BRUZZ - editie 1837 (22-03-2023)

‘Het gevaar uit andere hoeken vrees ik nu veel meer’

Ex-terreurspeurder Alain Grignard

‘Het is de beste maand van het jaar’

Handel draait overuren in de ramadan

‘Voorlopig begrijp ik niets van Brussel’

Sasja Filipenko op Passa Porta Festival

Vijf sloten, toch gepikt

aan uw tweewieler raken

20 niet te missen fietstochten

Zin in fietsen langs de Maas? Of verkies je een tocht in het hart van de Ardennen op een oude spoorwegbaan? Dit en veel meer ontdek je in onze handige brochure met routebeschrijvingen en bezienswaardigheden.

Tijdens de 20 tochten fiets je door prachtige landschappen en bossen, langs rivieren en kastelen, alsook langs charmante dorpen en steden.

Download de brochure op VISITWallonia.be/fietsen

Actrice Zelda Samson in de film Dalva van Emmanuelle Nicot. “Ze is als Romy Schneider als je haar filmt,” zegt Nicot over haar.

AGENDA

THE MEMEING OF LIFE

DINSDAG.ORG

VR/VEN 17/03/2023

20:00 | XL |

BAZAR LAIKA

ZO/DIM 26/03/2023

15:00 | 9+ |

Op zoek naar een job met pit?

Wij zoeken:

RUZIE THEATER ARTEMIS

WO/MER 29/03/2023

14:30 | 6+ |

À 2 METRES

ADM VZW

WO/MER 3/05/2023

14:30 | 5+ |

L.I.A.R. FRANKIE

ZA/SAM 29/04/2023

20:00 | XL |ENGLISH

WORDT VERWACHT

MIND OVER MATTER SPILL THE TEA XL-EVENT

LAKE LIFE KATE MCINTOSH (COPRODUCTIE KFDA) PREMIÈRE

CIRCUSDAGEN CIRCUS ZONDER HANDEN FAMILIE-EVENT

OP DE HOOGTE BLIJVEN

van het allerlaatste nieuws?

Volg ons via socials en/of registreer op nieuwsbrief via WWW.BRONKS.BE

STUDIO BRONKS

ZOMER AANBOD NU

2 logistiek beambten

• Je staat samen met jouw collega’s in voor een hygiënische en huiselijke leef- en werkomgeving voor alle bewoners, bezoekers en personeelsleden.

• Je zorgt voor het dagelijks onderhoud van de bewoners gebonden ruimten, publieke ruimten en kantoren van de afdelingen.

• Je biedt ondersteuning op de leefeenheden en je maakt deel uit van het zorgteam waarbij de bewoner centraal staat.

Vragen? Contacteer de Personeelsdienst op 02 785 33 60 of via personeelsdienst@overijse.be.

Meer info? Kijk voor de volledige job- en profielbeschrijving, de voorwaarden en de selectieprocedure op www.overijse.be/jobs. Solliciteren kan tot en met 4 april 2023.

www.overijse.be/jobs

ZORGTEAM

Project Manager Events

• Brand Extensions uitbouwen voor onze mediamerken? Daar krijg jij energie van!

• Jij weet in no time hoe je een concept uitwerkt dat past binnen het DNA van het merk én matcht met de doelgroep.

• De project budgetten zijn bij jou in goede handen. Onderhandelen met externe partners en potentiële sponsors? You got it!

COLOFON

BRUZZ

Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65

ABONNEMENTEN

Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80 Gratis in Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Rest van België: 29 euro per jaar;

IBAN: BE98 3631 6044 3393

van Vlaams Brusselse Media vzw Buiten België: 35 euro per jaar.

OPLAGE

55.000 exemplaren.

ADVERTEREN?

Marlies De Deygere

02-650.10.81 marlies.dedeygere@bruzz.be

DISTRIBUTIE

Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be

ALGEMENE DIRECTIE

Dirk De Clippeleir

HOOFDREDACTIE

Kristof Pitteurs (algemeen hoofdredacteur)

COÖRDINATOR MAGAZINE

Kris Hendrickx

CULTUUR & UIT

Gerd Hendrickx

ART DIRECTOR

Heleen Rodiers

VORMGEVING

Ruth Plaizier

EINDREDACTIE

Karen De Becker, Bouke Schut

WERKTEN MEE AAN DIT NUMMER

Luana Difficile, Kris Hendrickx, Bettina Hubo, Sophie Soukias, Steven Van Garsse, Tom Zonderman (redacteurs); Johan Baeten, Michaël Bellon, Jasper Croonen, Emilia De Feyter, Anke Dirix, Finne Minnart, Tom Peeters, Niels Ruëll, Nick Trachet, Bram Van Renterghem, Michel Verlinden (medewerkers)

VERTALING

Frédérique Beuzon, Gregory Blauwers, Sam De Ryck, George Holmer, Laura Jones

FOTOGRAFIE & ILLUSTRATIE

Bart Dewaele, Kim, Ivan Put, Saskia Vanderstichele

VERANTWOORDELIJKE UITGEVER

Kristof Pitteurs

Flageyplein 18, 1050 Elsene.

BRUZZ is een uitgave van de Vlaams Brusselse Media vzw, wordt gedrukt bij

Printing Partners

Paal-Beringen en wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie

MELD NIEUWS

Zelf nieuws gespot?

Tips zijn altijd welkom via: BRUZZ.be/meldnieuws

Persberichten kunnen via redactie@bruzz.be

VOER UW EVENEMENT IN OP ENCODEZ VOTRE ÉVÉNEMENT SUR ENTER YOUR EVENT ON www.extranet.brussels

WWW.BRUZZ.BE

Dichtgeknepen billen

Terwijl op het terreurproces in Haren de tientallen slachtoffers een gezicht krijgen, waarschuwt terreurexpert Alain Grignard in dit magazine voor nieuw geweld. Hoe groter de groep ontevredenen in onze maatschappij, hoe groter de kans dat iemand overgaat tot het ondenkbare, zo luidt zijn boodschap. Dat die groep ontevredenen steeds groter wordt, daarover moeten we ons geen illusies maken. Een blik op de haatberichten die elke dag onze socialemediakanalen vullen, bevestigt dat. Grignard, die in het verleden ook werkte voor de federale politie, is duidelijk: we moeten ons voorbereiden op het ergste. En dat is zorgen dat ook vandaag voldoende wordt geïnvesteerd in terreurbestrijding. In de praktijk zien we dat er andere prioriteiten worden gesteld. Mensen en middelen worden ingezet voor de war on drugs. Ook belangrijk, maar in een ideale wereld is het een en-enverhaal. Wie tussen beide moet kiezen, dreigt altijd te verliezen. We kunnen alleen met dichtgeknepen billen hopen dat Grignard het niet bij het juiste eind heeft.

FR Alors qu’au procès des attentats de Bruxelles à Haren, on donne un visage aux dizaines de victimes, l’expert en terrorisme Alain Grignard met en garde dans ce magazine contre de nouvelles violences. Plus le groupe de mécontents est important dans notre société, plus le risque de voir quelqu’un commettre l’impensable est grand, tel est son message. Il ne faut pas se faire d’illusions sur le fait que ce groupe de mécontents s’agrandit. Un simple coup d’œil aux messages de haine sur nos réseaux sociaux le confirme.

M. Grignard, qui a travaillé pour la police fédérale dans le passé, est clair : nous devons nous préparer au pire. Et pour cela, il faut s’assurer que les investissements dans la lutte contre le terrorisme sont suffisants. Dans la pratique, nous constatons que les priorités sont différentes. Des personnes et des ressources sont affectées à la guerre contre la drogue. Dans un monde idéal, il faudrait faire les deux à la fois. Car choisir c’est risquer de perdre. Nous ne pouvons qu’espérer, en croisant les doigts, que Grignard se trompe.

EN While dozens of victims are given a face at the terror trial in Haren, terror expert Alain Grignard warns us in this magazine for new violence.

The larger the group of dissatisfied citizens in our society, the greater the chance that someone will proceed to the unthinkable, as Grignard states. We should have no illusions that this group of dissatisfied people is getting bigger and bigger.

A look at the hate messages that fill social media channels everyday will only confirm that.

Grignard, who also worked for the federal police in the past, is clear: we must prepare for the worst. Part of that preparation is to ensure that sufficient investments are made in combating terrorism today as well. In practice, we see that other priorities are set. People and resources are used for the war on drugs. Also important, but in an ideal world it’s a both-and story. Whoever has to choose between the two is always in danger of losing.

We can only hope that Grignard is wrong.

“Ook vandaag moet er nog genoeg worden geïnvesteerd in terreurbestrijding”

Kristof Pitteurs, hoofdredacteur

Het gesprek. Terreurexpert Alain Grignard, zeven jaar na 22 maart 2016

‘Ik vrees de ontevredenen meer dan islamextremisten’

Zeven jaar na de aanslagen ligt terreurexpert en islamoloog Alain Grignard niet zozeer wakker van het islamextremisme, maar houdt hij zijn hart vooral vast voor geweld vanuit de grote groep ontevredenen in de maatschappij. “Hoe groter die groep, des te hoger de mogelijkheid dat iemand overgaat tot een terroristische daad.”

door Johan Baeten foto’s Saskia Vanderstichele

In zijn loftje in Anderlecht is één gespreksonderwerp off-limits voor de gewezen paracommando en terreurspeurder bij de federale politie: het proces van de aanslagen, want Grignard gaat straks zelf nog getuigen in de rechtszaal. Maar zowat elk ander topic dat zijn levenswerk aanbelangt, doet de spraakwaterval in de docent moeiteloos overlopen.

Dat er zeven jaar geleden bommen afgingen op de luchthaven van Zaventem en in het metrostation van Maalbeek, was eigenlijk een plan B: het echte doelwit was Parijs. Hoe komt dat?

ALAIN GRIGNARD: De terroristen hadden het inderdaad gemunt op Frankrijk. Natuurlijk speelt het symbolische mee in die keuze – de

laïcité waar Frankrijk om bekendstaat. Bovendien waren er ook praktische redenen. Voor IS liggen andere vijanden zoals de VS verder weg dan Frankrijk en op veel Engelssprekenden kon de groepering niet terugvallen. Tegelijkertijd hadden enkele ervaren jihadisten uit Frankrijk die zich door de jaren heen bij de groepering hadden gevoegd een adres in de as ToulouseBrussel. Zij spraken dus Frans. Voeg daaraan toe dat die belangrijke Franse IS-strijders, zoals de Clain-broers, ideologisch voldoende onderlegd waren en daardoor in de hiërarchie zijn kunnen klimmen.

Wanneer die ‘oudere’ garde uit Frankrijk in Syrië dan samenkwam met de Brusselse gamins, had IS oorspronkelijk echter niet alle vertrouwen in die Brusselse jongeren. Ze

moesten kleinere taakjes doen, zoals gevangen bewaken. Maar sommigen onder hen wilden zich bewijzen. De jongeren uit moeilijkere wijken, die respect verwarden met angst. Want: voor de jongeren uit sommige Brusselse buurten word je pas gerespecteerd wanneer de ander bang is voor jou. Geweld kan dan natuurlijk helpen.

IS heeft dan gebruikgemaakt van die groep Franstaligen met het oog op een aanslag op het EK Voetbal in Frankrijk in 2016.

GRIGNARD: Hoogstwaarschijnlijk. Maar omdat we het netwerk van Abdeslam voor een deel hebben kunnen ontmantelen in de dagen voor 22 maart, is men wat gehaast en in paniek overgeschakeld op een in allerijl geïmproviseerde aanslag in Brussel. ▼

BIO

• Geboren in 1952

• Wordt paracommando in 1974

• Gaat begin jaren 1980 aan de slag bij de rijkswacht

• Staat in 1985 aan het roer van de eerste antiterreurcel in België

• Studeert daarna islamologie en politieke wetenschappen aan de ULB

• Zet na de eeuwwisseling zijn carrière als terreurspeurder voort bij de federale politie

• Doceert over islamologie en terrorisme aan de Universiteit van Luik

• Fervent bergbeklimmer

Het gesprek. Terreurexpert Alain Grignard

Sinds 22 maart heeft Europa geen bomaanslag meer gekend met zo’n dodelijke afloop als in Brussel en Zaventem. Zijn zulke bomaanvallen in onze gebieden verleden tijd?

GRIGNARD: Dat durf ik absoluut niet te zeggen. Grootschalige aanslagen lijken inderdaad minder voor te komen, maar er is een trend van kleinere, ‘preciezere’ aanslagen.

Al pleit ik er niet voor om de schade die terrorisme aanricht enkel en alleen te meten aan de aard van een aanslag of het aantal slachtoffers. Terroristen gebruiken wapens en emotie is daar het belangrijkste van. De schade van IS in het Westen moet je daarom afmeten aan de sociale schade die de aanslagen hebben aangericht.

Wat is die sociale schade?

GRIGNARD: Ten eerste het feit dat er een klimaat is ontstaan waarin moslims op één hoopje zijn gegooid. Alledaagse moslims of jihadisten: sommigen willen het verschil niet zien. Ten tweede is er de angst. Mensen die mij na de aanslagen vroegen of het wel verstandig zou zijn om naar een festival als Rock Werchter te gaan, uit angst voor een aanslag. Tegen die mensen zei ik dat ze meer kans hadden op een verkeersongeval bij terugkeer van zo’n festival dan op een bomaanslag.

En ten derde, nogmaals: emotie, die er op politioneel of politiek niveau toe kan leiden dat ondoordachte beslissingen worden genomen.

Waar komt de dreiging die destijds van IS uitging vandaag vandaan?

GRIGNARD: Vandaag heeft het overblijfsel van IS meer weg van een guerrillabeweging, zonder afgebakend gebied en met minder mogelijkheden om terroristen voor te bereiden en discreet naar hier te sturen met het oog op een aanslag.

Maar, alles wat IS of Al Qaida ooit heeft gepubliceerd, kan eender welke figuur inspireren om zelf tot actie over te gaan. In

die zin werkt hun invloed nog steeds door op manieren die op voorhand moeilijk in te schatten zijn. Kijk maar naar Yassine Mahi (die eind vorig jaar een politieagent doodstak in Schaarbeek, red.) of de man die met een mes kwam dreigen in het ziekenhuis Sint-Anna in Anderlecht en zich nadien van het leven beroofde.

In ieder geval: IS staat veel minder sterk, maar ik grijp toch graag terug naar een citaat dat in de geschiedenis al aan heel wat grootheden is toegeschreven: “Voorspellen is moeilijk, vooral als het over de toekomst gaat.” Analyses maken, dát kan wel. En op basis daarvan kan ik zeggen dat de kans op een aanslag zoals 22 maart 2016 vandaag erg klein is. Belangrijker vind ik om te benadrukken dat hoewel extremistische islamisten zeker nog bestaan, ik het gevaar uit andere hoeken veel meer vrees.

Waarop doelt u dan?

GRIGNARD: Mensen die ontevreden zijn en allerlei autoriteiten – politiek, wetenschap … – in vraag stellen. Antivaxers, gele hesjes, ecologische activisten, mensen die zich tegen 5G, de politie of wat dan ook keren, allerlei complotdenkers: noem maar op. Daar zullen altijd mensen bij zijn, een erg kleine minderheid weliswaar, die zich opgepookt voelen en het in zich hebben om tot een terreurdaad over te gaan. Daarbij: hoe groter die groep ontevredenen, des te hoger die mogelijkheid. Zeker omdat je met een klimaat te maken hebt waarin sociale media

– ik zeg liever asociale media – tegenstellingen (uit)vergroot. Het is ook niet zo eenvoudig om die groepen te analyseren, want ze komen uit allerlei hoeken, niet enkel uit de hoek van de extremen.

