BRUZZ Select - mei 2025 by bruzz.be

Azealia Banks does Les Nuits: queen of controversy or hip-hop icon?

Streamz-serie ‘Drift’ zoekt naar liefde en lust in Brussel

‘Ce sont les autres qui sont chiants’

La beauté de l’esprit drag dans l’objectif de Laetitia Bica

ECHOES OF DISTANT LIGHTS

EXPO → 04/01/2026

BY ANTOINE GOLDSCHMIDT

Een creatie van lasers die je uitnodigt om poëtisch en esthetisch na te denken over licht, ruimte en tijd.

Onthecover

24Laetitia Bica révèle les secrets desaphotographieen compagniede Drag Couenne et Blanket La Goulue

Stories

10 Schrijfsterenregisseuse Jip Heijenga enactrices Mona Mina Leon en Anne-Laure Vandeputte over driften Drift

32Kaat Van Stralen maakteen feministischevuist met potige kleinkunstpunk

34 LeadingSouthAfricanartist William Kentridge revisitsthe Kunstenfestivaldesarts

40 Willqueen of controversy Azealia Banks pickafight at Les Nuits?

Everymonth

04The secret life of Adja

08Bruxelles raconte Ilyas Mettioui

16Portret YounesHaidar

18WTF? LaHaine

18Wide Vercnocke Centrumrat werktaanzijn summer body

22In the picture Bendt Eyckermans

29Eyecatcher Lézard

37Ogenblik Morse

44Eat & Drink 5xPita

46Streetlife Lilas

Picksofthemonth

06Made in Brussels

14Music

20Theatre & Dance

30Art & Literature

38Film

Cover:LaeticiaBica

COLOFON

2025

May kindness rule

NL/ Indezegepolariseerdewereldlijkt controversealomtegenwoordig.De AmerikaanserapsterAzealiaBanks bouwterhaarimagoop,maarmagopLes Nuitsbewijzen dat zemeerisdaneen relschopper.Kaat Van Stralenoogstlofén haatmethaarfeministischelijﬂied‘Stop metwenen’.OokfotografeLaetitiaBica bevraagtnietzonder gevolg schoonheidsidealen.En Jip Heijenga,MonaMinaLeon enAnne-LaureVandeputte van deserie Drift rakeneengevoeligesnaarmethun zoektochtnaarveiligheid.Counterdeze maanddecontroversemetzachtheid.

FR/ Dansunmondepolarisé,lacontroverserayonne.Larappeuseaméricaine AzealiaBanksenafaitsamarquede fabrique. Aux NuitsBotanique,elleaura l’occasiondeprouverqu’elleestplus qu’uneagitatrice.Kaat Van Stralen,quant àelle,divise avec sonhymneféministe Stop met wenen,entrelouangesetpropos haineux.LaphotographeLaetitiaBica bousculelescanonsdebeauté,queça plaiseounon.Deleurcôté, Jip Heijenga, MonaMinaLeonetAnne-LaureVandeputtedelasérie Drift,jouentsurlacorde sensibleàtraversleurquêtedesécurité intérieure.Enmai,queladouceursoit notreréponseauxcontroverses.

EN/ Inourpolarisedworld,controversy isubiquitous.AmericanrapperAzealia Banks may buildherimageonit,but at LesNuits,shehasthechance to prove she’smorethanjustaprovocateur.Kaat Van Stralen draws bothacclaimand ire withherfeministanthem“Stopmet wenen”.Meanwhile,photographerLaetitia Bicaquestionsbeautyideals,notwithout consequence.And Jip Heijenga,Mona MinaLeon,andAnne-LaureVandeputte, fromtheseries Drift,strikeasensitive chordwiththeirsearch for security.Let’s countercontroversywithkindness.

BRUZZ Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65 ABONNEMENTEN Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80 Gratis in Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Rest van België: 29 euro per jaar; IBAN: BE98 3631 6044 3393 van Vlaams Brusselse Media vzw Buiten België: 35 euro per jaar OPLAGE 46.000 exemplaren ADVERTEREN? Sacha Devos en Angela Mngongo, 02-650.10.81, sacha.devos@brusselmedia.be, angela.mngongo@brusselmedia.be DISTRIBUTIE Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be ALGEMENE DIRECTIE Dirk De Clippeleir COÖRDINATOR BRUZZ MAGAZINE Maarten Goethals COÖRDINATOR SELECT Tom Zonderman ART DIRECTOR Heleen Rodiers EINDREDACTIE Kurt Snoekx, Sophie Soukias WERKTEN MEE AAN DIT NUMMER Eva Christiaens, Heleen Rodiers, Kurt Snoekx, Sophie Soukias, Tom Zonderman (redacteurs); Nicolas Alsteen, Gilles Bechet, Michaël Bellon, Ilyas Mettioui, Tom Peeters, Niels Ruëll, Matisse Van der Haegen, Michel Verlinden (medewerkers) VERTALING Frédérique Beuzon, Sam De Ryck, Aurélien Garcia FOTOGRAFIE & ILLUSTRATIE Agneskena, Thomas Ost, Ivan Put, Heleen Rodiers, Sophie Soukias, Saskia Vanderstichele, Wide Vercnocke VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Dirk De Clippeleir, Flageyplein 18, 1050 Elsene

BRUZZ is een uitgave van de Vlaams Brusselse Media vzw wordt gedrukt bij Printing Partners Paal-Beringen en wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie

‘When I’m wandering, I feel like I am Satie’

EN She immersed herself in foot reflexology in India and worked on a permaculture farm in Greece, but after studying in Ghent, Antwerp, and Leuven, she ended up in Brussels. There, Adja Fassa blossomed as a soul singer that, in her spare time, likes to walk in the park.

Text Tom Zonderman Photo Thomas Ost

“I wouldn’t call this a hobby,” says Adja Fassa at the Woodpecker kiosk in the Ter Kamerenbos/Bois de la Cambre, the green lung providing some extra oxygen and birdsong to the buzzing metropolis. The singer, who recently made an impressive debut with the jazz soul of her album Golden Retrieve Her, comes here to walk as often as she can. “With my hands behind my back, circling the pond of Chalet Robinson. I learned that from Erik Satie.”

Satie adopted this routine to clear his mind and digest the music he composed, Adja explains. “He did it to conserve mental energy – a form of meditation, you might say. For him, it was a ritual. He wore the same clothes and headed down the same footpath with the same umbrella. For me too, this routine gets my creative juices ﬂowing again. As a musician, I am often indoors, so I force myself to go outside. During the pandemic, I came here every day.”

Dogs wag their tails as they follow their owners during our conversation. She’s not into dogs, Adja tells us, even though she refers to a breed of dog in her album title. “I’m a cat lady; a dog is just too present for me. The title is about ﬁnding the golden part of yourself, about my integrity and sincerity. At the same time, it’s a nod to the expectations that our Western society imposes on us: a house with a white picket fence, 2.4 children, and a golden retriever.”

She hasn’t ticked any of those boxes yet, she laughs. Her existence is still too chaotic. “I’m an emerging musician, but I do want to make a living from my music. I’m not just performing and recording a lot – I’m also spending huge amounts of time planning rehearsals, writing grant applications, and so on. I’m well supported now and I’m signed to a good label, but it remains a full-time job that isn’t paid full-time.”

For Adja, the Ter Kamerenbos/Bois de la Cambre acts as a buffer against the rat race that inevitably sucks you in. “I want my album to sell as many copies as possible, and I hope lots of people come to my shows. But at the same time, I have the impression that many people are crushed by the pressure society puts on them. You have to thrive. Or you drown. Floating is not allowed.”

Golden Retrieve Her is out now through SDBAN Records, Adja is performing live on 9/5 at the Ancienne Belgique (abconcerts.be) and on 23/5 at the Brussels Jazz Weekend (brusselsjazzweekend.be)

The secret life of Adja

Made in Brussels

Capital craftsmanship

Tussen ambacht en design

NL Emma Cogné gebruikt recuperatiematerialen en overstocks uit de industrie om installaties te construeren met een esthetische, ecologische, historische en sociale dimensie.

Tekst Michaël Bellon Foto Ivan Put

De Frans-Brusselse Emma Cogné studeerde textieldesign aan La Cambre, en weeft, rijgt en verknoopt vandaag in haar atelier in Zaventem kleurrijke interpretaties van hemelbedden, paravents, vaandels, gordijnen, picknicklakens, maar ook abstractere installaties en scenograﬁeën. Ze is net terug van een trip naar de Milan Design Week, waar ze haar Piège à soleil voorstelde: een interieurobject dat het midden houdt tussen een tapijt en een zitgelegenheid, gemaakt uit het frame van een trampoline en een nieuw canvas uit recuperatiematerialen.

Waar vind je al die materialen?

EMMA COGNÉ: Vaak zijn het onverkochte resten of overstocks, waarvoor ik samenwerk met het Franse bedrijf Courant of de Belgische textielspecialist Rubis. Intussen heb ik een grote stock om uit te putten, en zo ook een

uitgebreid kleurenpalet. Want het graﬁsche aspect is belangrijk. In mijn eigen artistieke onderzoek is het vaak het materiaal dat de vorm en de technieken stuurt.

Waar kiemde je band met textiel en design?

COGNÉ: Ik heb vroeger theater gestudeerd. Costumière zijn bleek niets voor mij, maar scenograﬁe en decor interesseerden me ook. Op dat vlak zag ik een belangrijke link tussen textiel en het architecturale, die te maken heeft met bescherming en intimiteit. Textiel was van groot belang in vroegere vormen van leven en wonen, en kan nog altijd een belangrijke functie hebben in al wat met architectuur, scenograﬁe en decor te maken heeft. Zeker vanuit aspecten als klimaat en duurzaamheid.

Je gaat voorbĳ de functionele kant van textiel. COGNÉ: Ja, er is een sociale dimensie die tot uiting komt in wat ik maak, maar ook in hoe ik het maak. Textiel is erfgoed, en door ambachtelijk te werken met industriële materialen vertel je ook iets over de teloorgang van dat erfgoed. Het handwerk verbindt me met die lange geschiedenis, en wekt ideeën op. Door lowcostmaterialen of vergeten technieken te gebruiken en nieuwe gebruikswaarde en ornamentele waarde te geven, revaloriseer je dat erfgoed. emmacogne.com

Gâteau de printemps

FR/ Nouvelle saison, nouveau gâteau. Chez Togâ Pâtisserie, les tartes aux fruits sont toujours de saison. Une idée gourmande signée Léonie Guillemot, chocolatière et pâtissière française, qui après une période d’essai au Grand Hospice, ouvre enfin sa propre boutique en ville. À deux pas de la place de la Vieille Halle aux Blés, Togâ propose gâteaux, chocolats et ateliers, avec des fruits sourcés, entre autres, d’un atelier protégé à Uccle. (EC)

TOGÂ PÂTISSERIE Gâteau de la Saison pour 6 personnes, 39 euros, toga-patisserie.be

Chilli shock

EN/ “Chilli crisp” is a traditional Chinese oil-based condiment featuring crunchy pieces of chilli pepper and other spices. The sauce conquered the West during the lockdown years, and since last year, Brussels has its very own version. Three friends from Vorst/Forest joined forces to create Drizzle, now producing three types of chilli crisp. Their flagship product, the Crunchy Classic, combines smoky crispiness with star anise and a subtle citrus note from Szechuan pepper. (MVDH) DRIZZLE Crunchy Classic, 165g for 11.95 euro, drizzle-it.com

D’objet déchu à objet déco

FR/ Si vous aimez l’upcycling coloré et les motifs mandala, rendez-vous au 157 rue Haute. Machao — « il était une fois » en berbère — est l’atelier de Myriam Zahri, historienne de l’art reconvertie. Pendant le confinement, elle retape un vieux siège : déclic. Depuis, elle transforme chaises et armoires en pièces uniques, et propose aussi tapis et coussins joyeux, tutos YouTube à l’appui. (MVDH) MACHAO 125 euros les deux chaises, shop.machao.design

Shirt art

EN/ Street art on a shirt – that’s the concept behind the new collab between textile company Engton and Atelier Louves. Graphic designers Cathy Gagalis and Clarisse Jeghers founded the studio in 2017 and have already put their stamp on the Simonis tram tunnel and the skatepark on Rue des Ursulines. Now, they’re turning their talents to summer shirts, shorts, and hoodies. The collection is a limited edition, made from deadstock fabric in Portugal. (EC)

ENGTON X ATELIER LOUVES Short Heart for 80 euro, & T-shirt Heart for 59 euro, engton.com

Au top en festival FR/ Dès que le mercure dépasse les 25 degrés, les sacoches de ceinture ou bananes sont de sortie, surtout dans les festivals. La boutique vintage Nectar offre une alternative avec ses pièces uniques ou « reworked bags » fabriqués à partir de vestes recyclées. En 2018, Vogue qualifiait le sac banane d’accessoire laid et rétro, mais la version bruxelloise pourrait peut-être plaire à la papesse de la mode Anna Wintour ? (MVDH)

NECTAR 65 euros le sac, nectarbxl.com

Feest in Thurn & Taxis

NL/ Een nieuw kinderboek van auteur Bouke Billiet en de Brusselse illustratrice Marjolein Pottie nodigt jong en oud uit om uit de comfortzone te komen. Zo blijkt een geïmproviseerd huisfeest bij een wat zure buurman plots een schot in de roos. Je herkent in Tijd voor feest! het park van Thurn & Taxis, boekhandel Replica en zelfs Potties eigen straat in Molenbeek. Zo ligt de Maritiemwijk straks in alle boekhandels. Is jouw straatfeest al gepland? (EC)

BOUKE BILLIET & MARJOLEIN POTTIE: TIJD VOOR FEEST! Uitgegeven bij Lannoo, 16,99 euro, lannoo.be

Bruxelles raconte

Ilyas Mettioui

‘On ne peut pas faire l’économie de la tristesse. Il faut la traverser à Woluwe comme à Schaerbeek’

Je peux être naïf. Mais quand mon crush devient distante puis, soudainement, me propose un rendez-vous dans un parc, je sais que ça sent la rupture. C’est nul de se séparer au printemps. Elle m’a laissé le choix du parc. J’aurais bien choisi le parc Josaphat, mais je n’avais pas envie de croiser une connaissance avec la morve au nez, ni de déprimer à chaque fois que j’y repasserais. J’aurais pu choisir un bar mais d’abord, c’était ramadan et puis l’addition de mon malaise à celui du serveur, c’était trop.

Quitte à être déprimé, autant faire ça à Woluwe. J’ai donc orienté ma tristesse vers le parc Georges Henri. Je pense que je n’y remettrai pas les pieds de sitôt. Pas avant la prochaine rupture (ou la retraite).

C’est un cimetière à la base ; ils ont littéralement récupéré les anciennes pierres tombales pour tracer des chemins entre les pelouses, on peut encore lire les noms. Parfois ils sont enterrés en couple (trop mims). Le lieu fait donc sens pour enterrer une histoire d’amour.

AMOUR, TOUJOURS

J’ai 36 ans. J’aurais préféré qu’un parc soit l’endroit où je promène les enfants (que je n’ai pas). Mais non, ce sera l’espace de l’aurevoir, un abreuvoir de larmes. Oulah je m’emballe un peu. C’est ma dernière chronique pour Bruzz, ça fait trop d’adieux en même temps. J’espère un jour faire rimer amour et toujours (oui je suis ce genre de gars). Pour ça, il me reste encore des choses à résoudre, de la maturité à engranger. C’est pas moi qui le dit, c’est elle. Elle n’a même pas dit : « c’est pas toi, c’est moi ». Non, elle m’a poliment fait comprendre que c’était bien moi le responsable. Ma psy ne veut pas donner son avis, mais je crois qu’elle est de son côté. En vrai, je sentais bien qu’il y avait des choses qui ne prenaient pas, que j’étais pas au niveau mais j’avais un espoir que ça bouge. Sur la pelouse, entre les tombes, elle était très attentionnée, bien

préparée, pesant chaque mot. Je dis ça sans ironie, elle m’a quitté dans « le soin », un baiser entre chaque coup de poignard. J’étais misérable. C’était terrible. Je l’aimais bien, beaucoup, peut-être même un peu plus que beaucoup. Peut-être qu’un jour on sera ami ? Ça me plairait bien.

