Wanneer de drankenhandel de wet dicteert
Café Monk is geen alleenstaand geval
‘Onnodig zwaar, groot en gevaarlijk’
Tyre Extinguishers poken SUV-debat op
‘Ik wil mensen anders naar de maatschappij doen kijken’
Regisseur Ruben Östlund in Bozar
Niet iedereen is blij met het nieuwe huisvuilplan
Directeur Roel Leemans verlaat Muntpunt
22
danken’
Over het gekrakeel tussen rood en groen in de Brusselse regering
05 EDITO
10 IN BEELD Bart Dewaele
12 IN DE KIJKER Brusselaars vallen uit de boot bij hoger zorgbudget
13 KORT GESPREK Paul Steinbrück (Pool is Cool) over openluchtzwembaden
15 BEELDCOLUMN Kim Duchateau
16 COVER STORY De oranje zak botst op weerstand
24 BIG CITY Leiden de SintJakobsschelpen op straat echt naar Compostella? 24 BEESTIG BRUSSEL Het
37 SELECT Gouden Palm-winnaar Ruben Östlund komt naar Bozar Eat & Drink L’Improbable
Smalltalk Martha Balthazar De vijf inzichten Johannes Verschaeve
06 ‘De Vlaamse pendelaar zij n we aan het kwij traken’
‘Als ze in 2024 klappen krij gen, hebben de regeringspartij en dat vooral aan zichzelf te
23.24.25
THUNDERCAT . FIREBOY DML . ROMÉO ELVIS . NAZA
PEET . EARL SWEATSHIRT . AYRA STARR . SOJA . JAZ ELISE
SOFÍA GABANNA . BISOU . DUB ENGINE . MAHOM . KANKA
KARPE: OMAR SHERIFF . M.CHUZI . REGGAEBUS SOUNDSYSTEM ...
TAYC . INNOSS'B . JAZZ BRAK . BNXN . PROTOJE . ORCHESTRA BAOBAB
ARRDEE . LANDER & ADRIAAN . COELY . KING SHILOH . MORTIMER
UNCLE WAFFLES . IRATION STEPPAS . KUNA MAZE
COMPOTA DE MANANA . WICKED AND BONNY . JUICY . KAMPIRE
JOE YORKE & EEYUN PURKINS . REGGAEBUS SOUNDSYSTEM ...
SUNDAY
TASH SULTANA . JOEY BADA$$ . ISHA . FLOHIO . ANTHONY B
EARTHGANG . BLACK SHERIF . KABAKA PYRAMID . YEИDRY
NEUE GRAFIK ENSEMBLE . LONDON AFROBEAT COLLECTIVE LA JUNGLE . ATILI . REGGAEBUS SOUNDSYSTEM . VANDAL
REINEL BAKOLE . LITTLE LION SOUND ...
BRUZZ
Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65
ABONNEMENTEN
Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80 Gratis in Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Rest van België: 29 euro per jaar;
IBAN: BE98 3631 6044 3393
van Vlaams Brusselse Media vzw Buiten België: 35 euro per jaar.
OPLAGE
55.000 exemplaren.
ADVERTEREN?
Marlies De Deygere 02-650.10.81 marlies.dedeygere@bruzz.be
DISTRIBUTIE
Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be
ALGEMENE DIRECTIE
Dirk De Clippeleir
HOOFDREDACTIE
Kristof Pitteurs (algemeen hoofdredacteur)
COÖRDINATOR MAGAZINE
Kris Hendrickx
CULTUUR & UIT
Gerd Hendrickx
ART DIRECTOR
Heleen Rodiers
VORMGEVING
Ruth Plaizier
EINDREDACTIE
Karen De Becker, Bouke Schut
WERKTEN MEE AAN DIT NUMMER
Eva Christiaens, Luana Difficile, Kris Hendrickx, Bettina Hubo, Sophie Soukias, Steven Van Garsse, Tom Zonderman (redacteurs); Michaël Bellon, Anke Dirix, Tom Peeters, Niels Ruëll, Nick Trachet, Bram Van Renterghem, Michel Verlinden (medewerkers)
VERTALING
Frédérique Beuzon, Gregory Blauwers, Sam De Ryck, George Holmer, Laura Jones
FOTOGRAFIE & ILLUSTRATIE
Bart Dewaele, Kim, Wauter Mannaert, Ivan Put, Saskia Vanderstichele
VERANTWOORDELIJKE UITGEVER
Kristof Pitteurs
Flageyplein 18, 1050 Elsene.
BRUZZ is een uitgave van de Vlaams Brusselse Media vzw, wordt gedrukt bij
Printing Partners
Paal-Beringen en wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie
MELD NIEUWS
Zelf nieuws gespot? Tips zijn altijd welkom via: BRUZZ.be/meldnieuws
Persberichten kunnen via redactie@bruzz.be
VOER UW EVENEMENT IN OP ENCODEZ VOTRE ÉVÉNEMENT SUR ENTER YOUR EVENT ON www.extranet.brussels
WWW.BRUZZ.BE
De sluiting van café Monk was even wereldnieuws in het deeltje van Brussel dat zich rond de Dansaertstraat bevindt. Dat zeker Nederlandstaligen in deze stad emotioneel reageren op de sluiting van een van hun ankerplekken is begrijpelijk. Wie voorbij de emoties kijkt, moet echter vaststellen dat alles is terug te brengen tot een al langer aanslepend dispuut tussen een cafébaas en de eigenaar van zijn pand. Dat zíjn moeilijke verstandhoudingen, zo blijkt ook uit de reportage die u in dit magazine kan lezen. Veel cafés zijn in handen van bierhandelaars of brouwers die hun zaak laten uitbaten door zelfstandigen. Maar dat gebeurt op basis van een contract. Een ingewikkeld contract, maar wel een contract. Wie die leest, begrijpt dat steeds meer cafébazen die aanvechten – de uitbater van Monk op kop – maar niemand is verplicht die te tekenen. Wat me in dezen dan ook verbaast, is dat aan de toog van dat andere café, genaamd Twitter, de politici over elkaar struikelden om hun ongenoegen te uiten. Dat gebeurde ook al na de tijdelijke sluiting van de Fuse. Een vreemde evolutie. Politiek is emotie, maar zou enige terughoudendheid soms niet beter zijn? En zou er nu geen enkele politicus zijn die die horeca- en al dan niet wurgcontracten eens van wat dichterbij wil bekijken?
FR La fermeture du café Monk a fait la une du monde bruxellois et des habitués de la rue Dansaert. La réaction émotionnelle, surtout des néerlandophones de la ville, à la fermeture d’un de leurs repères est compréhensible. Mais si on va au-delà des émotions, force est de constater que tout remonte à un litige de plus longue date entre l’exploitant du café et le propriétaire du bâtiment. Leur relation était compliquée, comme vous le lirez dans ce magazine. De nombreux cafés sont aux mains de distributeurs de bière ou de brasseurs qui font exploiter leur établissement par des indépendants. Et cela se fait à l’aide d’un contrat. Un contrat compliqué, mais un contrat quand même. Quiconque lit un tel contrat comprendra que de plus en plus de tenanciers ont du mal à en accepter les clauses. Ce qui m’a aussi surpris, c’est qu’au comptoir de cet autre café nommé Twitter, de nombreux politiciens ont exprimé leur mécontentement. C’était pareil après la fermeture provisoire du Fuse. Une drôle d’évolution. La politique est émotionnelle, mais ne faudrait-il parfois pas faire preuve d’un peu de retenue ? Et ne pourrait-on pas trouver parmi ces politiciens, quelqu’un pour analyser ces contrats de l’horeca de plus près ?
EN The closure of café Monk briefly made the headlines in the Rue Dansaert areas of Brussels. It is hardly surprising that particularly the Dutch-speakers of the city react emotionally to the closure of one of their own spots. Looking beyond the emotions, however, it becomes clear that all of this comes down to a long-running dispute between the runner of the café and the landlord of the building. These relationships are often not great, as the piece in this issue shows. Many cafés are owned by beer merchants or brewers who let self-employed people operate the café. This is done on a contractual basis – a complicated contract, perhaps, but a contract nonetheless. Anyone who reads them understands why more and more café holders are challenging them – with the manager of Monk at the front of the line – but no one is forced to sign. What surprises me is that at the counter of the café we call Twitter, politicians have been outcompeting each other in expressing their anger. This is also what happened after the temporary closure of Fuse, a strange evolution. Politics is about emotions, but wouldn’t it sometimes be better to show some restraint? Mightn’t there be one politician who now feels responsible to scrutinize the fairness of all these café contracts?
”Politiek is emotie, maar zou enige terughoudendheid soms niet beter zijn?”
Kristof Pitteurs, hoofdredacteurHet gesprek. Directeur Roel Leemans zwaait af bij Muntpunt
Hij bracht de rust terug na de woelige opstart van Muntpunt. Zocht een oplossing voor de overrompeling van het gebouw door studenten en voor de cd-collectie die niemand meer wou. Over enkele weken neemt directeur
Roel Leemans afscheid. “Het was een traject met vallen en opstaan, maar ik denk dat Muntpunt nu op koers ligt.”
door Be ina Hubo foto’s Bart Dewaele
Alle vergaderzaaltjes zijn bezet, dus neemt Leemans me mee naar het halfdonkere Muntpunt Café, dat leegstaat sinds de uitbater een maand geleden de boeken neerlegde. Een mooi, groot café met een lege tap en tafeltjes die stof staan te vergaren, het is niet naar de zin van Leemans, die vroeger lang gewerkt heeft als facility manager en gebouwenbeheerder. “We zoeken hard naar een concessiehouder. Zo’n donkere ruimte waar niks gebeurt, is niet echt wervend.”
Het was als gebouwenbeheerder dat Leemans aan boord kwam van Muntpunt, dat openging in september 2013. Al gauw werd hij operationeel manager en enigszins onverwacht kreeg hij eind 2014, na het snelle vertrek van vorig directeur Ann Van Driessche, de vraag om de leiding van Muntpunt over te nemen, een interimfunctie die permanent werd.
Muntpunt kende een woelige start. U moest de rust herstellen.
ROEL LEEMANS: De vraag was inderdaad om de kalmte terug te brengen in huis. Muntpunt was in de begindagen een zoekende organisatie, er was geen voorbeeld. Het was een samengaan van de vroegere Hoofdstedelijke Openbare Bibliotheek (HOB) en de vzw Onthaal en Promotie Brussel, plus extra opdrachten zoals de organisatie van het 11 julifeest.
Mensen die 25 jaar gewerkt hadden in de HOB moesten plots hun plaats vinden in een breder geheel. Dat gaf onrust. Ook moest Muntpunt zich positioneren tegenover de twee subsidiërende overheden, de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie, die niet altijd dezelfde taal spraken.
Vanwege de belangrijke informatie- en promotieopdracht werd Muntpunt door
beide overheden gelanceerd als ‘Vlaams communicatiehuis’ . Maar ook na tien jaar blij Muntpunt in de volksmond ‘de bibliotheek’.
LEEMANS: De benaming bibliotheek klopt ook. Wij doen wat bibliotheken in andere steden doen: activiteiten rond lezen, werken rond vaardigheden, informeren en een stukje stadspromotie. Maar door onze VlaamsBrusselse context en specifieke opdracht – het Nederlandstalige aanbod in Brussel in de kijker zetten en Brussel promoten in Vlaanderen – ligt het hier politiek wat gevoelig en hoort men liever de benaming bibliotheek én informatiecentrum. Over belevenisbibliotheek praten we niet meer.
Voor een bib hebben jullie nochtans een wel een heel gevarieerd flankerend aanbod: je kunt je Nederlands oefenen en je digitale vaardigheden bijspijkeren, maar ook mee op woontour, hulp krijgen bij de schoolin- ▼
• 53 jaar
• Werkte lang als facility manager voor privéondernemingen
• Werkt sinds mei 2012 bij Muntpunt waar hij begon als gebouwenbeheerder, vervolgens operationeel directeur werd en daarna algemeen directeur
• Zwaait eind juni af bij Muntpunt
• Geboren en getogen in Linkebeek, waar hij ook gemeenteraadslid en voorzitter van de gemeenteraad is
schrijving van je kinderen of babbelen met jonge ouders. En Muntpunt is een inzamelpunt voor luieroverschotjes, menstruatieproducten en afgedankte sportkledij. Soms lijkt het eerder een sociale instelling.
LEEMANS: Bibliotheken hebben altijd een sociale rol gehad. Wij spelen in op de behoeften van verschillende gebruikersgroepen, soms zijn dat basisbehoeften, van nieuwkomers die hun weg niet vinden in de stad of van mensen die digitaal niet meekunnen. Wij geven ze wat vaardigheden mee.
De bibliotheekcollectie dan, blij die het vertrekpunt?
LEEMANS: Die collectie blijft heel belangrijk, we gebruiken die ook voor onze informatieopdracht. Als we informeren over sport in Brussel, zetten we boeken over sport in de kijker.
maakten zo’n derde uit van het totaalcijfer. Voorts zijn de cd’s weggevallen.
Voor het uitlenen van boeken zagen we tot voor corona opnieuw jaar na jaar een toename. De uitleen van e-books is nog heel beperkt omdat zo’n boek, volgens de huidige afspraken met de uitgevers, maar door één persoon tegelijk kan worden gelezen. Maar het fysieke boek kende een revival. Totdat de pandemie roet in het eten gooide.
Corona hee ook een blijvende impact op het aantal bezoeken. In 2019 waren dat er 676.000 vorig jaar een kleine 460.000.
LEEMANS: Klopt, en het zal een hele uitdaging zijn om opnieuw aan die 676.000 te raken. Zo zijn we de Vlaamse pendelaars aan het kwijtraken. Zeventig procent van de gebruikers van de vroegere HOB woonde in Vlaanderen, dertig procent in Brussel. Nu is het andersom. De Vlaamse ambtenaren zijn
Natuurlijk moeten we keuzes maken in de collectie. Twee jaar geleden hebben we beslist om te stoppen met de cd-collectie, een beslissing waar niet iedereen blij mee was. Maar als 95 procent van de collectie onaangeroerd in de rekken blijft staan en je die ruimte kunt benutten voor een doe-enmaakplek, dan moet je besluiten dat de meerwaarde van die tweede optie groter is.
De dvd’s mogen nog even blijven staan?
LEEMANS: Ook het dvd-gebruik staat onder druk. Maar we hebben een collectie die veel verder gaat dan het mainstreamaanbod en daar is een publiek voor, mensen die nog gehecht zijn aan hun dvd-speler.
Vij ien jaar geleden, toen de bib nog de HOB was, waren er jaarlijks 700.000 uitleningen. Vorig jaar waren het er nog 200.000.
LEEMANS: Ja, maar vroeger telde men alle verlengingen mee, nu niet meer. Die
naar Thurn & Taxis verhuisd, bovendien komen sinds corona veel pendelaars nog slechts twee keer per week naar Brussel. Vroeger sprongen sommigen zowat dagelijks bij ons binnen tijdens hun middagpauze, dat is enorm verminderd.