Ik denk bijvoorbeeld aan het historische voorbeeld van de Moslimbroeders: in principe is dat gewoon een organisatie die op een vreedzame manier een staat wou bereiken gebaseerd op de moslimwaarden. Maar, voor een klein aantal ging dat niet snel genoeg, waardoor er door bepaalde mensen onder hen geweld is ingezet. Vandaag maakt de Moslimbroederschap trouwens, mede door de verzwakte positie van IS, haar terugkeer op sommige plekken, door sterk in te spelen op hun protest tegen islamofobie, in de hoop zo toch hun doelen te bereiken. Ook daar bestaat het risico dat het voor sommigen allemaal niet snel genoeg gaat.

“Grootschalige aanslagen lijken minder voor te komen, maar er is een trend van kleinere, ‘preciezere’ aanslagen”

“Op de asociale media zie je dat er geen ruimte is voor debat, mensen worden met de dood bedreigd … daar krijg ik toch schrik van”

Maar daar lig ik eerlijk gezegd minder wakker van.

Waarvan ligt u wel wakker?

GRIGNARD: Anarchistische groepen en vooral ecoterroristen zoals Extinction Rebellion, omdat ze steeds talrijker zijn. De geweldsbarrière kan in zulke groeperingen dus sneller overschreden worden. Ook op de asociale media zie je dat: er is geen ruimte voor debat, mensen worden met de dood bedreigd … daar krijg ik toch schrik van. Zulke uitingen van geweld zijn zichtbaarder dan ooit, en dat op zich is al gevaarlijk.

Is het gevaar voor lone wolves groter in zulke groepen?

GRIGNARD: Lone wolves bestaan niet. Er bestaan misschien daders die alleen handelen, maar die zijn beïnvloed door bepaalde mensen of ideeën. Enkel de Unabomber (die bombrieven verstuurde naar faculteiten, luchtvaartmaatschappijen of oliebedrijven, red.) is voor mij iemand die op verschillende vlakken zo goed als solo handelde. Een interessant voorbeeld, trouwens, want als ik sommige ecoterroristen bezig hoor in hun anti-industrieel denken, doen ze mij verdomd hard denken aan het antivooruitgangsdenken van de Unabomber

Alain Grignard: “Wat we vooral niet mogen doen, is zeggen dat de terreurdreiging wel achter ons zal liggen en we maar beter al onze middelen steken in, ik zeg maar iets, het bestrijden van de drugsmaffia.”

GRIGNARD: (Denkt na) Luister: net als het onderwijs of de zorg heeft ook onze politie financiële problemen. Maar we mogen de lessen uit het verleden niet vergeten. Daarmee bedoel ik: zij die ons onvoldoende middelen hebben gegeven om het drama van 22 maart te vermijden, moeten zichzelf in vraag stellen op het moment dat een soortgelijke ramp opnieuw zou plaatsvinden. Dus, zelfs wanneer de situatie stabiel is en het rustig is qua terreurdreiging, zoals vandaag, moeten er mensen opgeleid worden die in de toekomst de nodige analyses kunnen doen. Wat we vooral niet mogen doen, is zeggen dat de terreurdreiging wel achter ons zal liggen en we maar beter al onze middelen steken in, ik zeg maar iets, het bestrijden van de drugsmaffia. Dat is een slechte strategie. Want als er dan toch een aanslag komt, zijn wij het weer geweest. Om de huidige situatie te illustreren: de antiterreurcel waarvan ik aan het hoofd stond, komt 40 procent mensen tekort.

Een terreurdreiging is natuurlijk minder concreet en tastbaar dan, bijvoorbeeld, de schietpartijen en granaten in Antwerpen.

Hoe dan ook: daders die alleen handelen, geven op het vlak van opsporing wel extra problemen voor politie en speurders.

GRIGNARD: Je kan niet iedereen in de gaten houden, en gelukkig maar. Nu ja: wanneer iemand dan toeslaat, is de politie de gebeten hond. Maar wanneer er meer camera’s op straat komen, staat iedereen op z’n achterste poten.

Welke lessen heeft u getrokken uit de aanslagen van 22 maart?

GRIGNARD: Absoluut. Maar: een bomaanslag in City2 niet kunnen voorkomen, zal minder snel vergeven worden dan een zoveelste granaat of schietpartij in Antwerpen niet op het spoor zijn. Zeker omdat de slachtoffers daar, meestal toch, mensen uit het drugsmilieu zijn. Daar identificeren gewone burgers zich niet mee, in tegenstelling tot het slachtoffer van een bomaanslag of mesaanval, gebeurtenissen die er veel zwaarder op inhakken. Voilà, opnieuw is emotie de allesbepalende factor.

‘LES MÉCONTENTS M’INQUIÈTENT PLUS QUE LES ISLAMISTES’

FR Alain Grignard était aux premières loges lors de la traque d’Abdeslam mais sept ans après les attentats, l’enquêteur spécialisé dans le terrorisme ne s’inquiète plus trop de l’extrémisme islamique. Ce qui le préoccupe, ce sont les mécontents, de tous horizons, de plus en plus nombreux et difficiles à cerner. Il plaide pour investir dans des unités antiterroristes, même à une époque où le niveau de menace n’est ‘que’ de 2. « Ne pas réussir à empêcher une attaque à la bombe au City 2 sera moins vite pardonné qu’une énième grenade ou fusillade à Anvers dont on n’était pas au courant. »

‘‘THE MALCONTENTS WORRY ME MORE THAN THE ISLAMISTS’

EN Seven years after the terroristic attacks, threats from Islamic extremism are no longer at the forefront for Alain Grignard, retired terrorism investigator. What does he worry about? The growing group of dissatisfied people of all kinds, which is much harder to assess. This is why the Liège-born resident of Brussels is advocating for investment in anti-terrorist units, even though the threat level is ‘only’ at 2 and thus rated as average. “The public is less likely to forgive and forget the government incompetence to prevent a bombing in City2 than not being able to solve yet another shooting in Antwerp.”

In beeld. Bart Dewaele

Union fait force

Kijk eens hoe vredig hij daar zit, aan de historische hoofdzetel van de supermarktketen in Molenbeek: de leeuw van Delhaize, het wapenschild onder de kin geklemd. De lijfspreuk op dat schild, Union fait force, dateert ondertussen alweer van 1875 en klinkt vandaag wel erg zuur: het bedrijf kondigde nog maar net aan dat het al zijn eigen winkels wil verkopen aan franchisehouders. Een groot deel van de werknemers zou daar aan de slag kunnen blijven, maar wellicht minder verdienen. En voor 280 werknemers dreigt toch ontslag. Veel winkels blijven deze dagen dan ook dicht. ‘Eendracht maakt macht’ lijkt vandaag enkel het devies van de vakbonden, tot nader order toch. KH

In de kijker.

‘Professionele Airbnb-verhuurders ontwrichten de woningmarkt’

Vooral kleine Airbnb-hosts ondervinden blijvende schade van de coronapandemie. Zij bieden nog steeds de helft minder aan dan in 2019. Dat blijkt uit nieuw VUB-onderzoek. De auteurs maken zich ook zorgen over de verregaande professionalisering van het platform.

door Anke Dirix

De toeristische sector lijkt zich stilaan te herstellen in Brussel. Vooral de traditionele hotelsector heeft de draad weer opgepikt na corona. In 2019 waren er nog 7,8 miljoen overnachtingen in Brussel. Dat aantal daalde tot 1,88 miljoen in 2020 en 2,49 miljoen in 2021. Vorig jaar werd die dalende trend een halt toegeroepen. In 2022 waren er opnieuw 5,83 miljoen overnachtingen in Brussel.

“De hotelsector is natuurlijk nooit helemaal gestopt,” zegt VUB-onderzoeker Pieter-Paul Verhaeghe. “Daardoor is het gemakkelijker om opnieuw op te starten en in te spelen op de markt,” legt hij uit.

Voor Airbnb klinkt het verhaal enigszins anders, aldus Verhaeghe. “Door de vele contactbeperkingen en corona-

maatregelen was het niet evident om nog een kamer in een woning aan te bieden. Daardoor is het aanbod gedaald en daarna nooit meer helemaal op hetzelfde niveau uitgekomen.”

Dat laten ook de cijfers zien: in 2017 stonden er zo’n 12.000 woningen op het platform, aangeboden door 9.000 hosts. Sinds de pandemie is dat aanbod serieus gekelderd: in 2022 werden er nog amper 7.700 woningen aangeboden door zo’n 5.000 hosts.

Die algemene daling is te verklaren door verschillende elementen, maar volgens de VUB-onderzoeker is het vooral belangrijk om de verschillende aanbieders of hosts op het verhuurdersplatform van elkaar te

onderscheiden. “Want een grote groep kleine spelers gaat in sneltempo achteruit, terwijl de professionele groep net heel snel vooruitgaat,” zegt Verhaeghe.

Met andere woorden: er zijn steeds minder verhuurders die aansluiten bij de originele filosofie van Airbnb, en steeds meer professionele spelers die de markt beheersen en meerdere panden tegelijkertijd verhuren. De professionaliseringstrend is ingezet op de Brusselse Airbnb-markt, en dat is volgens de onderzoekers allesbehalve goed nieuws.

Toeristificatie

“De belangrijkste negatieve impact is die op de Brusselse woningmarkt,” zegt Verhaeghe.

In het nieuws omdat Volgens VUB-onderzoeker Pieter-Paul Verhaeghe heeft de komst van grote professionele spelers op de Airbnb-markt een negatieve impact op de Brusselse woningmarkt.

Over welk dossier gaat het?

Oorspronkelijk was Airbnb bedoeld voor particulieren die een kamer, appartement of huis wilden verhuren voor een korte tijd, maar professionele spelers hebben de markt meer en meer in handen.

Kort gesprek. Anaïs Sandra Carion

“Woningen van professionals en investeerders die op Airbnb belanden, zijn woningen die niet langer beschikbaar zijn voor de lokale woningmarkt. Op dit ogenblik gaat het om 4.500 woningen.”

Bovendien zijn heel veel ‘professionele’ Airbnb’s gelegen in de omgeving van de Îlot Sacré, de Vijfhoek en de Europese instellingen: wijken waar de leefbaarheid nu al onder druk staat door de toeristificatie. “De kleinere spelers liggen vaak meer verspreid over het hele gewest, waardoor die last veel beter verspreid kan worden,” aldus nog Verhaeghe.

Een ander, bijkomend probleem is dat eerder onderzoek al heeft aangetoond dat investeerders en professionals zich schuldig maken aan etnische discriminatie op het Airbnb-platform in Brussel. “Toeristen met een Marokkaans klinkende naam vinden via Airbnb minder gemakkelijk een woning om te huren,” zegt Verhaeghe. “Die discriminatie gebeurt trouwens niet door de kleine verhuurders. Het zijn hoofdzakelijk professionele verhuurders die zich hier schuldig aan maken.”

Maximaal aantal woningen

Momenteel is de Brusselse regering druk in de weer met een nieuwe ordonnantie, die de toeristische logies in Brussel moet regelen, zegt Verhaeghe. Volgens de onderzoekers is het belangrijk dat daarbij rekening wordt gehouden met de negatieve gevolgen van de professionaliseringstrend op Airbnb.

“Enerzijds hopen wij dat er een stop komt in de buurten die nu al een overaanbod hebben,” zegt Verhaeghe. “Andere steden hebben al gelijkaardige maatregelen getroffen, dus het is wettelijk perfect mogelijk om de Airbnb-markt tijdelijk stop te zetten op bepaalde plaatsen.”

Anderzijds pleiten de onderzoekers ook voor een maximaal aantal woningen per verhuurder. “Dat staat eigenlijk al in de huidige ordonnantie, maar die is heel complex en valt bovendien moeilijk te controleren.” Dat heeft volgens de onderzoekers vooral te maken met het feit dat Airbnb weigert om data te delen met het Brussels Gewest. “Gelukkig is daar wel verbetering op komst,” zegt Verhaeghe, “want dankzij een nieuwe Europese richtlijn is het bedrijf binnenkort verplicht om die data te delen. Vanaf dan zal het veel gemakkelijker worden om het platform te monitoren en te checken waar de problemen zitten.”

Anaïs Sandra Carion (31) is de nieuwe directeur van MAD Brussels, het centrum voor Mode en Design. Eerder werkte ze als designjournalist en deed ze de communicatie voor luxehuis Hermès. “Ik kom uit de privé, mijn aanpak zal anders zijn.”

MAD Brussels ondersteunt ondertussen al dertien jaar jonge Brusselse modeontwerpers en designers. Wat werkt goed, wat kan beter? MAD Brussels moet vooral niet alles willen doen, ook omdat we slechts met 14 mensen zijn. In het verleden waren we met 25. Een duidelijke focus is belangrijk. Die moet liggen op ons mantra ‘we inspire, we connect, we guide’ Qua inspiratie denk ik dat we goed bezig zijn, onze expo’s werken goed. De economische begeleiding die MAD biedt, de guidance, wil ik herbekijken. Die kan wellicht efficiënter, bijvoorbeeld door samen te werken met organisaties gespecialiseerd in business- en financiële plannen.

Wat nog ontbreekt bij MAD is netwerking. Modeontwerpers die voor zichzelf beginnen, moeten in contact kunnen komen met verhuurders, met websites via dewelke ze kunnen verkopen. Designers zijn dan weer op zoek naar bedrijven die hun prototypes verder ontwikkelen. Ik wil privébedrijven vinden waar onze ontwerpers mee kunnen samenwerken. Vandaag heeft MAD die contacten niet.

In de Dansaertwijk, traditioneel een wijk met veel creatievelingen, zitten nog amper ontwerpers. Hoe belangrijk is de Brusselse ontwerperssector vandaag?

Brussel is nog altijd rijk aan ontwerpers, mensen die vaak veel aanzien genieten in het buitenland, maar zelf soms iets te bescheiden zijn. De opeenvolgende mondiale crisissen

heeft de sector, met name de starters, zeker geraakt, maar er blijven genoeg ontwerpers over. Ze werken verspreid over het gewest. Crisissen wakkeren de creativiteit trouwens aan.

Je merkt ook dat sommige Brusselse ontwerpers, na een uitstap naar Parijs of een ander buitenland, toch terugkeren naar Brussel, aangetrokken door het multiculturele karakter van de stad en de relatieve betaalbaarheid van de huizen.

Uw twee voorgangsters werden door mensen uit de sector soms bestempeld als ‘politieke benoemingen’. U komt uit de privé.

Inderdaad, ik heb geen politieke binding. Ik ben gekozen door een selectiecomité met mensen zowel uit de publieke als uit de privésector. Ze wilden verandering, anders zou ik het niet geworden zijn. Ik zal de aanpak van de privé hanteren, met duidelijke doelstellingen en een strak vijfjarenplan. HUB

“Brussel is nog altijd rijk aan ontwerpers, maar ze zijn soms te bescheiden”

‘MAD moet meer contacten leggen met bedrijfswereld’

Beeldcolumn. Kim gaat aan de haal met de actualiteit

Mobiliteit. Brusselse fietsdieven focussen steeds meer op dure e-bikes

‘Niets kan een gemotiveerde dief met tijd stoppen’

Dieven die in alle rust een fietsslot doorslijpen in een straat vol passanten. Dure fietsmodellen die op bestelling gestolen lijken uit garages. En een verkoper in Barcelona die plots dertig tweewielers uit Brussel aanbiedt: welkom in de wereld van de Brusselse fietsdief.

“Al bij al is fietsdiefstal een veilige business.”

door Kris Hendrickx foto’s Saskia Vanderstichele

In het depot waar de lokale politie gevonden fietsen stalt, zien we vooral gewone tweewielers, geen longtailfietsen.

“Het bewijs dat we met een helernetwerk te maken hebben,” zegt de politie.

