BRUZZ editie 1935 (14-05-2025

Brussels Pride Strijd om holebirechten nog niet gestreden

Ondanks de felle kleuren, de luide dansmuziek op straat, en de feestelijke wirwar van mensen die elkaar graag zien, blijft de Brussels Pride in de eerste plaats een politiek statement. De duizenden aanwezigen die komende zaterdag meedoen met de parade en met alle randactiviteiten in de stad, willen uiteraard een fijne dag beleven onder gelijkgestemden. Maar over deze editie hangt een veel groter belang dat iedere evenementiële en commerciële citymarketinglogica overstijgt: meer dan ooit staan de rechten van de lgbtqia+-gemeenschap onder druk, en meer dan ooit blijkt de noodzaak om die stevig te verankeren.

Een Pride is alvast een symbolische verovering van de publieke ruimte, waar het individuele zich mag tonen in alle diversiteit. Dat kan gelden als statement in het hart van Europa. Maar wereldwijd dreigen die safespaces stelselmatig te verdwijnen. En sneller dan sommigen voor mogelijk hielden. De lange mars van het conservatieve nationalisme in de Amerikaanse politiek, het terugschroeven van trans rechten in Engeland, Italië, dat onder premier Meloni het draagmoederschap voor niet-biologische ouders moeilijker wil maken … De afgelopen jaren is het onzacht ontwaken uit de universele droom van gelijke rechten voor iedereen.

In dat opzicht doet Brussel het nog goed. Voor veel internationaal gevluchte lgbtqia+-personen voelt de hoofdstad als een vrijhaven in vergelijking met meer strikte regimes die in queer mensen schijnbaar een levensgrote bedreiging zien.

Toch kent iedereen ook verhalen uit zijn Brusselse kennissenkring over homofoob geweld op straat, op café of in het openbaar vervoer, waarbij mannen of vrouwen die hand in hand lopen uit het niets slaag krijgen, vaak met een levenslang trauma en zelfcensuur tot gevolg. Ook het schreeuwende protest twee jaar geleden tegen Evras, een lessenpakket in het Franstalige onderwijs over relationele opvoeding, geldt als waarschuwing dat niet iedereen in de Brusselse samenleving even empathisch staat tegenover onderwerpen als gender en emotioneel welzijn.

“Ethische vooruitgang lijkt op de processie van Echternach: twee stappen voorwaarts, één achteruit”

En voor alle duidelijkheid: dat zal ook nooit veranderen. Die spanning blijft. Het tegendeel denken – dat de wereld ooit zal evolueren naar zoiets als totale tolerantie – getuigt van naïviteit, en een gebrek aan inzicht hoe diffuus de menselijke driften zijn, en hoe macht, cultuur, geloof en seksualiteit zich tot elkaar verhouden. Soms in een bevrijdende eenheid, soms in een onderdrukkende vorm.

Ethische vooruitgang lijkt daarom op de processie van Echternach: twee stappen voorwaarts, één achteruit. En om in de beeldspraak te blijven: het religieuze functioneert daarbij vaak als tegenkracht, gedreven door een eenvoudig, binair biologisch denken over seksualiteit.

De Brussels Pride, maar ook de Dyke March die voor het eerst uitgaat en de IDAHOT-vlaggencampagne op 17 mei, vieren de ene, en klagen de andere aan. Op vele vlakken moet Brussel klappen incasseren – de politieke malaise, hooliganraids, de enorme berg schulden – maar op dat punt staat het stevig: in het verzet om niet toe te geven aan de donkere schaduw, die over de regenboog schuift.

Coördinator magazine. In het edito fileert de redactie de Brusselse actualiteit.

Lees meer ‘Laat het elke dag Pride zijn’ op p.14

‘Geen regering is vele malen erger dan één met N-VA’

Yvan Verougstraete ruilde in 2021 de bedrijfswereld voor de politiek. De voormalige captain of industry werd in een recordtijd voorzitter van zijn partij, Les Engagés. Hij maakt zich serieuze zorgen over de financiële toestand van het gewest. “Eind dit jaar is het geld op,” zegt hij. Maar voor een centrumlinkse regering in Brussel, zonder MR, bedankt hij feestelijk.

door Johan Baeten en Steven Van Garsse foto’s Saskia Vanderstichele

Op een bepaald moment dacht ik: het heeft geen enkele zin om steeds rijker te worden,” zo zei Yvan Verougstraete een tijd geleden aan een krant. “Dat brengt geen geluk. Opkomen voor een meer rechtvaardige wereld, dát is wat ik wil doen.”

Dus nam Yvan Verougstraete, ooit manager van het jaar, in 2021 afscheid van het succesvolle bedrijfsleven – hij richtte onder andere Medi-Market op – om zich in de politiek te smijten. Hij sloot zich aan bij Les Engagés, de partij waarvoor hij in een ver verleden nog gemeenteraadslid was. Het werd een rollercoaster, zegt hij.

Vandaag is de Brusselaar voorzitter van die partij, in opvolging van federaal minister Maxime Prévot, én Europarlementslid. Hij vertelt op het hoofdkwartier van Les Engagés niet ver van de Wetstraat, vol vuur over de energiezekerheid, zijn stokpaardje. Het is voor hem, behalve het klimaat, een van de grootste uitdagingen van deze tijd. “China heeft al lang begrepen dat er een moment komt van energieschaarste. Rustig, maar doordacht bereidt het land zich op die situatie voor. Ook voor Europa wordt dat een uitdaging. Wat in Spanje is gebeurd, die black-out, dat kan ook hier gebeuren. Het heeft zelfs in België niet veel gescheeld of het licht ging uit.”

Met zijn energieverhaal kan hij in het Europees Parlement terecht, maar in eigen land moet hij intussen ook een partij leiden – Verougstraete heeft een tjokvolle agenda. Toch ziet hij de voordelen in van de combinatie van beide mandaten. “Als je Europees Parlementslid bent én voorzitter van een landelijke partij, dan heb je een streepje voor. Je kan meer invloed uitoefenen. Veel beslissingen in Europa worden immers nog altijd op niveau van de Raad (van de EU-ministers, red.) genomen.”

Laten we het over de regeringsvorming hebben. Op het Irisfeest in het Brussels

BIO

• Geboren in 1975 in Elsene, woont in Sint-Pieters-Woluwe

• Studeert rechten en haalt een master in handelswetenschappen

• Richt in 2014 Medi-Market op, een farmaketen, het levert hem de titel op van Manager van het jaar

• Raakt in juni 2024 voor Les Engagés verkozen voor het Europees Parlement

• Sinds februari voorzitter van Les Engagés

“De situatie is catastrofaal, en dat is geen grap”

Door het eindeloze gekibbel tussen MR en PS komt er misschien ruimte vrij voor Les Engagés in het politieke speelveld. Moet u daar niet in springen?

VEROUGSTRAETE: Ik geloof heel sterk in de plaats van het centrum in de politiek. Waar er ruimte is voor nuance en waar naar de belangen van iedereen gekeken kan worden, en minder naar bepaalde belangengroepen.

Maar is de centrumpositie in deze tijden van polarisatie nog wel een aantrekkelijke optie? Het levert geen airplay of zendtijd op.

VEROUGSTRAETE: Het is vandaag misschien sexy om straf uit de hoek te komen en op zoek te gaan naar controverse. Die politici (hij noemt geen namen, red.) zijn ongetwijfeld briljant en heel welbespraakt, maar dat is de kwestie niet. Wat we nodig hebben, zijn politici die oplossingen voorstellen en die resultaten kunnen boeken. Ik ben niet sexy, ik weet dat. Daarvoor ben ik te genuanceerd. Maar ik wil ook niet scoren

Yvan Verougstraete: “Bij de Brusselaars is het nog niet helemaal doorgedrongen wat er op ons afkomt, welke maatregelen nodig zullen zijn om het Gewest weer op de rails te krijgen. We hebben te lang een beleid gekend waar geen maat op stond, waarin alles mogelijk was.”

door voor een centrumpositie te kiezen, waar we op zoek kunnen naar het compromis. Dat vergt pas echte moed: een compromis sluiten. Een partijprogramma maken is niet moeilijk. Dat kan iedereen.

Tegelijk is de polarisatie overal. Kijk maar naar het geweld in de straten van Brussel voor de bekerfinale. Het werd meteen een discussie tussen PS en MR.

VEROUGSTRAETE: (Fel) En het wordt meteen in termen bekeken van wij tegen zij. Het wordt veel te snel gecommunautariseerd. Terwijl het hooligans zijn, leeghoofden die gestraft moeten worden. Wat daar in Molenbeek gebeurt, belangt alle Brusselaars aan, niet alleen mensen die in die wijken wonen. We moeten dat samen met iedereen veroordelen.

Een laatste vraag over de Brusselse formatie. Als het niet lukt tussen MR en PS, is ook een centrumlinkse meerderheid mogelijk, zonder MR, maar met Les Engagés, Défi en Ecolo. Is dat een optie voor u?

om te scoren. Dat is niet hoe we bij Les Engagés aan politiek doen. Nuance zit in het DNA van Les Engagés.

Hoe kan de groeiende trend van polarisatie omgebogen worden?

VEROUGSTRAETE: We hebben met Les Engagés wel succes kunnen boeken

VEROUGSTRAETE: Dat zou zeer oncomfortabel zijn voor ons. Het zal een regering zijn die de Arizona-meerderheid zal bekampen. Hoe kunnen we ons daarin vinden, als we zelf deel uitmaken van Arizona? Dat zie ik niet. Het is ook niet comfortabel voor Brussel, want die meerderheid is zeer nipt. En dan moeten we nog zien hoe de Nederlandstalige meerderheid er dan zal uitzien (zonder N-VA, red.). Nee, eerlijk, dat is geen voor de hand liggende piste. Ze is ook totaal niet aan de orde vandaag. We hebben een goed partnership met de MR. De samenwerking verloopt goed in drie regeringen. We blijven loyaal.

‘PAS DE GOUVERNEMENT, C’EST PIRE QUE D’INCLURE LA N-VA’

FR En 2021, Yvan Verougstraete quittait le monde de l’entreprise pour entrer en politique. Le président des Engagés s’inquiète pour la Région : « À la fin de l’année, il n’y aura plus d’argent. » Il s’oppose à un gouvernement de centre-gauche à Bruxelles sans le MR, jugeant cette majorité trop fragile. « Si le MR et le PS n’arrivent pas à un accord et que le budget continue de dérailler, cela mettrait en péril l’existence de la Région bruxelloise, bien plus que la participation de la N-VA au gouvernement. »

‘NO GOVERNMENT IS WORSE THAN ONE WITH N-VA’

EN In 2021, Yvan Verougstraete swapped the corporate world for politics when he became chairman of Les Engagés. He has serious concerns about the Region: “We will run out of money by the end of this year.” But he doesn’t want to see a centre-left government without MR. “That narrow majority would mean more chaos for Brussels. If MR and PS cannot come to an agreement, that puts the survival of the Region at risk. Much more than N-VA being part of the government.”

Minouche, de kat met maar één oor en zonder staart, is stilaan een bekend gezicht in Brussel. Sinds ze opdook op Google Maps en in diverse media, krijgt de mascotte van restaurant Au Coin Gourmand heel veel aandacht. Hoewel de eigenaar blij is met de liefde die Minouche ontvangt, vragen ze bezoekers om ook oog te hebben voor de werking van het restaurant. “Het is hartverwarmend om te zien hoeveel mensen Minouche willen ontmoeten,” klinkt het.

“Maar als toeristen massaal langskomen terwijl wij klanten bedienen, wordt het moeilijk.” De boodschap is duidelijk: Minouche mag blijven schitteren – zolang haar roem de rust niet verstoort.

Mascotte Minouche

Voetbalrellen Hoe

Brusselse jongeren mobiliseerden rond de bekerfinale

Toen Brugse hooligans gratuit geweld pleegden in Molenbeek en Jette, duurde het niet lang voor honderden Brusselse jongeren de straat op trokken voor wraakacties. De oproep verliep onder meer via invloedrijke influencers op Snapchat.

“C’est fdp (fils de pute, red.) on attaque le commerce de mon oncle! Ils l’ont frapper à plusieurs reprises 4 membres de ma famille son a l’hôpital! Quallah les envoie tt droit en enfer!” ***

“3amo (oom, red.) Mouloud de Brico Ben est dans le coma à cause de ces sauvages qu’Allah apaise ses souffrances et rende justice à cette homme qui a simplement voulu protéger son commerce!”

