BRUZZ - editie 1832 (15-02-2023)

‘Ik ben al zoveel bezig met mijn gsm’

We willen opnieuw offlinedaten

‘De voedingsbodem voor radicalisering is er nog’ Montasser AlDe’emeh over de Brusselse jeugd

Geestesverruimende kunst uit het Noorden Expo ‘Swedish ecstasy’ in Bozar

‘Ons

blijft in ons hart’

De aardbeving beroert de Turkse en Syrische Brusselaars

moederland

32

Het inclusieve restaurant Café Joyeux bestond al in onder meer Parijs en Lissabon en ging nu ook in SintLambrechts-Woluwe open.

18 February 2023 - 14 January 2024

Rue Belliard 135, 1000 Brussels, Belgium

Photograph © Mandy Barker

COLOFON

BRUZZ

Flageyplein 18, 1050 Brussel, 02-650.10.65

ABONNEMENTEN

Josiane De Troyer (abo@bruzz.be), 02-650.10.80 Gratis in Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Rest van België: 29 euro per jaar;

IBAN: BE98 3631 6044 3393

van Vlaams Brusselse Media vzw Buiten België: 35 euro per jaar.

OPLAGE

55.000 exemplaren.

ADVERTEREN?

Marlies De Deygere

02-650.10.81 marlies.dedeygere@bruzz.be

DISTRIBUTIE

Ute Otten, 02-650.10.63, ute.otten@bruzz.be

ALGEMENE DIRECTIE

Dirk De Clippeleir

HOOFDREDACTIE

Kristof Pitteurs (algemeen hoofdredacteur)

COÖRDINATOR MAGAZINE

Kris Hendrickx

CULTUUR & UIT

Gerd Hendrickx

ART DIRECTOR

Heleen Rodiers

VORMGEVING

Ruth Plaizier

EINDREDACTIE

Karen De Becker, Bouke Schut

WERKTEN MEE AAN DIT NUMMER

Eva Christiaens, Luana Difficile, Bettina Hubo, Sophie Soukias, Steven Van Garsse, Tom Zonderman (redacteurs); Michaël Bellon, Jasper Croonen, Ellen Debackere, Emilia De Feyter, Charlotte Deprez, Anke Dirix, Tom Peeters, Niels Ruëll, Nick Trachet, Michel Verlinden (medewerkers)

VERTALING

Frédérique Beuzon, Gregory Blauwers, Sam De Ryck, George Holmer, Laura Jones

FOTOGRAFIE & ILLUSTRATIE

Bart Dewaele, Kim, Wauter Mannaert, Ivan Put, Saskia Vanderstichele

VERANTWOORDELIJKE UITGEVER

Kristof Pitteurs

Flageyplein 18, 1050 Elsene.

BRUZZ is een uitgave van de Vlaams Brusselse Media vzw, wordt gedrukt bij

Printing Partners

Paal-Beringen

en wordt gesubsidieerd door de Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschapscommissie

Een warme oproep

Zondagmiddag bij mijn Marokkaanse barbier, ergens in de Rand rond Brussel: boven de spiegel een televisie die onafgebroken beelden spuit uit het door een aardbeving getroffen Turkije; op de stoel ervoor een Turkse klant die vertelt hoe hij kennissen in het getroffen gebied helpt. Het gesprek tussen de klant van Turkse origine en de barbier met Marokkaanse roots verloopt trouwens in het Nederlands, de enige taal die ze gemeenschappelijk hebben. Ik beeld me in dat er de afgelopen dagen veel van dit soort gesprekken waren in Brussel. Het gewest is dan ook – meer nog dan de rest van ons land – via onzichtbare draden verbonden met de hele wereld. Wanneer de aarde dan beeft in Turkije en Syrië voelen we het ook hier. In dit magazine spreken we met een aantal Brusselaars die de afgelopen dagen hulpacties opzetten voor het land waar zij of hun ouders vandaan komen. En dit lang voordat de officiële instanties en de 1212-hulpactie in gang schoten. Laat dit een warme oproep zijn. In een stad als de onze bestaat er niet zoiets als ‘Ver van mijn bed’. Als je zelf al geen banden hebt met het getroffen gebied, dan zeker je buur of je collega. Het zou geen argument mogen zijn, maar we weten allemaal dat het onbewust meespeelt. Daarom – ik zou zeggen óók daarom – steun 1212. Doe het vandaag nog.

MELD NIEUWS

Zelf nieuws gespot?

Tips zijn altijd welkom via: BRUZZ.be/meldnieuws

Persberichten kunnen via redactie@bruzz.be

VOER UW EVENEMENT IN OP ENCODEZ VOTRE ÉVÉNEMENT SUR ENTER YOUR EVENT ON www.extranet.brussels

WWW.BRUZZ.BE

FR Il est dimanche midi, je suis chez mon barbier marocain en périphérie bruxelloise. Au-dessus du miroir, une télévision qui crache sans arrêt des images de la Turquie touchée par un tremblement de terre. Sur ma chaise, avant moi, un client turc expliquait comment il aide des connaissances dans la zone sinistrée. La conversation entre le barbier d’origine marocaine et le client d’origine turque se fait d’ailleurs en néerlandais. J’imagine qu’il y a eu beaucoup de discussions du genre à Bruxelles ces derniers jours, car Bruxelles, plus que le reste du pays, est reliée au reste du monde par des fils invisibles. Dans ce magazine, nous parlons à différents Bruxellois qui ont mis en place des initiatives d’aide aux victimes dans le pays de leurs aïeux. Et cela bien avant que les instances officielles et l’action 1212 entrent en action. Que ceci soit un appel à tous. Dans une ville comme la nôtre, il est impossible de dire que ‘c’est loin de chez nous’. Si vous-même n’avez pas de lien avec la région touchée, alors votre voisin ou collègue probablement oui. Cela ne pourrait pas être un argument, mais nous savons tous qu’inconsciemment, cet élément joue clairement un rôle. Et pour cette raison, je vous appelle à soutenir au plus vite l’action 1212.

EN Sunday afternoon at my Moroccan barber’s just outside Brussels. Above the mirror, a television continuously shows images from the earthquake in Turkey. On the chair in front of it, a Turkish customer talks about how he is helping friends and family in the affected area. By the way, the conversation between the customer of Turkish origin and the barber with Moroccan roots is in Dutch, the only language they have in common.

I suspect that there have been many such conversations in Brussels in recent days. After all, Brussels is – even more so than the rest of the country – connected to the whole world by invisible wires. When the earth shakes in Turkey and Syria, we feel it here, too. In this magazine we talk to a number of Brussels residents who have set up aid campaigns for their ancestral lands in recent days, long before the official agencies and the 1212 aid action kicked in. Let this be a warm reminder for all Brussels residents: there is no such thing as ‘Far from my bed’ in a city like ours. If you have no personal ties to the affected area, then your neighbour or colleague most likely will. It shouldn’t matter but we all know that, subconsciously, it does. Therefore, and also because of this, support 1212 and do it today!

“ In een stad als de onze bestaat er niet zoiets als ‘Ver van mijn bed’”

Kristof Pitteurs, hoofdredacteur

Het gesprek. Montasser AlDe’emeh ziet zorgen van Brusselse jongeren toenemen

‘De voedingsbodem voor radicalisering is niet weg’

Armoede, pestgedrag en een gebrek aan respect voor hun identiteit. Hoewel het thema van de IS-strijders in Brussel naar de achtergrond verdween, is de voedingsbodem voor hun vertrek nog altijd aanwezig, zegt expert tegen radicalisering Montasser AlDe’emeh. “We moeten stoppen met over de hoofden van deze kinderen heen te debatteren.”

door Ellen Debackere foto’s Ivan Put

Montasser AlDe’emeh (33) is voor de gelegenheid niet in maatpak gekleed. In een jeans, met sneakers en een pet op komt hij onopvallend het cafeetje aan het Jubelpark binnengewandeld. Hoewel hij ervoor vreesde – hij moest vóór onze afspraak nog een lezing geven aan een school in Deinze – is hij stipt op tijd.

“Aangezien dit interview over de Brusselse jongeren gaat, heb ik hun outfit overgenomen. Ik pas me ook aan wanneer ik voor jongeren spreek zodat ik met hen op gelijke voet kan communiceren.”

Tot voor kort was AlDe’emeh deskundige tegen radicalisering bij de Brusselse CLB’s (Centra voor Leerlingenbegeleiding) en teamleider van het Project Positieve Grensverleggende Interactie bij GO! Scholengroep Brussel, maar daar kwam eind 2022 verandering in. Omdat hij ook vanuit

Vlaanderen steeds meer de vraag krijgt om rond radicalisering en desinformatie te werken, zette hij de stap om freelance aan de slag te gaan. “Ik zal nog altijd voor de Brusselse jongeren werken, maar ik breid mijn terrein uit. In de jaren 2015-2016 was de nood heel hoog: men wou absoluut vermijden dat er nog jongeren naar Syrië zouden vertrekken. Vandaag is de situatie veranderd, maar de mechanismen zijn dezelfde gebleven.”

Gisteren gaf u een lezing aan een school in Kontich, vandaag in Deinze en morgen in Dendermonde. Vragen Vlaamse scholen u om dezelfde redenen als Brusselse scholen?

MONTASSER ALDE’EMEH: Net als in Brussel zijn ook jongeren in Vlaanderen vatbaar voor een haatdiscours. Erg vaak is dat het gevolg van de politiek. De politiek polariseert en

projecteert trauma’s op onze jongeren. In Vlaanderen zien we dat dit discours meer richting radicaal-rechtse ideeën gaat, in Brussel gaat het vaker om politiek en religieus geïnspireerd radicalisme. Scholen willen dat ik die polarisering tegenga. Ik sprak de laatste tijd vaak met Vlaamse jongeren. Ik schrok hoeveel er pro doodstraf zijn of politici als Tom Van Grieken (partijvoorzitter Vlaams Belang, red.) blindelings gelijk geven. Maar die jongeren kunnen daar niet veel aan doen: zij zijn zelf het slachtoffer. Mijn methode is dezelfde als die in Brussel: ik ga met de jongeren zelf praten.

De Staatsveiligheid waarschuwde onlangs voor de ‘zorgwekkende radicalisering van jongeren’, deze keer vooral via de dreiging van het rechts-extremisme in combinatie met extremisme dat zich tegen de overheid richt. Ziet u dat ook? ▼

BIO

• Geboren in 1989 in Palestijns vluchtelingenkamp in Jordanië, verhuist als tweejarige naar België

• Groeit op in Molenbeek, Asse en Baardegem

• Was antiradicaliseringsdeskundige bij Brusselse CLB’s en teamleider

Project Positieve Grensverleggende Interactie GO! Scholengroep Brussel

• Sinds 2023 freelance expert radicalisering en desinformatie

Het gesprek. Montasser AlDe’emeh

ALDE’EMEH: Ik heb gesprekken gevoerd met jongeren die met groeperingen als Schild & Vrienden sympathiseren. Ook hier is de eerste stap met die jongeren te spreken. Zij gaan er meteen van uit dat je hen als extreemrechts beschouwt, maar ik geef aan dat ik wil luisteren en dat ik begrijp dat ze zich aangetrokken voelen tot bepaalde ideeën.

Het anti-overheidsgevoel zie ik toenemen. Veel jongeren voelen zich niet vertegenwoordigd door de politiek. Door hun oppervlakkige veralgemeningen en hun onderlinge getreiter op sociale media, identificeren jongeren zich daar helemaal niet mee. Een uitspraak als die van Vooruit-

grote rol in. Maar ook gepest worden – bijvoorbeeld door het dragen van armoedige kleding – resulteert in jongeren die erg kwaad worden en op zoek zijn naar zichzelf. Ook het gebrek aan respect voor iemands identiteit kan tot radicalisering leiden.

Een groot probleem is dat de debatten vandaag nog altijd over de hoofden van de jongeren heen worden gevoerd. Neem nu het debat over het versterken van het Nederlands: hebben wij ooit gevraagd aan de jongeren zelf wat zij daarvan vinden? Velen hebben het gevoel dat meertaligheid als een probleem wordt beschouwd door de politiek, terwijl het net een verrijking is. Ook wetenschappers zijn het erover eens dat het

voorzitter Conner Rousseau, die zei dat hij zich niet thuis voelde in Sint-Jans-Molenbeek, hakte er zwaar in. Van een jonge, linkse politicus zou je zulke uitspraken niet verwachten. Het gevolg: veel jongeren sluiten zich af voor de politiek. Ik zie veel zesdejaars in Brussel die geen flauw benul hebben op wie ze bij de volgende verkiezingen zouden moeten stemmen. Het feit dat Brussel bovendien vaak als pispaal wordt gebruikt – terwijl er nochtans ook veel IS-strijders uit Antwerpen of Vilvoorde vertrokken – versterkt die voedingsbodem voor een haatdiscours. Is iedereen wel sterk genoeg om het discours van bepaalde politici in de juiste context te plaatsen en geen haat te ontwikkelen?

In 2016 werd u in allerijl naar de Brusselse scholen gehaald om radicalisering tegen te gaan. U zei in die periode dat Brusselse scholen een kweekbodem waren voor radicalisering. Is dat vandaag anders?

ALDE’EMEH: De situatie is veranderd, maar de voedingsbodem is nog steeds aanwezig. Ik heb de laatste jaren veel huisbezoeken gedaan en al snel concludeerde ik uit wat ik zag dat de vatbaarheid voor radicalisering iets heel complex is. Armoede speelt er een

afblokken van de thuistaal niet de beste manier is. Er is bij de politiek te weinig voeling met de leefwereld van deze jongeren.

Is de maatschappij zich voldoende bewust van die voedingsbodem tot radicalisering?

ALDE’EMEH: Als we de problemen niet snel onder ogen zien, zullen de gevolgen ervan onoverkoombaar worden. Islamitische Staat (IS) is in het Midden-Oosten grotendeels teruggedrongen, maar nog steeds actief. We zien bijvoorbeeld nog altijd aanslagen op het Afrikaanse continent. Er zitten nog altijd Belgen in het Syrische Idlib en er zullen mensen vrijkomen en terugkeren. Gaan we echt wachten tot er op geopolitiek niveau iets gebeurt, waardoor kwetsbare kinderen

aangetrokken worden? Ik zeg: de voedingsbodem is aanwezig, dus bereid je voor. Want we zijn enkel aan het wachten op de problemen.

Wat maakt de Brusselse jongeren vandaag zo kwetsbaar?

ALDE’EMEH: De gevolgen van de coronacrisis, de oorlog in Oekraïne en de energiecrisis hebben ertoe geleid dat de armoede bij de Brusselse jongeren enorm is toegenomen. Ik zie kinderen die heel de tijd met hun voeten uit hun schoenen aan tafel zitten omdat hun schoenen te klein zijn. Ik zie veel kinderen met een onverzorgd gebit, ik zie kinderen met schurft. Ik zie kinderen die gepest worden voor hun kapotte kleren.

“Ik heb ook gesprekken gevoerd met jongeren die met groeperingen als Schild & Vrienden sympathiseren”

“Een van de belangrijkste uitdagingen in het Brusselse onderwijs is de eenzaamheid aanpakken. Die is nog versterkt door de coronacrisis”

Ook nog altijd aanwezig in Brusselse scholen: racisme. Kinderen met roots in Afrikaanse landen worden in de kleuterklas nog steeds voor ‘choco’ of ‘Zwarte Piet’ uitgemaakt. Het aantal conflictsituaties in klassen daalt niet. Dat heeft onder andere te maken met het feit dat kleuters vaak opgroeien in een klas waar negentig procent tot dezelfde groep behoort. Er is een tendens waarbij in meer en meer scholen één sociale groep domineert, of dat nu witte middenklassers zijn of kinderen met een migratieachtergrond. Dat is geen ideale situatie. Hetzelfde zie ik in Vlaanderen – ook daar vraagt men mij voor begeleiding – maar de armoede lijkt me daar beperkter dan in Brussel.