Mobiliteit. Brusselse fietsdieven focussen op steeds meer dure e-bikes

Mij zullen ze niet liggen hebben,” dacht Florence (35), nadat ze ruim 5.000 euro had neergeteld voor haar nagelnieuwe longtailfiets van het merk Tern. Ze stalde haar nieuwe voertuig netjes in het afgesloten fietslokaal in de al even afgesloten garage van haar appartementsgebouw in Vorst. In dat lokaal kreeg de fiets nog eens twee dure sloten en werd hij verbonden met een vast punt. O ja, het vehikel was ook geregistreerd in de database mybike.brussels én het had een airtag-tracker om de fiets op te sporen. Welgeteld zes weken beleefde Florence plezier aan haar nieuwe aankoop. “Toen ik die ochtend in de garage kwam, zag ik meteen dat er iets mis was: de deur van het fietslokaal stond open en van mijn fiets was – op enkele zaagsporen na – geen spoor meer. Zelfs de resten van de sloten hadden ze meegenomen.”

Als Florence de info van haar tracker raadpleegt, leidt die naar een adres in

Anderlecht dat ze aan de politie doorspeelt. Die vraagt haar om geduld te oefenen, omdat de fiets deel uitmaakt van een groter onderzoek. Een week later blijkt de fiets opnieuw in beweging: de airtag toont een locatie op de Poincarélaan, waar regelmatig busreizen naar Spanje en Marokko vertrekken. “Daar verdween het signaal plots, wellicht het teken dat iemand de tracker had gevonden. Ik ben er in allerijl naartoe gegaan en merkte dat er fietsen werden verpakt en in bestelwagens gestopt. Alleen zag ik mijn exemplaar niet. Enkele van die bestelwagens waren al dicht.”

Wat Florence overkwam, is geen alleenstaand geval. Fietsdieven mikken steeds meer op dure elektrische fietsen, merkt de Brusselse politie. “Die exemplaren brengen niet alleen veel meer op dan een klassieke fiets,” merkt commissaris Guillaume Henaut van de zone Brussel Noord op. “Ze zijn vaak zo zwaar dat je ze niet zomaar in je appartement kan plaatsen. En in de gemeenschappelijke delen van een gebouw zijn ze kwetsbaarder.”

Heel wat fietsen lijken daarbij wel op bestelling gestolen te worden, vertelt Tijl De Groot van de zone Brussel Hoofdstad Elsene. Het hoofd cybercrime is ook de initiatiefnemer van de Facebook-pagina Véloflic Polbru, die teruggevonden fietsen weer met hun eigenaar probeert te verenigen. “We vinden veel tweewielers terug, maar voor bepaalde gamma’s van elektrische en cargofietsen is dat niet zo. Die worden vaak gestolen en lijken vervolgens van de aardbodem te verdwijnen.”

De Groot neemt met ons een kijkje in het depot waar de lokale politie haar in beslag genomen fietsen – vaak in het kader van diefstal – stalt. Er staan/liggen een tachtigtal tweewielers, maar van de alomtegenwoordige longtailfietsen is er hier geen spoor. “Dat wijst erop dat we met professionele bendes te doen hebben met een eigen helernetwerk. Die fietsen belanden zo wellicht heel snel in het buitenland.”

Vijf à zes sloten

De getuigenis van Florence is ook kenmerkend voor een tweede trend bij fietsdiefstallen: politiezones merken hoe fietsdieven steeds vaker buiten de openbare weg toeslaan, in een appartement en nog vaker in de gemeenschappelijke delen van gebouwen.

In het Noordstation liggen twee fietsparkings. Zowat dagelijks worden er fietsen gestolen.

“De meeste diefstallen vinden nog altijd op de openbare weg plaats, maar er is wel een verschuiving bezig,” weet Véloflic De Groot. “Er zijn gevallen waarbij dieven een dure fiets volgen tot aan de garage waar hij gestald is. Maar het komt evengoed voor dat dieven die een woninginbraak plannen via de garage binnendringen en dan als eerste object op hun weg een fiets vinden. Bij een gewone fiets waren ze vroeger wellicht verdergegaan naar de woningen, maar als daar zo’n duur exemplaar staat, is de inbraak op dat moment al geslaagd.”

Zodra een dief binnen raakt in een gebouw, is de sociale controle heel wat kleiner dan op straat en kan de dader vaak rustig te werk gaan. “Een collega van mij had een erg dure elektrische mountainbike van 5.000 euro gekocht, die hij – echt waar – met vijf à zes sloten en twee alarmen vastmaakte,” herinnert commissaris Guillaume Henaut zich. “De fiets stond in een apart lokaal in zijn gebouw en toch zijn dieven erin geslaagd hem te stelen. Ze gebruikten daarbij een slijpschijf en moeten een hele tijd aan het werk geweest zijn, want op die plek bleven nadien twee versleten slijpschijven achter.”

of we een nieuwe zouden nemen, maar eigenlijk kunnen we niet meer zonder.”

Het verhaal van de vijf sloten toont hoe relatief de beveiliging van een tweewieler wel is. “Verschillende goede sloten gebruiken werkt wel degelijk ontradend en ook is het belangrijk dat je de fiets aan een vast punt vergrendelt,” legt Tijl De Groot uit. “Maar we hebben zelf testen gedaan met de slijpschijf. En de waarheid is dat niets weerstaat aan een gemotiveerde dief die zijn tijd neemt.”

Het aspect sociale controle relativeert De Groot meteen: “We hebben video’s van mensen die met een slijpschijf op straat in de weer zijn, terwijl verschillende voetgangers langslopen zonder iets te zeggen. En als iemand al eens een opmerking maakt, dan klinkt het al vaak dat die persoon zijn sleutel kwijt is. Het beste dat je dan kan doen is niet zelf tussenbeide komen, maar de politie op de hoogte brengen.”

Station als hotspot

Het Noordstation, verdieping -1. Naast het Fietspunt van Cyclo, waar je fietsen kan laten repareren, liggen twee fietsparkings. Rechts een beveiligde met abonnement, links een gratis plek waar iedereen die op een grote knop drukt zo kan binnenwandelen.

Verschillende lezers wezen ons er al op dat hier al eens een fiets durft te verdwijnen.

“Fietsdiefstallen? Tussen nul en drie per dag,” vertelt Amir, die in het fietspunt werkt. “Zowat dagelijks komen er mensen vragen of we geen dieven hebben gezien. Soms werken die alleen, soms is het een samenwerking. Het komt bijvoorbeeld voor dat een eerste persoon een slot stukmaakt, een tweede een lintje aan de fiets bevestigt om hem te markeren en nog een derde dader de fiets uiteindelijk komt ophalen. Waarom zoveel moeite doen? Wellicht om niet zo verdacht te zijn op de beelden van de verschillende camera’s die hier hangen.”

Een slijpschijf zou te veel opvallen en dus gebruiken daders hier vaak een andere techniek. “Bij veel fietsen kan je het zadel er via een snelspanner uithalen,” toont Amir. “De zadelpen wordt dan gebruikt om een slot te forceren.” Het is een strategie die onder meer bij de scharniervormige platte sloten efficiënt blijkt.

Het Noordstation is een echte hotspot voor fietsdiefstallen én voor heling, hoorden we eerder al. Zo voelt het ook. Terwijl we wat napraten voor het Fietspunt, loopt een groepje van vier jongeren richting fietsenstalling. Ze openen de deur, merken de fotografe op en maken rechtsomkeert.

De longtail van Véronique Swerts werd onlangs gestolen. Gelukkig was ze verzekerd tegen diefstal. “We hebben even getwijfeld

“Er zijn gevallen waarbij dieven een dure fiets volgen tot aan de garage waar hij gestald is”

Tijl De Groot Poltie zone Brussel Hoofdstad Elsene

Mobiliteit. Brusselse fietsdieven focussen op steeds meer dure e-bikes

momenteel in het kader van het project U­Lock.

Amor

Manager Velofixer

De ene plek is al gevoeliger voor fietsdiefstal dan de andere, blijkt. Anonieme plekken waar mensen een hele tijd weg zijn, blijken erg in trek. De sociale controle is er kleiner, het risico ook. Behalve trein­ en metrostations zijn ook bioscopen ware hotspots. Ook in de verschillende Brusselse voetgangerszones is fietsdiefstal een fenomeen. “Mensen komen er boodschappen doen voor een minder lange tijd, misschien zijn ze daarom wat lakser,” zegt Véloflic Tijl De Groot.

Opportunisten en toxicomanen

Het daderprofiel dan. “De allergrootste groep zijn nog altijd opportunisten,” weet De Groot. “Mensen die een mogelijkheid zien, toeslaan en dan wel zien hoe ze de fiets aan de man krijgen. Een deel van die daders zijn toxicomanen die snel aan geld moeten raken of mensen in illegaal verblijf.”

De georganiseerde bendes nemen een kleiner aandeel van de diefstallen voor hun rekening, maar mikken wel op de dure vogels. De bendes werken zoals De Groot hogerop al beschreef: met een eigen verdeelnetwerk en snelle transporten naar andere steden en liefst nog het buitenland.

Dat die buitenlandse trafiek geen fabel is, horen we ook bij Amor Mistiaen, manager van de Velofixer­Lucienvestiging in de Anspachlaan. “Ik zag zo ooit één verkopersprofiel in Barcelona, dat dertig fietsen aanbood, die allemaal stickers hadden van Brusselse fietswinkels. Dan weet je het wel.”

De winkel van Mistiaen verkoopt nogal wat dure fietsen en kent het fenomeen diefstal maar al te goed. Veel klanten nemen daarom een fietsverzekering. “We zijn tegelijk de beste en de slechtste klant van onze Nederlandse verzekeraar,” legt Mistiaen uit. “Niemand verkoopt zoveel polissen, maar ze maken ook nergens

zoveel verlies als bij ons.” De manager heeft ook een tip voor wie met een goedkopere fiets rijdt. “Die kan je maar beter naast een dure e­bike parkeren, dan is de keuze van de dief snel gemaakt (lachje).”

Gerecht is een knelpunt

Wat het beleid doet? De politie zit niet stil, daarover is iedereen het eens. Terwijl slachtoffers vroeger vaak op onverschilligheid stootten, is de mentaliteit vandaag veranderd. “Het resultaat is dat we heel wat fietsen kunnen teruggeven,” zegt De Groot.

Via de pagina Véloflic, die met het publiek samenwerkt, waren dat vorig jaar 65 exemplaren, maar de politiezone zelf kon er nog eens ruim 200 terugbezorgen. Op een totaal aantal aangegeven diefstallen van 1.570 in onze zone is dat een begin.” Dat het echte aantal diefstallen een veelvoud bedraagt, daar twijfelt niemand aan.

In de toekomst moet dat politieoptreden nog efficiënter worden. De zes Brusselse politiezones harmoniseren hun aanpak

LE FLÉAU DES VÉLOS VOLÉS

FR Des voleurs sciant tranquillement un cadenas de vélo dans une rue bondée. Des modèles de vélos coûteux volés à la demande dans des garages. Et un vendeur de Barcelone qui propose soudainement 30 deux-roues en provenance de Bruxelles : bienvenue dans le monde des voleurs de vélos bruxellois. Ces dernières années, la police bruxelloise a constaté que les voleurs ciblaient de plus en plus les coûteux vélos électriques. Ils sont souvent volés dans les logements ou les espaces communs où ils sont garés.

« Comme pour ce collègue qui a eu recours à cinq ou six cadenas et deux alarmes, en vain. »

Het Brussels Gewest probeert vooral meer beveiligde parkeerplaatsen te creëren, onder meer in de vorm van fietsboxen. “Daarnaast lobbyen we bij Justitie, want daar knelt het schoentje,” legt Pieterjan Desmet, woordvoerder van Brussels minister van Mobiliteit Elke Van den Brandt (Groen) uit.

Dat het schoentje erg hard knelt bij het gerecht, hoorden we eerder ook al bij verschillende politiezones. Wie vandaag fietsen steelt, riskeert vandaag maar bitter weinig. Fietsdiefstal blijft een gewone diefstal waarvoor in de eerste plaats een geldboete dreigt. Wie niet kan betalen, die betaalt gewoon niet. “Het is een van de factoren die van de fietsdiefstal een veilige business maakt,” zo weet De Groot. “Fietsen zijn steeds meer waard, het risico om gepakt te worden is niet zo groot en als dat al gebeurt, dreigen geen zware gevolgen. Het is de reden waarom ik mij vooral focus op de fietsen die ik kan teruggeven. Want daar boeken we resultaat.”

Het Brusselse parket geeft nog mee dat “er heel veel onderzoek wordt verricht, maar dat die onderzoeken niet altijd tot de identificatie van de dader leiden”. Het gerecht zet naar eigen zeggen meer in op de heterdaadprocedure.

U wou nog weten hoe het Florence verging? Die was gelukkig verzekerd, kocht exact hetzelfde model terug en stuurt ons na ons telefoongesprek nog een foto van de fiets die – voorwiel naar boven – geparkeerd staat naast een designlamp. “Hij staat nu in mijn keuken,” schrijft ze. “Les vilains voleurs ne voleront pas ma motivation.”

THE PLAGUE OF BICYCLE THEFT

EN Thieves quietly breaking a bicycle lock in a busy street; expensive bicycle models that appear to have been stolen to order from garages; a vendor in Barcelona suddenly offering thirty bikes from Brussels. Welcome to the world of Brussels bike theft. Over recent years, Brussels police have noticed how thieves are increasingly targeting expensive electric bikes. They are worth more and, because they are heavy, often parked in communal garages. Consequently, bikes are often being stolen from homes or communal areas, too. “As for this colleague who used five or six padlocks and two alarms - in vain.”

“We zijn de beste en de slechtste klant van onze verzekeraar. We verkopen veel polissen, maar ze maken ook heel veel verlies bij ons”

Mistiaen

GAYE SU AKYOL presents ‘Anadolu Ejderi’ JAMES HOLDEN live A/V show

KODE9 presents ‘Escapology’ live A/V show HATIS NOIT presents ‘Aura’

TOM SKINNER presents ‘Voices Of Bishara’ BOLIS PUPUL (LIVE)

AMBASSADE presents ‘The Fool’ BRDCST CELEBRATES THE 50TH ANNIVERSARY OF CAN’S ‘EGE BAMYASI’

TAQBIR FAT DOG

ICHIKO AOBA ‘Saison Des Fleurs’

KABAAL

DIENNE presents ‘Addio’

TIM HECKER

SARATHY KORWAR presents ‘Kalak’

SLUMBERLAND FEAT. SAINKHO NAMTCHYLAK

STEVE GUNN x DAVID MOORE present ‘Let The Moon be a Planet’

ILL CONSIDERED

ZOH AMBA x STEVE GUNN

LIONSTORM VIEZE MEISJE THE DWARFS OF EAST AGOUZA

MDCIII presents ‘Drawn In Dusk’

JOE RAINEY DEADLETTER

KLEINE CRACK & SLAGTER EL KHAT

ELVIN BRANDHI

BLOEDNEUS & DE SNUITKEVER

DJ MARCELLE WALTUR (BURENHINDER)

YEAH YOU

Goede Vrijdag

Een ratingverlaging zou slecht nieuws zijn voor Brussel, dat zwaar op de pof leeft. Maar zelfs als kredietbeoordelaar Standard & Poor’s Brussel straks nog wat respijt geeft, moet het Gewest dringend orde op zaken zetten

Bram Van Renterghem

Elke week neemt een BRUZZ-redacteur het nieuws op de korrel

We spoelen even door naar vrijdagavond 24 maart. Na dagen van regen breekt de zon eindelijk door, de Rode Duivels winnen tegen Zweden en Anderlecht-voorzitter Wouter Vandenhaute heeft de rechtszaak tegen Humo-journalist Jan Hauspie laten vallen nu z’n ploeg de hele tijd aan het winnen is.