Sincèrement, je pensais que je commençais à être prêt à relationner mais elle a jugé que non. « T’es pas disponible émotionnellement », qu’elle a dit. La sentence est tombée, fatale et définitive. Elle n’a laissé aucune porte ouverte. Elle a bien fait ça, il y a pas à dire, je l’ai trouvée encore plus géniale. Ça serait bien que l’amour marche un jour. Parce que même les morts woluwéens en auront bientôt marre de ces épisodes bancals de télénovela bruxelloise. Passé 35 ans, on commence à comprendre qui l’on est. Et quand on se retrouve à pleurer sur la pelouse d’un ancien cimetière, au fond, on sait pourquoi ça se passe comme ça. Et surtout on comprend qu’on ne peut pas faire l’économie de la tristesse. Il faut la traverser à Woluwe comme à Schaerbeek. On se rend compte que, si fondamentalement, on ne change pas (dixit Céline Dion), il est temps de changer quelque chose. Parce qu’à répéter les mêmes schémas, on passe à côté de la vie. Il faut alors prendre le temps de s’écouter, d’écouter l’autre, de s’aimer, de donner le temps à l’amour. Pour ne pas finir comme Firs dans La Cerisaie de Tchekhov qui dit : « La vie, elle a passé, on a comme pas vécu...». Cette chronique est ma dernière pour Bruzz. C’est aussi une rupture, entre vous et moi, d’une certaine façon. Mais contrairement à mon ex, je vais finir cette chronique en laissant une porte ouverte. Parce que ça me plairait de vous en écrire d’autres. Peut-être qu’elles seront de plus en plus joyeuses, qui sait ? C’est fini (pour l’instant). Sachez juste que ce n’est pas vous, c’est moi. C’était une belle histoire d’inventer (à moitié) des vies pour vous. Merci.

ILYAS METTIOUI est auteur et metteur en scène. En alternance avec Nina Vandeweghe, il se raconte dans sa ville. Naviguant entre réalité et fiction.

Anne-Laure Vandeputte

— Werd op haar 15e model, maar maakt tegenwoordig naam als actrice in theaterproducties, tv-series als Grenslanders en Red light, en haar eigen monoloog My body as a commodity

Jip Heijenga

— Studeerde dans aan ArtEZ in Arnhem, maar trok daarna naar Brussel om film te studeren aan LUCA School of Arts Narafi. Na de kortfilm Leonie, Skeet & de biggen schreef en regisseerde ze de Streamz-reeks Drift

Mona Mina Leon

— Acteerde onder meer bij Abattoir Fermé en Het Nationale Theater Den Haag, en in de film Étangs Noirs, maar brak door met haar rol in de Bende van Nijvel-reeks 1985, die werd voorgesteld op Canneséries

‘Het is schandalig hoe onveilig Brussel is voor vrouwen’

Anne-Laure Vandeputte, Jip Heijenga en Mona Mina Leon over drift en ‘Drift’

NL In de nieuwe Streamz-reeks Drift zet een open relatie vijf levenslustige Vlaamse Brusselaars aan het denken. Wat willen ze in liefde, lust en relaties bereiken, uittesten en aanbieden?

Regisseuse en scenariste Jip Heijenga en actrices Mona Mina Leon en Anne-Laure Vandeputte nemen geen blad voor de mond. “Eigenlijk ben je pas tegen je 30e klaar voor seks.”

Tekst

Niels Ruëll Foto’s Ivan Put

Wacht eens even! We zijn allemaal superbelangrijke dingen aan het zeggen, maar Drift is ook echt wel een megaleuke, luchtige, grave serie over je amuseren in Brussel, over uitzoeken, uitgaan, liefde, vriendschap en samen lachen,” zegt Anne-Laure Vandeputte aan het einde van een lang gesprek over het grootstadsleven, seks, relaties en bijgevolg – helaas – ook grensoverschrijding. De actrice die imponeerde met de monoloog My body as a commodity en meespeelde in de tv-series Grenslanders en Red light, heeft overschot van gelijk. Maar soms moeten de dingen worden benoemd. En soms maakt entertainment die benoemende tongen los. Daar hoopt Jip Heijenga op, de in Brussel verzeilde Nederlandse die de serie Drift bedacht en regisseerde. “Na mijn eindwerk wilde ik voort met mijn schrijfpartner Fenna van der Groot. Ik zat, toevallig of niet, in een open relatie met Mona’s broer. Vandaag is zo’n

open relatie vrij normaal, zelfs wat hip, maar vijf jaar geleden niet. Ik kreeg er veel vragen over. Niemand geloofde dat zoiets kon werken. Daarom leek het Fenna en mij een interessant startpunt voor een webserie.”

Het viel wat groter uit. Net als Putain is Drift een serie van het Vlaamse streamingplatform Streamz. De Mona die Jip Heijenga vernoemt, zit tegenover haar. Mona Mina Leon, die doorbrak met de Bende van Nijvel-serie 1985, speelt het sleutelpersonage. Haar Luna, actief in het hoofdstedelijke nachtleven, waagt zich met Lode aan een open relatie en dat confronteert een twentysomething vriendengroep met existentiële vragen over seksuele en relationele verlangens en ambities. “Ik vind Jip fantastisch, zij was de belangrijkste reden om mee te doen aan Drift. Dat Lode gebaseerd is op mijn broer vond ik eerst een beetje raar, maar dat gevoel ebde snel weg. Het uiteindelijke personage lijkt helemaal niet op hem.”

Hoe hard heeft Drift Brussel nodig? Had je die twintigers ook in pakweg Halle kunnen laten experimenteren?

JIP HEIJENGA: Het is belangrijk dat Drift zich in Brussel afspeelt, omdat ik me gebaseerd heb op mijn leven (of niet). Maar vooral omdat het in een grote stad makkelijker is om de platgetreden paden te verlaten en de huisje-boompje-beestjesituatie te ontlopen.

ANNE-LAURE VANDEPUTTE: Heel die setting is toch zéér Brussels? De colocs, die vriendengroep, het uitgaan, het wel al werken maar toch nog lang niet toe zijn aan samenwonen, laat staan aan het starten van een gezin … HEIJENGA: Drift gaat over die levensfase waarin je nog samenwoont met je vrienden, en die vrienden je familie zijn. Je voelt nog geen druk om baby’s te maken, een huis te kopen, mijn huidige fase. Maar je vraagt je wel luider af: wat wil ik? Waar wil ik naartoe met mijn leven? Luna denkt: ‘Ik moet nu alles uit het leven halen, want straks zit ik net als mijn moeder vast in … Halle.’

Interview

Anne-Laure Vandeputte, Mona Mina Leon en Jip Heijenga

Hoe zijn jullie in Brussel beland?

HEIJENGA: Ik heb dans gestudeerd en werkte voor een dansgezelschap toen ik wilde switchen naar ﬁlmregie. Omdat ik ook de nood voelde om uit Nederland te vertrekken, kwam ik twaalf jaar geleden naar Brussel voor ﬁlmstudies. Ik werd verliefd op de stad, ik voelde me hier helemaal thuis. Hier voel je de druk van het uitgeschreven toekomstbeeld veel minder. Het is zo’n stad die van niemand is en dat trekt mij aan.

MONA MINA LEON: Ik ben hier geboren en getogen, en merk dat het een bepaald soort mensen is dat na zijn studies blijft hangen, en jullie horen daarbij. Mensen die heel open-minded zijn, een soort rusteloosheid in zich dragen en er ergens ook van genieten dat hun chaos weerspiegeld wordt in hun omgeving. Ze houden van de veelheid en de verschillen. Als je daar eenmaal van hebt geproefd, is het moeilijk om nog terug te keren naar een homogenere plek.

VANDEPUTTE: De anonimiteit, de veelheid, het feit dat je op elke plek in Brussel weer door iets of iemand verrast kan worden, maakt mij niet rusteloos. Dat geeft me net rust. Het kalmeert me dat iedereen het hier ook maar aan het uitzoeken is. Er is geen duidelijk, overheersend beeld van wat een stad of een samenleving moet zijn. We zoeken het samen uit. Zo voelt deze stad aan.

Hoe dicht staan jullie personages bij jullie? Wat vinden jullie herkenbaar?

HEIJENGA: De reeks gaat over levenslust en jezelf proberen te ontdekken. In elk personage zit iets van mij, Fenna of mijn vrienden. Het is bijna een collage. Die open relatie is een katalysator die de personages tot een zoektocht verleidt. Wat zijn mijn verlangens? Waar liggen mijn grenzen? Buiten de veilige monogame relatie gaat het om net iets scherpere vragen. Ze niet onderzoeken zou ik persoonlijk zonde vinden.

VANDEPUTTE: In hoeverre geef je je over aan de ander? Hoe blijf je jezelf? Ik vind dat een supermooi en herkenbaar vraagstuk. Mijn Soﬁe wil vooral zorgen dat iedereen zich goed voelt. Het was heel leuk om eindelijk eens mijn zoekende, introverte, zachte kant te laten zien. Meestal vragen ze me voor losbollen. Vraag me niet waarom.

LEON: Door je rosse haar! Ze denken echt niet verder na. Ik vind het vooral herkenbaar hoe je een beeld hebt van hoe de avond en de eventuele seks met iemand gaat verlopen, maar uiteindelijk draait het helemaal anders uit. Ook de awkwardness van seks vind ik herkenbaar. De vele seksscènes gaan vaker over het geklungel dan over de geilheid. Over het zoeken en aftasten: ‘Ah bon, kus jij zo?’

Anne-Laure Vandeputte

Gaan de opnames van die seksscènes nog steeds met ongemak gepaard?

HEIJENGA: Elke seksscène had een doel voor het personage of het verhaal. We wilden allerlei vormen en kanten van seks zien: van ingedommelde seks over onenightstands, intimiteit zonder penetratie of awkward gestuntel tot grensoverschijdende seks.

VANDEPUTTE: Ik verwijs tegenwoordig voortdurend naar Drift als een voorbeeld van hoe het ook kan. We werkten met een fantastische intimiteitscoördinator, en door alles samen op te bouwen is een seksscène juist géén ongemakkelijke horde. Seksscènes kunnen prachtig zijn, we hoeven er niet in een boog omheen te lopen. In Drift was er altijd een emotionele laag, iets om te spelen.

Mona Mina Leon

Wat was er zoveel beter aan de aanpak van de seksscènes in Drift?

LEON: Een combinatie van dingen. Iedereen had vertrouwen in Jip. Het is haar verhaal. Met de intimiteitscoach kan je alles bespreken. En don’t shoot me, maar het hielp ook dat we leeftijdsgenoten zijn die weten waar MeToo echt over gaat. Ik heb zelf nooit een slechte ervaring gehad met seksscènes. Maar er is wel een andere sfeer op de set van een oude regisseur met oude crewleden.

VANDEPUTTE: Ik merk een ontzettend straffe evolutie. Toen ik begon was een seksscène iets waar je even door moest. De awkwardness was erbij te nemen, decompresseren doe je thuis maar. Vandaag is er nog geen consensus. Oudere acteurs zeggen soms over een intimiteitscoördinator: “Moet dat nu?” Of: “Kunnen we het niet gewoon even doen?” Maar je voelt dat de sector naar een manier zoekt om het voor iedereen veilig en comfortabel te maken. Dat vergt tijd.

“Moeilijk is het niet. Ik steek toch ook mijn vinger niet in de poep van een man als die zat is”

Mona Mina Leon

De aftiteling van elke aﬂevering eindigt met een pancarte van ‘We Zien U’, een sensibiliseringscampagne van de Vlaamse overheid tegen seksueel grensoverschrijdend gedrag. Een ervan stelt: “Penetratie zonder toestemming is verkrachting, als slachtoffer treft je nooit schuld.”

HEIJENGA: De sensibiliseringscampagne schreef de pancartes op basis van wat er in de aﬂevering gebeurt. Ik denk dat het belangrijk is om die verkrachtingsscènes te tonen en te benoemen als verkrachting.

VANDEPUTTE: Het is nog steeds niet voor iedereen helder wat juist en fout is. Je hebt

nog steeds pancartes nodig om het de mensen uit te leggen. Dat is tragisch en pijnlijk, maar het is een belangrijke stap om te groeien als maatschappij. MeToo is nog niet zo lang geleden. We zijn het nog aan het uitleggen. Het is al een zotte stap dat we dit soort verkrachting tonen in ﬁctie. Een verkrachting in ﬁctie was tot nog toe een vrouw die in een steeg wordt besprongen door een enge man. Seksueel grensoverschrijdend gedrag gaat over veel meer.

Concreet: tijdens het vrijen geeft Luna expliciet aan dat er geen penetratie mag zijn, maar dat wordt genegeerd. Ze “moet maar zo sexy niet zijn.”

HEIJENGA: Die scène is essentieel. Fenna en ik hebben eigen ervaringen, en praat erover en haast iedereen heeft ooit iets extreems meegemaakt. Daar met jongens over spreken is echt nog taboe. Het wordt heel snel weggezet als een onderwerp dat niet sexy is.

LEON: Het is raar om te zeggen, maar het is een van mijn lievelingsscènes. Omdat ik er zo achter sta en omdat het zo nodig is om hierover te praten. Ik snap niet hoe het kan, maar er is nog véél onduidelijkheid over verkrachting. Verkrachting gebeurt in 90 procent van de gevallen tussen twee mensen die elkaar kennen. Luna is heel mondig. Mensen denken dat een verkrachting haar niet kan overkomen. Maar het kan iedereen overkomen. Ik ken amper vrouwen die niet zo’n ervaring hebben gehad.

Wordt er voldoende over gesproken?

HEIJENGA: Er is best veel veranderd op vijf jaar tijd. Door Drift te schrijven kwam ik er zelf achter dat dingen die ik in een open relatie meemaakte, eigenlijk een vorm van verkrachting waren. We hebben de neiging om dat label niet snel te gebruiken, want het is zo heftig. Maar als iemand jou pusht om iets te doen waar je ‘neen’ op hebt gezegd, dan is dat gewoon fout. Dat je geleerd hebt dat zoiets ‘gewoon gebeurt’, is niet oké.

LEON: Op vakantie wilde een gast mij kussen. Ik had al gelogen dat ik een vriendje had, want een gewoon ‘ik ben niet geïnteresseerd’ pakt niet. Ik zeg duidelijk ‘nee’, maar hij kust mij toch. Ik vond het eng om ‘stop’ te zeggen, we waren alleen en hij was fysiek sterker. Hij gedroeg zich. Maar de schrik was er. Op mijn 21e zou ik de situatie nog heel anders hebben aangepakt. Eigenlijk ben je pas tegen je 30e klaar voor seks. (Hilariteit) Dan pas ben je klaar om ‘nee’ te zeggen.

Is de ‘grijze zone’ verwaarloosbaar klein?

LEON: Voor mij zijn er inderdaad niet veel grijze zones. Zat of niet: don’t

“De open relatie in Drift is een katalysator van vragen: wat zijn mijn verlangens en grenzen? Die niet stellen zou zonde zijn”

Jip Heijenga

VANDEPUTTE: Er is vooral veel onwetendheid, omdat er onvoldoende verhalen over zijn. Die ‘jonge, getalenteerde’ student gynaecologie die schuldig bevonden werd maar geen straf kreeg van de rechtbank in Leuven, denkt nog altijd dat hij niets verkeerd heeft gedaan. Dat is een probleem.

LEON: Vrienden maken zich weleens druk over de grijze zone en geven dan voorbeelden uit hun leven die écht niet gaan over waar het ons om gaat. Heel veel mannen snappen perfect wat moreel de bedoeling is. Maar er zijn er ook die een grijze zone claimen om hun misbruik goed te praten. De meeste mannen weten goed dat als een vrouw zat is, je niet je hand tussen haar benen moet foefelen. Dat is niet zo ingewikkeld. Ik steek toch ook mijn vinger niet in de poep van een man als die zat is. (Hilariteit)

Je personage zwijgt zelfs tegen haar vriendinnen over de verkrachting. Hoe zou jij het liefst reageren?

