Op dit ogenblik zindert de laatste voorstelling van Nen Air De Famille door het Brussels Volkstejoêter ten voordele Pink Ribbon nog na. Het werd een prachtige afsluiter van deze succesvolle productie voor het goede doel. En nu kijken we al meteen vooruit naar het volgende stuk: Kip Kap Maison, de verbrusseling van het geprezen Le Dieu Du Carnage van de toneel- en romanschrijfster met naam en faam Yasmina Reza. Aarzel niet om daarvoor alvast je tickets te boeken.
Of kom bij gelegenheid ook nog eens langs in ’t Oeis van ’t Brussels. De eindejaarsperiode ligt tenslotte in het verschiet, en heel wat mooie items en uitgaven uit onze shop zouden straks niet misstaan onder je kerstboom. Brusseleir! verwelkomt trouwens Jennifer Tabotasa als onze nieuwe onthaalmedewerker. Dankzij haar studies Marketing aan de Odisee Hogeschool, met haar talenkennis, en met haar ervaring als hostess en als Miss Brussel, zal ze je ongetwijfeld met de smile onthalen. En ondertussen is natuurlijk ook De Weik van’t Brussels opnieuw in aantocht. Klappe, zingen en eite zijn de hoofdingrediënten van dit jaarlijks hoogtepunt. En wie verkiezen we dit jaar als Brusseleir van’t joêr en Brusseleir vè et leive? Nog een aantal keren slapen en we weten het. Ondertussen kijken we ook nog verder. In De Weik Van’t Brussels stellen we het boek, ‘Nen Druum In De Zoumernacht’ van Claude Lammens voor, een meesterwerk van Shakespeare dat nu ook een Brussels meesterwerk is. Het boek is tegelijkertijd een voorsmaakje van de activiteiten en feestelijkheden rond 25 jaar Brussels Volkstejoêter die we in het najaar van 2025 volop zullen vieren.
Allei, we weiten donc wei wat doon! Hopelijk zien we mekaar snel op één van onze activiteiten.
COLOFON
Redactie
Geert Dehaes, Michaël Bellon
Foto’s
Guido Van den Troost
Vormgeving Florence Collard
Bestuursorgaan be.brusseleir vzw Eddy Van Gelder, Voorzitter / Jan Hautekiet, Ondervoorzitter / Anne-Catherine Massagé, Secretaris / Paul Merckx, Penningmeester / Tony Mary, Veronique De Tier, Karla Verlie, Lynn Tytgat, Gil Dumarey, Herman De Cnijf, Bart Decoster –bestuursleden
Johan Verminnen, Erevoorzitter
Goo neus
CLAUDE LAMMENS vertaalt opnieuw Shakespeare
Goo neus: Brusseleir! presenteert op 6 december een nieuw boek in het Brussels: Claude Lammens verbrusselde William Shakespeares A Midsummer Night’s Dream als Nen druum in de zoumernacht. Het boek vormt ook de basis voor de feestproductie naar aanleiding van 25 jaar Brussels Volkstjoêter volgend jaar.
Claude Lammens (1957) is dichter, toneelmaker en vertaler en we kennen hem niet in het minst van zijn ‘verbrusselingen’ van bekende theaterteksten, waaronder zelfs die van de allergrootste. Want Claude Lammens, William Shakespeare en het Brussels gaan al een tijdje terug. “In 2010 heb ik inderdaad mijn eerste ‘Shake’ verbrusseld: het toneelstuk The Taming of the Shrew, dat we met het Volkstejoêter hebben gespeeld onder de titel ‘n Kat es gin Poos. Daarna ben ik schoorvoetend begonnen aan de verbrusseling van de 154 sonnetten van Shakespeare. Zeven jaar heb ik daarop gesjikt.
En drie jaar geleden vroegen Geert Dehaes en Marc Bober mij om een gooi te doen naar Midsummer Night’s Dream van Shakespeare, als feeërieke jubileumproductie voor het 25-jarig bestaan van het Brussels Volkstejoêter”. Dat werk is nu af, en Lammens is er intussen nog meer van overtuigd dat Sha-
kespeare bij wijze van spreken nen Brusselse ket is. “Vierhonderd jaar geleden gebruikte hij ook al die humor vanuit de buik van de Brusselaars. Ook in Nen druum in de zoumernacht. En laat ons zeggen dat de Brusselse saus die ik daar nog overgiet het nog wat volkser en platter maakt. Een Brusseleir “klapt over zan kluute gelak as dat ‘m over et weir klapt.” Van Shakespeare is ook bekend dat hij veel volkse uitdrukkingen en beeldspraak gebruikt. Lammens: “Het is plezant om te zien hoe je bepaalde uitdrukkingen uit het Brussels kan injecteren in een tekst die vierhonderd jaar oud is. Als je van taal houdt, dan haal je hierbij je hartje op.” Lammens zorgde voor een vertaling op rijm en in jambische versvoeten. Wanneer het Brussels
Volkstejoêter binnen een jaar aan de slag gaat met de theaterbrochure op basis van het boek, dan zal regisseur Tristan Verteven er volgens Lammens wel voor moe-
ten zorgen dat de acteurs er geen aftelrijmpje van maken. “Ritme en rijm moeten als een tapijtje onder de voorstelling liggen, zodat je pas na een tijd doorhebt dat het op rijm staat.” Over de inhoud van Nen druum in de zoumernacht kan Lammens alvast dit kwijt: “Het is een feeëriek stuk met drie werelden die parallel naast elkaar bestaan: die van de elfen en de feeën, die van de vier geliefden en hun aristocratische omgeving, en die van de gewone mensen. In mijn boek hou ik me aan de originele setting van Shakespeare, in Athene en in een nabijgelegen bos. In de theaterbrochure verplaatsen we alles naar Brussel en omstreken. De personages krijgen ook bijna allemaal de naam van een Belgisch bier.”