Met een beetje geluk heeft kredietbeoordelaar Standard & Poor’s (S&P) zonet ook de rating voor het Brussels Gewest op AA gehouden. Dat is de op één na beste rating, waarmee het Brussel nog altijd betrouwbaar acht. Een ratingverlaging van AA naar A behoort ook tot de mogelijkheden. Dan is Brussel nog altijd kredietwaardig, maar ‘kwetsbaar voor veranderingen in de economie’ en dan riskeert het Gewest een hogere rente te moeten betalen op de vele leningen die het aangaat. Zeker nu de rentevoeten weer beginnen te stijgen, riskeer je zo miljoenen euro’s extra intrest te moeten betalen – geld dat niet naar beleid kan gaan. In september gaf S&P al een schot voor de boeg door de vooruitzichten te veranderen van stabiel naar negatief. De uitleg toen klonk dat het Gewest er niet in geslaagd was om het begrotingstekort te verminderen. Sindsdien is er niks veranderd. Nog altijd stevent Brussel voor 2023 af op een begrotingstekort van maar liefst 1,2 miljard euro, ongeveer een vijfde van alle inkomsten. De nieuwe metrolijn, jazeker, maar ook voor de lopende uitgaven worden schulden

aangegaan. Dat is alsof je geld moet lenen om op vakantie te gaan. Met al die schulden stelt Brussel zich bij staatshervormingen ook erg kwetsbaar op aan de onderhandelingstafel. Het riskeert gewoon te moeten doen wat Vlaanderen zegt, of er komt geen geld meer Een weinig appetijtelijk scenario. Maatregelen zijn dus dringend nodig, voor de rentesneeuwbal begint te rollen. En toch beweegt er zo goed als niks. De keuzebreedte is dan ook erg klein. Nieuwe inkomsten in de vorm van belastingen ziet minister van Begroting Sven Gatz (Open VLD) – een goed jaar voor de verkiezingen – niet zitten. In bezuinigingen zien de andere partijen, met PS op kop, dan weer weinig heil. Bezuinigen op de dure bestuurlijke structuur, zoals professor overheidsfinanciën Herman Matthijs (VUB/UGent) suggereert, is al helemaal taboe. Die 19 gemeenten met elk hun zware administratie betekenen nochtans hoge kosten en vertragen zowat elke beslissing. Maar oproepen om een vereenvoudiging hiervan, botsen al decennia op een ‘non’ Dus schiet er eigenlijk nog maar één piste over: meer mensen aan het werk krijgen. De werkzaamheidsgraad – het aandeel werkenden op de totale beroepsbevolking – ligt in Brussel op een schamele 65 procent, terwijl werkgevers, zeker in de Vlaamse rand, schreeuwen om arbeidskrachten. Voor ongeveer een derde van die jobs is een gedegen kennis van het Nederlands niet

eens vereist. Voor kortgeschoolden is er meer dan werk genoeg. De afstand? Overbrugbaar met de fiets. Wat is nog het excuus? Het goede nieuws: het aantal Brusselaars dat werkt in Vlaanderen neemt toe. Ook de werkzaamheidsgraad bij alle Brusselaars ís gestegen. Van 58,2 procent in 2012 naar 65,2 procent in 2022.

Toch is dat nog ver van de vooropgestelde 80 procent. Meer zelfs: volgens economen is het laaghangende fruit nu geplukt, en zijn extra procenten werkzaamheidsgraad extra moeilijk. Net daarom moet de regering, nu de conjunctuur gunstig is, een tandje hoger schakelen. Zo moeten best álle Brusselse werkzoekenden jobaanbiedingen uit Vlaanderen krijgen, en niet enkel zij die aanvinken dat ze ‘interesse hebben om in Vlaanderen te werken’. Daarnaast moeten werkzoekenden die werk weigeren, sneller bestraft worden. Net daar gelooft minister van Werk Bernard Clerfayt (Défi) niet in. “Werkzoekenden straffen is geen oplossing,” schreef hij vorige week op zijn LinkedIn-profiel. Ook dat is dus verboden terrein. Maar zolang alles taboe is, zal er nooit iets ten gronde veranderen. Tot de financiële markten het uiteindelijk afdwingen. Een ratingverlaging van Standard & Poor’s heeft in 2011 al eens de politici het mes op de keel gezet. De intrest steeg plotsklaps naar 5,86 procent en na 541 dagen onderhandelen werd de regering-Di Rupo in het zadel gehesen. Eind goed, al goed, kun je denken, maar de financiële markten ongerust maken, is als spelen met vuur. Hopelijk verlaagt S&P vrijdag de rating niet, maar nemen de politici toch de juiste maatregelen. Ook dat zou een Goede Vrijdag zijn.

“Politici nemen best nu maatregelen, vóór de financiële markten die afdwingen”

Zoveel mogelijk Brusselaars aan het werk krijgen, dat is de uitdaging, voor de minister van Werk en voor de Dienst voor Arbeidsbemiddeling Actiris.

Kunnen we nog extra tunnels bouwen in Brussel?

De Brusselse tunnels zijn populair. Door de Annie Cordytunnel rijden dagelijks gemiddeld 80.000 voertuigen.

enorm hectisch. Technisch gezien kunnen nog tunnels bijgebouwd worden. Maar Brussel ligt in een moerassig gebied en voor de aanleg van tunnels moet er een goede ondergrond zijn. Het kan dus niet overal.

Max Wyckaert en Luana Difficile

zoeken elke week een antwoord op een lezersvraag, deze week van Miguel uit Jette. Volg ook de Instagrampagina voor het Big City ­ verhaal op donderdag.

Ook een vraag?

Stel je vraag en stem op BRUZZ.be

Bekijk en lees antwoorden op BRUZZ.be/bigcity

Beestig Brussel.

Brussel heeft een mobiliteitsprobleem. Tijdens de spitsuren zit alles bijna dagelijks muurvast. Is het een oplossing om het bovengrondse verkeer om te leiden via extra tunnels?

Door de jaren heen zijn er tunnels gebouwd om ruimte te creëren voor de verschillende vormen van mobiliteit. Zo begon begin twintigste eeuw de bouw van de Noord-Zuidverbinding voor de trein, die grotendeels ondergronds loopt. Tijdens Expo 58 groeide dan weer het belang van tunnels door het stijgende autoverkeer. De metro kreeg in Brussel zijn eigen tunnelnet vanaf de jaren 1970.

Ondanks de aanwezigheid van die ondergrondse infrastructuur, is het verkeer in Brussel nog

De bittervoorn is besties met de zoetwatermossel

In de hele Woluwevallei komen bittervoorns voor. Een onopvallend visje, dat er een bijzondere relatie op na houdt met de zoetwatermossel.

De bittervoorn behoort tot de karperachtigen. Alleen is de soort met zijn lengte van een tiental centimeter heel wat kleiner dan zijn grote oom, die zo’n

tachtig centimeter lang kan worden. Oomlief is zo omvangrijk dat we hem soms met het blote oog kunnen zien zwemmen in de Vijvers van Elsene, van de vierde

Tegenwoordig graaft een tunnelboormachine de tunnels voor de metroverbindingen. Die machine graaft meteen de tunnel graaft, voert de aarde af en bouwt een betonnen koker. Dat gebeurt bijna volledig ondergronds en verstoort het leven bovengronds niet. Dat is niet overal even evident. Denk maar aan de situatie onder het Zuidpaleis, waar de ondergrond inderdaad te onstabiel bleek.

Dat zijn niet de enige redenen waarom nieuwe tunnels weinig waarschijnlijk zijn. Ze kosten vooral bakken geld. De kostprijs voor de aanleg van metrolijn 3, wordt geschat op zo’n 2,65 miljard euro. Ook het onderhoud van de bestaande tunnels is niet goedkoop. Zo kwam het prijskaartje voor de renovatie van de

Leopold II-tunnel – nu Annie Cordytunnel – op 512 miljoen euro. De renovaties waren nodig, stukken beton vielen soms uit de bovenwand op de weg. Dat was gevaarlijk voor de gemiddeld 80.000 wagens, die elke dag Brussel binnenrijden via die tunnel. Brussel Mobiliteit is bezig met de renovatie van nog heel wat andere Brusselse tunnels. Wil je nieuwe tunnels, dan moet je dus behalve met de kosten van de bouw ervan op iets kortere termijn,

verdieping van het Flageygebouw. Maar dit geheel terzijde. Het visje waar we het wél over willen hebben, valt vooral op door zijn bijzondere band met zoetwatermossels. Zonder zoetwatermossel geen bittervoorn, zo eenvoudig is dat. Hoezo? “De bittervoorn gebruikt de mosselen als een soort kraamkamer,” vertelt bioloog Mathias Engelbeen van Leefmilieu Brussel. “Eerst zoekt het mannetje een geschikte mossel uit, waarna hij er een band mee opbouwt. Door de mossel regelmatig aan te raken,

Waar de bittervoorn zit, is de waterkwaliteit op zijn minst redelijk goed.

Het releaseconcert in de VK is uitverkocht en zijn eerste soloalbum komt vrijdag uit. Maar check nu al de nieuwe song ‘Nu of nooit’, live bij Gailor. 22/3 om 19u ICE - 100% Belgisch of kijk op BRUZZ.be/ice

ook rekening houden met de onderhoudskosten op langere termijn.

Niet de toekomst

Volgens mobiliteitsexpert Michel Hubert zullen nieuwe tunnels het mobiliteitsprobleem niet oplossen. “Die grote infrastructuren zijn erg zwaar om te dragen, voor de huidige en toekomstige generaties,” zegt Hubert. “Daarenboven trekken wegtunnels auto’s aan.” Zeker nu de plaats van

de auto binnen Brussel in vraag wordt gesteld, is het volgens Hubert geen verstandig idee om te investeren in nieuwe tunnels. Dat bevestigt ook Inge Paemen van Brussel Mobiliteit: “We zullen in de nabije toekomst geen nieuwe tunnels bouwen, zeker niet voor auto’s. Met de Good Moveplannen ligt de focus steeds meer op andere vervoersmiddelen.” Extra ruimte creëren voor de auto met tunnels druist in tegen de huidige Brusselse visie op mobiliteit. LD/FM

Eigenlijk heeft de art nouveau alles te maken met de kolonisatie. Dat schrijft Lucas Catherine in zijn nieuwe boek

KunstmetdeKvanKongo .

Donderdag vanaf 18.30u

went het weekdier aan de vis en sluit hij niet meer automatisch bij contact.”

Meneer bittervoorn zoekt vervolgens een mevrouw, die hij naar de mossel lokt om er eitjes in te leggen. Als die eitjes ook bevrucht zijn, blijven de jonge visjes in de mossel tot ze zowat een centimeter groot zijn. De overlevingskans van de jongen is daardoor vele malen groter dan die van andere prille zoetwatervissen. Geen wonder dat de bittervoorn maximaal een honderdtal eitjes legt, uitzonderlijk weinig.

De aanwezigheid van bittervoorns, die houden van stromend water zonder veel slib, is om nog een andere reden interessant. Waar het visje zit, is de waterkwaliteit op zijn minst redelijk goed. In het Brussels gewest is dat vooral in de Woluwevallei, in de gelijknamige rivier en de vijvers die erop aangesloten zijn. Onder meer in het Ten Reuken en het Bronnenpark zijn de bittervoorns in hun element. KH

Lees de hele reeks op BRUZZ.be/beestigbrussel

Weekendtips

Nog geen tips voor het weekend?

BRUZZKet serveert de tofste activiteiten voor een weekend

waarin vervelen geen optie is.

Meer info op BRUZZKet.be en op Instagram

Jazz Brak Live

A la Carte

De bouw van de Kunst-Wettunnel, in de jaren 1950.

Samenleving. Vastenmaand is een goudader voor de Brusselse handel

‘De ramadan is voor ons de beste maand van het jaar’

De Brusselse winkeliers zijn al een tijdje druk in de weer om hun rekken en toonbanken klaar te stomen voor ramadan, die deze week begonnen is. “De eerste week van de ramadan draaien we gemiddeld het driedubbele van onze normale omzet,” zegt buurtslager Abdessamad Ben Mira.

door Anke Dirix foto’s Bart Dewaele

Een week voor de ramadan van start gaat, is het al aardig druk in de Brusselse straten. Op de Gentsesteenweg leggen handelaars de laatste hand aan hun toonbank of etalage en bereiden ze zich voor op de drukte van de komende weken.

In de Molenbeekse Graaf Van Vlaanderenstraat staat een vijftal klanten aan te schuiven bij slagerij Miraben. Achter de koeltoog staat Abdessamad Ben Mira, die samen met zijn broers Mohssine en Abdellah de slagerij uitbaat. De worsten belanden in een indrukwekkend tempo vanuit de toonbank op de weegschaal en vervolgens in plastic boodschappentasjes. En dan moet het échte werk nog beginnen.

“De eerste week draaien we gemiddeld het driedubbele van onze normale omzet,” zegt de slager. “De mensen zijn enthousiast en moeten zich nog wat aanpassen aan het ritme van de ramadan. Ze hebben de hele dag niets gegeten, komen hier aan met grote

honger en kopen enorme hoeveelheden. Onze toonbanken moeten dus rijkelijk gevuld zijn als de ramadan begint.” De tweede en de derde week van de vastenmaand is het iets rustiger in de winkel, zegt Ben Mira. “De mensen hebben al een kleine voorraad aangelegd, waardoor ze niet meer zulke grote hoeveelheden kopen. Maar in de vierde week vieren moslims de Waardevolle nacht en komt ook het Suikerfeest eraan, dan staat er natuurlijk weer een rij tot buiten.” (Lacht)

Laylat al-Qadr – ook wel de Waardevolle nacht of de Nacht van het Lot – is binnen de islam de nacht waarin de profeet Mohammed voor het eerst een soera (of hoofdstuk) van de Koran geopenbaard kreeg van een engel. Uit dankbaarheid besloot de profeet die nacht om een jaarlijkse vastenmaand in te stellen: de ramadan. Laylat al-Qadr valt jaarlijks in een van de laatste tien nachten van de heilige maand. Dit jaar is dat op maandag 17 april. Het Suikerfeest, of

Eid-al-fitr, is een islamitische feestdag waarop het einde van de ramadan gevierd wordt, dit jaar op 20 april.

Ook op de terreinen van de Brusselse vroegmarkt bepaalt de aankomende ramadan het tempo van de bedrijven die er kantoor houden. Mehdi Mechbal is sales manager van Mia Tradings International, een van de grootste distributeurs van etnisch en halal voedsel in Europa. Het familiebedrijf – Mehdi is de zoon van CEO Mohammed Mechbal – is druk in de weer om alle bestellingen rond te krijgen. “De ramadan is de vastenmaand. Misschien zou je verwachten dat de omzet in die periode lager ligt, maar het tegenovergestelde is waar,” zegt Mechbal. “Voor ons is het de beste maand van het jaar. Gemiddeld draaien we in de maand voor de ramadan twee keer meer omzet dan in een normale maand. Vooral de verkoop van thee, dadels, zoetigheden en glucosestroop gaat sterk omhoog.” Dat het momenteel zo druk is bij de distributeur, is

Abdessamad Ben Mira ziet tijdens de ramadan vooral vlees dat snel kan worden klaargemaakt over de toonbank gaan. “Stoofpotjes zijn minder populair, omdat het lang duurt om ze te bereiden,” zegt hij.

Samenleving. Vastenmaand is een goudader voor de Brusselse handel

volgens de sales manager niet meer dan logisch. “De winkels moeten nu hun rekken vullen, zodat hun voorraad is aangevuld wanneer de ramadan van start gaat. Voor ons is dit de drukste periode, maar tijdens de ramadan zelf zijn het vooral de winkeliers die hard moeten werken.”

Het ritme van de ramadan

De ramadan heeft een grote impact op het dagelijks leven en de lokale economie in Brussel. “De mensen leven op een heel ander ritme en de lokale winkeliers passen zich daaraan aan,” vertelt Amet Gjanaj (PS), schepen van Economie en Handelszaken in Molenbeek. “Handelaars passen hun openingsuren aan, slaan een grote voorraad in en voorzien ook in heel wat producten die alleen tijdens de ramadan verkrijgbaar zijn. Dat leidt tot een piek in de verkoopcijfers,” legt hij uit. Dat merkt ook Elke Roex (Vooruit), schepen van Economie in Anderlecht. “We zien dat het bestedingsbedrag van consumenten verandert tijdens de ramadan. Mensen doen grotere aankopen en geven meer geld uit dan gewoonlijk.”

