende in klinische termen omschreven is in de handboeken psychologie, maar ik ben daar niets mee. Een oppervlakkige, klinische verklaring doorbreekt voor mij niet de opsluiting die een depressie in je hoofd teweegbrengt. Literatuur, kunst en verhalen zorgen ervoor dat je wél verder kan kijken dan die isolatie. Met juiste scènes en woorden ga je voorbij aan wat je toen niet kon communiceren.

Uw eigen verhaal bracht een verhuizing, maar ook een jobswitch met zich mee. Keert u ooit terug naar de advocatuur, denkt u?

MARIËN: Mogelijk wel, maar ik had tijd en afstand nodig van het beroep. Ik wou al heel lang schrijver worden, ik heb er erg lang over gedaan om het te durven. Dat is akelig, hé, iets proberen wat je heel graag wil. Ik moest me eerst bijscholen en meters maken. Dat was niet te combineren met mijn werk. Bovendien vond ik als advocaat geen ademruimte om die andere, creatieve kant van mijzelf uit te drukken. Mijn fascinatie voor identiteit zit nu in meerdere dingen die ik maak. In Als de dieren, rond mijn eigen rollenconflict, maar ook in een audiodocumentaire die ik, samen met Wederik De Backer, maak voor de Nederlandse omroep. Daarin interviewen we ex-undercoveragenten over wat het met je doet om langdurig een andere identiteit aan te nemen. Ik wil niet de boodschap brengen dat een depressie – tadaa – een vast eindpunt heeft. Ik denk wel dat de mijne me dapperder gemaakt heeft. Ik heb meer leren proberen. En inmiddels kan ik me weer met meer liefde verhouden ten opzichte van het juridische werk dat ik ooit deed.

‘Als de dieren’ is uitgegeven bij Das Mag, 308 pagina’s, 23,99 euro

EN When philosopher Lieselot Mariën was hit with postnatal depression, she experienced her then home in Brussels as cold and lonely. The former lawyer struggled with her new role as a mother and missed connecting with her son, her body, and her partner. She now lives just outside of Brussels in Flanders and the darkness is gone. She wrote an account of this in her debut novel Als de dieren. “My depression has made me braver.”

‘MY DEPRESSION HAS MADE ME BRAVER’

In beeld door Sophie Soukias

Happy Pride

Op zaterdag 17 mei rolde de Brussels Pride zijn regenboogtapijt uit vanaf de hoogten van de Ravensteinstraat en maakte een feestelijke lus rond de stad om met een apotheose te eindigen op de Keizerslaan. In Bozar bieden twee Pride-sterren een scène die de grootste Hollywoodromances waardig is. In een wereldwijde context die overschaduwd wordt door de alarmerende toename van queer fobie en lgbtqia+-rechten die worden teruggeschoefd, resoneert dat zwevende moment als een lichtgevende knipoog naar de magie van het witte doek: een moment waarop, ondanks de tegenwind, alles nog altijd mogelijk lijkt. SOS

Heizeldrama Hoe geweld dodelijk werd door laksheid

Precies veertig jaar geleden kostte het

Heizeldrama 39 voetbalsupporters het leven. In een nieuwe, zesdelige docureeks doet Jan Verheyen die noodlottige 29 mei 1985 uit de doeken van A tot het noodlottige vak Z.

Op 29 mei 1985 voltrok zich vlak voor de aftrap van de Europacup I-finale tussen Juventus en Liverpool in het Brusselse Heizelstadion een drama dat een bladzijde in de Belgische sportgeschiedenis gitzwart kleurde. De afgelopen veertig jaar is dat Heizeldrama al meermaals herdacht in internationale documentaires. Overlap met die andere documentaires vertoont Het Heizeldrama, de nieuwe, zesdelige reeks van regisseur Jan Verheyen zeker, maar zijn aanpak is wel veelomvattend. In 300 minuten passeren liefst zestig talking heads: nabestaanden, spelers, hooligans en gewone supporters, clubleiders, bondsverantwoordelijken en journalisten, regeringsleden, magistraten en politiemensen. “Als je hun fragmentaire herinneringen samenlegt, krijg je toch een goed beeld,” vertelt Verheyen.

Samenloop

Uiteraard zijn de eerste twee afleveringen, die over de noodlottige dag zelf gaan, de meest indringende. Aanvankelijk was er nog de opwinding op een zonovergoten Grote Markt over wat een droomfinale moest worden. Maar algauw was er ook sprake van plunderingen en een zwarte markt

voor tickets, die met name Italiaanse supporters in het zogenaamd ‘neutrale’ vak Z –bedoeld voor Belgische supporters – deed belanden. En er was de reeks fatale omstandigheden: een stadion in erbarmelijke staat, de verdeeldheid van commando tussen de te permissieve politie en de te terughoudende rijkswacht, een beschonken burgemeester Brouhon, een lakse Belgische en Europese Voetbalbond, én de gebrekkige communicatiemiddelen: walkietalkies van een kilo op batterijen. Dat alles resulteerde in de gruwelijke dood van 39 veelal Italiaanse supporters, die voor de charges van Liverpool-supporters vluchtten en elkaar verpletterden.

Rondje zwartepieten

Verheyen slaagt erin om een vrij heldere reconstructie te maken, ondanks de chaos van het moment, die nog in de hoofden van de getuigen leeft. “Te midden van het gekerm van gewonden, het gegil van mensen in paniek en de spreekkoren van supporters aan de overkant bleef het zelfs op de perstribune heel lang onduidelijk wat er aan de hand was.” Verheyen last de soms gekleurde of tegenstrijdige

versies van de getuigen vakkundig aan elkaar. Nieuwe feiten of juridische elementen brengt Het Heizeldrama niet aan. Want al draaiden de parlementaire onderzoekscommissie en de twee rechtszaken destijds uit op een rondje zwartepieten, “alles is wel gedegen onderzocht en georganiseerd,” benadrukt Verheyen. “Maar als geweld in groep gepleegd wordt, is het ontzettend moeilijk om schuldigen aan te duiden en rechtstreekse schuld te bewijzen.”

Uit het archief

Wat de docu wel duidelijk maakt is dat het dilemma of de wedstrijd nog wel gespeeld kon worden er eigenlijk geen was. “Er zouden nog veel meer doden zijn gevallen als de twee supportersgroepen zonder wedstrijd en onvoorbereid uit

dat stadion waren geëvacueerd,” vertelt Verheyen. “De wedstrijd was een vertragingsmanoeuvre om de ordediensten daarvoor de tijd te geven. Ik geloof de spelers ook als ze zeggen dat ze er in die optiek mee instemden om toch te spelen. Ook al wisten ze dat er iets ernstigs aan de hand was. Michel Platini, de toenmalige kapitein van Juventus, is altijd met die smet op zijn reputatie blijven worstelen. Hem hadden we graag geïnterviewd, maar hij heeft na zijn bezoek aan de gewonden daags nadien, nooit meer publiekelijk over de zaak gesproken.”

Toch blijft de reeks, ook na de eerste twee afleveringen, nog lang boeien. Verheyen filmt in Italië en Liverpool, en toont ook archiefbeelden. Van de ferry in Zeebrugge, waar de gedumpte Engelsen op de terugweg de gruwel al minimaliseerden en

© PHOTONEWS

dodelijke slachtoffers maakte het Heizeldrama: 32 Italianen, vier Belgen, twee Fransen en één Noord-Ier

opnieuw provoceerden. Van de ziekenhuizen, het Justitiepaleis, en zelfs van een opstand van gevangenen in Vorst, die boos waren omdat de Engelse hooligans in Leuven gerenoveerde cellen kregen.

Eeuwige rel

Door zich te baseren op het gelijknamige boek van de voormalige hoofdredacteur van L’Équipe Jean-Philippe Leclaire, vond Het Heizeldrama ook een uitstekende rode draad in de oppositie tussen de erg vocale maar verwarde Engelse hooligan Terry Wilson en enkele serene Italiaanse nabestaanden. Want op een hoger plan toont deze documentaire, die de emoties niet aanzet maar voor zich laat spreken, enerzijds mensen die de verantwoordelijkheid van zich afschoven en wegvluchtten in excuses, en anderzijds betrokkenen die hun verantwoordelijkheid wel namen en tot actie overgingen. Zoals politiekapitein Johan Mahieu die zich nooit heeft verstopt, de directeur van tv-zender ZDF die als enige besloot de non-match niet uit te zenden, Liverpool-supporter John Welsh die levens redde, of de Italiaanse nabestaanden die vochten voor gerechtigheid en positiever voetbal.

hooligans kregen een gevangenisstraf, ook Albert Roosens van de Belgische Voetbalbond en politiekapitein Johan Mahieu werden veroordeeld

En toch waren er recent weer rellen in en rond het Koning Boudewijnstadion, dat je in de docu uit de brokstukken op de Heizel ziet verrijzen. De beelden van recent supportersgeweld, die Verheyen inlast, resoneren des te harder als je net hebt gezien hoe rabiate hooligans, clubs en medesupporters zonder zelfkritiek, ordediensten zonder orders, en onverantwoordelijke organisatoren zonder sluitende regelgeving voetbalfeesten laten escaleren in de hoop er met enkele geofferde zwarte schapen van af te komen. MICHAËL BELLON

Het Heizeldrama is nu al te bekijken op Streamz en vanaf 4/6 ook op VTM, streamz.be

Kanal opent in november 2026

In november volgend jaar opent Kanal-Centre Pompidou als allereerste museum voor moderne kunst in Brussel. Anderhalf jaar voor die deadline maken directeurs Yves Goldsteun en Kasia Redzisz hun eerste plannen publiek. Van een publieke bibliotheek, speeltuin en bakkerij tot een vaste tentoonstelling van drie verdiepingen. “Het echte langetermijnwerk wordt onze publiekswerking.”

door

Eva Christiaens foto’s Bart Dewaele

Met 40.000 vierkante meter kan je wel wat. Dat dacht ook de Brusselse regering-Vervoort II toen ze in 2015 de oude Citroën-garage kocht aan het Saincteletteplein. Er kwam een studie naar een mogelijke herbestemming en twee jaar later raakte de knoop doorgehakt: de gigantische garage zou een museum voor moderne kunst worden, het allereerste in zijn soort in Brussel. Kanal-Centre Pompidou werd meteen een samenwerking met het gelijknamige Centre Pompidou in Parijs. Hun Franse collectie geeft de tentoonstellingen in Brussel mee vorm.

“Onze vaste tentoonstelling wordt een thematisch overzicht van de moderne kunstgeschiedenis uit de twintigste eeuw,” zegt artistiek directeur Kasia Redzisz, die eind 2021 naar Brussel overwaaide vanuit Tate Liverpool. Dat museum werd in de jaren 1980 opgericht in een oud pakhuis in Liverpool, toen nog een echte arbeidersstad. In 2000 opende dezelfde groep Tate Modern in een oude elektriciteitscentrale in Londen. Dat Redzisz nu een verbouwde autogarage op de Europese culturele agenda mag zetten, past zichtbaar in het rijtje. Al krijgt Kanal-Centre Pompidou wel een duidelijk Brusselse stempel, benadrukt ze.

“We verweven in onze vaste collectie de geschiedenis van de Kanaalzone uit diezelfde twintigste eeuw. Het kanaal Brussel-Charleroi was honderd jaar geleden een echte handelsroute: het bracht industrie en nieuwe migrantengroepen naar Brussel,” vertelt Redzisz. “Hun verhalen krijgen een plek in de tentoonstel-

ling, net als Brusselse moderne kunst.”

De hele vaste tentoonstelling zal bij Kanal drie verdiepingen beslaan en opent in november 2026. Op datzelfde moment gaan minstens zeven tijdelijke tentoonstellingen van start in de galerieruimtes van het museum. Die programmatie is volgens Redzisz al grotendeels rond. Daarnaast komen er komen vier horecazaken bij Kanal, van een lokale bakkerij en brasserie tot een duurder restaurant en rooftopbar. Twee auditoria en zes multifunctionele zalen zijn vrij te huren voor workshops of ontmoeting, een laatste galerie wordt ingepalmd door architectuurmuseum CIVA.

De centrale hal op de begane grond wordt ten slotte Kanals open deur naar de stad. Daar komt een boekhandel, museumshop, bibliotheek en leeszaal met studieplekken. Voor kinderen is een artistieke speeltuin in de maak. De hele hal moet zeven dagen gratis open zijn van 7 uur ’s morgens tot middernacht.

Picasso’s

Wanneer de artistiek directeur over de museumplannen vertelt, lichten haar ogen op. “Natuurlijk is het fijn dat de programmatie eindelijk vorm krijgt. Ik ben hier aangekomen toen covid nog speelde. Ik koos voor het eerste appartement dat ik vond en leerde tijdens mijn eerste twee jaar vooral het institutionele netwerk van Brussel kennen,” vertelt Redzisz. “Intussen is onze vaste collectie grotendeels klaar en zijn we al bezig met schrijven van begeleidende teksten. Dat is echt de eindfase.”

Van de driehonderd vaste werken is de overgrote meerderheid al aangekocht of

uitgeleend, vertelt Redzisz. Het gaat alvast om enkele Picasso’s, beelden van Alberto Giacometti en minstens één Piet Mondriaan, zo laat ze tijdens het gesprek hier en daar terloops vallen. Pas na de oplevering van het hele gebouw, volgend jaar, kan de inrichting echt beginnen. “Zo moeten we airconditioning installeren om alle kunstwerken bij de juiste temperaturen te bewaren,” zegt Redzisz.

De vraag is hoe dat de komende maanden vorm zal krijgen, want als publieke instelling blijft Kanal-Centre Pompidou afhankelijk van de afwezige Brusselse regering. Het tachtigtal medewerkers en de hele renovatie worden betaald met gewestelijk overheidsgeld. Voor de bouwwerken gaat het om zo’n 192 miljoen euro. De ontslagnemende Brusselse regering heeft daar al 185 miljoen euro van goedgekeurd en een goede 175 miljoen van uitbetaald. De factuur kan wel oplopen door inflatie en btw (zie p.18-19, red.).