Onderwijs komt wegens verschillende moeilijkheden erg vaak in het nieuws momenteel. Wat is de belangrijkste uitdaging voor de Brusselse scholen?

ALDE’EMEH: We moeten in eerste instantie luisteren naar de leerlingen. Een van de belangrijkste uitdagingen in het Brusselse onderwijs is de eenzaamheid aanpakken. Die eenzaamheid bij Brusselse jongeren is nog versterkt door de coronacrisis. Veel jongeren kunnen hun ei niet kwijt. Ze worstelen

bijvoorbeeld met armoede, de scheiding van hun ouders of botsende religieuze interpretaties. Maar ze kunnen met die problemen niet terecht bij hun leerkracht of schoolbegeleider – die vaak uit een heel andere wereld afkomstig is – omdat die niet altijd even goed begrijpt waarover het gaat. Dan gebeurt het dat ze verleid worden door iemand die aangeeft hen wel te begrijpen.

Bedoelt u dat er nog altijd niet voldoende mensen met een migratieachtergrond werken op de Brusselse scholen?

ALDE’EMEH: Inderdaad, en de aandacht gaat naar debatten die geen resultaat opleveren, zoals het al dan niet dragen van de hoofddoek. Er zijn veel leerkrachten die willen werken, maar niet mogen of kunnen door een identiteitskwestie. Onderzoek toonde nochtans aan dat jonge moslims in een westerse maatschappij die bijvoorbeeld naar de moskee kunnen en ook leerkrachten met dezelfde achtergrond hebben, een sterke identiteit hebben en zich veel minder snel tot radicalisering of desinformatie zullen laten verleiden. Herkenning werkt versterkend. In mijn eigen gesprekken met jongeren merk ik dat ze vaak al blij zijn dat ze kunnen spreken met iemand met een andere achtergrond. Er wordt zo gehamerd op het versterken van de Vlaamse identiteit – dat is een recht. Maar waarom kan een school dan niet een beetje meer de samenleving weerspiegelen en ieders identiteit respecteren?

Tot slot: u vond het belangrijk om dit gesprek te hebben. Hoe ziet u de toekomst van de Brusselse kinderen?

ALDE’EMEH: Ik voel dat het mijn verantwoordelijkheid is tegenover de Brusselse kinderen om dit interview te geven. Ik heb de voorbije acht jaar voor en met hen gewerkt en ik zie dat hun zorgen onder meer door de coronacrisis en de stijgende prijzen enkel toegenomen zijn. De armoede is schrijnend. Ik blijf beschikbaar om hen te helpen, maar er moet dringend meer aandacht naar hun problemen gaan.

‘LE TERREAU DE LA RADICALISATION N’A PAS ENCORE DISPARU’

FR Pauvreté, harcèlement et manque de respect pour leur identité. Les jeunes ne partent plus combattre en Syrie mais le terreau de radicalisation est toujours là, dit Montasser AIDe’emeh. Jusqu’à il y a peu, l’expert en radicalisation et en désinformation était au service de l’enseignement néerlandophone bruxellois. Mais depuis fin 2022, de plus en plus sollicité en Flandre également, il s’est lancé comme indépendant. Dans les écoles bruxelloises, il constate une augmentation de la pauvreté et de la solitude des jeunes. Il importe de continuer à leur parler.

’THE FEEDING GROUND FOR RADICALISATION DID NOT DISAPPEAR’

EN Poverty, bullying and a lack of respect for their identity: children in Brussels are in a precarious position, and this might have consequences. Until recently, AlDe’emeh worked as an anti-radicalisation expert at the Brussels CLBs and was team leader for the Positive Frontier Interaction Project at the GO! Scholengroep Brussel. At the end of 2022, he sought a new adventure. The increasing demand from Flanders for pedagogical work around radicalisation and disinformation, made him decide to start freelancing. “The most important thing is to keep talking with them.”

Montasser AlDe’emeh, met petje in plaats van in maatpak: “Ik pas me aan wanneer ik voor jongeren spreek zodat ik met hen op gelijke voet kan communiceren.”

In beeld. Ivan Put

De kortste koers

Een Koppenberg is het nog niet, maar het decor mag er evengoed zijn. Afgelopen zondag vond een Brussels Hill Climb Challenge plaats op de Kunstberg. Deelnemers startten ter hoogte van de Kantersteen om – in het geval van de winnaar – 26 seconden later al over de eindmeet te flitsen. Het is precies die eindmeet die de jongeman op de foto net heeft bereikt.

De BHCC wordt georganiseerd door fietsclub Brussels Big Brackets en de manche op de Kunstberg is al de tiende van het seizoen. De meeste hellingen liggen in de Rand rond Brussel, maar de steilste niet: de magnifieke Mysteriestraat langs het park van Vorst is goed voor een stijgingspercentage van 11 procent. KH

In de kijker.

‘We moeten door met Metro 3, we hebben geen andere keuze’

Het Zuidpaleis gedeeltelijk afbreken of niet, dat is de vraag. Om het nieuwe metrostation Toots Thielemans te verbinden met Anneessens, moet een nieuwe tunnel onder het Zuidpaleis gegraven worden van 120 meter lang. Maar de werken liggen al sinds midden 2021 stil. De ondergrond is er nog heterogener dan wat bleek uit de proefboringen.

Daardoor is er een conflict ontstaan tussen bouwheer MIVB en het consortium SM Toots, dat de werken uitvoert en bestaat uit Besix, Jan De Nul en Franki Construct.

Volgens het consortium is de ondergrond anders dan gedacht, waardoor de opdracht verandert en er een nieuwe prijs en timing moet worden afgesproken. Hun voorstel: 170 miljoen euro en acht jaar extra.

Die prijs en timing zijn voor de MIVB onaanvaardbaar. Zij stelt dat de nieuwe aanpak – die bestaat uit palen van 140 in

plaats van 90 centimeter – nog altijd binnen de oorspronkelijke opdracht past. “De risico’s van de ondergrond stonden duidelijk in het lastenboek,” zegt Carlos Van Hove, MIVB-directeur van het stukje metro tussen Albert en Noord. “Er zijn proefboringen gebeurd en het stond hen vrij er nog meer uit te voeren. Het is ook niet dat ze niet wisten dat de Zenne daar liep.”

Een vrij ordinair conflict tussen bouwheer en aannemer dus, maar wel een dat een complete stilstand veroorzaakt. Daardoor komt een tweede optie in zicht: de noordoostelijke helft van het Zuidpaleis afbreken, waardoor via de klassieke cut and cover-techniek een tunnel kan worden gegraven. Sommige waarnemers spreken liever van ‘demontage’ dan van afbraak, maar zowel het dak als het hele interieur van die helft van het paleis moet eruit, zodat hoge

bouwkranen putten kunnen boren om de tunnel tussen te graven. Alleen de buitenste gevels blijven staan, al zijn die wel net wat het gebouw zo iconisch maakt.

De kostprijs en timing van de afbraak en heropbouw zijn nog niet bekend, maar het is onzeker of dat veel sneller zal gaan dan in het andere scenario. De vergunningen en eventuele beroepsprocedures zullen ook hun tijd nodig hebben, om van de heropbouw nog te zwijgen. Wel biedt het een kans om het gebouw op te waarderen, maar daar zijn de handelaars in de tussentijd weinig mee.

Politieke reacties

Intussen wacht de MIVB op een becijferd voorstel van het consortium, zodat ze een gedetailleerde keuze kan voorleggen aan minister van Mobiliteit Elke Van den Brandt

In het nieuws omdat De MIVB bracht vorige week vrijdag uit dat de tunnelwerken onder het Zuidpaleis al anderhalf jaar stilliggen door technische moeilijkheden.

Over welk dossier gaat het?

De bouw van de nieuwe metrolijn 3, die van Albert via Noord tot aan Bordet loopt. Het eerste stuk levert meteen al moeilijkheden op.

De problemen met de metrotunnel onder het Zuidpaleis baren de regering grote zorgen, maar veranderen weinig aan de plannen voor een lijn tot in Evere. “Wel moeten we er het geld nog voor vinden.”

door Bram Van Renterghem

© BART DEWAELE

(Groen), en bij uitbreiding de hele Brusselse regering. Van den Brandt liet via haar woordvoerder al weten de MIVB te steunen in het conflict met de aannemers. Ze dringt aan op een snelle oplossing, waarbij de gebruikers van het Zuidpaleis betrokken worden bij de keuze voor een demontage, of niet.

Oppositiepartij MR wil dan weer een onderzoek naar het traject, en naar waarom gekozen is voor de optie onder het Zuidpaleis. Verschillende experts hadden immers op voorhand gezegd dat een tunnel in de zompige grond daar een riskante optie was.

Tegelijk stellen de liberalen vast dat we nu wel verder moeten met het gekozen traject, iets waar ook het metrokritische Ecolo zich achter schaart. “De stekker uit de werken trekken, zou een enorme verspilling zijn,” zegt Isabelle Pauthier. “We moeten door, we hebben geen keuze.”

Tweede stuk

Wel wil Pauthier dat deze problemen opgelost zijn vooraleer men aan het tweede stuk van de nieuwe metrolijn begint, dat tussen Noord en Bordet “En we moeten ook eerst weten hoe we dat zullen betalen.” De schatkist is immers leeg, meer zelfs: Brussel heeft een schuldgraad van 204 procent.

Voor die financiering kijkt huidig minister van Financiën Sven Gatz (Open VLD) vooral naar Beliris, dat nog 400 miljoen euro ongebruikte subsidies heeft liggen, en voor de volgende legislatuur weer 575 miljoen euro in petto heeft. Het idee om dat volledig voor de metro te gebruiken zal echter zo goed als zeker op weerstand botsen bij andere partijen, die het geld bijvoorbeeld voor sociale woningbouw willen gebruiken.

Die vraag naar financiering leeft ook bij One.brussels en Groen, maar ook zij spreken hun expliciete steun uit voor een verlenging van de metro richting Evere. Net als Open VLD kijken zij vooral naar de federale staat als sponsor. Wel valt de relatieve stilte bij de PS op. De Franstalige socialisten verwijzen naar de MIVB, als gevraagd wordt naar het PS-standpunt over de voortzetting van Metro 3. Défi laat weten nog altijd voor de verlenging van de metro te zijn. “Maar ik heb geen taboes. Veel hangt af van de verdere ontwikkelingen,” zegt Marc Loewenstein.

Op 8 maart hoort de MIVB de aannemers uit. Komt het niet tot een vergelijk, dan eist de MIVB vanaf dan een schadevergoeding van 50.000 euro per werkdag. Dat moet voor druk op de ketel zorgen, maar of dat sneller tot een oplossing leidt, valt nog af te wachten.

Kort gesprek. Karin Vandenrydt

‘We zijn content dat we weer voluit kunnen gaan’

Karin Vandenrydt, codirectrice van Anima, knort van plezier. Het zachtaardige festival kan na onlineexperimenten weer een hele zoo aan liefhebbers van animatiefilms ‘à l’ancienne’ vertroetelen.

Amper een jaar geleden was het door de coronamaatregelen nog een hybride editie van Anima. Welke veranderingen zijn behouden nu jullie weer voluit kunnen gaan?

Vorig jaar was nog op halve kracht. We moesten met covid-certificaten werken. Er was geen randanimatie, geen winkel en amper feestjes. We zijn content dat we opnieuw voluit kunnen gaan. We merken dat onze toeschouwers véél goesting hebben om elkaar terug te zien. We behouden het idee om na de openingsfilm en de slotfilm de hele zaal twee drankbonnetjes te geven en te laten flaneren door het Flageygebouw. Ook de extra tijd tussen twee vertoningen behouden we.

Welke trend zet zich door?

Vroeger waren we voor lange films aangewezen op de Amerikaanse majors en op Japan. Vandaag is er een ruim en alsmaar beter alternatief Europees aanbod. Artistiek zat het altijd al goed, maar nu hebben de Europeanen ook qua verhaal vooruitgang geboekt. De trend om historische of waargebeurde verhalen met animatie een extra dimensie te geven, bestendigt zich ook.

Is openingsfilm Nayola daar een goed voorbeeld van?

Absoluut. We volgen de Portugees José Miguel Ribeiro al lang. Zijn eerste, visueel prachtige, langspeler gaat over de gevolgen van de burgeroorlog in Angola en neemt het perspectief over van drie vrouwen uit drie verschillende generaties. Ribeiro heeft een band met Portugals koloniale oorlogen. Zijn vader is

erdoor getraumatiseerd. Ribeiro werkte nauw samen met de Angolese bevolking. Het Brusselse productiehuis S.O.I.L. maakt dit mooie project mee mogelijk.

Vroeger moest je benadrukken dat animatie ook volwassenen passioneert. Nu vergeten we bijna dat Anima ook kinderen in de watten legt. Gek? Het is inderdaad gedraaid. We moeten ons meer inspannen voor het jonge dan voor het volwassen publiek. We voelen de concurrentie van Disney+, de streamingdienst die er tijdens corona bijkwam. Ons aanvalsplan is om er voor kinderen een totaalervaring van te maken. We bieden meer dan enkel een filmvertoning aan. Aan de film Knor koppelen we bijvoorbeeld een tentoonstelling met decorstukken en poppen. Knor is dan ook keitof. Zo’n parel dient zich niet elk jaar aan. NR

Anima: 12>16.2 in Flagey, info: animafestival.be

“We voelen de concurrentie van Disney+”

23.24.25 JUNE 2023

Tash Sultana . Joey Bada$$

Thundercat . EARTHGANG

Kabaka Pyramid . Naza . TAYC

La Jungle . Ayra Starr . Kanka

Sofia Gabanna . Black Sherif

BNXN . Orchestra Baobab

Karpe: Omar Sheriff

Tiwa Savage . ...

TIMELESS MUSIC ABOUT GRIEF AND HEALING

TICKETS:

Beeldcolumn. Kim en Wauter gaan om de beurt aan de haal met de actualiteit

Aardbeving Turkije en Syrië. Ook in Brussel trekt de hulp zich op gang

wilden allemaal iets doen, stilzitten ging niet’

Sportzalen vol dekens en steunbetuigingen in alle vormen. De aardbeving in Turkije en Syrië toont hoe onlosmakelijk heel wat Brusselaars verbonden zijn met de gebieden waar de catastrofe plaatsvond. “Het enige wat we kunnen doen, is solidariteit laten zien.”

door

Eva Christiaens

‘We

en Anke Dirix foto’s Saskia Vanderstichele

Aardbeving Turkije en Syrië.

Wij voelen ons totaal machteloos. Voor velen onder ons zijn de beelden die we op het nieuws te zien krijgen flashbacks naar een oorlog die nog niet eens voorbij is. Het enige wat we kunnen doen, is solidariteit laten zien. Daarom zijn we hier bijeengekomen op het Schumanplein en hebben we binnen de Syrische gemeenschap een paar inzamelacties op poten gezet.”

“De spullen die we verzamelen, proberen we ook echt tot in Syrië te krijgen. Dat is niet evident, want we horen van overal dat hulpdiensten en materialen massaal worden doorgestuurd naar Turkije. De grenzen zijn nog altijd gesloten en de douane laat niks door, waardoor veel hulpmiddelen niet tot bij de mensen raken die ze het meest nodig hebben. Ook de Syrische hulpdiensten hebben bijna geen werkingsmiddelen: er is amper brandstof, geen elektriciteit, geen water ...”