Het boek met Claude Lammens’ verbrusseling wordt voorgesteld op 6 december bij de VGC in de Lombardstraat. Er wordt geïnterviewd, voorgelezen en gesigneerd. Na de voorstelling is er een drink voorzien.
Het AMVB zet de deuren open
“Iedereen is hier welkom”
An Rydant is sinds 1 januari 2024 algemeen directeur van het Archief en Museum voor het Vlaams leven te Brussel. Haar komst naar het AMVB volgde op een rijke carrière in marketing, communicatie en media, maar betekende voor haar ook een terugkeer naar oude liefdes, zoals geschiedenis én Brussel.
HHet AMVB bewaart het erfgoed van Nederlandstalige Brusselse organisaties, verenigingen en personen. De collectie bestaat uit documenten, pamfletten, posters, brieven, boeken, tijdschriften, objecten, documentatie en mondelinge bronnen die samen een beeld geven van de Vlaamse aanwezigheid in Brussel van de late 18de eeuw tot nu.
Het AMVB werd opgericht in 1977, en doet behalve aan archiefverwerving en - beheer ook aan onderzoek. Klinkt dat wat stoffig? Dat is het AMVB allerminst. De nieuwe directeur An Rydant maakt van de verdere bekendmaking van het AMVB bij een breder publiek één van haar belangrijke aandachtspunten. Iedereen kan namelijk van het AMVB gebruikmaken om opzoekingen te doen, gratis boeken te lezen in de bibliotheek, of te genieten van tijdelijke tentoonstellingen. Om de uitstraling te vergroten werkt het AMVB ook samen met andere organisaties, zoals de Ancienne Belgique, Brussels Museums én Brusseleir!, om er maar enkele te noemen.
Foto’s Guido Van den Troost - Tekst Michaël Bellon
U heeft al een hele carrière achter de rug, maar als historica komt u hier thuis.
Inderdaad. Ik heb geschiedenis gestudeerd aan de VUB en nog twee jaar aan een doctoraat gewerkt bij oud-rector Els Witte, tot ik het gevoel kreeg dat de academische wereld toch niet echt iets voor mij was. Ik heb dan economie bijgestudeerd, ben in de marketing beland, en zo in managementfuncties. Het grootste deel van de tijd wel in de filmwereld, waardoor ik ook in de media terecht kwam. De werkgevers waarvoor ik het langst gewerkt heb waren Kinepolis en VTM, waar ik verantwoordelijk was voor alles wat fictie was, en uiteindelijk ook netmanager ben geworden.
De voorliefde voor geschiedenis is dus altijd gebleven. Ik ben er altijd over blijven lezen, omdat de geschiedenis een onuitputtelijke bron van inzichten geeft. Op een gegeven moment ben ik dan ingegaan op een vacature van het studiecentrum Oorlog en Maatschappij CegeSoma van het Rijksarchief, voor een opdracht van een half jaar over het verzet in Vlaanderen. Dat was zo boeiend dat ik in de archiefsector ben gerold. Ik ben ook weer als onderzoeker actief want ik heb pas met collega-historicus Geert Clerbout het boek Mechelen 1940-1945 geschreven. Ik was ook even aan de slag om de koepelorganisatie voor privé-archieven en -collecties Archiefpunt mee terug op poten te zetten, en toen volgde deze vaste functie bij het AMVB, waar ik de eerste maanden nog het geluk had te mogen meelopen met mijn voorganger Steph Feremans.
En Brussel kent u ook heel erg goed. Ik heb na mijn studies twintig jaar gewoond in verschillende gemeenten zoals Molenbeek, Elsene, Etterbeek en Sint-Lambrechts-Woluwe, waar mijn grootouders woonden. Mijn vader is opgegroeid in Brussel en ik heb heel veel familie uit Brussel. De twee kanten van mijn familie kwamen oorspronkelijk uit Oost-Vlaanderen, maar zijn in de twintigste eeuw naar Brussel verhuisd om er te werken. Mijn oud-tantes dienden bij rijke families, maar ik had ook grootouders die drie cinema’s hadden in Brussel: Astra in Laken, l’Ecran in Jette, en Wolu in Sint-Lambrechts-Woluwe. Vandaar dat ook cinema altijd een passie van mij is gebleven. Zeker in de vakanties ging ik vaak mee met mijn grootvader, die zijn tijd verdeelde over de bioscopen. Op de terugweg kreeg ik dan altijd een ijsje.
Behoorden die cinema’s toevallig al tot het ‘Vlaamse Leven te Brussel’?
Eigenlijk niet, want de bioscoopwereld was heel Franstalig. Mijn grootouders speelden in Woluwe dikwijls Franstalige versies van films omdat de mensen dat wilden. Ik weet nog dat ik als klein kind mee aan de kassa zat met oma, en dat mensen die Nederlands spraken tegen elkaar, maar Frans spraken tegen mijn grootmoeder, hoewel ze wisten dat ook zij Nederlandstalig was. Dat was ‘chiquer’.
Later heb ik wel mijn thesis gedaan over de taalproblematiek begin jaren zestig. Als adolescent woonde ik in Blankenberge waar je niet meer met de taalproblematiek werd geconfronteerd, maar toen ik terugkeerde naar Brussel maakte ik het mee dat ik als jobstudent die behoorlijk goed Frans sprak toch werd uitgescholden omdat ik een woord als ‘ficelle’ (‘touwtje’, red.) niet kende bij het inpakken van de kerstcadeautjes. In die tijd werd je je als Vlaming in Brussel wel bewust van je taal.