“Wij mikken op een publiek van wijkbewoners die op eigen houtje geen museum als Kanal zouden binnenwandelen”

Yves Goldstein

CEO Kanal

Over de exploitatiekosten, naar schatting 35 miljoen euro per jaar, vielen al vaker kritische vragen in het Brussels parlement en de pers. Het directieduo van Redzisz en haar zakelijk leider Yves Goldstein kiest nu samen, na een lange stilte, voor de vlucht vooruit. “Het is de laatste jaren dikwijls over onze financiën gegaan. Ik hoop dat we nu eindelijk over de programmatie en de inhoud kunnen praten,” zegt Redzisz.

Toch ontkent de directie niet dat er onzekerheid heerst, want zonder regering is er ook geen Brusselse begroting om hun subsidies te bepalen. Die worden nu toegekend volgens het systeem van voorlopige twaalfden en alleen op basis van de budgetten van vorig jaar. In 2024 kreeg Stichting Kanal 17,5 miljoen euro aan gewestelijke subsidies: alleen datzelfde bedrag wordt dit jaar opnieuw uitbetaald. “Volgens ons beheerscontract moesten wij dit jaar eigenlijk 27,9 miljoen euro aan werkingsmiddelen krijgen, tien miljoen méér dan vorig jaar,” zegt CEO Goldstein over de huidige toestand. “Daardoor kunnen wij geen extra medewerkers aanwerven of internationale kunstenaars vooruitbetalen.”

Publiekswerking

Een deel van de programmatie staat daardoor onder druk. “Een tentoonstelling plannen, doe je twee tot drie jaar op voorhand,” zegt Redzisz. “We zijn klaar voor de opening in 2026, maar moeten nu al werken aan de programmatie voor de jaren daarna.” De meest getroffen dienst is de publiekswerking, zegt de directie, die nu zes collega’s telt. Dat zouden er eigenlijk al vijftien moeten zijn. “Omdat het over dialoog gaat,” verantwoordt Yves Goldstein die personeelsbezetting. “Een tentoonstelling plannen is, tussen haakjes, relatief makkelijk wanneer je goede kunsthistorici in huis hebt. Praten is daarentegen een continue opdracht. Wij mikken op een publiek van wijkbewoners die op eigen houtje geen museum als Kanal zouden binnenwandelen.”

Het audience engagement team moet Kanal-Centre Pompidou kortom bekendmaken en openstellen voor alle Brusselaars. “Van expats tot toeristen en buurtbewoners. Ik vind die diversiteit boeiend, maar soms zenuwslopend,” zegt Redzisz. “Gelukkig heeft Brussel een uitstekend

Kasia Redzisz, artistiek directeur van Kanal: “We zijn klaar voor de opening in 2026, maar moeten nu al werken aan de programmatie voor de jaren daarna.”

Yves Goldstein is CEO van Kanal: “Dit gebouw kan niet anders dan een museum worden.”

verenigingsnetwerk om al die groepen te bereiken. Een jaar voor de opening zitten wij op een sleutelmoment: we moeten onze samenwerking met lokale verenigingen systematiseren. Hoe kunnen wij onze ruimtes vlot verhuren voor workshops, maar evengoed voor iemand die hier een potje schaak wil spelen?” zegt Redzisz. “Het echte langetermijnwerk wordt onze publiekswerking. Ik ben erg geïnteresseerd in de vraag naar het nut van kunst en kunstruimtes. Dat werk is al begonnen, maar nooit af.”

Zo gingen hun architecten en kunstenaars onlangs nog naar basisscholen uit de buurt, om te kijken hoe kinderen speelden en reageerden op allerlei objecten die ze hen gaven. “Dat zal onze artistieke speeltuin mee vormgeven,” zegt Redzisz.

‘Onomkeerbaar’

De artistiek directeur kan voor haar publiekswerk teren op ervaring in het Verenigd Koninkrijk, waar ze curator was. “Britse musea betrekken scholen systema-

tisch bij hun werking. Het publiek is hun prioriteit. Het bepaalt hun kunstprojecten, niet andersom,” vertelt ze. “Bij de opening van Tate Liverpool in de jaren tachtig waren er bijvoorbeeld kunstwerken in taxi’s. Je werd als bewoner nog net niet gekidnapt naar het nieuwe museum. Tate Modern heeft een gratis vaste collectie. En in Tate Liverpool lieten wij taallessen voor nieuwkomers plaatsvinden in de galeries. De kunstwerken dienden als gespreksstof.”

Alleen is de economische context nu niet die van het hoopvolle millenniumjaar 2000, al zeker niet in Brussel. Het Gewest zit met een overheidsschuld van ruim 15 miljard euro en een jaarlijks tekort daarop van 1,5 miljard. De werkingssubsidies voor Kanal-Centre Pompidou bedragen, zodra geopend, tot een halve procent van de hele Brusselse begroting per jaar. “Máár een halve procent,” vindt Yves Goldstein.

“Al onze medewerkers zijn zich zeer bewust van het feit dat wij publieke middelen uitgeven,” benadrukt Redzisz. “Ik vind het logisch dat onze uitgaven strikt

worden nagekeken, maar ik zou het jammer vinden om onze projecten af te bouwen.” Redzisz heeft Poolse roots. In haar thuisland voerde de conservatieve regering de laatste jaren al directiewissels door in grote kunstencentra. Ook bij ons wil ze realistisch zijn. “Ik ben op mijn hoede voor een cultuuroorlog. Ik weet dat we besparingen mogen verwachten, zoals dat gebeurt in de rest van Europa,” zegt ze. “Ik wil mijn mandaat wel gebruiken om een zo solide mogelijke basis uit te bouwen voor Kanal. Eén regering kan ons werk niet in enkele jaren ongedaan maken. Tot tegenbericht, werken wij voort met de budgetten die we hebben.”

Goldstein haalt er een pokerface bij. “Dit gebouw kan niet anders dan een museum worden,” zegt de CEO. “De renovatie is onomkeerbaar, 95 procent van het investeringsbudget is al vrijgegeven. Kanal stopzetten, zou een ramp zijn voor Brussel.” En mocht de nieuwe Brusselse regering alsnog weigeren om de laatste vijf procent aan investeringen uit te betalen, zo’n tien

miljoen euro, dan vreest Goldstein een juridische procedureslag met zijn aannemers. “Wij hebben zelf al bespaard door onze plannen aan te passen (onder meer de lichtkrant rondom de gevel verdwijnt, red.) en de werkingssubsidie voor 2025 terug te schroeven naar 24,3 miljoen euro.” Dat is nog altijd 6,8 miljoen euro meer dan het budget in voorlopige twaalfden. Goldstein probeert dat bedrag alsnog in lopende zaken los te weken bij de ontslagnemende regering. “Via interne transfers,” zegt hij.

De CEO was voor zijn tijd bij Kanal jarenlang kabinetschef van ontslagnemend minister-president Rudi Vervoort (PS), die nu zijn volledige subsidie-enveloppe beheert. “Ik ben volledig gestopt met politiek. Kanal is een project van het Brussels Gewest, niet het project van een politieke partij,” benadrukt hij.

Begrotingsminister Sven Gatz (Open VLD) herhaalt dat er geen enkele ruimte is voor extra werkingsmiddelen. “Elke minister moet een oplossing vinden binnen zijn eigen portefeuille,” aldus zijn woordvoerder. Bevoegd minister Rudi Vervoort (PS) zegt alleen dat de gesprekken lopen. “Wij bekijken de hele, beloofde enveloppe voor Kanal-Centre Pompidou in 2025,” klinkt het.

KANAL OUVRE EN NOVEMBRE 2026

FR Avec 300 œuvres permanentes de Picasso à Mondrian, et 7 expos temporaires, Kanal-Centre Pompidou deviendra le premier musée d’art moderne à Bruxelles, sans compter sa bibliothèque, terrasse, boulangerie et brasserie. Un an et demi avant l’ouverture, les directeurs Yves Goldstein et Kasia Redzisz soulignent: « Organiser une expo, c’est facile pour un bon historien de l’art. Par contre, communiquer avec le public est un travail permanent ».

KANAL WILL OPEN IN NOVEMBER

2026

EN In November 2026, Kanal-Centre Pompidou will open its doors as the very first museum of modern art in Brussels. Next to a permanent collection with 300 works of art, from Picasso to Mondrian, and at least seven temporary exhibitions, the site will also feature a library, a reading room, a public playground, a bakery, a roof terrace, and a brasserie. Directors Yves Goldstein and Kasia Redzisz are presenting their plans, some 18 months ahead. “Planning an exhibition is easy for art historians. The real challenge is our public outreach.”

Hoeveel kost Kanal?

Van 35 miljoen euro aan jaarlijkse subsidies tot het afbetalen van hogere bouwkosten en miljoenen euro’s aan btw: de factuur van Kanal-Centre Pompidou blijft voor velen een blinde vlek in de Brusselse begroting. CEO Yves Goldstein wil de cijfers nuanceren. “Ons businessplan is in orde.”

Renovatiekosten 197 mio euro

25 miljoen euro is in 2017 eenmalig uitgegeven voor een studie naar de herbestemming van de oude Citroën-garage. Dat bedrag is nog niet geïndexeerd;

125 miljoen euro is tussen 2017 en 2024 in schijven uitbetaald voor de renovatie van de garage tot museum. Door de inflatie tot en met eind vorig jaar – met zowat 34,12 miljoen euro aan indexeringen – komt dat bedrag in werkelijkheid al uit op meer dan 159 miljoen euro;

22 miljoen euro is in 2022 eenmalig bijgelegd door stijgende bouw- en energiekosten;

Pas eind 2026, na de opening, is de totale renovatiefactuur met inflatie te berekenen.

“Wij schatten in totaal nog één injectie van ongeveer 20 miljoen euro nodig te hebben,” zegt CEO Goldstein, goed voor een eindfactuur ruim boven 200 miljoen euro.

Die voorlopige factuur bedroeg intussen al 197 miljoen euro

exclusief btw, op 31 december 2024.

• 185 miljoen euro daarvan is al goedgekeurd door de Brusselse regering;

• Grofweg 175 miljoen euro daarvan is vandaag al uitbetaald aan Stichting Kanal.

“Vandaag functioneert Stichting Kanal volledig binnen diezelfde enveloppe,” zegt Goldstein.

Afhankelijk van de exacte prijsstijging komt daar nog 21 procent btw bij. CEO Yves Goldstein spreekt over hoogstens 42 miljoen euro aan btw.

“Ik probeer tot de helft van onze uitgaven vrij te stellen van btw-verplichting. Als dat lukt, betekent dat een besparing van 10 tot 20 miljoen,” vindt de CEO.

Subsidies

35 mio euro/jaar

Minstens tussen 2024 en 2028 krijgt Kanal-Centre Pompidou jaarlijkse subsidies voor de inrichting, uitbating en programmatie van het nieuwe museum. Volgens Yves Goldstein klimmen die subsidies tot 35 miljoen euro per jaar zodra het museum de deuren opent.

Het grootste deel van die gewestelijke subsidies dient voor dagelijks beheer en onderhoud van de museumsite. Denk aan bewakingsagenten, poetsdiensten, energiekosten. Opgeteld zijn die goed voor 13 miljoen euro aan uitgaven per jaar.

Eerder sprak de Inspectie Financiën nochtans over 44,3 miljoen euro per jaar. Een benchmarkstudie door Ernst & Young had het in 2023 over 38,9 miljoen euro per jaar. Dat is volgens Goldstein te hoog.

Tot de opening in 2026 zijn die Brusselse subsidies in elk

geval lager dan die cijfers – omdat het museum nog geen onderhoudskosten zoals bewaking of verwarming nodig heeft. Stichting Kanal krijgt wel al jaarlijkse enveloppen om onder meer het eigen personeel en de programmatie van toekomstige expo’s te betalen.

In 2024 kreeg Kanal daar volgens Goldstein 17 miljoen euro voor van de Brusselse regering.

In afwachting van de nieuwe regering krijgt Kanal dit jaar, via de begroting in voorlopige twaalfden, exact datzelfde bedrag.

In 2025 zou Kanal normaliter 27,9 miljoen euro aan subsidies ontvangen. Door van budgettaire krapte werd vorig jaar al beslist om die werkingsmiddelen te verlagen tot 24,3 miljoen euro (-12 procent). Daarvan is voorlopig slechts 17,5 miljoen euro uitbetaald.

Omzet 15 mio euro/jaar

Vanaf de opening in 2026 rekent Kanal op 15 miljoen euro omzet per jaar via ticketverkoop, privéverhuur, de museumshop en horeca, sponsoring.

De ticketprijzen moeten volgens CEO Goldstein lager blijven dan die van Bozar. Kinderen en buurtbewoners mogen gratis binnen en de bakkerij en minstens één brasserie moeten “betaalbaar blijven voor inwoners van de Kanaalzone.”

“Ons businessplan is daarvoor in orde,” zegt Goldstein.

Opgeteld met de voorziene subsidies zal Kanal dan draaien op 50 miljoen euro aan inkomsten per jaar.

• Zoals gezegd gaat 13 miljoen euro daarvan integraal naar

de onderhoudskosten: van energiefacturen tot bewaking, materiaal, logistiek en stockage;

• De grootste schijf, zo’n 23 miljoen euro per jaar, gaat naar personeel en dienstverlening. Alle loonkosten van Stichting Kanal zitten in deze pot verrekend;

• Daarnaast gaat er elk jaar 11 miljoen euro naar werkingskosten zoals programmatie, productie, vervoer en verzekering van de kunstwerken.

Het is de bedoeling om die laatste twee uitgavenposten, zowel de lonen als tentoonstellingen dus, voor minstens veertig procent te dekken met eigen inkomsten. De rest komt uit de gewestelijke subsidiepot van 35 miljoen per jaar.

En de winst?