In de slagerij vliegen vooral de pensen, steaks, het gehakt en de merguez vlotjes over de toonbank. “Vooral zaken die snel klaar zijn, verkopen goed,” zegt Ben Mira. “Stoofpotjes zijn minder populair, omdat het lang duurt om ze te bereiden en het ook een vrij zware maaltijd is. Tijdens de iftar (de maaltijd na zonsondergang, red.) eten we liever van alles een beetje. En aangezien er vrij laat ‘s avonds gegeten wordt, verkiezen de meesten een lichte maaltijd.”

Omdat moslims tijdens de ramadan niet mogen eten, drinken en roken tussen zonsopgang en zonsondergang, kan het gebeuren dat klanten “wat meer prikkelbaar zijn dan gewoonlijk,” aldus nog de slager. “Maar ook daar houden we rekening mee,” zegt hij lachend. “We proberen geduldig te zijn met onze klanten en alles goed te organiseren. Om discussies te vermijden en de drukte in goede banen te leiden, werken we tijdens de ramadan bijvoorbeeld met nummertjes. Zo is het altijd duidelijk welke klant als volgende aan de beurt is.”

Eén groot winkelcentrum

De grote concentratie aan kleine, gespecialiseerde handelszaken in de Brusselse wijken, maakt dat moslims vanuit het hele land naar de hoofdstad komen om zich voor te bereiden op de vele iftars in het verschiet. “Veel niet­Brusselaars komen hier hun boodschappen doen, omdat ze weten dat het

aanbod zo groot is,” gaat schepen Gjanaj voort. “Zeker in Molenbeek zijn er heel veel gespecialiseerde handelszaken, bakkerijen en patisseriezaken met een uitgebreid aanbod aan producten die je elders moeilijker vindt.” Volgens de schepen transformeren de Molenbeekse straten tijdens de ramadan tot een gigantisch, bruisend winkelcentrum. “Ook kledingwinkels draaien gouden dagen,” zegt de schepen. “Veel mensen die naar hier komen om boodschappen te doen, maken van de gelegenheid gebruik om bijvoorbeeld ook een feestelijke outfit te kopen.”

Dat het leven in de Brusselse en Molenbeekse straten verandert tijdens de ramadan, kan de lokale slager alleen maar bevestigen. “Er hangt een bepaalde sfeer die je maar moeilijk kunt omschrijven,” zegt hij. “De dag komt trager op gang, het ritme verandert, de straten zijn drukker ... Er hangt een soort van samenhorigheid in de lucht.”

Ook bij Mia Tradings International, een grote distributeur van halal voedsel, zijn de drukste weken van het jaar aangebroken.

Volgens Ben Amir weet je bijvoorbeeld dat de vastenmaand is aangebroken, als er op iedere straathoek een rij mensen staat aan te schuiven. “Veel winkeliers delen gratis voedsel uit: die vrijgevigheid maakt natuurlijk deel uit van de ramadan. Wij kunnen ‘s avonds aanschuiven aan een rijkelijk gevulde tafel, maar er zijn heel veel mensen in de wijk die ook moslim zijn en zich momenteel geen eten kunnen veroorloven. Daarom delen we veel uit en werken we samen met de lokale moskeeën, om iedereen van eten te voorzien.”

Grote supermarkten

Hoewel de ramadan vooral bij lokale handelaars lange rijen veroorzaakt, lijken de grote supermarkten stilaan een graantje mee te pikken van de heilige moslimmaand. Zo ziet Aldi de verkoop van bakbenodigdheden zoals tarwebloem, kristalsuiker, eieren en honing toenemen in de Brusselse winkels

“Tijdens de ramadan hangt er een andere sfeer, De dag komt trager op gang, het ritme verandert, de straten zijn drukker”

Abdessamad Ben Mira Buurtslager in Molenbeek

tijdens de ramadanperiode. Ook mascarpone, natuuryoghurt en yoghurtdrinks verdwijnen vaker in de winkelkar – al is er van een piek in de algemene verkoop geen sprake. Ook Carrefour stelt een toename vast van de verkoop van typische ramadanproducten, zoals thee, gedroogde vruchten en olijven, zo weet een woordvoerder van het bedrijf te zeggen. Dezelfde trend in de Brusselse Delhaize­filialen, waar de verkoop van gedroogde vruchten zoals abrikozen, vijgen, rozijnen en vooral dadels omhooggaat.

MIA Tradings levert zowel aan restaurants als aan grote en kleine supermarkten in Brussel. “Ik heb de indruk dat er nog altijd voornamelijk bij de lokale handelaars wordt geshopt, maar het klopt dat er de afgelopen jaren veel veranderd is,” zegt Mechbal. “Wij werken samen met een aantal grote distributeurs, waaronder Colruyt, en treden ook op als raadgever. Zo weten zij welke producten er veel geconsumeerd worden tijdens de ramadan en in welk aanbod ze moeten voorzien.”

Tot een paar jaar geleden hadden de meeste leidinggevenden maar weinig voeling met de moslimmarkt, waardoor ze er ook niet op konden inspelen, vertelt de Brusselse ondernemer. “Supermarkten kwamen naar ons en gaven ons bij wijze van spreken alle verantwoordelijkheid: van bestellingen plaatsen tot de rekken vullen. Vandaag is dat anders: ze hebben de afgelopen jaren ervaring opgedaan en weten intussen beter welke bestellingen ze in welke periodes moeten plaatsen om een antwoord te bieden op de noden van de Brusselse moslimgemeenschap.”

‘C’EST LE MEILLEUR MOIS DE L’ANNÉE’

FR Le ramadan débute cette semaine, mais les commerçants bruxellois préparent depuis des semaines leurs rayons pour le mois saint des musulmans. « La première semaine du ramadan, nous triplons notre chiffre d’affaires », dit un boucher. « C’est le meilleur mois de l’année », déclare un distributeur. Le ramadan a un impact important sur l’économie locale bruxelloise. Les clients achètent plus et plus souvent, les commerçants adaptent leurs horaires d’ouverture et leur assortiment. Bruxelles se transforme en centre commercial animé : les musulmans de tout le pays affluent dans les magasins spécialisés, s’apprêtant pour les nombreux iftars à venir.

Geen ramadanrekken

Als er één goede raad is die Mehdi en zijn vader geven aan de bedrijven waarmee zij samenwerken, is dat altijd dezelfde: “Alstublieft, zet niet alles samen op één ramadanrek of één Marokkaans rek. Het is net belangrijk om die producten te integreren in de rest van de winkel. Zet de Marokkaanse thee bijvoorbeeld naast de Lipton­thee, zodat je die optie toevoegt in de rekken en het aanbod uitbreidt. Alleen op die manier zal je de moslimconsument overtuigen om bij jou te komen winkelen.”

Dat lijken de grotere supermarkten stilaan te begrijpen. Bij Aldi lopen er bijvoorbeeld geen specifieke ramadanpromoties, maar de keten speelt wel in op de “lokale noden van de klant,” aldus een woordvoerder. “In onze Brusselse winkels hebben we specifiek een gamma met halal producten en een ruimer aanbod noten en kruiden,” vertelt ze. “Sinds vorige maand hebben we dat aanbod uitgebreid met nieuwe producten, waaronder halal gevogelte, gegrilde rode paprika en bulgur.” Ook Delhaize laat ramadancampagnes aan zich voorbijgaan. “Maar we zetten bepaalde producten in de kijker en voeren ook gerichte promoties,” vertelt een communicatiemedewerker. “Zo staan de dadels bijvoorbeeld in promo tijdens week 13 (de tweede week van de ramadan, red.).”

De ramadan heeft dus een belangrijke impact op de omzet van Brusselse supermarkten, handelaren en distributeurs. “Maar de ramadan draait niet om consumptie, wel om er zijn voor elkaar en voor de mensen die zich momenteel geen eten kunnen veroorloven. Het is geen wedstrijd,” geeft Mechbal nog mee.

‘THIS IS THE BEST MONTH OF THE YEAR’

EN Although Ramadan only starts this week, Brussels shopkeepers have been busy for weeks already to prepare for the holy Muslim month. “In the first week of Ramadan, we triple our revenue,” says the local butcher. “It’s the best month of the year for us,” says the distributor. Ramadan has a major impact on the local economy in Brussels. Customers buy more and more often, shopkeepers adjust their opening hours and assortment. This causes a peak in sales and transforms the Brussels streets into a vibrant shopping center: Muslims from all over the country visit specialized shops to prepare for the many iftars ahead.

Ben jij een administratieve duizendpoot?

Heb jij een vrijzinnig humanistische levensvisie?

En wil je werken in een bruisende omgeving? Dan is deze job misschien wel op jouw lijf geschreven!

Bij huisvandeMens Brussel zijn we op zoek naar een voltijdse administratief coördinator die ons team wil komen versterken.

Je vormt een tandem met de directeur en staat in voor een kwalitatieve verbetering van het administratief proces. Je neemt een coördinerende rol op in de ondersteuning van de administratieve krachten en de mensen die voorzien in het onderhoud van het gebouw.

Naast een zeer interessante en gevarieerde werkplek bieden wij ook tal van voordelen aan: een competitieve verloning, hospitalisatieverzekering, vergoeding woon-werkverkeer, opleidingsmogelijkheden…

Lijkt dit iets voor jou?

Aarzel dan niet om te solliciteren!

Meer info vind je op de website van deMens.nu: https://demens.nu/jobs/ vacature-administratief-coordinatorbrussels-hoofdstedelijk-gewest/

De slaapkamer. Lina

Lina is elf en woont in Schaarbeek. Ze spreekt zes talen: "Als ik later dokter ben en er zijn mensen die andere talen spreken, kan ik beter begrijpen wat ze nodig hebben."

‘Ik ben blij dat ik geboren ben’

Elke week gaat BRUZZ op bezoek bij een kind in Brussel in zijn of haar slaapkamer. Deze keer is dat bij Lina (11) uit Schaarbeek. Ze heeft veel hobby’s, en besteedt ook veel tijd aan TikTok en haar katten. Maar ondertussen vergeet ze zeker niet te genieten van het leven: “Ik ben blij dat ik leef.”

door Emilia De Feyter foto Saskia Vanderstichele

Ik zie hier twee deugnieten, zijn dat je broers?

Ja. Ik heb twee broers. Eentje zit in het tweede leerjaar en eentje in de derde kleuterklas. Ik heb ook twee katten, in Marokko heb ik er wel twintig! Ik ben dol op katten. Ik zou niet kunnen leven zonder.

Ga je er vaak naartoe?

In de grote vakantie. Ik heb er veel familie. Mijn vader is daar al twee maanden om op de katten te letten en voor het huis te zorgen.

Wat zijn je hobby’s?

(Rol)schaatsen, skateboarden, zwemmen, taekwondo, knutselen, tekenen … Ik hou het meest van tekenen. (Toont drie tekenboeken) Op donderdag knutselen we op school. Ik leerde bijvoorbeeld al over pointillisme.

Wil je er later iets mee doen?

Het is gewoon een hobby. Later wil ik graag dokter worden. Met het geld dat ik verdien, kan ik de katjes in Marokko helpen. Ze hebben er niet genoeg eten en gaan dood van de honger. Maar ik wil vooral dokter worden om mensen te kunnen helpen.

Is het leuk om de oudste te zijn thuis?

Ja. De grootste en de kleinste mogen altijd doen wat ze willen. Ik doe dus wat ik wil. TikTokfilmpjes maken bijvoorbeeld. Ik heb ook Instagram en Snapchat.

Vind je dat je soms te veel met sociale media bezig bent?

Soms wel. Op een dag werd ik wakker om 9 uur ’s ochtends, ik wilde gaan ontbijten, scrolde een beetje op mijn telefoon en plots was het 9.50 uur. Toch kunnen sociale media ook goed zijn. Je vindt er veel informatie, bijvoorbeeld over dieren, dokters, of jobs. Als ik niets te doen heb en me verveel, is er altijd veel op sociale media om te bekijken.

Woon je hier graag?

Ja, mijn buren zijn wel leuk. Als ik in de tuin met mijn katten speel, dan praat ik met hen vanuit de tuin. Soms spelen we samen en gaan we naar het park met ons skateboard. Ik woon vlak bij een park, naast mijn Arabische school.

Je kan Arabisch praten. Welke talen spreek je nog?

Riffijns (behoort tot de Berbertalen, red.), Nederlands, Engels, Frans en een beetje Spaans.

Vind je het leuk om zoveel talen te spreken?

Ja, de andere kinderen van mijn klas vinden dat wel uniek aan mij. Als ik later dokter ben en er zijn mensen die andere talen spreken, kan ik ook beter begrijpen wat ze nodig hebben.

Zou je ooit graag ergens anders wonen dan in Schaarbeek?

Ja, in Marokko. Er zijn meer katten, er is familie. Er zijn zoveel leuke dingen. De zee …

Wat zou je kiezen, België of Marokko?

Een half jaar in België en een half jaar in Marokko. Hier in België is

er meer comfort. In Marokko heeft de helft geen elektriciteit. Hier is televisie, er zijn winkelketens, er zijn meer scholen en meer dokters. Die zijn er minder in Marokko, maar dat vind ik er ook wel leuk. Heel de tijd tv-kijken is niet goed. Het is ook goed om te spelen.

Hoe zou je jezelf beschrijven?

Grappig. Volgens anderen ook schattig en een beetje raar. Ik ben ook heel blij. Gelukkig.

Wat maakt je blij?

Dat ik een familie heb, dat ik een huis heb, dat ik leef. Ik ben blij dat ik ben geboren. Imagine, dat mijn moeder met iemand anders was geweest. Dan was ik er helemaal niet.

Lees de hele reeks op BRUZZ.be/slaapkamer

Naar een idee van de Volkskrant

‘J’AIME LA VIE’

FR Chaque semaine, BRUZZ s’invite dans la chambre d’un.e petit.e Bruxellois.e. Lina, 11 ans, vit à Schaerbeek. Elle a plusieurs hobbies, suit des cours à l’école arabe et consacre beaucoup de temps à TikTok et à ses chats. Mais, plus que tout, elle profite de la vie. « Je suis heureuse d’être née. Imagine que ma mère s’était mise en couple avec quelqu’un d’autre. Alors je ne serais pas là. »

'I AM GLAD TO BE ALIVE'

EN Every week, BRUZZ chats with a child in Brussels in his or her bedroom. This time it is with Lina (11) from Schaerbeek. Lina has many hobbies: she takes lessons in Arabic and spends a lot of time on TikTok as well as wit her cats. But more than anything, she enjoys life to the fullest. "I am happy to have been born. Imagine my mother had been with someone else. Then I wouldn't be here at all."

“Ik ben dol op katten. Ik zou niet kunnen leven zonder, in Marokko heb ik er twintig“

BIO

• Geboren in Minsk in 1984

• Studeerde klassieke muziek en daarna literatuur in SintPetersburg en New York

• Als journalist en scenarist maakte hij reisprogramma’s en satirische programma’s op de Russische televisie

• Hij publiceerde vijf romans (waaronder De ex-zoon en Hetze), en is na Nobelprijswinnares Svetlana Aleksijewitsj de meest vertaalde WitRussische auteur

• Als criticus van het regime van Alexander Loekasjenko wordt hij in eigen land gecensureerd en bedreigd met arrestatie. Sinds kort woont hij in Bazel, Zwitserland

Literatuur. Verjaagde Wit-Russische schrijver Sasja Filipenko resideert in Brussel

In zijn pas vertaalde roman Hetze beschrijft de Wit-Russische schrijver

Sasja Filipenko hoe een kritische journalist door de handlangers van een oligarch wordt getergd opdat hij het land zou verlaten. Filipenko zelf maakte iets gelijkaardigs mee. Hij resideert momenteel in Brussel en treedt aan op het Passa Porta Festival.

door Michaël Bellon foto’s Ivan Put

Toen ik op een dag vanuit Rusland in Minsk aankwam en mijn Russische simkaart verruilde voor mijn Wit-Russische kreeg ik een minuut later een anoniem telefoontje van iemand die me vroeg of ik soms een escortekonvooi naar de gevangenis had besteld, waarna werd opgehangen. En in 2015, toen we na de annexatie van de Krim door Rusland aftastten of er misschien weer wat meer mogelijk was in Wit-Rusland, had ik een kritische column geschreven in een tijdschrift. Even later moest ik met de nachttrein naar Sint-Petersburg. Mijn wagon was helemaal leeg, op een enorme manspersoon na, die dat tijdschrift vasthad op de pagina van mijn column. Hij zei dat ik er goed aan zou doen een beetje voorzichtiger te zijn in de toekomst.”