Muntpunt kreeg destijds een gloednieuw gebouw. Was het, achteraf bekeken, voorzien op zoveel verschillende functies en gebruikers?
LEEMANS: Het gebouw is heel mooi ingericht, volgens de eisen en verwachtingen van pakweg vijftien jaar geleden. Maar door de snelle maatschappelijke evolutie heeft het andere noden gekregen. Plots kwamen studenten massaal in de bib studeren. De eerste jaren was het hier een overrompeling. Je had, zeker tijdens de blok, het gevoel dat het gebouw gekaapt was door de studenten, waardoor andere gebruikers afhaakten. We begonnen met een reserveringssysteem en er zijn intussen overal in Brussel studieplekken bijgekomen. Die druk is dus weg.
Mensen die rustig willen lezen, storen zich soms aan het gekwe er van jongeren die Muntpunt als ontmoetingsplek zien of aan de herrie van gamers of spelende kinderen.
LEEMANS: De bibliotheek is geen huis meer waar je moet zwijgen, die keuze is vanaf het begin gemaakt. We weten wel dat lawaai storend kan zijn. Daarom hebben we
“Soms dacht ik, bijvoorbeeld bij de voorbereiding van 11 juli: kon ik maar mee buiten de tent helpen opbouwen”
“De bibliotheek is geen huis meer waar je moet zwijgen, die keuze hebben we vanaf het begin gemaakt”
geprobeerd om het gebouw een duidelijkere invulling te geven, met plekken waar het rumoeriger mag zijn en andere waar het stiller is. Ook zullen we de jeugdafdeling, die we altijd al te klein vonden, vergroten. Daarvoor moet de rode bibliotheekbalie wijken. We houden één centrale balie over op de gelijkvloerse verdieping.
Met jullie locatie, pal in het centrum, halen jullie heel de stad binnen, ook daklozen en zwervers. Hoe gaan jullie daar mee om?
LEEMANS: Een bibliotheek is altijd een beetje een veilige haven: je kunt hier anoniem binnenstappen en je hoeft helemaal niets. Daklozen veroorzaken niet noodzakelijk overlast. Ze weten dat wij in de kelder gratis lockers hebben, maar ook dat die lockers ’savonds opengaan. Ze kunnen hier dus niet hun halve inboedel komen stockeren.
Onlangs namen jullie de drastische beslissing om’s avonds een uur vroeger dicht te gaan. De enige manier om op te boksen tegen de forse stijging van personeels- en energiekosten, zo klonk het.
LEEMANS: Het wordt inderdaad steeds moeilijker om het financiële plaatje te laten kloppen. We zijn veel meer gaan doen. De verwachtingen naar Muntpunt zijn dan ook ongelimiteerd. Bovendien zijn de personeelsen energiekosten flink toegenomen, terwijl de subsidies niet in dezelfde mate zijn gestegen. Uiteindelijk gaat het altijd ten
Roel Leemans verlaat Muntpunt: “Het wordt steeds moeilijker om het financiële plaatje te laten kloppen.”
merkt ook dat er mensen zijn die graag willen betalen voor wat we doen. Daarom hebben we een nieuw model onderzocht waarbij we voor sommige activiteiten laten betalen.
Waarom hebt u beslist om te stoppen?
LEEMANS: Deze functie vergt veel energie door de vele verwachtingen, intern en van buitenaf. Op een gegeven moment moet je voor jezelf kunnen toegeven dat je niet meer voldoende energie hebt om aan al die verwachtingen te voldoen. Het pluk-de-daggevoel, het zondagsgevoel dat ik altijd had, was ik een beetje kwijt.
Hebt u al uitzicht op iets anders?
LEEMANS: Daar ben ik nog niet mee bezig. Liefst iets met minder vergaderen. Er waren momenten dat ik negentig procent van mijn tijd zat te vergaderen. Soms dacht ik, bij de voorbereiding van 11 juli bijvoorbeeld: kon ik maar mee buiten de tent helpen opbouwen.
koste van de werkgelegenheid. Eind 2014 waren we met 73 voltijdse werknemers, nu nog met 63. Dat leidt natuurlijk tot een hele hoge werkdruk bij de mensen die er nog zijn. Het is bijna niet meer houdbaar.
Vanaf september moet er in de Nederlandstalige Brusselse bibliotheken geen lidgeld meer betaald worden. In Muntpunt betaalde je tien euro per jaar. Die eigen inkomsten vallen dus weg.
LEEMANS: Het basisaanbod wordt helemaal gratis, maar tot 2025 krijgen we daarvoor een compensatie. Ik vind dat er een beperkt prijskaartje aan ons aanbod mag hangen. Je
FR Il y a onze ans, Roel Leemans (53) est arrivé, en tant que gestionnaire de bâtiment chez Muntpunt, la bibliothèque et centre d’information sur la place de la Monnaie inaugurée en 2013. Puis, on lui a demandé de reprendre la direction du lieu, une fonction intérimaire devenue permanente. Fin juin, il partira en quête de nouveaux horizons.
Selon Leemans, Muntpunt a atteint sa vitesse de croisière. « On a fait un beau bout de chemin. » Pour lui, la bibliothèque est toujours un lieu sûr. « Nos portes sont ouvertes à tout le monde. Vous pouvez rentrer ici de façon totalement anonyme. »
U krijgt nu wel volop de tijd om u voor te bereiden op de gemeenteraadsverkiezingen van 2024 in Linkebeek, de faciliteitengemeente waar u al van kinds af woont en ook politiek actief bent. Droomt u er stiekem van om ooit burgemeester te worden?
LEEMANS: Haha, dat zou misschien wel mooi zijn. Ik ben, als enige Vlaamse gekozene met veertien Franstalige collega’s, wel voorzitter van de gemeenteraad kunnen worden. Maar om dan te denken dat men ineens voor een Vlaamse burgemeester zou gaan, is een stap te ver. Het is al goed dat we in Linkebeek nu ruim vier jaar communautaire rust hebben. De tijd van de scherpe taalgebonden spanningen, zoals in mijn jeugd, is gelukkig voorbij.
EN Eleven years ago, Roel Leemans (53) became building manager of Muntpunt, the library and information centre at Muntplein that opened in September 2013. It did not take long before he was asked to manage Muntpunt, an interim position that later became permanent. Now he looks for new horizons. According to Leemans, the last decade took Muntpunt onto the right track. “It was a journey of trial and error, but we have come a long way.” For him, libraries are always something of a safe haven. “Our door is open to everyone. You can walk in here anonymously.”
Een airtrack om naar hartenlust op te springen, ballen, jojo’s en ander speeltuig, en een quiz: het waren maar enkele ingrediënten bij het openingsfeest van Cultureghem onder het afdak van de slachthuizen in Anderlecht. Het jonge grut kan er voortaan opnieuw wekelijks terecht op Ketmet, telkens op woensdagnamiddag. Je kookt liever of kijkt uit naar een lekkere maar betaalbare maaltijd? Dan is de Dream Kitchen op dezelfde plek misschien iets voor jou. De kookploeg gaat aan de slag met marktoverschotten en stroopt er van maandag tot donderdag de mouwen op, vanaf 9 uur. De maaltijden – op basis van marktoverschotten – zijn verkrijgbaar tussen 12 en 14 uur. De prijs, die bepaal je zelf. KH
Heel wat bewoners van woonzorgcentra in Vlaanderen krijgen sinds kort extra zorgbudget. Brusselaars die aangesloten zijn bij de Vlaamse Sociale Bescherming, krijgen die verhoging voorlopig niet. “Het is een clash tussen ideologische visies.”
door Ellen DebackereDe Vlaamse Sociale Bescherming (VSB) is een verzekering die boven op de klassieke federale sociale zekerheid komt en die verschillende zorgbudgetten uitbetaalt aan personen met zorgnoden. In Vlaanderen is de verzekering verplicht, in Brussel is ze vrijwillig.
In Vlaanderen is een van de zorgbudgetten van die VSB er een voor ouderen met een zorgnood in woonzorgcentra. Het gaat om een maandelijks budget dat ze vrij kunnen besteden. Iemands zorgbehoevendheid wordt er bekeken aan de hand van een schaal: die bepaalt de zorgcategorie waarin die persoon valt. Sinds 1 april worden de bewoners automatisch in de hoogste zorgcategorieën 4 en 5 geplaatst.
“Bijna 18.000 bewoners van woonzorgcentra die naar categorie 4 verhuizen, gaan er met gemiddeld 125 euro per maand op vooruit,” klinkt het bij het kabinet van Vlaams minister van Welzijn Hilde Crevits (CD&V). “Ongeveer 2.400 bewoners met een
inkomensgarantie gaan er met gemiddeld 214 euro per maand op vooruit.”
Brusselaars die aangesloten zijn bij de VSB krijgen geen extra verhoging van dat zorgbudget. In vergelijking met de Belgische bevolking leven meer Brusselse ouderen nochtans in een situatie van bestaansonzekerheid. Onder de Brusselse 65-plussers leeft 24,5 procent met het risico op een inkomen dat onder de armoederisicodrempel ligt, bleek onlangs uit een dossier van het Observatorium voor Gezondheid en Welzijn van Brussel. Voor de Belgische ouderen bedraagt dat risico 15,7 procent.
Toch komt die verhoging er niet. De reden? Sinds de zesde staatshervorming werd de bevoegdheid rond de Tegemoetkoming voor Hulp aan Bejaarden (THAB) overgeheveld naar de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie (GGC) van het Brussels Gewest. De THAB is een maandelijkse tegemoetkoming voor 65-plussers die minder zelfredzaam zijn en beschikken over
beperkte financiële middelen. Voor mensen die gedomicilieerd zijn in Brussel is Vlaanderen dus niet bevoegd voor het toekennen van het zorgbudget voor ouderen.
Een verhoging van de THAB in de nabije toekomst staat bovendien niet gepland, bevestigt Iriscare, de instelling voor sociale bescherming in het Brussels Gewest. “Waar Vlaanderen er vooral voor kiest om individuele burgers financieel te steunen, wordt er in Brussel vaker voor geopteerd om de rusthuizen of de sector te financieren,” zegt de woordvoerder. “Dat zijn twee verschillende politiek-filosofische visies.”
Het kabinet-Crevits laat aan onze redactie weten dat het dit voordeel ook graag wil toekennen aan de Brusselaars die zijn aangesloten bij de VSB én in een door Vlaanderen erkend woonzorgcentrum of een door de GGC erkend rusthuis verblijven.
In het nieuws omdat Brusselaars die aangesloten zijn bij de Vlaamse Sociale Bescherming krijgen geen extra verhoging van het zorgbudget.
Over welk dossier gaat het?
De bevoegdheid rond de Tegemoetkoming voor Hulp aan Bejaarden werd na de zesde staatshervorming overgeheveld naar de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie (GGC).
“Gezien het kabinet-Maron bevoegd is voor de THAB, stellen we voor dat de Vlaamse overheid het positieve verschil vergoedt tussen de THAB en het zorgbudget voor ouderen van categorie 4 of 5,” klinkt het. “Het kabinet-Crevits (…) hoopt op instemming vanuit het kabinet-Maron.”
“Wij hebben er geen bijzonder probleem mee dat Vlaanderen het verschil tussen onze THAB en hun nieuwe categorieën financiert,” klinkt het bij het kabinet van Brussels minister Alain Maron (Ecolo), binnen de GGC bevoegd voor Gezondheid en Welzijn. “We moeten echter nog bepalen hoe de gegevensstromen van Brussel naar Vlaanderen kunnen worden doorgegeven. Dat moet worden besproken. We zijn beschikbaar als het kabinet-Crevits dat wil bespreken.”
Het kabinet voegt eraan toe dat het omwille van het gelijkheidsbeginsel de Brusselaars die aangesloten zijn bij de VSB en zij die dat niet zijn, niet verschillend kan behandelen. “Maar wij begrijpen dat Vlaanderen de Brusselse leden van de VSB het voordeel van de VSB-maatregelen wil geven. Het is dan ook aan minister Crevits om hiervoor de nodige budgetten ter beschikking te stellen.”
Het kabinet-Maron wijst erop dat het samen met Iriscare een grondige hervorming van de ouderensector in gang heeft gezet. “Zo worden de netwerken voor thuishulp versterkt, nieuwe dagcentra opgericht en de ondersteuning in rusthuizen verbeterd. Het ouderenbeleid beperkt zich niet tot de THAB.”
Niettemin toont de maatregel aan dat het zorgbeleid in Vlaanderen en Brussel steeds vaker een andere richting uitgaat. “Men ziet veel verschillen in de wijze waarop men denkt over de organisatie,” zegt VUBprofessor sociale gerontologie Dominique Verté. “In Brussel werd vooral beslist de diensten te financieren, wat een legitieme keuze is.” In Vlaanderen richt men zich steeds vaker op het individu. “Maar het is een clash tussen ideologische visies die vooral in Brussel tot uiting komt.”
“De wijze waarop men welzijn en zorg organiseert zal op termijn zodanig verschillen dat er ongelijke behandeling zal optreden en we shopgedrag zullen zien. Waar word ik het best gediend? Dat zal ten slechte komen van de meest kwetsbare inwoners: zij vinden hun weg immers niet in dat kluwen. We zullen in de toekomst veel meer moeten overleggen en tot akkoorden komen om voor iedereen toegankelijke hulp te creëren.”
Twee keer nieuws over openluchtzwemmen de voorbije weken: het kanaalbad komt dichterbij, terwijl de zwemvijver van Neerpede wellicht even in de koelkast gaat na protest. “Het voortraject moet juist zi en,” zegt Paul Steinbrück van Pool is Cool.
Beliris, het federaal investeringsfonds voor Brussel, trekt één miljoen euro uit om te bestuderen of er een groot openluchtzwembad in het kanaal kan komen, in het Becodok. Hoe belangrijk is die stap?
Zeer belangrijk, het toont dat verschillende overheden die piste echt au sérieux nemen. De Stad Brussel liet al een voorstudie financieren, nu volgt Beliris, dat ook bij de verdere financiering een rol kan spelen. We willen trouwens ook graag een steentje bijdragen.
Welke rol kan Pool is Cool spelen? De weerstand tegen de zwemvijver in Neerpede toont hoe belangrijk het is om het voortraject op de juiste manier te doen. Het idee moet op tijd gelanceerd worden, je moet goed nadenken over hoe je zo’n bad wil beheren en de overlast beperken. Het moet ook op de juiste manier in het stedelijke weefsel ingepast worden. De kanaalbuurt heeft een welstellende zone langs het water, maar 100 meter verder is het al een andere wereld. We praten daarover met initiatiefnemer Benoit Hellings (Ecolo).
In Neerpede gee de gemeente een negatief advies voor de zwemvijver, na een protestbeweging van onder meer buurtbewoners. Wordt de gemeente door verkiezingskoorts overvallen? Of is het de ervaring met Good Move en volksprotest? Allebei kunnen ze meespelen. Misschien is het daar gewoon te snel gegaan en niet genoeg besproken. Ik ge-
loof nog steeds in het project, maar we moeten leren uit het protest. En het klopt dat het wat gelijkaardig voelt als bij Good Move: dat de gemeente Anderlecht daar terugkrabbelde heeft tegenstanders van andere projecten ook gesterkt in hun overtuiging dat ze beleid kunnen tegenhouden.