‘Vlaams Leven te Brussel’ zit nog altijd in het letterwoord AMVB.
Het AMVB is dan ook opgericht in 1977, in een periode dat de taalstrijd heel actueel was en ook alle Brusselse Vlamingen verenigde. Maar het AMVB was wel een pluralistisch initiatief, en dat zijn we nog altijd. Situeer ons niet in een extremistisch nationalistische hoek. Bij ons is iedereen welkom, en wij zullen ook Frans spreken wanneer een Franstalige uitleg nodig heeft. Al zijn onze archieven uiteraard in het Nederlands. De aanpak van het AMVB was in de beginjaren eerder gericht op het bewaren en beschermen van wat alle Vlamingen verbond, omdat het Nederlands in de verdrukking zat tegenover het Frans. Vandaag speelt dit bijvoorbeeld wel nog in de ziekenhuizen en momenteel ook weer in de politiek, maar toch al veel minder op straat. Omdat het Nederlands
Dat is één van de grootste problemen van het verdwijnen van dialecten: de klanken kennen we nog wel, maar de rijke woordenschat, en de beeldrijke uitdrukkingen dreigen verloren te gaan. AN RYDANT
net zoals het Frans één van de vele talen is geworden in Brussel. Onze focus blijft het Nederlandstalig erfgoed in Brussel, en duidelijk maken welke historische rol het Nederlands speelt in Brussel. Maar we willen het archief meer naar vandaag brengen, en beraden ons nog over onze focus. Zo zien we dat cultuur en zeker podiumkunsten op veel interesse van ons publiek kunnen rekenen.
Zijn jullie nog voortdurend op zoek naar nieuw archiefmateriaal?
We zijn nooit klaar met ons werk en er worden nog elke dag nieuwe zaken binnengebracht. Op papier, maar ook digitaal. Het moment waarop mensen overlijden is bijvoorbeeld cruciaal, omdat er door nabestaanden helaas te veel wordt weggegooid. Zo zullen we binnenkort een oproep lanceren om Brusselse dagboeken en brieven uit de oorlogsperiode terug te vinden voor een project. De kinderen van de mensen die de oorlog hebben meegemaakt hebben daar dikwijls nog veel aandacht voor, maar de kleinkinderen minder.
Jullie bewaren dus niet alleen archieven van verenigingen en organisaties, maar ook van individuen?
Het dagelijkse leven van de gewone mensen vroeger is evenzeer van belang als de geschiedenis van de groten der aarde en de belangrijke politieke, economische, culturele en sociale actoren. Als iemand in een brief beschrijft hoe er tijdens de oorlog groenten werden gekweekt in de tuin, dan is dat ook belangrijke informatie.
Welke periode overspannen jullie?
We gaan iets verder terug dan het begin van België, dus van 1795 tot vandaag. Alle materialen komen in aanmerking, dus ook audiovisuele. Ook materiaal op oude dragers zoals videobanden, diskettes, of floppy disks kunnen we gebruiken. Onze hele catalogus is via de website beschikbaar. We werken ook samen met andere archieven aan een goede manier om zaken digitaal aangeleverd te krijgen. De digitale leeszaal zal over enkele weken een serieuze upgrade krijgen en dan zullen ook meer documenten digitaal geraadpleegd kunnen worden. Dat zal alles efficiënter maken.
Zijn behalve onderzoekers ook gewone nieuwsgierigen welkom? Zeker, daarom wil ik heel erg inzetten op de bekendheid van het AMVB. We hebben nu voor de eerste keer deelgenomen aan de museumnacht Brussels Night Fever,
waardoor we een publiek over de vloer kregen waarvan 95 procent ons nog niet kende. We hebben ons ingeschreven als locatie voor de CM Urban Walk op 1 december, waardoor mensen tussen het archief zullen kunnen wandelen. Volgende zomer hebben we een partnerschap met AB tijdens Boterhammen in het park en nu doen we ook met Brusseleir! een aantal projecten samen.
De bedoeling is dat mensen ons beter leren kennen en niet bang zijn om hier binnen te komen. Want je kunt hier in de bibliotheek ook bijvoorbeeld gewoon een boek komen lezen. Je kan ze niet uitlenen, maar onze bibliotheek over Brussel is vrij en kosteloos toegankelijk, en we hebben in ons mooie, transparante én geklasseerde gebouw gezellige zeteltjes waar je op je gemak kan lezen.
Volgende zomer hebben we een partnerschap met AB tijdens Boterhammen in het park en nu doen we ook met Brusseleir!
Samen met Brusseleir! vestigen jullie nu ook de aandacht op het Brussels dialect. Brusseleir! is daar natuurlijk specialist in. Daarom wilden we ons met hen verbinden. In de jaren ’80 en ’90 was er in Vlaanderen redelijk wat aandacht voor dialecten, ook op academisch vlak. Vandaag is die belangstelling toch minder, terwijl het juist heel belangrijk is om wat erover bestaat te documenteren, bewaren en tonen.
Het AMVB presenteert ook elke maand een
Object van de maand. In november komt dit uit de documentatie van ARA! en van de Academie van het Brussels, die enkele jaren geleden samen met het Brussels Volkstejoêter fuseerden tot Brusseleir! Met Brusseleir! werkt het AMVB ook samen aan een tentoonstelling in december. Helemaal in het begin was het AMVB vooral een museum. Nu zijn we vooral een archief, maar we stellen wel nog tentoon. Veel van onze archiefvormers schenken namelijk ook objecten.
Onze tentoonstellingen volgen elkaar snel op, want die over 50 jaar stadsactivisme van de Brusselse Raad voor het Leefmilieu (BRAL) die loopt tot 24 november, wordt van 2 tot 20 december gevolgd door ‘Impasse’, met foto’s van Guido Van den Troost van de impasses of ‘gangen’ in Brussel.