“Om ervoor te zorgen dat het geld en de spullen die we inzamelen tot bij de juiste mensen raken, hebben we een aantal contactpersonen ter plaatse. Mensen die we vertrouwen en naar wie we

Yazan Rajab

Komt uit Syrië en probeert om hulp rechtstreeks naar de bevolking te sturen “

bijvoorbeeld geld overschrijven, zodat zij er de bevolking mee kunnen helpen. Ook het materiaal dat we inzamelen, proberen we op die manier te verdelen. Die contactpersonen houden ons op de hoogte van de situatie ter plaatse, momenteel is die uiteraard verschrikkelijk. De mensen in het noordwesten van Syrië wonen al twaalf jaar lang in oorlogsgebied, de staat van de gebouwen is er zo slecht dat zelfs een lichte naschok volledige huizen en appartementsblokken vernielt.”

“Dit is intussen mijn vierde nacht zonder slaap. Ik merk ook in mijn omgeving dat de stress zijn tol begint te eisen. Velen onder ons hebben nog familie en vrienden in Syrië en Turkije, ik ook. Mijn vader en broer zijn momenteel in Hatay, een Turkse stad in het centrum van de crisis. Mijn papa woont in België, maar was op bezoek bij mijn broer die in Turkije woont. Ik ben dubbel zo bezorgd, maar het biedt mij ook troost om te weten dat ze samen zijn. Intussen weet ik dat ze allebei veilig zijn, maar mijn broer is opnieuw alles verloren. Zijn winkel, zijn appartement, zijn job …”

Obada

Komt uit Syrië en zoekt humanitaire steun voor zijn thuisland

Ik ben in 2015 alleen aangekomen in Brussel en heb hier nu een twintigtal goede vrienden uit Syrië. Je kan onze gemeen-

schap niet vergelijken met de Turkse. Wij zijn hier misschien tien jaar, zij al drie generaties. Wij maken vandaag mee gebruik van

“De beelden op het nieuws zijn voor ons flashbacks naar de oorlog“

“Iedereen uit mijn land kent wel iemand die naar het getroffen noorden is gevlucht“

hun hulpacties om geld en spullen in te zamelen, maar we vrezen dat het uiteindelijk niet allemaal in Syrië zal raken. Nochtans zijn de wegen open en wordt het getroffen gebied niet gecontroleerd door president Assad. Het argument dat de hulp niet binnen mag of kan, klopt niet voor mij.”

“We voeren nu de druk op de Belgische en Europese politiek op om ons te helpen. De stad Idlib is helemaal verwoest, maar er zijn geen goede graafmachines of

buitenlandse reddingswerkers. Mensen liggen al dagen onder het puin. Ik heb nog altijd geen nieuws van sommige vrienden uit de regio. Misschien liggen ze nog onder de brokstukken. Andere vrienden liggen in het ziekenhuis, nog een andere groep is oké. Mijn eigen familie woont in de hoofdstad Damascus, maar iedereen in Syrië kent wel iemand die de laatste jaren naar het noorden is gevlucht. Vaak zijn dat mensen die mee hebben betoogd tegen president Assad. Ook ik ben

moeten vluchten omdat ik had deelgenomen aan demonstraties. Daarom zeg ik mijn familienaam nog altijd liever niet.”

“Intussen heb ik al twee jaar Belgische papieren. Ik heb een vaste job en huur een veel te dure studio in mijn eentje. Ik merk nog veel discriminatie op de huurmarkt. Ik zoek al zes maanden naar een groter appartement, zodat mijn vrouw bij mij kan komen wonen, maar ik word overal afgewezen of naar mijn afkomst

gevraagd. Mijn job heb ik uiteindelijk zelf mee gecreëerd omdat ik geen werk vond. Met We Exist helpen we Syrische vluchtelingen in hun zoektocht naar werk en organiseren we etentjes en kooklessen in Brussel. En nu hameren we op meer hulpverlening en professionele evacuatieteams in Syrië. Als we het van Assad laten afhangen, vrees ik dat alle hulp al gestolen en doorverkocht is voor die het noorden bereikt.”

Obada kwam in 2015 uit Syrië in ons land aan: “Ik heb nog altijd geen nieuws van sommige vrienden uit de regio.”

Aardbeving Turkije en Syrië.

Ik ben afkomstig van Elâzığ, een randprovincie van Malatya, een van de plekken die het zwaarst getroffen zijn door de aardbeving. Toen ik vier was, heb ik zelf ook een aardbeving meegemaakt. Ik kan mij er niet heel veel van herinneren, maar weet nog dat ik wakker werd en iedereen plots buiten stond.”

“Op mijn vijfde ben ik naar België verhuisd, maar een groot deel van mijn familie woont nog altijd in Turkije. Niet midden in het rampgebied, maar ze hebben de aardbeving wel gevoeld.

en we spreken niet dezelfde taal, maar als het erop aankomt, zal die empathie ons altijd verbinden. Ik heb zoveel berichten gekregen van mensen die wilden weten hoe het met mij en mijn familie gaat. Je kunt je niet inbeelden hoeveel deugd dat doet. Maar ook op geopolitiek niveau, kijk naar Griekenland en Turkije. Die landen komen al decennnia niet goed overeen, maar vandaag zien we dat er ook hulp uit Griekenland komt.”

“De aardbeving treft ook de Turkse gemeenschap in Brussel, dat merk je op

Komt uit Turkije en is geraakt door de grote solidariteit

‘s Nachts zijn de naschokken nog altijd vrij hevig, uiteraard zijn ze bang. Sinds kort durven ze ook niet meer in hun huizen te slapen, ook omdat ze weten wat zo’n aardbeving kan aanrichten. In 2010 heeft de hele familie het einde van de winter in tenten moeten doorbrengen door een aardbeving, in 2020 hebben ze het opnieuw meegemaakt. Ik denk dat de aangrijpende beelden op het nieuws al die emoties weer naar boven brengen.”

“Het enige lichtpunt in al deze ellende is dat je op dit soort momenten merkt dat mensen heel solidaire wezens zijn. Oké, het is een ander land

verschillende manieren. Enerzijds zijn er mensen die meteen de handen uit de mouwen steken om iedereen van materiële hulp te voorzien, acties op poten zetten … Tegelijkertijd ken ik ook veel mensen bij wie er momenteel veel frustraties naar boven komen, mensen die de huidige politiek en werking van Turkije in vraag stellen. We weten dat Turkije een aardbevingsland is. Dat daar tot op heden niet preventief op wordt ingezet, roept vragen op. Voorkomen is moeilijk, maar zeker op het valk van woningen en algemene veiligheid is er heel wat mogelijk.”

“Het enige lichtpunt is dat je merkt dat mensen heel solidaire wezens zijn”

Mazlum Guzel

Mazlum Guzel: “Ik heb zoveel berichten gekregen van mensen die wilden weten hoe het met mij en mijn familie gaat.”

Yardim betekent hulp in het Turks. Iemand heeft dat op deze vrachtwagen geschreven, want het is een wagen vol hulp. We sorteren hier kleding en hygiëneproducten om naar Turkije te sturen. Toen ik de dag na de aardbeving het aantal doden hoorde oplopen, was ik al mijn energie kwijt. Niet alleen omdat het over Turkije gaat: het is simpelweg een humanitaire ramp. We zijn die avond met verschillende verenigingen uit de buurt bijeengekomen in het gemeentehuis. We wilden allemaal iets doen, stilzitten ging niet. Dus komen we samen in de moskee om te bidden en doneren we geld aan hulporganisaties.”

“Ik ben in Brussel geboren en mijn familie is afkomstig uit Ankara, de hoofdstad. Dat is niet dicht bij het getroffen gebied en ik ken er ook niemand, maar Turken zijn over de hele wereld heel eensgezind. Ons moederland blijft in ons hart. We geven onze zakat (aalmoes voor de armen, red.) aan Turkije, we slachten elk Offerfeest een schaap in Turkije en gaan er ieder jaar op vakantie. Vandaag kijken veel gezinnen in Brussel de hele dag door naar de Turkse televisie, die de reddingsacties live uitzendt. Ik probeer dat te

Cismir Rukiye

Heeft Turkse roots en helpt kleding in te zamelen in Sint-Joost-ten-Node

vermijden. Ik kom liever hier helpen om me nuttig en solidair te voelen. Zo vind ik zelf ook rust. Ik mag er niet aan denken dat ik mijn familie zou verliezen in zo’n ramp. Mijn ouders waren een maand geleden nog op vakantie in Zuid-Turkije. Het had net zo goed toen kunnen gebeuren.”

“Sint-Joost-ten-Node blijft erg Turks, maar ik zie de diversiteit verder groeien. Er wonen nu meer en meer Syriërs en Roma in mijn wijk. Natuurlijk leef ik vandaag ook mee met Syrië en hoop ik dat we hen mee kunnen helpen. Alleen kan je niets doen zolang Syrië geen toestemming geeft om de grens over te steken. We zoeken nu vooral warme winterjassen, mutsen en wanten voor Turkije.”

“Ik heb altijd geïnvesteerd in mijn gemeenschap. Ik geef Franse les aan Turkse en Bulgaarse vrouwen die hier komen wonen na hun huwelijk, maar ook Turkse les aan kinderen die hier anders alleen Frans zouden spreken. Ik vind het belangrijk dat zij hun roots en taal niet verliezen, want je taal is een deel van wie je bent. Wij zullen ons misschien nooit helemaal Belg of helemaal Turks voelen, maar om je goed te voelen, moet je beide kanten wel kennen. Ik vind dat een rijkdom.”

“Ik kom liever hier helpen dan zoals veel anderen naar de ramp op tv te kijken”

De wachtkamer dreigt voor Union

Het was even geleden, maar Brussel heeft weer een stadiondossier dat de meningen verdeelt. Union Saint-Gilloise wil weg uit het Dudenpark en een nieuw stadion bouwen dat beter past bij de topclub die Union in een mum van tijd is geworden. Alle ogen zijn gericht op de Bempt-site in Vorst.

noemt, en zet alles in stelling om de forcing te voeren. De club heeft alvast steun binnen de Brusselse regering. Staatssecretaris Pascal Smet (One.brussels/ vooruit) heeft zich opgeworpen als bemiddelaar, om het dossier vlot te krijgen.

Elke week neemt een

BRUZZ-redacteur het nieuws op de korrel

De gemeente Vorst, eigenaar van de terreinen, zegt neen. Na het njet van het schepencollege vorige week is het deze week aan de gemeenteraad voor een debat, maar de kans dat die het dossier snel zal vlot krijgen, is gering. Er zijn nog te veel onzekerheden, zo klinkt het, en de gemeente heeft sowieso tal van hefbomen om neen te blijven zeggen. Al was het maar dat ze eigenaar is. De lokale oppositie heeft er dan weer geen belang bij om voluit de kaart van Union te trekken. En zo dreigt het stadiondossier over de gemeenteraadsverkiezingen van 2024 getild te worden.

Dat zou een flinke streep door de rekening zijn van Union. Elke dag dat de club in het oude stadion moet spelen, verliest ze geld. Het winstmodel van de club staat serieus onder druk.

Er zijn veel redenen denkbaar waarom het dossier, dat al enkele jaren aansleept, zo moeilijk loopt. De Bempt-site is een uithoek van de gemeente waar de Vorstenaren komen wandelen in het rustige groen en waar wekelijks duizenden amateur sportievelingen het beste van zichzelf komen geven op de sportterreinen van de gemeente. Noem het: lokale gezelligheid.

Als er een nieuw stadion komt, dan zal dat, zeker op matchdagen, andere koek zijn: een drukte van jewelste, files alom, en wel-

licht ook occasionele overlast voor het park en de lokale sportclubs. Dat de gemeente niet zomaar ja zegt, heeft daar zeker mee te maken. De gemeente vraagt daarom ook een impactstudie alvorens de terreinen te verkopen aan Union.

Er is ook een stedenbouwkundig issue met het stadion. De terreinen mogen alleen gebruikt worden voor het collectief belang. De vraag is of de bouw van een stadion door een commerciële club daaronder valt. Een belangrijk punt waarover de gemeente opheldering wil.

Een laatste bezorgdheid is de wat verdere toekomst. Vandaag is Union in goede vorm. Een gloednieuw stadion is helemaal te verdedigen, maar niemand kan voorspellen hoe het de club verder zal vergaan. Wie weet bengelt ze tegen dat het spiksplinternieuwe stadion er staat ergens onderaan het klassement. Hoe goedbedoeld die argumenten zijn, het lijkt allemaal veel op de Kleinstaaterei waar Brussel zo vaak in grossiert: een wervend project dat veel Brusselaars kan plezieren en waarover regionale fierheid kan bestaan, maar dat door lokale belangen van een van de negentien gemeenten gedwarsboomd wordt.

Union heeft het intussen gehad met wat het de ‘vertragingsmanoeuvres’ van de gemeente

De meeste van de opgeworpen bezwaren zijn met wat goede wil wel uit de weg te ruimen. Een compromis is dus zeker mogelijk. Want beide partijen hebben erbij te winnen. Uiteindelijk, dat ziet iedereen van mijlenver, gaat het om geld. Union biedt 3,5 miljoen euro voor het terrein. Te weinig, vindt de gemeente.

Union klinkt wel bereid om hoger te bieden, maar het is nog maar de vraag of een vette cheque soelaas brengt voor de gemeenteraadsverkiezingen, en dat heeft precies met die verkiezingen zelf te maken. Het is haast politieke zelfmoord voor het schepencollege om naar de lokale kiezer te trekken met de verkoop van een gemeenteterrein, zonder dat de kiezer daar iets voor in de plaats kan worden beloofd. Waarom zouden burgemeesters en schepenen dat riskeren? Makkelijker is het om de onderhandelingen hierover te laten samenvallen met de vorming van het nieuwe gemeentebestuur. Dan is er wél perspectief mogelijk. Dus rest er wellicht de komende maanden niet veel anders dan spierballengerol aan beide kanten. Dat kan in ieder geval in de achtergrond de verschillende partijen de tijd geven om het project goed door te denken, en te masseren waar nodig om te komen tot een compromis waar de oude en de nieuwe eigenaars van de Bempt-site zich in kunnen vinden.

“Uiteindelijk, dat ziet iedereen van mijlenver, gaat het om geld”

Steven Van Garsse

Union speelt al voor het tweede jaar op rij aan de top van de hoogste voetbalklasse, maar met de zoektocht naar een plek voor een nieuw stadion gaat het minder vlot.

Wat is het verhaal van onze Brusselse geuze?

Geuze heeft de laatste jaren enorm aan populariteit gewonnen. Niet toevallig ook in Brussel, de bakermat van deze ‘champagne onder de bieren’.

Jean-Pierre Van Roy van brouwerij Cantillon proeft de lambiek die straks moet dienen voor het steken van geuze” Max Wyckaert en Luana Difficile zoeken elke week een antwoord op een lezersvraag, deze week van Tim uit Herentals. Volg ook de Instagrampagina voor het Big City ­ verhaal op donderdag.

Ook een vraag?

Stel je vraag en stem op BRUZZ.be

Bekijk en lees antwoorden op BRUZZ.be/bigcity

Beestig Brussel.

Geuze wordt niet gebrouwen. Het bier ontstaat na het mengen of ‘steken’ van oude en nieuwe lambiek, een ‘oerbier’ dat al van voor 1300 volgens een natuurlijk gistingsproces wordt gebrouwen. Het is typisch Brussels en was tot het midden van de 19e eeuw het enige bier dat in de hoofdstad gebrouwen werd in meer dan honderd kleine brouwerijen.