***

“Ft bz (baiser, red.) leur madre a c’est enfant de pute message a tout bx aujourd’hui c la guerre”

Deze berichten vormen maar een kleine greep uit de oproepen die op 4 mei circuleerden op Snapchataccounts die luisteren naar namen als ‘Porte de Hall’, ‘Tv-molenbeekois’ of ‘C’la Shlada’ en die tussen de 15.000 en 30.000 volgers tellen. Het zijn reacties op het vandalisme en de gewelddadige aanvallen op burgers van een deel van de Brugse hooligans op hun weg naar het Heizelstadion, waar Club Brugge en RSC Anderlecht om de Beker van België strijden. De West-Vlamingen winnen.

Het antwoord op die Brugse raid laat niet lang op zich wachten. Amper zijn de Brugse fans de straat uit van Brico Ben, een doe-het-zelfzaak in Molenbeek waarvan de uitbaters – vader en zoon – klappen incasseerden, of de laatste supporters worden op hun beurt aangevallen door jongeren.

Paard van Troje

In de loop van de avond groeit het aantal wraakacties. Brusselse jongeren vallen supporters aan op straat en gaan in groepjes verschillende metrostations in om – doorgaans onschuldige –voetbalfans in elkaar te slaan of zelfs in de voet te schieten. Een filmpje toont hoe zelfs een vrachtwagen volgeladen wordt met jongeren vlak bij Brico Ben. Een snapchatter legt uit dat de drarries (jongeren, vaak met Noord-Afrikaanse roots) gewoon een duizenden jaar oude strategie toepassen: de vrachtwagen is een paard van Troje, waarmee ze tot bij nietsvermoedende Bruggefans rijden.

Hoe kon de strafexpeditie zo snel op gang komen? BRUZZ wilde de vraag aan de jongeren achter de Snapchataccounts stellen, maar die gaven niet thuis. De argwaan tegenover de media blijkt groot. “Il faut nos

propres médias,” heet het in een van de berichten.

Experts lichten wel een tip van de sluier. “In zo’n geval is het mogelijk dat getuigen of betrokkenen eerst oproepen via de klassieke netwerken zoals hun vriendengroepen,” legt onderzoekster Nathalie Van Raemdonck (VUB) uit, die zich toelegt op sociale media. “Als die op hun beurt een bericht doorsturen naar hun netwerk, heb je al een grote groep. Wanneer de account van zo’n influencer het bericht oppikt, rolt de sneeuwbal nog sneller.”

De algoritmes van platformen als Snapchat veroorzaken op hun beurt nog eens een versterkingseffect, weet Zara Mommerency van Mediawijs, het Vlaamse Kenniscentrum Digitale en Mediawijsheid. “Hoe meer emotionele interactie, hoe meer berichten getoond worden aan andere

gebruikers, ook niet-volgers. Je komt dan in een versnellende loop terecht. Vaak zie je dat dergelijke berichten een eigen leven gaan leiden en extra emotioneel worden.”

Bij de agressie door Brugse extremisten waren de feiten en de filmpjes al ernstig genoeg voor een hevige reactie. Toch is ook sprake van vervorming. Zo wordt in verschillende berichten gezegd dat de uitbater van de doe-het-zelfzaak in coma ligt, terwijl hij de avond zelf al het ziekenhuis verlaat.

Dat hun berichten door veel niet-volgers worden gelezen, valt ook de influencers op Snapchat op. Die zien hun bezoekerscijfers tijdens de rellen zodanig pieken, dat ze die gretig delen. De jongeman achter ‘Made in BXL’ toont zich bijvoorbeeld trots dat een bericht ruim een miljoen keer is bekeken, maar klaagt in één

adem dat 82 procent van die kijkers geen volgers zijn.

Black Lives Matter

Snapchat is niet het enige sociale medium waarmee gemobiliseerd wordt. Ook Telegram, Discord, 4Chann of Instagram spelen vaak een rol. “Snapchat heeft het voordeel dat berichten na 24 uur verdwijnen, waardoor ze minder snel op de radar van de politie komen,” legt Mommerency uit. “Jongeren zetten zoveel online dat je niet alles kan volgen.”

Van Raemdonck nuanceert de invloed van sociale media zondag ook. “Het geweld tegen gewone buurtbewoners was zo frappant, dat je wellicht ook een forse reactie had gekregen zonder die platformen. Sociale media maken het wel makkelijker om snel veel mensen te bereiken.”

Mobilisatie via sociale media hoeft trouwens niet per se negatief uit te draaien. “Ook Black Lives Matter bracht snel veel volk op de been via sociale media,” benadrukt zowel Van Raemdonck als Mommerency.

uur blijven de posts op Snapchat te zien, waardoor ze niet zo snel op de radar van de politie komen

1 mio

en meer views haalden sommige berichten op Snapchat op het moment van de rellen

Net als andere sociale media kan een platform als Snapchat ook als echokamer functioneren, ziet Mommerency. “Op die accounts hoor je weinig tegenstemmen.” Dat gebrek aan verzoenende tegengeluiden beperkt zich niet tot de bubbels van sociale netwerken, vindt een Brusselse politiebron die liever anoniem blijft. “Politici aan de linkerzijde hameren op het onrecht en het racisme door sommige Bruggefans. Ik hoor zelden dat het niet oké is om onschuldige Bruggefans ineen te kloppen. Het is bijna alsof ze daarmee het geweld goedpraten.”

Van Raemdonck heeft een tip voor politie en bestuur als het om invloedrijke Snapchatpagina’s gaat. “Die bestrijden helpt niet, misschien is het beter om de mensen erachter als een soort lokale leider te benaderen en uit te nodigen voor een constructief gesprek.”

KRIS HENDRICKX

Samenleving Lgbtqia+-rechten staan wereldwijd onder druk

‘Laat het elke dag Pri

Dit jaar vindt de eerste Brusselse Dyke March plaats, een protestmars voor lesbische vrouwen, trans personen, non-binaire en genderdiverse mensen die zich als dyke identificeren.

de zijn’

Terwijl Brussel zich opmaakt voor de jaarlijkse Pride, groeit met de dag de ongerustheid binnen de lgbtqia+-gemeenschap. Waar ooit vooruitgang vanzelfsprekend leek, groeit wereldwijd een tegenbeweging, en die golf treft ook België. “Haters willen ons weer in de onzichtbaarheid duwen.”

door Charlotte Deprez foto’s Saskia Vanderstichele

In steeds meer landen worden wetten ingevoerd die het leven van queer personen beperken. In de Verenigde Staten regent het anti-lgbtqia+-maatregelen, met trans personen als voornaamste doelwit. Sommige Europese landen vertonen een soortgelijke tendens: het Britse Hooggerechtshof bepaalde recent nog dat de term ‘vrouw’ juridisch enkel van toepassing is op biologische vrouwen en niet op trans vrouwen. Landen als Hongarije verbieden dan weer Pride-evenementen, in Bulgarije is het op scholen verboden om over ‘niet-traditionele’ seksuele oriëntaties te praten, en in Italië worden niet-biologische lesbische moeders uit de geboorteakten van hun kinderen geschrapt. Hoewel België hoog staat aangeschreven als een van de veiligste havens voor lgbtqia+-personen, ontsnapt ook ons land niet aan verontrustende signalen. “Op een feestje stak ooit iemand zijn hand onder mijn rok om te checken wat ik tussen mijn benen had,” vertelt Bree Ann Mugande, een jonge trans vrouw met Rwandese roots die al jaren in Brussel woont. “En onlangs stelde een man me de simpele vraag wat mijn naam was. Toen ik ‘Bree Ann’ antwoordde, bleef hij aandringen. Hij pakte zelfs mijn hand vast, keek ernaar en vroeg nogmaals of ik wel zeker was.”

Topje van de ijsberg

Het zijn slechts twee van de tientallen incidenten die Mugande opnoemt. En het geweld gebeurt lang niet enkel ’s

avonds of ’s nachts. “Vorige week zat ik om 9 uur ’s ochtends in de metro, toen ik achter me een man hoorde bellen. Plots zei hij luid: ‘Ze moeten die transseksuelen echt vermoorden.’ Ik verstijfde volledig. Zulke momenten maken dat ik voortdurend op mijn hoede ben en altijd bang ben dat er iets ergs kan gebeuren.”

In 2023 werden in Brussel 64 klachten van lgbtqia+-discriminatie geregistreerd, maar in werkelijkheid ligt het aantal voorvallen veel hoger. Slechts 14 procent van de slachtoffers doet effectief aangifte, blijkt uit Europees onderzoek. Ook Mugande stapte niet naar de politie. “Het haalt meestal weinig uit. Je moet het verhaal opnieuw en opnieuw vertellen in de hoop dat ze je zullen geloven. Ik weet dat het belangrijk is, maar het is emotioneel zwaar.”

Organisaties zoals Le Refuge, een centrum voor tijdelijke noodopvang van gevluchte lgbtqia+-jongeren in Brussel, ondersteunen slachtoffers bij het zetten van die stap. “Ik denk dat 90 procent van de jongeren nooit uit zichzelf naar de politie gaat,” zegt sociaal werker Gregory Van Bockstaele. “Schaamte speelt vaak een rol, zeker bij jonge mensen die hun identiteit nog niet publiek delen. Uitleggen waarom het belangrijk is om toch naar de politie te stappen, vergt tijd en vertrouwen.”

Naast verbaal geweld worden de jongeren ook steeds vaker geconfronteerd met fysiek geweld. “Wat vroeger als onaanvaardbaar werd beschouwd, wordt nu vaker geuit,” vult collega Marc Van den Bossche aan. “Sommige

Bree Ann Mugande: “Ik ben als trans vrouw voortdurend op mijn hoede, altijd bang dat er iets ergs kan gebeuren.”

“Ik heb vrienden gehad die intussen compleet red-pilled zijn en nu openlijk transfobe uitspraken doen”

Bree Ann Mugande

Ook Unia, het onafhankelijke interfederale centrum voor gelijke kansen, ziet een stijging in de gevallen van haatspraak. “En die toename leidt ook tot meer haatmisdrijven,” weet directeur Els Keytsman. “We zien vaker aanvallen op symbolen, zoals de regenboogvlag die in brand wordt gestoken. In dat opzicht is de zichtbaarheid van de

queer gemeenschap in Brussel een tweesnijdend zwaard. Het zorgt ervoor dat meer mensen zich in de hoofdstad thuis voelen, maar het leidt ook tot meer haatmisdrijven.”

Een schrikwekkend fenomeen onder de haatmisdrijven zijn de zogenaamde ‘pedojagers’, die homomannen aanvallen.

En ook apps als Grindr worden vaker ingezet om slachtoffers in de val te lokken. “Bij zulke dossiers is het belangrijk dat de rechtbank het haatmotief erkent. Zo’n aanval is immers niet alleen gericht tegen het slachtoffer, maar ook tegen de maatschappij: het is een afwijzing van iemands identiteit.”

Trumps wake-upcall

Met de toenemende dreiging en het groeiende onveiligheidsgevoel is de Pride meer dan ooit nodig, zegt Frank Schellings van RainbowHouse, de organisatie achter de parade. “Eigenlijk zou het elke dag Pride moeten zijn. Wat in andere landen gebeurt, sijpelt ook in België door. Mensen denken te vaak dat rechten verworven zijn, maar dat is niet zo. Velen zijn wakker geschud door Trump.”

Naast de Pride vindt er dit jaar voor het eerst ook een Dyke March plaats in Brussel, een protestmars voor lesbische vrouwen, trans personen, non-binaire en genderdiverse mensen die zich als dyke identificeren. “Dyke is historisch gezien een scheldwoord voor lesbische vrouwen, dat door de gemeenschap opnieuw is geclaimd,” legt initiatiefnemer Ellie Kehl uit. Kehl kwam op het idee omdat ze iets wilde doen aan de ondervertegenwoordiging van de dyke community in de hoofdstad. “Er is een duidelijke behoefte aan meer plekken waar we elkaar kunnen ontmoeten, zichtbaar zijn en onze eigen rechten kunnen opeisen.”