Impasse
De tentoonstelling met foto’s van Guido Van den Troost is van 2 tot 20 december gratis te bezoeken in het AMVB, elke weekdag van 10 tot 17uur.
Impasseebel
Een muzikale vertelling in een regie van Luc De Smet met Marc Bober en Guido Goovaerts als sprekers, en Mars Moriau (trekzak) en Wim Van Parijs (viool) als muzikanten, is te zien in AMVB op de zondag 1 en 8 december, telkens om 14.00 uur. De voorstelling kan gecombineerd worden met aansluitend een geleide wandeling langs de Brusselse impasses.
Tickets
Kan je boeken via www.amvb.be en https://www.brusselsmuseums.be/nl/agenda/impasseebel
Enroute
150 kiere stamenei!
17.09.2024 - KOEKELBERG
De roeite van Cadol bedoemptege serjuis as de Manne van de Platou mè de fine fleur van de Brusselsspreikende sosjetaait de leekes van Lange Jojo begoste te zinge!
15/10/2024 - KOEKELBERG
En ouver ’t lest was et vanèr praais, mè “Goofy zingt Ray”!
Guido Goovaerts (op de foto me za moof zjileike), uuk gekost as acteur in et BVT, zoeng, uuk ba de Manne van de Platou, de leekes van Remy Ray. A STAR IS BORN!
Rappeleit aaile nog, in et begin van ’t joêr, uuk in Koekelberg, Maison Stepman, bibi expozeidege zan fotos ouver de Êmpaskes van Brussel! Neie? Da’s ni erg, in december ange ze dei fotos nog is oemuug in de muzee! En dèn muigde doê gon lette! En ‘t es verneet!
“Impasse” foto-expo Guido Van den Troost AMVB (Archief en Museum voor het Vlaams Leven te Brussel), ‘t Es oupet alle werkdoêge van 9 tot 16u.
Fotografe Cato Beljaars
“Je ziet rare dingen op straat”
Met haar Instagramaccount Weird things in Brussels vangt Cato Beljaars de absurditeit van onze hoofdstad in honderden geestige en soms ongelooflijke straatfoto’s. Zo veroverde ze al de harten van meer dan 100.000 volgers.
CCato woont in Molenbeek en studeerde eerder Radio aan het RITCS. Ze had toen al interesse in sociale media, maar toen ze tijdens covid afstudeerde, groeide ook de interesse in fotografie. Ze ging fotografielessen volgen, kocht een fototoestel, en begon aan straatfotografie te doen. “Ik begon in mijn vrije uren rond te wandelen in Brussel en zag heel vaak rare dingen. Zo is de naam ‘Weird things in Brussels’ bij mij opgekomen. Van zodra ik die had, kreeg ik ook het idee om een Instagram-account te maken om mijn foto’s op te posten, puur voor de fun.” Foto’s van auto’s op de tramsporen, een man die met een trombone geld afhaalt, mensen die in Victoriaanse kostuums wachten op de tram: ondertussen meer dan 100.000 volgers lusten er wel pap van. En sommigen van die volgers begonnen ook een handje te helpen. Cato: “Ik had niet eens een oproep gedaan, maar mensen begonnen mij ook hun eigen foto’s te sturen. Daar zaten zoveel goede dingen tussen dat ik die uiteindelijk ook ben beginnen posten.”
Volg Weird things in Brussels op Instagram
Het boek (Even more) weird things in Brussels (200 blz., 22,99 euro) is uit bij Borgerhoff&Lamberigts
Het hobbyproject werd uiteindelijk zelfs een fotoboek, dat zo’n succes werd dat de uitgeverij in september al een tweede deel lanceerde: ook (More) Weird things in Brussels bevat meer dan 200 van de beste foto’s die eerder op Instagram verschenen. Volgens Cato is het niet eens zo moeilijk om aan zoveel goede foto’s te geraken. Onderscheidt ze misschien bepaalde categorieën van foto’s die terugkomen? “Foto’s met steps kwamen zeker in het begin vaak terug. Afval is ook veelvoorkomend, zoals op de foto van een volle glascontainer waar superveel glazen flesjes naast staan. Wat ik ook al regelmatig ben tegen gekomen zijn terrassen in het midden van een” Dat nonchalante is waarschijnlijk wel typisch Brussels, denkt Cato, die nochtans merkt dat ze elders al navolging heeft gekregen, met projecten als Weird things in Los Angeles, Dendermonde of Zürich. Voorlopig gaat Cato dus nog een tijdje door en blijft ze de omgeving scannen op taferelen die niet helemaal in de haak zijn.
Interview Michaël Bellon
2 TOT 22 DECEMBER 2024 - AMVB - ARDUINKAAI 28, BRUSSEL
Brussels Volkstejoêter
KIP KAP Maison
vanaf 8 december 2024 in Zinnema
een komedie van Yasmina Reza
een verbrusseling van Le Dieu Du Carnage door Luc De Smet
Twee koppels, allebei ouders van een elfjarig jongetje komen samen om “op een beschaafde manier” de gevolgen te regelen van een incident tussen de twee zoontjes.
Bij een vechtpartij in een naburig parkje, heeft de ene kleine de andere geslagen met een stok; bij het slachtoffer zijn daarbij twee tanden gebroken.
Tijdens het “gesprek” begint het burgerlijk vernis af te brokkelen en gedragen de volwassenen zich meer en meer … kinderachtig. Wat een beschaafd gesprek had moeten worden wordt oorlog voeren met woorden, eerst op een beleefde en vriendelijke manier later zelfs dat niet meer.