Aan dat brouwproces is in de loop der jaren weinig veranderd. Het wort, een soort moutsoep met minstens dertig procent tarwe, laat men ‘s nachts afkoelen in een koelschip op zolder, onder de pannen van het dak. Daar gebeurt de magie: wilde gisten en

De Kruidtuin is een hotspot voor de geelbuikschildpad

Wou u ooit ook zo’n schattig waterschildpadje voor thuis? Veel schildpadhouders beseffen pas na de aanschaf hoe groot het beestje wordt. In Brussel komt dan de Kruidtuin in beeld.

We herinneren ze ons vooral van de kermis: kleine vertederende waterschildpadjes die je kon winnen bij een of andere attractie. De beestjes werden dan ook lang

massaal ingevoerd. Tussen 2010 en 2014 ging het in België zo om 340.000 dieren. Voor verschillende courante soorten geldt intussen een invoerverbod, maar

bacteriën uit de omgevingslucht enten zich op het wort. Belangrijk hierbij is dat de nachten koud genoeg (onder de tien graden) zijn. Anders riskeren ongewenste bacteriën de werking van de gisten te verstoren. De brouwperiode loopt daarom normaal van oktober tot maart, al verkort die tijdspanne onder invloed van de klimaatopwarming.

Lambiek is zowat het enige bier waarvan het brouwproces niet volledig te controleren is. Brouwers voegen immers zelf geen gist toe aan het bier. De vergisting gebeurt spontaan, onder invloed van micro-organismen (de Brettanomyces Lambicus en Brettanomyces Bruxellensis) die vooral in de Zennevallei voorkomen. Na afkoelen wordt de lambiek ‘afgetond’ in eiken- of kastanjehouten vaten waar wijn of cognac in gezeten heeft, waarna de spontane gisting begint. Gedurende drie à vier weken zetten de wilde gisten van op zolder de suikers van het wort om in CO2

en alcohol. Daarna begint de trage gisting van de lambiek, die tot drie jaar duurt.

Tot halfweg de 19e eeuw werd in Brussel nagenoeg uitsluitend lambiek en faro (met kandij aangezoete lambiek) gedronken, tot de komst van de populaire pils, die in tegenstelling tot de lambiek wel een mooie schuimkraag had, in flesjes zat en makkelijker te vervoeren en te verkopen was. Om de concurrentie met die bieren van lage gisting aan te gaan, kwamen enkele Brusselse brouwers in 1893 op het idee om

dat wordt vaak omzeild door nieuwe soorten te importeren. Wie zo’n lief klein waterschildpadje in huis haalt – dikwijls gaat het om impulsaankopen – vergeet daarbij vaak twee dingen: dat het beest veel groter kan worden én dat dieren oud worden. Een geelbuikschildpad wordt zo tot 30 centimeter groot en haalt leeftijden tot 50 jaar Het gevolg laat zich raden: de schildpadbezitters zoeken een vijver en in Brussel is dat opvallend vaak die van de Kruidtuin. Een van de soorten die je er het

De geelbuikschildpad kan vijftig jaar oud worden.

De week van BRUZZ

Elke week krijg je een overzicht van het belangrijkste Brusselse nieuws, nu in een nieuw jasje. Op BRUZZ tv

oude en jonge lambiek te mengen en in champagneflessen te laten gisten. De jonge lambiek zorgde voor een hergisting op fles, wat een schuimend bier opleverde, dat lambic gueuse werd genoemd: een ‘verraderlijk’ of ‘bedrieglijk’ biertje dus, dat we vandaag nog kennen als geuze. De authentieke, zure versie welteverstaan, want na de Tweede Wereldoorlog pasten de grote brouwerijen de smaak van hun geuze aan, onder invloed van het succes van cola en andere frisdranken. Ze mengden lambiek

met hooggegist bier dat werd aangezoet en gebotteld in flesjes van 25 cl met kroonkurk, de zogenoemde ‘capsulekensgeuze’.

Denk maar aan de geuze van brouwerij Belle Vue, tot 1992 een van de laatste lambiekbrouwers in Brussel.

Vandaag blijft er nog één lambiekbrouwerij over in Brussel: Cantillon in Anderlecht, waar ze sinds 1939 lambiek brouwen en geuze steken. Al doen ze dat sinds kort ook bij Brussels Beer Project in hun microbrouwerij in de Dansaertstraat. MW

meest ziet, is de geelbuikschildpad. Vooral op zonnige zomerdagen zie je ze er massaal, maar zelfs begin februari werden ze gespot. “In totaal zitten daar wel zeven schildpaddensoorten,” weet specialist Dominique Verbelen van Natuurpunt. Ook de vijvers van Neerpede en die van het Rood Klooster zijn in trek. De invasieve exoot overleeft, maar plant zich niet voort. “Nog niet, maar met steeds warmere zomers zou dat kunnen veranderen, zoals soms al in Frankrijk”, vreest Verbelen. “Brussel is nu al

de schildpaddenhoofdstad omdat er meer mensen wonen die beestjes uitzetten en het er warmer is dan op het platteland. Als ze zich voortplanten, is dat een probleem.”

De dieren brengen immers ziektes over, vreten waterplanten op en dan is er nog het dierenwelzijn: voor een zonneklopper als de geelbuikschildpad blijven onze winters pijnlijk koud. KH

Reviews

Zinderende muziekconcerten, spraakmakende films of zinneprikkelende gerechten in gezellige restaurants. Brussel heeft het allemaal.

Lees onze reviews op BRUZZ.be

Brussel: de stad van morgen?

Is Brussel een vernieuwende en groene stad? De leerlingen van basisschool

De Telescoop in Laken gingen op onderzoek.

Meer info op BRUZZKet.be

Jean-Pierre Van Roy van brouwerij Cantillon proeft de lambiek die straks moet dienen voor het steken van geuze.

Lees de hele reeks op BRUZZ.be/beestigbrussel

Samenleving. Waarom jonge Brusselaars liever niet meer via apps daten

‘Iemand in het echt leren kennen, gaat gewoon veel vlotter’

Jonge Brusselaars hebben het gehad met onlinedaten. Na de coronacrisis hebben ze weer zin in contacten die in de echte wereld ontstaan. “Als je iemand in het echt leert kennen, loop je minder het risico om verkeerde verwachtingen te hebben.” Terug naar hoe het vroeger was dus.

door Charlotte Deprez illustratie Wide Vercnocke

Al dat swipen vind ik echt verschrikkelijk. Het vraagt zoveel energie.” De 24-jarige

Ellen Vermeulen woont vier jaar in Brussel en wil niet langer daten via apps. “Voor de coronacrisis gebruikte ik vaak Tinder, maar zo afspreken met iemand ben ik beu. Ik leer liever iemand kennen tijdens het uitgaan. Mijn gsm slorpt me al zoveel op, daar ben ik me de laatste tijd nog meer bewust van geworden. Moet ik mijn partner ook via die weg leren kennen?”

Ellen lijkt niet de enige te zijn, zo blijkt als we ons licht opsteken bij een tiental jonge Brusselaars, van wie er drie met naam getuigen. Datingapps raken uit trek, dat zegt ook klinisch psycholoog Elisabeth Timmermans, die aan de Erasmus Universiteit Rotterdam de werking en invloed van Tinder en andere datingapps onderzocht. En ja, onze afkeer voor datingapps heeft veel te maken met corona. “Tijdens de lockdowns hadden we zo goed als enkel nog datingapps. We moesten binnenblijven. Geen sprake van sporten, lessen volgen of uitgaan om nieuwe

mensen te leren kennen. Nu komt er een kentering en zijn we al dat onlinegedoe even beu,” zegt ze.

Ellen probeert het nu anders aan te pakken. Drie keer ging ze op date het voorbije jaar, allemaal met mensen die ze tijdens het uitgaan leerde kennen. “Ik wist al dat er een vibe was. Het is niet dat ik alleen kus met mensen op feestjes, we hebben een gesprek en sturen later berichten. Of die persoon blijft slapen, dan spreken we de ochtend erna nog wat en gaan we nog eens op date in nuchtere omstandigheden. Voor corona had ik het gewoon bij een onenightstand gelaten.”

Entertainment

Ook de 26-jarige Jora Declerck uit Brussel heeft het gehad met onlinedaten. “Op Tinder maak je geen echte connectie. Je creëert voor jezelf een beeld van een persoon in je hoofd, maar dat strookt meestal niet met de realiteit. Een keer was dat gevoel zo sterk dat ik erna minder geneigd was om nog op dates

in te gaan. Als je iemand in het echt leert kennen, loop je dat risico minder. Het gaat ook vlotter. Tinder is te geforceerd.”

Dat de verwachtingen van een date en de werkelijkheid soms ver uit elkaar liggen, is niet ongewoon. Ook Ellen haalt aan dat er vaak een groot verschil is tussen de foto op de app en de persoon in het echt, al kan dat zowel in positieve als in negatieve zin zijn. Maar het is wel een reden waarom we de apps liever even opzijschuiven.

Timmermans ziet nog andere redenen voor de afkeer. Het gedrag dat we online vertonen, stemt vaak niet overeen met het werkelijke leven. Ghosten bijvoorbeeld – plots niets meer van je laten horen, al dan niet na een date – is vooral een onlinefenomeen. Ook zijn mensen online onbeleefder, of blijkt op de date dat je afspraakje een relatie heeft. “Al die zaken stapelen zich op en zorgen ervoor dat we verzadigd zijn met datingapps,” zegt Timmermans.

Zeker voor wie op zoek is naar een relatie kunnen datingapps een negatief effect hebben op het mentale welzijn, zo weet ▼

Samenleving. Waarom jonge Brusselaars liever niet meer via apps daten

Timmermans. Dat heeft dan weer te maken met de vaststelling dat veel gebruikers op platformen als Tinder geen intentie hebben om te daten, maar de app zien als een vorm van entertainment, een manier om hun netwerk uit te breiden of om te kijken hoe zeer ze in trek zijn op de datingmarkt.

Inwisselbaarheid

Bovendien stimuleren datingapps de cultuur van inwisselbaarheid, zegt Timmermans. “We leven in heel onzekere tijden en kijken anders naar relaties. We evalueren de relatie vaak en blijven bij een partner zolang de relatie ons iets kan bijbrengen. Als dat niet meer zo is, breken we de relatie af en gaan we naar de volgende.”

Timmermans noemt het fenomeen ‘seriële monogamie’. “We blijven samen tot we het gevoel hebben dat we niet langer kunnen groeien, en niet meer tot de dood ons scheidt. Datingapps hebben dat makkelijker gemaakt. Ze bieden ons ook de mogelijkheid om te checken hoe goed we in de markt liggen.”

Timmermans trekt zelfs de vergelijking met consumentengedrag. “Het is moeilijk om je te binden als er zoveel alternatieven zijn,” zegt ze. “Stel dat je een potje confituur wil kopen en je kan er drie proeven. Dan proef je en je neemt de lekkerste mee naar huis. Met vijftien potjes wordt de keuze al moeilijker. Je komt thuis en vraagt je af of dat andere potje toch niet beter was.” Hoe meer aanbod, hoe moeilijker het is om een keuze te maken, maar ook hoe oppervlakkiger de keuze en hoe meer spijt er achteraf is van de gemaakte keuze. Die parallel kan je dus perfect trekken met datingapps.

Die cultuur van inwisselbaarheid is herkenbaar voor de jonge Brusselaars. “We

hebben te veel mogelijkheden en er is altijd wel iemand die net iets beter bij ons past,” zegt de 25-jarige Victor Sack, die vaak datet in Brussel. “We hebben onszelf wijsgemaakt dat we mega-onafhankelijk moeten zijn, terwijl een stabiele relatie net deugd kan doen. Door alle opties doen we minder hard ons best om ervoor te vechten.” Al geeft Victor meteen toe dat hij zelf deel is van het ‘probleem’. “Ik ben op dit moment niet op zoek, maar ik kan wel snel aanhankelijk worden en dan blijkt dat die persoon toch niets meer wil. Omgekeerd kan ik iemand aan het lijntje houden tot ik een echte match vind.”

Nieuwe apps

Zijn datingapps dan te vermijden of ten dode opgeschreven? Zo’n vaart hoeft het niet te lopen. Volgens Timmermans kunnen ze heel interessant zijn voor mensen die wat introvert zijn en niet zomaar iemand durven aan te spreken. “Sommige mensen zijn ook snel overprikkeld en gaan daarom niet graag naar feestjes. En anderen vinden een app gewoon handiger of zelf spannender.”

Het gebruik van datingapps lijkt dan misschien wat te dalen, onlinedaten kan ook op andere manieren. Zo stipt Victor aan dat hij regelmatig via Instagram nieuwe mensen leert kennen. Dat is niet de belangrijkste doelstelling van die sociale media-applicatie, voor sommige gebruikers is het wel een handigere manier dan Tinder om te daten. Als Tinder minder populair wordt, zijn er gelijk weer nieuwe apps om die plaats in te

nemen. Een ervan is Feeld, dat zich profileert als “een dating app voor de nieuwsgierigen; voor wie openstaat om mensen en relaties op een nieuwe manier te ervaren”. Apps als Feeld kunnen volgens Timmermans succesvol zijn, omdat ze duidelijkheid bieden. “Bij Tinder weet je bijna nooit of anderen het gebruiken uit verveling, voor seks of omdat ze op zoek zijn naar een relatie. Feeld is daarentegen heel duidelijk: het gaat om casual seks, waarbij je kan aangeven hoe en met wie.”

Ook Ellen probeerde de app uit. “Ik heb één keer via Feeld met iemand afgesproken en dat was wel een fijne ervaring. Verder vond ik de app heel overweldigend. Ik kreeg meteen naaktfoto’s of de vraag of ik een trio wou. Ik dacht dat ik open-minded was, maar dat is toch niet echt waar ik naar op zoek ben. Het lijkt me wel een makkelijke app voor mensen die puur naar seks op zoek zijn en iemand zoeken met dezelfde seksuele wensen.”

Hoe offlinedaten?

Of het volledig offlinedaten een blijvende trend is, valt te betwijfelen. “Het zal wel even zo blijven, want we hebben te lang

“Tijdens de lockdowns hadden we geen keuze, maar nu komt er een kentering en zijn we al dat onlinegedoe beu”

Elisabeth Timmermans

Klinisch psycholoog

apps tegen onze zin moeten gebruiken. Nu hunkeren we naar iets anders, maar als we daarin doorslaan, is de kans groot dat we opnieuw naar onlinedaten zullen verlangen,” zegt Timmermans.

Toch winnen andere methodes opnieuw aan populariteit. Zo is speeddaten weer wat aan het boomen, zegt Timmermans, al zijn de mannen er moeilijker voor warm te maken. “Ik heb ooit zoiets georganiseerd toen ik nog aan de universiteit van Rotterdam werkte. Het aantal inschrijvingen van

vrouwen verliep vlot. Ze tagden elkaar op Facebook om deel te nemen als een soort girls night out. Bij mannen was dat een ander verhaal. Ze zullen dat minder snel doen als een bros night out.”

Aan speeddaten hangt nog altijd een zeker stigma, zeker bij twintigers is het vaak not done en een brug te ver, omdat ze niet wanhopig willen overkomen, zegt Timmermans. “Sommige mensen zijn echt gebaat bij speeddaten. Als je niet graag berichten stuurt bijvoorbeeld en niet snel zomaar mensen aanspreekt tijdens het uitgaan, kan het misschien beter werken. Ik geloof niet dat er één manier is die voor iedereen werkt.”