LEON: Ik ben altijd voor het indienen van een klacht. Omdat het zo’n maatschappelijk

probleem is. Je denkt altijd dat je de eerste en enige bent. Meestal is dat niet zo. Al moet je sterk in je schoenen staan, want tijdens een proces probeert een advocaat je geloofwaardigheid onderuit te halen. De hel.

Een groot deel van de reeks speelt zich af in het Brusselse nachtleven. Daar is ook nog werk aan de veiligheid van vrouwen. LEON: Ik vind Brussel op dat vlak een kutstad. Het is schandalig hoe onveilig een vrouw hier is. En ik ben diep beschaamd over hoe weinig daaraan gedaan wordt. Je hoeft daar zelfs niet voor uit te gaan, de hond uitlaten is genoeg. Ik moest naar Groot-Bijgaarden voor zangles en dacht – vreselijk dat je zo moet denken – dat ik langs die kant wel een kort rokje kon dragen. Ik nam de verkeerde tram, belandde in Brussel-Zuid en had een man achter me aan die onder mijn rok zat te kijken. Op klaarlichte dag. Ik heb in Australië gewoond en daar vroegen ze me altijd waarom ik zoveel kleren aan had? Hier ben je blij dat het eindelijk zomer is om dan te beseffen: ‘Fuck, we wonen in Brussel.’

‘DRIFT’: DÉRAPAGE ENTRE AMOUR, DÉSIR ET RELATIONS

FR/ Dans la nouvelle série Streamz Drift, signée Jip Heijenga, les actrices Mona Mina Leon et Anne-Laure Vandeputte incarnent des vingtenaires pleines de vie qui cherchent leur voie entre amour, désir et relations amoureuses. « C’est pas compliqué. Je ne vais pas mettre pas un doigt dans le cul d’un mec bourré. »

‘DRIFT’:

BETWEEN LOVE, LUST, AND RELATIONSHIPS

EN/ In the new Streamz series Drift, director and writer Jip Heijenga and actresses Mona Mina Leon and AnneLaure Vandeputte portray how sprightly twentysomethings navigate love, lust, and relationships in Brussels. “It’s not difficult, is it? I wouldn’t stick my finger up a man’s arse if he were drunk either.”

Picks of the month Music

Capitale du jazz

FR/ Fin mai, le Brussels Jazz Weekend s’installe sur le pavé, dans des lieux emblématiques de Bruxelles : Grand-Place, Bourse et Sainte-Catherine figurent sur son trajet. La ferveur pour le jazz s’intensifie aux quatre coins du globe à la faveur d’innombrables innovations, fusions et inspirations. Au cœur de ce renouveau, la Belgique tire incontestablement son épingle du jeu. À tel point qu’on parle désormais d’une « nouvelle scène », affranchie des codes et ouvertement tournée vers les agapes électroniques. Lander & Adriaan (photo), ECHT!, Tukan, et tant d’autres, diffusent actuellement leurs bonnes ondes à travers le monde. Capitale de cette révolution musicale, Bruxelles

dresse chaque année un panorama exhaustif des forces en présence, via l’un des plus prestigieux festivals gratuits d’Europe, le Brussels Jazz Weekend. Parmi les immanquables de l’édition 2025, les figures émergentes de la « nouvelle scène » (VAAGUE, The Brums, Bandler Ching), la voix sensuelle d’Adja, l’éclosion de véritables sensations (Kosmo Sound, Bodies, Helena Casella), mais aussi la présence de virtuoses établis (Stéphane Galland et Jeroen Van Herzeele, ou le triangle magique formé par le guitariste Julien Tassin, le saxophoniste Manu Hermia et le percussionniste Chris Joris). (NAL)

BRUSSELS JAZZ WEEKEND

23 > 25/5, divers lieux, lottobrusselsjazzweekend.be

Lentefris vermoeden

NL/ Met de lente en een nieuwe reeks Stoemp!-concerten in Brusselse cafés zag ook een nieuwe Fulco het licht. Homo eclecticus Fulco Ottervanger was nooit voor één genre of stiel te vangen. Bijkomend van een val in een vat muzikale creativiteit graaft hij op het opvallend gitaargetinte Het vermoeden nog wat dieper om zo nog dichter bij zichzelf uit te komen. (TP)

FULCO + CAMILO DONOSO 28/5, KFK HOPE, stoemplive.be

APL in Wonderland

EN/ As a teenager, Alice Phoebe Lou was captivated by trance. But the musical wonderland she sculpts today feels more like a sprinkle of the 1970s folk of Carole King and Joni Mitchell. On her new single “You and I”, the South African singersongwriter, who has been living in Berlin for several years now, dives down the same rabbit hole that Jessica Pratt also explored. (TZ)

ALICE PHOEBE LOU 9/5, Ancienne Belgique, abconcerts.be

Calling Gaza

EN/ Mustafa (Ahmed), who grew up in a bleak Toronto housing estate, found a path through poetry, rap, and songwriting. In vulnerable songs like “Gaza Is Calling”, he dresses Western folk with Eastern embellishments. His show at the church of Laken/Laeken promises to be a truly spiritual experience. (TZ)

MUSTAFA 12/5, Onze-Lieve-Vrouwkerk van Laken/ Église Notre-Dame de Laeken, botanique.be

We predict a riot

EN/ The pop-punk trio formed by sisters Naoko and Atsuko Yamano and Michie Nakatani in Osaka back in 1981 has outlasted influential bands/fans like Sonic Youth and Nirvana. With their disarming proto-riot grrrl style, Shonen Knife are still thrashing hard today. Expect their characteristic blend of rock outbursts and playful humour to be fully present on their “Have a Knife Day Tour”. (TP)

SHONEN KNIFE 21/5, Ancienne Belgique, abconcerts.be

Sur la corde sensible

FR/ Né dans le Maryland, un temps relocalisé au Kenya, et désormais implanté à New York, Dawuna s’invite à la lisière de la soul et du RnB. Véritable laborantin, l’Américain manipule des bandes magnétiques et explore le potentiel des machines par le biais d’un groove envoûtant. À l’arrivée, il délivre des hymnes sensibles et réconfortants, à ranger quelque part entre James Blake et Frank Ocean. (NAL)

DAWUNA 1/5, Beursschouwburg, beursschouwburg.be

We ♥ Das Pop

NL/ In het zog van dEUS klonken Belgische rockbands in de jaren 1990 rauw en roekeloos, tot Das Pop teruggreep naar de harmonie van The Beatles en de glamour van David Bowie. 25 jaar na hun debuut I love en een uit de hand gelopen sabbat keren Bent Van Looy en co terug naar het podium waar ze in 1998 de gouden plak op Humo’s Rock Rally wegkaapten. We ♥. (TZ)

DAS POP 30/5, Ancienne Belgique, abconcerts.be

Un air de famille

FR/ Comment se faire un prénom quand on est le grand frère de Billie Eilish ? D’abord en tant que producteur des meilleurs sons de sa sœur – huit Grammy Awards et deux Golden Globes à la clé –, puis en imprimant FINNEAS en lettres capitales, l’aîné de la fratrie O’Connell a définitivement trouvé sa voix et affirmé son style sur les hauteurs de la pop moderne. (NAL)

FINNEAS 5/5, La Madeleine, la-madeleine.be

Coup de cœur

Tom Peeters schrijft over muziek

Manu Chao, de eeuwige backpacker

De voorbije jaren probeert Manu Chao zoveel mogelijk op te duiken buiten het reguliere concertcircuit, zegt het persbericht bij zijn nieuwe akoestische tournee. In Brussel staat hij op Human’City, een solidair event van BelRefugees. Daarmee zet de andersglobalist andermaal zijn sociale engagement in de verf. Opgegroeid in Parijs in een Spaans-Frans gezin dat zelf het Franco-regime was ontvlucht, leeft hij ook op zijn 63e nog met de filosofie van een backpacker. Hij kruiste voor het eerst ons pad in 1990, toen festivals nog geen pretparken waren, Werchter het muziekjaar op één podium en één dag samenvatte, en openen een eer was. Om 10.15 uur klaarstaan op de voorste rijen was geen opdracht in het jaar dat Chao en zijn mestizomakkers van Mano Negra met ‘King Kong five’ op menig Vlaamse jeugdfuif weerklonk.

EMPATHIE EN GABONY BOOGIE

Zijn anarchopunkband met een voorliefde voor reggae-, funk- en hiphopgrooves dreef op een aanstekelijke energie die later ook zijn eerste soloplaat Clandestino zou inkleuren, zij het met wat meer ska-, folk- en latinovibes. Het empathische vermogen waarmee hij over migratie zong, is hij meer en meer in de eigen praktijk gaan toepassen. Zijn focus ligt op muziek maken en mensen ontmoeten, onafhankelijk van de geplogenheden in de business. Hij laat standaard in zijn contracten zetten dat tickets maximaal 30 euro mogen kosten. Hoeveel je extra doneert aan de vluchtelingenorganisatie die in de winst deelt, bepaal je zelf. Het gekke is dat ‘King Kong ﬁve’, in 1990 een voorafspiegeling van zijn latere streven naar gelijkheid en diversiteit, buiten de Lage Landen nooit een hit werd, Gabony boogie nog aan toe.

HUMAN’CITY MET MANU CHAO 29/5, Josaphatpark, Facebook: BelRefugees

‘Ik voel geen innerlijk conﬂict tussen wij en zij’

NL Twee jaar na Rupture, zijn eerste documentaire die hij samen met Zohra Benhammou maakte, is Brusselaar Younes Haidar terug met Dag vreemde man. De docureeks, vanaf 22 mei te zien op Streamz, schetst een eerlijk, kwetsbaar portret van een jonge maker die niet kan en niet wil kiezen tussen ‘wij’ en ‘zij’.

Tekst & foto Sophie Soukias

”Wie is Younes? Wat ik wil weten is: wie is Younes?” dringt Zouzou Ben Chikha aan, terwijl hij zich richt tot de 33-jarige regisseur, geboren uit een Belgische moeder en een Marokkaanse vader. Ben Chikha, de Belgisch-Tunesische acteur, scenarioschrijver en medeoprichter van theatergezelschap Action Zoo Humain, laat niet los. De val sluit zich. Overrompeld begint Younes Haidar te stamelen. Hij, die in geen geval een ﬁlm over zichzelf wilde maken, belandt in het vizier van de camera en moet uitleggen waarom hij in Dag vreemde man, zijn driedelige docureeks op Streamz, over iedereen wil praten, behalve over zichzelf.

Dat was niet de afspraak. Ben Chikha zou oorspronkelijk enkel de voice-over van de film inspreken. Maar al snel verschijnt hij zelf in beeld, geeft commentaar, spreekt Haidar aan en drijft hem in het nauw. Dag vreemde man wordt zo een film in een film, een soort discussie over de making-of. Zouzou Ben Chikha verwerpt de strakke opdeling in ‘wij’ en ‘zij’, waarop de documentaire nochtans steunt. Met aan de ene kant de ‘etnische’ Vlamingen, stevig verankerd in hun identiteit, soms tot afwijzing van de ander

toe – met als ultieme karikatuur Tom Van Grieken –, en aan de andere kant de Belgen van Marokkaanse afkomst, trots op hun roots. Haidar dacht als dubbelagent te kunnen opereren, als iemand die inﬁltreert zonder ergens bij te horen. Maar Ben Chikha blaast alles op. Of was dit wat er moest gebeuren?

TUSSEN TWEE CULTUREN

In 2023 maakte Younes Haidar samen met Zohra Benhammou Rupture voor BRUZZ. Ze ﬁlmden jongeren uit de gestigmatiseerde Peterboswijk, die in retraite gaan in het hart van de Spaanse bergen. Daarboven, tussen de bergtoppen, opent zich een nieuwe horizon. Haidar zelf groeide ver van Peterbos op, in een elitaire katholieke school in Leuven. Met zijn bleke huid en blauwe ogen ging hij perfect op in zijn omgeving. Maar omdat zijn halfbroers – kinderen van twee Marokkaanse ouders – dezelfde discriminatie ondervinden als de jongeren die hij ﬁlmt, heeft hij het gevoel hen te begrijpen. Hij integreert, wordt geaccepteerd. “Het deed me ontzettend goed dat ze me als een van hen beschouwden.”

Die eerste ﬁlm brengt Haidar tot in Agadir, waar hij voor een festival geselecteerd werd. Hij ontdekt er een Marokko ver van de clichés en een gedreven scene van jonge ﬁlmmakers. “Het was een schok om plots in een nieuwe wereld terecht te komen die tegelijkertijd ergens vertrouwd aanvoelde.”

Marokko kende hij tot dan eigenlijk niet echt. Zijn vader ging er elke zomer naartoe, zonder hem. Alsof het land hem niet toebehoorde. Voor Haidar was Marokko een land van fantasieën en mysteries. Het beeld dat hij ervan had, haalde hij uit Brussel, van de Marokkanen die hij er tegenkwam. En toen kwam Sonia. Een liefdesverhaal dat nog steeds voortduurt. Zij bracht haar liefde voor Marokko op hem over en wees hem op andere manieren om zich met het land te verbinden. Samen doken ze in de hedendaagse cultuur en namen alles in zich op. Bij Haidar rijpte het idee voor een ﬁlm.

Streamz reageerde enthousiast en zag er een identiteitsfilm in, een genre dat een breed publiek aanspreekt. Maar er tekende zich ook een verwachting af: Haidar moest zelf in beeld komen en de verscheurdheid tussen twee culturen belichamen. “Ik was niet eerlijk met mezelf en besefte pas later hoe ik zelf in dat wij-zijdenken was gaan geloven, alsof twee identiteiten per definitie met elkaar in conflict zijn. Terwijl ik dat eigenlijk niet voel.”

DE MICROFOON TERUGNEMEN

In de laatste, meest ontroerende aﬂevering neemt Haidar het vliegtuig naar Marokko. Hij zoekt er naar nuance: jonge punks en metalheads die zich soms vreemden voelen in eigen land, Belgische Marokkanen die verliefd zijn op het land van hun voorouders. Maar hij bezoekt ook het dorp van zijn vader, waar zijn familie hem vraagt: “Waarom heb je zo lang gewacht om te komen?” Het is die vraag die Zouzou Ben Chikha hem ook stelt, met een aandrang die zowel welwillend als pijnlijk is. “Je ziet in de reeks duidelijk dat ik me niet op mijn gemak voel, dat ik geen antwoord heb op die vraag,” geeft Haidar toe. En toch neemt hij uiteindelijk de microfoon van Ben Chikha terug. Om weer de stem van zijn eigen ﬁlm te worden.

Geleidelijk aan aanvaardt de regisseur zijn eigen wazige identiteit, die hij soms zelf moeilijk begrijpt. Hij beseft dat Dag vreemde man zijn doos van Pandora nog maar op een kier heeft gezet en dat hij misschien meer tijd nodig heeft om haar helemaal te openen. Geen Belg, geen Marokkaan. Gewoon een vreemde man, zoals zovelen. Een identiteit op zich. Een eigen identiteit. Net omdat Dag vreemde man het maakproces, de twijfels en de uitglijders laat zien, straalt de reeks kracht uit. Ze is oprecht en in volle ontwikkeling, net als degene die haar draagt.

Dag vreemde man is vanaf 22/5 te zien op Streamz, streamz.be

Younes Haidar weet zich in Dag vreemde man onverwacht geconfronteerd met

“Je ziet in de reeks duidelijk dat ik me niet op mijn gemak voel.”

zichzelf.