In Neerpede liggen de woonhuizen veel verder van de zwemzone dan de appartementen aan het kanaal. Dreigt het protest op die laatste plek niet nog groter te worden?
De buurten kan je niet vergelijken. We krijgen zowel enthousiaste reacties van bewoners als bezorgde vragen over zomerdagen vol schreeuwende kinderen. Het project is nog niet af. Misschien kan de groene filterzone net ter hoogte van de appartementen komen en kan het bad richting Sainctelette schuiven bijvoorbeeld. KH
“Zo’n zwembad moet op de juiste manier in het stedelijke weefsel ingepast worden”© SASKIA VANDERSTICHELE
Samenleving. Nieuw huisvuilplan botst op weerstand
Vanaf 15 mei mogen Brusselaars hun etensresten niet meer in de witte zak stoppen, maar moeten die in de oranje zak. En in een tiental Brusselse gemeenten zal het restafval nog slechts eens per week worden opgehaald. Een kleine revolutie, die niet door iedereen gesmaakt wordt. “Wat stinkt, moet twee keer per week de deur uit.”
door Be ina Hubo foto’s Saskia Vanderstichele
Je bioafval dat apart en aan huis wordt opgehaald, ik vind het een fantastische service van de overheid,” zegt Danielle Borremans, een oranjezak-adept van het eerste uur. Toen de gemeente Vorst een jaar of acht geleden testers zocht voor een proefproject over gescheiden ophaling van bioafval meldde ze zich meteen. “Het is toch het minste wat je kunt doen voor het klimaat,” zegt ze.
Borremans woont in een rijhuis met tuin tegenover het park van Vorst. Haar keuken heeft ze ingericht op het ‘nieuwe scheiden’. In een diepe la hangt de gele zak voor papier, naast het keukenblok staan twee kleine vuilnisbakjes, een voor pmd en een voor restafval. Op het aanrecht heeft ze een schaal neergezet waarin de fruit- en groenteschillen gaan. ’s Ochtends na het ontbijt en ’s avonds na het koken ledigt ze die in de afgesloten oranje container buiten op het terrasje. Daar staan ook twee grote vuilnisbakken, de ene met de witte zak voor restafval, de andere met de blauwe zak.
Vandaag verdwijnt jaarlijks nog 500.000 ton ongesorteerd afval afkomstig van de witte zakken, van bedrijven en zwerfvuil in de verbrandingsoven. Die produceert weliswaar elektriciteit, maar bij de verbranding komen flink veel broeikasgassen vrij. Dat gaat in tegen de recente klimaatdoelstellingen die het Gewest zich heeft gesteld: in 2030 bijna de helft minder uitstoot dan in 2005.
De regering wil de afvalstroom naar de verbrandingsoven met een derde reduceren. Daarom moet er beter worden gesorteerd, zodat de witte zakken leger worden. In 2017 werd de oranje zak voor voedselafval algemeen ingevoerd. Een vijfde kleurtje erbij, na de witte, de gele, de blauwe en de groene zak. Daarmee zou een flinke stap vooruit worden gezet, want keukenafval maakt veertig procent uit van het gewicht van de witte zak en kan bovendien makkelijk verwerkt worden tot compost of biogas.
Maar lang niet alle Brusselaars bleken geneigd de oranje zak, die eens per week wordt opgehaald, te gebruiken. Vandaar de
Die moeten toch weer bij het restafval, net zoals mosselschelpen en eierschalen.
Om de witte zak lichter te krijgen moest er ook meer plastic uit. Sinds begin 2021 mogen de Brusselaars, behalve petflessen, conservenblikken en drankkartons ook verpakkingen als folie, chipszakken en bakjes van afhaaleten in de blauwe zak kieperen. Vanaf 15 mei wordt dat verplicht.
De terraskast gebruikt ze om leeggoed te sorteren: links de flessen die naar de glasbak moeten, rechts de flessen met statiegeld. In de garage ligt nog een groene zak voor tuinafval. “Ik geef het toe, afval sorteren vraagt ruimte en organisatie. Je moet je huis en je leven er wat aan aanpassen.” Maar dat heeft ze er graag voor over.
Het verbaast haar wel dat ze nog steeds een van de weinigen in haar straat is die op maandagochtend een oranje zak of oranje container op de stoep zet. Maar dat zal heel binnenkort veranderen. Vanaf 15 mei mogen de Brusselse huishoudens hun organische afval niet meer in de witte zak stoppen, zo heeft minister van Leefmilieu en Openbare Netheid Alain Maron (Ecolo) beslist.
nieuwe verplichting. Op die manier voldoet het Gewest meteen aan de Europese richtlijn, die stelt dat het biologische afval vanaf 2024 apart moet worden ingezameld.
Het is voortaan ofwel de oranje zak, ofwel de composthoop, zo kregen de Brusselaars te horen. Maar dat klopt niet helemaal, want resten van vlees, bereide maaltijden en brood zijn niet welkom in de compostbak of de buurtcompost omdat ze ratten en andere ongewenste dieren aantrekken.
Iedereen dus aan de oranje zak, waarvan de regels trouwens niet zo simpel zijn. Zo mogen overschotjes van vlees en vis er wel in, maar botjes van vlees en visgraten niet.
Als gevolg van de nieuwe sorteerregels heeft Maron de regels voor het ophalen van de vuilniszakken gewijzigd. Voor het organische afval is meer ophaalcapaciteit nodig, voor de witte zakken, die lichter zullen worden, minder, zo redeneert de minister. Daarom heeft hij beslist dat de witte zakken voortaan maar een keer per week worden ingezameld, te beginnen met een tiental gemeenten: de beide Woluwes, Ukkel, Oudergem, Watermaal-Bosvoorde, Jette, Ganshoren, Sint-Agatha-Berchem, Evere, Haren en Neder-Over-Heembeek. Het zijn, aldus de minister, de groenere, dunner bevolkte gemeenten die al verder staan op het vlak van sorteren. Hier zullen de inwoners binnenkort een kaartje met de nieuwe ophaaldagen in de bus krijgen. De overige gemeenten – Schaarbeek, Molenbeek, Anderlecht, Sint-Gillis, Vorst, Etterbeek, Elsene, Sint-Joost, Koekelberg en
“Als er per week maar één ophaling van organisch afval plaatsvindt, gaan de mensen hun keukenafval ook in de wi e zak gooien”
Nisrine Chihi SLFP-VSOA
de rest van Brussel-Stad – zouden later ook aan de beurt komen, maar dat is pas voor na de verkiezingen. In sommige grenszones van gemeenten zijn er overigens afwijkingen.
Het is vooral de ophaalregeling die bij heel wat Brusselaars op verzet stuit. De Ukkelse Samuela, een gefingeerde naam omdat in haar werkomgeving beter niet kan geweten zijn dat ze militeert voor PVDAPTB, woont samen met vier andere jonge werkenden in een gelijkvloersappartement op de Alsembergsesteenweg. “Er is een gemeenschappelijke koer, maar daar mogen we geen vuilniszakken neerzetten. Gemeenschappelijke containers zijn er ook niet. Iedereen moet zelf zijn zakken bijhouden.”
In de aan de living grenzende open keuken hebben de cohousers drie bakken, met een witte, gele en blauwe vuilniszak, neergezet. ‘s Winters gebruiken ze ook de oranje zak. “Als het warmer wordt, lukt dat niet meer, want dan gaat het stinken en krijgen we vliegjes. Zo’n oranje zak een week lang binnenhouden is echt niet leefbaar in de zomer, een witte zak ook niet, want die zal, ook al wordt de oranje zak verplicht, altijd nog wat etensresten bevatten, visgraten of een schaaltje met een restje americain.”
Maar in Ukkel zal de witte zak na 15 mei maar één keer per week opgehaald worden,
net als de oranje zak. “Kan niet,” zegt Samuela, die houdt van een proper huis. “Wat stinkt, moet twee keer per week de deur uitkunnen.” Met haar medestanders van de Ukkelse PTB voert ze dan ook actie tegen het nieuwe ophaalplan.
Ook elders in Brussel verzet PVDA-PTB zich tegen de nieuwe ophaalregeling. “We hebben een rondvraag gedaan,” zegt Brussels parlementslid Bruno Bauwens. “De meeste mensen weten nog van niks. Als ze er al van op de hoogte zijn, blijken ze wel bereid om te sorteren, maar het moet haalbaar zijn. Voor mensen met een piepklein keukentje, die geen tuin of terras hebben of alleen een terrasje voor de kinderen, is het een probleem. Wij zijn niet anti-oranje-zak of
anti-sorteren. Onze grote bezorgdheid is dat de mensen hun etensresten een week moeten bijhouden, hoofdzakelijk in de oranje zak, maar ook in de witte zak. Je krijgt dus twee zakken die gaan stinken. Ik zag bij mij van de week al wormpjes in mijn oranje zak en het is nog niet eens zomer.”
Bauwens vindt dat de overheid meer moet investeren in vuilnisophaling in plaats van rondes af te schaffen. “Zowel de witte zak als de oranje moeten overal twee keer per week ingezameld worden. Mensen verplichten een stinkende zak binnen te houden zal leiden tot meer sluikstorten.” Ook is het volgens
“Je afval sorteren is toch het minste wat je kunt doen voor het klimaat”
Danielle Borremans Fervent sorteerder (Vorst)Met de oranje zak voor voedselafval is er een vijfde kleurtje bijgekomen, na de witte, de gele, de blauwe en de groene zak.
behoorlijk kritisch: te groot volgens de een, te klein volgens de ander, te plastic of te onpraktisch volgens nog anderen, maar ook diefstalgevoelig.
Ook de burgemeesters zijn niet onverdeeld gelukkig met het nieuwe plan. Zo vindt burgemeester Christian Lamouline van Sint-Agatha-Berchem (Les Engagés) de timing bijzonder slecht. “Dat afval gesorteerd wordt, is een goede zaak, het moet ook van Europa, maar er is een aanpassingsperiode nodig. De mensen moeten de tijd krijgen om te leren sorteren en de juiste reflexen aan te kweken. Laat ons eerst dat pedagogische werk doen en verminder dan, na zes maanden of een jaar, het aantal ophaalrondes in alle gemeenten tegelijk.”
Het slaat volgens hem nergens op dat de wittezakophaling in sommige gemeenten wel en in andere niet verminderd wordt. “Zo krijg je twee snelheden. In mijn buurgemeenten Molenbeek en Koekelberg zullen de inwoners hun witte zakken na 15 mei wel nog twee keer per week kunnen buitenzetten. Het lijkt alsof de properste gemeenten gestraft worden.”
bezwaar tegen de avondlijke ophaalrondes, die hun herintrede zullen doen.
En dan zijn er nog de machtige vakbonden. Die zijn tegen het hele hervormingsplan. “Wij vinden dat het plan overhaast wordt ingevoerd. Er moet nog zoveel uitgeklaard worden,” zegt Nisrine Chihi van SLFP-VSOA. “Een voorbeeld: als er per week maar één ophaling van organisch afval plaatsvindt, gaan de mensen hun keukenafval ook in de witte zak gooien, zeker als die nog wél twee keer per week wordt ingezameld. En het valt niet te controleren, want op dat soort afval kleven geen adresetiketten.”
Chihi: “Wij hebben gevraagd om te wachten, bijvoorbeeld tot september. Dan kun je het systeem eerst testen en dan kunnen de vuilnismannen hun vakantie nog opnemen. Want voor hen betekent de nieuwe regeling zwaardere zakken en langere rondes. Maar Maron wil de zaak forceren.”
De vakbonden willen eerst nog aankijken hoe de Brusselaars en de vuilnismannen reageren. “Afhankelijk daarvan beslissen we of er stakingen of andere acties komen.”
hem de hoogste tijd dat het Gewest overstapt op ondergrondse containers waarin mensen altijd hun afval kunnen deponeren.
Minister Maron vindt dat hij wel degelijk rekening houdt met klein behuisde Brusselaars. Het terugschroeven van de ophaling van de witte zak gebeurt immers in fases, zo meldt zijn woordvoerder, waarbij de dichtstbevolkte gemeenten in eerste instantie gespaard blijven. Bovendien verandert er niets voor de bewoners van appartementsblokken met grote inzamelcontainers in de kelders. Ook belooft hij dat er pas na de zomer sancties komen voor wie zich niet aan de nieuwe sorteerregels houdt.
Om de Brusselse bevolking mee te krijgen, laat hij via Net Brussel en de gemeenten gratis afsluitbare oranje containers uitdelen. Maron hoopt dat de Brusselaars die ook zullen gebruiken om de oranje zak op straat te zetten. Dat is weliswaar extra werk voor de vuilnismannen, maar het voorkomt dat de doorgaans onsmakelijk uitziende zakken ook nog eens door vosjes, katten of vogels worden opengereten. De reacties op sociale media op het gratis vuilnisbakje zijn nochtans
Lamouline vreest dat Sint-AgathaBerchem door dit hele plan vuiler gaat worden. “Op die ene ophaaldag zullen er zo veel witte zakken liggen dat ze niet allemaal mee kunnen in de vuilniskar, er zullen meer sluikstorten zijn en als er staking is, zullen de zakken een hele week extra blijven rondslingeren.”
Ook burgemeester Benoît Cerexhe (Les Engagés) van Sint-Pieters-Woluwe vraagt uitstel van de eenmalige ophaling van de witte zakken. Burgemeester Emir Kir van Sint-Joost-ten Node maakt dan weer
FR À partir du 15 mai, les Bruxellois ne pourront plus jeter leurs déchets alimentaires dans le sac blanc mais bien dans le sac orange. C’est une petite révolution que tout le monde n’apprécie guère. Dans une dizaine de communes bruxelloises, ces sacs ne seront ramassés qu’une fois par semaine. « Pour les Bruxellois qui ont une toute petite cuisine, n’ayant ni terrasse ni jardin, c’est un réel problème », entend-on du côté du PTB-PVDA. Certains bourgmestres ainsi que les syndicats demandent un report de la mesure.
In 2015 probeerde Marons voorgangster Fadila Laanan (PS) ook al eens om de ophaling van de witte zaken te reduceren tot één keer per week. Maar na haar controversiele uitspraak – “Het spreekt voor zich dat je geen vis eet als de vuilniszak pas drie of vier dagen later wordt opgehaald” – en het heftige verzet van de vakbonden moest ze haar plannen opbergen. Er staat Maron dus nog veel masseerwerk te wachten.