Housewarmings

Maar wat als apps en speeddaten je niet liggen? We zijn bijna vergeten hoe we voor de komst van apps nieuwe mensen leerden kennen. “Na corona wou ik weer gaan daten, maar dat was moeilijk,” zegt Jora. “Ik had Tinder geïnstalleerd, maar merkte al snel dat dat niets voor mij was. Het is veel aangenamer om iemand spontaan te leren kennen, maar hoe doe je dat tegenwoordig? Op café spreek je niet zomaar iedereen aan. Ik weet niet in welke andere context je iemand kan leren kennen. Ook een collega is niet ideaal.”

Victor vindt het dan weer minder moeilijk om mensen te leren kennen. Zijn grootste tip: housewarmings. “De andere genodigden zitten in dezelfde kringen, dus je kan vermoeden dat er een klik zal zijn. Ik zit ook in de gay community, wat het makkelijker maakt. Elk weekend is er wel ergens een

queer feestje waar je like-minded mensen kan ontmoeten.”

Als het een geruststelling mag zijn, voor velen is Brussel de ideale stad om te daten. “Je kan hier alleen koffie gaan drinken en zo iemand ontmoeten en een gesprek beginnen,” zegt Victor. “Ik denk dat dat voor een groot stuk door het internationale karakter van Brussel komt. Wij Vlamingen leven heel hard op onszelf.”

Het liefst datet hij dan ook met internationals. “Nu bijvoorbeeld met iemand uit IJsland die een open relatie heeft. Hij heeft hier met zijn man een cateringbedrijf opgericht. Het is zo interessant om naar al die verhalen te luisteren.”

De taalbarrière neemt hij er met plezier bij, niet alleen in het IJslands. “In het begin toen ik naar Brussel kwam, gebruikte ik Google Translate om met Franstaligen op date te gaan, maar dat maakt het net charmant.”

Brussel is een oceaan

Ook voor Ellen is Brussel the place to date. Ze groeide op in het West-Vlaamse Kortrijk, ging in Gent studeren en later in Brussel. Haar date-ervaring deed ze vooral in de laatste twee steden op. Brussel is haar favoriet, vooral omdat er zoveel meer mensen zijn. “Kortrijk is een rivier, terwijl Brussel een oceaan is. Mensen komen en gaan, dus is er ook veel meer keuze.” Bovendien is er in Brussel geen haast bij om een partner te vinden. “Hier wonen zoveel singles van alle leeftijden. De grote barrière als je dertig wordt, is in Brussel nauwelijks voelbaar. Daarom is het de perfecte stad als single en om nieuwe mensen te leren kennen,” besluit Victor.

LES APPLIS DE RENCONTRE COMMENCENT À ÊTRE DÉPASSÉES

FR Une enquête menée par BRUZZ auprès d’une dizaine de jeunes Bruxellois semble indiquer que les applis de rencontre sont de moins en moins populaires. Si ce n’est pour les nouvelles applis style «Feeld» centrées sur les aventures sans lendemain, les jeunes veulent à nouveau apprendre à se connaître dans la vraie vie, même si ça n’est pas forcément chose aisée. Les soirées et les pendaisons de crémaillère seraient les meilleurs endroits. Et pour beaucoup, Bruxelles est la ville idéale pour faire des rencontres. Il serait plus facile d’y engager la conversation et il y a aussi tout simplement beaucoup plus de monde et donc beaucoup plus de choix.

DATING APPS ARE GETTING OUTDATED

EN According to a BRUZZ survey of a dozen young residents of Brussels, dating apps seem to go out of fashion. The pandemic, when apps were our only option, is perhaps the biggest reason for this. Those days are over and so are the apps. Instead, new apps are becoming more popular, such as “Feeld” (an app mainly for those looking for casual sex). But for someone who no longer wants to date online, it is not always easy to get to know people in real life. Parties and housewarmings are allegedly the best places and many find Brussels the ideal city for dating. It is apparently easier to strike up a conversation with someone here. A lot of people, therefore a lot of choice.

“Op Tinder creëer je voor jezelf een beeld van iemand, maar dat strookt meestal niet met de realiteit”

Jora Declerck

Laat

Tinder even voor wat het is

De slaapkamer. Elisa

Elisa is dertien en zit op internaat in Brussel: "Dat is een veel coolere stad dan Oostende, waar ik woon."

‘Ik ben er trots op dat ik mijn dromen blijf najagen’

Elke week gaat BRUZZ op bezoek bij een ket in Brussel in zijn of haar slaapkamer. Deze keer is dat bij de dertienjarige Elisa. Ze komt uit Oostende en zit op internaat in de Kunsthumaniora Brussel. Elisa wil graag actrice worden, maar ook de klimaatopwarming tegengaan en zorgen dat mensen elkaar aanvaarden: “Vrede op aarde.”

door Emilia De Feyter foto Saskia Vanderstichele

Waarom zit je op internaat?

Ik wil heel graag actrice worden.

Mijn mama kende al mensen die op de Kunsthumaniora Brussel zaten. Zo ben ik hier beland. Het is veel te ver om iedere ochtend met de trein te doen vanuit Oostende. Daarom heb ik voor het internaat gekozen.

Hoe ziet je dag eruit, hier op internaat?

’s Ochtends komen de opvoeders ons wakker maken. Dan ga ik naar het ontbijt en maak ik me klaar. We moeten ’s avonds onze gsm’s afgeven, dus ik ga die ’s ochtends weer ophalen. Die regel geldt tot het derde middelbaar.

Vind je het erg dat je je gsm ’s avonds moet afgeven?

Bwa. Ik denk dat het wel beter is om niet te veel op je scherm te zitten tijdens de schoolweken. Maar het is wat lastig dat je ’s ochtends niet weet hoe laat het is. De opvoeders komen wel kloppen, maar daarna val ik soms weer in slaap. Om acht uur krijgen we wel onze gsm terug.

Hoe zien je lessen eruit?

De eerste graad is nog ASO. We hebben veel algemene vakken en ook vijf uur Woord per week. Dat vind ik leuker dan de andere vakken. Volgend jaar, vanaf het derde middelbaar, wordt het KSO.

Woon je liever in Brussel dan in Oostende?

Ja, Brussel is echt een leuke stad. De mensen zijn hier ook hele-

maal anders dan in Oostende. Er zijn meer culturen. In Oostende zijn er meer oudere mensen en niet veel coole winkels.

Zit je graag op deze school?

Ja, ik vind het leuk om veel bij mijn vrienden te zijn. Ik vind het wel lastig dat veel mensen denken dat KSO makkelijker is dan ASO. Ik vind het net moeilijker, omdat je je algemene vakken en je kunstvakken in balans moet houden. Als één van de twee niet goed is, is de kans groot dat je van de school moet. Terwijl je wel goed bent in de andere vakken.

Waar ben je trots op?

Dat ik op de meeste momenten toch wel happy en positief probeer te blijven. Dat ik op deze school ben gebleven, ook al ben ik een jaartje blijven zitten. En dat ik nog altijd gewoon voor mijn dromen ga.

Als je de wereld kon veranderen, wat zou je dan doen?

Ik zou de klimaatopwarming tegengaan. En ik zou ervoor zorgen dat mensen goed overeenkomen met elkaar. Vrede op aarde.

Hoe zou je dat aanpakken?

Ik zou acties organiseren om plastic uit de zee te halen, of om de dieren te helpen, en iedereen aanzetten om minder plastic te verbruiken. En meer vuilnisbakken zetten, overal. Soms vind je geen vuilnisbakken en dan gooien de mensen hun rommel op straat.

En dat mensen liever zijn voor elkaar, hoe zou je dat doen?

Ik zou de regels veranderen in de landen waar je niet mag zijn wie je wil zijn, door je seksuele geaardheid of racisme. In die landen zou ik ervoor zorgen dat je wel jezelf mag zijn, zodat de mensen elkaar meer aanvaarden. Ik zou campagne voeren zodat mensen hun mindset veranderen.

Hoe ziet je leven er binnen tien jaar uit?

Ik hoop dat ik verder ga met Woord en dat ik iets kan doen met theater. Dat ik mijn eigen huisje heb, met veel katten. Ik hoop dat ik gelukkig zal zijn, en dat mijn familie ook gelukkig is.

Lees de hele reeks op BRUZZ.be/slaapkamer

Naar een idee van de Volkskrant

‘JE M’ACCROCHE À MES RÊVES’

FR Cette semaine, Bruzz s’invite dans la chambre d’Elisa, 13 ans. Elle vient d’Ostende et est élève en internat au Kunsthumaniora Brussel. Même s’il pleut dehors, Elisa rayonne d’optimisme. Elle a doublé une année mais ça ne l’empêchera pas de poursuivre son rêve de devenir actrice. Tout comme son rêve d’un monde sans racisme et sans sexisme: « Paix sur Terre ».

EN Every week, BRUZZ takes a look inside the bedroom of a child living in Brussels. This week, we talk to 13-year-old Elisa. She is from Ostend and is boarding at the Kunsthumaniora Brussel. Although its raining outside, Elisa radiates positivity. She had to redo a year but that won’t stop her from chasing her dream of becoming an actress. Just as her dream of a world without racism and sexism: "Peace on earth."

“Ik zou de regels veranderen in de landen waar je niet mag zijn wie je wil zijn”

'I WILL STICK TO MY DREAMS'

Muziek. Dertig jaar Brussels Jazz Orchestra

‘Een orkest moet blijven spelen, anders is het geen orkest’

Op 7 maart 1993 gaf het Brussels Jazz Orchestra zijn eerste concert in de Sounds jazzclub in Elsene. Alvorens dertig kaarsjes uit te blazen en het feestjaar live in te zetten, blikt artistiek leider Frank Vaganée terug op tien kantel- en hoogtepunten. Al geeft hij ook aan hoe relatief het allemaal is. “Dan kom je thuis van de Grammy’s en ligt er een boodschappenlijstje voor de Colruyt op tafel.”

Het fundament van het Brussels Jazz Orchestra (kort: BJO) freelancete ooit bij het BRT Jazzorkest. “Toen dat in 1987 werd opgedoekt, bleven amper kansen over om als jazzmuzikant ervaring op te doen in een groter professioneel ensemble, toch een essentieel deel van de jazz,” zegt saxofonist en artistiek leider Frank Vaganée (56). “Dus hebben we er zelf maar een uit de grond gestampt.” Voor de gelegenheid hebben we ons neergevlijd aan een tafeltje in Flagey, waar de vzw achter BJO nog steeds haar maatschappelijke zetel heeft. Boven in Studio 6 kwam Vaganée als jonge twintiger geregeld een ziek uitgevallen muzikant van het BRT Jazzorkest vervangen. Hier is met enkele generatiegenoten de kiem gelegd voor het orkest waarvan de leden intussen zijn uitgezwermd over het hele land – nog welgeteld één bandlid woont in Brussel. Over de naam, die twee weken voor dat eerste concert werd gekozen, is even

discussie geweest, herinnert Vaganée zich. “Sommigen vonden Brussels Jazz Orchestra te politiek, maar zo zag ik het niet. Voor mij was Brussel de hoofdstad van Vlaanderen, België en Europa. Het was de belangrijkste jazzstad van het land én onze uitvalsbasis.”

Leren kopiëren in de Sounds

Frank Vaganée: “We lanceerden onszelf in de Sounds omdat Octurn, het ensemble waarmee we enkele muzikanten deelden, daar ook speelde. Van uitbater Sergio Duvalloni mochten we er om de twee weken optreden. Als een soort van workshoporkest reproduceerden we bestaande arrangementen van de grote orkesten van onze voorbeelden: Thad Jones, Bob Brookmeyer, Bill Holman. Meer dan de bestaande amateuren semiprofessionele orkesten wilden we die muziek tot in de puntjes beheersen. Ik zie me thuis de arrangementen van Brookmeyers ‘The American Express’ nog noot per

noot uitpluizen. Door minutieus te luisteren ontdekte ik zaken die ik op de gedrukte partijen niet kon terugvinden. Die originele muziek kopiëren, willen weten waarom die muzikanten dat zo speelden, was een enorme leerschool. We bouwden snel een zekere reputatie en een publiek op. De bescheiden 8.000 Belgische franken (200 euro) die we per avond verdienden, stopten we in een pot waarmee onkosten, een vervanger of een arrangement betaald werden. Toen de muzikanten begonnen te morren dat dat te weinig was, ook omdat ze hun eten en drank uit eigen zak moesten betalen, zei Sergio: ’Ik kan jullie allemaal twee bonnetjes geven, maar dan is het maar 6.000 frank.’ (Lacht)”

Loon naar eigen werk

“BJO deed het natuurlijk niet voor het geld, maar het begon toch te wringen. We speelden nog een tijdje op de Gentse

door Tom Peeters foto’s Ivan Put

BIO

• 1993: oprichting Brussels Jazz Orchestra

• 7 maart 1993: eerste concert in de Sounds jazzclub in Elsene

• Tussen 1997 en 2021

verschijnen 24 albums

• 2006: Laureaat

Cultuurprijs Vlaanderen

• 2012: Oscarwinst voor de score van The Artist

• 2013: twee Grammynominaties voor het album Wild Beauty

Muziek. Dertig jaar Brussels Jazz Orchestra

Korenmarkt, maar het werd snel duidelijk dat we een volgende stap moesten zetten. In 1996 hebben we onze vzw opgericht, zodat we projectsubsidies konden aanvragen voor een eerste kleinschalige tournee in de culturele centra. Op basis van die projectsubsidie konden we onze muzikanten voor het eerst een loon uitbetalen. Links en rechts begonnen we intussen aanbiedingen te krijgen. Naar aanleiding van de twintigste verjaardag van Les Lundis D’Hortense speelden we in Bozar voor het eerst originele muziek in plaats van aangekochte arrangementen.”

Folieke met Toots

“De Sounds was intussen vooral een repetitieplek geworden. In 1997 repeteerden

we er voor Jazz à Junas, ons eerste buitenlandse concert. Ook Toots was erbij. Het festival vond plaats in een steengroeve in de Var. Het podium was uitgehouwen, maar had geen dak. Heel pittoresk, maar de soundcheck was nog maar net begonnen of het begon hevig te onweren. Ik zie de pianist nog onder zijn piano kruipen, terwijl wij

allemaal met onze instrumenten, pupiters en partituren van het podium renden. Alleen Toots bleef achter op zijn kruk. Men had er niets beter op gevonden dan hem en zijn gitaar in te wikkelen in folie. Hilarisch was dat, maar toch ook gevaarlijk. Zelf verroerde hij geen vin, rustig wachtend tot het gedonder en gebliksem voorbij was en men hem opnieuw kon uitwikkelen.”

Een nieuw tijdperk

“In 1999 werden we structureel erkend en werd het echt serieus. Eerst had de commissie onze subsidievraag nochtans afgewezen. Ze vond onze muziek niet van deze tijd. Ik herinner me mijn repliek nog waarin ik opmerkte dat jazz op dat moment zelfs nog geen 100 jaar oud was, terwijl klassieke muziek toch al dik 500 jaar meeging. Toen Koen Maes een jaar later zakelijk leider werd, hebben we nog een extra stap vooruit gezet, ook in het buitenland. Gingen onze paperassen eerst nog mee naar zijn kot in Gent, zijn ouderlijke huis in Lummen of zijn appartement in Evere, dan hielden we vanaf 2002 kantoor in het gerenoveerde Flageygebouw Op de openingsavond speelden we Flagey, a new era, een vierdelige compositie van Michel Herr over Flagey door de jaren heen, van de hoogdagen over de teloorgang tot de wederopstanding. Op dat moment lag ons eerste concert in New York al achter de rug. Kenny Werner had ons getipt bij de International Association for Jazz Education. We speelden in het Sheraton Hotel, maar hadden niet het budget om daar ook te overnachten en kampeerden in het Riverside Tower Hotel, met vier op één kamer, waarvan de deur niet open kon als we allemaal in bed lagen (Lacht).”