Aan het woord is de Wit-Russische schrijver Sasja Filipenko, die enkele weken in residentie is bij Passa Porta. Filipenko is pas

38, maar heeft al een lange staat van dienst. Hij werkte voor televisie in Rusland en is schrijver van vijf romans die in zestien talen vertaald werden. Zijn debuut De ex-zoon was al kritisch voor de dictatuur in Wit-Rusland, en hij staat nog altijd in contact met de verbannen Wit-Russische oppositieleidster Svetlana Tichanovskaja. Zij leidde de protesten na de vervalste verkiezingen van 2020, die dictator Aleksandr Loekasjenko aan de macht hielden. Met opiniebijdragen in internationale kranten blijft Filipenko de situatie in zijn land, maar ook in Oekraïne en Rusland, aanklagen.

Twee keer ontsnapte Filipenko aan een arrestatie. Eén keer in Wit-Rusland en één keer in Rusland, dat dissidenten aan Wit-Rusland uitlevert. Filipenko’s verhaal is daardoor veel gelijkenissen gaan vertonen met zijn roman Hetze uit 2016, die nu naar het Nederlands vertaald is. In die zwarte tragikomedie wordt een kritische journalist

op verschrikkelijke wijze getreiterd en getergd in opdracht van een oligarch die hem het land uit wil.

Na omzwervingen in verschillende landen heeft Filipenko net een vaste stek in het Zwitserse Bazel verworven. Nu maakt hij samen met schrijvers als Annie Ernaux, Timothy Garton Ash, Vladimir Sorokin, Mohsin Hamid, Claudio Morandini, Lize Spit en Tom Lanoye deel uit van het programma van het Passa Porta Festival. Omdat het festival dit jaar ook de ICORN Network Meeting van internationale vluchtsteden voor bedreigde schrijvers, kunstenaars en journalisten in ballingschap ontvangt, staan verschillende programma’s in het teken van vlucht en verbeelding.

Was u al eerder in Brussel geweest?

SASJA FILIPENKO: Op doorreis. Dit is de eerste keer dat ik de mogelijkheid heb om de stad te bestuderen en met mensen te praten.

‘Wie gelooft in verandering, bedreigt de machthebbers’

Literatuur. Verjaagde Wit-Russische schrijver Sasja Filipenko resideert in Brussel

Voorlopig begrijp ik er niets van! Van steden als Parijs, Rome, Londen of Amsterdam krijg je al redelijk snel een eerste indruk van hoe ze in elkaar zitten, maar in Brussel kan ik daar mijn vinger nog niet op leggen. Het is duidelijk een multiculturele stad, maar ik heb er meer tijd voor nodig. Ik lees nu alle Vlaamse boeken in Russische vertaling die hier in de kast staan: gisteren David Van Reybrouck, vandaag Anne Provoost, morgen Hugo Claus. Voor de rest wandel en fitness ik. Met schrijven in de strikte zin ben ik nog niet bezig. Ik ben veel aan het nadenken, en ’s avonds op café maak ik aantekeningen. Schrijven is voor een volgende fase.

Ook u bent als televisiemaker én schrijver, en als Wit-Rus van een Tataars-Russische moeder en een Oekraïens-Wit-Russische vader niet zo makkelijk samen te vatten.

FILIPENKO: Die vermenging van etniciteiten is heel typisch voor de post-Sovjetruimte. Voor de rest ben ik een Wit-Russische

sommige moppen uit het programma werden geknipt. Sommige bleven in de Oeral hangen, anderen konden in Kazan niet meer door de beugel. Daarom werd Vladivostok grappend de meest vrije regio van Rusland genoemd. Toen er in 2011 wat zogenaamde politieke dooi was onder president Dmitri Medvedev en er wat meer gelachen kon worden, ben ik overgestapt naar de oppositiezender TV Rain (of Dozhd TV), waar ik onder meer meewerkte aan een satirische latenightshow waarin de hele Russische actualiteit te grazen werd genomen.

Op dit moment is er geen enkel politiek programma meer in Rusland waarin je grappen kan maken over de politieke actualiteit. Terwijl humor een belangrijk wapen is waar dictaturen bang voor zijn.

Kunt u het verhaal van uw vlucht uit Wit-Rusland nog eens vertellen?

FILIPENKO: In 2020 nam ik deel aan de protesten in Minsk en onderhield ik op

kennelijk besloten dat de prijsuitreiking beter zonder schandalen zou verlopen en werd ik vrijgelaten.

Ook vandaag laat men u nog niet met rust. FILIPENKO: Gisteren was er nog een hetze in de propagandamedia in Rusland nadat een journalist van Deutsche Welle mij had gevraagd of het mij niet stoorde Russisch te spreken, omdat dat de taal van de aggressor is. Ik antwoordde dat mij dat niet stoort, dat Russisch geen eigendom van Poetin is, en zelfs niet van Rusland. En dat het een goede zaak zou zijn om de Russische taal van Poetin af te nemen om te tonen dat het niet alleen de taal is van de terreur, maar ook de taal kan zijn van vrijheidslievende en liberale waarden. De volgende dag verscheen op een medium van de orthodoxe Kerk in Rusland het bericht dat ik de Russen zou verbieden nog Russisch te spreken. Alle propagandakanalen hebben die onzin verder verspreid.

Welk leven leiden uw boeken ondertussen in Wit-Rusland en Rusland?

FILIPENKO: In Minsk, waar ik ben geboren en twintig jaar heb geleefd, is een bekende boekenwinkel waar mijn boeken niet in het zicht liggen, maar wel nog kunnen worden gekocht in een achterkamertje, als je ernaar vraagt. Zoals drugs. De opvoering van mijn toneelstuk Rood Kruis, gebaseerd op mijn gelijknamige boek, is verboden in Moskou.

Hoe heeft de ballingschap uw schrijverschap beïnvloed?

auteur die in de Russische taal schrijft (in Filipenko’s geboortestad Minsk is Russisch courant, red.). Ik heb een succesvolle carrière gehad bij de televisie, maar wilde altijd graag schrijven en me met literatuur bezighouden.

Waaruit bestond dat televisiewerk?

FILIPENKO: In het begin van mijn carrière heb ik gewerkt voor Kanaal 1, de belangrijkste overheidszender van Rusland, waar ik grappen schreef voor Projektor Paris Hilton, het bekendste satirische programma van Rusland. Hierin werd het nieuws becommentarieerd. Ik ben bij Kanaal 1 weggegaan omdat ik aan den lijve ondervond hoe de censuur zijn werk deed. Rusland is een groot land met verschillende tijdzones, waardoor ons programma in eerste instantie in Vladivostok werd uitgezonden en dan via steden als Jekaterinenburg en Kazan stelselmatig dichter naar Moskou kwam. Zo kon je er in real time getuige van zijn hoe

internet het project ‘Solidaire literatuur’ met bekende auteurs. Op een dag belde een vriend me op met de vraag waarom ik nog niet was vertrokken. Via de belangrijkste massamedia in Wit-Rusland was een heksenjacht geopend op de bekendste Wit-Russen die hadden deelgenomen aan de protesten. Daar stond een grote foto bij van mij met een protestbord, en een lijst met namen. De eerste twee waren al gearresteerd. Ik was de derde op de lijst.

Via Rusland ging ik naar Oostenrijk, maar ik ben toch nog even naar Rusland teruggekeerd om de literaire Yasnaya Polyana-prijs in ontvangst te nemen. Toen ik op de luchthaven in Moskou aankwam, werd ik gearresteerd om uitgeleverd te worden aan Wit-Rusland. Daar werd ik in de propagandapers beschuldigd van het rehabiliteren van nazisme en extremisme, waarvoor je twaalf jaar kon krijgen. Ik heb drie uur vastgezeten, maar uiteindelijk heeft iemand

FILIPENKO: Het voorbije jaar heb ik me vooral toegelegd op journalistiek en essayistiek om in kranten als Le Figaro en The Guardian te vertellen wat er op dit moment in Wit-Rusland gebeurt. Door de inval van Rusland in Oekraïne schijnt iedereen te vergeten dat veel mensen in Wit-Rusland hebben gestreden voor de vrijheid. Van de ene op de andere dag zijn we medeagressor geworden.

Hoe gaat het met u persoonlijk? Het is een opluchting dat u nog altijd kan lachen.

FILIPENKO: Dat is een van mijn zelfverdedigingsstrategieën. Lachen is heel belangrijk om niet gek te worden. Een andere uitlaatklep is roeien. Op een meertje in Bazel en in de fitness. De laatste jaren waren moeilijk en stresserend. Een van de personages in mijn boeken zegt dat als je je jezelf niet kan helpen, je anderen moet helpen, dat heb ik de voorbije jaren proberen te doen. Maar op een bepaald moment is het vat leeg, en was, zoals in een vliegtuig in nood, het moment

“Russisch is niet enkel de taal van terreur, maar ook van vrijheidslievende en liberale waarden”

gekomen om eerst zelf het zuurstofmasker op te zetten en aan zelfzorg te doen.

Hoopt of denkt u dat de oorlog in Oekraïne onrechtstreeks ook de dictatuur in Wit-Rusland kan ondermijnen?

FILIPENKO: Ik zou natuurlijk willen dat Oekraïne deze oorlog wint, want als Poetin verliest, dan verliest Loekasjenko ook. Maar eerlijk gezegd zie ik niet hoe een van beide partijen een overwinning kan boeken. Het lijkt eerder een lang smeulend conflict te worden. In Europa is men gerustgesteld wanneer de oorlog tot Oekraïne beperkt kan blijven, en helaas denk ik dat dat het meest realistische scenario is, al wil ik me heel graag vergissen en zien dat Oekraïne wordt hersteld binnen de grenzen van 1991.

Met welke motivatie heeft u in 2016 het profetisch gebleken Hetze geschreven?

FILIPENKO: Ik werkte toen nog als journalist voor TV Rain en had veel bevriende journalisten die werkten voor onafhankelijke media. Die hadden allemaal te kampen met georganiseerde hetzes tegen hen. We denken aan vervolgde journalisten wanneer ze gevangen worden genomen, gedood of gedwongen worden te emigreren. Het boek toont dat er meer intimidatievormen zijn, waarbij soms dagdagelijks druk wordt uitgeoefend. Ik heb zelf ervaren hoe mijn Instagram-account elke dag overladen werd met bedreigingen en scheldpartijen. Je kan je daar psychologisch tegen proberen te beschermen, toch heeft dat invloed. Ik wilde het ook hebben over het feit dat een journalist zich daar misschien wel kan op instellen, maar zijn gezin misschien niet, terwijl ook zij slachtoffer kunnen worden.

SASJA FILIPENKO À PASSA PORTA

FR Dans son roman Hetze (traduit en néerlandais mais pas encore en français) l’écrivain biélorusse Sasja Filipenko décrit comment un journaliste critique est poussé à l’exil par les hommes de main d’un oligarque. Le réalisateur télé et auteur de best-sellers est menacé d’arrestation dans son pays pour son rôle d’opposant et de critique du régime du dictateur Alexandre Loukachenko. Il a émigré vers la Suisse, habite actuellement à Bruxelles et fera une apparition au Passa Porta Festival, avec d’autres auteurs comme Annie Ernaux, Timothy Garton Ash, Vladimir Sorokine, Mohsin Hamid, Claudio Morandini.

De belaagde journalist Anton Kwint blijft verrassend kalm onder de terreur. “Moedige mensen zijn altijd naïef,” staat ook in het boek.

FILIPENKO: Kwint is natuurlijk niet echt naïef, want hij is goed op de hoogte, maar hij houdt vast aan zijn idealen. Naïviteit in de goede zin van het woord is belangrijk, want in dictaturen probeert de overheid journalisten cynisch te maken, opdat ze niet meer zouden geloven dat ze nog iets fundamenteels kunnen veranderen. Wie gelooft in de maakbaarheid van de samenleving vormt een bedreiging voor het systeem van de machthebbers.

Daarom worden liberale vrijheidslievende journalisten in eerste instantie ook alarmisten genoemd. Er wordt gezegd dat zij overdrijven, alles in de donkerste kleuren neerzetten, en alleen maar kritiek leveren. Toen ik in Hetze schreef over iemand die veroordeeld werd voor een volledig lege Facebook-post, vond iedereen dat grappig. Maar in die tijd zag je al dat Rusland die kant op ging, en nu zien we dat iemand die met een leeg blad protesteert, inderdaad gearresteerd kan worden.

Dit gesprek kwam tot stand met de hulp van de Russische tolkopleiding van de KU Leuven (campus Antwerpen). Met dank aan Pieter Boulogne voor het tolken.

Sasja Filipenko, Hetze, Meridiaan Uitgevers, 256 blz., 21,99 euro, www.meridiaanuitgevers.com Meet the author, Sasja Filipenko, 25.03, 18.00, La Bellone

Passa Porta Festival/ICORN Network Meeting, 22>26/3, verschillende locaties, www.passaporta.be, www.passaportafestival.be

FILIPENKO AT PASSA PORTA

EN In his novel Hetze (translated into Dutch but not yet into French) the Belarusian writer Sasha Filipenko describes how a critical journalist is driven into exile by the accomplices of an oligarch. The television producer and best-selling author is threatened with arrest in his country for his role as an opponent and critic of the regime of dictator Alexander Lukashenko. He emigrated to Switzerland, currently resides in Brussels and will appear at the Passa Porta festival, with other authors such as Annie Ernaux, Timothy Garton Ash, Vladimir Sorokin, Mohsin Hamid and Claudio Morandini.

Nick Trachet

Scharren

De winter is bijna vergangen, ik kocht nog snel een portie wintervisjes, scharretjes. Platvissen zijn de ware vissen van de Noordzee. Het is een erg ondiepe zee, dus plat zijn helpt. Er bestaan elitaire platvissen, zoals tarbot en tong, er zijn er ook voor de liefhebbers, zoals de griet, pladijs en tongschar. En zijn er nog wel een paar, maar laten we het eenvoudig houden. En ten slotte is er het scharretje in de nauwe zin van het woord. Niemand schrijft erover. Scharren zijn klein en vooral goedkoop. Het zijn armemensenvisjes.

Limanda limanda is de mooie wetenschappelijke naam van onze schar. Net zoals de pladijs komt hij tegen de kust voor. Hij wordt er vaak gevangen door strandvissers.

Scharren maak je schoon met een schaar. Eerst de vinnen aan de ene kant eraf knippen, dan aan de andere. De kop kan er ook af met diezelfde schaar. Met je vinger in de buikholte krab je de donkere nier van tegen de ruggengraat weg. Dan dep je de vissen droog en vlij ze in het kissen­

de vet van een hete pan. Wat zout over strooien. Als je weinig vertrouwen hebt in de antikleefeigenschappen van je pan (te vaak gepoetst?), dan haal je de vis eerst door de bloem. Enkele minuutjes aan beide kanten en je hebt een warme vismaaltijd. Hoe je zo’n schar moet eten?