Artistieke ploeg
Regie Hans Van Cauwenberghe
Assistentie Monique Boonen
Cast Kevin Van Doorslaer, Kathleen Seghers, Davy Van Stichel en Anouk Van Doosselaer
Licht en Decor Marc Cnops
Kostuums Marnik Baert
Grime Gerlinde Vervenne
Rekwisieten Chantal Vermeir
Yasmina Reza
Yasmina Reza (1959) is een Franse schrijfster en actrice met Iraans-Hongaarse roots. Voor haar eerste toneelstuk ‘Conversations après un enterrement’ ontving ze in 1987 de Molièreprijs voor beste auteur. Voor ‘Art’ werd ze in 1995 een tweede keer met deze prijs bekroond.
Drie jaar later kreeg ze voor ‘Art’ ook de prestigieuze Amerikaanse Tony Award. Art werd al in meer dan dertig talen vertaald, en wordt over de hele wereld gespeeld. Le Dieu Du Carnage werd in de Verenigde Staten eveneens gelauwerd met een Tony Award. Reza schrijft behalve toneelstukken ook romans, essays en filmscenario’s.
INFO & TICKETS voor beide producties
€ 18,00 > -18, +65, groepen vanaf 20 personen
€ 20,00 > anderen
€ 57,00 > verwenarrangement i.s.m restaurant Den Appelboom)
Voorstellingen op zaterdag vangen aan om 20u, op zondag om 14u30
RESERVATIES
vanaf woensdag 2 oktober 2024 telefonisch via 02/502 55 09 - op woensdag van 10u tot 13u en van 14u tot 17u - op vrijdag van 10u tot 13u of via tickets@brusseleir.eu of via de website: www.brusseleir.eu
PAKT AAVEN AZJENDA EN AAFT AAILE GERIED!
De weik van’t Brussels
van 28 november tot en met 8 december 2024
SANS GÊNE SINGALONG, UUK IN’T BRUSSELS
Donderdag 28 november
> VERKEEZING BRUSSELEIR VAN’T JOÊR en BRUSSELEIR VÈ ET LEIVE
@Paula Raiglot Art Studio, Watteeustraat 22, 1000 Brussel op uitnodiging
Vrijdag 29 november
> BRUSSELS EITEN EN KLAPPE: DELISIUIS
Brusseleir!, Ring(tv) en COOVi, nodigen je graag uit op voor een Brussel Boef en het verhaal achter de rijke Brusselse keuken in relatie met de Vlaamse Rand. Het menu blijft een surprise. Gegarandeerd een avond met veel amusement! Presentatie: Geert Dehaes
Vrijdag 29 november om 18u30 tot 22u00 - Locatie: COOVI, Emile Gryson Laan 1, 1070 Anderlecht - Prijs: 39€ pp. Reserveren via: viva@ringtv.be - Je inschrijving is in orde na overschrijving van 39 euro pp op het rekeningnummer: BE34 7865 8204 9490
Zaterdag 30 november , Zondag 1 december, Woensdag 4 december
> RONDLAAIDING ‘BRUSSEL G’ÈT MAAIN ÈT GESTOULE’
AAFT IN DE WEIK DE BRUSSELEIR!
SOCIAL MEDIA IN’T UUG GOESTING IN’T BRUSSELS
Kom met onze assistente Jennifer mee op een taalparcours doorheen Brussel in het Brussels.
> PODCAST
‘DE PATRON KLAPT OEIT DE BICHT’ Foodie en Brussel Lover Andy De Brouwer gaat op bezoek bij
JeanPierre Van Roy, de patron van Cantillon. Een beklijvende podcast over JeanPierre zijn bezigheden, zijn passies en zijn Brussel.
> DE FANFAAR 20
De popen rockgroep ‘De Fanfaar’ rond de gebroeders Jeroen en Sybren Camerlynck vierden op 9 november in GC Het Huys te Ukkel met een verjaardagsconcert hun 20 jaar bestaan. Tegelijkertijd hun afscheidsconcert. Brusseleir! capteerde dit concert en deelt het graag met jou.
Brussel is een bruisende stad, met een rijke geschiedenis, en vooral een sappig taaltje : het Brussels. Deze wandeling van anderhalf uur neemt je mee door de binnenstad en houdt halt bij verschillende plaatsen, monumenten, kerken , straatnamen, enz. die jouw gids van dienst Luc Christiaens linkt aan typische Brusselse uitdrukkingen.
Telkens om 14u00 - Vertrek- en eindpunt: Et Oeis Van’t Brussels, Vlaamsesteenweg 98, 1000 Brussel Gratis deelname - Wel reserveren via: deweik@brusseleir.eu of 02 502 76 93
Zondag 1 & 8 december
> IMPASSEEBEL + GEGIDSTE WANDELING
“Impasseebel” is een muzikale voorstelling die je meeneemt in het verborgen leven van de Brusselse steegjes, de “impaskes,”. Na, kan je ook een ticket kopen om met stadsgids Kaat Bauters langs de Brusselse steegjes te wandelen.
Vertellers: Guido Goovaerts, Marc Bober - Muzikanten: Mars Moriau (trekzak) en Wim Van Parijs (viool) - Regie: Luc De Smet Deze voorstelling hoort bij de foto-expo ‘Impasse’ van Guido Van den Troost die van 2 december tot en met 20 december loopt in het AMVB. - Zondag 1 en zondag 8 december, telkens om 14u00 - Locatie: AMVB, Arduinkaai 28, 1000 Brussel Prijs: 10€ pp. Reserveren via: www.amvb.be
Donderdag 5 december
SANS GÊNE SINGALONG, UUK IN’T BRUSSELS
Met zangeres Veerle Slootmans en gitarist Tim Coenen.