“De Brussels Pride voelt voor veel queer vrouwen niet als een plek waar hun rechten centraal staan,” zegt ook medeorganisator Laura Smolders. “Ze krijgen vaak te maken met specifieke vormen van misogynie en discriminatie in de brede samenleving, maar ook binnen lgbtqia+gemeenschappen.”

Het doel is dan ook om elk jaar een mars te organiseren. Dat is meer dan ooit nodig, zegt Kehl. “Er is opnieuw een normalisering van haat die zo populair is geworden dat er zelfs verkiezingen worden gewonnen door antiqueer te zijn. En dat uit zich ook in meer geweld op straat. Daarom is zichtbaarheid in een mars geen symboliek, het is een noodzaak.”

Het mag niet alleen bij jaarlijkse evenementen blijven, benadrukt Kehl. Structurele financiële ondersteuning van organisaties is minstens zo belangrijk. “Vooral voor grassrootsorganisaties: ze staan het dichtst bij hun gemeenschappen

“Trans personen, maar ook andere minderheidsgroepen, worden geïnstrumentaliseerd in campagnes van extreemrechtse politici,” vertelt professor Recht en Diversiteit aan de UGent Pieter Cannoot. “Ze creëren morele paniek en hopen zo dat mensen teruggrijpen naar autoritaire leiders en traditionele waarden.”

en bereiken mensen die anders niet bereikt worden. De Dyke March kon rekenen op een subsidie, waardoor we het initiatief groter hebben kunnen uitwerken.”

Kleine en grote daden

Ook op juridisch en wetgevend vlak moet er vooruitgang worden geboekt. Hoewel België verder staat dan veel andere landen, is er nog werk aan de winkel, zegt professor Pieter Cannoot. “Zo blijven bepaalde dossiers, zoals de implementatie van non-binaire gendererkenning, liggen.”

Een ander belangrijk knelpunt blijft de vervolging van online haatspraak. In België wordt homo- en transfobe haatspraak via sociale media vaak geklasseerd als drukpersmisdrijf. “Dat betekent dat zulke uitlatingen enkel voor het hof van assisen kunnen worden gebracht – een zware en zelden toegepaste procedure. In de praktijk blijven deze misdrijven dus meestal onbestraft.”

Voor racistische haatspraak werd in 1999 al een uitzondering ingevoerd, waardoor de gewone rechtbank die kan behandelen. Die uitzondering geldt echter nog steeds niet voor haat op basis van seksuele oriëntatie of genderidentiteit. “Het is hoog tijd om die wetgeving te actualiseren,“ zegt Cannoot. Maar er zijn ook positieve evoluties. Zo wil de federale

minister van Gelijke Kansen Rob Beenders (Vooruit) het homohuwelijk in de grondwet verankeren. “Dat is belangrijk, want het zou naïef zijn om te denken dat de rechten in België verworven zijn.”

Stereotiepe beelden

Hoewel juridische bescherming en financiële middelen onmisbaar zijn, ontstaat echte maatschappelijke aanvaarding pas via bewustmaking, zeggen experts. Onderwijs speelt daarin een cruciale rol, benadrukt Cannoot. “Maar het is geen evidentie. De invloed van een

LA PRIDE FACE À LA MONTÉE DE LA HAINE

leerkracht is beperkt als jongeren het grootste deel van hun tijd online doorbrengen.” Daarom pleit hij voor strengere regulering van sociale media, of zelfs een leeftijdsgrens van 16 jaar.

Ook populaire media kunnen een belangrijke rol spelen. “Televisieseries als Thuis of Familie bereiken een breed publiek, inclusief mensen die weinig in contact komen met lgbtqia+-personen. Als die programma’s queer personages op een genuanceerde en positieve manier tonen, helpt dat om stereotiepe beelden te doorbreken,” vertelt Cannoot.

Ook Bree Ann Mugande voelt de dreiging hangen. “Mensen denken vaak dat het in België wel meevalt. Maar dat is echt niet zo. De haat neemt toe. Ik heb vrienden gehad die intussen compleet red-pilled zijn. Ze zijn meegesleurd in complottheorieën en doen nu openlijk transfobe uitspraken. Het voelt alsof je voortdurend moet vechten om te behouden wat je al hebt, in plaats van vooruit te kunnen kijken.”

“Ze willen ons weer in de onzichtbaarheid duwen,“ vervolgt ze. “Het is alsof onze rechten afhangen van de grillen van een politieke meerderheid. We hebben politici nodig die durven opkomen voor minderheden, ook als dat niet populair is.”

Maar de verantwoordelijkheid ligt niet alleen bij beleidsmakers, benadrukt Mugande. “Iedereen moet zijn verantwoordelijkheid nemen. Spreek je uit als je getuige bent van haat of intimidatie. Gebruik je stem, je netwerk, en steun organisaties die zich inzetten voor onze rechten. Zelfs kleine daden kunnen een grote impact hebben.”

FR Alors que Bruxelles se prépare pour la Pride annuelle, l’inquiétude ne cesse de croître au sein de la communauté LGBTQIA+. Autrefois perçu comme inéluctable, le progrès fait désormais face à une résistance grandissante, en Belgique comme ailleurs. « Les haters veulent à nouveau nous rendre invisibles », déclare Bree Ann Mugande, femme trans. Et comme les discours de haine, les actes haineux sont eux aussi en hausse, alerte Els Keytsman, directrice d’Unia. D’où l’importance de la Pride, mais aussi de la Dyke March, rappelle l’organisatrice Ellie Kehl : « La visibilité n’est pas un symbole, c’est une nécessité. »

THE PRIDE IN TIMES OF A RISE IN HATE SPEECH

EN As Brussels gears up for the annual Pride, anxiety within the LGBTQIA+ community is growing by the day. Where once progress seemed the natural path of evolution, a worldwide counter-movement is growing and that wave is affecting Belgium too. “Haters want to push us back into invisibility,” trans woman Bree Ann Mugande tells us. Like hate speech, hate crimes are on the rise too, Els Keytsman, director of Unia, says. That is why organiser Ellie Kehl thinks that Pride and also the Dyke March are so important: “Visibility is not symbolism, it is a necessity.”

Opinie

‘De

toekomst van de Brusselse mobiliteit is onzeker’

Als Brussel een mobiliteitsbeleid uitstippelt, zijn er heel wat zaken om rekening mee te houden. Dat schrijft Sara Tori, naar aanleiding van een debat bij de Buren over de plaats van de wagen in de grootstad.

Sara Tori

• Postdoctoraal onderzoekster bij Mobilise, de onderzoeksgroep duurzame mobiliteit en logistiek van de VUB

• Belangrijkste onderzoeksdomein gaat over het gebruik van toekomstverkenningen en scenariodenken in transportplanning

De toekomst van mobiliteit in Brussel is onzeker, complex en sterk afhankelijk van de keuzes die vandaag worden gemaakt. Binnen een driejarig onderzoeksproject ontwikkelde ik, samen met een aantal collega’s, om die reden vier contrasterende toekomstscenario’s voor mobiliteit, die elk een duidelijk en prikkelend beeld geven van hoe mobiliteit er in 2050 zou kunnen uitzien.

In scenario 1 – Verenigd Groot-Brussel - transformeert de stad zich tot een naadloos verbonden metropool, waar technologieën zoals de hyperloop snelle verbindingen mogelijk maken tussen wijken en regio’s. Efficiëntie staat centraal, maar dat roept ook vragen op over betaalbaarheid, gegevensbeheer en ruimtelijke rechtvaardigheid.

Scenario 2 – Maximale Vrijheid –schetst een tegenovergesteld beeld, waarin de auto overheerst in een versnipperde stad. Hierin neemt elke gemeente afzonderlijk beslissingen op het vlak van mobiliteit. Openbaar vervoer raakt verwaarloosd door veiligheidsproblemen, maar de

Stadsleven Kleigrond door Marjon Udo

“Waar kom je dan precies vandaan?” Daar gaan we weer denk ik. “Amsterdam?” volgt er vrijwel altijd verwachtingsvol op. Vrijwel altijd denkt de vragensteller dat elke Nederlander uit de hoofdstad komt. Al kan de faam van de stad aan de Amstel er ook iets mee te maken hebben. Ik neem ondertussen niet meer de moeite om het onbekende dorp waar ik

vrijgekomen metrostations in de stad zijn omgebouwd tot centra voor vrije tijd.

Ook in Heel Brussel op Vier Wielen, het derde scenario, speelt de auto in de toekomst nog een belangrijke rol. In dit scenario is het centrum van Brussel hyper-toeristisch, en verplaatst men zich ook meer met boten door het stijgende waterpeil. In Hypernabijheid, het laatste scenario, zijn de gemeenten extreem versnipperd, maar dat leidt de facto tot een 15-minuten stad-logica, omdat de gemeenten meer inzetten op voorzieningen, en burgers zich daardoor minder

moeten verplaatsen. Maar het mobiliteitsbeleid is nogal chaotisch door het gebrek aan coördinatie tussen de gemeenten.

Betere coördinatie nodig

In de scenario’s wordt het duidelijk dat mobiliteit veel meer is dan vervoer alleen, en ook rekening moet houden met een aantal essentiële factoren.

“Mobiliteit is veel meer dan vervoer alleen, het gaat ook over politieke organisatie of klimaat”

opgroeide te benoemen.

“In de buurt van Den Bosch,” zeg ik dan. In de hoop dat deze stad, bekend van schilder Jheronimus Bosch, een belletje doet rinkelen. Meestal niet.

“Is dat dan boven de Moerdijk?” of “Dat is dan niet zo ver?” zijn verdere

Ten eerste is er de politieke organisatie van Brussel zelf. De versnippering van bevoegdheden tussen de negentien gemeenten en het Gewest maakt het vandaag al moeilijk om samenhangend mobiliteitsbeleid te voeren. Zonder institutionele vereenvoudiging of betere coördinatie dreigt elke langetermijnvisie te botsen op bestuurlijke versnippering.

pogingen om mij op een kaart vast te pinnen. De wens van de ander om te weten uit welke kleigrond ik kom, is vriendelijk, maar brengt ons niet verder. Het gesprek stopt voordat het begonnen is.

Na 18 jaar regelmatig in deze situatie te zijn beland, was het onlangs weer zo

ver. Waar ik het vaste riedeltje verwachtte, werd ik verrast toen iemand me vroeg: “Is het daar mooi?”

In Stadsleven vertellen redacteurs en lezers in maximaal 1000 tekens een verrassende anekdote over Brussel. Insturen kan via redactie@bruzz.be

Daarnaastzal het klimaatsteeds vaker ingrijpen.Extreemweer–hittegolven,overstromingen, sneeuwval– kan bestaande infrastructurenonderdruk zetten enbepaaldevervoersmodiminder betrouwbaar of veiligmaken. Mobiliteitssystemenmoeten veerkrachtigwordenontworpen met deklimaatrealiteitin het achterhoofd.

Tot slot iserdevraag of mensen bereidzijnom te deleninplaats van te bezitten.Autodelen,fietsdelenen gedeeldemicromobiliteitkunnen helpenom het ruimtegebruik te optimaliserenendeecologische voetafdruk te verkleinen.De grote vraagisinhoeverre we bereidzijn om af te stappen van mobiliteitals eigendom ten voordele van gedeeldemobiliteit.

Vier uitdagingen

Hoedetoekomsterookuitziet, enkeleuitdagingenblijven terugkomen:

1.Toegankelijkeeneerlijkemobiliteit: iedereenmoetkunnendeelnemen, ongeachtinkomen,buurt of mobiliteitsbeperking

2.Klimaatgerichtekeuzes:duurzame vervoerswijzenmoetendenorm worden,nietdeuitzondering

3.Sterkenveiligopenbaarvervoer: eensolidealternatiefvoordeauto isonmisbaar

4.Herindeling van publiekeruimte: eenstadvoormensenverhoogt welzijnenverbondenheid

Detoekomst van mobiliteitin

Brusselligtnietvast,maarwordt dagelijksvormgegeven.Door scenario’szoalsdie van Remobilisealsinspiratie te gebruikenén aandacht te hebbenvoor politieke,klimatologischeen socialedynamieken,kunnen we bouwenaaneenmobiliteitssysteem dat duurzaam,eerlijken veerkrachtigis.

Meerinformatie over descenario’s viamobilise.research.vub.be/ remobilise-resources

Het debatvindtplaatsopdinsdag 20mei,om19.30uur.