Gebruik jij de oranje zak al? Wat zijn jouw ervaringen? Laat het ons weten via www.BRUZZ.be/oranjezak
EN From 15 May, Brussels residents will have to use the orange bag for food waste. But in approximately ten Brussels municipalities, residual waste will still be collected only once a week. “Our main concern is that people will have to store their food scraps for a week. For Brussels residents who have a tiny kitchenette and do not have a terrace or garden, this is a real problem,” PVDA-PTB agrees. They argue that both the white and the orange bag should be collected twice a week. Some mayors and the unions are asking the change to be postponed.
album presentation : The River Doesn’t Like Strangers (Native Rebel Recordings, 2021)
11.05.23 ©
Waar wil je wonen? In Brussel
Ga mee op woontour en ontdek nieuwe wijken, groene plekken en betaalbare buurten in de stad. Schrijf je in via www.woneninbrussel.be.
zo 7.05
Van Woluwevallei tot Warandepark
Oudergem, Woluwe, Watermaal-Bosvoorde, Elsene, Etterbeek
zo 28.05
Cohousing Laken en Jette
zo 11.06
Wonen rond het kanaal: noord
zo 25.06
Van het KMI tot de Marollen
Ukkel, Vorst, Sint-Gillis, Brussel-stad
wonen.in.brussel
Het gekrakeel tussen groen en rood gaat maar niet liggen. Dat is begrijpelijk, maar als de partijen ook de vooruitgang op dossiers blokkeren, riskeren ze hun eigen graf te delven.
Bram Van Renterghem
Elke week neemt een BRUZZ-redacteur het nieuws op de korrel
Opvallende quotes in het BRUZZinterview met staatssecretaris voor Stedenbouw Pascal Smet (one.brussels-Vooruit), vorige week. “Dat is het verschil met Groen. Zij communiceren, wij, socialisten, leveren resultaat af. We deliver, in plaats van verhaaltjes te vertellen.” Even verderop: “Good Living is slachtoffer van Good Move omdat Groen Good Move fout heeft aangepakt.” Nog eentje om het af te leren? “We mogen niet in dogma’s blijven hangen. De groenen hebben er ons decennia mee geterroriseerd en kijk waar we nu staan.” Wie de animositeit tussen Smet en Groen wil begrijpen moet terug naar de verkiezingen van 2009. Smet en Bruno De Lille (Groen), toenmalig lijsttrekker, hadden een voorakkoord, om samen de gewestregering in te duiken. Maar de Open VLD, die het meeste zetels haalde, speelde het slim en weekte Groen los van de socialisten. Dat tot razernij van Pascal Smet. Volgens de legende stond die laatste ‘s nachts aan de deur van De Lille te bellen, schreeuwend: “We hadden een voorakkoord!” Iets wat De Lille naderhand ontkende.
Sindsdien is het nooit meer goed gekomen. En al helemaal niet sinds Elke Van den Brandt (Groen) minister van Mobiliteit werd, een post die Smet daarvoor met veel bravoure en goesting invulde. Het leidde tot vreemde taferelen, zoals de aanval op de
door de groenen geplande versmalling van de A12, een voorstel dat zo uit de koker van Smet had kunnen komen. Groen doet daarbij wat het altijd doet: incasseren. En als er al eens een sneertje wordt uitgedeeld, is dat eerder naar de PS. Zo verweet Van den Brandt in het BRUZZ-magazine begin maart de PS dat die partij aan ‘immosocialisme’ doet, waarbij het te dicht bij de bouwsector staat. Tussen Ecolo en de PS klettert het wel geregeld. Nawal Ben Hamou (PS) verweet Alain Maron (Ecolo) een paar grazende schapen voorrang te geven op flatgebouwen voor sociale huurders. Omgekeerd hekelt Maron het feit dat de PS Good Move te weinig steunt. “Een deel van de Brusselse PS, niet binnen de Brusselse regering, is deloyaal. Er is een soort van Bouchezisering,” aldus de Ecolo-minister. “Dat betekent de regering waar je zelf inzit van buitenaf aanvallen. Dat is wat PS-voorzitter Ahmed Laaouej bijna continu doet in Brussel.”
Je zou bijna vergeten dat groenen en socialisten in dezelfde regering zitten én – zeker aan Nederlandstalige kant – ideologisch sterk verwant zijn. Meer zelfs, Pascal Smet gaat er geregeld prat op groener te zijn dan de groenen. Dan is het bijzonder dat hij net die partij aanvalt waar hij zo goed op lijkt. Volgens de Nederlandse historicus Rutger
Bregman is dat omdat niet de grote, maar de kleine verschillen kwaadheid opwekken. “Grote verschillen bevestigen onze identiteit, kleine verschillen bedreigen haar.” Hij citeert daarbij Sigmund Freud, die spreekt over “het narcisme van het kleine verschil”.
Wat natuurlijk ook meespeelt is het feit dat politiek een zero-sum game is: jouw winst is mijn verlies, en vice versa. Dat Groen en one.brussels-Vooruit voor een stuk communicerende vaten zijn, hoeft geen betoog. Toch kun je ook te ver gaan met die aanvallen. “In een café waar ruzie is, komen de mensen niet,” zei Guy Vanhengel (Open VLD) daarover, ook alweer in een interview met BRUZZ. Het gekrakeel straalt af op álle betrokken partijen en leidt tot minachting bij de kiezer. Als die partijen dan nog eens elkaars dossiers beginnen te blokkeren, is het hek helemaal van de dam. Welke resultaten zullen zij volgend jaar voor de verkiezingen kunnen voorleggen? Het lijstje is kort. Er wordt al eens neerbuigend gedaan over de politieke koehandel, maar misschien moet dat nog eens een kans krijgen. De een krijgt zijn Good Move, de ander zijn Josaphat, nog een ander Good Living. Zo gaat het tenminste, jawel, vooruit.
Intussen kijken de oppositiepartijen geamuseerd toe. Ze moeten niet eens de handen vuilmaken en zijn de spreekwoordelijke lachende derde. Waarom hen geen kans geven, met deze ploeg lukt het toch niet. Kortom: als de regeringspartijen in juni volgend jaar klappen krijgen, zullen ze dat vooral aan zichzelf te danken hebben.
“In een café met ruzie komen de mensen niet”
Big City.
Sinds de middeleeuwen al houden pelgrims halt in Brussel op hun tocht naar het zuiden. Volgen ze daarbij de schelpen op de grond?
Max Wyckaert en Luana Difficile
zoeken elke week een antwoord op een lezersvraag, deze week van Nils uit Asse. Volg ook de Instagrampagina voor het Big City-verhaal op donderdag.
Stel je vraag en stem op BRUZZ.be
Bekijk en lees antwoorden op BRUZZ.be/bigcity
Beestig Brussel.
Wanneer je in de stad rondwandelt, loont het om regelmatig op te kijken naar de prachtige architectuur. Maar het loont ook om in de gaten te houden welke stukjes geschiedenis verscholen zitten in de Brusselse voetpaden. Behalve de struikelstenen die de oude woonplaatsen van Joodse Brusselaars herdenken, liggen er ook gouden elementen gebeiteld: de Sint-Jakobsschelpen, met het puntje gericht naar Compostella. Alle wegen leiden naar Rome, wordt gezegd, maar er leiden er dus in heel Europa ook een pak naar Compostella. Wie van Brussel naar Santiago de Compostella wil wandelen, is in theorie 350 uur onderweg. De Via Brabantica is een noordelijke route die be-
Aan de oevers van de Zenne in Anderlecht smullen drie ooien van Japanse duizendknoop: een uitheemse plantensoort die veel problemen veroorzaakt.
“De Japanse duizendknoop is een invasieve plant die hier eigenlijk niet thuishoort”, zegt Benjamin Thiébaux van Leefmi-
lieu Brussel. “Het is een plant die razendsnel groeit en andere soorten wegduwt, waardoor ook de vogels en insecten die die planten
gint in Nederland, naar Parijs leidt om zo door te trekken naar het zuiden. Die eeuwenoude route loopt ook recht door Brussel. Sinds de middeleeuwen houden pelgrims uit verschillende windrichtingen halt in onze stad. Een Brusselse wijk ontleent er zelfs haar naam aan. In de Sint-Jakobswijk stond er vroeger op de Kolenmarkt een gasthuis, met de naam Sint-Jakobsgasthuis. De pelgrims kregen er onderdak en een plaats om uit te rusten, om nadien hun tocht voort te zetten. Later werd het gasthuis afgebroken en werd op die plaats de kerk Onze-Lieve-Vrouw Van Goede Bijstand gebouwd. Vanaf dit punt hadden ze twee keuzes. Doorwandelen naar de Marollen tot aan de Kapellenkerk of nog even een omweg nemen langs Anderlecht, om te bidden op het graf van de heilige Sint-Guido.
De weg in, door en uit Brussel moesten de pelgrims wel op een
andere manier vinden dan met gouden schelpen van vandaag, want die zijn nog maar een twintigtal jaar geleden aangebracht door de stad. Een vijftigtal van de gouden exemplaren laten je wandelen in de voetstappen van de pelgrims van toen, of zijn een fijn extraatje voor wie zich nu nog op een moderne vorm van een bedevaart waagt.
Dat schelpen het symbool zijn geworden van de bedevaart, is te
nodig hebben om te overleven, dreigen te verdwijnen.”
Om de duizendknoop onder controle te krijgen, besloot Leefmilieu Brussel Ouessantschapen in te zetten: een wilde schapensoort die goed bestand is tegen barre (weers)omstandigheden en bovendien maar weinig verzorging nodig heeft. Hun naam verwijst naar het eiland Ouessant, dat voor de kust van Bretagne ligt. Hoewel de Japanse duizendknoop onder controle krijgen geen sinecure is, blijkt de schapenstrategie van Leefmilieu
Het Ouessantschaap heeft niet veel verzorging nodig.
Ketmet
BRUZZKet trok woensdag naar de Abattoir voor een namiddag fun, want het nieuwe seizoen van Cultureghem is van start gegaan.
Meer info op BRUZZKet.be en op Tiktok
danken aan verschillende legendes. De tocht leidt naar Compostella, omdat daar het graf ligt van Jakobus de Meerdere. Hij is een van de twaalf apostelen die daar begraven ligt. Een legende vertelt dat toen zijn lichaam aan de Spaanse kust aanspoelde, het bedekt was met dergelijke schelpen. Voor wie de tocht naar Spanje zou willen aanvatten, zullen de Sint-Jakobsschelpen een rode draad vormen tijdens de wande-
ling. Wandelaars dragen er eentje om aan te geven dat ze op bedevaart zijn, de souvenirwinkeltjes in Compostella liggen er vol van en op je pad zullen schelpen je in de juiste richting sturen. Zo ook in Brussel, waar hier en daar een verdwaalde ‘ster’ ligt, die moet voorkomen dat je verdwaalt. In de Sint-Jakobswijk liggen er zelfs op een plaats twee naast elkaar. Wie zoekt die vindt! LD
BRUZZ op Stadskriebels
Op zondag 7 mei kan je de BRUZZ-bus terugvinden op Stadskriebels, hét sportfeest in Brussel.
Kom vanaf 11u naar Thurn & Taxis en geniet van de vele demo’s of doe zelf mee met de gratis initiaties!
Brussel te werken. De schapen eten de invasieve exoot niet alleen op, ze zorgen er ook voor dat andere planten weer plaats hebben om te groeien en dus terugkeren. “De schapen spelen een belangrijke rol in de diversiteit van plant- en diersoorten”, zegt Thiébaux. “Eigenlijk is dit een heel gemakkelijke, economische en ecologische manier om dit soort sites te beheren.”
In Anderlecht staan de schapen intussen zo’n drie jaar in voor het ecologische beheer van het grasveld, dat achter het voormalige
Shell-station op de Veeartsenstraat ligt. Maar ook op andere plekken wordt geëxperimenteerd met deze formule, zoals in Jette en in het noorden van Brussel, ter hoogte van de Vilvoordselaan. “In totaal worden er een tiental schapen ingezet om de Japanse duizendknoop te bestrijden, maar er zijn er nog veel meer die ons helpen bij het groenbeheer van ecologische sites in de stad.” AD
Lees de hele reeks op BRUZZ.be/beestigbrussel
Tickets te winnen
Onze collega’s van de BRUZZ radio geven aan de lopende band tickets weg voor concerten van Glints, Echt! en Horst Festival!
Luister en win de hele dag op BRUZZ radio via 98.8 FM
Mobiliteit. Actiegroep wil SUV’s weren uit de stad
Een actiegroep die in Brussel de banden van zware SUV’s laat leeglopen, wakkert de discussie aan: moeten die wagens weg uit de stad? “Door het SUV-rijders niet makkelijker te maken, doe je aan sturend beleid, En behoud je plaats voor stoepen, fietspaden of de rijweg, ruimte die sowieso al schaars is.”
door Bram Van Renterghem foto’s Bart DewaeleOnze acties gebeuren natuurlijk ‘s nachts, als iedereen slaapt,” zegt Sarah* (27) lid van de Tyre Extinguishers, een internationale klimaatactiegroep die de banden van SUV’s plat zet. Zelf heeft de Schaarbeekse econome al drie keer deelgenomen aan een actie, de laatste op 31 maart, toen 150 Brusselse SUV’s getroffen werden.
Aan de telefoon vertelt ze hoe het zestigtal Belgische activisten te werk gaan: “We spreken met de groep af en verdelen de wijken, doorgaans SUV-rijke buurten in Elsene of Ukkel. Per twee of drie trekken we dan de wijk in. Dan gaat het snel: terwijl één persoon op wacht staat, schroeft de ander het dopje van het ventiel, plaatst er een linze of peperbol tussen en schroeft het dopje weer aan. In twintig seconden is de band leeg, maar tegen dan zijn we alweer weg. We zijn beducht voor agressieve reacties.”
Naar eigen zeggen werd nog niemand betrapt, maar er loopt wel een politieonderzoek. Daarom zijn er in de nabije toekomst niet meteen extra acties gepland. Toch blijft de groep nieuwe activisten van alle leeftijden en met verschillende profielen aantrekken, ook mensen zonder ervaring in het activistenmilieu. “Zij mailen ons spontaan, zonder dat we reclame hoeven te maken.”
Een flyer achter de ruitenwisser is het tweede stuk van de actie. “Daarin leggen we uit waarom we het doen: dat SUV’s – zeker in de stad – onnodig groot, zwaar, gevaarlijk en vervuilend zijn. Vaak zit er maar één persoon in. Zoiets houdt absoluut geen steek in het licht van de klimaatnoodtoestand.”
Bijzonder is dat de activisten daarbij ook elektrische SUV’s viseren, ook al hebben die geen vervuilende uitlaat. “Die wagens blijven veel te groot, een klein elektrisch exemplaar volstaat toch? Vergeet niet dat de productie
ook energie en zeldzame aardmetalen kost.” De activisten gaan er prat op geen voertuigen te beschadigen of ongevallen te willen veroorzaken. Daarom plakken ze een sticker op de ruit, zodat de chauffeur zich bewust is van de lekke band.
“Wat we willen? Om te beginnen een verbod op reclame voor SUV’s. Verder hopen wij met de acties de consument in te lichten, de politici wakker te schudden en het debat aan te zwengelen.” Dat laatste lijkt alvast te lukken. Op sociale media zijn de acties goed voor heel wat reacties, al zijn de meeste afwijzend. “Ze moeten met hun lompe poten van andermans zaken blijven,” is een populaire. Automobielorganisatie Touring verwoordt het beleefder: “De consument heeft de vrije keuze om zo’n wagen te kopen, dat is zijn recht,” zegt woordvoerder Danny Smagghe. “Als je daar niet mee akkoord gaat, kun je protesteren, maar niet door de ▼
banden plat te zetten, dat gaat te ver. Van iemand anders eigendom moet je afblijven.”