Om 20u - Locatie: Zinnema, Veeweidestraat 24-26, 1070 Anderlecht - Gratis inkom - Wel graag reserveren via: deweik@brusseleir.eu of 02 502 76 93
Vrijdag 6 december
> BOEKPRESENTOÊSE ‘NEN DRUUM IN DE ZOUMERNACHT’, CLAUDE LAMMENS
Dit spiegelboek toont de originele versie uit 1623 naast de verbrusseling uit 2024.
Om 12u30 - Locatie: Huis van de VGC, Lombardstraat 61, 1000 Brussel - Gratis inkom - Wel graag reserveren via: deweik@brusseleir.eu of 02 502 76 93
Zaterdag 7 december
> PREMIÈRE BRUSSELS VOLKSTEJOÊTER
KIP KAP MAISON
@ Zinnema, Veeweidestraat 24-26, 1070 Anderlecht op uitnodiging
Zondag 8 december 2024
> BRUSSELS VOLKSTEJOÊTER KIP KAP MAISON
> LUNCHVUISTELLING “TARARA BOUM PATEI” ZINNEFOLEE
De ZINNEFOLEE brengt “TARARA BOUM PATEI … en alleman zingt mei”. Wie de ZINNEFOLEE nog niet kent… Een 20-tal mannen en vrouwen uit het Brusselse zingen in een oergezellige sfeer op café, op straatjes met hun muzikanten op piano, trekzak en viool, en spelen al bijna 15 jaar lang samen onder de leiding van Guido Schiffer. Met een flinke dosis zwans en ambiance slepen ze het publiek mee in die typische sfeer van het Brussels surrealisme. Het publiek kan meezingen want de liedjesteksten worden geprojecteerd en er zijn boekjes met het repertoire van Tarara Boum Patei. Er worden na de voorstelling broodjes aangeboden tussen 12.30 en 13.30u (3euro/stuk), zodat u eventueel in alle rust naar de voorstelling van het Brussels Volkstejoêter kunt gaan. Om 11u15 - Locatie: Zinnema, Veeweidestraat 24-26, 1070
Anderlecht - Gratis inkom - Wel graag reserveren via: deweik@brusseleir.eu of 02 502 76 93
IMPASSEEBEL
Vocabulaire
door Robert Delathouwer, Streektaalcoördinator
onze reeks over de spelling van het Brussels
Na de N vorige keer belanden we thans bij de woorden die beginnen met de letter O. “Oo oo oow!” hoor ik jullie al roepen, “ochgottekes, ni zoe rap! Begin al maar eens met oeit te legge op oovuil maneere da ge dei O, oo, oe, oê, oi, oj of ou enzoevoesj schraaift!” Juist, okee, g’èt gelaaik, laat ons beginnen bij het begin.
De O van ocherme, opbringe, opdoon, en oovuil moon ek a? Veel valt er niet uit te leggen bij de gewone of korte O. Je spreekt ze uit zoals in het Nederlands. Een kot is en blijft e kot. Een tuin wordt nen of (want we spreken de H in het Brussels niet uit). Een onnozelaar is vaneigens nen onnuuzeleir. Idem bij de lange oo, die blijft identiek aan de Nederlandse klank. Zo wordt een hoed nen ood (uitspreken zoals in een oor). Opgelet hier, want ’n oor in het Brussels is een hoer, terwijl het Vlaamse oor bij ons ’n uur is. Et es mo da ge ’t wet.
De doffe O mè e kapke, en de doffe maar wat langere O…
Het wordt wat ingewikkelder bij de ô. Om deze doffe “o” weer te geven plaatsen we er een kapje op, een accent circonflexe. Die ô vinden we terug onder de lakens of de lôkes, of in een aantal andere zaken, gelak as in ander zôkes. Om een lange doffe O te schrijven gebruiken we dan weer een verlengstuk door er eerst een E aan toe te voegen en het kapje op die E te plaatsen: oê. Dat vinden we terug in nen boêd (baard), ’n klet op zan koêk (een slag op zijn kaak), of we gon bij de Flup in Loêke (we gaan naar Filip in Laken), en op ne klasjkop stoê gin oêr (op een kaalkop staat geen haar).
Marcel de Schrijver vermeldt ook nog nen
oênaaver: in het Brussels is een aanhouder iemand die een ‘onwettige’ of buitenechtelijke verhouding heeft met een vrouw of een man. Spijtig voor de feministen onder ons, maar het vrouwelijke oênaafster bestaat niet in het Brussels. Gelak as da de Coubertin et zaa: oênaave es belangraaiker as winne! Behalve natuurlijk bij de politie, want as ne flik ienen oênaaft eit em derekt uuk gewonne.
De kombinoêse mè de i geft oi, ôi of ooi…
“Laat maar” wordt in ’t Brussels “loit mo”. Niet moeilijk. Maand wordt moind. Idem. Een gewone o gevolgd door een i worden samen uitgesproken. Maar soms hebben we dan weer een doffe o (de famuize ô) die gevolgd wordt door een i, en dat horen we dan weer in rôite (ruiten), bôik (buik), ôil (uil), ôis (huis), ôitkliere (uitkleden), enzoevoesj. De aandachtige lezer zal nu wel gemerkt hebben dat dit de Brusselse omslag is van het Vlomse ui. En natuurlijk mogen we de dubbele oo met haar vriendje i niet vergeten, maar dat zal wellicht geen moeilijkheden opleveren voor de uitspraak, zoals in kooi of de gooi. Een koe of de goeden dus…
Is de OEI van ‘nen boeik’ ook niet goed?