Info:deburen.eu/programma/ voorrang-van-rechts-debat

Reageren of zelfeenopiniestuk insturen?Mailnaarredactie@bruzz.be

Mocht ik die zaal kunnen uitverkopen, dan zou ik heel gelukkig zijn”

Debatteer mee

Moeten Brugge-fans geweerd worden van match in Anderlecht op 18 mei?

Resultatenonlinebevraging,op9mei2025viaRhetoric (120reacties)

Ja

Fans van ClubBruggehebbenzichin het verleden ookracistisch,antisemitischengewelddadig gedragenzondergevolgen of sancties.Laat ze maarvoelenwaardegrenzenliggeninBrussel. EllenK.

Ikdenkniet dat jeditpermanent kan aanhouden, maar wel dat eentijdelijkebaneengoedideeis, tot geëvalueerd kan worden of desituatieweer veiligisvoorBrusselaars. Elke V.

Ik twijfel

Het isaltijdsneu dat iedereengestraftwordt.Maar ikbegrijpook het standpunt van deAnderlechtse burgemeester. Sharon D.

Nee

Net zoalsergeenalgemeenstrandverbodmoet zijnvoorBrusselsejongerenomdatsommige heethoofdenamokmaken,moetergeenalgemeenstadionverbodkomenvoorBrugse voetbalsupporters.Geencollectievestraffen. Jan

Dit kan beterwordengekanaliseerdenvraagt bijgevolgmiddelen van deoverheid.Alblijfiker wel bij dat devoetbalclubhiereigenlijkvoormoet betalen. Rudi D.

AlsjeveralgemeentenalleBruggesupporters verbiedtom te komen,moetjenietverbaasdzijn dat vroeg of laatalleAnderlechtenaren (en Molenbekenaren?)nietmeerwelkomzijnaande kust.Beterdeechteschuldigenoppakkenen strengbestraffen. Hugo V. RED SEBASTIAN, deBelgischekandidaat voor het Eurovisiesongfestival,heeftnaast het winnen van die zangwedstrijdnogeen andere grote ambitie:de AncienneBelgique binnenkortvullen Story, 6mei2025

Worm Brussels afval composteren tot ‘zwart goud’

Gemeenten kunnen flink besparen op hun onderhoud van bloemenperken en stadsparken als de groendiensten het compost gebruiken dat burgers verzamelen en verwerken. Dat zegt Worms, een van de organisaties die komend weekend de Compost Days organiseren.

door Andy Furniere

De zesde editie van de Compost Days, een initiatief van Leefmilieu Brussel op 17 en 18 mei, focust op de voordelen van composteren voor Brusselse tuinen. Ervaren burgers en experts geven tips om organisch afval te recycleren tot een grondverbeteraar die voeding biedt aan planten en bloemen buiten.

Op het hoofdkwartier van de vzw Worms in Sint-Gillis, die mee de dagen organiseert, kan iedereen terecht voor advies, maar ook bij een aantal van de 218 buurtcomposten in Brussel –waar vaak ook een tuintje aan grenst – kunnen geïnteresseerden hun vaardigheden aanscherpen. “Bijvoorbeeld bij het groene paradijsje van wijkcomité Koekeliek in Koekelberg, een gemeente die nog wat achterop loopt op het vlak van buurtcomposten,” zegt coördinatrice Valérie Vierset van Worms. “Dat is het geval bij wel meer gemeenten in het noordwesten van Brussel, waar composteren door de sociaaleconomische uitdagingen geen prioriteit vormt.”

In het algemeen moeten Brusselse gemeenten nog meer dat “zwarte goud” naar waarde schatten, stelt Vierset. “Gemeentediensten zouden het overtollige deel van de compost van buurtinitiatieven kunnen gebruiken om aanplantingen te voeden, maar dat gebeurt momenteel niet. Nochtans verkeert de Brusselse bodem echt wel in een trieste staat, met alle risico’s rond erosie, biodiversiteit en de waterhuishouding. Daarom is de Good Soil-strategie (vorig jaar door de Brusselse regering aangenomen om bodems in het gewest in goede gezondheid te houden, red.) zo nodig.”

Ook burgers hebben dikwijls nog een duwtje in de rug nodig. Een belangrijke barrière is de vrees dat compost ongewenste beestjes aantrekt. De angst voor ratten zit er diep in,” zegt projectleider Islin De Fraye van Worms. “Terwijl dat met goed

Eigenschappen

• Compostwormen, of Eisenia foetidae,wordenook wel rode wormen,Californischewormen, of mestwormengenoemd

• Kunnenperdagtussenhun halveenhunvolledigegewicht eten

• Vermenigvuldigenzich zeersnel:onderdejuiste omstandigheden kan hun populatieelkedriemaanden verdubbelen

onderhoud, zeker rond verluchting, perfect te vermijden valt.” Het advies van Compost Gidsen, speciaal opgeleide burgers, kan helpen om die drempel te overwinnen. Ook Leefmilieu Brussel beschikt over een team dat bijspringt bij het onderhoud van buurtcomposten.

De vzw geeft tijdens Compost Days ook workshops aan mensen die niet over een tuin beschikken, maar binnenshuis aan de slag willen. Daarvoor bestaan twee belangrijke technieken, vermicompostering en bokashi, al raden de experten van Worms die laatste methode minder actief aan. “Bokashi is heel nuttig, maar een stuk minder toegankelijk. Het vergt niet alleen veel tijd en moeite, maar ook de nodige ruimte binnen en buiten. Je moet met twee emmers werken en na het proces het overgebleven product in een stuk grond begraven.”

Dan is vermicompostering of wormcompostering, met gebruik van een wormenbak bestaande uit drie of vier gestapelde bakken, een stuk eenvoudiger. Al moet een gebruiker daarvoor wel wormen, de zogenaamde compostwormen, in huis halen. Die beestjes houden van vers ontbindend materiaal en werken aan de oppervlakte, in tegenstelling tot regenwormen, die dieper zitten en zich voeden met materiaal dat al ontbonden is.

“Veel mensen vinden het eerst maar een vieze boel, maar vaak gaat hun walging over in verwondering,” zegt De Fraye. “Op de Compost Days tonen we mensen met een microscoop wat voor fascinerende diertjes er in compost zitten. Behalve compostwormen, de absolute vedetten, kun je bijvoorbeeld ook schattige springstaarten spotten.”

De Compost Days vinden plaats op 17 en 18 mei, alle info op leefmilieu.brussels/compostdays

Reeks nalezen?

Lees de hele reeks op BRUZZ.be/beestigbrussel

Politiek Chloé Mikolajczak strijdt tegen beïnvloeding van Europarlementsleden

‘Leg de macht van lobbyisten in de EU aan banden’

De Brusselse activiste Chloé Mikolajczak trekt met populaire Instagram-filmpjes ten strijde tegen de even talrijke als schimmige lobbygroepen die een gewillig luisterend oor vinden bij de excellenties van de Europese Commissie. Via een onlinepetitie pleit ze voor strengere regels en een langere ‘cool off’-periode voor ex-EU-politici. “Mensen beseffen niet welke impact die lobbygroepen hebben op hun dagelijks leven.”

door Michiel Leen

Meet your lobbyists.” Onder dat motto trekt Chloé Mikolajczak met haar camera langs de Brusselse kantoren van de vaak discrete, maar daarom niet minder invloedrijke lobbygroepen die het oor hebben van de EU-parlementsleden en Eurocommissarissen. Miljoenen euro’s en honderden mensen zitten in dat circuit, maar de buitenwacht heeft er niet veel zicht op.

“Ik ben een van de weinige Belgen die in de EU-politiek actief zijn. Tijdens mijn werk voor verschillende milieugerelateerde ngo’s kon ik van op de eerste rij meemaken hoe lobbying in Brussel in zijn werk gaat. Daaruit

ontstond het idee voor de Meet your lobbyists-filmpjes.”

Met meer dan 84.300 volgers raakt u een gevoelige snaar bij burgers.

CHLOÉ MIKOLAJCZAK: Er wordt jaarlijks 1,3 miljard euro besteed aan lobbying in Brussel. Twee derde van dat bedrag komt van lobbying uit het bedrijfsleven, zo blijkt uit het Europese Transparantieregister (een database waarin organisaties vermeld staan die de besluitvorming en het beleid van de EU-instellingen proberen te beïnvloeden, red.). Wellicht is dat cijfer zelfs een onderschatting. Mensen beseffen niet welke impact die beïnvloeding heeft op hun dagelijks leven. Zo zie ik veel begrip bij de burger voor de landbouwprotesten,

maar ze weten niet dat nogal wat Europese beslissingsmakers banden onderhouden met de agro-industrie. Daardoor worden de belangen van de industrie gediend, terwijl het publiek een duurzame, leefbare landbouw wil. Ook bij thema’s als gezondheid, klimaat en werk blijkt de balans ver te zoeken als het gaat om wiens belangen worden verdedigd op het Europese politieke toneel.

Belangenorganisaties, zoals ook die waar u in het verleden voor gewerkt hebt, zullen aanvoeren dat ze alleen hun sector – en de tewerkstelling – verdedigen en dat ze niets te verbergen hebben.

MIKOLAJCZAK: Ik zeg niet dat alle lobbying verboden zou moeten worden, maar ik

zie wel een paar problemen met de duidelijke onbalans op het vlak van middelen en de toegang tot de beleidsmakers. De bedrijfslobby bezit een directe lijn met de beleidsmakers, die de burger niet heeft. Tachtig procent van de meetings die de Europese Commissie heeft met belanghebbenden gaat over contacten met lobbyisten, met vertegenwoordigers van de burgers is dat maar twintig procent.

Maak dat eens concreet. Hoe ziet dat lobbyen eruit?

MIKOLAJCZAK: Het grote probleem is de draaideur: ex-functionarissen van de EU die aan de slag gaan in het bedrijfsleven, of ex-lobbyisten die voor EU-functionarissen gaan werken. Er zijn meer dan genoeg voorstellen om dat soort bijklussen uit te bannen, zoals een afkoelperiode voor uittredende mandatarissen, zodat ze niet meteen als lobbyist aan de slag kunnen. Voor sommige industrieën zou er zelfs een firewall, een totaalverbod, moeten bestaan, zoals nu al het geval is voor de tabaksindustrie. Waarom zou dat niet kunnen voor andere industrieën waarvan iedereen weet dat ze liegen en fake news verspreiden om actie zo veel mogelijk te vertragen, zoals de fossielebrandstofindustrie? Als ze dan toch in interactie willen treden met de parlementsleden, laat die vergaderingen dan voor de camera’s gebeuren, in openbare zittingen. Daar zijn we nu nog ver van verwijderd.

Waarom luisteren Europese verkozenen zo makkelijk naar lobbyisten?

MIKOLAJCZAK: Door die doeltreffende tactiek van de draaideur. Een

“Laat vergaderingen tussen politici en lobbygroepen voor de camera gebeuren, in openbare zittingen”

oud-EU-mandataris die voor een groot bedrijf gaat werken, kan gemakkelijk warme contacten onderhouden met zijn oud-collega’s in de politiek. Ook vormen lobbygroepen allianties, zodat dezelfde boodschappen weerklinken vanuit verschillende hoeken. Plots is het niet meer één bedrijf dat aandringt op soepele regels, maar een hele sector.

Een andere beproefde tactiek is onderzoeksrapporten publiceren die de schijn van onafhankelijkheid hebben, maar die door de industrie betaald worden. Liefst met indrukwekkende cijfers. Daarnaast worden leden van het Europees Parlement (MEP’s) en de Commissie doorlopend uitgenodigd voor panels en events van de verschillende industrieën. Dat is weer een mogelijkheid om informeel contact te leggen en je agenda onder de aandacht te brengen.

Het Transparantieregister volstaat niet in de strijd tegen lobbyen?

MIKOLAJCZAK: Niet alle betrokkenen respecteren het register en niet alle Europese beslissingsmakers zijn eraan gebonden. Mandatarissen laten meetings afhandelen door assistenten die niet aan het register gebonden zijn en op de informele contacten biedt het Transparantieregister geen zicht. Binnen de EU-organisaties is er niet echt een orgaan dat contacten kan onderzoeken of kan optreden. In overduidelijke gevallen van fraude, chantage of omkoping kan alleen het gerecht tussenbeide komen. Er blijven dus meer dan genoeg grijze zones over waarin beïnvloeding kan plaatsvinden.