La Haine, mais en comédie musicale

Dans la série des idées improbables, l’adaptation du film La Haine en comédie musicale tient le haut de l’affiche ce 24 mai, à Forest National. Petit flashback nécessaire : en 1995, le long métrage réalisé par Mathieu Kassovitz défraie la chronique et secoue l’opinion publique avec un scénario haut en couleur, et pourtant entièrement tourné en noir et blanc... Porté par un Vincent Cassel inoubliable, La Haine parle, à sa manière, des violences policières et du malaise des quartiers populaires. Des émeutes, plusieurs blessés, un mort et quelques arrestations sont notamment au menu. Sur papier, ce cocktail explosif n’est pas vraiment de nature à faire chanter la vie... Tant qu’à pousser le délire à fond les ballons, allons-y franco : pourquoi pas une comédie musicale avec Philadelphia, Le Tombeau des lucioles ou La Liste de Schindler ? De prime abord, difficile d’appréhender La Haine sous une forme dansante et fédératrice, façon Hair ou Chantons sous la pluie. Et pourtant… Trente ans après sa sortie dans les salles de cinéma, La Haine repasse entre les mains de Mathieu Kassovitz pour une mise en scène totalement bluffante. En moins de deux heures, la comédie musicale justifie pleinement sa raison d’être. Ambitieuse, drôle, bouleversante, pertinente et rassembleuse, l’affaire éclipse les appréhensions par le biais d’une ode au vivre-ensemble. À la jonction de la danse contemporaine, du breakdance, du théâtre, du rap et de la chanson, l’adaptation scénique plante ses décors en 2025, sans dénaturer l’esprit originel du film. Du cinéma à la comédie musicale, le récit s’enrichit de mises à jour essentielles et d’une approche plurielle du divertissement. Robotisation de la scène, mapping, théâtre, chant choral, effets spéciaux et poésie s’entremêlent pour créer un moment unique. Le plus étonnant finalement, c’est que l’histoire est, à peu de chose près, la même que

celle racontée en 1995. La comédie musicale s’appelle d’ailleurs La Haine - Jusqu’ici rien n’a changé : un clin d’œil instantané au ﬁlm et sa tirade mythique « jusqu’ici tout va bien ». Malgré la sensibilité du propos, le spectacle s’inscrit – par de multiples tours de passe-passe –, dans la lignée des grandes comédies musicales.

Le nouveau spectacle de Mathieu Kassovitz réussit le pari improbable de fusionner les disciplines artistiques et de fédérer les opinions autour d’une comédie musicale qui, sur le fond, a le potentiel d’émouvoir toutes les couches de la population. Dans un contexte troublé par les conflits, les dissensions politiques et un populisme galopant, cette comédie musicale vient rappeler que l’apaisement passe d’abord par le dialogue. La plus grande réussite de cette entreprise est là : elle s’adresse à tout le monde, pas seulement aux nostalgiques du film ou aux fans de hip-hop. Les arts urbains sont toutefois au cœur du projet via la danse, le DJing, quelques graffitis et des chansons interprétées par les comédiens. Sofiane Pamart, -M-, The Blaze, Médine, Akhenaton, Youssef Swatt’s ou Clara Luciani ont, entre autres, composé la bande originale de la comédie musicale. Découpée en quinze tableaux différents, l’intrigue se déroule avec, en filigrane, une chronologie de l’histoire du rap, allant de 1995 à 2025. Orchestrée par Proof, beatmaker français et directeur musical du projet, la bande-son façonnée par les stars de la musique est interprétée avec brio par les trois principaux comédiens, Alexander Ferrario (Vinz), Samy Belkessa (Saïd) et le rappeur Alivor (Hubert). À leur performance magistrale, il faut encore ajouter une étonnante apparition de Pascal Légitimus (Les Inconnus), et le tour est joué : la meilleure surprise de l’année ! NICOLAS ALSTEEN

La Haine - Jusqu’ici rien n’a changé est à voir le 24 mai à Forest National, forest-national.be

Picks of the month Theatre & Dance

Bursting with energy

EN/ Krump isn’t something you explain; it’s something you feel. It’s pure, raw, concentrated emotion; an elevation fuelled by sheer energy. Born in the disadvantaged neighbourhoods of Los Angeles in the early 2000s, the dance style is alive and kicking in Belgium – thriving in fierce battles and high-energy sessions – yet often flies under the radar. To celebrate its dynamism, Lezarts Urbains is dedicating an entire evening to it. Kicking things off is a panel discussion featuring beatmakers Morf and La Joconde, hosted by Blanche Pembe (aka Dark Eye) of Krump Belgium. They’ll delve into creating krump’s signature sound, exploring its defining features and driving force. A short archive film

focusing on the Belgian krump scene will showcase the sheer talent of the country’s krumpers. Then it’s time for performances. Catch Ruthless, the all-female collective, presenting Family Ties – choreographed by Hendrickx Ntela (see photo) and dedicated to Kendrick Lamar – alongside In No Sense, choreographed by Siham Ennajary, which incorporates elements of rock, breakdance, and krump. Highlighting krump’s versatile and organic nature – its ability to adapt to any music style –, dancer Wild will perform to the sounds of Architecture, a band fusing jazz and slam. A DJ set from La Joconde will round off the evening in style. (GB)

LEZARTS DANSE: ÉDITION 100% KRUMP 9/5, Le Jacques Frank, lejacquesfranck.be

Ouvrir les ailes

FR/ Entre fiction et documentaire, concert et performance, Les oiseaux rares, créé en ateliers avec des adolescent.e.s bruxellois.e.s, réinvente chaque soir un récit à partir des témoignages, réels et inventés, de mineurs étrangers non accompagnés. Des oiseaux loin de leurs nids, en quête de cieux dégagés. (GB)

LES OISEAUX RARES 16/5, Espace Magh, espacemagh.be

Literaire iconen

NL/ Regisseur Carme Portaceli neemt na Mrs. Dalloway (van Virginia Woolf) en Emma Bovary (van Gustave Flaubert) nu het literaire icoon Anna Karenina (van Lev Tolstoj) als uitgangspunt voor een brede kijk op de positie van en de mogelijkheden voor de vrouw in de maatschappij. (MB)

PORTACELI

CARME

/ TNC & KVS: ANNA KARENINA 23 & 24/5, KVS BOL, kvs.be

Muzikale automaten

NL/ Karakuri betekent ‘mechaniek’ en is ook de naam van een bijzondere voorstelling. Architect en klankkunstenaar Toon Quanten creëerde een reeks muzikale automaten voor de Japanse slagwerkster Aya Suzuki. Choreografe Femke Gyselinck koppelde de muziek aan beweging. (MB)

ZONZO COMPAGNIE: KARAKURI 11/5, BRONKS, bronks.be

Let there be light

EN/ The Brussels-based Mexican-born musician, visual artist, and performer Vica Pacheco brings her own unique perspective on things with Eclipsis, a performance piece illuminating the phenomenon of “light” itself through music, dance, and an interactive garden of sculptures. A co-production by Les Nuits and Les Halles. (MB)

VICA PACHECO: ECLIPSIS 23/5, Botanique, halles.be

Spine and skin

EN/ The French-Caribbean, Brusselsbased artist Stanley Ollivier has crafted a lengthy title for a black box performance featuring imagery, sound, and dance, taking as its starting point the community building power of POC spaces. (MB)

STANLEY OLLIVIER : SPINE OF DESIRE: WOUNDS WITHOUT TEARS, OUT OF ONE SKIN IN DIAMONDS AND SHIT 2 & 3/5, GC De Kriekelaar, kaaitheater.be

L’amour, maintenant

FR/ Amoure ou amour, réel ou virtuel, humain ou robot. Comment faire lien, faire corps ?

Dans ce projet participatif créé avec des adolescent.e.s, Greta Fjellman et Maïa Blondeau, qui nous avaient touché avec Wireless people, explorent la question de l’amour et de ses formes multiples, à l’ère de l’hyperconnexion. (GB)

TRY_LOVE 15 > 17/ 5, Le Rideau, lerideau.brussels

Hoe’s de bos?

NL/ Hoe zou het nog zijn in het bos? BRONKS gaat op locatie met een tragikomische voorstelling over het klimaatvraagstuk. Een puike cast speelt een volledige voedselpiramide die in opstand komt tegen de toenemende worteldroogte, agressief-invasieve soorten en exploderend natuurtoerisme. (MB)

BRONKS & BOS+: BOS 3 & 4/5 (8+), Bonaventurestraat 200, Jette, bronks.be

Coup de cœur

Gilles Bechet

écrit sur les arts littéraires et de la scène

L’art à la maison

Tout le monde a son image, ses odeurs parfois, de la maison de repos, un lieu où l’on se rend, pas toujours le cœur léger, que ce soit pour une visite ou pour un séjour, forcément le dernier. L’homme de théâtre Mohamed El Khatib n’a que faire de ces préjugés. Il aime se rendre dans ces lieux, qui sont aussi des lieux de vie, pour aller à la rencontre des résident·e·s et de leurs récits de vie. Dans La Vie secrète des vieux, il avait amené sur scène une formidable troupe d’aînés pour raconter avec malice et tendresse leurs vies amoureuse et sexuelle.

RÉSIDENCE EN RÉSIDENCE

À la Résidence Sainte-Gertrude, une institution dans les Marolles, il s’est lancé dans le projet un peu fou de transformer cette aire de repos forcé en un centre d’art vibrant d’activités. Une douzaine d’artistes y sont venus en résidence pour créer une œuvre en confrontant leur art et leurs pratiques aux échanges avec les habitant·e·s de cette maison si singulière. Leurs photographies, installations, textes, vidéos, dessins, collages et performances se sont bien sûr imprégnés de la réalité parfois dure de ces vies usées et solitaires, mais ils révèlent aussi la poésie inattendue comme l’humour et l’absurdité qui s’y glissent comme une bouée de sauvetage. Joyeuse, insolite et sensible, cette inauguration est un événement hors du commun où l’art et la vie s’accueillent l’un l’autre. Pousser les portes de la Maison Gertrude, c’est entrer dans un autre monde bien plus ouvert qu’il n’y paraît.

INAUGURATION DE LA MAISON GERTRUDE 24/5, Théâtre National, theatrenational.be

It’s in the genes

EN/ He just turned thirty and he’s already internationally recognised: Bendt Eyckermans (1994) is crafting an impressive oeuvre where his family history, Belgian painting, and personal observations converge. His creative talent is in his genes. Eyckermans descends from a long line of visual artists. He grew up surrounded

by the sculptures of his grandfather Lode and his father Barthold. His Antwerp studio, where he paints, has belonged to the family for decades and is still ﬁlled with sculptures made by his forefathers.

Inspired by Belgian masters like Bruegel, Rubens, Spilliaert, and Permeke, Eyckermans opted for painting at the Antwerp

Royal Academy of Fine Arts, rather than sculpture like his father and grandfather. It was there that gallerist and art dealer Soﬁe Van de Velde ﬁrst encountered his work. “It was immediately obvious that he stood out from all the other art students. His ancestors were sculptors, and you notice that he has captured that within his frame of reference, consciously or unconsciously. He can clearly build on elements absorbed from his background. I found that sublime straight away, really,” she said to Flemish newspaper De Morgen

Eyckermans depicts small, everyday scenes in a highly dramatised, almost cinematic way. He draws inspiration from his immediate surroundings and a deep appreciation for Belgian art history. Yet his style remains entirely his own: he doesn’t want to copy, but to create his own visual language.

His paintings bear a sculptural quality. Not only because of the sculptures that often appear on his canvases, but also thanks to his painting technique which gives his works the feel of a bas-relief. Over dark layers of paint, he applies thick, light layers that seem to emerge from the ﬂat surface.

DARKNESS

Friends and family serve as models, with their informal poses carefully staged to suggest something just outside the frame: something dark and ominous. “Cheerful artworks aren’t that interesting,” Eyckermans once told De Morgen, “troubled villains are always more compelling than decent people.”

His scenes feel familiar, yet are ﬁlled with an unsettling undercurrent. Everyday moments become fertile ground for symbolism. The scenery is steeped in surrealism and mystery. Eyckermans isn’t looking for a narrative. He wants to create visual poetry. Shocking people or making the world a better place isn’t the goal. He wants to capture his own transience, and that of those around him, with paint. In order to achieve this, he bases his work on photographs. He always keeps a camera handy to capture moments. He processes the photos

into a collage, and the collage becomes a painting where perspective and reality are distorted. Figures often appear mid-movement, frozen in action. For the series currently showing at Mendes Wood DM, he takes things a step further: the paintings resemble photographic sequences. Movement is made visible through ghostly apparitions, after-images of a movement that has passed or is yet to come.

The international demand for his work is growing. Producing ﬁfteen to twenty large canvases a year, Eyckermans works slowly, resulting in a waiting list, and always more collectors eagerly awaiting new pieces. The young painter himself isn’t losing sleep over it. Eyckermans: “What people see in a work says more about them than it does about me.”

HELEEN RODIERS

Bendt Eyckermans’ solo show Representational Markings runs until 31/5 at Mendes Wood DM, mendeswooddm.com

Bendt Eyckermans’ painted scenes feel familiar, yet are filled with an unsettling undercurrent. Everyday moments become fertile ground for symbolism. The scenery is steeped in surrealism and mystery.

THE MIRROR, 2024

COURTESY OF THE ARTIST AND MENDES WOOD DM

Laetitia Bica, miroir de l’esprit drag

‘J’aime quand c’est dégoûtant et délicieux’

Drag Couenne, gagnante de Drag Race Belgium 2023, passe régulièrement devant l’objectif de Laetitia Bica

FR Au MAD Brussels, la photographe Laetitia Bica s’apprête à électriser les lieux avec une série de portraits aussi vibrants que ses modèles. Nous l’avons rencontrée en compagnie de ses complices de création, Addi De Biasi (Drag Couenne) et Massie Mucedda (Blanket La Goulue), deux personnalités de la scène drag bruxelloise, mises en lumière à l’occasion de la Pride Week. « Avec Laetitia, c’est comme chez le psy : inutile de tricher. »

Texte Sophie Soukias

En me montrant que je valais le coup, Laetitia m’a donné des ailes », lance d’emblée Addi De Biasi, alias Drag Couenne, qu’on ne présente plus depuis sa victoire à Drag Race Belgique en 2023.

Invitée par le MAD, centre bruxellois de la mode et du design, la photographe Laetitia Bica y dévoilera ﬁn mai le fruit d’une collaboration avec des stylistes, maquilleur·euse·s et performeur·euse·s belges issu·e·s de divers horizons, dont la scène drag — mais pas seulement. Une reconnaissance pour celle qui, depuis ses débuts, déﬁe les normes esthétiques et les carcans imposés aux corps, traçant sans cesse de nouvelles constellations. Son univers ? Une nébuleuse haute en couleur, expressive à souhait, qui gravite avec malice entre l’attraction et la répulsion. « J’aime ce qui est à la fois dégoûtant et délicieux. »

Originaire de Liège et formée à l’ESA Saint-Luc, la Bruxelloise d’adoption se fait d’abord remarquer aux côtés du styliste JeanPaul Lespagnard, avant de s’imposer entre scène contemporaine et photographie de mode. C’est en 2021, lors d’un shooting pour une marque de bijoux qu’elle croise Addi De Biasi. C’est le coup de foudre artistique. Le jeune modèle, qui se transforme la nuit en Drag Couenne, l’invite à une soirée Not Allowed. À l’initiative de Massie Mucedda, alias Blanket La Goulue, le collectif voit le jour sous les néons d’un monde alors conﬁné.

Au Recyclart, c’est le choc : une scène drag intensément créative et irrévérencieuse, qui fait voler en éclats la sacro-sainte binarité de genre. Ni tout à fait drag queen, ni strictement drag king — ici, c’est la ﬂuidité qui règne. Bouleversée, Bica entame une série de portraits de Drag Couenne, puis d’autres

ﬁgures de ce cabaret queer. À travers son objectif, elle sublime leur identité scénique, tout en s’imprégnant de leur liberté, de leurs luttes, de leurs façons d’habiter le monde.

Aujourd’hui en carte blanche au MAD, elle nous parle photographie en compagnie de ses allié.e.s Addi De Biasi (Drag Couenne) et Massie Mucedda (Blanket La Goulue). À noter: tous.te deux apparaissent également dans Famille choisie, un documentaire décliné en quatre portraits signés par la réalisatrice Élisa Vdk. Projeté à l’occasion de la Pride Week (du 7 au 16 mai), le ﬁlm retrace notamment les débuts de Not Allowed. Un collectif devenu un foyer d’amour, de création et de transmission — un foyer que Laetitia Bica a, à sa manière, contribué à réchauffer.

Comment l’approche de Laetitia Bica a-t-elle été accueillie par les membres du collectif Not Allowed ?