Als er na deze hele rekenoefening nog wat winst overblijft, is die voor Stichting Kanal. De CEO wil de winst liever in andere cijfers uitdrukken.

“Voor elke job in een museum komen er meer dan 2,8 nieuwe jobs daarbuiten bij,” zegt hij. In totaal rekent Kanal vanaf de openingsdatum op 300 directe jobs op de site, een groot deel voor laaggeschoolde inwoners uit de Kanaalzone. Daarnaast rekent Goldstein op ruim 1.000 indirecte jobs in de stad, van hotels tot taxichauffeurs en horeca.

In een hoorzitting in het Brussels parlement zei Goldstein begin vorig jaar dat Kanal-Centre Pompidou de hoofdstad alles samen tot 85 miljoen euro aan extra welvaart kan opleveren.

Opinie

‘ Werkgevers willen oplossingen, geen beschuldigingen’

“Het idee dat een job in Vilvoorde, Zaventem of Leuven onbereikbaar is voor Brusselse werkzoekenden, is achterhaald.” Dat schrijft Julie Huntz van Unizo, in reactie op het federale voorstel om de werkloosheid in de tijd te beperken.

Julie Huntz

• Adviseur

Brussels Hoofdstedelijk Gewest

• Teamlead

Brussel & Lobby

De uitspraken van Caroline Mancel, topvrouw van Actiris, in BRUZZ op 7 mei 2025 doen bij veel ondernemers de wenkbrauwen fronsen. “We moeten ook naar de werkgevers durven te kijken. Ik vind dat er weinig over hen gesproken wordt in dit hele verhaal, want ook zij zijn een belangrijke speler om de werkgelegenheidsgraad verder op te krikken,” zo klonk het. De grote uitdaging voor werkgevers in Brussel is net dat ze steeds moeilijker geschikte medewerkers vinden. Niet omdat ze niet willen aanwerven, integendeel. Ondernemers zijn op zoek naar versterking, naar meer slagkracht. Wie ooit iemand heeft aangeworven, weet dat dat een grote verantwoordelijkheid is. En wie ooit iemand heeft moeten ontslaan, weet dat dit niet lichtzinnig gebeurt. Sinds de aankondiging van de federale regering over de beperking van de werkloosheid in de tijd stoten we in Brussel te vaak op fatalisme, terwijl er vooral nood is aan aanpassingen en concrete maatregelen om de Brusselse arbeidsmarkt

Stadsleven Op schoolreis

door Bettina Hubo

Bij de uitgang van het Centraal Station bots ik op een klas uitgelaten pubers die net gearriveerd zijn in Brussel. Aan hun accent te horen komen ze uit het verre oosten van het land. Op schooluitstap, zo te zien. De jongeren worden voor enkele uren losgelaten op de zonovergoten hoofdstad en hun leerkrachten hebben een microfoon mee voor de nodige instructies. “Maak

klaar te stomen. We moeten het debat breder durven te trekken. Brussel heeft nood aan meer aantrekkelijke voorwaarden om te ondernemen. Meer werkgevers betekent ook meer kansen voor werkzoekenden. Maar de drempels voor werkgevers zijn bijzonder groot: hoge loonkosten, een kluwen aan administratie en een nijpend tekort aan goed opgeleide arbeidskrachten. Nochtans nemen ondernemers al veel verantwoordelijkheid: ze investeren in mensen, begeleiden op de werkvloer en dragen bij aan de sociale en economische groei van het gewest. Unizo pleit daarom voor extra middelen voor Actiris en VDAB voor opleiding op de werkvloer, waar kennisoverdracht het meest efficiënt is.

“Als men met de vinger wijst naar werkgevers, zonder naar zichzelf te kijken, schiet niemand daar iets mee op”

een TikTokfilmpje over vijf Brusselse bezienswaardigheden. ”

Een van de begeleiders zwaait met een dikke, witte envelop. “Jullie krijgen elk vijf euro mee voor een wafel of een andere typisch Belgische lekkernij.” Lacherig halen de jongeren hun briefje van vijf op, waarna ze in trosjes

Pendeltijd

Als grootste ondernemersorganisatie in Brussel en Vlaanderen reikt Unizo graag de hand uit naar Actiris om samen naar oplossingen te zoeken, maar samenwerking werkt alleen als die gebaseerd is op wederzijds respect. Als men met de vinger wijst naar werkgevers, zonder in eigen boezem te kijken, schiet niemand daar iets mee op. Actiris moet zijn rol als arbeidsmarktregisseur ten volle opnemen: bemidde-

uitzwermen, sommigen aarzelend, anderen enigszins baldadig. “Kom op, naar die Manneken en Jeanneke Pis!” Ik moet plots denken aan mijn schoolreisje, een eeuwigheid geleden, naar de Jekervallei. Niks wafels en geinige filmpjes, wel pen en papier en een eindeloze reeks invulbladen met taaie

vragen over de vegetatie en de geologische lagen van de ondergrond. Andere tijden.

In Stadsleven vertellen redacteurs en lezers in maximaal 1000 tekens een verrassende anekdote over Brussel. Insturen kan via redactie@bruzz.be

len, begeleiden én waar nodig ook verantwoordelijk stellen.

“We gaan niemand verplichten om te gaan werken in Vlaanderen,” zegt Mancel verder. Maar zo eenvoudig mogen we het debat over arbeidsmobiliteit niet voeren. Het federale principe van de passende dienstbetrekking stelt duidelijk dat een jobaanbieding binnen een straal van 60 km van de woonplaats als passend wordt beschouwd, ongeacht de pendeltijd. Wie dan zegt dat we niemand kunnen of mogen stimuleren om buiten de gewestgrenzen te solliciteren, miskent het principe van actief zoeken naar werk. Zeker in een regio die het best ontsloten knooppunt van het land is. Vrijwel elke trein vanuit Antwerpen, Gent of Hasselt

passeert langs de hoofdstad. Het idee dat een job in Vilvoorde, Zaventem of Leuven ‘onbereikbaar’ zou zijn voor Brusselse werkzoekenden, is achterhaald. Taal mag evenmin een struikelblok zijn: net daarom zet Unizo in op het begeleiden van werkgevers rond diversiteit, waaronder ook meertaligheid op de werkvloer. Maar ook van werkzoekenden verwachten we dat ze inspanningen doen. We verwijzen naar onder meer de vrije capaciteit van NT2 bij de VDAB. Een geknipte opportuniteit voor werkzoekenden. Een passende dienstbetrekking weigeren zonder geldige reden kan trouwens leiden tot sancties.

Kwetsbaarheid

We erkennen de kwetsbaarheid van jongeren en laaggeschoolden in het werkloosheidsdebat en delen de bezorgdheid van Actiris, daarom pleiten we voor doelgerichte acties zoals intensieve werkvloertrajecten en verplichte begeleiding vanaf dag één, waarbij scholen en ondernemers samenwerken om jongeren via praktijkgerichte trajecten weer aansluiting te geven op werk of opleiding.

Werkgevers zijn geen tegenstanders in het debat over werkgelegenheid. Ze zijn partners. Maar dan moeten ze ook als dusdanig behandeld worden.

Reageren of zelf een opiniestuk insturen? Mail naar redactie@bruzz.be

Is de MIVB nog een betrouwbare vervoerspartner?

1 procent vind ik eigenlijk een redelijk correcte inschatting voor de kansen van Club Brugge”

Resultaten onlinebevraging, op 16 mei 2025 via Rhetoric (221 reacties)

Ja

Een paar incidenten maakt een hele organisatie nog niet onbetrouwbaar. Godfried K.

Ik kijk naar boven op de kaart van België, ik kijk naar onder. En dan denk ik: oef. Wij hebben tenminste de MIVB. Enkel het nachtnetwerk stevig uitbreiden, dan zijn we er helemaal. Wauter T.

Technische incidenten kunnen gebeuren. Maar los daarvan is het network goed uitgebouwd en heb je meerdere bussen, trams of metro’s per uur. Je moet zelden langer dan 10 minuten wachten. Sara V.

Ik twijfel

De MIVB is betrouwbaarder dan de andere drie vervoersmaatschappijen. Maar de metro is momenteel een probleem en er zijn veel werken op verschillende andere tram- en buslijnen. Joke D.

Ik gebruik de MIVB elke dag. Als er een technisch defect is of een hindernis is op het metronet, ligt die volledig plat. Vooral op lijnen 2-6 is dat heel vervelend. Marlon B.

Nee

Als je woon-werkverkeer minstens één keer per week in de soep draait, ben je geen betrouwbare vervoerspartner meer. En ook als je je bestaande infrastructuur nog niet kunt onderhouden, maar wel eindeloos veel geld pompt in metro 3, ben je geen betrouwbare vervoerspartner meer. Geert M.

Naast de recente problemen, zijn het jarenlang technische problemen en een gebrek aan efficiëntie waarvoor weinig tot geen stappen zijn ondernomen, en dat samen met het gevoel van onveiligheid dat al jaren heerst. Jonathan B.

Behoudens een totale offday ziet voetbal-analist PETER VANDENBEMPT komend weekend Union landskampioen worden Sporza, 19 mei 2025

voor de kansen van Club Brugge”

BELEEF JE WOONDROOM OP HET GROENSTE

DAK VAN BRUSSEL

Stijlvolle appartementen met 1-4 slpk.

Indrukwekkende daktuin

Strategische locatie in het hart van Europa

Schrijf je nu in op de wachtlijst thegardenbrussels.be/nl 02 307 44 44

Kolonel Bourgstraat 101, 1030 Schaarbeek

Rat Nieuw onlineplatform wil samenleven met stadsdieren bevorderen

Tijdens de lezingenreeks ‘Animals in Brussels Talks’ brainstormen burgers, beleidsmakers, activisten en onderzoekers over manieren om het samenleven van mens en dier in Brussel te stroomlijnen. Zo komt er een onlineplatform dat de concrete uitwerking van ideeën stimuleert, zoals anticonceptie tegen ratten.

door Andy Furniere

Het idee voor de ‘Animals in Brussels Talks’ ontstond tijdens het Vegan Street Festival vorig jaar, toen organisator Leonoor Leus van Vegan Brussels aan de praat raakte met Jennifer Duvillers van OSTA (Organization for the Spiritual Treatment of Animals).

“Uit dat gesprek bleek de nood aan informatie over het brede scala aan diersoorten in Brussel,” zegt Leus. “De mens leeft immers met heel veel soorten samen in de stad. Daarnaast kwam de noodzaak naar boven om al die dieren beter te kunnen behandelen en beschermen.”

Hun lezingenreeks ging eind april van start, met een eerste sessie waarin een overzicht werd gegeven van de aanwezige diersoorten. Er doken spontaan heel wat pijnpunten op, zegt Leus. “Bijvoorbeeld de kwestie van onverdoofd slachten. Het is niet omdat het onderwerp gevoelig ligt bij een bepaalde gemeenschap om religieuze overtuigingen, dat er niet tegen geprotesteerd mag worden.”

In de tweede sessie binnenkort – geleid door Défi-politicus en dierenarts Jonathan de Patoul – wordt meer in detail gedebatteerd over hoe beter om te gaan met dieren in de stad. Mogelijke agendapunten: het gebrek aan groene ruimte voor honden, diervriendelijke strategieën tegen rattenoverlast, insectvriendelijke tuinen en manieren om mensen meer in contact te brengen met dieren – om meer begrip voor hun noden te creëren.

Eind juni wordt er in een derde sessie, geleid door de politieke dierenpartij DierAnimal, gewerkt aan een actieplan voor een diervriendelijk Brussel.

“De lezingenreeks moet de start vormen van concrete projecten die zowel dier als mens ten goede komen,” zegt Leus. Daarom begon ze al met de ontwikkeling van een onlineplatform. “Een sociaal netwerk dat voorlopig The Common Good heet, waar mensen informatie zullen

Eigenschappen

• Initiatief van VeganBrusselsen OSTA, met medewerking van de partijDierAnimal

• Drielezingen met discussies tussenburgers,beleidsmakers, activistenenonderzoekers moetenuitmondenineen actieplan

• Nadezomervolgteenonlineplatformvoorkennisdelingen samenwerkingen,voorlopigThe CommonGoodgenaamd

kunnen delen en samenwerkingen opzetten, en initiatieven uitwerken.”

Dat kan gaan over advies om meer plantaardig te eten, problemen met straatafval dat allerlei dieren aantrekt, maar ook over lacunes in de wetgeving. Het platform wordt mogelijk in september gelanceerd tijdens het Vegan Street Festival.

Een potentieel toekomstig project is een samenwerking van dierenasielen met rusthuizen, om door contact met dieren het welzijn van senioren te bevorderen. Volgens Leus leverde die aanpak in het buitenland al positieve resultaten op.

Op het platform zouden ook diervriendelijke oplossingen tegen rattenoverlast kunnen worden besproken. “Straatafval verminderen zou al veel zoden aan de dijk brengen, maar misschien kunnen ze ook onvruchtbaar worden gemaakt, zoals bij duiven soms gebeurt.”

Daarvoor valt misschien over de plas inspiratie te rapen: in New York werd vorig jaar een strategie met anticonceptiemiddelen tegen ratten goedgekeurd.

De volgende sessies van de Animals in Brussels Talks vinden plaats op 24 mei en 21 juni. Alle info via www.veganbrussels.com/event

Reeks nalezen?

Lees de hele reeks op BRUZZ.be/beestigbrussel

Risico

Als de rating daalt, stijgt de druk

Zonder volwaardige regering lijkt de kans groot dat het Gewest straks een ratingverlaging moet slikken. Wat zijn de mogelijke gevolgen? “Wie weet is dat het duwtje dat sommigen nodig hebben om een regering te vormen.”

door Kris Hendrickx

Dat de financiële situatie van het Brussels Gewest slecht is, hoeft geen betoog. De cijfers spreken voor zich: de schuldenberg is met ruim 15 miljard euro torenhoog. En het begrotingstekort van 1,6 miljard euro (op een totale begroting van minder dan 8 miljard) bedraagt liefst 20 procent.