Vindt u binnen het Europees Parlement medestanders voor uw standpunten?

MIKOLAJCZAK: De MEP’s zijn zelf geen vragende partij voor meer regulering, dat

“Soms sturen lobbyisten me een antwoord. Of ik eens een koffie wil drinken zodat ze hun standpunt kunnen uitleggen”

kan een verklaring zijn voor het al lage vertrouwen van de Europese burgers in de EU-instellingen. En het is een cadeau voor extreemrechtse populisten.

Er zijn wel Europarlementsleden die het lobbyen aan banden willen leggen, maar dat is een minderheid. De verandering zal er pas komen als de instellingen meer druk van buitenaf voelen. De Europese politiek speelt zich ver van het

brede publiek af, waardoor de kiezers de Europese verkozenen niet echt ter verantwoording roepen. Zodra ze verkozen zijn, doen ze min of meer wat ze willen.

Pfas is een goed voorbeeld: er ligt een voorstel voor om die schadelijke, kankerverwekkende producten eenvoudigweg te verbieden. Het sein voor de pfas-lobby om alle zeilen bij te zetten om achterpoortjes te creëren en een verbod te voorkomen. Mocht dat bekend zijn, zouden de burgers terecht kwaad zijn. Net omdat er vandaag zo weinig scrutiny (nauwkeurig onderzoek, red.) is, kan er veel onder de radar blijven.

Krijgt u reacties van de lobbyisten die u op de korrel neemt?

MIKOLAJCZAK: Ik ben erg actief op Instagram, maar mijn video’s doen het ook verrassend goed op LinkedIn. De mensen in de EU-bubbel zijn mijn manier van content maken niet gewend, dus mijn boodschap valt op. Sommige lobbyisten sturen een antwoord. Heel vriendelijk, hoor. Of ik eens een koffie wil drinken, zodat ze hun standpunt uiteen kunnen zetten. Daar bedank ik voor. Ik weet toch wat ze gaan zeggen. Ik doe research, hoor. Ik krijg ook steun van mensen binnen de instellingen.

En de EU-vertegenwoordigers die u bij naam noemt?

MIKOLAJCZAK: Die antwoorden nooit rechtstreeks. Veel komt voort uit de research van ngo’s en de inspanningen van onderzoeksjournalisten.

Wat u ook wil veranderen: de bijbaantjes verbieden.

MIKOLAJCZAK: Ja. Transparency International (een internationale ngo die corruptie bestrijdt, red.) heeft daar onderzoek naar gedaan: conservatieven en extreemrechtse politici hebben het vaakst bijbaantjes, gevolgd door centristen en sociaaldemocraten. De groenen en het linkse blok vormen het andere uiterste. Er is dus een duidelijke tendens, maar die zegt niet alles, zo was Qatargate (omkoping door Qatar van leden van het Europees Parlement, red.) een schandaal met vooral socialistische betrokkenen. En er zijn ook genoeg conservatieve EU-mandatarissen die een hekel hebben aan lobbying. Nuance is dus geboden.

Vandaag ben ik vooral bezorgd over het debat over de ‘vereenvoudiging’ van de Green Deal. Simplificatie betekent deregulering. Het is beangstigend hoe snel de regelgeving wordt teruggedraaid, in een race to the bottom met de VS en China. Terwijl een stabiel regelgevend kader net een troef is om investeringen aan te trekken. Terugkrabbelen qua sociale regelgeving en milieubeleid is een kortetermijnvisie. Het begon in mijn ogen met de ‘Antwerp Declaration’, een initiatief dat duidelijk de stempel draagt van de grote chemiebedrijven in de Antwerpse haven, dat werd voorgesteld in aanwezigheid van Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie.

www.instagram.com/thegreenmonki/

‘LE POUVOIR DES LOBBYISTES DANS L’UE DOIT ÊTRE LIMITÉ’

FR L’activiste bruxelloise Chloé Mikolajczak utilise Instagram pour dénoncer l’influence discrète des groupes de lobbyistes sur les décisions des institutions européennes. Par une pétition en ligne, elle plaide pour des règles plus strictes et une période de «cool-off» prolongée pour les anciens responsables politiques. « Beaucoup ne mesurent pas l’impact direct des lobbyistes sur leur quotidien. »

‘THE POWER OF LOBBYISTS IN THE EU NEEDS CURBING’

EN Brussels activist Chloé Mikolajczak uses popular Instagram videos to fight the many and shadowy lobby groups that seek to influence the great and the good at the European Commission. She is currently organising an online petition calling for stricter rules and a longer “cool-off” period for former EU politicians. “People do not realise the impact these lobby groups have on our daily lives.”

‘Ik

blijf een kiekenfretter’

De voetbalcompetitie is uitgedraaid op een titanenstrijd tussen Union en Club Brugge. En wie beter dan Danny De Cubber, oud-strijder bij beide clubs, belichaamt die dualiteit. “Union had de titel al langer moeten grijpen.”

door Johan Baeten

Danny De Cubber groeide als geboren ket op aan de Vleurgatsesteenweg, maar woont al vijf decennia in West-Vlaanderen. Wat maakt dat af en toe een bijzin verloren raakt in de vertaling, maar dat maakt de 71-jarige De Cubber aan de andere kant van de telefoonlijn goed met zijn eerlijkheid en begeestering, wanneer hij herinneringen opgraaft aan zijn carrière.

“Ze verstonden mij hier ook niet toen ik als Franstalige Brusselaar bij Club Brugge kwam spelen,” lacht de gewezen verdedigende middenvelder.

We schrijven 1975 wanneer De Cubber een financieel gehavend Union inruilt voor blauw-zwart. “Ik had op dat moment meer dan tien jaar achter de rug bij Union. Van de jeugdreeksen tot mijn debuut in de eerste klasse en vervolgens de degradatie naar tweede klasse.”

In de tweede divisie combineerde De Cubber het Joseph Marienstadion met een opleiding automechanica. “In de avond training en in het weekend wedstrijd. Maar overdag zat ik – dik tegen mijn goesting – op de schoolbanken.”

De transfer naar Club Brugge zette het leven van De Cubber op zijn kop. Voor vijf miljoen Belgische frank kwam hij onder de vleugels van succestrainer Ernst Happel terecht. Drie jaar op rij greep De Cubber de landstitel. Zijn rol? “Degene die de boel opkuist. De ploeg was het belangrijkste, niet ikzelf.”

Zijn tweede seizoen bij Club moest de middenvelder grotendeels in de lappenmand

spenderen. Bij de militaire ploeg liep

De Cubber een dubbele open beenbreuk op.

“Ik moest mijn legerdienst nog vervullen, aan het begin van mijn tweede seizoen bij Club – in 1976.”

Gelukkig kwam

“Union knokt voor de zege, zeker met die smeerlap Christian Burgess”

De Cubber er het volgende seizoen helemaal bovenop. Met als hoogtepunt de historische Europacup Ifinale tegen Liverpool, ondanks de 1-0-nederlaag. “Er zaten 90.000 mensen in dat stadion. Oh la la. Wat een moment. En dat magistrale veld ... het waren net twee pleinen.”

Na omzwervingen bij RWDM en Beveren en een terugkeer naar Club Brugge – met verse blessureperikelen – eindigde de carrière van De Cubber bij Doornik. Daarna stapte hij de vrachtwagen in. “Ik moest voor mijn familie zorgen en ik wou

vrijheid. In een fabriek werken? Nee, dat is niets voor mij.”

Vijftig jaar na zijn transfer van Union naar Club strijden de twee ploegen die De Cubber het nauwst aan het hart liggen voor de titel. “Ik blijf een kiekenfretter. Sinds Union weer op het hoogste niveau speelt, had het die titel al lang moeten grijpen. Ze verdienen het en gaan ervoor knokken, zeker met die smeerlap Christian Burgess.”

“Ik heb voetbal gemist tijdens mijn jaren als vrachtwagenchauffeur,” blikt de zeventiger terug. “Maar het interesseert me nu toch een pak minder. Het is een circus geworden, pure business. (Gefrustreerd) Happel heeft zich al duizend keer omgedraaid in zijn kist.”

In Sporting Flagey zoekt BRUZZ een interessant verhaal uit de Brusselse sportwereld.

Danny De Cubber in actie als speler van Club Brugge. Voor hij naar West-Vlaanderen trok, speelde hij meer dan tien jaar voor Union.

Big City

zoekt elke week een antwoord op een lezersvraag, deze week van Damiaan uit Vorst.

door Luana Difficile

Meer BRUZZ

Is de pistolet van oorsprong Brussels?

Vraag In Le Littré, het woordenboek van de Franse taal, staat dat een pistolet de Brusselse benaming is voor het kleine bolletje brood. Damiaan uit Vorst wil daarom weleens weten hoe Brussels de pistolet is.

Antwoord Soms valt inderdaad aan de hand van een benaming van een product de oorsprong ervan te achterhalen, bijvoorbeeld omdat de naam verwijst naar de plek waar iets voor het eerst gegeten is. Bij de pistolet ligt dat wat moeilijker, omdat er verschillende verklaringen de ronde doen waarom het broodje zo heet.

De meest voor de hand liggende verklaring is uiteraard de overeenkomst met het Franse woord voor een revolver. Dat het ronde broodje zou kunnen verwijzen naar een langwerpig voorwerp is simpelweg omdat de pistolet niet altijd rond geweest zou zijn. Net zoals we nu nog steeds een piccolo eten, bestonden er in de negentiende eeuw ook langwerpige pistolets. Dan valt de vergelijking met een kleine revolver al sneller te maken. Of die verklaring klopt, valt nog te betwijfelen, want er zijn ook verschillende oude recepten terug te vinden met een beschrijving van een rond broodje, en dan is een andere uitleg mogelijk. ‘Un pistolet’ was immers ook een naam die werd gegeven aan de oude Franse munt, die net als de pistolet klein en rond was. Maar er is meer: het komt nog voor dat er een verband is tussen de naam van een brood en de prijs ervan: eeuwen geleden werden broden soms genoemd naar het aantal penningen dat ze kostten. Dat zijn al twee mogelijke pistes, maar er bestaan nog heel wat andere theorieën, al

is er bijna altijd een link met de Franse taal, en bijgevolg ook met Frankrijk en België. Pistolets lagen in de negentiende eeuw en later ook in de twintigste eeuw, vooral in die landen bij de bakkers. Toch zijn er heel wat bronnen die de pistolet in een adem noemen met onze hoofdstad, zowel woordenboeken als teksten.

Zo verwees het Franse woordenboek Le Petit Robert naar een tekst van schrijver Pierre-Joseph Proudhon die op café in Brussel “un pistolet Bruxellois” bestelde. In het boek De Historie van Belgis van Marcus van Vaernewyck stond dan weer te lezen dat naast pain à la greque, de pistolet een van dé Brusselse specialiteiten is. In het Algemeen Vlaamsch Idioticon van Lodewijk Willem Schuermans las je dat een pistolet “Brusschelsch gebak van allerlei slag” was. Behalve die vermeldingen zijn er nog tal van negentiende- en twintigste-eeuwse teksten die verwijzen naar Brussel, als het gaat over de pistolet.

Conclusie Hoewel er geen eenduidige verklaring bestaat over hoe de pistolet aan zijn naam komt en ook niet waar die voor het eerst gegeten werd, is er wel een sterke link tussen het broodje en Brussel. Meer zelfs, in de negentiende en twintigste eeuw werd het krokante broodje gezien als een van de Brusselse specialiteiten.

Ook een vraag?

Stel je vraag en stem op BRUZZ.be Bekijk en lees antwoorden op BRUZZ.be/bigcity

VAN SCHOOLBEL NAAR ALARMBEL

Door het lerarentekort verdwijnen klassen en moeten leerlingen van school veranderen. Wie kan het Brusselse onderwijs redden?

Bekijk de XL-reportage maandag 19 mei in BRUZZ 24

PRIDE WEEK

De Pride week is gestart. De collega’s van BRUZZ radio pakken de hele week uit met interviews en al het nieuws rond de Pride.

Deze week elke dag op BRUZZ radio

VERBOD OP SOCIALE MEDIA

Tot 16 jaar geen toegang tot sociale media, dat vragen experten en psychiaters. BRUZZKet vroeg de mening van de jongeren zelf.