Heroïek op Middelheim

“Een van onze heuglijkste concertavonden was de openingsdag van Jazz Middelheim 2001. We speelden achtereenvolgens een

“Originele muziek kopiëren, willen weten waarom die muzikanten dat zo speelden, was een enorme leerschool”

Frank Vaganée, artistiek leider van het Brussels Jazz Orchestra, dat dertig jaar bestaat.

set met Bert Joris, Maria Schneider en met Maria en Toots, telkens 75 minuten. Die avond spreekt vandaag nog tot de verbeelding, ook omdat het bloedheet was en daardoor een constant gevecht om onze instrumenten gestemd te krijgen, waarvan we nog extra gingen zweten (lacht). Het was zwaar om geconcentreerd te blijven, maar als orkest zijn we we daar twintig keer sterker uitgekomen. Vooral van Maria heb ik toen veel geleerd. Zij doet me telkens inzien hoe je muziek tot leven brengt. Het gaat om energie en balans, niet om noten. Die moet je kennen voor je aan de pupiter komt zitten op de repetitie.”

Een Oscar die uit de lucht viel

“Eigenlijk was het nooit de bedoeling dat we op de score van The Artist zouden staan. Maar door een rechtenkwestie konden de producers plots geen beroep meer doen op de muziek van Benny Goodman. Toen heeft Brussels Philharmonic ons getipt. We hadden in 2009 al eens samengewerkt. Maanden later hoor ik op de radio dat de film genomineerd was voor de Golden Globes. Tiens, was dat niet die film waar wij …? Toen we na een César ook de Oscar voor beste score wonnen, gingen we ook bij een breder publiek en in de mainstream media over de lippen. Een week later speelden we zes avonden op rij met Kenny en Chris Potter in de Blue Note jazzclub en werden we op billboards plots aangekondigd als ‘Oscar winning Orchestra’.”

Zwaantjes redden de Grammy’s

“Artistiek waren onze Grammy-nominaties voor Wild Beauty belangrijker dan die Oscar die uit de lucht kwam vallen. Dit keer mochten Koen en ik wel naar Los Angeles, al werden de awards voor jazz niet uitgereikt in dezelfde zaal als de grote popsterren. Ineens zat ik daar tussen mijn helden. Omdat ik de avond voordien nog in DeSingel moest spelen, was ik pas last minute gearriveerd. Mijn smoking heb ik aangetrokken in de toiletten op de luchthaven. Alles verliep vlot, tot het verkeer stropte op zo’n twee kilometer van het Staples Center. Ik wilde te voet verder, maar toen ik de taxichauffeur wilde betalen, deed mijn Visa-kaart het niet. Na een paniekerig telefoontje naar Koen, die al ter plekke was, zag ik vijf minuten later twee zwaantjes opduiken die me vroegen of ik die Grammy-nominee was. Met één zwaantje voor en één achter de taxi hebben ze me met zwaailichten aan tegen de rijrichting in naar

de rode loper geëscorteerd. Mijn vrouw vertelde me later dat ze me thuis via de livestream snelsnel een weg naar mijn zitplaats zag banen. Maar toen ik twee dagen later weer thuis was, lag er een boodschappenlijstje voor de Colruyt op tafel. Zo relatief is het allemaal.” (Lacht)

Wisselwerking met Wynton

“Vlak voor de lockdown speelden we in Bozar samen met het Jazz at Lincoln Center Orchestra van wereldster Wynton Marsalis, een ongelofelijke ervaring. Het fijnste vond ik dat het geen wedstrijd is geworden. Niet alleen op het podium werden er solisten uitgewisseld, ook voor en na de concerten ging het er amicaal aan toe. Wynton was in de wolken over de wisselwerking en zou graag blijven samenwerken. Intussen waren we erbij op zijn onlinefestival. Dit overdoen in het Lincoln Center in New York zou het summum zijn.”

Nieuwe test na crisis

“Een orkest moet spelen, anders is het geen orkest. Dat hebben we in de lockdown ondervonden. Het was een heftige periode waarin vooral muzikanten die geen les gaven en afhankelijk waren van een vervangingsinkomen het hoofd weleens lieten zakken. Iedereen beseft plots dat niets vanzelfsprekend is, zeker nu de ene crisis de andere opvolgt. De budgetten liggen overal lager. Daar sta je dan met je 16-koppig orkest. We hebben van de subsidiecommissie een mooie enveloppe gekregen voor de komende vijf jaar, maar die is weggesmolten door de opeenvolgende indexeringen. We staan voor een nieuwe test. Op je dertigste mag je even achteruitblikken, maar moet het vizier in de eerste plaats op de toekomst gericht zijn.”

Brussels Jazz Orchestra invites Aka Moon 16/2, 20.00, Bozar, bozar.be

‘JE PEUX VOUS DIRE QUE RIEN NE VA DE SOI’

FR Face au manque d’opportunités comme musicien jazz dans un grand ensemble professionnel, Frank Vaganée créa son propre ensemble. Le 7 mars 1993, le Brussels Jazz Orchestra donnait son premier concert au club de jazz Sounds à Ixelles. Trente ans plus tard, le leader artistique passe en revue la carrière de cet ensemble. Des concerts avec Toots et Maria Schneider à Jazz Middelheim, des virées à New York, un Oscar inattendu, un passage aux Grammy Awards ou encore un échange mémorable avec l’orchestre de Wynton Marsalis à Bozar.

‘I CAN TELL YOU: NOTHING IS SELF-EVIDENT’

EN 7 March, 1993: the Brussels Jazz Orchestra held its first concert at the Sounds jazz club in Ixelles. The orchestra was set up to professionalize young jazz musicians. Thirty years later, the artistic director looks back on a career that, after official recognition in 1999 and unforgettable concerts, also left its marks internationally. Performances in New York, an unexpected Oscar, appearing at the Grammys and a memorable one-two with Wynton Marsalis’ orchestra at Bozar were highlights for the bandleader, who realizes that nothing can be taken for granted.

Nick Trachet

Brusselaar die de stad en de wereld culinair ontdekt

Samen eten

Verreweg het merkwaardigste boek dat ik vorig jaar heb gelezen, is Niet iedereen kan een bizon schieten van Charlotte De Backer, hoofddocent communicatiewetenschappen aan de UAntwerpen. Ze noemt haar boek een ‘manifest’. Ze zit ook in een internationaal onderzoek naar de invloed van lockdowns op onze eetgewoontes en op ons sociaal weefsel.

Door de pandemie mochten we een tijd niet samen eten. Het is dat samen eten dat haar net zo interesseert. In het Steentijdperk was jagen op groot wild een collectief gebeuren. Bizons en mammoets komen in grote porties. Wortels trekken en vruchten plukken gaat ook beter in groep. Het is maar logisch dat je dan, wanneer je samen voor eten zorgt, ook samen eet.

Eten delen is iets sacraals. Eten of drinken weigeren is daarom een oud taboe in alle beschavingen. Mijn vader leerde mij al jong dat je op café nooit drank mag weigeren die op een eerlijke manier wordt aangeboden (“neem desnoods een stuk chocolade,” fluisterde hij mij toe). Dat is volgens De Backer de reden waarom vegetariërs zo’n wrevel opwekken aan tafel. Zij weigeren het voedsel dat gedeeld wordt. Traditioneel staat dat

gelijk met een oorlogsverklaring.

Maar er is meer. Voedsel delen kwam vroeger veel vaker voor, ook in de klassieke horeca. Als kind herinner ik mij Franse restaurants waar de dagschotel voor iedereen op tafel werd gezet. Je liet je opscheppen door een tafelgenoot die je niet noodzakelijk kende. Ook op school mochten we de eetzaal pas binnen wanneer we met acht waren. Je kreeg op tafel een schotel vlees, één met aardappelen en één met groenten. We moesten zelf delen. Die verdeling is nooit gelijk.

Zoiets heet officieel service à la française. De schotels staan op tafel en je bedient anderen en jezelf. Vandaag hebben restaurants en de schaars overgebleven schoolrefters een service à la russe: iedereen krijgt afgemeten evenveel op zijn bord aangereikt. Dat begint, door schuld van de televisiekoks, zelfs thuis door te dringen.

De Backer betreurt dat. Als iedereen een gelijke hoeveelheid op zijn bord krijgt, is er geen leerproces meer, geen sociaal overleg. Wie wil welk stuk van de kip? Wil je de voor- of de achterkant van de koeientong? Zeven spruitjes, of tien? Naar

wie gaat de laatste asperge? Voor al die stukken zijn er liefhebbers en haters. Daar moet over onderhandeld worden. En net dat is zo goed om te leren samenleven.

Zo stelt Charlotte voor om zeker nooit cupcakes te geven op een kinderfeestje. Je leert daar niets mee. Neen, maak een taart en snij die vooral in ongelijke delen. Iemand (de jarige?) zal het grootste stuk krijgen, maar één slachtoffer zal zich met het kleinste moeten tevreden stellen. De kans op frustratie, zelfs traantjes, is niet gering. Maar de les is wel geleerd. De volgende dagen krijgt het onfortuinlijke kindje een groot besef van wat passend, billijk en rechtvaardig is.

Maar lees vooral het boek.

Meer Trachet?

Lees de hele reeks op BRUZZ.be/trachet

“Als iedereen dezelfde hoeveelheid op zijn bord krijgt, is er geen leerproces meer”

‘Hilma af Klint past perfect in de

Zweden kennen we als een natie van rationale denkers en grote ondernemers, van natuurpracht en designerdrugs. Maar de beredeneerde Noorderlingen laafden en laven zich ook aan het spirituele, zo leert ons de geestverruimende expo Swedish ecstasy. Alleen al het werk van Hilma af Klint, een pionier van de abstracte kunst, brengt je wis in extase. door Tom

Zonderman

tijdgeest’

Schilderkunst. ’Swedish ecstasy’ brengt je in extase met het werk van Hilma af Klint

Kijk, daar komt de Mona Lisa van de tentoonstelling,” glimlacht Daniel Birnbaum in Bozar, waar de opbouw voor Swedish ecstasy de ruimtes doet gonzen van de drukte. De Zweedse curator en voormalige directeur van het Moderna Museet in Stockholm wijst naar een kleine afdruk die met een plakbandje aan de blanke muur is

bevestigd. Het pronkstuk dat er straks moet hangen, is Altarpiece no. 1 van Hilma af Klint, een van de tien monumentale schilderijen die de onvermoede Zweedse pionier van de abstracte schilderkunst tussen 1906 en 1915 vervaardigde voor haar ‘tempel’. Dat haar baanbrekende werk nu voor het eerst in België te zien is, is een evenement. Bozar spaart kosten noch moeite, en doet ook haar

tempel tot leven komen, een primeur. “Het wordt een soort van kosmische trip, met virtualrealitytechnologie,” kirt Birnbaum enthousiast. “Het is een beetje nuts, maar wel fun. We weten niet of ze echt een gebouw wilde oprichten, wellicht is het eerder een innerlijke ruimte, iets spiritueels.”

In haar dagelijkse praktijk leefde Af Klint van de landschappen en portretten die ze schilderde. Buiten de spotlights werkte ze aan een heel ander oeuvre, vol kleurrijke geometrische patronen. Kunstwerken waarmee de Zweedse monstres sacrés van de abstracte schilderkunst als Kandinsky en Mondriaan voorafging. “In die tijd werd de wereld gedomineerd door mannen,” verklaart Birnbaum de reden voor Af Klints ‘clandestiene’ praktijk. “Zowel in de politiek als de academische wereld, de kerk, de wetenschap en de kunst botsten vrouwen op gesloten deuren.” Theosofie, een mystiek-filosofische stroming die in de 19e eeuw aan populariteit won dankzij de Russische occultiste Helena Blavatsky, vormde een uitweg. “Dat was een beetje een vreemde mix van elementen uit het hindoeïsme, boeddhisme, jodendom en de wetenschap, maar vrouwen konden er een eigen wereld mee creëren, een Lebensraum.”

Met vier gelijkgezinde vrouwen vormde Hilma af Klint De Fem (‘De Vijf’), een collectief dat via meditatie en tranceachtige sceances communiceerde met hogere entiteiten. “Ze noemde zichzelf het ‘instrument van extase’,” vertelt Birnbaum terwijl hij de schetsen toont die de kunstenares tijdens die sessies maakte via automatic drawing. “Ze zag zichzelf als een medium voor hogere krachten. Je ziet de embryonale cirkels en lijnen die later in reeksen als Primordial chaos opduiken, die hier ook te zien is.”

De essentie van het leven

Door het gebrek aan erkenning en contacten toonde Af Klint haar abstracte werk slechts aan een kransje intimi. Maar ze vond zelf ook dat de wereld er niet klaar voor was. Toen ze in 1944 overleed, had ze in haar testament laten opnemen dat haar schilderijen pas twintig jaar na haar dood onthuld mochten worden. “Maar ook toen zat er niemand op te wachten,” vertelt Birnbaum. Af Klints omvangrijke oeuvre belandde bij haar neef Erik af Klint, een hoge officier in het zeewezen die in de jaren 1970 alle stukken aan de Hilma af Klint Foundation schonk. In de jaren 1980 werden Af Klints kunstwerken voor het eerst tentoongesteld, maar de aandacht groeide pas echt in de jaren 2010,

“Hilma af Klint noemde zichzelf ‘het instrument van extase’. Ze zag haar werk als een gateway naar een andere wereld”

Daniel Birnbaum curator van ‘Swedish ecstasy’

Hilma af Klint in haar atelier op het einde van de 19e eeuw: “In die tijd werd de wereld gedomineerd door mannen.”

nadat Birnbaum haar naar het Moderna Museet had gehaald en hij ook een expo opzette in de Serpentine Gallery in Londen.

De grote erkenning kwam er in 2018 met de tentoonstelling die het Guggenheim in New York aan Af Klint wijdde. Met meer dan 600.000 bezoekers werd het de meest bezochte expo van het museum ooit. Dat ze zo populair zou worden, heeft ook Birnbaum verrast. “Ik geef soms les in de Städelschule in Frankfurt. Als ik over Duchamp doceer, zakt er een handvol studenten af, als het over Af Klint gaat, komt de hele school af.”

Over de redenen heeft hij al vaak nagedacht. “Haar verhaal is héél aantrekkelijk, het leest bijna als een Dan Brown: een artieste die niet de aandacht kreeg die ze verdiende, haar werk dan maar verborgen hield, en nu revanche neemt.” Er is natuurlijk de overrompelende kwaliteit van de 1.400 schetsen, tekeningen en schilderijen die ze achterliet, én het feit dat die nooit zijn tentoongesteld of verkocht, zegt Birnbaum. “Haar werk heeft altijd buiten de commerciële kunstwereld gestaan. Voor haar waren haar schilderijen een instrument, een gateway naar een andere wereld.”

Maar de grootste reden voor het eerherstel van Af Klint is de tijdgeest. “Ze is de juiste vrouwelijke kunstenaar op het juiste moment, na #MeToo en de aandacht die vrouwen de voorbije jaren hebben opgeëist.” Het Guggenheim was ook gewoon perfect, zegt Birnbaum. “De eerste directeur van het museum, Hilla Rebay, was zelf een abstracte kunstenares die geïnspireerd was door theosofie. Maar in de geschiedenis van het museum was het werk van vrouwen altijd ondervertegenwoordigd. En dan was er het gebouw zelf, dat met zijn spiraalvorm deed denken aan de tempel die ze beschreef.”

Birnbaum ziet zelf nog een andere reden waarom Af Klint vandaag een van de populairste kunstenaars ter wereld is. “Ze had een diepe band met de natuur, dat geeft haar werk een hedendaagse ecologische toets. De spiraalvormige structuren die ze schildert, vind je net zo goed terug in de Melkweg als in bloemen. Het is alsof ze de essentie van het leven schildert.”