Activiste Sarah reageert door te stellen dat de actie misschien niet legaal, maar wel legitiem is. Ook dat betwist Smagghe. SUV’s zijn volgens hem helemaal niet onveiliger dan andere voertuigen. Omdat het vaak om nieuwe modellen gaat, zijn ze uitgerust met de nieuwste snufjes, zoals voetgangersdetectie en een automatisch remsysteem.
Een studie van verkeersinstituut Vias lijkt hem gelijk te geven. Daarin werden 63.000 ongevallen tussen 2015 en 2020 geanalyseerd. Als daar gewone wagens bij betrokken waren, leidde dat tot 10,2 overlijdens per 1.000 ongevallen. Bij SUV’s ging het om 10,1 overlijdens per 1.000 ongevallen.
Dat ligt niet in de lijn met de bevindingen uit Amerikaans onderzoek, waarbij voetgangers anderhalf tot drie keer meer kans hebben op overlijden na een aanrijding door een SUV. Voor kinderen zou die kans met factor acht toenemen. Op de autosite Auto55. be leidde die discrepantie in cijfers tot de kop: ‘Alleen in België zijn SUV’s niet gevaarlijker dan gewone auto’s’. Vias verklaart de verschillen door het formaat van de SUV. In de VS zijn SUV’s doorgaans erg groot en hebben ze weinig veiligheidsvoorzieningen.
Ook in België zijn de grote (+4,7 meter) SUV’s geen uitzondering meer. Ze wegen makkelijk 2 ton. De nieuwe Range Rover weegt zelfs 2,7 ton. Dat is 1.300 kilogram meer dan een gewone gezinswagen.
“Simpele fysica,” zegt mobiliteitsexpert Kris Peeters. “Hoe zwaarder de wagen, hoe zwaarder de impact bij een ongeval. Het aanrijpunt is hoger, op niveau van de vitale organen, waardoor de kans om als voetganger te overleven kleiner is.” Intussen zijn wel al verbeteringen inzake veiligheid aange-
bracht – denk aan schokabsorptie en een ander ontwerp, waardoor je niet onder maar op de wagen terechtkomt. “Dat blijft Kurieren am Symptom, symptoombestrijding,” zegt Peeters, “eerder dan de wagenwedloop ten gronde aan te pakken.”
Veiligheid is maar een van de claims van de Tyre Extinguishers. SUV’s verbruiken makkelijk 20 procent meer brandstof dan een gewone wagen, waardoor ze ook meer CO2 uitstoten. Volgens wetenschapssite NewScientist veegt de verkoop van SUV’s –in België goed voor de helft van alle nieuw verkochte wagens – de klimaatwinst door om te schakelen naar elektrisch rijden, volledig weg. SUV’s zijn zo de tweede belangrijkste oorzaak voor de stijging van CO2-emissies wereldwijd. Door de grotere belasting op de banden produceren ze ook meer fijn stof.
De claims van de Tyre Extinguisers lijken te kloppen. Dan zal een groene minister van Mobiliteit wel begrip hebben voor die acties? “Voor de geest van de actie wel, maar andermans eigendom beschadigen doe je niet,” klinkt het op het kabinet van Elke Van den Brandt (Groen). “Individuen viseren werkt niet goed. Als overheid moet je een kader scheppen dat de keuzes stuurt. De voornaamste hefboom is fiscaal, maar in een hervorming daarvan is al voorzien via SmartMove.” Dat Brusselse rekeningrijden steekt voorlopig in de koelkast, omdat de andere gewesten het niet genegen zijn.
De SUV’s worden al zwaarder belast. Door hun hogere gewicht hebben ze een grotere motor nodig, wat hen in de hogere belastingschalen doet belanden. Voor een SUV met een relatief grote 3 litermotor betaal je 1.239 euro eenmalige Belasting op de inverkeerstelling (BIV) en een jaarlijkse verkeersbelasting van 931 euro, een pak meer dan de 168 euro verkeersbelasting voor de Ford Focus van ondergetekende.
Toch maakt Dirk De Smedt, topman van Brussel Fiscaliteit zich geen illusies. “BIV en verkeersbelasting bepalen niet welk voertuig we al dan niet kopen. Voor iemand die 80.000 euro voor een SUV kan neertellen, weegt de keuze van de velgen of radio-installatie zwaarder door dan de verkeersbelasting,” aldus De Smedt. En door de bedrijfswagencultuur moeten heel wat mensen zich daar zelfs al helemaal niks van aantrekken. Daar komt verandering in, want met SmartMove zal je niet één keer, maar elke keer meer moeten betalen als je met een gespierde wagen rijdt. “Het is het meest progressieve van alle tariefschema’s,” zegt De Smedt. “Daardoor zal SmartMove wél een effect hebben op waar en met welke wagen je rijdt.” Zo moet een wagen met een 3 liter motor 6 euro ‘startgeld’ per rit betalen. Voor een gewone gezinswagen is dat maar 2 euro. Sommige experten pleitten ervoor om ook het gewicht en volume van de wagen in rekening te brengen, maar dat zag De Smedt niet zitten. “We moeten de berekeningswijze niet onnodig compliceren, de motorinhoud zegt al veel over het gewicht.” Daar komt bij dat auto’s met motoren van 3 liter of meer wél nog BIV moeten betalen, terwijl die voor de lichtere wagens wegvalt.
“De consument hee de vrije keuze om zo’n wagen te kopen. Protest daartegen mag, maar van iemands eigendom blijf je af”
Danny Smagghe Automobielorganisatie Touring
Elektrische wagens vormen een uitzondering. Zij komen sowieso in het laagste tarief, ook al gaat het bijvoorbeeld om een grote SUV zoals de Audi e-tron. “Elektrificatie van het wagenpark is nu ons belangrijkste hoofddoel,” zegt minister van Financiën Sven Gatz (Open VLD) daarover. “Belasten op gewicht kan in dezen contraproductief werken.” Zelfs een kleine elektrische wagen weegt immers een pak meer dan z’n tegenhanger op brandstof. Kortom: SUV’s zúllen (flink) zwaarder belast worden via SmartMove. Als het ooit wordt ingevoerd.
Behalve de vervuiling en het gevaar is er tot slot nog een laatste argument tegen SUV’s in de stad en dat is plaats. Je hebt natuurlijk SUV’s in alle maten en gewichten: een relatief bescheiden Renault Captur is niet hetzelfde als een New Range Rover, die vijf meter lang en twee meter breed is. Het spreekt vanzelf dat die laatste het fietsers in een smalle straat een pak moeilijker maakt. Moet Brussel die gigantische wagens om die reden niet gewoon verbieden?
“Zulke maatregelen neem je het best op een zo hoog mogelijk niveau,” zegt
mobiliteitsexperte Cathy Macharis (VUB). “Mobiliteit stopt niet aan de grenzen. Maar als stad kun je wel een grote rol spelen – de lage-emissiezone (LEZ) had ook een groot effect op de autokeuze van mensen uit de andere gewesten, die Brussel nog binnen wilden.”
Stel dat Brussel no-SUV-zones wil invoeren in het centrum – ooit een voorstel van haar collega Eva Van Eenoo – dan zal dat
zeker effect hebben op de rest van het land. Het volstaat dan om niet-professioneel gebruikte auto’s vanaf een bepaald formaat of motorinhoud op een rode lijst te zetten, zoals ook LEZ sommige auto’s weert. “Brussel kan hierin een motor zijn voor verandering,” aldus Macharis.
Zelfs de Financial Times pleit voor zo’n verbod in steden. ‘We moeten deze civiele tanks weg reguleren,’ kopte de zakenkrant vorige maand nog. Maar zoiets is vooralsnog niet aan de orde, niet op Europees, en niet op Brussels vlak.
Wel zijn er enkele voorzichtige maatregelen die erg grote SUV’s benadelen. Zo rekenen Elsene, Jette en Schaarbeek 120 euro extra per jaar aan voor een bewonerskaart als de auto langer is dan 4,9 meter. Omgekeerd is geen enkele gecontacteerde gemeente van plan om de parkeervakken op de openbare weg te verbreden. Zelfs het commerciële Interparking houdt het in de ondergrondse garages op vakken van 2,5 op 5 meter, afmetingen die al voor SUV-rage afgeklopt waren en erg nipt zijn voor een mastodont als de New Range Rover. “Door het SUV-rijders niet makkelijker te maken, doe je aan sturend beleid,” zegt Peeters daarover. “En behoud je plaats voor stoepen, fietspaden of de rijweg, ruimte die sowieso al schaars is.”
Maar voor de Tyre Extinguishers gaat dat allemaal te traag. Zij willen het liever vandaag dan morgen onmogelijk maken om grote SUV’s in de stad te bezitten. “Of het lukt? Niet echt,” zegt Sarah. “In Zweden zijn ze al tien jaar met dit soort acties bezig. Zonder resultaat.”
*Sarah is een schuilnaam
FR Les gens de Tyre Extinguishers ont déjà crevé les pneux de 200 SUV pour protester contre leur pollution inutile et le danger qu’ils sont pour les piétons. Même si la majorité des gens condamnent leurs méthodes, leurs revendications sont justifiées. Avec le nouveau système de circulation SmartMove, les voitures les plus musclées seront bientôt taxées davantage. Reste à savoir quand ce plan entrera en vigueur. Entre-temps, les communes prennent des mesures. À Jette, Schaerbeek et Ixelles, une carte de stationnement coûte 120 € de plus si une voiture fait plus de 4,9 mètres. Mais pour les Tyre Extinguishers, tout se fait trop lentement. « Il y a une vraie urgence climatique, le changement doit se faire maintenant. »
EN The Tyre Extinguishers are slashing tyres of large SUVs as a protest against unnecessary pollution and danger to pedestrians. They did this three times already, damaging more than 200 SUVs. Although most people dislike their methods, their claims are truthful. Now, politicians are trying their best to make sure powerful cars will be taxed more in the future. Municipalities are already taking action themselves. In Jette, Schaarbeek and Ixelles, for instance, you have to pay an extra 120 euro for a residents’ card if your car is longer than 4.9 metres. But things are going way too slow for the Tyre Extinguishers. “There is a real climate emergency, we want to see change now.”
Elke week gaat BRUZZ op bezoek bij een kind in Brussel in zijn of haar slaapkamer. Deze keer is dat bij Tasnime (12) uit Sint-Jans-Molenbeek. “Als ik iets kwijt wil, ga ik schilderen op het dakterras. Daar zijn geen mensen, alleen lucht en gebouwen.”
door Max Wyckaert foto Saskia VandersticheleJullie wonen in een groot gebouw, waarvan je vader conciërge is, bijzonder!
Ik woon hier al heel mijn leven, samen met mijn drie zussen en ouders en vind het hier leuk! Ik kan in het gebouw rondlopen en de mensen kennen mij hier. Er is veel plaats om te spelen en er zijn ook veel activiteiten. Beneden is er een tekenatelier waar ik vroeger naartoe ging, maar ik ben gestopt omdat ik nu boks.
Jij bokst?!
Ja, ik ben pas begonnen. Toen ik klein was, deed ik al een soort mengeling van gevechtssporten en ik vond dat tof. Als ik boos ben, kan ik me daar afreageren.
Ben je dan vaak boos?
Soms, maar ik toon niet snel mijn gevoelens aan de buitenwereld. Ik praat daar niet vaak over.
Uit je je gevoelens op een andere manier?
Ik schilder ze. Als ik iets kwijt wil, neem ik mijn schildergerei en zet ik me buiten, op ons dakterras.
Waarom daar?
Daar zijn geen mensen, alleen de aardbeien die we er planten. Ik ben er alleen met de lucht en de gebouwen en teken er mijn gevoelens. Ik vond het jammer toen er een nieuw gebouw kwam dat hoger is dan het onze. Nu kunnen de mensen me van daar zien.
Je hebt henna op je hand, heb je meegedaan aan de ramadan?
Ja, maar niet helemaal, omdat ik ziek was. Met het Suikerfeest zijn bij familie geweest om er te eten, te spelen en cadeautjes te geven. Ik heb ook geld gekregen.
Wat wil je daarmee doen?
Ik heb de helft van het geld gedoneerd aan een vzw die arme mensen helpt in Marokko.
Wat wil je later worden?
Architect, want ik hou van tekenen en wiskunde.
Hoe ziet je droomhuis eruit?
Eenvoudig. Ik wil best wel rijk worden later, maar wil dat niet laten zien. Mijn huis zou eenvoudig zijn, maar ik zou ook een groot gebouw laten zetten voor wie geen geld heeft voor een eigen huis. Of ik word oftalmoloog.
O almoloog?
Oogarts. Dat fascineert me omdat mijn zus vroeger cataract had. Dankzij een oogarts kan ze weer goed zien. Kijken is voor mij het belangrijkste zintuig. Zonder zou ik mijn familie of de zon niet kunnen zien en ik zou geen boeken meer kunnen lezen.
Je leest graag, heb je een favoriet verhaal?
Dialogue, een stripverhaal over vooroordelen. Daarin gaat het over een aanslag die gepleegd wordt en hoe sommige mensen daardoor denken dat alle Marokkanen terroristen zijn. Door dat boek te lezen, weet ik hoe ik moet antwoorden wanneer iemand me daar iets over vraagt.
Moet je vaak op zulke vragen antwoorden?
Nee, maar bijvoorbeeld toen Marokko gewonnen had van België op het WK voetbal, waren er achteraf rellen met supporters van Marokko. Ik vind dat je dan niet kan zeggen dat alle Marokkanen relschoppers zijn, net zoals niet alle Spanjaarden relschoppers zijn als Spaanse supporters dingen kapot zouden maken.
Als je gids zou zijn in Molenbeek, welke tips geef je dan aan een toerist?
Er zijn veel mooie dingen in Molenbeek, zoals Thurn & Taxis. En in Brol kan je heel lekker ontbijten. Soms ga ik ernaartoe met mijn moeder. De chocomelk en croissants zijn heel lekker daar!
Lees de hele reeks op BRUZZ.be/slaapkamer
Naar een idee van de Volkskrant
FR Tasnine, 12 ans, habite au dernier étage du centre communautaire de Molenbeek, où son père est concierge. « Je peux me promener partout dans le bâtiment et tout le monde me connaît ici. Il y a plein d’espace pour jouer et plein d’activités. » Quand elle a besoin de s’exprimer, Tasnine peint sur la terrasse du toit du bâtiment. « Je m’y retrouve seule, entre les fraises qu’on y plante chaque année. »
EN Tasnime (12) lives on the top floor of a service centre in Molenbeek, where her father is a caretaker. "I can walk around everywhere in the building, people know me here. So there is a lot of space to play." Tasnime finds it hard to talk about feelings, so when she wants to get something off her chest, she goes painting on the building's roof terrace. "There I am alone among the strawberries we plant every summer."