MASSIE MUCEDDA : Ça nous a fait un bien fou. Nous étions tout un groupe d’artistes qui

« Certains veulent nous faire taire, mais leurs hurlements racistes et homophobes montrent la force de notre vérité »

Addi De Biasi

n’avions ni accès aux grandes scènes, ni aux milieux de la mode ou de la photographie professionnelle. Les images que nous utilisions pour notre promotion manquaient souvent de ﬁnesse, de profondeur. Laetitia nous a offert une reconnaissance visuelle qu’on n’avait jamais eue.

LAETITIA BICA : Tout est une question de considération. Pour moi, l’underground, c’est la noblesse. La scène drag, c’est la noblesse. La photographie et la mode sont des vecteurs puissants pour révéler cette grandeur au public.

Comment se passe concrètement une séance photo avec Laetitia Bica ?

Comment se met-on au travail ?

ADDI DE BIASI : C’est toujours un moment super excitant ! J’arrive avec une ou deux grosses valises remplies de tenues et d’accessoires, et très vite, on entre dans un processus d’exploration à deux, on se met à chercher. Là où la création théâtrale demande souvent des mois de travail avant d’atteindre une forme aboutie, la photographie offre un résultat immédiat.

BICA : C’est comme une jam session : on cherche, on improvise, ensemble. On sait qu’on est bons — l’enjeu n’est pas là.

Vous ne dirigez pas vos modèles. C’est un aspect de la pratique photographique dont vous ne voulez pas ?

BICA : Je n’aime pas cette idée du photographe qui a son image en tête avant même de commencer, et qui manipule tout pour y arriver. Je crois très fort au dialogue. Discuter ensemble ne met pas en cause mon talent.

MUCEDDA : Avec Laetitia, c’est comme chez le psy : ça ne sert à rien de mentir. Il faut créer un résultat qui te ressemble, et la photogra-

phie peut même t’aider à te découvrir. La première fois qu’on a shooté ensemble, j’étais prisonnière des codes d’Instagram, je voulais me trouver belle avant tout. Lors de la deuxième séance, j’ai réussi, grâce à Laetitia, à enlever le masque. À me rapprocher de mon propre regard artistique.

DE BIASI : Laetitia m’a appris à lâcher prise sur les attentes. À l’époque, j’avais du mal à voir mon corps simplement — sans talons, sans attributs féminins. Je pensais devoir correspondre un minimum aux codes du drag féminin. Laetitia, qui embrasse la ﬂuidité de genre, m’a proposé un test photo : moi, en slip et chaussettes, dans une pose pas du tout connotée féminine. Un déclic.

Laetitia Bica, comment fait-on pour ne pas brusquer les artistes, surtout lorsqu’il s’agit de nudité ?

BICA : Ça vient naturellement. Mais il faut le dire : ma manière de faire ne convient pas à tout le monde.

MUCEDDA : Le côté liégeois aide pas mal (rires). Ce que j’appelle un comportement « festivement beauf ». On n’est pas dans la prétention. Addi — Drag Couenne — et Laetitia ont tous·tes les deux ça. C’est rare de voir qu’on peut rester accessible, même un peu « cons », et obtenir des résultats très « snobs ».

« Laetitia nous a offert une reconnaissance visuelle qu’on n’avait jamais eue »

Massie Mucedda

Laetitia Bica (ici photographiée par Massie Mucedda) s’inspire autant de l’énergie de la scène drag qu’elle contribue à la sublimer.

Laetitia Bica et Addi De Biasi, êtes-vous conscient.e.s de cette bénédiction liégeoise ?

BICA : J’ai remarqué que dire les choses franchement, dire ce qu’on pense, c’est très liégeois.

DE BIASI : J’ai rien à perdre. Quand je suis arrivé à Bruxelles, on s’est moqué de mon accent liégeois. À l’école de théâtre, on m’a demandé de le gommer. Dans le monde de la mode, certains gays bruxellois se ﬁchaient de ma « beauﬁtude ». On ne me prenait pas au sérieux. Mais les drags, on ne les prend pas au sérieux non plus. Et ça, ça te donne une force énorme. Tu sais que si tu fais quelque chose, tu le fais pour toi, pas pour plaire.

BICA : Je crois qu’on a tous·tes compris assez tôt dans notre existence qu’on ne rentrerait pas dans les cases. Chacun·e pour ses raisons. Et on s’est dit : tant mieux. Il a fallu apprendre à se faire conﬁance.

À s’aimer.

Laetitia Bica, qu’est-ce qui, à titre personnel, vous a donné le sentiment de ne pas rentrer dans le moule ?

BICA : Mon corps, d’abord. J’ai commencé à grossir vers six ou sept ans. J’étais bruyante, expressive, « bizarre » — loin de l’image de la fille belle des magazines. Ça ne collait pas, et moi-même je résistais à ça. Au lieu de mal le vivre, je me trouvais bien comme j’étais. C’était les autres que je trouvais chiants. Enfant, je ne voulais pas être une fille. Je voulais tout ce que les garçons avaient. Jusqu’à mes vingt ans, je ne savais pas trop… À l’époque, on ne parlait pas de non-binarité. Finalement, j’ai décidé que je voulais être une fille, mais selon mes propres critères.

Votre œuvre compte-t-elle des autoportraits ?

BICA : Non, mais l’idée fait son chemin.

Vous possédez votre propre atelier. Les shootings se font chez vous, à la maison.

BICA : Après des années à travailler en extérieur ou dans des studios, avoir un atelier était un rêve. Cela me donne une autonomie créative et économique. Je peux rendre une séance gratuite si je le souhaite. L’argent est lié au pouvoir : celui qui paie exerce une forme d’autorité. On le voit dans les politiques qui tendent vers une privatisation de la culture. Or, la culture doit pouvoir se faire au proﬁt de considérations sociales et humaines.

Vous avez tous.tes les trois manifesté le 26 mars contre la réforme du chômage

du gouvernement Arizona, menaçant potentiellement le statut d’artiste.

MUCEDDA : Je ne pense pas qu’ils retireront le statut d’artiste. Je préfère ne pas y croire. J’ai manifesté pour soutenir le groupe et montrer ce qui arrivera si on nous prive de culture. Si on nous empêche de manger, de vivre, on se défendra, et ça risque d’être violent. Le statut d’artiste est récent dans les milieux queer, c’est la première fois que des spectacles LGBTQIA+ sont subventionnés. À 33 ans, j’ai pu faire mes courses pour la première fois sans compter. Une vingtaine d’artistes de cabaret ont le statut d’artiste, et bien que ce soit encore marginal, les rangs grandissent. L’argent arrive, et on s’organise pour le maintenir, l’augmenter et le partager. Il est essentiel d’apprendre à se valoriser, même si on ne nous l’a jamais appris.

Avez-vous peur que certains acquis de la communauté queer soient remis en question, notamment avec le retour de bâton observé déjà aux USA depuis l’administration Trump ?

BICA : Il est effrayant de voir des bibliothèques aux USA perdre leurs subventions pour des lectures drag, mais il faut garder espoir et résister.

DE BIASI : Certains veulent nous faire taire, mais leurs hurlements racistes et homophobes montrent la force de notre vérité. Les mouvements queer et Black Lives Matter sont bien plus que des tendances, ce sont des révolutions sociales.

MUCEDDA : Pour ma part, je cesse de me concentrer sur les USA et me focalise sur les avancées et la reconnaissance croissante des artistes queer dans nos théâtres et autres institutions bruxelloises.

Laetitia Bica, le MAD vous a invitée à concevoir une exposition de mode. Comment avez-vous accueilli la proposition ?

BICA : Au début, cela m’a fait un peu peur, car cela faisait longtemps que je n’avais pas fait ce genre de production. J’ai eu la chance de travailler avec des artistes de mon entourage, tant pour l’équipe (assistant, maquilleuse, styliste) que pour les modèles (Drag Couenne, Naomi Waku, Arno Verbruggen, Daphne Agten, etc. NDLR), qui font partie de ma « famille choisie ».

Le titre Come as You Are fait-il référence à l’idée d’être soi-même face à l’objectif ?

BICA : Oui, je fais à la fois référence au titre emblématique de Nirvana, qui a marqué mon adolescence et nous invite à venir avec

« Grâce à Laetitia, j’ai enlevé le masque. Je me suis rapprochée de mon regard artistique », dit Massie Mucedda, alias Blanket La Goulue.

toutes nos complexités et contradictions, et à la récupération de ce slogan par une campagne gay de McDonald’s d’il y a presque quinze ans. C’est aussi la raison de la photo (en ouverture de l’article, NDLR) avec Addi, alias Drag Couenne, qui incarne ce sourire de clown à la fois épanoui, triste et moqueur. Il y a ce côté cirque, clinquant, fast-food.

Addi De Biasi, Drag Couenne est l’un des modèles de Come as You Are. Travailler pour une exposition avec des pièces déjà existantes, designées par des stylistes, a-t-il limité votre créativité ?

DE BIASI : Pas vraiment. En réalité, créer des tenues coûte cher, j’en fais une ou deux par

an, toujours en collaboration avec des créateurs. J’emprunte ou achète également des pièces existantes et suis beaucoup de designers sur les réseaux. J’avais déjà vu quelques unes des tenues qui allaient ﬁgurer dans l’expo, étant souvent sur les sites de La Cambre ou d’Anvers. On m’a ouvert un dressing rempli de vêtements incroyables. Laetitia m’a dit : « Amuse-toi », et c’est comme ça que je fonctionne.

BICA : Je voulais travailler avec des créateur·ices belges pour rester loin du prêt-àporter, au plus près de l’esprit du drag, dans le fond. L’idée était de briser les hiérarchies et d’inclure des projets étudiants. Peu importe la notoriété, l’important c’est la qualité.

LAETITIA BICA ZET MAD BRUSSELS ONDER HOOGSPANNING

NL/ Fotografe Laetitia Bica staat klaar om MAD Brussels onder hoogspanning te zetten met portretten die even levendig zijn als hun modellen. Een ontmoeting met Bica en haar creatieve medeplichtigen Addi De Biasi (Drag Couenne) en Massie Mucedda (Blanket La Goulue), sleutelfiguren uit de Brusselse dragscene.

LAETITIA

BICA

IS SET TO ELECTRIFY MAD BRUSSELS

EN/ At MAD Brussels, photographer Laetitia Bica is set to electrify the venue with portraits as vibrant as her subjects. We met her alongside her creative allies Addi De Biasi (Drag Couenne) and Massie Mucedda (Blanket La Goulue), key figures of the Brussels drag scene.

Fri

Sun

Wed

INHALE DELIRIUM EXHALE

Eyecatcher Lézard Manifest fantastisch

Roots: KASK, Gent

Genre: scherphoekige postpunkdisco

Al op hun cv: Rock Rally-finalist, Sound Track-laureaat en single ‘Manifastique’ Bijna op hun cv: AB-show, Pukkelpop en debuutalbum

Je kent hen misschien van de kreet “I do, I do feel: manifastique!”

Wist je dat zowel frontman Neil Claes als zangeres Myrthe Marnef bijklussen als model?

Instagram : lezardmusic

“I don’t know what all these French boys are saying: manifastique!” Om eerlijk te zijn, wij wisten ook niet wat de rijzende Gentse elektrorockers van Lézard precies bedoelden met hun eerste officiële single. Tot even later het antwoord in onze mailbox viel: “Manifastique is geen bestaand woord. De song definieert een gevoel. Het is een absurde wirwar van gedachten: van fashion season in Parijs over de oorlog in Europa tot de gammele schoolbanken in de Franse les.” Om wat meer orde aan te brengen in de gedachtestroom: frontman Neil Claes werkt af en toe als model, zoals op de modeweek in Parijs. Hij was er voor een casting toen Rusland Oekraïne binnenviel. Beseffend dat zijn Frans niet zo geweldig is, gleden zijn gedachten af naar de lessen Frans in het middelbaar, waar zijn gedachten ook weleens … Moraal van het verhaal, en van de muziek van Lézard tout court: als we te midden van een stream of consciousness dan toch met z’n allen ten onder moeten gaan, dan maar met een smile op ons gezicht op een hoekige postpunkgroove. Velen vergelijken Lézards sound met die van de jonge Talking Heads, al luisterde Claes vooral naar XTC én Chic. “Maar als je die twee combineert, krijg je wel iets wat op Talking Heads lijkt,” zei hij ooit. Op ‘Manifastique’ knipogen ze naar de artistieke erfenis van de elektropioniers van Telex, en zo bevinden de twintigers zich nog iets opzichtiger in het begin van de jaren 1980, waar we ook hun strakke, licht neurotische postpunktracks ‘Nothing at all’ en ‘Coltrane & XTC’ situeren. Claes ontmoette drummer Roel Delplancke, bassist Andreas Duchi, synthman Viktor De Greef en zangeres Myrthe Marnef aan het Gentse conservatorium, waar ze samen aan een bachelor begonnen waren. Ze waren eerst goede vrienden en pas dan bandleden, en dat werpt stilaan zijn vruchten af. Vorig jaar stootten ze door tot de finale van Humo’s Rock Rally en werden ze uitgeroepen tot laureaat van muziekconcours Sound Track. Dat leidde de voorbije festivalzomer tot passages op onder meer Best Kept Secret, Suikerrock en Gent Jazz. Na de release van hun officiële debuutsingle wenkt deze zomer Pukkelpop. Een eerste langspeler is voorzien voor maart 2026. Over de preproductie van hun energieke tracks zijn ze zelf razend enthousiast, net als over de liveshows waarbij Joannes Meulewaeter visuals projecteert op maat van de koortsachtige disco- en postpunkritmes. TOM PEETERS

De single ‘Manifastique’ is uit bij Mayway Records, op 22/5 speelt Lézard in een uitverkochte Ancienne Belgique, abconcerts.be

Picks of the month Art & Literature

Planète magique

FR/ Avec sa nouvelle proposition ambitieuse, le Wiels renoue avec ses expositions-monde comme Le musée absent (2017) et Risquons-Tout (2020) qui auscultent les tendances de l’art contemporain. L’art n’est-il pas, par essence, magique ? Avec sa capacité d’embrasser d’un même regard ce qui est et ce qui pourrait advenir. Même dans sa facture la plus réaliste, l’art tient le réel à distance, comme pour nous inviter à s’en méfier. Déployé dans tout le bâtiment ainsi que chez Argos, l’exposition Réalisme magique se complète d’un programme d’activités comprenant workshops, conférences, promenades et performances. Les trente artistes invités réimaginent la nature qui nous englobe, et dont nous dépendons, en bousculant, décalant notre rapport à la planète.