Ja, vaneigens is dat oké. Als de ene Brusseleir of Brusseles bôik, ôil of ôis zegt zal hij of zij dat op die wijze schrijven. Heel wat andere Brusseleirs - waaronder ik par eksempel – zullen eerder boeik, oeil of oeis zeggen en dat op die manier neerpennen. Niets mis mee. Brussel bestaat immers uit meer dan 25 oudere dorpskernen en het is dan ook normaal dat soms de verschillen tussen die plaatsen nog blijven bestaan.
Tenslotte: de OU is OU en geen OE!
Nogal wat Franstalige Brusselaars hebben de gewoonte om, telkens zij een ‘ou’ zien staan in een Brusselse tekst, een ‘oe’ te laten horen. “Mais monsieur Delathouwer, pourquoi vous parlez des Manne van de Platoe?” Wel, omdat we ook niet spreken van Delathoewer, of ik hoe van joe, en omdat de Platou de Brusselse variant is van het plateau van Koekelberg. Als we dus ergens een ou lezen spreken we die uit zoals in het Nederlands: belouve (beloven), oupet doon (openen), outeraa (schrijnwerker in het Bargoens). En nog e specialleke, want we zouden bijna vergeten dat de OE ook in het Brussels wel degelijk bestaat. Zoals in de oele (afgeleid uit het Franse ‘houille’), den oelenboor of den oelemarsjant (kolen, kolenboer of kolenhandelaar). Stamt uit de tijd dat
onze grootouders geen keus hadden en zich moesten verwarmen met steenkool.
Sera de Vriendt & Marcel de Schrijver: nen dikke merci! Waar gaan ze het halen (oêle) vraagt een mens zich af. Awel, eerlijk gezegd, Sera en Marcel die zich uitsloofden om een hanteerbare spelling voor hun dialect uit te werken, hebben dat prachtig klaargespeeld. Want om een eenvoudige ietwat fonetische schrijfwijze op te stellen moet je niet alleen rekening houden met de verschillende klanken en gebruiken tussen de standaardtaal (het Nederlands) en de streektaal (Brussels en Brabants), maar ook met de accenten die per klinker optreden. En bij de O was die opdracht niet min. Het laat ons alleszins toe om de klinkers in het Brussels neer te schrijven zoals we ze uitspreken. En vooral: wie bôik zegt voor buik zal bôik schrijven, wie boeik zegt zal boeik schrijven. Meteen horen we ook dat onze thuistaal rijker is dan we zelf denken.
Mijn boeikgeveul zegt mij ondertussen dat het tijd is voor een verfrissing. Do stoêt ’n kroeik guis te wachten op de salongtoêfel. Dei goêt do ni lank ne mi vol stoên… Santei! En tot de noste ki!
ZUKTE E WOUD IN ’T BRUSSELS?
Dat kan ook digitaal. In samenwerking met de vzw Variaties werd het Brussels Lexicon gedigitaliseerd en opgenomen in de Woordenbank van de Nederlandse dialecten. Ga naar: brusseleir.eu/neus/brusselslexicondigitaal/ en daar klikken om in de woordenbank te belanden. Kruis ‘Brussel’ aan en tik het woord in dat je wil verbrusselen in het vakje de A.N.-zoekterm. Klik dan op zoeken.
Voor wie graag iets tastbaars in handen neemt: je kan bij Brusseleir! nog steeds in boekvorm het BRUSSELS LEXICON, van Sera de Vriendt en Marcel de Schrijver (uitg. Academie van het Brussels vzw, 2009) met meer dan 6000 Brusselse woorden bestellen of afhalen. Ook de Franse versie LEXIQUE BRUXELLOIS (van dezelfde auteurs plus Marc Quintelier) is beschikbaar.
Daarnaast is ook ’t KAKKENESJKE nog verkrijgbaar, de Franse versie van de bloemlezing van merkwaardige woorden en gezegden van Marcel de Schrijver (uitg. vzw BeBrusseleir, 2017). De Vlomse versie (’t ES ON AA NAA!) is al een tijd uitverkocht. Maar ook daar werken we aan een mogelijke digitalisering.
Luc De Raedemaeker
“Brusselse bieren pakken prijzen”
De Brussels Beer Challenge is een van de belangrijkste internationale professionele biercompetities ter wereld. Maar met een hart voor de Brusselse bieren en het Brussels dialect.
NNovember is de maand van de Brussels Beer Challenge, een bierwedstrijd die sinds 2012 in België wordt georganiseerd en die elk jaar de beste bieren uit binnen en buitenland bekroont op basis van het oordeel van een professionele internationale jury. Aan de wieg stonden Thomas Costenoble, bezieler van de internationale wijnwedstrijd Concours Mondial de Bruxelles, die biersommelier Luc De Raedemaeker aan boord haalde. Brussels Beer Challenge is net verhuisd naar een pand in Anderlecht, vlakbij brouwerij Cantillon aan het Zuidstation, waar naast de opslagruimte en de bureaus binnenkort ook plaats is voor kleine events. Maar voor de Brussels Beer Challenge zelf is er natuurlijk meer plaats nodig. “Die heeft elk jaar plaats in een andere Belgische stad plaats en komt om de vijf jaar terug naar Brussel. Dit jaar wordt er door de juryleden geproefd In de Sint-Pietersabdij in Gent, en de resultaten worden bekend gemaakt op de Horeca-beurs op 18 november.