Alsof dat nog niet genoeg is, komt er straks een ratingevaluatie van het Gewest: het gespecialiseerde agentschap Standard & Poor’s oordeelt de komende weken hoe kredietwaardig Brussel nog is. Verschillende sleutelspelers verwachten dat er op 13 juni opnieuw een ratingverlaging aankomt van A+ naar A. Die categorie staat voor ‘Sterk vermogen om aan de financiële verplichtingen te voldoen. Enige gevoeligheid voor de nadelige gevolgen van veranderingen in de economische omstandigheden’. Brussels Open VLD-kopman Frédéric De Gucht noemde die verlaging vorige week nog waarschijnlijk en ook zijn partijgenoot en minister van Begroting Sven Gatz waarschuwde er al voor.

Waarom is zo’n rating een risico? En wat zijn de concrete gevolgen als het zover komt? “Het eerste gevolg is dat het duurder wordt om nieuw geld te lenen,” legt experte overheidsfinanciën Magali Verdonck (ULB) uit. “Aangezien het Gewest minder kredietwaardig wordt, loopt de investeerder in principe een groter risico dat het geleende geld niet wordt terugbetaald. Zelfs

investeerders die helemaal niet geloven dat er zo’n risico is, zullen geen nee zeggen tegen hogere interesten.”

Die kosten om interesten terug te betalen zijn vandaag al aanzienlijk: het Gewest betaalde vorig jaar 330 miljoen euro en aan interesten kreeg 100 miljoen euro aan interesten voor kredieten die het zelf verleende, in totaal nog altijd kosten ter waarde van 230 miljoen euro dus.

Van profvoetbal naar amateursport

Daarnaast riskeert een deel van de investeerders ook af te haken als de rating onder een bepaald niveau zakt, menen experts. “Een van de gevaren is dat je met een gewone A-rating dicht bij een B-rating

komt,” zegt Herman Matthijs, professor overheidsfinanciën aan de VUB. “Op de internationale markten houden veel investeerders het dan voor gezien. Het is een beetje alsof je uit 1B degradeert naar het amateurvoetbal.” Zo ver zal het in juni wellicht nog niet komen. Na A komt immers ook nog A-. Drie categorieën naar beneden donderen bij één ratingaanpassing is volgens het kabinet van Gatz erg ongebruikelijk.

Het risico dat investeerders afhaken, is een van de redenen waarom Wallonië, dat vandaag al A- heeft bij het agentschap Moody’s, begonnen is met groene obligaties, stipt Verdonck aan. “Het is een manier om financiers aan te trekken die het belangrijk vinden wat er precies met het

“In het beste geval geeft Standard & Poor’s ons nog een jaar respijt, maar voor 2026 en 2027 is de situatie nogal moeilijk”

Sven Gatz

Brussels minister van Begroting

geld gebeurt en die minder aandacht besteden aan de theoretische kredietwaardigheid van een overheid.”

Verdonck zegt “theoretisch” omdat ze niet gelooft dat het Gewest ooit geen geld meer zal kunnen lenen. “Overheden gaan niet failliet, wie hen geld leent, weet dat die middelen vroeg of laat worden terugbetaald. Het scenario dat ze daardoor niet meer kunnen lenen is dan ook niet erg realistisch. Dat lenen duurder wordt is dan wél waarschijnlijk.”

Duurder lenen betekent dat de financiële situatie van het Gewest nog sneller verslechtert dan ze vandaag al doet, waardoor de toekomstige Brusselse

regering een altijd kleinere manoeuvreerruimte krijgt. “Het wordt dan bijvoorbeeld waarschijnlijker dat het Gewest ook drastisch in de kosten moet knippen,” analyseert Verdonck. “Dat kan op het vlak van personeel, maar ook bij immoprojecten of tunnelrenovaties kan je besparen. En als je geen metro bouwt, spaar je ook veel geld.”

Bedelen en belasting

Onder druk van een slechtere rating kan Brussel ook proberen om zijn inkomsten te verhogen. “Denk aan de verkeers- en grondbelasting of de opcentiemen op de personenbelasting,” zegt Matthijs. Riskeert Brussel dan niet een fiscale concurrentie-

xxslag met de buurgewesten uit te vechten? Matthijs: “Dat is een reëel risico.”

Matthijs houdt ook rekening met een scenario waarin Brussel bij andere gezagsniveaus moet gaan bedelen om geld. “Als Brussel bijvoorbeeld federaal om steun vraagt, zullen daar eisen tegenover staan: meer controle over Brusselse mobiliteitsprojecten of veiligheid bijvoorbeeld.” Het is een oude vrees van voormalig minister-president Charles Picqué (PS): dat Brussel door ondoordacht financieel beleid zijn lot uit handen geeft.

Dat de Brusselse rating straks daalt, is nog niet zeker. Brussels minister van Begroting Sven Gatz klinkt sinds kort optimistischer en hoopt dat het Gewest toch nog even zijn huidige rating kan aanhouden. Op BX1 legde hij maandag nog uit dat de PS van Rudi Vervoort nog niet zo lang geleden bijdraaide en bereid is om het begrotingstekort zoveel mogelijk te beperken in 2025, tot 1,2 miljard euro. Die ambitie wordt concreet gemaakt door het onlangs opgerichte ‘Comité voor de budgettaire voorzichtigheid’, waar ook de inspectie van financiën in zit.

Die ambitie geldt echter enkel voor dit jaar. “In het beste geval geeft Standard & Poor’s ons nog een jaar respijt, maar voor 2026 en 2027 is de situatie nogal moeilijk,” aldus Gatz.

Magali Verdonck houdt rekening met nog een laatste potentieel gevolg van een ratingverlaging. “Misschien kan zo’n externe factor sommige partijen die nu al heel lang een veto hanteren – tegen de N-VA bijvoorbeeld – bewegen om van standpunt te veranderen. Bij Ecolo voel je bijvoorbeeld toch beweging. Het wordt dan makkelijker om te zeggen ‘We hebben echt geen andere keuze.’”

Van links naar rechts: ministers Bernard Clerfayt (Défi) en Alain Maron (Ecolo), met naast hen minister-president Rudi Vervoort (PS) en minister van Begroting Sven Gatz (Open VLD).

© BELGA

‘BRUZZ moet dominantie in de berichtgeving over Brussel nastreven’

BRUZZ transformeren tot een heuse stadsmediagroep, die dominant het nieuws bepaalt en een cruciale rol speelt in het coveren van Brussel. Die ambitie formuleert BRUZZhoofdredacteur Klaus Van Isacker voor het eerst naar aanleiding van de positieve resultaten van het waarderingsonderzoek.

“Ongelooflijk blij en zelfs een beetje verbaasd.” Toen Klaus Van Isacker, sinds juni vorig jaar hoofdredacteur van BRUZZ, de resultaten binnenkreeg van het waarderingsonderzoek naar de verschillende BRUZZ-kanalen, kon hij eerst zijn ogen niet geloven. “Als merk in zijn geheel krijgt BRUZZ van de gebruiker 8,1 op tien, dat is grote onderscheiding.”

Dat cijfer is het resultaat van een brede bevraging de afgelopen maanden, die werd uitgevoerd door studiebureau WHYFIVE,

dat onder meer ook CNN en Al Jazeera peilt. Bijna tweeduizend – 1.990 om precies te zijn – respondenten deden mee via een open rekrutering, wat meer dan 10.000 antwoorden en argumenten opleverde, een statistisch betrouwbaar aantal. Een gelijkaardig onderzoek in 2021 resulteerde toen in een algemene waardering van 7,8 op tien. De sprong naar 8,1 noemt Tom Meere van WHIFIVE “een positief en vrij uitzonderlijk resultaat”.

Kwaliteit en betrouwbaarheid

Gebruikers waarderen BRUZZ om meerdere redenen, zoals kwaliteit en betrouwbaarheid van de berichtgeving. Ook het verbindende aspect, waarbij acties zoals Brussel Helpt een hele dynamiek teweegbrengen in het Brusselse stadsleven, kunnen op enorm veel appreciatie rekenen. De focus op het lokale nieuws, met een positieve insteek, krijgt tevens goede punten.

Voor de volledigheid: BRUZZ kreeg ook kritische of negatieve feedback: vijf procent van het aantal deelnemers geeft BRUZZ vijf op tien of minder. In 2021 was dat nog negen procent, met opmerkingen over objectiviteit, toegankelijkheid, herhalingen

“BRUZZ moet het kompas worden voor nationale en internationale media als het om berichtgeving over de hoofdstad gaat”

Klaus Van Isacker Hoofdredacteur BRUZZ

en technische mankementen.

Van Isacker noemt de resultaten niettemin een stevige basis. “BRUZZ staat er als merk: dat is duidelijk,” zegt hij. “Alle mediakanalen – televisie, radio, de twee magazines, de socials, de website, podcast, de nieuwsbrieven, BRUZZKet en ICE –doen wat ze moeten doen: Brussel in al zijn gelaagdheid vatten, en bevattelijk vertalen naar een breed publiek.”

Straffe content

Maar Van Isacker, die in het verleden nog voor kranten als De Morgen, De Tijd/L’Echo en zenders als VTM werkte, wil meer. Hij wil van BRUZZ tegen 2030 een heuse “stadsmediagroep” maken, met een sterke crossmediale structuur die snel kan inspelen op het nieuws, en met een aantal duidelijk uitgesproken ambities.

“Nog straffere content maken, nog meer maatschappelijke impact genereren, en het kompas worden voor nationale en internationale media als het om berichtgeving over de hoofdstad gaat,” zegt hij. “Want Brussel beïnvloedt Vlaanderen en ook de wereld, dus moet BRUZZ op dat vlak hoger en verder durven te mikken. Ambitie is geen vies woord.”

Hoe hij dat wil bereiken de komende jaren? “Alles staat of valt met een duidelijke journalistieke lijn,” zegt hij. “Op het vlak van de harde onderwerpen doet BRUZZ het goed tot zeer goed. Politiek, economie, justitie, armoede, mobiliteit, duurzaamheid, het sociale nieuws: onze journalisten zijn experts in al die domeinen, en drukken waar het pijn doet. Dat blijkt ook uit het hoge aantal overnames in andere media, maar in de mix mis ik soms de buik van de stad. De mens. De gemeenschap. Waar de grote mediagroepen alleen maar aan brandweerjournalistiek doen als het over Brussel gaat, moet BRUZZ nog meer het inspirerende verhaal brengen. Focussen op het duurzame, het delicate, het gedurfde. Een nieuwsmedium bestaat maar bij gratie van zijn aanbod en mix: op dat vlak wil ik stappen zetten.”

Ter info: de redactie van BRUZZ telt ongeveer zestig vaste medewerkers, en nog een grote groep freelancers.

Pageviews

Met het wegvallen van de subsidies voor de krantenbedeling, met het snel evoluerende medialandschap en de opkomst van artificiële intelligentie, en met de onder-

handelingen momenteel voor een nieuwe beheerovereenkomst met de Vlaamse regering staat BRUZZ op een kantelmoment in zijn geschiedenis. Het beloven spannende jaren te worden.

“De vraag luidt niet: doet BRUZZ het goed?” zegt Van Isacker. “De vraag luidt: hoe kan BRUZZ het nog beter doen? Hoe kan het dominant worden in het Brusselse ecosysteem? Hoe kan het zijn enorme potentieel nog meer verzilveren? Concreet: ik wil bijvoorbeeld tegen 2030 de pageviews van de website verviervoudigen naar acht miljoen per jaar. Op termijn moet de podcaststrategie groeien naar een dagelijks product. Op televisievlak wil ik digitaal sneller op de bal spelen met livecoverage. Het magazine moet incontournabel worden qua duiding, inzicht en achtergrond. Socials vatten nog meer de stadsvibe, door de juiste tone of voice te vinden.”

Kortom, aldus Van Isacker, die voor de eerste keer zijn plannen uit de doeken doet: “Niet alleen Brussel staat op een keerpunt, ook BRUZZ. Met een aangescherpte journalistieke ambitie de absolute nieuwscommunity worden over en voor Brussel, Vlaanderen en de wereld: dat is dé inzet van de komende jaren.” (MG)

Lezers over BRUZZ

Brusselheefteenenormslechtereputatiein demeestemedia.BRUZZgeefteenneutrale kijkopBrusselenbrengtpositieveen feelgoodverhalen,maarnegeertdeproblemendieBrusselheeftniet”

Veelverschillendekanalenwaardoorinfo somsgefragmenteerdbinnenkomtofje dingenmistomdatjeopverschillende plekkenmoetkijken”

AlsinwonervandeRandstelikdepositieve benaderingvanBrusseldoorBRUZZzéérop prijs

Teweinigartikelsoverreilenenzeilen binnengemeenten

Ilikethewaythegeneralpublicisalso allowedasayinthemagazine

BRUZZalsgratismagazinecreëerteen gevoelvansamenhorigheidencommunity overdetaalgrenzenheen(onderanderemet BrusselHelpt)

Geen10op10omdatBRUZZmeerdiverse mensenenstemmenaanhetwoordkan laten(vooralbijdeopiniesoverserieuze zaken)

Mepermetd”améliorermonnéerlandais. BRUZZestleseulcontactrégulieravecla languenéerlandaise

BRUZZgeeftineenoogopslageengoed overzichtvanveelvandeBelangrijke thema”sinBrussel.Tochkomterteweinig eenblikopwaterinFranstaligBrussel gebeurt,derealiteitisdatdatveelbetekent indestad

Sociaalbetrokken,vernieuwend,kritisch

Zoalswelmeermedia,lijdtBRUZZooknog vaakaanhet‘perspectiefvandehogere middenklasse’:altevaakwordtnaarde uiterstdiversesamenlevinggekekendoorde brilvanderijkereendehogeropgeleide groep

‘Mijn

mooiste overwinning ooit’

In 2019 won Valentin Poncelet als laatste Brusselaar de 20 kilometer door Brussel. “De hele stad voor jou afgesloten: wat een genot.”

door Elian Coussement

Al sinds zijn vijftiende doet Valentin Poncelet aan atletiek, en al die tijd met maar één doel voor ogen: een overwinning in de 20 kilometer door Brussel halen. In dat opzet slaagde hij in 2019. “Al moet ik toegeven dat die zege onverwacht kwam,” bekent Poncelet, die eind mei 34 wordt. “In de voorgaande edities bevond ik me wel telkens in de kopgroep, maar ik maakte nooit echt aanspraak op een podiumplek.”