Extatische schok

Af Klints werk reist intussen de wereld rond, straks landt het onder meer in Tate Modern in Londen. Het is een van de redenen waarom Bozar zich niet aan een overzichtsexpo waagt, maar een verhelderend kader schept. Birnbaum glundert bij de Wunderkammer die de Zweedse schrijver en kunstcriticus Peter Cornell inrichtte met curiositeiten van onder meer August Strindberg, de schrijver en kunstenaar die van rationalist evolueerde naar alchemist. “En we maken plaats voor het werk van Anna Cassel, tijdgenote en levenspartner van Hilma af Klint, wier abstracte schilderwerken nooit eerder tentoongesteld werden.”

Recent werk legt de link met vandaag, een periode waarin we opnieuw zoeken naar spirituele verdieping. “Als je door deze donkere gang loopt, krijg je op het einde een extatische schok,” glundert Birnbaum bij de lichtinstallatie van de Zweeds-Belgische wetenschapper en kunstenaar Carsten Höller. “Hij werkte ook al met placebo’s, mensen gingen er écht van trippen. Misschien is dat nog een ideetje voor Swedish ecstasy.” (Lacht)

De tentoonstelling Swedish ecstasy is van 17/2 tot 21/5 te zien in Bozar, meer info op www.bozar.be

ASCENSEUR POUR L’EXTASE

FR Nous connaissons la Suède comme pays de la musique pop, des voitures, de la pensée rationnelle, des grands entrepreneurs, de sa magnifique nature et des drogues de synthèse. Mais les Nordiques se sont aussi frottés à l’exploration du spirituel et de l’ésotérisme, comme nous l’apprend l’hallucinante exposition Swedish Ecstacy à Bozar. Les modèles géométriques pleins de couleurs de Hilma af Klint nous emmènent vers l’extase. Son œuvre n’a été révélée que de façon posthume mais de nos jours, elle est considérée comme une des pionnières de l’art abstrait, précédant Kandinsky et Mondrian.

THE GATEWAY TO ECSTASY

EN We know Sweden as the land of pop music and car makers, rational thinkers and great entrepreneurs, of natural beauty and designer drugs. But even the rational Northerners can indulge in the spiritual and the esoteric, as the mind-blowing expo Swedish Ecstasy at Bozar tells us with, in particular, Hilma af Klint’s colourful geometric patterns that are prone to send everyone into ecstasy. The painter’s work was only discovered after her death and today she is considered one of the most important pioneers of abstract art with work that preceded greats like Kandinsky and Mondrian.

Select. Wat te doen deze week?

POP & JAZZFILMPODIUM

Perfecte zuurtegraad

Soms is een bandnaam gewoon heel duidelijk: Acid Arab diept traditionele klanken op uit de Arabische en oosterse muziekwereld en voegt daar dikke druppels westerse elektronica en acid house aan toe. Dat recept, waar je lekker op kan raven, hanteert de groep uit Parijs al sinds 2012. Op zijn nieuwe, derde album, simpelweg Trois genoemd, heeft het Franse collectief zijn spul alleen nog maar verslavender gemaakt.

ACID ARAB 17/2, 19.00, Ancienne Belgique, www.abconcerts.be

Stel je netjes voor

Afrobeats zijn hotter dan hot. Suka Ntima is een Brusselse nieuwkomer in het genre en valt op met zijn suave mix van traditionele klanken en westerse pop. In de Vaartkapoen stelt hij zijn debuut voor, I Y Y E (spreek uit als het Engelse eye), een acroniem van “Introduce yourself 2 yourself everyday”. Ntima stelt niet alleen zichzelf voor in de VK, maar neemt ook ander groovend volk mee, waaronder Boule Mpanya, Chima Hiro en Saidou.

SUKA NTIMA 17/2, 20.00, De Vaartkapoen, www.vaartkapoen.be

Chantez-le en français

Wie muzikaal onderlegd is én de taal van Molière machtig is, mag elk jaar zijn kans wagen in het popconcours Du F dans le Texte. Tijdens de finale in de Botanique vechten de jonge Brusselse r&b-vernieuwer

Blue Davis, de punkrockband Chevalier

Surprise, de dromerige popzanger Mathieu

Teissier en de jonge Brusselse chanteuse

Leila Lachtermann voor eeuwige roem. Bonne chance! (TZ)

FINALE DU F DANS LE TEXTE 17/2, 19.30, Botanique, www.botanique.be

Zwangere Gyselinck

“Er zit misschien veel boosheid in deze plaat, verdriet, introspectie, maar ook passie, hoop en geluk,” zei Zwangere Guy over Pourriture noble. Stierlijk on-vervelend belicht de docu Stier & schorpioen de totstandkoming van het album en de intense, soms clashende samenwerking met drumsensatie Lander Gyselinck. Gratis te bekijken in de Beursschouwburg voor het concert van Meltheads.

STIER & SCHORPIOEN dir.: Rik De Bruycker, Jaan Stevens, 15/2, 19.15, Beursschouwburg, www.beursschouwburg.be

Soldatenwerk

Word je beroepsmilitair door soldaatje te spelen? Die vraag spookt na Echo door je hoofd. In deze bioscoopdocumentaire volgt stadsgenoot Ruben Desiere een groep rekruten tijdens de tien weken lange basisopleiding van defensie die zij moeten doorlopen. Met commandant Walter Van Dyck vond hij een sterk personage: de antithese van de bullebakken die rekruten uitkafferen in oorlogsfilms.

ECHO, BE, dir.: Ruben Desiere

Verzet met woorden

In een afgezonderde mennonitische gemeenschap ontdekken vrouwen dat mannen hen al jaren verdovingsmiddelen voor vee toedienen en verkrachten. In een schuur overwegen ze hun opties: blijven en niets doen, blijven en vechten, of vluchten. De topcast zorgt voor verbaal vuurwerk. Regisseuse Sarah Polley baseerde zich op een filosofische roman van Miriam Toews en werd voor twee Oscars genomineerd. (NR)

WOMEN TALKING dir.: Sarah Polley, act.: Rooney Mara, Claire Foy, Jessie Buckley

Geplaatst kind

In voor een monoloog in onversneden, onzacht Noord-Iers? Het gelauwerde Removed van het vooraanstaande Noord-Ierse theatergezelschap Prime Cut Productions vertelt het relaas van een jongen die door de sociale diensten van zijn gezin werd weggehaald en bij een opvanggezin geplaatst. De monoloog is een amalgaam van verschillende verhalen en getuigenissen die het theatergezelschap verzamelde.

REMOVED 15/2, 19.30, Bozar, www.bozar.be

Public Space Ltd.

Hekken, grensmuren, bewakingscamera’s: wie nog dacht dat de ‘publieke’ ruimte echt vrij en openbaar was, is al een tijdje niet meer buiten geweest. De Beursschouwburg organiseert in samenwerking met kunstenaars, experten en activisten drie dagen van gratis workshops, films, performances, wandelingen en debatten over het thema. Drietalig in het Nederlands, Frans en Engels en gratis toegang. Wel even registreren.

ARCHITECTURES OF VIOLENCE 16 > 18/2, Beursschouwburg, www.beursschouwburg.be

(On)zichtbaar zwart

Rébecca Chaillon is een Franse schrijfster, regisseuse, performer, danseres, comédienne en afrofeministe met roots in Martinique. In Carte noire nommée désir staat ze op scène met een groep van acht zwarte vrouwen die reflecteren over de manier waarop ze (on)zichtbaar worden gemaakt, geseksualiseerd en geëxotiseerd. Een poëtische, confronterende reis. (MB)

CARTE NOIRE NOMÉE DÉSIR 15 & 16/2, Hallen van Schaarbeek, www.kaaitheater.be

ACID ARAB

STIER & SCHORPIOEN

REMOVED

Schilderen als Bach

De Londense curator Kami Gahiga cureert voor Rodolphe Janssen een solotentoonstelling van de Signaporees-Londense schilder Alvin Ong. Ong nam Johann Sebastian Bachs Die Kunst der Fuge als uitgangspunt voor een reeks waarin zijn ritmiek van kleur, vorm en textuur een sluier legt op het innerlijk en uiterlijk van zijn menselijke figuren. Naast klassieke muziek vormen ook Maleisische sprookjes een inspiratiebron voor Ong.

POLYPHONY 16/2 > 25/3, Rodolphe Janssen, www.rodolphejanssen.com

Lekker lui

La paresse n’est pas un vilain défaut (‘luiheid is niet slecht’) had een quote van Paul Magnette kunnen zijn, maar is de titel van de nieuwe solotentoonstelling van Marion Charlet. De artistieke stiefdochter van David Hockney wijst je met haar kleurenpalet de weg naar haar zomerse universum. De luierplekken op haar doeken nodigen uit om er eens goed voor te gaan zitten.

LA PARESSE N’EST PAS UN VILAIN DÉFAUT 16/2 > 1/4, La Patinoire/Galérie Valerie Bach, www.prvbgallery.com

Verknipte scènes

Nuit américaine is een term die verwijst naar het filmen van nachtscènes overdag. In WIELS verwijst het naar de manier waarop de Frans-Londense kunstenaar Marc Camille Chaimowicz de werkelijkheid dupliceert, verknipt en manipuleert in de vorm van twee levensgrote installaties en een reeks van veertig collages geïnspireerd op Madame Bovary. (MB)

NUIT AMÉRICAINE 17/2 > 13/8, Wiels, www.wiels.org

17 Feb. → 21 May'23 at Bozar

Stuur het trefwoord, samen met je adres en telefoonnummer, naar win@bruzz.be

José James sings Badu

3X2 TICKETS, AB, 1/3

Na John Coltrane, Billie Holiday en Bill Withers kruipt de Amerikaanse jazzzanger en AB-lieveling José James met zijn project On and On in de huid van het r&b-icoon Erykah Badu. Mail ‘Badu’

A in the role of B, when C didn’t make it

10X2 TICKETS, KVS, 25/2

Eat & Drink. Café Joyeux

Het bestond al in onder meer Parijs, Lyon en Lissabon en nu opent ook in Brussel een Café Joyeux. Deze inclusieve restaurants verkiezen verbinding boven winst. Hartverwarmend en lekker.

Met A in the role of B, when C didn’t make it bedacht choreograaf, performer en theatermaker Ehsan Hemat een concept waarin verschillende generaties elkaar ontmoeten op scène. Mail ‘ABC’

Anima

5X2 TICKETS, FLAGEY, 18 & 25/2

Anima is de jaarlijkse hoogmis voor de animatiefilm. In Unicorn wars vechten eenhoorns tegen teddyberen, Saules aveugles, femme endormie is een bewerking van Murakami. Mail ‘Unicorn’ of ‘Saules’

“Heb jij geen job voor mij?” Toen de Franse ondernemer Yann Bucaille die vraag kreeg van een jongeman antwoordde hij dat hij hem niet kon helpen. Jarenlang had Bucaille mensen die aan de rand van de maatschappij staan, meegenomen op zijn zeilboot. Tot Théo, een jonge autist, hem dus vertelde over zijn zoektocht naar werk en de frustratie dat dat niet lukt. “Dat ik een beperking heb, betekent niet dat ik niet nuttig kan zijn,” zei hij. De gedachte dat hij door zijn negatieve antwoord mee aan de basis lag van de teleurstelling van Théo, kwelde Bucaille. Hij moest en zou het goedmaken.

Vijf jaar later was zijn eerste Café Joyeux, in het Franse Rennes, geboren. Zijn doel: handicaps zichtbaarder maken en ervoor zorgen dat iedereen zich meer openstelt voor verschillen tussen mensen. Intussen zijn er twaalf Cafés Joyeux, en in Brussel ging zonet de eerste Belgische vestiging open in Sint-Lambrechts-Woluwe, waar vroeger het restaurant Guignol huisde.

“Veel plezier,” zegt Cécile met een glimlach als ze onze bestelling heeft opgenomen. We gaan zitten in de grote zaal, die uitloopt in een patio met een glazen dak. De inrichting is lichtrijk, en zelfs stralend met geel geschilderde muren, en enkele

Café Joyeux

•••••

mooie details: een mozaïekvloer, armaturen in de vorm van omgekeerde kopjes, spiegels in bamboe … Het keuken- en zaalteam bestaat uit begeleiders (skippers) en mensen met een mentale en cognitieve beperking (teamleden). Het is ontroerend om te zien hoe ze met elkaar omgaan. Het is hier niet verplicht om altijd blij te zijn. Dat zien we aan Lauranne, die tranen in de ogen krijgt, bang om zich heen kijkt … maar meteen wordt getroost. Ze ontspant. Wij ook, door haar zo goed omringd te zien.

We bestellen een dagsoep (5 euro) en een hartige wafel (14 euro). Brieuc brengt ons de soep, met een royale portie uien, en ze is heerlijk, huisgemaakt, met verse ingrediënten. Hetzelfde geldt voor de wafel – al wordt die geserveerd met tomatenkaviaar en basilicum, niet bepaald een seizoensgroente – die ons bekoort met bolletjes hammousse en parmezaanschilfertjes. Een slaatje met rucola, kool en wortel voegt wat extra bitterheid toe. Een lekker koekje (3,50 euro) sluit deze eenvoudige en edelmoedige belevenis waardig af. MICHEL VERLINDEN

Vootweg 32, SintLambrechts- Woluwe, 02-784.37.06, reservatie niet mogelijk, wo > za 9 > 19.00, zo > vr 10 > 15.00

Smalltalk. Met Julien Tanghe van Jakomo in Le Panaché

zal altijd de spanning voelen tussen

Deze week smalltalken we in café annex snackbar Le Panaché met Julien Tanghe. De zanger van de Brusselse uitdragers van de ‘suave rock’ Jakomo vertelt er over hun haat-liefdeverhouding met Brussel en over Lobby, het debuutalbum dat ze de week uitbrengen.

door Tom Zonderman foto Ivan Put

“Onze repetitieruimte bevindt zich een paar huizen verderop,” vertelt Julien Tanghe in de gezellige Vorstse koffiebar met mediterrane toets. De plek staat ook bekend als ‘Chez Abdel’, al is Abdel er een week geleden mee opgehouden. “We nemen hier vaak pauze. Terwijl we onze shows plannen, doen we ons te goed aan de befaamde broodjes kip met andalouse, of pannenkoeken met spinazie.”

Tanghe schuift een stapeltje papieren opzij. “Ik ben een zij-instromer, sinds vorig jaar geef ik aardrijkskunde en geschiedenis in de eerste graad in een middelbare school in Laken. Ik had nooit gedacht dat ik les zou geven, maar toen ik het lerarentekort zag, ben ik ervoor gegaan en het bevalt me. Tussen de lesuren door ga ik soms op café zitten om te verbeteren.” De discussie over Het verhaal van Vlaanderen, de tv-hit op Eén met Tom Waes, heeft hij niet gevolgd, “maar mijn collega geschiedenis vertelde me dat het goed in elkaar zit.”

Tanghe is geen grote caféganger, hij is graag op zichzelf, vindt drukke ruimtes vermoeiend. “Ik heb een probleem met mijn gehoor, als er veel omgevingsgeluid is, kan ik gesprekken niet goed volgen. Misschien ben ik hoogsensitief. Ik ben deze zomer met therapie begonnen om er mindful mee te kunnen omgaan. Dat lukt nog niet zo goed.”