De eerste, de vijfde en de tiende editie waren in Brussel, en binnen twee jaar komen we terug naar hier voor de vijftiende editie. Waar er de eerste keer in het SAS hotel aan de Wolvengracht nog 500 bieren werden geproefd door 40 juryleden, zitten we nu aan bijna 1705 bieren uit 39 landen, en 75 juryleden uit 40 landen, die de bieren blind proeven in gelijke omstandigheden. De bieren zijn daarbij onderverdeeld in heel veel verschillende categorieën, volgens de bierstijl, want je kan natuurlijk geen pils met een tripel vergelijken. We zijn in die 13 jaar dus fors gegroeid terwijl de biersector verder diversifieerde, ook al voel je dat de economische problemen van de laatste jaren ook de biersector treffen.”
De Raedemaeker is biersommelier, een officiële titel die je alleen in München kan halen. De Raedemaeker weet dus waarover hij het heeft wanneer hij met zijn bedrijf Beer Communication Events één van de grootste drie biercompetities ter wereld organiseert. En hij weet ook dat de Brusselse bieren daar regelmatig prijzen wegkapen. “Het beste Belgische bier vorig jaar was een bier van de Brusselse brouwerij Surréaliste. Ook Brouwerij L’annexe uit Sint Gillis heeft toen een gouden medaille gewonnen met zijn Saison. Brasserie de La Senne en Brussels Beer Project, en even buiten Brussel Lindemans, Boon en de Lambiek Fabriek winnen ook regelmatig prijzen.”
Beer Communication Events heeft dit jaar ook een pils gecreëerd samen met KET. Official, dat de bekende pulls en t-shirts creëert met slogans als ‘A l’aise Ket’, en er nu ook een maakte met de slogan ‘Ni zievere, Preuve’. En er is de samenwerking met Brusseleir die bestaat in wederzijdse promotie en het gebruik van lokale kwaliteitsbieren bij events. www.brusselsbeerchallenge.com
Stef Devillé – D’EN Belge
“Zelfs
de Chinezen vinden mij”
Stef Devillé is een Hallenaar die al jaren in Brussel woont en ondertussen twee jaar de delicatessenwinkel D’EN Belge open houdt: een winkeltje aan de Vlaamsesteenweg waar je Belgische streekproducten vindt.
SStef van D’EN Belge is letterlijk een buurman van ’t Oeis van ’t Brussels. In de ruimte aan de Vlaamsesteenweg waar het kleine maar fijne winkeltje onderdak vindt, zat vroeger tien jaar lang een keukenwinkel. Daarvan deelt Oxfam nu de ruimte nu met D’EN Belge.
D’EN Belge is er voor kenners en fijnproevers. De Belgische vlag op de vitrine maakt duidelijk dat de vele lekkernijen die in de vitrine staan van Belgische makelij zijn. Het zijn ook liefst van artisanale producten. Wie er zij weg naar vindt, treft een aanbod aan dat qua kwaliteit ver boven de middelmaat van de toeristenvallen elders in het centrum uitsteekt.
Stef is afkomstig uit de streek van Halle, maar woont al lang in Brussel. Hij heeft een verleden in de horeca en kwam op het idee toen de winkelruimte tijdens corona leegstond. “Omdat ik weet hoeveel werk zo’n winkel is, ben ik begonnen met een vennoot, maar die is inmiddels uitgevallen. Nu doe ik het dus alleen, hoewel ik daarnaast nog een andere baan heb ’s nachts.”
Overdag brengt Devillé dus de heerlijkste producten aan de man. In primeur kan hij ons melden dat daar binnenkort ook wel wat goede mediterrane producten gaan bij komen. “Omdat ik nog wel wat mis in het assortiment. Zoals olijfolie, tapenades of sardientjes. Maar wat betreft de Belgische producten is de keuze ook:
van vinaigrettes tot whisky en gin, van paté en ajuintjes tot mosterd van Tierenteyn. Van de Brusselse MadMax olijfolie met pepers tot de artisanale Brusselse azijn op basis van Belgische bieren van Saint Odile. Van speculoospasta en speculoos van Aerts uit Lokeren, over confituur, tot snoep van Joris en Belgische chips.” D’En Belge heeft ook heel wat lekkere alcoholvrije dranken in het aanbod, en het assortiment Belgische bieren en wijnen is zeer uitgebreid. Stef: “Ik ga er geen reclame voor maken, maar ik heb ook trappist van Westvleteren staan. En veel verschillende geuzebieren waarvoor men mij weet te vinden. De Vlaamsesteenweg heeft een goede ligging, ook al is de winkel wat klein, en heb ik ook weinig vitrineruimte zodat niet alle passanten weten wat ze hier allemaal kunnen vinden. Ik ben niet zo goed met sociale media, en ik heb daar ook weinig tijd voor. Er komen hier dus veel habitués, maar toch ook meer en meer toeristen. Zelfs de Chinezen vinden mij.” Voor cadeautjes of het pimpen van de feestdis tijdens de eindejaarsperiode is D’EN Belge dus een goed adres.
Interview Guido Van den Troost
Interview Guido Van den Troost
D’EN Belge, Vlaamsesteenweg 88, elke dag open van 11u à 11u30 tot 20u. Zaterdag vanaf 10u à 10u30.
E BRUSSELEIR!-KADOUKE onder de kesbuum? Ni twaaifele!
> nen boek, e dvdke, ne CD, ’n moesj, ne sjaal, ne schuune sweater van Brusseleir!‘K zaain er feer op of nen Hoodie Brusseleir!Chaud, … g’èt mo vè te keeze! (tot de voorraad strekt… :-)
En… Speciale Eindejaarsactie op de BRUSSELEIR! SWEATER ‘Magnifique en Unique’ 50 euro ipv 60 euro
kleuren Navy Blue, Bordeaux, Zwart (witte opdruk) Grijs (zwarte opdruk)
maten
S M – L – XL – XXL – XXXL
Op zaterdag 21 december zal Et Oeis van’t Brussels extra open zijn van 11u tot 18u.