Poncelet: “Mijn doelstelling toen was om op het podium te staan, en naarmate de wedstrijd vorderde, leek dat steeds meer haalbaar. In het begin zette ik een aanval in, waardoor ik enkele lopers van me kon afschudden. Rond kilometer 15 liep ik helemaal alleen, maar ik voelde me nog niet gerust. Ik wist dat de groep achter me zat en waarschijnlijk aan het samenwerken was om me in te halen. Toen een motard naast me reed, vroeg ik naar mijn voorsprong. Die bleek ruim over een minuut te zijn, dat stelde me gerust. De laatste twee kilometer genoot ik met volle teugen van de stad en van de supporters langs de weg.”

Niet veel Belgische deelnemers kunnen een overwinning in de 20 kilometer door Brussel op hun palmares zetten. Dat uitgerekend een Brusselaar won, maakt het extra bijzonder. “Dat is een leuk feitje waar ik trots op ben,” vertelt Poncelet, die in het dagelijkse leven werkt in de sponsorafdeling van AG Insurance en instaat voor de organisatie van onder meer loopevenementen.

“Eigenlijk ben ik afkomstig uit Waals-Brabant, maar ik woon al een hele tijd in Brussel. Deze wedstrijd is wel heel speciaal voor mij persoonlijk en als sportman: je loopt op brede banen, door tunnels en de hele stad wordt voor jou afgesloten. Dat geeft mijn overwinning nog meer glans.”

“De laatste twee kilometer genoot ik met volle teugen van de stad en de supporters langs de weg”

“Hoe ik mijn zege vierde? Niet uitbundig,” lacht Poncelet. “Enkel met een glaasje champagne op het podium, want ik moest nadien nog een interclubwedstrijd van vijf kilometer lopen, waar ik alsnog eindigde als derde.”

Door gewijzigde doelstellingen en ambities neemt Valentin Poncelet tegenwoordig niet meer individueel deel aan de 20 kilometer door Brussel. Hij richt zich nu op langere afstanden en haspelt in september zijn eerste 100 kilometer in Nederland af. Toch stond hij de voorbije jaren aan de

start in Brussel, maar dan als begeleider. Eerst voor een groep lopers, later voor Martin Clobert, een slechtziende marathonloper uit Namen. “Dat is heel fijn om te doen en daar bleef het ook niet bij: ook op de Paralympische Spelen van Parijs van vorig jaar was ik zijn begeleider. Mijn taak bestond erin om hem te waarschuwen voor obstakels, zijn snelheid mee te delen en in te staan voor zijn bevoorrading. Behalve de voldoening die ik eruit haal, heb ik ook een mooie vriendschap opgebouwd met Martin.”

De 20 km door Brussel vindt komende zondag plaats voor de vijfenveertigste keer; de organisatie verwacht 50.000 deelnemers. Het evenement is volledig uitverkocht.

In Sporting Flagey zoekt BRUZZ een interessant verhaal uit de Brusselse sportwereld.

Big City

zoekt elke week een antwoord op een lezersvraag, deze week van Wout uit Koekelberg. door Maya Callizaya

Schreef Jimi Hendrix rockgeschiedenis in Brussel?

Vraag Jimi Hendrix, die kennen we allemaal. De invloedrijke Amerikaanse gitarist was wereldberoemd en is bekend van hits als ‘All Along the Watchtower” en ‘Purple Haze’. Wout uit Koekelberg hoorde dat Hendrix’ bezoek aan café Le Coq in Brussel een bijzonder bierviltje opleverde. Klopt dat?

Antwoord Iemand die alles over de passage van Jimi Hendrix in Brussel weet, is Radio 1-presentator Korneel De Clercq, die voor het programma Classic stories op Radio 1 het verhaal over het bierviltje uitspitte. “Hendrix komt in 1967 naar Europa voor wat concerten. Hij treedt op in Frankrijk en Moeskroen, en passeert ook in Brussel, voor enkele interviews en televisieoptredens,” vertelt De Clercq.

Tijdens Hendrix’ verblijf in ons land mag een van de eerste rockjournalisten van België, Jean-Noël Coghe de rockgod vergezellen. De toen nog beginnende journalist Coghe is verantwoordelijk voor het papierwerk en het vervoer van het materiaal, maar dat vindt hij allesbehalve erg. Want in ruil mag hij Jimi Hendrix interviewen voor een nieuw rocktijdschrift.

In Brussel logeren de heren in hotel Central, het huidige Marriott-hotel aan de Beurs. Hendrix wil zijn dorst lessen en gaat in café Le Coq, tegenover zijn hotel, een pintje drinken. Wanneer het tijd is voor de volgende televisieopname, gaat Coghe de artiest uit het café halen. Hendrix krabbelt er net iets op een bierviltje en als ze het café verlaten, steekt Coghe, zonder al te veel na te denken, dat bierviltje in zijn zak.

Ze vertrekken naar het Ter Kamerenbos, waar Jimi een geplaybackt televisieoptreden geeft. Na de geplande interviews en shows eten ze in de Rue des Bouchers nog een steak met peperroomsaus. Een dag later verlaat Hendrix Brussel. Coghe kan terugblikken op een historische ontmoeting. Tot hij drie dagen later het bierviltje terugvindt in zijn zak. Op dat kartonnetje staat Are you experienced? geschreven, in psychedelische graffiti-letters. Twee maanden later brengt Jimi Hendrix zijn debuutplaat uit en die heet – u kan het al raden – Are you experienced! Zonder vraagteken weliswaar. De letters op de albumhoes zijn in dezelfde stijl als die op het bierviltje. Toeval? Volgens Coghe niet. Hij denkt dat Jimi Hendrix de naam voor zijn iconische debuutalbum heeft bedacht in café Le Coq. Het feit dat het bierviltje een vraagteken bevat, maar de albumhoes niet, toont volgens Coghe ook aan dat Hendrix duidelijk aan het nadenken was in café Le Coq. Conclusie

Helemaal zeker is het niet, maar uit het spitwerk van Korneel De Clercq blijkt dat de kans groot is dat Jimi Hendrix de naam van zijn debuutplaat in café Le Coq bedacht. Na al die jaren is rockjournalist Jean-Noël Coghe nog altijd in het bezit van het bierviltje en hangt er in café Le Coq een replica.

Ook een vraag?

Stel je vraag en stem op BRUZZ.be Bekijk en lees antwoorden op BRUZZ.be/bigcity

BRUZZKET-ACTUAQUIZ

Elke week test BRUZZKet hoe goed jij het Brusselse nieuws gevolgd hebt. Benieuwd? Surf naar BRUZZKet.be/actuaquiz

20 KM DOOR BRUSSEL

Volg de 20 kilometer door Brussel op zondag 25 mei bij BRUZZ, met live-updates van langs het parcours.

Zondag van 9 tot 13 uur op BRUZZ.be en maandag 26 mei de

BRUZZ-APP

Mis niets van het nieuws uit Brussel. Luister live naar BRUZZ radio en (her)bekijk alle BRUZZ-programma’s. Download nu de BRUZZ-app

hoogtepunten in BRUZZ 24

BIO

Naam: Sterre

Leeftijd: 10

Woont samen met: mama, papa en jongere broer

Gemeente: Laken

Talen: Nederlands en een beetje Engels

Lievelingseten: frieten met mayonaise en een boulet

Dit heeft Brussel nodig: een kinderboerderij

The hang-out

‘Klimmen is geen hobby, maar het is wel superleuk’

Elke week toont een Ket zijn of haar favoriete plek in Brussel. Deze keer: de tienjarige Sterre die BRUZZ meeneemt naar klimzaal Arkose. “Ik zou ook weleens de jongste willen zijn.”

door Annelies Bontjes foto Saskia Vanderstichele

Waarom vind je dit een toffe plek?

Ik kom hier vaak met mijn moeder en broer. Dan kunnen we wel uren blijven, want ik vind het superleuk om te klimmen.

Het lijkt me best zwaar. Word je niet snel moe?

Je hebt armspieren nodig, want je moet je goed kunnen optrekken en blijven hangen. Maar het helpt als je kalk op je handen doet. Na het klimmen gaan we iets drinken in de cafetaria en dan krijg ik meestal een koekje.

Heb je nog meer hobby’s naast klimmen?

Klimmen is niet echt een hobby, daar ga ik gewoon naartoe. Mijn hobby’s zijn Debateville, theater en tekenen. Als ik niks te doen heb thuis, ga ik bakken of lezen. Ik hou ook van knutselen. Dan zoek ik op mijn tablet knutselfilmpjes met origami.

Heb je een eigen telefoon?

Nog niet. Op 1 augustus word ik elf jaar en dan krijg ik er een. Het eerste wat ik doe als ik een telefoon heb, is mijn oma bellen, want dat heb ik beloofd. Ik ga ook al mijn vriendinnen toevoegen en spelletjes downloaden. En dan kan ik bellen als ik alleen met de metro ga, bijvoorbeeld.

Heb je dat al vaak gedaan?

Nee, nog nooit. Ik vind het eng om dingen alleen te doen. Ik zou het wel leuk vinden om het met een vriendin te doen, dan heb je iemand om mee te praten. Dat is gewoon gezelliger. Als ik alleen ben, raak ik misschien de weg kwijt.

Als je één dag iemand anders zou mogen zijn, wie zou je kiezen?

Iemand van Iron Maiden of van Rammstein. Ik wil weten hoe het is om op een podium te staan. Ik vind hun muziek keileuk. Ik ga elk jaar naar Graspop met papa, dat is een festival met heel luide muziek en we slapen dan in tenten. Mijn lievelingsband trad pas op om 23 uur. Het is leuk dat ik dan zo laat op mag blijven.

Je wil graag een puppy. Misschien komt jouw wens uit na dit interview, net zoals bij je vriendin Frances, die een hondje vond op straat en het kon houden.

Nee, ik denk dat het nooit zal gebeuren. Maar ik wil er gewoon supergraag een! Zo’n zacht knuffeldiertje waarmee ik altijd kan spelen. Iemand anders dan mijn broer.

Je hebt een jongere broer. Hoe is het om de oudste te zijn?

Ik vind het wel leuk, maar soms is het wel stom dat ik óveral de oudste ben. Ik wil soms ook de jongste zijn en bijvoorbeeld een oudere nicht hebben die met mij speelt of me helpt met rekenen of al een telefoon heeft.

Weet je al wat je later wil worden?

Heel veel dingen. Misschien schrijver, want ik lees heel graag boeken en ik schrijf graag verhaaltjes. Of misschien crèchejuf, want ik heb veel kleine nichtjes en ik vind het leuk om met hen te spelen. Of tekenjuf, turnjuf of toneeljuf.

Wil jij ook je favoriete plek tonen?

Dat zou heel leuk zijn. Stuur een mailtje naar ket@bruzz.be en een journalist neemt contact met je op.

Wens

Mijn grootste wens is een hondje. Frances, een vriendin van me, zei een tijdje geleden in BRUZZ dat ze een hond wou. Ze vond er twee dagen later een op straat, zonder chip. Ze ging naar de politie, maar er was niemand die hem wilde, en het is nu haar hond.

Lievelingsdier

De blobvis. Dat is het lelijkste dier ter wereld. Ik heb er een spreekbeurt over gedaan, dus ik weet er veel over. En mijn ander lievelingsdier is een axolotl, een roze onderwatersalamander.

Favoriete boek

Lampje en Krekel van Annette Schaap. Ik ga helemaal op in die verhalen.

Samenleving Fietskoerier Kardama legt Brussel al snapshottend vast

‘Ik beweeg als een urban ninja door de stad’

Ex-profwielrenner, platenbaas, hindoeïstische monnik en fietskoerier.

Karl-Heinz Pohl, alias Kardama, is het allemaal. Met 57messages publiceerde hij een eigenzinnig fotoboek, waarin hij Brussel vastlegde tussen zijn opdrachten door. “Een kunstgebit vervoeren van een laboratorium naar een tandarts of ziekenhuis: check.”

door Pieter Van Leuven foto’s Ivan Put

Kom ik normaal gekleed of trek ik mijn batsuit aan?” KarlHeinz Pohl (52) vraagt het via een appje, ter voorbereiding van het interview. Wie lang in Brussel woont, heeft Pohl gegarandeerd al eens voorbij zien flitsen in die batsuit: een pikzwarte fietstenue, strakke korte broek, messenger bag, smartphone in een zijvakje. Als zaakvoerder van PedalBXL runt hij al meer dan tien jaar zijn eigen expresfietskoeriersdienst, en zoeft hij dagelijks van het ene in het andere avontuur.

“Wie aan fietskoeriers denkt, ziet wellicht meteen swapfietsen en maaltijdbezorgers van Deliveroo en Ubereats voor zich,” begint hij. “Maar behalve takeaway worden koeriers nog voor duizend andere zaken ingeschakeld. We brengen de meest

uiteenlopende objecten en dringende documenten kriskras van de ene naar de andere kant van de stad, meestal in een rotvaart.”

Gevraagd naar wat hij zoal vervoert, begint Pohl aan een eindeloze lijst. “Diplomatieke visa zijn een groot deel van mijn werk. Dan race ik van de ene naar de andere ambassade met officiële documenten en lastminutevisumaanvragen. Als er morgen iemand met spoed naar Tel Aviv moet voor vredesonderhandelingen, dan is de kans groot dat die visumaanvraag in mijn koerierstas zit.”