“Als een mondmuziekje,” zei een visser mij ooit. Een mondharmonica, bedoelde hij. Je houdt de schar aan beide kanten tussen de vingers en bijt het vel en vlees weg, terwijl je Toots Thielemans nabootst. Meer is er niet aan. Scharren zijn visjes die ook wel worden gedroogd: in ons land vallen meestal alleen de scharretong en de wijting die eer te beurt. Als je de grens met Frankrijk oversteekt, is er geen enkele zoutevis van wijting of scharretong meer te bekennen, behalve de morue salée dan, maar die wordt niet van plaatselijke vis gemaakt, klipvis komt uit Noorwegen of IJsland.

Maar hier bij ons blijft gedroogde vis een smakelijke en dorstverwekkende traditie. In Noord­Nederland droogt men dan weer scharretjes. Ik heb bij hen gezocht en geen keukenrecepten gevonden, dus vermoed ik dat ze, net zoals de Vlamingen, het vlees van de graten scheuren en gewoon opeten als begeleiding bij bier. Voedzaam zijn ze zeker. Maak een pekel van 100 gram zout voor een liter water. Doe de gepoetste scharretjes daarin en laat ze vier uur liggen (roer nu en dan). Bind dan een koordje aan de staart en hang ze aan de waslijn, uit de regen, maar in de wind. Kom na een dag of drie eens kijken, ze zouden al goed moeten zijn, maar ze bewaren uiteraard nog véél langer.

Meer Trachet?

Lees de hele reeks op BRUZZ.be/trachet

Nieuws en cultuur uit Brussel in je mailbox?

BRUZZ dag

brengt je van maandag tot zaterdag de actualiteit van de dag (in het Nederlands).

BRUZZ week

serveert je iedere zaterdag de belangrijkste hoofdpunten van de voorbije week (in het Nederlands).

BRUZZ culture

ontvang elke donderdag de BRUZZ-selectie in je mailbox en begin goed voorbereid aan je cultureel weekend (Nederlands, Frans en Engels gemixt).

Schrijf je gratis in via BRUZZ.be/nieuwsbrief

BRUZZ international voor en door internationale Brusselaars, met elke week restauranttips, cultuurreportages en portretten (in het Engels).

Br usselaar die de stad en de wereld culinair ontdekt

“Niemand schrijft over scharren, het zijn armemensenvisjes”

‘

Dalva is een lichtgevende film’

Het vergt lef om in je debuutfilm de bevrijdingsstrijd te tonen van een door haar vader misbruikt kind. Het vergt talent om de hachelijke onderneming ook tot een goed einde te brengen is. De Frans-Brusselse Emmanuelle Nicot beschikt over beide.

door Niels Ruëll

Film. Emmanuelle Nicot maakt indruk met film over een misbruikt kind

Dalva is woest. Ze begrijpt niet waarom ze haar vader arresteerden. Ze beseft amper dat ze nog een kind is omdat ze zich al jaren kleedt en gedraagt als een vrouw De vrouw van haar vader. Contact met de anderen, vooral in het noodopvangcentrum, blijkt cruciaal om met stapjes uit vaders psychologische machtsgreep te geraken. Dat verhaal brengt Emmanuelle Nicot met oprechte bekommernis en vroegrijp metier

in de film Dalva. Op Cannes’ Semaine de la critique en de festivals van Rotterdam en Oostende viel ze dan ook in de prijzen. Maar hoe komt iemand ertoe om in een debuutfilm meteen zo’n heikel onderwerp als incest aan te snijden? “Dat heeft met mijn parcours te maken,” zegt Nicot. “Ik had me voor een kortfilm ondergedompeld in een opvangcentrum en wilde per se terug naar die arena. Er valt daar zoveel te vertellen. In een noodopvangcentrum in het Franse

Forbach ontmoette ik kinderen en adolescenten die uit hun familie waren gehaald omwille van bewezen misbruik. Bijna allen leden ze zwaarder onder de plaatsing in het tehuis dan onder wat ze hadden beleefd. Een extreem verwoestende ontkenning had hen, zeker die eerste weken, in de tang. Daar zat een film in.”

Nicot vergaarde de verhalen van jongeren, opvoeders, psychologen en jeugdrechters. “Een opvoeder die met de politie meeging bij sterke vermoedens van zware mishandeling, vertelde dat hij eens was opgetrommeld voor een piepjong meisje dat alleen leefde met haar vader. Ze zag er extreem geseksualiseerd uit en probeerde hem te verleiden. Ik weet niets anders over die zaak, maar het zette me op weg. Ik verzon een verhaal over een kind van twaalf dat wordt weggehaald bij haar vader en aanvankelijk niets begrijpt van wat haar overkomt.”

Zes jaren zitten er tussen de eerste ideeën voor Dalva en de wereldpremière tijdens de Semaine de la critique in Cannes. Vier en een half jaar sleutelde Nicot aan het scenario. “Ik weet hoe fel een ‘ja’ me vleugels geeft of een ‘nee’ me verlamt. Ik wilde mijn project pas voorleggen aan de verschillende filmcommissies op het moment dat mijn scenario van beton was: sterk, doorvlocht, glashelder Het is een glibberig en gevaarlijk onderwerp, ik wilde niet dat je me ook maar ergens kon betrappen op het intrappen van een open deur.”

Dezer weken doet Nicot er alles aan om de bioscoopbezoeker te overtuigen om zich niet te laten afschrikken door dat ‘gevaarlijke’ onderwerp. “Dalva is een lichtgevende film. Het gaat me om de reconstructie, de veerkracht. De donkerte is ondergronds, niet frontaal. Ik haat het om als toeschouwer gegijzeld te worden. Ik vind het vreselijk om de ogen te moeten afwenden omdat wat getoond wordt, niet te verdragen valt. Dat wilde ik de kijker niet aandoen.”

Zeldzame Samson

Net als generatiegenote Laura Wandel (Un monde) en Lukas Dhont (Close) verricht Nicot wonderen met een jonge, onervaren cast. Ze is gespecialiseerd in streetcasting. “Na mijn filmstudies moest ik dringend geld verdienen. Twee regisseuses die onder de indruk waren van mijn kortfilms, vroegen me om voor hun langspeelfilms naar acteurs te zoeken. Ik ging daar op in en ontdekte een echte passie. Sindsdien bekijk ik de wereld anders.” Nicot wist perfect hoe en waar ze

“Ik heb mezelf altijd een grensgeval gevonden”

© DIEGO CURTZEN MARCEL VELDMAN

29.03.23

jameszoo’s blind group

haar Dalva moest vinden. “Ik zocht een meisje uit een sociaal milieu dat het niet zwaar heeft, dat goed met taal is en de houding van een danseres heeft. Ik hing advertenties op in paardencentra, balletscholen, turnopleidingen, muziekscholen en de theaterscholen. Zelda heeft de annonce gelezen in de muziekacademie van Vorst, waar ze saxofoon leert spelen.”

Verschillende kandidates leken veel harder op de Dalva zoals beschreven in het scenario dan Zelda Samson. “In het scenario was Dalva een opgedirkt poppetje met make-up, een soort Barbie. Maar ik ondervind dat je best niet kiest voor iemand die volledig samenvalt me het beschreven personage. Dat werkt stereotypering in de hand, terwijl je juist reliëf wilt. Zelda is zot ciné-geniek en magnetiserend. Ze is als Romy Schneider als je haar filmt. Van voor gefilmd zag ze er tien jaar uit, in profiel twintig. Dat leeftijdsloze was exact wat ik zocht. Ze was ook goed met taal. In woorden van volwassenen vertelde ze dat ze een astrofysicus wilde worden met een specialisatie in zwarte materie. Het enige wat niet goed zat: ze was zeer schuchter en had niet de trotse, recht houding van een danseres die ik wilde. We losten het op door haar drie

maanden met een danseres te laten oefenen op Dalva’s manier van bewegen.”

Zoals wel meer Franse regisseurs koos Nicot voor een Belgische filmschool en bouwde nadien in Brussel een leven uit. “Ik heb mezelf altijd een grensgeval gevonden. Ik ben geboren in de Franse Ardennen op vijftien kilometer van de grens met België. Parijs kon ik onmogelijk betalen. Het leek

« DALVA EST UN FILM LUMINEUX »

me vanzelfsprekend om naar een filmschool in België te trekken. In Brussel heb ik ondertussen een netwerk en hier wonen de mensen die me na aan het hart liggen. Het heeft dus geen enkele zin om naar Frankrijk terug te keren, waar ik niemand ken en niemand mij kent.”

Dalva draait sinds woensdag in de bioscopen

“DALVA IS A LUMINESCENT FILM”

FR Il faut du courage pour consacrer son premier film à l’histoire d’une enfant abusée sexuellement. Il faut du talent pour amener correctement ce sujet à l’écran. L’idée a germé dans l’esprit de la réalisatrice il y a six ans, le film a connu sa première mondiale l’année passée lors de la Semaine de la Critique à Cannes. « Je sais qu’un ‘oui’ me donne des ailes là où un ‘non’ me paralyse, alors je m’assure d’avoir un scénario en béton avant de le soumettre aux comités de sélection. » Nicot explique pourquoi la thématique de son film ne doit pas décourager le public. « La noirceur est suggérée, elle n’est pas frontale. »

EN It take guts to take the struggle of a sexually abused child as the main theme of your debut film. It takes talent to bring this idea to the screen successfully. The French-Brussels director Emmanuelle Nicot first thought about this project six years ago, last week the world premiere of Dalva was screened at the Semaine de la critique in Cannes. “I know how a ‘yes’ gives me wings and a ‘no’ cripples me, so I made sure my screenplay was watertight before I submitted to film committees.” Nicot also explains how the theme of her film should not discourage her audience. “The darkness is implied, instead of in your face.”

Actrice Zelda Samson oefende drie maanden met een danseres om te leren bewegen als Dalva.

Met het bos, de bergen en de diepzee als onze denkgenoten nodigen we je uit om te ontdekken wat er achter de horizon van de menselijke kennis ligt. Voor de derde editie van de lezingenreeks ‘A Series of More-than-human Encounters’ bundelen Kaaitheater en VUB Crosstalks de krachten met internationale partners uit de kunsten en de academische wereld.

WO 29/03 : FRAMER FRAMED (AMS) + ONLINE

Charging Myths

Maarten Vanden Eynde, Femke Herregraven & Georges Senga

VRIJ 05/05 : LA CASA ENCENDIDA (MAD) + ONLINE

Less-Than-Human

Amanda Piña, Paz Rojo & Victoria Pérez Royo

WO 07/06 : ROSENDAL TEATER (TROND) + ONLINE

Everybody Is In Need of Care

Chiara Bersani & Giulia Traversi

ZA 14/10 : KVS (BRU) + ONLINE

Things We Know We Will Never Know

Get

concert & c ubb 29 Ma h 02 April ‘23 united in and

ad-kaai.indd 4 17/03/2023 15:36

info & tickets

Select. Wat te doen deze week?

POP & JAZZ EXPOFILM

Levend en wel

Alive heet de nieuwe plaat van Coely Mbueno, en dat is meer dan symbolisch: de Antwerpse hiphopqueen ging de voorbije jaren door een diep dal, maar na een lange sabbat klopt de warrior princess zich op de borst als een survivor. De soulvolle beats van haar debuut zijn vervangen door donkere trap en een vleug pop, uit haar teksten spreekt buiten woede en wanhoop vooral ook trots over de wederopstanding.

COELY 17/3, 19.00, Ancienne Belgique, www.abconcerts.be

Pianowonder à gogo

Wie fan is van Brad Mehldau, zit deze week gebeiteld. In het kader van het Klarafestival resideert het Amerikaanse pianowonder drie dagen in Bozar, waar hij zich van zijn meest veelzijdige kant mag tonen: een symfonisch concert met het Belgian National Orchestra, in duo rond het Duitse lied met de Britse tenor Ian Bostridge, en solo improviserend langs jazz, klassiek en wie weet een vleugje Beatles.

RESIDENTIE BRAD MEHLDAU 23 > 25/3, Bozar, www.bozar.be

Spring eens in de lucht

Daar is de lente, daar is Brosella ... met een gloednieuwe lente-editie. Springen open als frisse bloesems onder de eerste zonnestralen: onder meer gitaarwonder Julien Tassin, jonge jazzroedel LupaGangGang, hokjessloper Bandler Ching en Too Noisy Fish, het trio rond drummer Teun Verbruggen dat zich voor de gelegenheid laat vergezellen door turntable wizard Grazzhoppa en schrijver Dimitri Verhulst. (TZ)

BROSELLA SPRING FESTIVAL23 > 26/3, La Vallée, www.brossellaspringfestival.be

De eclectische Horta

Victor Horta wordt terecht een meester van de art nouveau genoemd, maar liet verschillende invloeden toe. In een nieuwe expo in zijn eigen huis komt de rol van zijn vrouw Pauline Heyse en zijn leermeesters Alphonse Balat en Viollet-le-Duc aan bod, alsook zijn interesse voor het oude Egypte en Griekenland. Maar Horta liet zich door veel meer inspireren, zoals gotiek, de Louis XV/ rococostijl en het Justitiepaleis.

VICTOR HORTA VERSUS ART NOUVEAU > 8/1/2024, Museum Horta, www.hortamuseum.be

Vier zusters

De film Jeanne Dielman, 23, quai du Commerce, 1080 Bruxelles van Chantal Akerman (1950-2015) werd door het British Film Institute uitgeroepen tot beste film aller tijden. De expo Four sisters schijnt een licht op haar en drie andere joodse Brusselse kunstenaars van verschillende generaties: beeldend kunstenaar Marianne Berenhaut (1934), schilderes Sarah Kaliski (1941-2010) en fotograaf Julia Pirotte (1908-2000).

FOUR SISTERS 23/3 > 27/8, Joods Museum, www.jmb-mjb.org

Familiezaken

Art-decoparel Villa Empain is de perfecte tentoonstellingslocatie om met het gezin naartoe te trekken. In Family matters presenteert de Boghossianstichting twintig hedendaagse kunstenaars van verschillende achtergronden en generaties, onder wie Ariane Loze, Henry Moore, Valérie Mréjen, Bruce Nauman en Maha Yammine. Zij onderzoeken hun kindertijd, relaties en familiebanden. (MB)

FAMILY MATTERS > 28/5, Villa Empain, www.villaempain.com

Samen op weg

Na Meisje (2002) en My queen Karo (2009) verfilmde Dorothée van den Berghe met Rosie & Moussa (2018) een boek en BRUZZ-reeks van Michaël De Cock. Hij schreef ook het scenario van haar nieuwe film. In de roadmovie Aller/retour heeft vrachtwagenchauffeur Erika geen andere keuze dan verstekeling Idy mee te nemen. Hoe meer kilometers het tweetal met elkaar doorbrengt, hoe meer ze elkaar waarderen. ALLER/RETOUR dir.: Dorothée van den Berghe, act.: Ruth Beeckmans, Welket Bungué

De 21e eeuw verbeeld

Voor de vijftiende keer presenteert het Millenium-festival films over de grote uitdagingen die de Verenigde Naties voor de 21e eeuw formuleert. De gastenlijst imponeert. Zo komt Ai Weiwei, de wereldberoemde Chinese kunstenaar en voorvechter van mensenrechten. Advocate Stella Assange, partner van WikiLeaks-oprichter Julian Assange, licht Ithaka – a fight to free Julian Assange toe.

MILLENIUM FESTIVAL 26/3 > 6/4, www.festivalmillenium.org

Koude, woeste god

Een Deense priester trekt eind negentiende eeuw naar een IJslands dorp om de bouw van een kerk te overzien, zieltjes te winnen en de allereerste foto’s te nemen. Het gaat niet snel vooruit in de monumentale derde film van beeldend kunstenaar Hlynur Pálmason, maar ergens wil je dat ook niet omdat er zoveel woeste schoonheid te ervaren valt. Op smaak gebracht met wat religieus, existentieel torment. (NR)

GODLAND dir.: Hlynur Pálmason, act.:Elliott Crosset Hove, Ingvar Sigurdsson

VICTOR HORTA VERSUS ART NOUVEAU ALLER/RETOUR

littérature literatuur literature

festival

brussel bruxelles brussels

23–26.3

meet the authors, créations, wandelingen, performances, musique & more passaporta.be

& Drink. PtitBeur

PtitBeur is een adresje dat het beste van België en het Middellandse Zeegebied samenbrengt, en dat zoveel meer is dan het uithangbord ‘biologisch restaurant’ doet vermoeden. Deze plek heeft ons hart gestolen.