Notre pauvre biosphère, épuisée par l’exploitation, la dépossession et la dette, a besoin du regard des artistes. Par les moyens de la peinture, de l’image en mouvement, du son et de l’installation, elles et ils explorent différentes façons, complémentaires ou contradictoires, de tisser des liens avec les écosystèmes et interrogent les mythes du milieu « naturel », se réfugiant dans le rêve ou dans la matière et la vie à l’état brut. Réalisme magique pense la planète, questionnant autant les implications esthétiques de notre relation avec des mondes naturels parvenus au point de rupture que les implications sociales, économiques et scientifiques de leur remise en question. (GB)

RÉALISME MAGIQUE : IMAGINER LA NATURE EN DÉS/ORDRE 29/5 > 28/9, Wiels, wiels.org

Intimate politics

EN/ In 2017, the British-Libyan author Hisham Matar won the Pulitzer Prize for The Return, a memoir about the disappearance of his father, a notorious dissident of the Gaddafi regime. His new novel, My Friends, also masterfully intertwines the intimate and politics through the story of three Libyan men, in exile in London. (KS)

MEET THE WRITER: HISHAM MATAR 21/5, Bozar, bozar.be

Le musée Lambé FR/ L’an dernier, le renommé Centre Pompidou a enfin ouvert les yeux et ses portes aux trésors du neuvième art. Et il a, sans surprise, fait l’acquisition de quelques planches de l’album magistral Le Fils du roi d’Eric Lambé. L’auteur de BD, lauréat du Fauve d’Or 2017, ouvre son propre musée intime dans un nouveau chef-d’œuvre dessiné. (KS)

ÉRIC LAMBÉ: MUSEUM sort le 23/5 chez Frémok, fremok.org

Changing scenes

EN/ The interwar period witnessed profound aesthetic and social upheavals, which were reflected in the diversity of decorative motifs, patterns, and colours. The Horta Museum showcases carpets, wallpapers, and furnishing textiles spread through all types of interiors, from working-class homes to high society, defining the look of a pivotal era. (GB)

ALL OVER 14/5 > 2/11, Horta Museum, hortamuseum.be

Chère Berlinde

FR/ Autrice majeure de la littérature francophone, Caroline Lamarche témoigne dans ses écrits de son regard compassionnel et rebel pour les humains et animaux qui font la fragilité de notre monde. Dans cette rencontre, elle partagera l’émotion et la fascination que lui inspire l’œuvre de Berlinde De Bruyckere, exposée en ce moment à Bozar. (GB)

MEET THE WRITER: CAROLINE LAMARCHE 14/5, Bozar, bozar.be

Op hotel

NL/ Kunsthandelaar Patrick Mestdagh en galeriehouder Sébastien Janssen van Sorry

We’re Closed zagen nog een gaatje in de al uitpuilende kunstbeurskalender en zetten samen The Rooms op: een alternatieve beurs die 35 kamers van hotel Mix omtovert tot immersieve ruimtes vol kunst en design. (KS) THE ROOMS 22 > 25/5, Mix Brussels, mix.brussels

Pluk het leven

NL/ Ook het door Horta ontworpen Autrique Huis viert het eeuwfeest van de art deco. Met affiches, magazines, foto’s en tal van objecten duikt het in de vrijetijdsbesteding van Brusselaars in het interbellum. Stukken van onder meer Leo Marfurt, Lucien De Roeck en René Magritte schetsen een beeld van een generatie hongerig naar ontspanning en vertier. (KS)

LOISIRS-PLEZIER BRUSSELS 1920-1940 3/5 > 12/4, Autrique Huis, autrique.be

Back catalogue

EN/ With its new group show, Stieglitz 19 pushes back against the selfie trend. Through the work of nineteen photographers – including Roger Ballen, Dirk Braeckman, Lara Gasparotto, Elliott Erwitt, and Daido Moriyama – the lens is instead focused on our more subtle rear view. (KS) VUE DE DOS > 21/6, Stieglitz 19, stieglitz19.be

Coup de cœur

Michaël Bellon schrijft over literatuur en podiumkunsten

Gamins met guitenstreken

Niemand blijft onbewogen bij de aanblik van de kwajongens Kwik en Flupke – altijd in de startblokken voor een nieuwe gag vol botsingen en scherven, confrontaties met argeloze passanten om de hoek, weggeslingerde keien, of de getergde en zwart gecapete Wijkagent 15, die zich vervolgens verslikt in zijn ﬂuitje. De straatjongens van Brussels stripmonument Hergé zijn ondertussen 95 jaar, want ze maakten voor het eerst hun opwachting in 1930, in dezelfde jeugdbijlage Le Petit Vingtième waar Kuifje een jaar eerder zijn debuut had gemaakt. Sindsdien verstoren Flupke-met-degroene-jas en Kwik-met-de-rodecoltrui de orde in de straten van de Marollen van voor de Tweede Wereldoorlog, waardoor ze emblematisch werden voor alles wat met deugnieterij, kattenkwaad, en de verdwenen kunst van het spelen op straat te maken heeft. In de tijd dat lachgas en opgevoerde steps nog pure scienceﬁction waren.

NOSTALGISCH TIJDSDOCUMENT

Na de oorlog verschenen de korte gags ook in albums, Johan De Moor hernam de reeks een tijdje, en er werd ook een tv-animatieserie van gemaakt. Je vindt Kwik en Flupke terug op een stripmuur op de hoek van de Blaesstraat en de OnsHeerstraat, en Wijkagent 15 wordt pootje gelicht als standbeeld van Tom Frantzen op de Sainctelettesquare. Toch werden Kwik en Flupke bijlange na niet zo populair als Kuifje en zijn trouwe viervoeter Bobbie, en staan ze zelfs als ‘typisch’ Brusselse uitdagers van het gezag niet zo heel vaak in de belangstelling. Geniet dus in Galerie Champaka van de Brusselse woordgrapjes en de straatscènes in de Marollen, waarop Hergé in deze nostalgische tijdsdocumenten trakteerde.

HERGÉ: QUICK & FLUPKE, GAMINS DE BRUXELLES 22/5 > 14/6, Galerie Champaka, galeriechampaka.com

De opstandige tranen van Kaat Van Stralen

‘Ik heb de mensen écht kwaad gemaakt’

NL De single ‘Stop met wenen’ leverde de kakelverse Brusselaar Kaat Van Stralen een overwinning op in De Nieuwe Lichting én een stroom haatreacties. Het houdt haar niet tegen om een feministische vuist te maken met potige kleinkunstpunk. “Ik word liever als hysterisch weggezet dan dat ik mijn mond houd en niets verander.”

Tekst Tom Zonderman

Ik woon hier nu een week, na één dag was ik al helemaal ingeburgerd,” glundert Kaat Vanstraelen, zoals ze echt heet, op het zonovergoten terras van Barbeton. “Ik ben opgegroeid in Aarschot op een berg met veel groen, heel rustig, maar ik vind het net leuk om omringd te zijn met chaos. Dan voelt het niet alleen maar druk in mijn hoofd.” Onder haar artistieke alias Kaat Van Stralen maakte de zangeres de voorbije maanden furore met de ‘kleinkunstpunk’ van de single ‘Stop met wenen’. Studio Brussel kroonde haar tot laureaat van zijn popconcours De Nieuwe Lichting, eerder won ze al de VlaamsBrabantse editie van Sound Track, het podium- en kansenparcours van steunpunt voor artiest en muzieksector VI.BE.

Noem eens drie dingen waar je naar uitkeek voor je naar Brussel verkaste. KAAT VANSTRAELEN: Oei, nu daag je me uit. Ik ontmoet graag nieuwe mensen. Ik ben geïntrigeerd door de Brusselse ‘collectiefcultuur’, hier worden heel veel dingen uit de grond gestampt. De Brusselse kunstscene is ook superinteressant. En er is veel

muziek, elke week kan je iets nieuws of spannends ontdekken. In Gent zit je veel meer in de slipstream van het conservatorium, en in Hasselt in dat van PXL. De graad waaraan hier aan cultuur wordt gedaan, ligt heel hoog. Geldt dat als drie dingen? (Lacht) Oh, wacht, er is iets met de architectuur van Brussel. Gisteren ging ik naar de Delhaize om de hoek en het voelde alsof ik in Parijs was. Maar dan loop ik in een andere straat en denk ik: ik ben in Lissabon.

Brussel komt vandaag vooral in de aandacht door zijn drugscriminaliteit, daklozen en aanslepende regeringsvorming. De stad lijkt een stuurloos schip.

VANSTRAELEN: Hoor je zulke dingen niet over elke grootstad? Misschien ben ik naïef op dat vlak, of gewoon heel optimistisch. Het tij kan altijd keren. Hoe meer mensen hiernaartoe komen met die gedachte, hoe beter dat lukt.

Vind je als Nederlandstalige rockartiest snel zielsverwanten in Brussel?

VANSTRAELEN: Ik ken één band: Tranen. Kon ook niet anders, met die naam. (Lacht) Ciska (Thomas), hun frontvrouw, is supercool. Ze maken een soort van Nederlandstalige hardcore. We gingen vorig jaar samen shows spelen in Leuven en Brussel, maar dat is er nog niet van gekomen. Jammer.

Tranen, Maria Iskariot, Forsissies, jullie: vrouwen rocken hard in het Nederlands vandaag, in Brussel en daarbuiten.

VANSTRAELEN: Ik speel ook in een andere band, KRAK, en daar zing ik in het Engels. Maar ik connect daar niet op dezelfde manier mee als met het Nederlands, merk ik. Ik ga enorm op in de Nederlandstalige klanken, ik schrijf graag met assonanties en alliteraties. In mijn tienerjaren heb ik veel naar De Mens en Kommil Foo geluisterd. Van Bart Peeters vind ik nog altijd dat zijn teksten naast die van Herman de Coninck kunnen staan. Mensen begrijpen je gewoon ook beter in het Nederlands. Wellicht daarom kan je in het Nederlands makkelijker choqueren, of toch alleszins een mening verkondigen.

Mensen verstaan je beter, maar ze zijn ook sneller met commentaar: onder de lyricvideo op YouTube van ‘Stop met wenen’ lees je zowel “Wat een heerlijk nummer. Kippenvel” als “Stop met zingen, ik krijg er hoofdpijn van!”

VANSTRAELEN: Dat is nog mild, ik krijg soms ook ergere dingen naar mijn kop. Ik heb de mensen blijkbaar écht kwaad gemaakt. (Lacht)

‘Stop met wenen’ is politiek, het is uitermate feministisch, gaat in tegen de zogenaamde zwakheid van vrouwen. En dan voelen mensen, of mannen, zich aangesproken. En dat is goed. Die ‘stop met zingen’-commentaar krijg ik wel vaker, wat ik grappig vind, want dat nummer is in se spoken word. ‘Naïef’ van Meltheads is ook niet echt gezongen, maar van Sietse Willems

zeggen ze wel dat hij een fantastische zanger is. Dat zijn dubbele standaarden. Als een vrouw haar stem verheft, is ze al snel ‘hysterisch’. Maar ik ben liever hysterisch en verander dingen dan dat ik mijn mond houd. Dat is wellicht ook de reden waarom zoveel vrouwen nu hardere muziek maken. Zoals tijdens de Riot grrrl-beweging in de jaren 1990 claimen we onze stem. Die reacties op ‘Stop met wenen’ doen soms pijn, maar het bewijst wel dat dat soort nummers nog meer moet worden gemaakt.

Belanden er ook positieve berichten in je postbus?

allemaal gebeurt rond gender en abortusrechten. Dat is heel triest. In het VRT 1programma Hertoginnedal vonden enkele vrouwelijke politici gelijkheidsquota niet nodig, en kijk nu naar hoeveel vrouwen er in de federale regering zitten. Dat structurele seksisme is stuitend.

Kan je nog gewoon wenen, na al die aandacht voor ‘Stop met wenen’?

Kaat Van Stralen

— Geboren in 2001 als Kaat Vanstraelen, groeide op in Aarschot

VANSTRAELEN: Megaveel. Een week geleden kreeg ik een bericht van een moeder wier driejarige zoontje verzot is op ‘Stop met wenen’. Ze heeft hem uitgelegd waarover het liedje ging en verteld dat het helemaal oké is om je gevoelens te uiten. Supertof. Dat is ook waarom dat zinnetje, iets wat mijn ex een keer tegen me zei, zo’n extreme woede bij mij triggerde. In mijn jeugd heb ik dat ook zo vaak gehoord. Ik kon als kind heel verdrietig zijn, of heel uitbundig, maar ik moest dat altijd maar kanaliseren. Toen mijn vriend dat zei, voelde ik mij klein en machteloos. Je bent op zo’n moment al kwetsbaar. En dan voelt zo’n opmerking alsof je ten strijde trekt en iemand neemt opeens je zwaard af.

— Studeerde in Gent, Antwerpen en Hasselt

VANSTRAELEN: Zeker, ik laat mijn waterlanders geregeld de vrije loop. (Lacht) Ik ben me er bewuster van, maar ik voel me er ook comfortabeler mee. Een psychiater wees me er onlangs op dat als huilen geen nut zou hebben, de evolutie het allang weg had geselecteerd.

— Won met de single ‘Stop met wenen’ Sound Track Vlaams-Brabant en De Nieuwe Lichting

— Zit in de studio voor de opnames van haar eerste ep, die in het najaar uitkomt

Dankzij MeToo worden vrouwen meer gezien en gehoord. Maar ondertussen lijken we alweer stappen terug te zetten. VANSTRAELEN: Ik merk dat mijn generatie, en tieners van vandaag nog meer, minder met gelijkheid bezig zijn. “We zijn daar toch al voorbij,” hoor ik vaak over ‘Stop met wenen’, alsof we dat deel van de samenleving al geﬁkst hebben. Wat helemaal niet het geval is, als je ziet wat er in de VS

Het legertje huilende BV’s in tv-programma’s valt je nu in de armen.

VANSTRAELEN: Ik begrijp die kritiek, maar ik denk dat die programma’s meer zeggen over de makers dan over de deelnemers.

Met Uwase, Alice Mae en jullie stonden opvallend veel vrouwen op het hoogste schavot van De Nieuwe Lichting. Of moet ik dat niet benadrukken?

VANSTRAELEN: Goh, het ís ook echt wel speciaal. Ik vind het alleszins zalig. De muziekindustrie is nog altijd hoofdzakelijk een mannenzaak, vooral achter de schermen. Dat mag eens rechtgetrokken worden.

Kaat Van Stralen speelt op 1/5 op het One May Festival (vooruit.brussels) en op 15/5 in Cheval Marin (stoemplive.be)

UNE LARME POUR KAAT

FR/ Avec son nouveau single très punk ‘Stop met wenen’, Kaat Van Stralen a remporté les dernières éditions de De Nieuwe Lichting et de Sound Track. Tant sur scène qu’en dehors, la toute nouvelle Bruxelloise ne mâche pas ses mots. « Je préfère passer pour une hystérique que de la fermer. »

SHED A TEAR FOR KAAT

EN/ With her punky single “Stop met wenen”, Kaat Van Stralen was crowned laureate of De Nieuwe Lichting and Sound Track. Both on and off stage, the newly minted Brussels resident doesn’t mince her words. “I’d rather be dismissed as hysterical than keep my mouth shut.”

Festival

William Kentridge returns to the Kunstenfestivaldesarts

Faust on a safari of self-interest

EN The leading South African artist, film-maker, and theatre director William Kentridge has been a welcome guest at the Kunstenfestivaldesarts since its early years. He now returns with the theatre classic he created thirty years ago with the Handspring Puppet Company.

Text Michaël Bellon

Nearly thirty years ago, shortly after the end of apartheid in South Africa, Faustus in Africa! was presented at the Kunstenfestivaldesarts. We know the saga of Faust, who sells his soul to the devil, from Marlowe and Goethe, but in William Kentridge’s legendary production, it is transposed to Africa. In his deal with Mephisto, Faust gains unlimited access to the riches of the African continent – an approach that remains relevant today. The puppetry of the Handspring Puppet Company, the animation featuring Kentridge’s charcoal drawings, the music of Warrick Sony and the late James Phillips, and the words of poet Lesego Rampolokeng turn this safari of selﬁshness and rampant capitalism into a rich and compelling spectacle.

FAUSTUS THEN

Three decades after that ﬁrst performance, William Kentridge is restaging Faustus in Africa! in the city where he partly found inspiration for the piece.

William Kentridge

— Was born in 1955 in Johannesburg, South Africa

From his studio in Johannesburg, he tells us the story once more. “The connection of Faustus to colonial history had two points of origin. One was the negotiated settlement between the old apartheid government and the new government coming in in South Africa in the mid-1990s, which always seemed to me like a pact with the devil: peace in South Africa came at the expense of justice and of people being held accountable for their acts in the past. That was a compromise that everybody, including myself, was remarkably pleased about and grateful for, but it came at a price, which we can see in the political and social difﬁculties South Africa faces today, thirty years later.”

— Is best known for his prints, drawings, animated films, and theatre productions

— His body of work is shown all over the world and explores themes of colonial oppression, social conflict, reconciliation, and the ephemeral nature of memory

“The second and more speciﬁc source of inspiration for Faustus in Africa! came from my visit to the AfricaMuseum in Tervuren, at the time I was in Brussels doing the production of Wozzeck in 1992. Even though I wasn’t an expert on the Congo, colonial history was one of the subjects I had studied at university. I knew the Belgian colonial history

had been a very bloody and terrible affair, but it remained largely unquestioned or was even kind of absent from the museum. It was that absence, as well as speciﬁc images from the museum, that I took back and which became part of the production. I know that the museum has since been reconstituted and rethought through, but I haven’t been back to it, I must confess, since that visit in 1992. I kind of wished the museum had stayed as it was. As an object lesson in a particular kind of historical thinking.”