“Maar er komt ook heel wat werk van de audiovisuele sector. Productiehuizen die werken met grote databestanden sturen geregeld harde schijven naar hun partners, omdat dat materiaal simpelweg te groot is voor de cloud of omdat ze

onlineopslag niet vertrouwen. Ik vind het vrij absurd dat ik in 2025 nog altijd met harde schijven rondfiets. Ik doe overigens ook veel ‘laptop swaps’ – in de hyperbeveiligde omgeving van de Europese instellingen gebeurt het geregeld dat een laptop voor een update fysiek naar een IT-bedrijf moet. Dan geef ik er eentje af, en breng ik een vervanglaptop rechtstreeks terug naar de ambtenaar. Ten slotte kunnen het echt de meest uiteenlopende zaken zijn: een kunstgebit vervoeren van een laboratorium naar een tandarts of ziekenhuis: check.”

Monnik en platenbaas

Kardama flitst al tien jaar door de Brusselse jungle, “als een urban ninja,” zegt hij zelf. “Ik heb al van alles geprobeerd in het leven, maar de fiets lijkt zo’n

beetje de symbolische rode draad,” vervolgt hij. “Mijn fascinatie met coureurs is begonnen als kind. Mijn moeder was met mij op wandel in de buggy in Vantaa, het dorpje in Finland waar ik ben opgegroeid, toen er een wielrenner op ons crashte. Zij hield er een gebroken duim aan over, ik een eindeloze fascinatie voor die man die zo verbeten reed.”

Het was het begin van een rollercoasterleven. “In mijn tienerjaren begon ik als een gek te trainen, en al snel trok ik met een professioneel raceteam naar wedstrijden in de voormalige Sovjet-Unie en het Oostblok. Ik heb in veel onbetrouwbare vliegtuigjes gezeten om op de gekste plaatsen wedstrijden te rijden.”

“Toen ik ouder werd, had ik aan dat racen plots niet meer genoeg. Als twintiger raakte ik geïnteresseerd door filosofie en Oosterse spiritualiteit. Nadat ik van een vriend de Bhagavad Gita – het heilige boek van de hindoes – cadeau had gekregen, ben ik tien jaar als hindoeïstische monnik in de leer gegaan in India. Ik heb er veel opgestoken, en heb er ook mijn pseudoniem en hindoenaam, Kardama, aan overgehouden. Achteraf gezien is het absurd dat mijn ouders, en dan vooral mijn moeder, dat zomaar oké vonden.”

Kardama kwam als dertiger uiteindelijk terug naar Europa en begon met een aantal vrienden een band én een platenlabel: Absolute Truth Press. “Met de band, Dãmodara, mixten we drum-’n-bass met oosterse invloeden. Ik heb jarenlang rondgefietst met zakken cd’s en lp’s om ons werk te promoten. Zo ben ik uiteindelijk met fietskoeriers in contact gekomen – een fantastische community. Het leek me de beste job in de wereld: een hele dag kunnen rondfietsen, da’s toch de ultieme vorm van vrijheid?”

Het idee voor PedalBXL ontstond in Barcelona, maar kreeg in Brussel vorm. “Ik vond het een prachtige stad en had er al

vrienden. Met al die ambassades en instellingen was het ook de perfecte locatie voor een koeriersdienst.”

Magistraat in pyjama

“Net voor de coronacrisis kreeg ik van een bevriende fotograaf een analoge Olympus cadeau, een oud model uit de jaren 1990. Met de boodschap: ‘Jij fietst elke dag rond in Brussel – het zou zonde zijn om niets vast te leggen van wat je tegenkomt.’ Even later brak de coronacrisis uit, en was ik als koerier tijdens de lockdowns een van de weinige mensen die nog buiten mochten. De stad was leeg, ik schoot apocalyptische beelden die een snaar raakten bij mensen.”

“Ik weet nog goed dat ik vooral opladers voor laptops vervoerde, die mensen op kantoor vergeten waren. Dan deed bijvoorbeeld een magistraat in pyjama de deur open, die ik een aantal weken ervoor nog piekfijn gekleed en in toga aan het Justitie-

“Als morgen iemand met spoed naar Tel Aviv moet voor vredesonderhandelingen, dan is de kans groot dat ik die visumaanvraag vervoer”

paleis had gespot. Ik kreeg plots veel inkijk in de thuissituatie van veel Brusselaars.”

“Ik mocht vrij rondfietsen, maar de meeste mensen zaten thuis vast. Ik wilde iets terugdoen en begon mijn foto’s van onderweg te delen via de Instagrampagina kardama_pedalbxl. Ik kreeg veel reactie op mijn foto’s, en ben het blijven doen. Ondertussen is het een verslaving geworden: ik kan nergens meer naartoe zonder dat er één of meerdere camera’s in mijn tas zitten.”

Van de Instagrampagina kwam uiteindelijk een fotoboek: 57 messages. “Ik heb me een beetje laten leiden door het succes op sociale media, maar ook door een aantal enthousiaste vrienden, die mijn werk graag in boekvorm wilden gieten. Het was écht go with the flow: bevriende reclamemaker Peter James Russell (bekend van de blog The Accidental Belgian, red.) kwam met het concept ‘57 messages’ aanzetten, een knipoog naar de iconische marketingcampagne van het merk Heinz. Ik selecteerde 57 van mijn favoriete beelden van de afgelopen jaren, en hij schreef er telkens een korte, soms grappige of filosofische caption bij. Grafisch designer Fabrizio Nicolucci gaf het boek vorm.”

Zinnekes zullen hun stad meteen herkennen in de lichtjes absurdistische, en toch typisch Brusselse snapshots van Kardama. Een man verstopt achter een gigantische krant, een non die de stoep poetst, een vrouw uit een vorige eeuw

Fietskoerier en fotograaf Kardama aan het werk: “Het is een verslaving geworden. Ik kan nergens meer naartoe zonder dat camera in mijn tas.”

Voor zijn boek ‘57 messages’ koos Kardama 57 foto’s van wat hij dens zijn werk als fietskoerier. Reclamemaker Peter James Russell caption bij, zoals deze ‘Honey I am home’.

© KARL HEINZ POHL

die staat te roken in het portiek van een hoedenwinkel ... Negentig procent van de shots is genomen tussen twee leveringen in. Momentopnames die blijven nazinderen, en een mooie inkijk geven in de levens van de tienduizenden mensen die de stad doen draaien.

“Als ik iets met het boek wil bereiken, dan is het mensen te overtuigen om méér rond te kijken, en de schoonheid van Brussel te zien. Je kan het boek gerust als een soort liefdesbrief aan onze stad zien.”

Asociaal gedrag

Ondertussen komt de 53ste verjaardag van Kardama dichterbij. Hij denkt nog niet aan stoppen, ook al is het volgens hem vandaag een pak minder evident om fietskoerier te zijn. “Op het vlak van verkeer valt de stad niet meer te vergelijken met tien jaar geleden. Ik word dagelijks geconfronteerd met agressie en woedende chauffeurs. Die vinden niet de auto, maar wel de voetgangers en fietsers het probleem. Ik heb er een olifantenvel door gekregen, en kan door mijn stratenkennis perfect de plekken vermijden waar het gevaarlijk fietsen is. Maar ik maak me wel zorgen over anderen: jonge ouders die hun kinderen met de fiets naar school brengen en bijna van de baan worden gereden. Dat soort van asociaal gedrag blijft nog te vaak onbestraft.”

Ook de opkomst van de elektrische steps maakt het Kardama niet makkelijker. “Alles kan, alles mag, dat lijkt een beetje de

algemene houding van stepbestuurders. Dat leidt soms tot de gekste taferelen. Steps die in een superdrukke eenrichtingsstraat gewoon tegen het verkeer in rijden, op de meest hectische rotondes anderen de pas afsnijden, met headphones op of met één hand op het stuur en de smartphone in de andere. En wie stopt nog voor een rood licht? Ik krijg van de politie een boete van 190 euro als ik niet achter de witte lijn sta bij een verkeerslicht, terwijl er even later tientallen stepbestuurders het rode licht gewoon negeren. Alsof de verkeersregels voor hen niet gelden. Ik probeer er stoïcijns bij te blijven – dat lukt wel, als je tien jaar als monnik in de leer bent geweest (lacht).”

‘MON LIVRE EST UNE LETTRE D’AMOUR À LA VILLE’

“Aan die straffeloosheid in het Brusselse verkeer is nog wat werk,” besluit Kardama. “Maar waar ik nog meer op zit te wachten, is een beter en duidelijker statuut voor de fietskoerier. Veel van die gasten die eten rondbrengen hebben amper sociale bescherming. De politiek moet daar iets aan doen. Gelukkig zijn er andere koeriersdiensten in Brussel, zoals Urbike en Cargo Velo, die mee aan die kar trekken en opkomen voor de fietskoerier. Er lijkt wel licht te zijn aan het einde van de tunnel.”

‘57 messages’ is uitgegeven in eigen beheer en te koop via onder meer Waterstones, amazon.com en bol.com

FR Ancien coureur cycliste professionnel, patron de label, moine hindou et aujourd’hui livreur à vélo, Karl-Heinz Pohl – alias Kardama – semble avoir vécu mille vies. Il vient de publier 57 messages, un ouvrage photographique hors du commun dans lequel il immortalise Bruxelles au fil de ses tournées. « Mon objectif avec ce livre, c’est d’encourager les gens à lever les yeux, à prêter attention à ce qui les entoure, et à voir la beauté de Bruxelles. C’est une lettre d’amour à la ville. »

‘MY BOOK IS A LOVE LETTER TO THE CITY’

EN Karl-Heinz Pohl, aka Kardama, has tried it all: he has been a pro cyclist, a record executive, a Hindu monk, and a bicycle courier. His recent book 57 messages is a quirky collection of the pictures he took while cruising the streets of Brussels between his assignments. “If there is something I want to achieve with the book, it is to convince people to look around more and see the beauty of Brussels. You can certainly see 57 messages as a kind of love letter to our city.”

‘Dust to dust’, uit het boek ‘57 messages’.

allemaal zag tijschreef er een

© KARL HEINZ POHL

‘Zwijg me van objectificatie’

Mensen vragen me vaak hoe ik omga met kritiek op mijn werk. Omdat mijn lichaam in dienst staat van mijn kunst, maken ze meestal geen onderscheid tussen wat ik doe en wie ik ben. Maakt dat het moeilijker om kritiek te incasseren? Nee.

De kritiek die ik op mijn beroep krijg, is namelijk zelden opbouwend. Meestal is het enige argument dat wordt aangevoerd “de objectificatie van de vrouw”. Maar wanneer ik mensen vraag om uit te leggen wat die uitdrukking precies betekent, kunnen ze dat niet. Als het niet meer is dan een holle en nietszeggende frase, is een inhoudelijk debat simpelweg onmogelijk.

Toch ben ik in mijn leven vaak herleid tot een object. Het toppunt van mijn ervaring met “objectificatie” was toen ik als 22-jarige student onbewust werd gedrogeerd door een collega tijdens een drink na het werk (niet gerelateerd aan sekswerk). Geen paniek: er is die dag niets “ernstigs” gebeurd. Maar het trauma van gereduceerd te worden tot een levenloos object, volledig

“‘De vrouw’ bestaat niet. We hebben allemaal onze eigen verlangens”

overgeleverd aan de wil van een ander, heeft me nooit verlaten. Het verkrachtingsproces van Mazan en de getuigenissen op de pagina Balance ton Bar laten zien dat ik lang niet de enige ben met zo’n ervaring.

Zelfs zonder volledig een onbewust object te worden, voelde ik me vaak “geobjectificeerd” toen ik voor grote bedrijven werkte. Ik moest mezelf wegcijferen achter een uniform, mijn waarden verloochenen en als boksbal dienen voor gefrustreerde klanten in de telecomsector of de horeca.

Wanneer ik het podium opga, ben ik een subject en geen object. Als artiest (want ja,

La Morrigasme is een erotisch performer, paaldansdocent en in hun vrije tijd ook domina. Hen treedt op in burlesque- en dragcabarets, op culturele festivals, undergroundraves en privéfeesten, in nachtclubs en stripclubs, en dat zowel in België, Brussel als het buitenland. Hun is altijd geëngageerd, fel feministisch en fier queer, met als slogan ‘Le cul au service de l’ARTivisme’. Instagram: la.morrigasme

strippers zijn artiesten) komt alles wat ik op het podium breng voort uit mijn eigenheid, zijn het mijn emoties die mij leiden. Als ik op het podium sta, word ik niet buiten mijn medeweten bekeken: de blik is een pact. Ik sta die toe, ik stuur hem, ik lok hem uit, maar ik kies ervoor. Ik zou zelfs zeggen dat ik een “krachtig subject” ben. Wanneer mensen me verwijten dat ik het beeld van ‘DE vrouw’ schade toebreng, wil ik eraan herinneren dat ‘de vrouw’ in het enkelvoud niet bestaat. We zijn met velen en we hebben allemaal onze eigen verlangens. Het feit dat ik de mijne uit, zegt niets over de vrouw in het algemeen.

Maar ik wil mezelf ook niet voor de gek houden. Het podium is voor mij nooit “alleen maar een ruimte voor artistieke expressie” geweest. Laten we eerlijk zijn: ik moet mijn huur betalen en mijn maag vullen. Net zoals bij elke andere baan is het podium – dus het werken met mijn lichaam – altijd een bron van inkomsten geweest.

“Artistieke expressiemiddelen” en “inkomstenbron” zijn voor mij altijd onlosmakelijk met elkaar verbonden geweest. En daar zie ik geen tegenstelling in.

Het financiële speelt een grote rol in de discussies over mijn werk. Het zou niet zo beschamend zijn, zeggen ze, als ik er niet voor betaald werd. Dat snap ik niet. Ik voel me juist enorm bevoorrecht en gelukkig dat ik van mijn kunst kan leven. Ik durf zelfs te zeggen dat het de droom van mijn leven was, en dat ik die heb verwezenlijkt.

Ik stel u de vraag: zou u uw huidige werk doen zonder ervoor betaald te worden?