Ontdek wat de jongeren erover denken op BRUZZKet.be

The hang-out

‘Ik zou wel elke dag willen dansen’

Elke week toont een straffe Ket zijn of haar favoriete plek in Brussel om rond te hangen. Deze week: Youmna (10), die BRUZZ meeneemt naar gemeenschapscentrum Essegem in Jette, waar ze meerdere keren per week staat te dansen met haar vrienden.

door Uma Barrea foto Saskia Vanderstichele

Waarom wilde je hier afspreken?

Na school en op woensdagnamiddag neem ik hier deel aan activiteiten, zoals knutselen of sporten. De mensen zijn vriendelijk, behulpzaam en iedereen is altijd welkom. Vandaag gaan we in het park spelen. Mijn mama werkt in het centrum. Zij is afkomstig uit Limburg en heeft vijftien broers en zussen, die ook allemaal kinderen hebben.

Heb je één lievelingsplek in het gemeenschapscentrum?

Ik beweeg veel, daarom ben ik heel graag in de danszaal beneden. Ik dans twee keer per week met mijn vrienden en als ik kon kiezen, zou ik wel elke dag willen dansen. Ik doe vaak TikTok-trends, zoals een grappig dansje of een gek geluid, met mijn vrienden en soms alleen.

Wat is de leukste TikTok-trend nu?

Iedereen gebruikt het liedje van Doechii op TikTok: ‘When I breathe, you breathe’. Het gaat over ademhalen en onthouden dat alles goed komt. In de video’s is er iemand die doet alsof die heel boos is. Iemand anders komt dan en zegt: “Wacht even, we gaan een ademhalingsoefening doen.” Dan dansen we samen op het liedje. Iedereen op school zingt en danst het nu.

Je woont aan IJzer, maar je school is in Jette. Hoe ga je daar naartoe?

Ik ga alleen naar school. Dat is leuk omdat ik met mijn vrienden ga en kan babbelen, en snoep kopen met hen. We gaan samen naar huis, maar we stappen niet bij dezelfde halte uit.

Wie is jouw idool?

Ik twijfel tussen Billie Eilish en PNL, een Frans rapduo. PNL leerde ik kennen door een jongen bij mij op school die hen aanraadde. De muziek is leuk en ik begrijp de tekst. Ik

hoor het overal en daarom maakt het mij blij, het doet mij denken aan fijne momenten. Soms zeggen ze boze dingen, maar dat maakt niet uit. ‘Bené’ is mijn lievelingsliedje van hen.

Zing het eens.

Nee, ik ben bang om te zingen.

Waarom?

Ik ben bang voor kritiek en ik durf het niet. Soms durf ik zelfs niet te praten. Ik ben een stille persoon, met dit interview wil ik mijn angsten overwinnen, daarom heeft mijn mama mij gemotiveerd om dit te doen. Ik ben ook bang van ratten en spinnen. Als ik die op straat zie, dan loop ik snel weg.

Volg je het nieuws?

Ja, op VTM, BRUZZ en Ketnet, ze vertellen wat er speelt in de wereld. Ik ben wel bang als het over de oorlog gaat. Het is niet fijn dat mensen tegen andere mensen vechten. Iedereen verdient respect.

Wie zijn jouw vrienden?

We zijn een trio: een cool meisje uit de klas, een meisje dat veel praat en veel energie heeft, en ik. Toen ik nieuw was op school, kwam het eerste meisje naar mij. Ze vroeg of ik Snapchat had en dan hebben we elkaar toegevoegd. We begonnen elkaar te sturen, zo zijn we vrienden geworden. Mijn twee vriendinnen hadden eigenlijk ruzie, maar ik zei: “Stop, zeg sorry tegen elkaar.” Dat hebben ze gedaan en zo zijn we beste vriendinnen geworden. Nu beschermen we elkaar tegen pesters, dat is fijn.

Wil jij ook je favoriete plek tonen?

Dat zou heel leuk zijn. Stuur een mailtje naar ket@bruzz.be en een journalist neemt contact met je op.

Outfit

Een wijde jeansbroek met zakken op de zijkant. Die zou ik wel elke dag aandoen. Ik maak ruzie met mijn mama als ik die uit moet doen. Die is ook heel handig want ik kan daar van alles insteken: geld, make-up, telefoon, haarbanden en potloden, omdat ik mijn pennenzak soms thuis vergeet.

Lievelingseten

De couscous van mijn oma. Omdat het een Marokkaans gerecht is, en ik ben Marokkaanse. En het is lekker omdat er pompoen, aardappel, courgette, wortel in zitten en ik van groenten hou. Als dessertje eet ik graag fruit: een appel of een mandarijn.

Droomjob

Dokter of danseres: Danseres, omdat dat mijn hobby is. En dokter omdat ik goed wil studeren en veel geld zal verdienen later. Ik weet dat het een moeilijke studie is, maar ik heb morgen een toets over skeletten en dat is heel interessant.

Onterecht onbekend: kleinere musea

Het ene laat bezoekers schrikken, het andere zet in op zintuigelijke prikkels bij kinderen. Brussel telt een groot circuit van alternatieve musea, al dan niet uitgebaat door privé-eigenaars. Naar aanleiding van de internationale dag van de musea op 18 mei, zet

BRUZZ met Galila’s P.O.C, Musée d’Art Fantastique, Museum Maurice Carême en het Kindermuseum minder bekende, maar daarom niet minder integrerende plekken in het licht. “Mijn museum blijft maar groeien met bouwsels en vondsten.”

door Maya Toebat foto’s Ivan Put

‘Ik verzamel wat me raakt, wel altijd hedendaagse kunst’

Galila Barzilaï

Oprichter Galila’s P.O.C

Mijn leven kende een onverwachte herstart toen ik op 56-jarige leeftijd de hedendaagse kunstwereld inrolde. Wijlen mijn man was een groot antiekverzamelaar en ik volgde hem in die interesse, maar van hedendaagse kunst moest hij minder weten. Om de eerste verjaardag van zijn overlijden niet in Brussel te moeten

doorbrengen, ging ik in 2005 een week naar New York. Daar zag ik overal reclame voor The Armory Show – ik dacht dat het over harnassen ging, maar het bleek een van ‘s werelds grootste kunstbeurzen. Toen ik er binnenstapte, voelde ik me bizar genoeg thuis en binnen de twintig minuten kocht ik mijn eerste werk: een inkttekening van

Tom Fowler met het woord ‘WHY?’ 11.522 keer herhaald. Het raakte me diep.”

“Die kunstbeurs voelde als een hergeboorte. Daarna bleef ik galeries en beurzen bezoeken vanuit een existentiële noodzaak. Ik verzamel wat me raakt, wel altijd hedendaagse kunst. Soms leen ik ook stukken uit voor tentoonstellingen.

Daarop kreeg ik ontroerende, persoonlijke reacties van bezoekers, waardoor er iets begon te dagen. Ik had ooit een industrieel pand in Vorst gekocht als investering, maar ik voelde een verantwoordelijkheid om mijn passie te delen en de jonge kunstenaars die ik verzamelde een platform te bieden. Daarom besloot ik het pand te renoveren tot mijn persoonlijke expo: P.O.C – wat staat voor passion obsession collection.”

“Wat P.O.C uniek maakt, is de persoonlij-

ke benadering. Ik leid de groepen meestal zelf rond en deel mijn verhalen bij de kunstwerken. Het is mooi om te zien hoe de bezoekers via de kunst een groot gevoel van vrijheid, bijna een metamorfose, ervaren. De kunstwerken doen hen stilstaan bij de vraag: waarom laten we ons vaak tegenhouden om te doen wat we echt willen? Die reflectie is precies wat ik met P.O.C hoop te bereiken.”

Te bezoeken met groep op reservatie, Van Volxemlaan 295, Vorst, galilaspoc.com

‘Hier maak je een intieme reis in het hoofd van de schrijver’

François-Xavier

Lavenne

Conservator

Museum Maurice Carême

“

H“

et Maurice Carême Museum bevindt zich in het huis waar de Franstalige dichter woonde en werkte tot aan zijn dood. Carême (1899-1978) wijdde zich na een periode in het onderwijs aan de literatuur. In het begin leunden zijn gedichten aan bij het surrealisme en de avant-garde, maar hij evolueerde naar eenvoudige, directe poëzie, geïnspireerd door de spontaneïteit van kinderen, voor wie hij schreef. In de Franstalige wereld groeiden generaties op met zijn verzen. Hoewel hij in Vlaanderen minder bekendheid geniet, had hij een warme band met de

regio. Hij leerde Nederlands om Vlaamse dichters te kunnen lezen, en bouwde een hechte vriendenkring op met culturele figuren als Karel Jonckheere, Karel van de Woestijne en Felix De Boeck.”

“Een bezoek aan zijn huis lijkt een intieme reis in het hoofd van de schrijver, en zijn manuscripten, zijn immense bibliotheek en de objecten die hem inspireerden. Het museum herbergt ook een unieke collectie kunstwerken van zijn vrienden, zoals Paul Delvaux, Marcel Delmotte en Rodolphe Strebelle.”

“De setting ademt een bijzondere sfeer: het

charmante witte gebouw in de stijl van het oude begijnhof is een rustgevende plek in Anderlecht, met een tuin vol bloemen en de knoestige appelboom die Carême vaak beschreef. Het museum is boeiend voor kinderen, niet alleen omdat Carême kindergedichten schreef, maar ook omdat het huis gevuld is met objecten uit een vervlogen tijd. Deze zomer staat er een expo over Carêmes surrealistische beginperiode op de planning.”

Gratis te bezoeken na reservatie, met aangepaste rondleidingen. Nellie Melbalaan 14, Anderlecht, Mauricecareme.be/musee.php

‘Psychologen helpen ons om een expo te maken’

Fabienne Doigny Directeur het Kindermuseum

“

In het Kindermuseum gaan leren en spelen hand in hand. Het idee ontstond vijftig jaar geleden, toen initiatiefneemster Kathleen Lippens tijdens haar vakantie een kindermuseum bezocht in Boston. Ze vond het zo’n tof concept dat ze het ook naar Europa wilde brengen. Het idee is om via thematische tentoonstellingen en spelletjes de zintuigen te stimuleren en zo kinderen te laten leren over de wereld om hen heen, de natuur en dieren. We besteden ook steeds meer aandacht aan emoties.”

“Elke tentoonstelling wordt in samenwerking met kinderpsychiaters en -psychologen ontwikkeld voor een periode van vier jaar. De huidige expo, Vleugels om te groeien laat kinderen verschillende aspecten van persoonlijke ontwikkeling verkennen. Interactie staat daarbij centraal. Kinderen worden actief uitgenodigd om aan te raken, te kijken, te ruiken en te luisteren. Dat doen we via handgemaakte elementen van hout, zonder de afleiding van computerschermen.

Ook ouders en begeleiders betrekt het museum actief bij de ervaring van de kinderen via kleine deurtjes met tips en spelletjes die ze samen kunnen doen.”

“Het team van animatoren brengt de tentoonstellingen tot leven met activiteiten zoals knutselateliers, theaterhoekjes, tekenateliers en een sprookjesbos. We verwelkomen regelmatig scholen en tijdens de vakanties bieden we extra avontuur aan met speurtochten en kampen. Hoewel het museum gericht is op kinderen van 6 tot 12 jaar, zijn ook jongere kinderen vanaf 4 jaar welkom met hun ouders. We willen een plek zijn voor álle kinderen, ongeacht hun achtergrond. En dan is er nog onze locatie in het prachtige, beschermde Maison Jadot. Voor sommige kinderen is het de eerste keer dat ze zo’n erfgoed zien.”

Burgemeestersstraat 15, Elsene, elke dag van 14.30 tot 17 uur, kindermuseum.be

“

‘Mijn eerste creatie was een spinnenvrouw’

Michel Dircken

Oprichter Musée d’Art Fantastique

Mijn fascinatie voor het ongewone begon in mijn

jeugd op de kermis. Op de Zuidfoor, veertig jaar geleden, zag je dingen die je nu nergens meer vindt: een behaarde vrouw, kermismonsters, een

schaap met twee hoofden ... Die curiositeiten fascineerden me. Rond mijn tweeëntwintigste begon ik items te verzamelen en zelf te maken. De eerste creaties waren een spinnenvrouw – een mutatie tussen een vrouw en een spin – en de reconstructie van de gebroeders Tossy – met twee hoofden op één romp. Zoals een technicus graag aan machines sleutelt, zo maak ik vreemde objecten.”