“Kijken is voor mij het belangrijkste zintuig. Zonder zou ik mijn familie of de zon niet kunnen zien“
Een drink na het werk, een spaghetti onder vrienden, een concert of poëzieavond in groep. Over twee weken stopt Café Monk in het centrum ermee. Gewurgd door de eigenaar en drankencentrale, zegt de uitbater, maar die volgt strikt genomen gewoon de wet. Het doet de horecasector nog maar eens pleiten voor minder strakke brouwerijcontracten.
Deze dagen baadt Café Monk in een sfeer van weemoed. Op woensdagmiddag, een dag nadat de nakende sluiting bekend is geraakt, zit de zaak in de Sint-Katelijnestraat gezellig vol. “Het is toch drukker dan anders,” vindt Fran Deslé, die met haar drie dochters spaghetti eet in de brasserie achterin. “Wij komen hier elke woensdag eten na schooltijd, dus nu zitten we met een probleem,” vertelt Deslé over de pas aangekondigde sluiting. “Ik kan het met geen andere zaak in de buurt vergelijken. Als het wordt overgenomen, heb ik er niet het volste vertrouwen in dat de sfeer behouden zal blijven. Het kan net zo goed een typisch toeristencafé worden.” Ook de meisjes zullen de traditie missen. “De spaghetti is hier overheerlijk. In Italië doen ze het niet beter,” zegt de 9-jarige Otte, boven haar bord pasta.
“Ik weet echt niet waar ik nu anders naartoe zou kunnen dan hier,” zegt Sofie Janssens, die in het cafégedeelte een boek leest aan het raam. Ze drinkt een Chouffebier en zit aan een tafel alleen. “Je kan hier
perfect in je eentje komen chillen, maar ook met vrienden spaghetti eten of een aperitiefplank delen. Het is hier zó toegankelijk, voor alles. En dat op elk moment, in elke situatie,” zegt ze. “Je ziet hier ook niet één type volk of stijl, zoals in sommige andere cafés. Natuurlijk hoor je veel Nederlandstaligen, maar het blijft hier gemengd.”
Een plek voor ontmoeting, noemen vaste fans ‘hun’ café Monk graag. Op 13 mei houdt Monk zijn laatste dag. Niet vrijwillig, zegt uitbater Filip Jans, want het is pandeigenaar Horeca Logistic Services (HLS) die hem een nieuwe huurovereenkomst ontzegt. Dat bedrijf is tevens drankenleverancier en heeft met Jans al zo’n vier jaar discussies. Onder meer over de invulling van zijn drankkaart.
“Het is begonnen in 2019, toen ik heb geweigerd om nog flessen water bij hen aan te kopen,” zegt Jans. Volgens het brouwerijcontract was hij verplicht om een welbepaald watermerk bij HLS in te kopen ‘tegen horecatarieven’. “De prijzen gingen plots met 65 procent omhoog. Dat kon ik nooit volledig doorrekenen aan de klant,” zegt
Jans. “Nadien zijn er alleen maar meer discussies ontstaan.” Zo mocht hij niet meer dan vijf lokale flesbieren aan de kaart toevoegen, maar had hij er op een bepaald moment tien. “In zeer kleine volumes,” verduidelijkt Jans, “en dat was zes jaar lang nooit een probleem. Pas toen de discussies begonnen, ben ik erop gepakt.” Aan de afgesproken minimumvolumes voor tapbieren heeft hij nooit geraakt, zegt hij nog. “Wij verkochten zelfs het dubbele.”
Officieel zegt HLS de huur niet op door die discussies. In een persmededeling spreekt de pandeigenaar over noodzakelijke “structurele en renovatiewerken teneinde de verdere uitbating in het historisch pand te verzekeren”. De drankenhandelaar wil verder geen enkele vraag rond Monk beantwoorden. Over welke werken het gaat, is dus onduidelijk. Bij de Stad Brussel kwam nog geen stedenbouwkundige vergunningsaanvraag binnen, tweette schepen Ans Persoons (one. brussels-Vooruit) al snel. Het cafégebouw is beschermd. Wel zijn er al langer problemen met de riolering en het dak, weet Jans.
“Ik moest bij elke stortbui pompen,” zegt hij. De rioleringswerken zelf bekostigen vond hij geen faire vraag. “Ze kenden die en probeerden die op mij af te schuiven. Ik vind het erg dat ik het café verlies, maar absoluut niet erg dat ik niet meer met hen moet samenwerken. Hoe meer opmerkingen je maakt, hoe meer ze je de strot dichtknijpen.”
Volgens Jans zijn heel wat horecazaken in zijn directe omgeving afhankelijk van HLS als eigenaar of leverancier. “Velen willen niet praten omdat zij het mes op de keel hebben,” meent hij. HLS is de grootste onafhankelijke drankenverdeler in ons land en de grootste speler op de Brusselse markt. Onder cafébazen luidt het gerucht dat ze hier zo’n tweeduizend panden bezitten. Het familiebedrijf weigert daarover commentaar. Zaakvoerders Paul en Michel Haelterman zijn de zonen van die andere Michel Haelterman, ooit de bierkoning van Brussel genoemd. In de jaren 1990 baatte hij een honderdtal cafés in de stad uit. Hij kreeg de fiscus achter zich voor grootschalige belastingfraude, maar kon in beroep een schikking treffen. Zijn zonen bouwen voort op hetzelfde bedrijf.
Juridisch kluwen
Met de sluiting van Monk staan de zogenoemde wurgcontracten in de sector weer in de aandacht. Maar die vraag is complex, zegt Jacob Reniers van de KU Leuven. Hij is doctoraatsstudent contractenrecht en deed onlangs een studie naar brouwerijcontracten in de horeca. “Die term bestaat juridisch niet echt,” zegt hij. “Een brouwerijcontract hangt altijd af van andere juridische formules, zoals handelshuur, commerciële samenwerking of een lening. Daaraan worden verplichtingen en schadebedingen gekoppeld. Vaak wordt afgesproken dat je een minimumhoeveelheid drank bij een bepaalde handelaar aankoopt in ruil voor voordelen. Bij Monk was dat de huur van het pand.”
Er bestaat wel een gedragscode om excessen te vermijden, die onlangs nog is aangescherpt. “Als zelfs de koekjes bij de koffie verplicht moeten zijn, gaat het te ver,” geeft Reniers als voorbeeld. En wettelijk is het onmogelijk om een huurcontract zomaar, zonder tussenkomst van een rechter, te verbreken na inbreuken op de drankafspraken, benadrukt Reniers. In het geval van Monk is de huur simpelweg niet hernieuwd op basis van de handelshuurwet. “Die is soms zeer formalistisch,” zegt hij. “Zodra een huurcontract afloopt, mag een verhuurder een verzoek tot vernieuwing altijd weigeren. Hij hoeft daar zelfs geen reden voor te geven,” zegt Reniers. “In dit geval heeft de verhuurder de weigering toch gemotiveerd met geplande werken. Die moeten dan wel effectief gebeuren binnen de twee jaar. Anders moet HLS in principe een hogere vergoeding aan de huurder betalen.”
Dat alles binnen de wet verloopt, maakt de ontzetting bij de vaste klanten er niet minder om. Het is een terugkerend probleem in Brussel: ik herinner me nog protest tegen de sluiting van cafés in de Noordwijk in de jaren 1970. Of acties tegen het einde van café Le Coq in Elsene,” zegt Antonio Jimenez Saiz, die met zijn partner en een bevriend schrijver uit Frankrijk een croque-monsieur eet bij café Monk. Le Coq sloot in 2017 omdat pandeigenaar AB Inbev de huurovereenkomst niet wilde verlengen, tot ongenoe-
gen van de buurtbewoners. In het pand huist nu het moderne Café Tulipant, met plaats voor brunch en cocktails. “We hebben onze Franse vriend speciaal naar Monk meegenomen om hem de authentieke Brusselse sfeer te tonen,” zegt Jimenez. “Hier kan je elkaar nog ontmoeten: ik spreek Spaans, mijn vrouw Frans en je hoort hier alle talen. In nieuwe horecaconcepten vind je die mix minder,” vindt hij.
“Je kon hier iemand als Arno tegen het lijf lopen, dat is gezellig,” zegt de gepensioneerde Carlo aan de toog. “Iedereen is hier welkom. En als het gewone bier op is, drink ik hier wel een Saint-Huberrekke uit ons mooie Wallonië.” Eigenaar HLS benadrukt dat “de Monk niet zal verdwijnen”, maar gewoon een nieuwe uitbater krijgt. Al een tiental kandidaten hebben zich gemeld.
Sofie Janssens ziet het café niet graag verdwijnen: “Het is hier zó toegankelijk, voor alles. En dat op elk moment, in elke situatie.”
Zo’n overname is niet nieuw in Brussel. In 2012 moest de uitbater van El Metteko op de Anspachlaan ook een nieuw contract afsluiten met pandeigenaar HLS. “Mijn advocaat had de aanvraag tot huurverlenging één dag te vroeg verstuurd, dus gold ze niet,” vertelt toenmalig uitbater Jean-Claude Robinet. “HLS heeft ons niet verwittigd en een nieuw contract voorgeschoven.” De huurprijs steeg fors en hij moest verplicht de gevel en vier appartementen boven het café opknappen, zegt hij. “Ik wou mijn bloeiende zaak niet kwijt, wat kon ik doen?” Na twee jaar besloot Robinet zijn handelsfonds alsnog te verkopen aan een overnemer. Die moest op zijn beurt stoppen in 2017. “Ik had het echt moeilijk,” vertelt Robinet over die periode. Hij werkt niet meer in de horeca, maar baatte nog een tijd café Excelsior in Jette uit, gehuurd via de lokale kerkfabriek. “Daar had ik betere voorwaarden met eigen leveranciers. Nooit wil ik nog met een brouwerij werken,” zegt hij stellig. Het is een keuze die niet iedereen kan maken, blijkt na rondvraag bij cafébazen.
“Ik wil Monk zeker een vervolgverhaal geven. Zonder brouwerijcontract, uiteraard”
Filip Jans Uitbater Monk
“Zeker sinds de covidcrisis krijg je bij banken geen lening meer voor horecaprojecten, dus moet je wel hopen op geld van een brouwerij,” zegt de uitbater van een bekend café in Brussel, die liever anoniem blijft. Zelf huurt hij een pand van eigenaar Alken-Maes, maar die verplicht hem om alle drank aan te kopen bij leverancier HLS. “Ik werk nu al dertig jaar met hen samen en heb nog nooit problemen gehad, maar ik heb die ook bewust nooit gezocht,” vertelt de cafébaas. “Ik mag maar twee bieren van lokale brouwerijen op mijn kaart zetten, dus doe ik dat. Ik ga niet proberen om drie of vier eigen bieren te kiezen. Natuurlijk kan je zo moeilijk een eigen identiteit opbouwen. En het is een pak duurder dan rechtstreeks aankopen bij kleinere drankencentrales, waar je doorgaans tot 30 procent korting krijgt.”
Hij redt het omdat hij een tweede zaak runt waar hij wel vrij kan aankopen. Ook El Metteko, intussen omgedoopt tot Café Metteko, heeft een nieuwe uitbater met meerdere horecazaken op zijn naam. Dat vergroot de onderhandelingsmarge met leveranciers. “Ik raad elke cafébaas aan om bij aanvang van het huurcontract goed te onderhandelen over de duurtijd. Negen jaar is het minimum, dus je kan altijd langer vragen,” zegt jurist Reniers. “Voor het brouwerijcontract heb je altijd twee weken de tijd om het voorstel na te kijken. Doe dat zeker met juristen.”
De Brusselse horecafederatie geeft hetzelfde advies. “Laat je bijstaan door een advocaat,” klinkt het. “We zien wel dat huurcontracten strikter worden. Covid heeft daarbij niet geholpen.” Duidelijke cijfers heeft de horecafederatie niet, maar verhuurders van handelspanden, zoals cafégebouwen, zouden nu sneller in zee willen gaan met grotere spelers. Bij een goed draaiende drankencentrale lopen ze minder risico op huurachterstal dan bij de cafébaas zelf.
Het overkwam een bekende zaak uit het stadscentrum dit jaar. De privé-eigenaar sloot daar een eigen huurcontract af met HLS, dat op zijn beurt nu een brouwerijcontract afdwingt van de uitbater. “Helaas is dat de fout van onze eigenaar, maar wij zullen onze prijzen fors moeten verhogen,” vertelt de cafébaas, die anoniem wil blijven. “Het gebeurt steeds meer dat leveranciers zo huurcontracten proberen over te nemen. Wij stappen binnenkort naar de rechter.”
Dat de naam HLS zo vaak opduikt in deze verhalen, is volgens deze cafébaas geen toeval. “Ze hebben zeer goede juristen en kennen de wet door en door,” zegt hij. “Ik ben universitair geschoold, geen dommerik
en liet me bijstaan door advocaten,” zegt ook Filip Jans van Monk. “Alleen stel ik vast dat brouwerijcontracten, als de verhuurder dat wil, zeer ver kunnen gaan in pestgedrag.”
Moet de wet dan worden aangepast, om drankcontracten minder ‘wurgend’ te maken? “Het is vooral belangrijk om alle contracten in de horeca eens grondig, op grote schaal te verzamelen en evalueren,” zegt Jacob Reniers. “Pas als de politiek een duidelijk overzicht heeft van hoeveel contracten echt excessief zijn, kan ze nagaan of er genoeg juridische instrumenten bestaan om het evenwicht te bewaken. Evalueer eerst wat er is voor je met iets nieuws komt.” Zo’n inventaris is voorlopig niet in zicht. Minister van Economie Pierre-Yves Dermagne (PS) rekent eerst op een nieuwe verzoeningscommissie voor de horeca, meldt zijn woordvoerder, die moet
bemiddelen tussen brouwers en cafébazen. De commissie is twee jaar na het voorstel nog niet operationeel.
Voor café Monk zijn de komende weken een gouden ererondje. “Ik heb mijn collega’s nog snel meegenomen voor een spaghetti,” lacht An Van Dessel in de brasserie, die een paar dagen per week in Brussel werkt. “We moesten toch afscheid komen nemen. Dit is het Brussel dat ik ken, ik vind het een monument voor de wijk.” Het café geeft nog een groot feest op 13 mei en sluit die avond meteen de tap. Dan trekt uitbater Jans naar Oostende, waar hij de bar van het Noordzeeaquarium vorm zal geven. “Ik heb geluk dat dat samenvalt, maar het was nooit mijn bedoeling om de Monk daardoor te sluiten,” zegt hij. “Ik wil Monk zeker een vervolgverhaal geven in Brussel. Zonder brouwerijcontract, uiteraard.”