En vertel me eens, waarom zou het edeler zijn om je tijd aan een bedrijf te verkopen dan om opwinding te verkopen op een podium?

Reeks nalezen? Wie alle columns van BRUZZ wil herlezen, kan de teksten terugvinden op BRUZZ.be/column

Uw gids door de culturele agenda 23 > 29/5

Van muzikale mobilhomes tot buitengewone blazers

Van 23 tot en met 25 mei palmt jazz in alle maten en gewichten opnieuw het centrum van de hoofdstad in. Vertrouwd zijn de caféconcerten en de curatoren op de Grote Markt en het Beursplein, nieuw zijn de Busker Stages en het jonge talent van de Brussels Jazz Vanguard. BRUZZ stuurt je eropuit met vijf tips voor een spannend Lotto Brussels Jazz Weekend.

door Tom Peeters

Peixe e Limão

24/5, 19.00, Sint-Katelijneplein

Het smakelijkste van de voorhoede

Een open call voor jong jazztalent leverde de organisatoren 150 inschrijvingen op. Daarvan selecteerden zij samen met de twee Brusselse conservatoria en muzieksteunpunten wat zij noemen de ‘Brussels Jazz Vanguard’: vijftien bands die, verspreid over drie dagen, vakjury en publiek zullen proberen te overtuigen op het Sint-Katelijneplein. De twee uiteindelijke winnaars mogen op de volgende editie een hoofdpodium openen. De troostprijs voor de andere bands is dat ze alvast met één live opgenomen song terechtkomen op de allereerste Brussels Jazz Vanguard-vinylplaat. Nog steeds onder de indruk van het concert waarmee Ão twee jaar geleden de toen nakende doorbraak gestalte gaf op hetzelfde plein, willen we een lans breken voor het Italiaans-Brusselse trio Peixe e Limão. Met een akoestisch geluid dat met gitaar en (een erg percussieve) cello tussen folk, klassiek en jazz laveert, lijken ze de vreemde eend in de bijt. Nochtans evoceert zangeres Flavia Clementi met evenveel passie het leven in de hoofdstad als veel van haar meer op elektrische en elektronische leest geschoeide collega’s. Ze doet dat gedreven door een dieet van bossa en flamenco bovendien in verschillende talen en met een warme, melancholische stem die zoals de citroen op de vis het muzikale menu met extra smaak laat degusteren.

Adinda Hertmans Quintet 23/5, 18.45, Sint-Katelijneplein

Peter Hertmans Trio & Ataneres Ensemble 25/5, 15.00, Grote Markt

Een gouden generatiewissel

Slaat eveneens haar vleugels uit als lid van de Brussels Jazz Vanguard: Adinda Hertmans. De Brusselse zangeres, die zowel de Belgische als de Nederlandse nationaliteit heeft, studeerde in Den Haag en Brussel. Volgende maand speelt ze haar masterrecital in het Muziekinstrumentenmuseum, maar nu geeft ze het grote publiek al een voorproefje van haar kunnen. Samen met pianist Jonas Paenen, gitarist Edoardo Cimino, contrabassist Emanuel Van Mieghem en drummer Umberto Odone speelt ze zowel eigen werk als bewerkingen van klassiekers, met veel ruimte voor improvisatie. Gitarist Peter Hertmans heeft er inmiddels een lange carrière op zitten. Hij stond al vaker met zijn dochter op het podium, maar naar de Grote Markt zakt hij straks af met zijn eigen trio met contrabassist Jos Machtel en drummer Lionel Beuvens. Begeleid door de strijkers van Ataneres Ensemble brengen ze het project Inner Voices, met poëzie van oom en broer Stefan.

Mobilhome

24/5, 20.15, Beursplein

Een camper aangedreven door een Fender

Op het Beursplein worden onder de noemer ‘Jazz & Beyond’ de buitengrenzen van de jazz verkend. Blends met andere genres vinden gretig hun weg naar de affiches samengesteld door concertzalen AB en VK. De eerste gastcurator kiest meestal voor fusion, de tweede voor kruisbestuivingen met soul. Uit het aanbod van de eerste pikken we Mobilhome, een kwintet rond de Zwitserse toetsenist Camille-Alban Spreng, die tussen Lausanne en Brussel furore maakt op zijn Fender Rhodes. We kennen hem vooral van ODIL, de band waarmee hij inmiddels drie albums uitbracht en weleens het podium deelt met zangeressen Nina Kortekaas en An Pierlé. Met Mobilhome maakt hij zelfverklaarde “avant-gardejazz voor nostalgische pop-rockboomers of liefhebbers van vogelgezang.” Met tenor Sam Comerford, ook al een van de twee saxofonisten bij ODIL, gitarist Vitja Pauwels, bassist Lennart Heyndels en drummer Théo Lanau kneedt hij enkele kameraden uit de Brusselse scene tot een avontuurlijk combo dat soepel rond zijn Fender zwermt. Tracks als ‘Hiking in the mountains after escaping the deadly fire’ en ‘Late night driving home’ geven aan dat het gezelschap met zijn campertrips graag het gevaar opzoekt om er daarna zo hard mogelijk weer van weg te stuiven, er de humor van in te zien en er sporadisch zelfs mijmerend op terug te blikken.

Bauke Meersman

25/5, 15.30, The Busker Stage –Small Batch, Zuidstraat 4

Enkele vertrouwde namen aan het Brusselse jazzfirmament zoals Casper Van De Velde en Barbara Wiernik zijn te zien op kleinere podia die kriskras in het stadscentrum opduiken. De ‘Busker Stages’ zijn ideaal voor brassbands, terwijl ook intiemere performances er tot hun recht kunnen komen. Ons oog viel op Gentenaar Bauke Meersman, die de twee min of meer combineert. Hij zoekt en vindt tijdens een solo-optreden spanning in zijn tenorsax en basklarinet. Vaak bespeelt hij beide instrumenten zelfs tegelijk. Experimenterend met onconventionele maatsoorten en circulaire ademhaling komt hij uit bij een erg meditatief palet, dat industrieel én minimaal klinkt. Steve Reich en Philip Glass zijn nooit veraf. Maar probeer je vooral zelf te laten meeslepen en hypnotiseren door ’s mans volstrekt unieke spel.

After party & late jam 23 & 24/5, 23.00, Toots Jazz Club

Nachtelijke jams met de groeten van Toots

Als vanouds veert ook het Brusselse caféen nachtleven op tijdens het Lotto Brussels Jazz Weekend. Wie nog niet langsliep in de nieuwe Toots Jazz Club krijgt daar nu uitgebreid de kans toe. Omdat het podium op de vlakbij gelegen Grote Markt de hele avond concerten aanbiedt, staan er hier, in tegenstelling tot in de andere jazzclubs, geen ingepland. Er staat wel een extra tapkast op het terras en vanaf het moment dat de muziek stopt op de hoofdpodia, begint er een after-hours jamfeest dat pas stopt als het Great American songbook uitgelezen is en de vogels weer wakker worden. Voor de gelegenheid neemt gerant Joachim Caffonnette de honneurs waar achter de piano. Wie weet krijg je nu wel dat bisnummer van je favoriete jazzmuzikant.

Lotto Brussels Jazz Weekend

Het Lotto Brussels Jazz Weekend loopt van 23 tot en met 25/5 op verschillende locaties in het centrum van Brussel, lottobrusselsjazzweekend.be

Busken en blazen voor twee

Pop & JazzArt & Lit Film

King of the bongo bong

Manu Chao weert de laatste jaren reguliere concertlocaties en dito organisaties. Deze week brengt de Frans-Spaanse voormalige frontman van Mano Negra en andersglobalist een streep zomer naar het Josaphatpark in Schaarbeek, waar hij als (akoestisch) trio op de affiche staat van Human’City, een solidair event van het burgerplatform BelRefugees. Verwacht je aan tintelende salsa, een lik reggae en een gezonde punkesprit van de king of the bongo bong.

MANU CHAO 29/5, Josaphatpark, Facebook: BelRefugees

Patserpop

Het ging Jan ‘Maarschalk’ Lemmens het voorbije jaar voor de wind, althans toch zijn alter ego Glints. De Antwerpse rapper met Brits bloed, die in 2018 doorbrak met de patserpop van zijn single ‘Bugatti’, veroverde de ether met zijn collectief Abattoir Anvers, scoorde bij een breed publiek dankzij zijn samenwerking met Daan ‘Housewife’ Stuyven en boorde een nieuwe creatieve ader aan met Glintsal, zijn samenwerking met dj en producer Faisal Chatar.

GLINTS 23 & 24/5, Ancienne Belgique, abconcerts.be

Trek die kleren uit

Een funky beat van The Neptunes, een sample van Neil Young en een stel hitsige lijven in een zwoele videoclip: meer had Nelly in 2002 niet nodig om een megahit te scoren met ‘Hot in herre’. De Amerikaanse rapper werd er een van de godenkinderen van de nillies mee, toen pop, rap en r&b elkaar een tong draaiden en het allemaal nergens over hoefde te gaan. Benieuwd wie straks zijn kleren aanhoudt wanneer het heet wordt in de ING Arena. (TZ)

NELLY 25/5, ING Arena, ing.arena.brussels

Onze diepste angsten

De Argentijns-Berlijnse Samanta Schweblin is uitgegroeid tot een van de absolute hoogvliegers in de hedendaagse literatuur. En dat in een ondergeschoven genre als het kortverhaal. Dat heeft alles te maken met haar unieke stem en stijl, haar geestige én angstaanjagende universum, en haar net zo vertrouwde als unheimliche personages. Bij Passa Porta stelt ze haar nieuwste worp voor: Het goede kwaad, een confrontatie, in zes verhalen, met onze diepste angsten.

MEET THE AUTHOR: SAMANTA SCHWEBLIN 24/5, Passa Porta, passaporta.be

Een nieuwe wereld

Met Magisch realisme breit Wiels een derde hoofdstuk aan een tentoonstellingsreeks die eerder ook al met Het afwezige museum en Risquons-tout diep in de hedendaagse kunstpraktijk en de noodzaak voor transformatie dook. Ruim dertig kunstenaars – onder wie Edith Dekyndt, Ann Veronica Janssens, Jota Mombaça en Otobong Nkanga –dromen nieuwe verbindingen met een planeet, die de uitputting nabij is.

MAGISCH REALISME: NATUURLIJKE WAN/ORDE VERBEELD 29/5 > 28/9, Wiels & Argos, wiels.org

Meerstemmig

Na een sluiting van bijna anderhalf jaar opent het KBR museum opnieuw de deuren. Het openingsweekend van 23 tot en met 25 mei moet meteen aanschouwelijk maken waarvoor die sluiting nodig was: de integratie van een muzikale toets, die de polyfonie uit de vijftiende en zestiende eeuw integreert. Verwacht je aan meerstemmige workshops, concerten, rondleidingen, dansdemonstraties en lezingen. (KS)

OPENINGSWEEKEND KBR MUSEUM 23 > 25/5, KBR museum, kbr.be

Tom Cruise is uitgezongen

Mission: impossible – The final reckoning is de apotheose van dertig jaar Tom Cruise als waaghals en spion Ethan Hunt. Of de lucratieve franchise echt wordt begraven, valt af te wachten. Wel wordt er met het nodige sentiment gedaan alsof dit de laatste is. Naar het verhaal kijkt niemand meer om. Maar het is een mission impossible om de actiescènes en het stuntwerk te evenaren. Welke acteur durft er 3.000 meter boven land aan een tweedekker te bengelen?

MISSION: IMPOSSIBLE – THE FINAL RECKONING US, 2025, dir.: Christopher McQuarrie, act.: Tom Cruise

Zing eens een liedje

Een succesvolle vrouw keert noodgedwongen terug naar haar slaperige geboortestadje en merkt dat er nog wat broeit tussen haar en haar ex. Dit is niet de premisse van de nieuwe Netflix-romcom, wel van de openingsfilm van het Festival van Cannes. De originaliteit zit in het musicalformat dat verschillende genres en toonaarden combineert en barst van de Franse pophits. Popster Juliette Armanet geeft flink van jetje.

PARTIR UN JOUR FR, dir.: Amélie Bonnin, act.: Juliette Armanet, Tewfik Jallab, Bastien Bouillon

Lilo live

Met liveactionversies van animatieklassiekers leek Disney een nieuwe goudader te hebben gevonden. De pers mocht dan wel kritisch zijn, het publiek was op post. Tot nu? Dat publiek liet de door controverse verlamde liveactionversie van Snow White al links liggen. Benieuwd of het de adaptatie van het warme Lilo & Stitch, over een eenzaam Hawaïaans meisje en een voortvluchtig ruimtewezen, beter vergaat. (NR)

LILO & STITCH US, dir.: Dean Fleischer Camp, act.: Maia Kealoha, Sydney Agudong

Mission: impossible – The final reckoning

Meet the author: Samanta Schweblin Manu Chao

Klein onderhoud

Carme Portaceli maakt theater van tragische literaire vrouwen

‘Er is geen democratie zonder gelijkheid’

Samen met KVS-directeur Michael De Cock bewerkt regisseur Carme Portaceli, directrice van het Teatre Nacional de Catalunya, Anna Karenina van Lev Tolstoj voor het theater. Eerder eerde het tweetal met Mrs Dalloway, naar Virgina Woolf, en Emma Bovary, naar Gustave Flaubert, ook al twee andere tragische literaire vrouwen met een theaterbewerking. Net als hen valt ook Anna Karenina – die getrouwd is met een belangrijk politicus, maar verliefd wordt op de legerofficier Aleksej Vronski – in de kloof tussen haar oprechte verlangens en de maatschappelijke normen van haar tijd en milieu. “Het interessante aan de figuur van Anna Karenina is dat zij net als andere vrouwen iedereen tegen zich krijgt zodra ze vrij en onafhankelijk probeert te zijn,” vertelt Portaceli. “Terwijl ze haar waardigheid probeert te behouden, strijdt ze tegen de clichés en de normen van een samenleving die niet de hare zijn. Maar ze moet sterven, omdat ze niet kan bereiken wat ze wil. Ze houdt van Vronski en wil die liefde zonder schaamte beleven, maar de mannenmaatschappij maakt dat onmogelijk.”