FAUSTUS NOW

So that was then. What has happened to Faustus thirty years down the track?

Kentridge: “Well, the point is that the production has not changed. We have shortened the script by a few minutes, and the actors are obviously younger actors. But we haven’t changed the animation, the music or the puppets. What has happened is that the world itself has shifted. Things that were peripheral earlier now take centre stage, and vice versa. Questions of what to do with old monuments, of repatriation of stolen sculptures and artefacts, selling states for money, the connection between politics and money, have become so much clearer that I think one sees the same production in a very different way, as if it was a different production.”

We will also get to see a selection of Kentridge’s ﬁlms at the festival. What makes him decide to make a ﬁlm on a particular

subject? “There is always a theme that interests me and a material in which to think. Whether they are theatre projects, charcoal animations, collages, puppets, masks…exploring the material becomes a language of thinking to discover the idea. And sometimes the drawings turn into animated ﬁlms, and then we discover at the end what they’re all about. Film is always about transformation, about provisionality. Clear, immediate answers are very often not the best ones. They’re a relief, a reassurance, but they’re not necessarily the best evocation of a question.”

SMOKING COMPULSORY

So finally, coming back to Brussels, what are Kentridge’s early memories of the Kunstenfestivaldesarts, and in particular of its former director and founder Frie Leysen, who passed away five years ago? “My first memory is very clear. We performed Wozzeck in Théâtre 140 and met Frie Leysen in the foyer. We had come from a festival in Toronto, which had very strict no-smoking

policies, but we noticed that the carpet of Théâtre 140 was pockmarked with cigarette burns. And so with some timidity, our company manager asked Frie if it was permitted to smoke in the theatre. ‘It is not permitted, it is compulsory,’ she answered. As a matter of fact, you needed a gas mask to enter the ofﬁces. (Laughs) Everybody there, I think, was only employed if they were chain smokers. The amount of red wine, cigarettes, and coffee was spectacular for us provincials coming from Johannesburg. But in the centre of this was wonderful Frie with her inventiveness, her desire for new work to be seen, her dedication to the artists performing at the festival. And for many years, it became a kind of second home to the Handspring Puppet Company and to myself. I have very deep and warm memories of Frie and still feel her absence.”

William Kentridge/Handspring Puppet Company: Faustus in Africa! 29 > 31/5, KVS

BOL & William Kentridge: Open-air cinema 28/5, Beursschouwburg, kfda.be

WILLIAM KENTRIDGE HERBEZOEKT KUNSTENFESTIVALDESARTS

NL/ De gerenommeerde Zuid-Afrikaanse kunstenaar, filmmaker en theaterregisseur William Kentridge stelde bijna dertig jaar geleden Faustus in Africa! voor op het Kunstenfestivaldesarts. Hij keert er nu terug met de nog steeds relevante theaterklassieker die hij maakte met de Handspring Puppet Company.

WILLIAM KENTRIDGE REVIENT AU KUNSTENFESTIVALDESARTS

FR/ Le célèbre artiste, cinéaste et metteur en scène sud-africain William Kentridge présentait Faustus in Africa ! au Kunstenfestivaldesarts il y a près de 30 ans. Il revient cette année avec ce classique du théâtre, toujours d’actualité, qu’il a créé en collaboration avec la Handspring Puppet Company.

30 years of KFDA What’s on?

The Kunstenfestivaldesarts (KFDA) celebrates its 30th edition with 34 creations, including 16 world premieres. We advise early birds to book in time for Carolina Bianchi’s The Brotherhood, the second part of her Cadela Força trilogy in which she examines masculinity and brotherhood (9 > 12/5, KVS BOL), but also for Miet Warlop’s Inhale Delirium Exhale (18 > 21/5, Les Halles) or Borda, the new creation by Brazilian choreographer Lia Rodrigues (28 > 31/5, Théâtre National).

Furthermore, writer and director Satoko Ichihara dissects sexual morality in Japan in KITTY (17 > 19/5, Théâtre Les Tanneurs) and Lina Majdalanie and Rabih Mroué denounce Europe’s silence on Palestine in Four Walls and a Roof (18 > 22/5, Beursschouwburg). For Magec / The Desert, Radouan Mriziga explores the wilderness (10 > 14/5, Théâtre Varia), while Mette Ingvartsen gets nocturnal with Delirious Night (16 > 18/5, CC De Factorij). Puppets play a role not only in Faustus in Africa! by William Kentridge and the Handspring Puppet Company, but also in Congo : traces, parcours et souvenirs, an exhibition project by Congolese artist Justice Kasongo Dibwe about the exploitation and plundering of his homeland (10 > 18/5, Le Clignoteur). Several creations are presented on location, such as Friends of Forsythe by American choreographer William Forsythe and Rauf “RubberLegz” Yasit, free of charge at the Beursplein/Place de la Bourse (11/5). At the Begijnenbosdal/Val du Bois des Béguines, Saodat Ismailova’s Arslanbob speaks about the healing forest in Kyrgyzstan (20 > 24/5), and choreographer Trajal Harrell takes five performers into La Verrière in Anderlecht for Welcome to Asbestos Hall (17 > 24/5).

The KFDA concludes with the Free School, which focuses on the vulnerabilities of cities and landscapes. The festival centre is the Beursschouwburg, where you can also attend the Open-air cinema on Tuesday and Wednesday evenings.

KUNSTENFESTIVALDESARTS 9 > 31/5, various locations, kfda.be

WILLIAM KENTRIDGE

Info & tickets nationalorchestra.be

Ogenblik

Fotograaf Heleen Rodiers staat met haar analoge camera een ogenblik stil bij een plek in de stad

Morse. Brussel is een knooppunt. Een plek van aankomst en vertrek. Een mierenhoop waar nooit iemand stil lijkt te staan. Midden in de stad kan je op een trein stappen die je naar alle uithoeken van het land brengt. Als je Zuid aandoet zelfs nog verder weg. Elders lijkt vanuit Brussel altijd zo dichtbij. Ik keer terug uit Amsterdam en nader Zuid. De verlichting in de wagon trekt strepen in het landschap. Punt, punt, punt, streep: morsecode die mijn vader me als kind heeft geleerd. S en T. STil, denk ik, en ik kijk naar de luid videobellende dame naast me. STil. Ook het landschap zegt het.

Picks of the month Film

L’arbre de Sammy Baloji

FR/ L’arbre de l’authenticité, titre on ne peut plus robuste, est un magnifique long métrage documentaire qui aborde science et histoire de façon méthodique, ludique et méditative. C’est du moins l’avis du réputé Festival du film de Rotterdam qui lui a décerné le prix spécial du jury. Et ce n’est pas une surprise. Le réalisateur Sammy Baloji, partagé entre Bruxelles et Lubumbashi, est un artiste de premier plan qui s’exprime par la photographie, la sculpture, les installations et les films.

Avec L’arbre de l’authenticité, il poursuit une œuvre primée à la Biennale d’architecture de Venise. Il nous emmène dans les vestiges de la station de recherche Yangambi INERA, au cœur de la forêt

tropicale sur la rive droite du fleuve Congo. Pendant la première moitié du XXe siècle, cette station était mondialement connue, des centaines de scientifiques et des milliers de personnes y travaillaient.

Sammy Baloji convoque deux grands scientifiques de l’époque : Paul Panda Farnana et Abiron Beirnaert. Leurs récits viennent incarner l’héritage accablant de la modernité coloniale et retracer les origines de l’injustice environnementale actuelle. Le ravage écologique d’une biodiversité quasi mystique, véritable merveille naturelle, a été amorcée par la colonisation belge. Pour s’aventurer encore plus loin, Bozar propose des discussions d’après-projection avec Sammy Baloji. (NR)

L’ARBRE DE L’AUTHENTICITÉ 16 > 31/5, Bozar, bozar.be

De val

NL/ Na de val van de Berlijnse Muur bevrijdde Oost-Europa zich geweldloos van communistische regimes. Alleen in Roemenië meende Ceaușescu de nieuwe tijden met bruut geweld te kunnen tegenhouden. Een ensemblefilm brengt het tragikomisch in herinnering. (NR)

THE NEW YEAR THAT NEVER

Drill, baby, drill

EN/ Donald Trump may shock with his “Drill, baby, drill” mantra, but the idea is hardly new. In the epic, biblical There Will Be Blood, Daniel Day-Lewis unleashes his demons as an oil baron consumed by greed and avarice in the early twentieth century. A masterstroke from the director of masterstrokes such as The Master and Boogie Nights (NR) THERE WILL BE BLOOD US, dir.: Paul Thomas Anderson, act.: Daniel Day-Lewis, Paul Dano, screening at Cinematek on 3, 7 & 12/5, cinematek.be

CAME RO, dir.: Bogdan Muresanu, Nicoleta Hâncu, Adrian Văncică, release: 7/5

Ethan Hunt’s final stunt

EN/ Will Tom Cruise soon bid farewell to Ethan Hunt, the American secret agent specialising in impossible missions? The rumours stem mainly from the title of the eighth film in the action franchise, whose immense popularity rests on its sensational stunt work. (NR)

MISSION: IMPOSSIBLE – THE FINAL RECKONING

US, dir.: Christopher McQuarrie, act.: Tom Cruise, Simon Pegg, Pom Klementieff, release: 21/5

La

pire convocation du monde

FR/ Pour son premier film, Halfdan Ullmann Tøndel (petit-fils de Liv Ullmann et Ingmar Bergman) fait appel à Renate Reinsve (The Worst Person in the World). Elle incarne cette fois une actrice qui ne se laisse pas faire au cours d’un entretien qui dégénère sur le comportement problématique de son fils de six ans. (NR)

ARMAND NO, dir. : Halfdan Ullmann Tøndel, act. : Renate Reinsve, Thea Lambrechts Vaulen, sortie : 14/5

La rage de surfer

FR/ The Surfer a beau surfer sur la thématique en vogue de la masculinité toxique, le film est plutôt hallucinant et réussi. L’acteur culte Nicolas Cage y joue un homme d’affaires qui veut faire du surf avec son fils dans une baie australienne, mais se frotte à de vilains surfeurs machos et sectaires. (NR)

THE SURFER UK, dir. : Lorcan Finnegan, act. : Nicolas Cage, Julian McMahon, sortie : 14/5

Ozploitation

NL/ Een broer en zus botsen in het afgelegen huis van hun pleegmoeder op een huiveringwekkend ritueel. Nee, dat is niet de premisse van een middelmatige horrorfilm, wel van de nieuwe film van de Australische tweelingbroers Philippou, die van zich deden spreken met de hartverscheurende horrorfilm Talk to me. (NR)

BRING HER BACK AU, dir.: Danny & Michael Philippou, act.: Sally Hawkins, Billy Barratt, Jonah Wren Phillips, release: 28/5

It’s

a man’s world

EN/ A 17-year-old, played by the outstanding Lily Collias, joins her father and his friend on a three-day hike. India Donaldson’s Good One, a perfectly subtle blend of a coming-of-age film and Kelly Reichardt’s Old Joy, shows how clumsy men can be, and how unaware they are of the male world they construct. (NR)

GOOD ONE US, dir.: India Donaldson, act.: Lily Collias, James Le Gros, Danny McCarthy, release: 14/5

Coup de cœur

Niels Ruëll schrijft over film

De Wes Express

De rijke zakenman Zsa-zsa Korda benoemt zijn dochter, een non, tot zijn enige erfgenaam, maar wordt zo een doelwit van doortrapte magnaten, buitenlandse terroristen en verbeten moordenaars. Benicio del Toro speelt de hoofdrol, vroeg of laat verschijnen ook Tom Hanks, Scarlett Johansson en Benedict Cumberbatch in beeld, en op het scenario van Roman Coppola is het etiket ‘donker-komische spionageﬁlm’ gekleefd. Veel meer weten we niet over The Phoenician scheme, de nieuwe ﬁlm van Wes Anderson, die na de wereldpremière op het Festival van Cannes ook in de rest van de wereld uitkomt. Maar wil je meer weten? Moet je meer weten? Is met ‘Wes Anderson’ niet alles gezegd?

OP AVONTUUR

Ja en nee. Je weet wat je gaat krijgen: symmetrieën, poppenkast, prachtig ingekleurde postkaartenesthetiek, nostalgie naar werelden die nooit hebben bestaan, melancholisch geworstel met tegenslag, liefde en andere existentiële besognes. Steracteurs die even onderkoeld en hilarisch proberen te spelen als Bill Murray. Enkele subliem verwoorde sneren of spottende levenswijsheden die je op een blauwe maandag in 2050 weer te binnen zullen schieten. Sommigen vinden dat Wes Anderson zichzelf te veel herhaalt, anderen noemen dat een eigen stijl. Je kan erop uitgekeken zijn, maar inwisselbaar zijn zijn films niet. Moonrise kingdom is The Grand Budapest Hotel niet. Fantastic Mr. Fox is fantastischer dan Isle of dogs. In zijn recentste films, The French dispatch en Asteroid City, ging hij het misschien net iets te ver zoeken. Maar met hem meereizen, piekfijn uitgedost, is altijd een plezanter avontuur dan het niet doen. All aboard the Wes Express!

THE PHOENICIAN SCHEME US, dir.: Wes Anderson, act.: Benicio del Toro, Tom Hanks, Scarlett Johansson, release: 28/5

Will Azealia Banks pick a ﬁght at Les Nuits? Festival

Beef as a business model

EN She voted for Trump, calls Putin her favourite supervillain, and antagonises the LGBTQ+ community. And yet, Les Nuits added an extra night to its line-up for the controversial American rapper Azealia Banks.

Text Tom Zonderman

We could start a ri-i-i-iot, start a riot,” Azealia Banks boasted in the song “Riot” on Slay-Z, a mixtape she released nine years ago. In the past decade, the American hip-hop and R&B artist has made causing controversy her raison d’être. “I like conﬂict and command,” she clariﬁes further in the same track, “I like battle hand in hand.” This is no empty boast. The list of artists the New York rapper has antagonised is now endless, from Cardi B and Beyoncé to Kendrick Lamar and Doechii. In 2016, her headline slot at London’s Born & Bred Festival was cancelled after she had

launched into a racist tirade against former One Direction singer Zayn Malik. She later apologised, but Twitter (now X) temporarily suspended her account.

Banks targets not only her music industry competitors and colleagues; entire communities regularly face her wrath. In 2015, she compared the LGBTQ+ community to “the gay white KKK’s”. In 2020 and 2021, she made several transphobic statements about trans women, speciﬁcally concerning

gender-afﬁrming healthcare and surgery. In 2019 Banks called a ﬂight attendant from Aer Lingus an “ugly Irish bitch”, after which she apologised to her Irish fans, calling herself the “Queen of Ireland”.

And then there’s her murky political stance. Banks saw Trump as a saviour during his ﬁrst term, swore not to vote for him in the second round, backed Kamala Harris, but ultimately ticked the box for Trump anyway. She labelled the president a “hero” and went to one of his rallies in Florida. Then, two weeks ago on X, the social media platform where she remains one of the few very active artists, she proclaimed: “I think it’s time everyone who voted for Trump admit that we made a fucking mess. Like this is an absolute disaster.” Not so long ago, the singer casually called Putin her “favorite super villain ever.” “This is so politically incorrect, but I really fucking love Putin,” she added on Instagram.

NO MILKSHAKE

Banks’ controversial statements led the organisers of Amsterdam’s Milkshake

festival, taking place this summer, to decide in early February to remove her from the line-up. Milkshake champions diversity and is popular with queer people. After some festivalgoers indicated they would not feel safe in Banks’ presence, the organisation cancelled her show. “It is clear to us that we made a mistake and that we have overlooked essential information. We sincerely apologize for this,” read a statement. Banks’ reaction was not long in coming. “THE GAYS ARE SO TYPICAL LMAOOO,” she fumed on X. “This has nooooothing to do with politics and everything to do with the fact that them gays running the festival DEFLEE are taking the investors money and spending the budget on like 5,000 kilos of cocaine, ketamine mdma drag costumes cat litter and poppers.” If you book Azealia, you know what time it is, and what you’re going to hear, she added later. “Not just about the LGBTQ+ community but about all sorts of fucking communities. And about myself. The festival didn’t do its research properly.”