FR Le café Monk doit fermer ses portes le 13 mai. À contrecœur, explique l’exploitant Filip Jans, car le propriétaire et distributeur de boissons Horeca Logistic Services (HLS) refuse de signer un nouveau bail de location. L’incident remet les contrats dans l’horeca au cœur de l’attention. HLS n’a rien fait d’illégal, mais a imposé des conditions de rachat sévères à plusieurs cafés. « Il est important d’analyser tous les contrats des brasseries afin de détecter s’il y a eu des excès », dit le juriste Jacob Reniers (KU Leuven). « Si les banques n’accordent pas de crédits, vous dépendez des brasseurs », dit un tenancier de café. « Et le covid n’a fait qu’empirer les choses. »
EN The well-known Monk café closes on 13 May. Filip Jans, who runs the café, says its involuntary because the owner and beverage distributor Horeca Logistic Services (HLS) refuses a new lease. The story reignites the question around strict catering contracts. HLS does not break the law. In fact, it enforced strict purchase conditions at many more cafés. “What we need to do now is to look thoroughly at all brewery contracts to find any excesses,” says lawyer Jacob Reniers (KU Leuven). “If the banks won’t give you a loan, you depend on the brewers for money,” one café owner says. “Covid just made things worse.”
Trachet.
Nick Trachet
Brusselaar die de stad en de wereld culinair ontdekt
Als Hollanders kaaskoppen zijn, dan zijn Vlamingen papkoppen. In een niet zo ver verleden bestond in veel rurale gezinnen het ontbijt uit pap, desnoods met een boterham erna, maar eerst pap. Pap werd gemaakt van melk, maar ook van bier, of gewoon water. Om hem ‘papperig’ te maken, ging er bloem bij of gort (gebroken zaden), ‘smoel’ (semoule: meel van harde tarwe) … Smaak kwam van het zout, de meegekookte appel, of alles wat voorhanden was. Pap ging symbool staan voor het saaie leven op de buiten.
Een van de redenen van al dat gepap was dat het bijproduct van het boter karnen moest worden opgebruikt. Je smijt geen karnemelk weg en een melkbedrijf produceerde elke dag véél karnemelk die verder geen enkele waarde had. Dus voedde de boerin er het gezin mee. En de varkens. Maar pap heeft een oude pedigree: ook de Romeinen waren papeters: Niet de liflafjes van Apicius waren dagelijkse kost, wel de puls van de rechtschapen burger: gortepap. Brood zou pas later komen.
Sommige van die papsoorten zijn opgeschoven naar het dessert. Een mooi voorbeeld is de rijstpap. Ooit zó populair dat rijstpap een allegorie werd voor de heerlijkheden van het hiernamaals: met gouden lepeltjes gegeten op een wolk.
Rijstpap was geen gewoon volksvoedsel, rijstpap was luxe. Rijst kwam immers niet van eigen tuin, maar van de Po-vlakte of de moerassen rond Granada, ingevoerd door de Arabieren. Hetzelfde met suiker en saffraan, twee andere essentiële ingrediënten die van verre oorden kwamen.
Rijstpap moet geduldig worden geroerd, ander gaat hij aanzetten en verbranden. Dat is zó gebeurd. Dus hebben generaties koks geduldig gedraaid in de pap gedurende een eeuwigheid en misschien is pap koken daarom ook verdwenen, te geestdodend als activiteit.
Maar toen was er de grote Gaston Clément en die schreef al voor de oorlog: “Minutenlang staan ze onnoodig te roeren in de kastrol en, natuurlijk, tegen dat de rijst zich gaat vasthechten
op den bodem zijn ze haar geduld kwijt, verlaten het vuur en komen slechts dan terug wanneer een zwarte korst op den bodem den lekkeren smaak totaal heeft bedorven.”
Zet 200 gram rijst op met anderhalve liter water en laat drie minuten koken, spoel ze dan koud in een zeef. Zet de rijst opnieuw op met een liter kokende melk, een snuif zout (!), vanille, saffraan of/en ‘citroenraspsel’ en dertig gram boter. Laat tien minuten koken in een gesloten pan. Voeg er dan 150 gram suiker bij. Sluit de pan opnieuw en laat een kwartier héél zachtjes koken, best nog in de oven. Roeren is volgens Clément niet nodig. Maar het mag. Ik zou minder suiker in de rijst doen, dan kan je er nadien nog extra ‘kinnekessuiker’ over strooien.
Lees de hele reeks op BRUZZ.be/trachet
“Rijstpap was geen gewoon volksvoedsel, rijstpap was luxe”
Ruben Östlund won voor de tweede keer een Gouden Palm op het filmfestival van Cannes. Als juryvoorzitter mag hij eind deze maand zelf een Gouden Palm uitdelen, maar eerst staat Brussel op zijn programma. Het perfecte moment om naar het recept van zijn cocktail van sociologie, cinema en satire te hengelen. door Niels Ruëll
Mensen aan het denken zetten over wat voor sociaal dier de mens nu is: dat is het handelsmerk van Ruben Östlund. De Zweedse scenarist en regisseur beleeft er gouden tijden mee. Hij komt ze toelichten in Bozar terwijl Cinematek heel zijn oeuvre erdoor jaagt, inclusief de freestyleskifilms waarmee het voor hem allemaal begon.
Östlund geniet nog na van het grote succes van Triangle of sadness. De film won vorig jaar de Gouden Palm, deed het in najaar uitstekend in de bioscopen en versierde dit voorjaar nominaties voor de Oscar voor beste regie, beste film en beste scenario. En dat ondanks een minutenlange orgie van kots en andere lichaamssappen.
In de groteske, bewust provocerende satire begeven twee modellen en influencers zich tussen de miljonairs op een
luxecruiseschip. De marxistische kapitein grijpt naar de fles om niet te hoeven aanzien hoe de gefortuneerden de niet-gefortuneerden behandelen. Een schipbreuk verandert nauwelijks wat aan het wanstaltige festijn van ongemak en machtsmisbruik. Alleen worden de rollen op het onbewoonde eiland omgedraaid: de miljonairs moeten nu naar de pijpen dansen van de loonslaaf die dankzij haar overlevingstechnieken de macht heeft. “Ik erger me aan mensen die Triangle of
sadness enkel lezen als een satire op de superrijken,” zegt Ruben Östlund. “Ik wilde juist een andere richting uit en voorbijgaan aan de conventie dat personages uit de hoogste klasse eikels zijn en de arme mensen lieverdjes. Zo kan je geen interessante discussie over de wereld hebben. Als je begint te wijzen naar individuen, wordt het moeilijk om het te hebben over wat er echt toe doet: de context, de economischeen de staatsstructuren, de machtsverdeling en hoe macht corrumpeert.”
“Overlevingsinstinct schakelt cultuur uit en daar moeten we over durven praten”Ruben Östlund en de cast van Triangle of sadness op het 75e Cannes Film Festival. © PHOTONEWS
The square, de film die aan Triangle of sadness voorafging, was eveneens een gewiekste mix van venijnige sociologie, cinema en humor. Hiermee won Östlund in 2017 ook al de zo felbegeerde Gouden Palm. Hij behoort nu net als Michael Haneke, Ken Loach en de broers Dardenne tot de exclusieve club van tweevoudige winnaars.
Wat is de mens voor een dier? Wat is de kunstwereld voor een zoo? Wanneer en waarom handelen we niet naar onze idealen? Rond die vragen draaide The square Een idealistische museumdirecteur gebruikt veel dure woorden. Maar de ongelukkige manier waarop hij met situaties in zijn leven omgaat, de diefstal van een telefoon, een onenightstand met een journaliste, een promocampagne die om de verkeerde reden viraal gaat en de grensoverschrijdende performance van een artiest die zich als een aap gedraagt, bewijzen dat er weinig nodig is om beschamend fel af te wijken van de luid verkondigde idealen, het gekoesterde burgerlijke fatsoen of de gepropageerde morele ethiek.
Als een echte socioloog denkt regisseur Ruben Östlund na over mens en maatschappij, al verwerkt hij zijn bevindingen en analyses niet in ongelezen rapporten maar in speelfilms. Aanvankelijk in brutale, formalistische arthousefilms, sinds Turist (2014) in films die meer rekening houden met de kijker.
Om de mens in zijn blootje te zetten, valt Östlund vaak terug op sociale experimenten. Die fascineren hem sinds de dag dat zijn moeder, een geliefde lerares en kenner van de leer van Karl Marx, vertelde dat ze met haar klas in de lagere school het Solomon Asch - Conformity Experiment had uitgevoerd. De proefpersoon moet de langste van twee lijnen aanduiden, maar conformeert zich in veel gevallen aan de rest van de groep die de kortste lijn als de langste aanduidt. Kinderen die tot het experiment gedwongen worden, zien we terug in een van de vijf vignetten in Involuntary (2008). Met die debuutfilm toonde hij hoe makkelijk het individu zich door groepsdruk laat verleiden tot laakbaar gedrag. In het confronterende, formalistische Play (2011) berooft een groepje zwarte kinderen op klaarlichte dag een groepje witte kinderen, zonder dat er volwassenen tussenbeide komen. Rollen die ons worden opgedrongen en waar we ons naar gedragen, zijn een van Östlunds stokpaardjes.
In Turist kijkt een man tijdens een
vermeende noodsituatie in het skiresort niet om naar zijn vrouw en kinderen, maar denkt enkel aan zijn eigen hachje. Het gezin raakt er volledig door ontregeld. Östlund: “Overlevingsinstinct schakelt cultuur uit en daar moeten we over durven praten.” De regisseur vindt het jammer dat we niet durven te kijken naar hoe we echt zijn en hoe we ons werkelijk gedragen.
Met plezier blikt hij in Brussel terug op het reeds afgelegde parcours. “Het kan met mijn persoonlijkheid te maken hebben, maar ik ben best trots op mijn films. Ik hou van ze mét al hun gebreken. Ik heb het grote geluk
gehad altijd te kunnen werken rond mijn eigen ideeën en eigen scenario’s. Alles vloeit voort uit wie ik ben en uit discussies met vrienden en collega’s. Bovendien praat ik gráág over mijn films. Het is wel degelijk een ambitie om iets in beweging te zetten, om de mensen anders naar mens en maatschappij te laten kijken en aan te sporen tot een discussie.”
Ruben Östlund komt naar Bozar op 8 mei, meer info op www.bozar.be. In Cinematek loop een retrospectieve van 9 tot 23 mei, meer info op www.cinematek.be
FR Son dernier film Triangle of Sadness, a valu au réalisateur Ruben Östlund une seconde palme d’Or cannoise : une rareté. En tant que membre du jury, il choisira le prochain gagnant. Tous ses films utilisent une approche sociologique et satirique de l’humanité et nous montrent comment les humains ne sont autres que des animaux sociaux. Il a commencé par des films expérimentaux comme Play et Involuntary. Depuis Turist (2014), il touche un public plus large. « C’est mon ambition de faire bouger les lignes et de faire en sorte que les gens se regardent eux-mêmes et la société autrement. » Le 9 mai, Bozar invite Östlund et projette Involuntary. La Cinematek montre ses films jusqu’au 23 mai.
EN With this latest film Triangle of Sadness, director Ruben Östlund won his second Golden Palm at filmfestival Cannes: a rarity. As a jury member, he will decide which winner will be next. All his films use a sociological and satirical approach to humanity and show us how humans are just social animals. He started out with more experimental movies, like Play and Involuntary. Since his film Turist (2014), he reached a bigger audience. “It is my ambition to set things in motion and make people look differently at themselves and at society. I hope my films encourage people to discuss.” On 8 May, Östlund will be interviewed in Bozar, followed by a screening of Involuntary Cinematek shows his films untill 23 May.
Met onder meer SCHNTZL, Bombataz, Warm Bad en Thunderblender verkende Hendrik Lasure al uitgebreid de jazz. Met Het wiel, zijn eerste album onder zijn eigen naam, vindt de klassiek geschoolde toetsenist het Nederlandstalige lied opnieuw uit met een vreemdsoortig, tussen barokke kamermuziek, broze folk en bevreemdende koortsdroom balancerend klankpalet. Gezongen met een even tedere als unheimische kopstem.
HENDRIK LASURE 5/5, 19.00, Ancienne Belgique, www.abconcerts.be
“Space is the place,” luidde het adagio van koning van de kosmische jazz Sun Ra. Je zou het ook kunnen toepassen op de sound van Echt!, het hoofdstedelijke instrumentale combo dat met het behendig langs de Apocalyps scherende Sink-along aan zijn tweede album toe is. Daarop diept het viertal zijn futuristisch aandoende jazz not jazz verder uit, en dat allemaal op een analoge manier. Echt! is bovendien vrai de vrai, er komt geen computer of machine aan te pas.
ECHT! 5/5, 19.00, Botanique, www.botanique.be
Lui die het kunnen weten, dichten de harp een remonte toe. Hoezee, want de welgevormde snarenbundel zorgt steevast voor betovering. Dat weet ook Alina Bzhezhinska van het HipHarpCollective. De naar Londen uitgeweken Oekraïense zet het uit de kluiten gewassen instrument weer in het kielzog van Dorothy Ashby en hogepriesteres van de spirituele jazz Alice Coltrane, die van de harp een volwaardig jazzvehikel maakten. (TZ)
ALINA BZHEZHINSKA 7/5, 19.00, Ancienne Belgique, www.abconcerts.be
Valentina Maurel keerde voor haar langspeelfilmdebuut terug naar haar paradijselijke geboorteland Costa Rica. Na de scheiding van haar ouders ziet de vijftienjarige Eva meer heil in een leven bij haar dichtende, drinkende, feestende vader. Zou hij even hard naar zichzelf op zoek zijn als Eva? De emoties laaien hoog op in deze film, die het prima deed in het festivalcircuit.
TENGO SUEÑOS ELÉCTRICOS dir.: Valentina Maurel, act.: Daniela Marín Navarro, José Pablo Segreda Johanning
De Guardians of the Galaxy, een zootje ongeregeld dat het universum moet beschermen, split niet zonder een geweldig afscheidsconcert. Het derde, afsluitende volume in de superheldenreeks draait rond de cynische, wapengekke wasbeer Rocket. Tien keer plezanter dan de doorsnee-Marvel. En misschien ook sympathieker. Het verhaal van de misfits en outcasts die dankzij elkaar openbloeien, laat niemand onverschillig.
GUARDIANS OF THE GALAXY VOL. 3 dir.: James Gunn, act.: Chris Pratt, Zoë Saldana, Dave Bautista
Door het grote enthousiasme voor Close zijn we uit het oog verloren dat Lukas Dhont de Grand Prix van het Filmfestival van Cannes moest delen met een grote dame: Claire Denis. Qua plot en inhoud valt Stars at noon tegen. Gelukkig zijn er royaal veel momenten van pure cinema. Margaret Qualley excelleert als berooide Amerikaanse journaliste die een passionele affaire beleeft te midden van grote onrust in Nicaragua. (NR)
STARS AT NOON dir.: Claire Denis, act.: Margaret Qualley, Joe Alwyn
‘A 2 mètres’ klinkt als een coronakreet en dat is het in zekere zin ook. Jesse Huygh maakt zijn werk onder de paraplu van ADM vzw, en ADM klinkt dan weer als ‘adem’. Jesse is behalve circusartiest ook mucovisidosepatiënt, maar laat zich ook door corona niet klein krijgen. Zijn voorstelling met de Chinese paal en een zuurstoftank won de Maeterlinck criticism award voor Beste Circus Show 2022-23.