“Om die passie te delen, grepen een vriend en ik de kans om een bizar spookhuis te bouwen voor een jeugdhuis in Etterbeek. Het was de kiem van het ‘Musée Fantastique’. Na verschillende locaties vond het museum zijn definitieve plek in mijn huis in de Amerikastraat. Het bestaat twintig jaar

en is blijven groeien, met bouwsels, vondsten en donaties. Zo loopt er nu een tijdelijke tentoonstelling waarin kunstenaars nieuwe covers creëerden voor een denkbeeldige roman van Jules Verne.”

“Het rariteitenkabinet kent geen gelijke in Europa, behalve misschien het H.R. Giger Museum in Zwitserland. In mijn museum betreed je een atypische wereld met beeldhouwwerken, schilderkunst, een bestiarium van mythische figuren, robotica … het macabere wordt niet geschuwd. Het hoogtepunt van het jaar is dan ook het Halloweenfestival, dat duizenden bezoekers trekt.”

Amerikastraat 7, Sint-Gillis. Van 3 mei tot 9 november, elk weekend, 11-18 uur, fantastic-museum.be.

“Een van onze leden heeft zijn goud laten smelten om er twee trouwringen mee te laten maken, mooier kan bijna niet”

De Goudgroep

Deze morgenstond heeft goud in de mond, want vanavond gaan we met ‘De Goudgroep’ eten in de Vismet. ‘De Goudgroep’, zeven vrienden en mezelf die vijf jaar geleden het geniale idee hadden om in plaats van elkaar cadeautjes te kopen het geld samen te leggen en de jarige een blokje vierentwintig karaat goud te overhandigen. Tien gram! Waar komt onze fascinatie voor het edelmetaal eigenlijk vandaan? Is het vooral door zijn waarde of vinden we het ook gewoon mooi? Een mooie gele kleur die blinkt als de zon erop schijnt.

Goud dragen in juwelen als ringen en kettingen met opzichtige hangers is ook altijd al een deel geweest van de hiphopcultuur, waar het een manier is om succes en status te tonen.

Ik denk dat goud ons vooral intrigeert omdat het duur is, en ‘De Zilvergroep’ ook gewoon minder goed bekt.

Sinds ‘De Goudgroep’ opgestart is, klimt de prijs van het goud zonder ophouden, vandaag betaal je maar liefst 990 euro voor tien gram goud. Een mooi verjaardagscadeau, al zeg ik het zelf.

Het is een soort van sparen, want zeven keer per jaar leg je bij voor iemands anders goud, maar de dag dat we jouw geboortedag vieren, krijg je het terug. Als kers op de taart is Souris – een Brusselse goudsmid – deel van de groep. Zo giet ik ieder jaar weer mijn verjaardagscadeau in een juweeltje. Sommigen van de groep houden liever de originele goudstaafjes bij om zo een mooie collectie bij elkaar te sparen. Een ander lid heeft onlangs zijn goud laten smelten om er twee trouwringen mee te laten maken, mooier kan bijna

Het concept hebben we niet uitgevonden, binnen Marokkaanse families is een Qorha of

een spaarcirkel een traditionele manier om collectief te sparen. Een groep mensen – meestal familieleden, vrienden of buren – komt samen en spreekt af om regelmatig een vast bedrag in een gezamenlijke pot te storten. Elke maand wordt het gespaarde bedrag uitgekeerd aan één deelnemer, volgens een vooraf afgesproken volgorde. Bij ons is dat bedrag dus de huidige prijs van tien gram goud en doen we het niet maandelijks, maar acht keer per jaar op de respectievelijke verjaardagen. En zo is het nog een extra reden om samen te komen, goed te gaan eten, te lachen en te zeveren.

Waar?

Waar we gaan eten, kiest de jarige. En die hoeft natuurlijk ook niet te betalen. Verschillende restaurants passeren de revue, maar de Vismet op het Sint-Katelijneplein staat bovenaan de lijst. Dit jaar vieren ze trouwens hun 25-jarig bestaan, een zilveren jubileum. Chef-kok Tom Decroos zorgt altijd voor een warm onthaal en zijn gegrilde tonijnsteak met bijhorende pepersaus klinkt als muziek in de oren. Om nog maar te zwijgen van de zeer rijkelijke dame blanche die het beetje plaats dat je nog over had, vult tot aan de rand. Vandaag mag dat, we vieren tenslotte een verjaardag, twee verjaardagen zelfs, die van Gorik en Souris.

Gelukkige verjaardag les gars. En hier is 10 gram goud!

Reeks nalezen?

Wie alle columns van BRUZZ wil herlezen, kan de teksten terugvinden op BRUZZ.be/column

Uw gids door de culturele agenda 16 > 22/5

Door de boom het bos zien (en de rest van de planeet)

Luidde de Belgische kolonisatie ook een ecologische ramp in? Het is een van de vele vragen die de CongoleesBrusselse kunstenaar Sammy Baloji oproept met zijn bekroonde, essayistische film L’arbre de l’authenticité, die zijn titel ontleent aan een driehonderd jaar oude woudreus uit het Yangambi-biosfeerreservaat in het Congobekken.

door Niels Ruëll

hij op een unieke manier bijdragen. Alleen kwam hij er op het terrein achter dat er wel een verschil was, dat het wel als een probleem werd gezien dat een zwarte persoon een intellectueel met een diploma was.” Farnana streed als patriot mee in de Eerste Wereldoorlog, werd krijgsgevangene en zette zich nadien enorm in voor de deelname van zwarte mensen op alle terreinen. Hij sprak ook op het tweede Pan-Afrikaans Congres in Brussel. “Maar dat liep telkens uit op mislukkingen. De omstandigheden van zijn overlijden zijn nooit opgehelderd. Zijn verhaal leert dat de hele koloniale kwestie gebaseerd is op ras. Niet iemands vaardigheden of potentieel telden. Er was een duidelijke rassenhiërarchie.”

Monocultuur

Minder bekend is het tweede hoofdpersonage in de film: Abiron Beirnaert (1903-1941). “Hij was in Yangambi toen zijn familie in het door Duitsland bezette België vastzat. Als landbouwingenieur trok hij naar de Britse en Nederlandse kolonies om bij te leren. Hij droeg bij aan een kruising van twee soorten palmbomen om de productie van palmolie op te trekken en zo de koloniale economie nog te versterken. Alleen leidde dat tot een monocultuur die nefast was voor de oergrond en het ecosysteem. Zoals bij Farnana is het mysterie rond zijn dood nooit opgehelderd. Cinematografisch en narratief is dat interessant.”

In een voice-over vertelt Beirnaert zogezegd over bezwerende krijgsdansen en aanrijdingen van jonge olifanten. “Ik werkte samen met David Van Reybrouck, die erg interessante boeken schreef over kolonisatie in Congo en Indonesië. De zinnen zijn onze verbeelding. Dat maakt het ook poëtisch. We eigenen ons het archief toe om een narratieve ruimte te creëren die zowel poëtisch is als reflectief. Maar alle elementen, feiten en anekdotes komen rechtstreeks uit de rapporten van collega’s van Beirnaert.”

Sammy Baloji is geboren en getogen in Lubumbashi en gebruikt sinds 2010 Brussel als uitvalsbasis. “Het dynamische Brussel is een belangrijk artistiek knooppunt met een heel andere demografie dan Parijs of Amsterdam. De Vlaamse en Franstalige gemeenschappen delen de plaats met andere levendige gemeenschappen. Je kan elkaar vrij makkelijk ontmoeten in een intellectuele en creatieve biotoop die vrij uitzonderlijk is. Zonder Brussel zou ik niet hebben kunnen doen wat ik tot nog toe al deed.”

L’arbre de l’authenticité is op 16, 18, 29 en 31/5, en op 27 en 29/6 te zien in Bozar, bozar.be

SAMMY BALOJI VOIT LA FORÊT AU-DELÀ DE L’ARBRE

FR La colonisation belge marque-t-elle aussi le début d’une catastrophe écologique ? C’est l’une des nombreuses questions soulevées par l’artiste congolais-bruxellois Sammy Baloji à travers L’arbre de l’authenticité. Ce film-essai, primé en festivals et qui sera projeté à Bozar à partir du 16 mai, tire son titre d’un arbre majestueux âgé de 300 ans, situé dans la réserve naturelle de Yangambi, dans le bassin du Congo. Cet arbre symbolise le lien entre les scientifiques qui y ont travaillé, Paul Panda Fernana (1888-1930) et Abiron Beirnaert (1903-1941). « On ne peut pas parler d’écologie sans aborder des questions d’honnêteté, de justice, de droit, de citoyenneté, de collaboration et de respect des autres », insiste l’artiste.

SAMMY BALOJI CAN SEE THE FOREST FOR THE TREE

EN Did the Belgian colonisation of Congo also bring about an ecological disaster? That is just one of the many questions that the CongoleseBrussels artist Sammy Baloji asks us in L’arbre de l’authenticité. This award-winning, essayistic film, which will be screened at Bozar from 16 May, takes its title from a 300-year-old forest giant from the Yangambi biosphere reserve in the Congo Basin and links footage from the Yangambi research centre with the stories of Paul Panda Farnana (1888-1930) and Abiron Beirnaert (19031941), two Congolese scientists who used to work there. “You can’t talk about ecology without also talking about fairness, justice, the right to citizenship, participation, and respect for others,” says the artist.

E.R./V.U. Frederik Verrote, Kunstenfestivaldesarts, Quai du Commerce 18 Handelskaai, 1000 Bruxelles / Brussel

Designed by La Villa Hermosa

Literatuur Film

Kattenkwaad

Voor een keer kan je bij Galerie Champaka de tentoongestelde werken niet kopen. Niet dat je dat zou kunnen: enkele jaren geleden leverde een coverontwerp van Hergé voor het Kuifje-album De blauwe lotus nog een recordbedrag op van ruim 3 miljoen euro. Bij Champaka worden van de Brusselse grootmeester tekeningen van Kwik en Flupke getoond, het olijke duo dat de straten van de Marollen van voor WO II op stelten zette met aanstekelijk kattenkwaad.

HERGÉ: QUICK & FLUPKE, GAMINS DE BRUXELLES 22/5 > 14/6, Galerie Champaka, galeriechampaka.com

Intieme politiek

In 2017 won de Brits-Libische schrijver Hisham Matar de Pulitzer Prize voor De terugkeer, een memoir over de verdwijning van zijn vader, een notoire dissident van het Kadhafi-regime. Ook in zijn nieuwe roman vervlecht hij het intieme en het politieke. Vrienden vertelt het verhaal van drie Libische ballingen in Londen en verkent de kracht van vriendschap, de blijvende impact van geweld en de pijn van ontheemding.

MEET THE WRITER: HISHAM MATAR 21/5, Bozar, bozar.be

Schrijvers over schrijven

Met ‘Over schrijven’ lokken deBuren en De Markten schrijvende broeders en zusters uit hun isolement om voor een publiek uit de doeken te doen hoe schrijven dan wel in zijn werk gaat. Het tweetal schrijvers-scenaristen dat midden mei in De Markten zijn licht laat schijnen over het onderwerp bestaat uit de Brusselse kroegtijger Frederik Daem (van Tekens van leven en Putain) en Gustaaf Peek (van A.D. en Gluckauf). (KS)

OVER SCHRIJVEN: FREDERIK DAEM EN GUSTAAF

PEEK 16/5, De Markten, deburen.eu

Op stap met pap

Een driedaagse trektocht dreigt de 17-jarige Sam nog lang te zullen heugen. Door het Catskill-gebergte stappen is een genot, maar haar reisgezelschap stelt teleur: twee mannen van middelbare leeftijd die niet doorhebben hoe lomp, dominant, aandachtsgeil, gefrustreerd en triest ze soms zijn. De ene is haar vader, de andere zijn beste vriend. Good one is geen afrekening, maar een voorbeeldig subtiele indiefilm met een vleugje Kelly Reichardt.