Aandachtige lezers van BRUZZ konden het wedervaren van Fouad Zabata, de man achter PtitBeur, al eerder volgen. Hij opende zijn restaurant in de Paul Dejaerstraat, maar na drie jaar van problemen en zelfs bedreigingen moest hij het pand verlaten. De chef verloor zijn vastberadenheid niet: hij startte zijn levenswerk elders op, maar weer in Sint-Gillis. Geen twijfel mogelijk: PtitBeur begeestert. En meer dan dat: deze chef slaagt erin om pastilla te maken met een grondige kennis van de Belgische lokale specialiteiten (hij kent de jonge duifjes van Jérôme Demeyer!). Een wedergeboorte van de Brusselse keuken hangt in de lucht.

De aanpak van Zabata sluit aan bij de tijdsgeest – met de focus op minder vervuiling – met een mooie toekomst voor gerechten die met lokale producten de smaakpapillen weten te prikkelen.

Wie ’s avonds naar het pand op de hoek van de Jean Robie- en de Garibaldistraat gaat, denkt te dromen. Drie grote ramen geven uit op een ruimte die verlicht wordt door kaarslicht en Marokkaanse lantaarntjes. Die intimiteit wordt ook weerspiegeld in het interieur: een combinatie van oude affiches, een houten toonbank, traditionele kledij die

PtitBeur

•••••

Jean Robiestraat 4, Sint-Gillis, 02-850.59.88, ma > do 18.30 > 22.00, vr > za 18.30 > 22.30

opgehangen is, bekraste muren en een stenen bank met zachte kussens die doen denken aan een riad. Alles ademt hier de juiste sfeer. Na een fris gemberbiertje van L’Annexe (4,50 euro) volgt ons voorgerecht dat inderdaad inzet op lokale producten: een filet van gerookte forel – van het dak van de Abattoirs van Anderlecht – met plakjes rode biet. Onder de vis een laagje couscous gekruid met een charmoulasaus van rijstazijn. Een verrukkelijk gerecht. Als hoofdschotel kiezen we de tajine van de dag, voor 25 euro, met gember – confit van het huis en in siroop om in te dikken – en Gibecq-hoevekip als belangrijkste ingrediënten. Een gastronomisch hoogstandje met een waaier aan groenten: pastinaak, broccoli, pompoen, schorseneren en gekonfijte aubergines, en een waar genot. Deze compositie gaat perfect samen met een Jambe-de-Bois (5 euro) van de Brasserie de la Senne. Een kleine selectie van wijnen –vanaf 18 euro – vervolledigt het aanbod van dit adresje, waar u zeker meer dan eens mag langsgaan. MICHEL VERLINDEN

Eat

Smalltalk. Met zanger en muzikant Marka in café The Post Local Bar

Wij mogen elke week op café voor een portie smalltalk. Dit keer is dat met Serge Van Laeken, alias singersongwriter Marka. Bij de oudere garde bekend van de legendarische groepen Allez Allez en Les Cactus, bij de jongere ook als de papa van Angèle en Roméo Elvis. door Michaël Bellon foto Ivan Put

Marka is Brusselaar pur sang. Niet alleen schakelt hij voortdurend tussen het Belgisch Frans en het Brussels Vlaams dat hij sinds zijn jeugd in Molenbeek altijd heeft onderhouden, ook komen zijn culturele referenties zowel uit het zuiden als uit het noorden. Het gesprek is nog geen twee minuten bezig of het gaat al over de kansen van RWD Molenbeek om als kampioen van eerste klasse te stijgen naar de Pro League. Het logo dat Marka ontwierp voor zijn recentste plaat Voodoo belge, blijkt trouwens gebaseerd op het oude embleem van RWDM-voorganger Royal Daring Club de Bruxelles.

Toch woont Marka inmiddels al dertig jaar in faciliteitengemeente Linkebeek, vlak bij Ukkel. “Ik ben van Molenbeek. Als kind was dat nog de grens tussen de stad en de weilanden. Mijn grootvader had een veld met patatten en prei. Wat ik nu in mijn moestuin doe, heb ik van hem geleerd. Als twintiger was de stad mijn biotoop, maar als kind woonde ik op het platteland. Toen ik zelf kinderen kreeg, wilde ik naar de rand. Dilbeek, ‘waar Vlamingen thuis zijn’, zag ik niet zitten, dus ben ik hier komen rondrijden. Het huis dat we kochten, stond nog maar net te koop. Angèle woonde hier vanaf haar geboorte (in 1995). Toen Roméo in 1992 werd geboren, woonden we nog in Sint-Gillis. Daarna heeft hij nog voor KHVC Linkebeek gespeeld, waar ik nu trainer ben van de U9.”

Marka sprak met ons af in het gezellige café-restaurant The Post Local Bar: veel Belgische parafernalia aan de muur, een biljarttafel. “Ik ging nooit veel op café. Als kind moest ik iets te vaak vader en grootva-

der uit het café gaan halen, dus ik drink raisonable. Twee potjes en het is gedaan. Maar hier kom ik graag. Het is een buurtcafé waar iedereen na het werk even langskomt. Als je voor je huis een loodgieter of elektricien nodig hebt, moet je hier zijn. Soms pak ik mijn gitaar en probeer ik hier wat nieuwe nummers uit.” Spelen doet Marka binnenkort ook wat verderop, wanneer hij in Het Huys Voodoo belge

voorstelt. Als acteur speelt hij in de serie Fils van regisseur Frank Devos.

Marka speelt Voodoo belge op 24 maart in GC Het Huys, www.hethuys.be

Longread?

Meer weten over Marka? Smalltalk wordt Longread op bruzz.be/smalltalk

‘Molenbeek was de grens tussen de stad en de weilanden’

De vijf inzichten. Kris J.Y. Verdonck

‘Het ego staat vaak in de weg’

Kris Verdonck maakt al jaren kunst op zijn eigenzinnige, gestileerde, bedachtzame manier. Zoals nu het muziektheaterstuk Prey. Daarnaast maakt hij wijn en trakteert hij ons op een aantal bedenkingen.

door Michaël Bellon

Goede raad waar je iets mee kan doen, is zeldzaam Ik kan niet veel met goede raad. Zeker met abstracte goede raad, genre ‘grijp het moment!’, ben je absoluut niets. Je kan er hoogstens ongelukkig van worden wanneer blijkt dat jij niet in staat bent om ‘het moment te grijpen’.

Verschillende dingen kunnen tegelijkertijd waar zijn

“I could be right / Then you’d be right too,” zingt Bonnie ‘Prince’ Billy in ‘Song for the new breed’. De waarheid bestaat wel degelijk, maar twee mensen kunnen het tegengestelde vinden van iets en allebei gelijk hebben.

Probeer egoloos naar de dingen te kijken

Ik volg een cursus wijnmaker aan CVO Brussel, campus COOVI. Het fijne is dat het om natuurwijnen gaat, waarbij de druivenplanten en de wijn zelf centraal staan. Je moet de planten en de methode volgen, in plaats van zelf de smaak van je wijn te willen manipuleren. Veertien dagen meer zon voor de druiven zal toch voor een andere smaak zorgen. Ook in de kunsten en het theater is dat een methode die ik nastreef. Het ego staat vaak in de weg. In plaats van er zelf iets van te vinden, kan je ook gewoon kijken en proberen te begrijpen wat je voor je hebt. Toen Carsten Nicolai (Alva Noto) in Oost-Berlijn woonde, heeft hij de weinige platen die hij daar had honderden keren beluisterd en daar veel inzichten aan overgehouden.

Focus niet altijd op geluk

Iedereen wil constant blij zijn, terwijl donkere dingen in het leven – van tristesse tot de dood – er ook bij horen. Probeer die er dan ook bij te nemen en er eventueel zelfs van te genieten. De constante focus op geluk is een ridicule zoektocht die tot ongeluk kan leiden.

Ontdek dingen op een speelse manier

Als je een object wilt onderzoeken of een concept wilt ontwikkelen, speel er dan mee zoals een pup met een pantoffel speelt. Desnoods tot het helemaal uit elkaar valt.

Prey is op 25 en 26 maart te zien in Théâtre Varia. Voor tickets: www.atwodogscompany.org

VERZORGENDE GEZINSZORG

deeltijs of voltijds • IFIC cat 11 • contractueel • onbepaalde duur wervingsreserve 2 jaar

PARAMEDICUS WOON- EN

LEEFBEGELEIDING

woonzorgcentrum De Groene Linde • voltijds • IFIC cat 14

contractueel • onbepaalde duur • wervingsreserve 2 jaar

VERPLEEGKUNDIGE DAG

woonzorgcentrum De Groene Linde • voltijds • IFIC cat 14 of 14B

contractueel • onbepaalde duur • wervingsreserve 2 jaar

ZORGKUNDIGEN

woonzorgcentrum De Groene Linde • voltijds • IFIC cat 11

contractueel • onbepaalde duur

• wervingsreserve 2 jaar

LOGISTIEKE HULP IN DE ZORG

woonzorgcentrum De Groene Linde • voltijds • IFIC cat 6 • contractueel bepaalde duur • wervingsreserve 2 jaar

Bij het Wit-Gele Kruis vinden we jouw zorgstijl een grote troef. Hier mag je helemaal jezelf zijn! Voor die inzet hebben we heel veel waardering. En met opleidingen à volonté garanderen we ook dat je helemaal mee bent met de modernste zorgtechnieken. Zo maken we voor onze patiënten het verschil met gespecialiseerde zorg op maat

Word thuisverpleegkundige bij het Wit-Gele Kruis of ga voor een next step als adjuncthoofdverpleegkundige

Solliciteer op jouwstijl.be

Meer info? 016/31 79 28 solliciteren@wgkvlb.be

www.sint-genesius-rode.be

Meer informatie over de inhoud van deze functies vind je terug op onze website: www.sint-genesius-rode.be/nl/vacatures

Extralegale voordelen: maaltijdcheques aan € 8, fietsvergoeding, tussenkomst in openbaar vervoer, hospitalisatieverzekering en 2e pensioenspijler.

Je voldoet aan de taalwetgeving en slaagt in de selectieproeven (taal van de proef: Nederlands). Enkel de kandidaten die aan de aanwervings- of bevorderingsvoorwaarden voldoen worden uitgenodigd voor deelname aan de selectieproeven.

Het lokaal bestuur Sint-Genesius-Rode gaat voluit voor gelijke kansen. We selecteren kandidaten op basis van hun kwaliteiten, passies en vaardigheden. Je kans om mee te bouwen aan ons lokaal bestuur wordt niet beïnvloed door je leeftijd, geslacht, etnische afkomst, geaardheid, geloof, handicap of nationaliteit

Bijkomende inlichtingen zijn te bekomen bij de dienst Personeel & Organisatie, 02 609 86 68, jobs@sint-genesius-rode.be

Interesse? Stuur uw CV, motivatiebrief en een kopie van uw diploma via mail naar jobs@sint-genesius-rode.be en dit uiterlijk op 31 maart 2023

Lokaal Bestuur Sint-Genesius-Rode

Verdien jij genoeg?

Heb jij ook een ♥ voor de zorg?

Kom je met de bus? Ben je een ochtendmens? Hou je van

werk in eigen regio, in

van auto en telefoon.

Meer jobs op jouw maat? Laad je CV op!

Kom en ontdek het vlaggenschip van onze vloot ter gelegenheid van de onze

Maandag 03 april en dinsdag 04 april in BRUSSEL van 10u tot 17u aan boord van de MS LAFAYETTE

V VR IJE TOEGAN G

EXCLUSIEVE AANBIEDINGEN • SCHEEPSBEZOEK TE WINNEN CRUISES

Beperkte zitplaatsen, registratie vereist volgens het programma door deze QR-code te scannen:

Onze staff ontvangt u aan boord voor exclusieve reisvoorstellingen.

Boten op mensenmaat

Cruises in volpension met onbeperkt drankjes aan boord

Franse knowhow en gastronomie

Exclusieve bestemmingen

Meer dan 170 routes in Europa en wereldwijd

een projectleider Publieke Ruimte

• Je staat in voor het administratief opvolgen en uitvoeren van aanbestedingen.

• Je adviseert andere diensten i.v.m. alle wetgeving en werking van de dienst Publieke Ruimte.

• Je verzorgt de contacten met de studiebureaus, het provinciebestuur, het ministerie, de architecten en de aannemers.

Vragen? Contacteer de Personeelsdienst op 02 785 33 44 of via personeelsdienst@overijse.be.

Het lokaal bestuur Kraainem werft aan!

Heb jij zin om voor een organisatie te werken waar kwaliteit, teamwork en enthousiasme centraal staan? Wil jij mee lokaal bestuur Kraainem, een plek in volle verandering en vernieuwing, op de kaart zetten? Dan pas jij misschien wel in ons team!

Bij lokaal bestuur Kraainem dragen we onze waarden mee in onze werking en output. We streven naar positieve resultaten in dienst van onze burger, en dit binnen een gezonde bedrijfscultuur.

Momenteel zijn we op zoek naar nieuwe collega’s voor de volgende functies:

• COÖRDINATOR DATA

• MAATSCHAPPELIJK WERKER

• COÖRDINATOR DATA

• ADVISEUR P&O

• DOSSIERBEHEERDER BURGERZAKEN

• POETSMEDEWERKER THUISZORG DIENSTENCHEQUES

Of solliciteer spontaan voor één van deze functies:

• COÖRDINATOR PERSONEEL & ORGANISATIE (STATUTAIR, A1A-A3A)

• COÖRDINATOR ONTHAAL (STATUTAIR, B1/B3)

• DESKUNDIGE BESTUURSORGANEN (SECRETARIAAT) B1-B3

• DESKUNDIGE OMGEVING B4-B5

Voor meer informatie surf naar www.kraainem.be of scan hieronder de QR-code!

www.overijse.be/jobs

Meer info? Kijk voor de volledige job- en profielbeschrijving, de voorwaarden en de selectieprocedure op www.overijse.be/jobs Solliciteren kan tot en met 29 maart 2023.

BEGELEIDINGSWERK, JOUW KRACHT?

#samenkomjeverder

veel zelfregie, autonomie en zelfstandigheid

aandacht voor ontwikkeling van jouw deskundigheid

sociaal engagement

Elke dag maak JIJ het verschil voor het team én onze cliënten!

Elke dag maak JIJ hét

Ontdek onze vacatures en jouw voordelen:

www.werkenbijresonans.be

Vind ons terug op Facebook: Gemeente Kraainem

Wij zijn op zoek naar... hard werkende talenten die het verschil willen maken voor onze gemeente en elk van onze inwoners

DESKUNDIGE DESKUNDIGE de

ADMINISTRATIEF MEDEWERKER

GEBOUWVERANTWOORDELIJKE de MEDEWERKER KINDEROPVANG

Uiterste sollicitatiedatum: 2 april 2023.

TECHNISCH MEDEWERKER

Uiterste sollicitatiedatum: 24 maart 2023.

MEER INFO: www.galmaarden.be/vacatures

TIM HOUBEN AFDELINGSHOOFD GRONDGEBIEDZAKEN

De nieuwe BRUZZ Guide is er: ‘Brussels on a Budget’. Een gids met 100 tips om van de stad te genieten tegen een zacht prijsje. Haal je gratis exemplaar bij Muntpunt of check bruzz.be/guide voor de andere verdeelpunten.