Portaceli merkte dat Tolstoj dezelfde woorden gebruikte als Flaubert, en dus diens Madame Bovary moet hebben gelezen. Van haar mogen we de schrijvers feministen noemen, die in ieder geval wisten waarover ze schreven. “Zij zagen hoe deze vrouwen nooit gelukkig konden worden. In Anna Karenina neemt een vriend en mentor van het personage Levin – het alter ego van Lev Tolstoj – het in een discussie over de opkomende vrouwenbeweging op voor de vrouwen en hun rechten.”

Uiteraard maken Portaceli en De Cock met hun Catalaanse cast van deze roman uit 1877 een toneelstuk voor vandaag. “Mijn bewerkingen spelen zich niet af in een bepaalde tijd. Maar we weten dat veel vrouwen vandaag nog altijd niet het leven kunnen leiden dat ze willen, dat ze vaak niet de mogelijkheid hebben om te scheiden, dat ze zich moeten verantwoorden voor hun verlangens en blootgesteld worden aan de blik en het oordeel van anderen. Door de kleren die ze dragen of de houding die ze aannemen, maar zelfs wanneer ze het slachtoffer zijn van geweld. Dat zijn patronen en waarden waar vrouwen noch mannen mee gediend zijn. Voor mij is feminisme dan ook een transversale revolutie die streeft naar gelijkheid, die de basis en de voorwaarde is van echte democratie. Er is geen democratie zonder deze gelijkheid.”

MICHAËL BELLON

Anna Karenina speelt op 23 en 24/5 in de KVS BOL, kvs.be

Select Aanraders van de week

18.05 > 04.07

www.brf.brussels

PodiumKlassiek

Sluitstuk

Het brede podiumprogramma van het Kunstenfestivaldesarts sluit af met een nieuwe creatie van de Portugese choreografe Lia Rodrigues. In Borda legt ze de link tussen verschillende betekenissen van dat woord: ‘borduursel’, ‘grens’ en ‘verbeelding’, het vermogen om grenzen te overschrijden. Met haar dansers, en met materialen als textiel en plastic, creëert Rodrigues een beklijvend collectief weefsel dat de scheiding tussen individuen opheft.

LIA RODRIGUES: BORDA 28 > 31/5, Théâtre National, kfda.be

Hoogtepunt

Op de laatste zondag van mei vormen het Kardinaal Mercierplein en het Garcetpark in Jette het decor voor het straatkunstenfestival Voenk. De circusartiesten van Keeping Company, Yldor Llach en Circus Marcel tonen de hele namiddag hun kunsten. Het ‘hoogtepunt’ wordt koorddanser Lyapunov, die een wandelingetje van 166 meter maakt op een highline tussen de toren van de Sint-Pieterskerk en het gemeentehuis.

VOENK 25/5, Kardinaal Mercierplein & Garcetpark, essegem.be

Traditie

Ook in Koekelberg komen de mensen uit hun kot voor het Lentefeest in het Elisabethpark. Met op zaterdag vanaf 18.00 uur walkingdinners, concerten, deejays, lichtshows en de voorstelling op rolschaatsen Les patineurs En op zondag doorlopend van 13.30 tot 18.00 uur zes circusvoorstellingen, waaronder als afsluiter Cabaret Chabri van de familie Chabri, de oudste vertegenwoordigers van het traditionele circus in België. (MB) LENTEFEEST 2025 24 & 25/5, Elisabethpark, koekelberg.be

Een uur eeuwigheid

Eric Whitacre: de koning van de hedendaagse koormuziek, de keizer van de vocale microtonaliteit. Of je zijn handelsmerk van intiem verweven stemmen nu bejubelt of beu gehoord bent, niemand kan ontkennen dat de Amerikaanse componist altijd op een bijzondere manier weet te raken. In zijn nieuwe werk neemt hij vier versregels van William Blake als vertrekpunt en rekt hij die een uur lang uit tot tijd een betekenisloos concept wordt.

VLAAMS RADIOKOOR & ERIC WHITACRE: ETERNITY IN AN HOUR 25/5, Flagey, flagey.be

Muziek voor eventjes

Zin in een tijdreis naar de zeventiende eeuw met een snelle sandwich in de hand? In de reeks middagconcerten van Flagey komen Beniamino Paganini en Nele Vertommen van het jonge barokensemble Musica Gloria opdraven. Samen met contratenor Pieter De Praetere en gambiste Barbara Hünninger toveren ze de frivole muziek van de broers Henry en Daniel Purcell uit hun periodeinstrumenten.

MUSICA GLORIA: MUSICK FOR A WHILE: HENRY & DANIEL PURCELL 23/5, Flagey, flagey.be

Tijdloze noten

Voor veel muzikanten van de jongerenwerking van Brussels Philharmonic is dit lenteproject de eerste keer dat ze als orkest samen spelen. En dan mogen ze zich ook nog eens aan een mastodont als Carl Orffs Carmina burana wagen. Met meer dan honderdvijftig staan ze op het podium van Flagey, dirigent Wouter Versavel kanaliseert vakkundig het jeugdige enthousiasme. (JC) BRUSSELS YOUNG PHILHARMONIC & VLAAMS RADIOKOOR: CARMINA BURANA 24/5, Flagey, flagey.be

Vlaams Radiokoor & Eric Whitacre: Eternity in an hour

Lia Rodrigues: Borda

Kookoo geeft een draai aan het koffiebarconcept door er Perzische accenten aan toe te voegen. Hier vermengen koffiearoma’s zich met berberisbessen, rozenwater en een vleugje Teheran. De koffiebar is de laatste jaren uitgegroeid tot een van de meest alomtegenwoordige horecaformules. Je hoeft maar om je heen te kijken om dat te beseffen. Het concept, dat makkelijk te kopiëren is, weinig personeel vereist en vaak een gelikte esthetiek combineert met een gestandaardiseerd aanbod – zoals espresso, avocadotoast en granola – sluit perfect aan bij de tijdgeest. De keerzijde is de sluipende uniformering.

Gelukkig zijn er enkele adresjes die dat strakke keurslijf weten open te breken door er een dosis eigenheid en exotisme aan toe

Haribo kimchi

5x2 tickets, Le Rideau, 24/5

Theatermaker en componist Jaha Koo dropt je met Haribo kimchi in een Zuid-Koreaanse snackbar. Mail ‘Haribo’

te voegen. In Sint-Gillis is Kookoo daar een mooi voorbeeld van. De recent geopende zaak van Mogkaba Moghaddasi en Zahra Ogani, pas aangekomen uit Teheran, laat een frisse wind door het genre waaien. Net als Stella, een koffiezaak met Syrische accenten wat verderop, bewijst Kookoo dat een espresso (2,80 euro) – in dit geval gemaakt met koffie van OR Coffee Roasters – je horizon kan verbreden.

Het is allereerst de inrichting, gekenmerkt door eenvoud, die je meeneemt naar andere oorden. De aandachtige bezoeker ontdekt een terugkerend motief: de vogel. Die zie je onder meer op de mooie, betegelde toonbank en is misschien wel een knipoog naar het beroemde De samenspraak van de vogels, een allegorisch Perzisch gedicht uit de twaalfde eeuw van

Les enfants rouges

5x2 tickets, vanaf 21/5 in de zalen

Regisseur Lotfi Achour baseert een film op een waargebeurde gruweldaad in het Tunesië van 2015. Mail ‘Enfants’

Stuur het trefwoord, samen met je adres en telefoonnummer, naar win@bruzz.be

Farid ad-Din Attar. De open ruimte – waar het licht door een groot raam uitkijkend op de Charleroisesteenweg naar binnen valt –nodigt uit om rustig de tijd te nemen.

Ideaal om te genieten van een Kookoosandwich (10 euro) met heerlijk huisgemaakt brood dat doet denken aan een oosterse focaccia. We kozen een vulling die we van harte aanbevelen: tomaat, yoghurt en vooral kuku sabzi, een onweerstaanbare Iraanse specialiteit die wat weg heeft van een kruidige omelet. De berberisbessen zorgen voor een lichtzure toets. Als drankje hadden we de uitstekende saffraanthee (5 euro) kunnen nemen, maar we lieten ons verleiden door de frisse, huisgemaakte limonade met rozenwater (5 euro).

TEKST: MICHEL VERLINDEN FOTO: SASKIA VANDERSTICHELE

Anna Karenina

5x2 tickets, KVS BOL, 24/5

Na Mrs Dalloway en Emma Bovary brengt Carme Portaceli met Anna Karenina weer een literaire vrouw tot leven. Mail ‘Anna’

Overwinningsstraat 232, Sint-Gillis, Instagram: kookoo.cafee

Kookoo ••••

Inzichten

Wat weet muzikant Fulco van het leven?

‘We

zijn allemaal godswonderen’

Welke fout maak je keer op keer tijdens het creatieve proces?

Te lang wachten voor ik een pauze neem.

Wat heeft je werk je geleerd over het leven of over jezelf?

Dat niets eenduidig is.

Wat helpt jou als je creatief droog staat?

Niet creatief te hoeven bezig zijn.

Welke belangrijke tip kreeg je ooit van je publiek?

Om arpeggio’s op de piano ook eens in tegenovergestelde richting te laten lopen.

Welke levenswijsheid kreeg je mee van je ouders?

Mijn grote broer.

Welke levenswijsheid wordt overschat?

Jij bent de sleutel tot je eigen succes. Ik snap wat ermee wordt bedoeld, maar ik heb toch ook heel veel aan de mensen rondom mij.

Met welke quote pak je graag uit?

Die uitpakquotes zitten vervat in mijn liedjes.

Welk nutteloos feitje wil je met ons delen?

Phil Collins drumde bij Led Zeppelin, tijdens het benefietconcert Live Aid in 1985 in Philadelphia.

Als je jezelf een andere naam kon geven, welke zou dat dan zijn?

Bres Pluim.

Wat kan jij dat de meeste anderen niet kunnen?

Hoog en doeltreffend zingen. Bestaat er een god?

Jazeker. Maar je mag Het ook een andere naam geven.

In welk ander vak of beroep zou je ook top zijn?

Suggestief psycholoog.

Wat helpt je er weer bovenop als je down bent?

Onbelemmerd improviseren, een stad ontdekken of in het bos wandelen.

•Nederbelg en multiinstrumentalist Fulco Ottervanger (Leuven, 1984) past in de Gents-Brusselse muziekscene, waarin jazz, pop en electro vrolijke verbanden aangaan

• Na studies jazzpiano en klassieke compositie aan het Gentse conservatorium trad hij toe tot het jazztrio De Beren Gieren, krautpopband Stadt, en vormde hij met Lander Gyselinck het duo BeraadGeslagen

• Na zijn solodebuut Fulco, vol aanstekelijke, geestige en nostalgische Nederlandstalige tunes, is er nu Het vermoeden

Van welk vooroordeel heb jij soms last?

Ik denk vaak dat mensen altijd op hun gemak zijn en hun levens helemaal op orde hebben. En dan vergelijk ik mezelf met al die mensen.

Welke lifehack heeft je leven verbeterd?

Een beter (én gekarteld) schilmesje. Welke kooktruc moeten wij allemaal kennen?

Linzen en mungbonen, als truc.

Wie verdient het om écht heilig te worden verklaard?

Iedereen, omdat we allemaal godswonderen zijn.

Bij welke historische gebeurtenis was je graag aanwezig geweest?

De erkenning van de staat Palestina.

Doe eens een toekomstvoorspelling. Ik zie nieuwsgierigheid, vreugde, aandacht, inzicht, zachtheid, ontspanning en liefde gloren aan de horizon.

Wat was er vroeger beter?

Voor of na de kolonisaties?

Voor welke breed gebezigde uitvinding ben jij bijzonder dankbaar?

De fiets. De elektrische gitaar. En ten slotte de rits.

Welke app ontbreekt er in je leven?

Geen enkele. Ik vaar erg goed op dat ontbreken.

Waarom zou je met de loterij meespelen? Om zoveel mogelijk mensen betaalbaar te laten wonen.

Typeer Brussel in drie woorden. Onbesuisd. Schitterend. Veelzijdig. Welk cliché over Brussel stoort je het meest?

Dat de stad een verloren zooitje zou zijn. MICHAËL BELLON

Fulco treedt, samen met Camilo Donoso, aan in de reeks Stoemp!-caféconcerten, op 28/5 in KFKHope, stoemplive.be

Sessions at Bozar

BRUZZ IS DE MAX meer dan ooit

Straf nieuws! BRUZZ scoort nóg beter in het waarderingsonderzoek.

Bijna 2.000 lezers, kijkers en luisteraars lieten hun stem horen in onze tevredenheidsenquête, en gaven ons een grote onderscheiding. De algemene tevredenheid steeg van 7,8 in 2021 naar maar liefst 8,1 op 10 in 2025.

Wat jullie belangrijk vinden? Kwaliteitsvolle berichtgeving, bruggen slaan tussen gemeenschappen en onze sterke band met de stad. Daar zijn we fier op! Maar waar we misschien nog het meest trots op zijn? Jullie enthousiasme en betrokkenheid.

Een welgemeende BEDANKT!

Bozar all over the P(a)lace

Luister elke week naar twee verhalen recht uit de stad

In de nieuwe podcast In Brussel brengt Margot Otten jou twee verhalen recht uit de stad.

Deze week

Union Saint-Gilloise doet al vier jaar op rij mee voor de landstitel. Hoe doen ze dat?

Museum Kanal ontvouwt haar toekomstplannen

Vanaf nu elke woensdag op je favoriete podcast-app en op BRUZZ.be/podcast

5 June’25

JOUW ADVERTENTIE

Aankondiging of vacature? Reserveer deze ruimte voor jouw organisatie.

Mail naar sales@bruzz.be en vraag naar onze instapaanbieding voor slechts € 500.