GOOD ONE US, dir.: India Donaldson, act.: Lily Collias, James Le Gros, Danny McCarthy

Cage op de golven

Zegt The surfer iets zinnigs over toxische masculiniteit? Dat is bijzaak. Hoofdzaak is de hoofdrol voor Nicolas Cage, de cult-Amerikaan die de schotten tussen entertainer, acteur en performancekunstenaar heeft opgeblazen met een demonische blik. In een Australische baai wil Cage met zijn zoon surfen, maar een bende vileine, macho surfers heeft het niet begrepen op toeristen. Een vermakelijke, licht hallucinante B-film.

THE SURFER AU, UK, dir.: Lorcan Finnegan, act.: Nicolas Cage, Julian McMahon

Je Somalische familie

In een afgelegen dorp tussen woestijn en oceaan woont een alleenstaande vader samen met zijn pientere zoon en ondernemende, gescheiden zus. Het zou er paradijselijk kunnen zijn, maar een burgeroorlog verscheurt Somalië. Hier en daar duurt een scène net iets te lang, maar op het einde van dit beeldschone, diepmenselijke drama ken je Mamargade, Araweelo en Cigaal beter dan je eigen neven en nichten. (NR)

THE VILLAGE NEXT TO PARADISE SO, dir.: Mo Harawe, act.: Ahmed Ali Farah, Anab Ahmed Ibrahim

Expo

In extase

Na zeven maanden sluiting opent Galerie DYS opnieuw de deuren. Dat is heuglijk nieuws, net als het feit dat die deuren openen op een solo van Annabelle Guetatra, een van de Brusselse artiesten die het huis hebben gemaakt tot wat het nu is: een thuis voor figuratieve tekenkunst die sensueel, inventief, lichamelijk, intiem en buitensporig durft te zijn. Ekstasis peilt naar het exces, de vervoering en verrukking van lichamen die kronkelen, begeren en buiten zichzelf treden.

ANNABELLE GUETATRA: EKSTASIS 18/5 > 5/7, Galerie DYS, galeriedys.com

Labo van de vrijheid

In de rue de la Liberté in het Henegouwse Frameries zit al sinds 1950 een beeldenlaboratorium koppig zichzelf te wezen. Na Arthur Robbe nam kleinzoon Bruno dat labo over, om de plek om te toveren tot een vrijhaven voor kunstenaars die er aan het experimenteren, tekenen en printen gaan. De drukker en uitgever krijgt het volle licht op zich gericht door Bibliotheca Wittockiana, nog zo’n koesterplek voor liefhebbers van papier.

BRUNO ROBBE, IMPRIMEUR ET ÉDITEUR 16/5 > 25/9, Bibliotheca Wittockiana, wittockiana.org

Monumentaal textiel

Op de Biënnale van Venetië in 2022 ondernam de Poolse Roma-kunstenares Małgorzata Mirga-Tas een wonderlijke poging om de wereld opnieuw te betoveren. In het Museum Kunst & Geschiedenis zet ze een van haar monumentale textielwerken in voor eenzelfde soort betovering én voor het claimen van een plek voor de Roma in de Europese kunstgeschiedenis. (KS)

MAŁGORZATA MIRGA-TAS: SAWORE, SAWORE, SAWORE > 30/6, Museum Kunst & Geschiedenis, artandhistory.museum

Annabelle Guetatra: Ekstasis

Hergé: Quick & Flupke, gamins de Bruxelles

HetBrusselsaanspreekpunt voorallesituatiesvan ouderenmis(be)handeling

Bezorgdoverdeleefomstandighedenvaneen oudere?

Wijbiedeneenluisterendoorenzoekenmetu naaroplossingen.

Neemcontactmetonsop

025119120

Info@home-info.be

www.home-info.be

Hetmeldpuntiseendienstvan

Wonen en ouder worden in Brussel

Met de ondersteuning van

Pop & Jazz

Een regenboog aan beats

Wie nog niet genoeg kleuren van de regenboog heeft gezien tijdens de Brussels Pride kan ’s avonds terecht in C12. De club in de catacomben van Brussel-Centraal laat je tijdens haar Pride Nite onder meer dansen op de techno en trance van de IraaksAmerikaanse dj Lolsnake, de housebangers en sexy technogrooves van de Brusselse Stanislawa, de big bass-energie van stadsgenote Acid Lily en de explosieve beats van de Egyptische transfemme dj, producer en radiohost YoungWoman (zie foto).

PRIDE NITE 17/5, C12, c12space.com

C’est manifastique!

“Et maintenant, le grand canon,” klinkt het in ‘Manifastique’, een van de twee singles die Lézard tot nog toe heeft uitgebracht. Buskruit voor dat kanon levert het Gentse collectief met een hybride van Talking Heads, Devo, Chic en LCD Soundsystem, maar vooral ook een scheut Belgisch surrealisme à la T.C. Matic, Telex en dEUS. Grote schoenen om te vullen, maar voor het ongrijpbare schubreptiel oogt de toekomst niettemin bijzonder beloftevol. Oh la la la, c’est manifastique! LÉZARD 22/5, Ancienne Belgique, abconcerts.be

Jazzprins

De Brusselse jazzgitarist Jeanfrançois Prins ging enkele jaren zijn geluk (en de liefde) beproeven in New York en Berlijn, maar keerde in 2017 terug naar zijn geboorteplek. Naar Flagey brengt hij zijn vorig jaar uitgebrachte album Blue Note mode mee, dat hij opnam in New Jersey. Dat doet hij in het gezelschap van zijn New Yorkse kwartet en twee leidinggevende Europese jazzartiesten: trompettist Jean-Paul Estiévenart en altsaxofonist Plume. (TZ)

JEANFRANÇOIS PRINS 22/5, Flagey, flagey.be

Podium

Mos en mens

In 3 jours, 3 nuits zocht P.A.R.T.S.-alumna Louise Vanneste al de intimiteit op tussen mens en berg. In het sciencefictionachtige Mossy eye moor, waarvoor de choreografe samenwerkte met beeldend kunstenaar Kasper Bosmans, zoeken vijf performers en het decor, gedachtekronkels en gewaarwordingen, het denkbeeldige en het tastbare, natuur en fictie, lichaam en gesteente naar gemeenschappelijke grond voor een harmonieus samenzijn.

LOUISE VANNESTE: MOSSY EYE MOOR 21 > 24/5, La Raffinerie, kfda.be

Horta hoort het waaien

Ook in de Hortahal van Bozar hoor je een frisse wind waaien. Kunstenaar en componist Tarek Atoui maakt sculpturen die ook instrumenten zijn en geluiden die materialen laten trillen. En ook choreograaf Noé Soulier kan met dans en beweging op een haast tastbare manier de ruimte innemen en bewerken. Benieuwd wat voor trillingen, luchtstromingen en windvlagen dat genereert op deze iconische presentatieplek.

TAREK ATAOUI & NOÉ SOULIER: ORGANON 21 > 23/5, Bozar, kfda.be

Moeder en dochter

In Wel even zwaaien staan een moeder en een dochter op het podium als een moeder en een dochter die het hebben over het voldoen aan verwachtingen, of juist niet. Over het zoeken naar een eigen pad, of juist niet. Over vrijheid geven én checken of alles goed gaat. Over losrukken én tonen dat alles oké is. Wel even zwaaien is work in progress, maar aftasten is ook mooi, zeker als de aftasters zelf in de waagschaal liggen. (MB)

ELISABETH NIENHUIS & BERNADETTE STOM: WEL EVEN ZWAAIEN 16 > 18/5, Zinnema, zinnema.be

Louise Vanneste: Mossy Eye Moor

Pride Nite

Inzichten

Wat weet choreografe en danseres Mette Ingvartsen van het leven?

‘Het fascisme komt eraan, vecht er nu tegen’

Welke fout maak je keer op keer tijdens het creatieve proces?

Denken dat ik telepathisch vermogen heb, terwijl dat niet zo is.

Wat heeft je werk je geleerd over het leven of over jezelf?

Dat ik geduldiger moet zijn. En dat ik het leuk vind om nieuwe dingen te leren.

Wat helpt jou als je creatief droog staat?

Boeken lezen, met vrienden praten of zwemmen in een ijskoude oceaan.

Welke levenswijsheid kreeg je mee van je ouders?

Vind een evenwicht tussen emotie en intellect. Streef naar de waarden waarin je gelooft. Haal diep adem en blijf kalm als er stront aan de knikker is.

Met welke quote pak je graag uit?

Voor quotes put ik graag uit het persbericht van kunstenares Yayoi Kusama’s Naked protest at Wall Street-happening op 15 oktober 1968, dat ik heb gebruikt in een van mijn stukken en vaak heb herhaald. Het bevat zinnen als: “Aandelen zijn bedrog!” “Wij protesteren tegen dit wrede, hebzuchtige instrument van de oorlogsindustrie.”

“Steek Wall Street in brand.” “De mannen van Wall Street moeten vissers en boeren worden.” “Bedek de mannen van Wall Street met stippen.” Of: “Wees naakt, naakt, naakt.” Welk nutteloos feitje wil je delen?

In een zwerm spreeuwen kunnen honderden en zelfs duizenden vogels grote groepsbewegingen maken, terwijl één vogel slechts contact heeft met zes of zeven andere vogels.

Als je jezelf een andere naam kon geven, welke zou dat dan zijn?

Storm Lillebæk.

Wat kan jij dat de meeste andere mensen niet kunnen?

Ik kan me als een nerd veel te lang op details concentreren. Daar worden de meeste andere mensen gek van.

Wat helpt je er weer bovenop als je down bent?

Zweten van het dansen of zwemmen in een nog koudere oceaan.

• De Deense choreografe en danseres Mette Ingvartsen (1980) studeerde in 2004 af aan P.A.R.T.S.

• Tot haar recente werk behoren The artificial nature series (zonder menselijke aanwezigheid), The red pieces (met een focus op het lichaam) en Skatepark (met skaters)

• Op het Kunstenfestivaldesarts toont ze Delirious night, in juni brengt ze Choreomania met 40 P.A.R.T.S.-studenten

• In 2024 ontving ze de Lifetime Achievement Award van de Danish Arts Foundation

Welke misvatting bestaat er over jou?

Dat ik te snel ben.

Wie verdient het écht om heilig te worden verklaard?

Als ik gelovig was: de Amerikaanse experimentele beeldend kunstenaar Carolee Schneemann (1939-2019).

Bij welke historische gebeurtenis was je graag aanwezig geweest?

De manifestaties van de Rødstrømpebevægelsen – de Rode Kousen-beweging. Dat was een feministische groep in Denemarken die tussen 1970 en 1985 actie voerde voor een meer gendergelijke samenleving en daarbij slogans gebruikte als “het privéleven is politiek” en “geen vrouwenstrijd zonder klassenstrijd.”

Welke wet zou je meteen afschaffen als je het voor het zeggen had?

Elke antiabortuswet, maar ook de recente uitspraak van het Britse Hooggerechtshof dat transvrouwen wettelijk niet tot de categorie ‘vrouw’ behoren.

Doe eens een toekomstvoorspelling. Het fascisme komt eraan. Vecht er nu tegen!

Wat was er vroeger beter?

Het sociale verkeer vóór de smartphone. Voor welke breed gebezigde uitvinding ben je bijzonder dankbaar?

Goede dunschillers!

Waarom zou je met de loterij meespelen?

Ik denk niet dat je dat moet doen, tenminste niet als je een verslavingsgevoelig kantje hebt zoals ik.

Beschrijf Brussel in drie woorden. Chaotisch. Energiek. Inspirerend.

Wanneer heeft Brussel je verrast?

Toen de zon zes weken na elkaar scheen tijdens de eerste coronalockdown.

MICHAËL BELLON

Mette Ingvartsen presenteert Delirious night op het Kunstenfestivaldesarts, van 16 tot en met 18/5 in CC De Factorij, kfda.be; van 4 tot en met 6/6 brengt ze Choreomania in De Grote Hal in Molenbeek, kaaitheater.be

AU CINÉMA LE 14/05 IN DE BIOSCOOP

PODCAST ‘IN BRUSSEL’

In de nieuwe podcast In Brussel brengt Margot Otten twee verhalen recht uit de stad.

Deze week

De eerste Dyke March in Brussel: aandacht voor minderheden in de queer gemeenschap

De pianostemmer van de Koningin Elisabethwedstrijd gaat met pensioen

Vanaf nu elke woensdag op je favoriete podcast-app en op BRUZZ.be/podcast

onmisbaar

Vergroot je kansen op een job met een beroep dat rekruteert. actiris.brussels/BeroepenDieRekruteren