Tanghe groeide op in Zellik, trok als student naar Brussel maar woont sinds kort weer dichter bij zijn roots, in het huis van zijn oma in Koekelberg. “Van mij mag het wat volkser zijn, dat heeft meer charme dan de hippe expatwijken van Sint-Gillis, waar ik ook heb gewoond.” Net daarover gaat hun nieuwe nummer ‘Hometown’, dat Tanghe samen met zijn bandgenoot Wout Vermijs schreef. “Wout groeide op in Dilbeek, en is

daarna naar Brussel getrokken. Wij zullen altijd die spanning voelen tussen de rand, waar het mooi en groen en rustig is, maar ook een beetje saai, en de stad, waar het gonst en zoemt, maar het ook druk en vermoeiend is, waar je armoede ziet en waar er drugsproblemen zijn. Het is een haat-liefdeverhouding. Nu we een tijdje afgestudeerd zijn, stellen we ons meer en meer de vraag: waar voel ik me goed, waar wil ik wonen?”

Het is middag intussen, de broodjes

lonken. “Zullen we nog niets drinken voor het hier te lawaaierig wordt?”

Lobby is uit op 17/2 bij On the Level. Op 23 en 24/3 speelt Jakomo in de AB, www.abconcerts.be

Meer weten over Jakomo? Smalltalk wordt Longread op bruzz.be/smalltalk

‘Ik

de rand en de stad’

De vijf inzichten. Daan Stuyven

‘Beschilder je lichaam’

Na de release van de nieuwe plaat The ride, maakt de karavaan van Daan een dolle rit langs concertzalen en festivals. Daarbij geeft hij ook een routebeschrijving voor ons levenspad.

door Michaël Bellon

Misluk vrolijk! Omarm al uw fouten

Er is een reden voor elke foute beslissing die je ooit genomen hebt. Overenthousiasme misschien, of loos instinct. Leer daaruit, maar doe wel alsof het zo bedoeld was. In ’t slechtste geval ging het om een onhandig uitgevoerde geniale inval.

Geloof! Alles komt (zo goed mogelijk) in orde Blijf wel uit de buurt van georganiseerde godsdiensten. Word liever je eigen priester, non, monnik of trappist, en schrijf je eigen bijbel, hymnes en begrafenismuziek. Schilder je eigen kruiswegen en vooral, verzin je eigen oude testament. Maak de film die je zelf wilt zien of – nog beter – waarin je zelf wilt meespelen.

Kleed je enkel wanneer je er behoefte aan hebt

Omdat het koud is, bijvoorbeeld. Anders is je lichaam mooi genoeg zonder. Wil je meer kleur? Beschilder je lichaam dan. Of de muren net achter je. Of corrigeer je iPhone-foto’s met Dramatic Warm als filter.

Sta op! En wel met het eerste daglicht

De zon is zó cool en ze schijnt voor jou. Wat de nacht verbergt, valt wel mee wanneer je het voldoende belicht. Daarom ben ik zo fan van ‘Always the sun’ van The Stranglers, ‘Invisible sun’ van The Police, ‘Black hole sun’, ‘Here comes the sun’, ‘Zomer, zon en zee’ …vul maar aan.

Vermijd kastensystemen

Ik bedoel niet de Zweedse opbergsystemen, opbergen is trouwens niet sexy – ik bedoel: aanvaard geen hiërarchie tussen mensen. De mooie natuur is de enige baas over ons. Probeer zelf nooit controle over iemand te krijgen. Samen groter, in plaats van iemand grootst of iemand kleinst.

FTF! Fuck the format!

Als ze je zeggen dat een interview, zoals dit, vijf wijsheden moet bevatten, geef er dan zes. Kleur buiten de lijntjes, maar fijntjes, en liefst met stijl en schwung. Doe alles mét spelplezier en zónder spellingkorrektor

The ride is uit bij PIAS, Daan speelt op 19/2 in de Botanique (www.botanique.be) en op 26/4 in de AB (www.abconcerts.be)

Interrand is de afvalintercommunale die instaat voor de afvalinzameling aan huis en baat de recyclageparken uit van Hoeilaart, Overijse en Tervuren. Bij Interrand ligt de nadruk op maximaal vermijden en recycleren van afval om zo veel als mogelijk afval te voorkomen.

Voor versterking van het team zoekt Interrand een:

Deskundige projectmanagement en boekhouding

Jouw taken

- Als deskundige projectmanagement:

W initieer en volg je diverse projecten op (bv: diftar, sluikstort, textiel, asbest,…);

W ondersteun je de directie met het opvolgen van subsidiedossiers omtrent diverse, afvalgerelateerde onderwerpen zoals bvb. afvalbeheer, recyclageparken, …;

W volg je audits op.

- Als deskundige boekhouding sta je in voor de opvolging van de dagelijkse boekhouding (opleiding wordt voorzien).

W Je staat in voor het inboeken van de facturen.

W Opmaken en opvolgen van uitgaande facturen.

W Je verwerkt de bankverrichtingen.

Jouw profiel

- Je beschikt over een bachelordiploma of een diploma hoger onderwijs van één cyclus of daarmee gelijkgesteld onderwijs

- Je hebt affiniteit met cijfers en je hebt een analytisch inzicht.

- Kennis van boekhouding is geen voorwaarde maar is wel een pluspunt (een opleiding wordt voorzien).

- Je werkt gestructureerd en nauwkeurig.

- Je bent Nederlandstalig en vertrouwd met werken op een pc (Outlook, Excel, Word).

- Interrand staat open zowel voor veelbelovende starters als voor ervaren routiniers.

Ons aanbod

- Contractuele tewerkstelling: je krijgt een contract van 6 maanden. Na deze 6 maanden krijg je, na gunstige evaluatie, een contract onbepaalde duur aangeboden.

- Een verloning in salarisschaal B1-B3: het bruto geïndexeerd maandsalaris bedraagt minimum € 2.883,19 (B1 - 0 jaar anciënniteit) en maximum € 4.858,09 (B3- 23 jaar anciënniteit).

- Nuttige werkervaring kan in aanmerking worden genomen.

- Bijkomende extralegale voordelen zoals maaltijdcheques, fietsvergoeding, gratis woon-werkverkeer met het openbaar vervoer, hospitalisatieverzekering (na 6 maanden), groepsverzekering, GSD-V voordelen en ecocheques.

- Een gunstige werk- en vakantieregeling.

- Een job met veel afwisseling in een maatschappelijk relevante en uitdagende omgeving.

- Bovenop de stabiele werkomgeving kom je terecht in een kleine organisatie met een goede, positieve en familiale werksfeer.

Interesse?

Mail je motivatiebrief en uitgebreid cv ten laatste op 28 februari 2023 naar info@interrand.be Bij een overtal van kandidaten kan een preselectie plaatsvinden op basis van motivatiebrief en cv.

Nog vragen? Contacteer onze dienst

Interessante jobs in je mailbox? Maak een job alert aan op

© Kitty Crowther / Folioscope 2022

PROJECTLEIDER OPENBAARDOMEIN (DESKUNDIGE) CLUSTERRUIMTE

Aanlegwervingsreservevan2jaar•voltijdsofdeeltijds• contractueel•B1-B3

Alsdeskundige(coördinator)binnenhetteamInfrastructuurdraagjebij aaneenefficiënteneffectiefgebruikvandegemeentelijkemiddelen conformdewettelijkebepalingenenafspraken.Daarbijgarandeerje eenvlottewerkingvandeorganisatie.Jewerktinteamverbandenzorgt ervoordatiedereentoegangheefttotdeinformatiedienoodzakelijkis omzijntaakoptimaaltekunnenrealiseren.Jeverzorgtdecommunicatiestroomnaardeburgerenanderebelanghebbenden.

Jebeschiktoverofweleenbachelordiploma,ofweleendiplomavan hethogeronderwijsvanééncyclusofdaarmeegelijkgesteldonderwijs.

Jebentinteger,respecteertdeontologischeprincipesenbrengtdiein depraktijk.

Jewerktrespectvolenconstructiefsamen.

Jedraagtdewaardenennormenvanhetgeïntegreerdebestuuruitin jedagelijksewerk.

Wijbiedeneen voltijdseofdeeltijdsecontractuelebetrekkingvooronbepaalde duur,eenbasisweddevan min.2.883,19eurobruto (voltijdsetewerkstelling)en talvan extralegalevoordelen

INTERESSE?

Bezorgonsjouwsollicitatiebriefmetrecentcven eenkopievanjouwdiplomatenlaatsteop woensdag8februari2023om12uur:

E-MAIL: vacatures@kampenhout.be

POST: collegevanburgemeesterenschepenen, Gemeentehuisstraat16,1910Kampenhout

PERSOONLIJKEAFGIFTE: teamPersoneelszaken, Dorpsstraat9, 1910Kampenhout

016659935

vacatures@kampenhout.be

Jehandeltinhetbelangvanhetlokaalbestuurenzijninwoners. Jestimuleertdesamenwerkingbinnenjeentiteit,werkgroepenof projectgroepenenneemtverantwoordelijkheidvoorjewerk. Jereageertvriendelijk,adequaatencorrectopvragenvanbelanghebbenden. DB780052A3

www.kampenhout.be/vacatures

Een uitdagende job

& fijne collega’s

Zo zijn wij.

hoofdzetel en het hypermoderne

En wat je doet, heeft een grote impact verzorgt

uitdagende techni-

000 m²

Wil jij je uitleven in een buitengewoon bedrijf met ? De Nationale Bank van België beschikt met haar Brusselse cashcenter in Zellik over zo’n 200 belangrijk patrimonium. Het werk dat je bij ons doet, kan je nergens anders.

Of je nu het beste van jezelf geeft als Security & Fire Expert(e), de audiovisuele regie van onze evenementen mee verzorgt of onze ingrijpende en verbouwingswerken in goede banen leidt…

verhuis­

onze vastberadenheid en aan het plezier

maat­

expertise,

Je bent belangrijk voor de Nationale Bank van België én voor de maat schappij. Je vindt ons in het hartje van Brussel, op wandelafstand van het Centraal Station en de Grote Markt. Je herkent ons aan onze waarmee we samenwerken.

Want zo zijn wij. Jij ook ? DB780570B3

Hoe

Aanlegwervingsreservevan2jaar•voltijdsofdeeltijds• contractueel•C1-C3

AlsadministratiefmedewerkervanclusterRuimtestajeinvoordeadministratieveondersteuningvanhetteambijlopendedossiers.Jebereidt informatieveengoedtekeurenagendapuntenendossiersvoorhetcollege vanburgemeesterenschepenenvoor.Jeinformeertenverwijstdiverse actorenopeenoptimalemanierdoor.Jezorgtervoordatiedereentoegang heefttotdeinformatiedienoodzakelijkisomzijntaakoptimaaltekunnen realiserenenverzorgtdecommunicatiestroomnaardeburgerenandere belanghebbenden.

Jebeschiktovereendiplomasecundair(ofdaarmeegelijkgesteld)onderwijs. Jehebtrelevantekennisenbentvertrouwdmetdeinhoudvanhetdecreet lokaalbestuur.

Jehebteengoedzichtopdewerkingenbredecontextvaneenlokaalbestuur. Jebeschiktoversterkeadministratieveenorganisatorischekwaliteiten. Jebeschiktoverdevaardighedenommeteencomputerendemoderne communicatiemiddelen,zoalsinternetene-mail,tewerken.

Jekentdeproceduresdiegevolgdmoetenwordenenpastdiekennisin deeigenwerkomgevingtoe.

Jehebtbasiskennisvandewerkmiddelenen-methodiekenomeenopdracht toteengoedeindetebrengen.

Wijbiedeneen voltijdseofdeeltijdsecontractuelebetrekkingvooronbepaalde duur,eenbasisweddevan min.2.258,22eurobruto (voltijdsetewerkstelling)en talvan extralegalevoordelen

Bezorgonsjouwsollicitatiebriefmetrecentcven eenkopievanjouwdiplomatenlaatsteop woensdag8februari2023om12uur:

E-MAIL: vacatures@kampenhout.be

POST: collegevanburgemeesterenschepenen, Gemeentehuisstraat16,1910Kampenhout

PERSOONLIJKEAFGIFTE: teamPersoneelszaken, Dorpsstraat9, 1910Kampenhout

Kom jij met ons meewerken aan de toekomst van Beersel?

Je werkt in de dienst patrimonium en helpt het ambitieuze project van onze gemeente waar te maken. Je treedt op als bouwheer voor de gemeente Beersel en volgt de nieuwe bouwdossiers, administratief en technisch, van A tot Z op. Je hebt hierbij contact met verschillende partners (aannemers, ontwikkelaars, openbare instanties,…). Je zorgt ook mee voor het beheer van de bestaande gemeentelijke gebouwen.

Je bent gemotiveerd om samen met collega’s in je ploeg zorg te dragen voor de wegen en de rioleringen in onze gemeente (plaatsen van boordstenen, leggen van dallen, klinkers, kasseien, werken met koud asfalt en dolomiet, kleine afbraakwerken, nivelleringswerken, ontstoppen van rioleringen).

WIJ WERVEN AAN !

Je staat in voor de voorbereiding, opvolging en uitvoering van een hedendaags, strategisch en dynamisch personeelsbeleid en personeelsbeheer. Je bent er op gericht gemotiveerde en bekwame medewerkers aan te werven en te behouden. Je leidt en coördineert de werking van de dienst personeel en de dienst organisatieontwikkeling. Je zorgt voor een correcte en efficiënte personeelsadministratie en voorziet in een ondersteunende, interne dienstverlening voor de diensten en personeelsleden. Je communiceert open, efficiënt en effectief over personeelszaken.

Als deskundige mobiliteit zorg je voor de uitwerking, opvolging en adviesverlening bij mobiliteitsprojecten. Je coördineert de voorbereiding, uitvoering en evaluatie van het mobiliteitsbeleid: aanpakken van onveilige verkeerssituaties, vorm geven aan het parkeerbeleid, verbeteren en uitbreiden van de fietsinfrastructuur, laadpalen, sensibiliseringsacties op vlak van verkeer, enz. Je formuleert antwoorden op meldingen en organiseert burgerparticipatie met betrekking tot mobiliteitsdossiers. Je onderzoekt subsidiemogelijkheden en stelt subsidiedossiers samen.

Als deskundige Plan Samenleven zorg je voor de uitwerking, opvolging en adviesverlening bij projecten. Je organiseert oefenkansen voor Nederlands voor volwassenen. Je bent verantwoordelijk voor het inzetten van Brugfiguren op school. Je zorgt voor toeleiding van kinderen en jongeren naar sport en cultuur. Je verbetert de sociale samenhang in de woonwijken door Pleinmakers aan te trekken en via buurtinitiatieven. Je werkt nauw samen met verschillende diensten bij de gemeente Beersel en andere sectoren. Je luistert naar de noden van de mensen en je bevordert gelijke kansen. Je streeft naar participatie waar iedereen zichzelf kan zijn en ontwikkelen.

Meer info over het examenprogramma, de voorwaarden, de functiebeschrijving, de salarisschaal:

www.beersel.be/thema/2821/vacatures-bij-lokaal-bestuur-beersel of contacteer de personeelsdienst op tel. 02 359 07 42, personeel@beersel.be

1 PROJECTMANAGER PATRIMONIUM statutair | voltijds | B1-B3

1 ARBEIDER OPENBARE WERKEN contractueel | voltijds | D1-D3

1 DESKUNDIGE MOBILITEIT statutair | voltijds | B1-B3

1 DIENSTHOOFD PERSONEEL EN ORGANISATIE statutair | voltijds | A1a-A3a

1 DESKUNDIGE PLAN SAMENLEVEN contractueel | voltijds | B1-B3

STUUR JE KANDIDATUUR AAN: Personeelsdienst Gemeente en OCMW Beersel naar personeel@beersel.be of Torleylaan 13, 1654 Huizingen, ten laatste op 28 februari 2023.