A question we put to Thomas Konings, booker at Botanique: did Les Nuits do its

research properly? “We haven’t checked everything she may or may not have said,” Konings clariﬁes. “But I can conﬁrm that no artist has ever been debated as intensely as Azealia Banks. After extensive deliberation, we decided to go ahead anyway and give her a spot on the Les Nuits line-up.”

Do her musical merits outweigh her grotesque statements? “Banks is a challenging artist; in the early 2010s, she was one of

“No artist at Les Nuits has ever been debated as intensely as Azealia Banks”

Thomas Konings

the most innovative voices in hip hop and R&B,” Konings states. Banks broke through in 2011 with the raw track “212”, a song about sexual freedom and female power that made the word “cunt”, well, socially acceptable. The groundbreaking track was labelled one of the best songs of the 2010s by Rolling Stone and Billboard, leading magazines in the US. “There’s no doubt she has made her mark on the hip-hop scene,” conﬁrms Konings.

So far, Banks has released only one studio album, 2014’s Broke with Expensive Taste “Thank you for continuing to support me, through the ups and downs, and all the bullshit,” she said when we saw her mixing rap with trance and club anthems with much bravado at the Vooruit in Ghent that year. Additionally, she self-released several mixtapes showcasing her edgy mix of hip hop, electronica, and R&B. A daring sound palette that also led to collaborations with Diplo and Hudson Mohawke, progressive ﬁgures from the electronic scene.

In 2013, Banks performed at Rock Werchter as a newcomer, but she hasn’t performed in Belgium since her show at the Vooruit. “We heard positive comments about her new tour and didn’t want to miss the unique opportunity to bring her back to Belgium,” says Konings. “Musically, we felt she was an absolute ﬁt for Les Nuits.”

TROLL OR TRUTH

It is absolutely true that Azealia Banks has been musically groundbreaking. But one could also argue that her artistic output never quite lived up to the expectations created by her single “212”. In recent years, she had ﬂown under the radar; nowadays, Banks is more of a cult favourite than a next big thing. She commands attention more through her statements than her music. “You could see her provocative attitude as a kind of business model,” argues Konings, who wonders if the way Banks behaves isn’t one big performance. “I do think she’s very aware of what she’s doing. And she has realised this controversial persona works for her.” There was once also a widespread fan theory that Kanye West’s meltdown was a performance, inspired by the German visual artist Joseph Beuys. “I understand the reference to Kanye when discussing Azealia Banks,” says Konings, “but her statements are less hateful. And she constantly contradicts herself. For every problematic opinion, there’s usually another one that adjusts your view of her. It goes in all

directions; she is very contradictory. Which also makes it difﬁcult to form a ﬁnal judgment about her: is she telling the truth or is she just an annoying troll?”

Konings did not let Milkshake’s decision alarm him, Les Nuits booked Banks only after they cancelled her show. He understands their decision, but he says a counter-narrative is emerging that accuses the organisers of acting like a white privileged elite, sidelining a black artist with a big mouth. “You could see it as racism or a class issue. There’s intellectual capital built or passed on within certain societal circles, to which a black woman might have less access.”

Banks herself is part of the queer community; the singer came out as bisexual several years ago. Her brother is a trans person. This makes her ambiguous stance even more confusing. Can someone who struggles personally with trauma, mental health, and marginalisation simultaneously be perpetrator and victim? “She also strongly criticised J.K. Rowling and her discourse on trans people, despite being a huge Harry Potter fan,” says Konings.

Botanique nevertheless called Banks a “queer icon” when announcing her show. “We got some ﬂak for that,” says Konings. “But otherwise, the comments were positive. Banks’ following within the queer community remains large. I think many queer people understand the struggles she herself has been through. The fact that we are giving headline status to a black, queer woman shows that we value diversity as a festival.”

STUCK IN ELON’S BASEMENT

The list of artists with skeletons in their closets is endless – from David Bowie’s “Hitler was one of the ﬁrst rock stars” statement to Tyler, the Creator’s misogynistic remarks about Taylor Swift. Has the concert programmer’s job become more complicated now that every statement or action by an artist ends up under the magnifying glass on social media? “It

certainly hasn’t become any easier,” Konings agrees, “precisely because we know much more about what goes on in the private lives of various artists. But on the other hand, I’m actually grateful for that. Better that than not knowing who you’re booking, only to ﬁnd out that the artist performing at your festival behaves like a jerk on stage or backstage. We always strive to create a safe working environment and concert experience for everyone.” Just recently, the organisers removed the Parisian rapper Winnterzuko from the Les Nuits line-up after it emerged he had been accused of sexual misconduct. “Some boundaries are very clear, others are somewhat blurrier,” says Konings. “If Lizzo wanted to make a comeback, I would be willing to give her a second chance. But ﬁguring out how to do that isn’t easy.”

Les Nuits is not taking extra measures for Banks, but according to Konings, they are working on a charter that artists will be required to sign. However you look at it, Banks is a risk. Not just for festivals that book her but also for herself. In a time when the cultural climate is becoming increasingly polarised, where the US ofﬁcially recognises only two sexes and the UK Supreme Court no longer calls trans women women, there is less room than ever for ambiguity. Fans buying a ticket for her show know what to expect, says Konings. “She’s already in Europe. In every new city, she seems to have a new opinion. Of course, I’m a little afraid, but mostly I’m curious about what she’ll say about Brussels.”

Perhaps she’ll rant about Elon Musk. “Apparently, she was once locked in Musk’s basement at his LA house for days to collaborate with Grimes,” Konings laughs “But Grimes never showed up. At the time Musk was considering taking Tesla private, Banks was tweeting live from that basement that he was on acid.” A very bizarre story, but simultaneously typical of her. In Azealia Banks’ universe, the lines between performance and reality, between satire and despair, become blurred.

DE BALDADIGE BUSINESS VAN AZEALIA BANKS

NL/ Ze stemde op Trump, noemt Poetin haar favoriete superschurk en jaagt de lgbtqia+-gemeenschap tegen zich in het harnas. En toch voegde Les Nuits een extra avond toe aan zijn affiche voor de controversiële Amerikaanse rapster Azealia Banks. Is haar rellerige attitude niet meer dan een soort businessmodel?

LE BUSINESS AGRESSIF D’AZEALIA BANKS

FR/ Elle a voté pour Trump, a qualifié Poutine de meilleur super-vilain de tous les temps et s’est mis à dos la communauté LGBTQIA+. Azealia Banks, la rappeuse américaine controversée vient pourtant d’être ajoutée à l’affiche des Nuits Botanique. Son comportement polémique n’est-il qu’une sorte de business model ?

Rioters at Les Nuits

Five picks to cause a scene

Garage rock 36.0

In the past 30 years, no band has handled garage rock as inventively as Osees (also known as OCS, Orange County Sound or The Oh Sees), the many-headed vehicle surrounding Californian guitarist and guru John Dwyer. For anyone who forgot that guitars and synths can spit fire.

OSEES 16/5, Fountain Stage

Resurrection

The Jesus Lizard kept their fans waiting eternally for new work, until the noise rockers from Austin, Texas rose from the dead last year with the album Rack. The group made their guitars roar as if the 1990s never ended.

THE JESUS LIZARD 18/5, Fountain Stage

Checkmate

Mikaela Duplay, or Miki for short, is the latest darling of French pop. The Luxembourger with South Korean roots recorded the video for her debut single ‘Échec et mat’ in front of a Buffalo Grill restaurant, and her hip pop hybrid sounds just as crisp and juicy.

MIKI 21/5, Orangerie

Caribbean sweat

The French-Congolese rapper Theodora went viral last year with the track “Kongolese sous BBL”, an exciting mix of rap, Dominican bouyon, and Antillean shatta. Expect Caribbean sweat and sexual innuendo.

THEODORA 22/5, Fountain Stage

Laboratory

After a long sabbatical, the Franco-British avant-pop group Stereolab returns this year with the album Instant Holograms on Metal Film. You can finally discover in which laboratory Tame Impala found their golden formula.

STEREOLAB 25/5, Fountain Stage

Les Nuits

ONE DAY, ONE TICKET ● G ES: ALL ACCESS TEN DAYS, EACH A DIFFERENT TOUCH

AZEALIA BANKS • THE JESUS LIZARD • MICHELLE G UREVICH

OSEES • ZEAL & ARDOR • OI VA VOI • G REENTEA PEN G

PALLBEARER • JENNY HVAL • WU LYF • ALABASTER DEPLUME

JAY-JAY JOHANSON • RALPHIE CHOO • VENDREDI SUR MER

YUKIMI • KRISY • TIM BERNARDES • EFTERKLAN G • OI VA VOI

ADÈLE CASTILLON • PALLBEARER • SOCCER MOMMY • ELDER

WIE G EDOOD • ESINAM & SIBUSILE XABA & THE BOTA BY NI G HT andmanymore 15—25 MAY 2025 • BRUSSELS

MCLUSKY • THE EX • MARTHA DA’RO • STEREOLAB • PEUK

PO i SON GiRL FR i END • SLIFT • DRESSED LIKE BOYS

& TICKETS — LESNUITS.BE

Eat & Drink 5 x pita

FR Cela ne date pas d’hier : la pita a la cote à Bruxelles et nombreuses sont les versions proposées. Cinq adresses mortellement bonnes.

Texte Michel Verlinden

Photos Saskia Vanderstichele

1. Puriste

Dans le quartier Sainte-Catherine, une adresse plutôt récente est en train de créer le consensus autour d’elle. Son nom : Pita The Original. On y retrouve George Svanias, dont le patronyme est déjà associé à la table gastronomique grecque Stroﬁlia, fondée par son père. Changement de registre ici, mais pas de cap : toujours la Grèce… mais version street food de qualité, avec une obsession pour l’authenticité, la cuisson juste et le produit bien sourcé. L’ambition est limpide : revenir à la pita des origines, telle qu’elle a été popularisée dans les années vingt par une vague d’immigration –« un mix d’Egyptiens, de Syriens et de Grecs exilés » selon Svanias – venue d’Asie Mineure. À l’époque, le frigo n’existe pas et la viande est marinée – entres autres au paprika – avant d’être rôtie à la broche. De manière totalement unique à Bruxelles, Pita The Original reproduit cette recette fondatrice avec une échine de porc juteuse découpée sur place, dorée à souhait et glissée dans un pain pita d’exception : épais, rassurant, moelleux à cœur, presque ﬂuffy, légèrement huileux sans

jamais être gras, grillé à la ﬂamme. Ce pain, importé directement de Grèce, est l’un des grands atouts de la maison : il absorbe en conservant l’humidité des ingrédients, et enserre la garniture avec tenue et souplesse. À l’intérieur : tomates mûres, oignons rouges croquants, persil plat, ainsi qu’une redoutable sauce maison à base de tomate, poivron rouge et mix d’épices maison tenu secret. Rien de plus, rien de trop : chaque bouchée évoque les échoppes d’Athènes, les plats tenus d’une main, dégustés en pleine rue, avec la mer pas loin. Le tout à 7,50 €, pour un plaisir immédiat, sans folklore. Autres options ? Agneau, bifteki,

poulet, mais aussi une très belle pita végétarienne à 6 €, avec des feuilles de vigne fondantes, sauce au yaourt, tomates, oignons rouges. Fraîche, équilibrée, maîtrisée. Côté cadre, le lieu joue la carte du dépouillement méditerranéen : mobilier simple, carrelage vintage, typos helléniques sur les murs et bleu cycladique en touches. Deux larges fenêtres guillotine s’ouvrent dès que le temps le permet. On se croirait en Grèce. Le soleil en moins, mais pas la saveur – elle, est bien là.

Quai au Bois à Brûler 65, Bruxelles, pitatheoriginal.be

3. Végétal

Chez Fava, le chef gréco-égyptien Wael

Kostantinos revisite la pita en version végétarienne, ﬁne et expressive. Pain maison légèrement grillé, garnitures d’inspiration levantine et sauces bien balancées comme l’amba (mangue-piment).

Mention spéciale pour la version à l’aubergine rôtie. Une cuisine solaire, délicate et contemporaine dans un très petit espace épuré. Un très gros coup de cœur.

FAVA ••••

Boulevard de Waterloo 113, Bruxelles, Instagram: fava.brussels

4.

Classique

Adresse d’angle bien connue des Ucclois, Loni déroule une nourriture snackée depuis des décennies. L’équipe actuelle, ﬁdèle au poste depuis 17 ans, accueille chaque client avec le même entrain. Ici, pas de chichis : pain pocket, porc grillé à la broche, sauce à l’ail, chou blanc. À 5,50 €, c’est une formule efﬁcace, populaire, qui ne prétend à rien mais qui convainc tout le monde.

SNACK LONI •••

Rue Joseph Bens 1, Uccle, snackloni-uccle.be

2. Taverne

Chez Kozani, on parle grec, on joue aux cartes et les machines à sous clignotent… bref, un vrai endroit populaire. L’ambiance a ici quelque chose d’immuable. La pita, à 8 €, emballée dans de l’aluminium et une imitation de papier journal, déborde de viande de porc grillée, sauce blanche et frites épaisses. Peu orthodoxe, peut-être, mais dans ce décor vivant, enfumé, à la convivialité brute, tout fait sens.

KOZANI •••

Rue de Danemark 51, Saint-Gilles

Au Perroquet, la pita s’assume belge et bigarrée depuis 1985. Maïs, noix, ananas, sauces cocktail ou curry : les garnitures déﬁent les canons grecs. De quoi faire grincer les dents des orthodoxes – un peu comme parler d’une pizza à l’ananas devant un Napolitain – mais ici, ça plaît. Le décor kitsch, l’ambiance bon enfant et la ﬁdélité des habitués en font une adresse à part, presque culte.

LE PERROQUET •••

Rue Watteeu 31, Bruxelles, Instagram: le_perroquet

Streetlife

Photographer Agneskena scours the streets of Brussels for fashion kings and queens

Lilas (27)

“I would describe my style as comfortable, practical, and balanced. Depending on the day, I might channel my femme side or go full tomboy – that duality is part of who I am, and dressing the part helps me feel at home in my body. The most important thing for me is that I feel confident in my own body through my clothes, which I mostly get from Weekday or thrift stores. I get my inspiration from anywhere and everywhere. Being a visual artist, I see beautiful things and ideas all around me. I love 1970s French and Italian cinema, and how people used to always dress up, even for the most random of occasions. Artists like Solange and Zoë Kravitz also inspire me fashion-wise. Just remember that fashion is a tool for self-expression, at least that is how I experience it.”

THEATER, DANS, PERFORMANCE EN BEELDENDE KUNST

met Nadia Beugré, Alberto Cortés, Carolina Bianchi, Tianzhuo Chen & Siko Setyanto, Radouan Mriziga, Justice Kasongo Dibwe, Taus Makhacheva, William Forsythe & Rauf “Rubberlegz” Yasit, Romina Paula, Alex Baczyński-Jenkins, Wael Shawky, Anacarsis Ramos, Mette Ingvartsen, Trajal Harrell, Lina Majdalanie & Rabih Mroué, Miet Warlop, Satoko Ichihara, Adeline Rosenstein, Mang Tri Ray Dewantara, Saodat Ismailova, Louise Vanneste, Jaha Koo, Tarek Atoui & Noé Soulier, Cherish Menzo, Rébecca Chaillon, María del Mar Suárez La Chachi, Mila Turajlić, Ann Veronica Janssens, Try Anggara, Gabriela Carneiro da Cunha, Nicolas Mouzet Tagawa, Lia Rodrigues, William Kentridge & Handspring Puppet Company, Cecilia Vicuña

FREE SCHOOL — THE SCHOOL OF FIREFLIES

met Revive Gaza’s Farmland, Selvagem, Enrico Malatesta & Attila Faravelli & Juan José López Díez, Archivo de la Memoria Trans, Jordi Colomer, Paul Preciado, Georges Didi-Huberman, Elizabeth Povinelli, Federico Campagna, Elias & Mayya Sanbar, AFIELD

E.R./V.U. Frederik Verrote, Kunstenfestivaldesarts, Quai du Commerce 18 Handelskaai, 1000 Bruxelles / Brussel

Designed by La Villa Hermosa