À 2 MÈTRES, 3/5, Bronks, www.bronks.be
SNAP! staat voor ‘Sex Workers Narratives, Arts and Politics’ en geeft een stem aan sekswerkers die ons inzicht geven in hun zo vaak gestigmatiseerde activiteiten. Het Brussels Porn Filmfestival is een alternatief pornofestival met aandacht voor diversiteit en inclusiviteit. Beide werken samen aan een festivalvierdaagse met films, performances, debatten en feestjes in Beursschouwburg, Nova en Aventure.
SNAP! FESTIVAL 4 > 7/5, www.snapfest.org, www.brusselspornfilmfestival.com
De reeks ‘De wonderen van meertaligheid’ fileert verschillende aspecten van de meertalige samenleving. Kolonisatie en migratie, territoriumconflicten en identiteitskwesties hebben een grote impact op de taal die gemeenschappen (mogen) spreken en ontwikkelen. Salim Djaferi, Rachida Lamrabet en Ilham Essalih gaan in het Nederlands, Frans en Engels in op het verband tussen taal en macht. (MB)
THE WONDERS OF MULTILINGUALISM #4 9/5, 20.00, Kaaistudio’s, www.kaaitheater.be
Stuur het trefwoord, samen met je adres en telefoonnummer, naar win@bruzz.be
5X2 TICKETS, FLAGEY, 11/5
De Londense saxofoniste Chelsea Carmichael nam onder de hoede van Shabaka Hutchings The river doesn’t like strangers op. Belgische albumvoorstelling. Mail ‘Carmichael’
Les Nuits: Echt!
5X2 TICKETS, BOTANIQUE, 5/5
In deze tijd, waarin het label ‘bistronomie’ vaak niets meer is dan een gastronomisch ansichtkaartje, slaagt L’Improbable erin het genre aangenaam te vernieuwen.
Het Brusselse jazzkwartet Echt! heeft een nieuw album klaar zonder dat er deze keer een computer aan te pas kwam. Avant-première van Sink-along in het kader van Les Nuits. Mail ‘echt!’
5X2 TICKETS, MERCERIE, 17/5
De Brusselse choreograaf Radouan Mriziga transformeert in zijn nieuwe productie Libya dans tot een landschap van verhalen. Voorstelling in het kader van Kaaitheater on tour en Kunstenfestivaldesarts. Mail: ‘Libya’
In de Eugène Cattoirstraat, een kleine, vergeten straat die uitkomt op de Generaal Jacqueslaan, trekt een voormalige garage de aandacht. Ze werd ooit omgebouwd tot een architectenbureau met een prachtige mezzazine en later huisde er een restaurant in. We herinneren ons een eerder bezoek in 2009. Nadien veranderde de naam naar L’Improbable en onlangs nam chef-kok Matt Lambert samen met zijn vrouw Alexandra Decraene de zaak over. Die verandering leek ons het perfecte excuus om er nog eens te genieten van de prachtige New Yorkse industriële loftinrichting. Kale bakstenen, kristallen kroonluchters, strakke verlichting en een mooie ‘salle dans la salle’ – we kunnen niet anders dan zeggen dat het interieur een ware blikvanger is.
Zodra we comfortabel aan tafel zitten, vragen we ons af of het povere bieraanbod –La Cambre (5,50 euro) – niet in schril contrast staan met de menukaart die wel enige bistronomische bravoure toont (gekonfijte tarbot, tartaar van zwezerik, runder- en kalfsribstuk…). We hebben meteen spijt van deze gedachte. En we voelen ons ook schuldig – in elk geval ten dele, want het was heerlijk – dat we de chef wilden testen door twee vegetarische gerechten te bestellen, waarvan we dachten
Eugène Cattoirstraat 5, Elsene, restaurant-limprobable.be di > vr 12 > 14.30 en 18 > 23.00, za 18 > 23.00
dat ze maar een smoesje op de kaart waren. Het voorgerecht, bloemkoolrisotto (17 euro) is meteen een schot in de roos. Het gerecht versmelt Italiaanse en Aziatische toetsen door parmezaan, mascarpone en galanga te mengen en behoudt de romigheid van het oorspronkelijke gerecht – de witte wijn versterkt de smaak subtiel. Voor het hoofdgerecht trekt Lambert de kaart van de wereldkeuken door drie bao’s (24 euro) te combineren met een ultraverse salade. De broodjes zijn gevuld met koningsoesterzwammen (eryngii) in plaats van met varkensvlees en zijn extra smakelijk door een plantaardige teriyaki met artisjok en geroosterde rode peper. De erbij geserveerde kaas – Tête de moine – biedt een extra touch. Ook de wijnkaart mag er zijn, met dank aan Decraene, die kosten noch moeite spaart om zowel de klassiekers – Saint-Joseph de chez Pierre Gaillard (60 euro) – als de heerlijke natuurwijnen als Pineau d’Aunis van de familie Vaillant (45 euro) aan te bieden.
MICHEL VERLINDENVoor ons wekelijkse cafébezoek mochten we deze keer op de koffie met Martha Balthazar, een theatermaker en schrijver die zich inlaat met zowel dansers in Molenbeek, mensen uit de landbouwsector, verplegend personeel in de zorg, als het verzet tegen fascisme.
Gezeten op het terras van Au Soleil mogen we vaststellen dat het café zijn naam niet heeft gestolen, want we zitten in de zon. “Dit is een van de eerste cafés in Brussel waar ik me thuis voelde, en waar je zonder je schuldig te voelen ook wat langer kan blijven zitten om bijvoorbeeld wat te werken,” aldus Balthazar. “Er passeert veel volk en het heeft ook de charme dat een uiteenlopend publiek hier thuis is.”
Balthazar, geboren en getogen Gentse, kwam net voor de pandemie in de schaduw van de Sint-Jan-de-Doperkerk in Molenbeek wonen. “Ik woonde toen al 22 jaar in Gent en wilde daar weleens weg. Brussel was de enige stad die me aansprak. Pas later besefte ik dat dat was omdat het een lappendeken van werelden is, met op alle vlakken een grote culturele rijkdom. Het is ook een stad die van niemand en van iedereen is. In Gent woonde ik in een ‘goede gezinsbuurt’, en toch heb ik daar nooit het gevoel gehad dat ik de buren kende, of de mensen van de buurtwinkel. Dat heb je in Molenbeek wel, het leeft er.”
Ze vindt het ingewikkeld dat ze ‘een gentrificerende factor’ is. Balthazar is dan ook niet alleen theatermaker, maar evengoed een bewogen burger en opiniemaker. Ze heeft een column in Knack en laat haar stem ook via andere kanalen horen in debatten over de klimaatcrisis, sociale ongelijkheid, racisme en seksisme. Die systeemkritische kant schemert ook door in haar werk. De reden van ons gesprek is haar aantreden op ‘Vrij op 8 mei’, waarop het verzet tegen het fascisme wordt herdacht. Onlangs maakte Balthazar Boerenpsalm, een modern boerendrama
gebaseerd op gesprekken met boeren en een onderzoek naar de landbouwsector. In Molenbeek maakt ze met nog een negental andere dansers deel uit van de dansgemeenschap Leon. En ze werkte mee aan de hit Birds, een dansvoorstelling met een superdiverse cast die het publiek aanmoedigt om mee te dansen. Sociaal-artistiek werk met dans als gemeenschappelijke taal spreekt Balthazar aan. “Het is fijn om te merken dat er niet veel nodig is om op kleine schaal heel veel mogelijk te maken, om mensen waarvan de heupen letterlijk vastzitten zich van een totaal andere kant te laten zien, en om een gevoel van vrijheid te
creëren dat elke theorie overstijgt.”
In 2024 zal Balthazar bij de KVS een voorstelling maken met de mensen met wie ze Boerenpsalm heeft gemaakt, maar dan over ouderenzorg en rustoorden.
Baltharar is te zien tijdens ‘Vrij op 8 mei’ in de KVS op 8 mei om 20.00. Voor meer info: www.kvs.be en www.leon.dance
Meer weten over Martha Balthazar? Smalltalk wordt Longread op bruzz.be/smalltalk
Voorheen was hij de zanger-gitarist van The Van Jets, maar nu is Johannes Is Zijn Naam de naam van Johannes. Straks staat hij met zijn eerste soloalbum in het terminale café De Monk. Nu bezorgt hij ons vijf inzichten. door Michaël Bellon
Zoek het niet te ver
Dat heb ik geleerd na het eerst wel te ver te hebben gezocht. Als muzikant wil je bijvoorbeeld graag werken met producers en mixers uit de Verenigde Staten of Engeland. Die hebben dan inderdaad veel skills en ervaring, maar ook een vertalingsprobleem omdat ze niet in jouw wereld zitten. Daarom heb ik deze keer mijn goede vriend David ‘Dijf’ Sanders mijn plaat laten mixen.
Vrije keuze wordt overschat
Ik merk dat veel mensen liever veel keuzeopties hebben, terwijl te veel keuze ook kan vertragen. Op vakantie in Londen kan het overaanbod verlammend werken of tot stress leiden omdat je niets wil missen. Een van de beste reizen die ik heb gemaakt was een fietsreis van Tours naar Compostela, waar we niets te kiezen hadden omdat we de weg moesten volgen, en de eet- en slaapgelegenheden gebruiken die zich aandienden.
Duw af en toe op de ‘mute’-knop
Toen ze producer Tchad Blake – die behalve The Van Jets ook Elvis Costello en The Black Keys heeft gemixt – vroegen welke effectenknop hij het nuttigst vond, begon hij niet over reverb of galm, maar antwoordde hij: de muteknop. Dat hou ik in het achterhoofd als mijn agenda wat te vol zit: het is oké om af en toe eens iets af te zeggen.
Soms is goed goed genoeg
In alles waarbij ik een prestatiereflex heb – een artistiek zijproject, maar ook wanneer ik moet koken voor vrienden – ben ik geneigd heel veel energie te steken. Terwijl je niet overal tot het gaatje moet gaan.
Observeer vanuit je luie stoel
‘Ik ben er niet’ is een nummer op mijn plaat dat uitdrukt hoe heerlijk het is om fly-on-the-wall te zijn op een terrasje, te kijken naar de mensen die passeren, en live commentaar geven.
Johannes Is Zijn Naam speelt op 3 mei in café Monk. Het album Johannes Is Zijn Naam is uit sinds 28 april. www.stoemplive.be
ANGÈLE × N XWORRIES × PUSH A T
MASEGO × N U G ENE A × RORI
CH A RLO TT E ADIGÉRY & BOLIS PU P UL × PINKPANT HERESS
THE BLESSED MADONN A × HAA I × ROM Y × D J S EINFELD
E LIZ AR OSE × EWA N M CV IC A R × K APPEN
H UNEE × B IB I SE CK × J AM IE 3:26 × S UZE IJ Ó × A LFRED A NDERS
JORD A N VIC KORS × C OLINE C ORNÉLIS
MODER AT × ALT-J × LI TT LE SIM Z × G OLD BA ND
K OKOROKO × CA B ALLERO & JEANJASS × GLIN TS
H ONEY DIJ ON × D ENIS S ULTA × J AYD AG × DAN SHA KE
D INO LE NNY ×J ASP ER TYGNER × MOSELY JR × DI A NE
JOY ORB ISON × L EF T O EA RLY BIRD × D E SC HUUR MA N × AMA LI AH × M I M I
S HERELLE × FRE Q444
Interessante jobs in je mailbox? Maak een job alert aan op
regiotalent.be
Draag bij aan de verkeersveiligheid van morgen en solliciteer vandaag als inspecteur
Wij bieden u
» een bediendecontract onbepaalde duur
» startersloon van €2939,65
» extralegale voordelen zoals maaltijdcheques, groepsverzekering, hospitalisatieverzekering, ecocheques, pakket werkkledij
» interessante interne opleidingen.
Waarom zou u solliciteren?
U komt terecht in een boeiende sector waar work-life balance centraal staat. Een werkweek van 36 uur presteren in 4 dagen? Dat is geen probleem bij ons.
IS
Kijk dan snel op onze website en stuur jouw cv op naar recrutering@aibv.be
Intercarro met hoofdzetel te Groot-Bijgaarden en toonzalen over gans België zoekt voor onmiddellijke indiensttreding met vast contract
We zoeken:
•Klantvriendelijke chauffeur met kennis van Nederlands en/of Frans
•Voor het leveren van bestellingen in België met behulp van vrachtwagenkraan bij zowel particulier als op de werf.
•Minstens 2 jaar werkervaring in soortgelijke functie.
•Je bent polyvalent en hebt zin voor engagement en je kan zelfstandig werken
Aanbod:
•Vast contract van onbepaalde duur voor voltijds dagwerk.
•Uurloon: 17€ met arab 1.68€ binnen de transportsector.
•Familiale KMO met meer dan 50 jaar ervaring op de Belgische markt.
Interesse?
Contacteer Luc Bosmans via mail op Luc.Bosmans@intercarro.be of via gsm op 0495/28.23.26
Wij zoeken een:
• Je bent de spilfiguur in het garanderen van kwaliteitsvol wonen en leven en een kwalitatieve verzorging aan de bewoners.
• Je staat in voor het plannen en organiseren van de dagelijkse werking van de aan jou toegewezen afdeling(en).
• Je zorgt voor een goede samenwerking tussen de teamleden van de verschillende disciplines en staat in voor een vlotte communicatie en een fijne werksfeer.
Vragen? Contacteer de Personeelsdienst op 02 785 33 60 of via personeelsdienst@overijse.be.
Meer info? Kijk voor de volledige job- en profielbeschrijving, de voorwaarden en de selectieprocedure op www.overijse.be/jobs. Solliciteren kan tot en met 16 mei 2023.
Op zoek naar een
Wij zoeken:
• Verwerken van alle financiële stromen.
• Digitaliseren van processen.
“Het snel verwerken van de financiële stromen in de boekhouding zodat we alle spelers van onze organisatie tijdig kunnen helpen en dat als een klantgerichte ploeg, dat is waar onze financiële dienst mee scoort.”
• Beheren meerjarenplanning.
Vragen?
Contacteer de Personeelsdienst op 02 785 33 44 of via personeelsdienst@overijse.be.
Meer info?
Kijk voor de volledige job- en profielbeschrijving, de voorwaarden en de selectieprocedure op www.overijse.be/jobs. Solliciteren voor deze functie kan tot en met 29 mei 2023.
• Je bent het aanspreekpunt voor onze bezoekers in Evere.
• Jouw glimlach en antwoord staan klaar bij elke vraag.
• Voor alle werknemers ben jij een spilfiguur. Multitasken?
Check: dat doe je met pezier.
Brusselaars hebben iets extra. Onze stad leert ons doorzetten, geduld hebben, onderhandelen… In verschillende talen zelfs! Maar hoe maak je daar het meeste van? Van een nieuw cv tot een job die bij je past… Bij Actiris krijg je een persoonlijke begeleiding bij elke stap op je weg naar werk.
