Magazine 11

Najaar voor jong en oud

nieuwe algemeen assistente Brusseleir!

Kathleen Wayembergh

Ge moot no ’t weirbericht al ne mi lette, want Brusseleir! zorgt sowieso voor een mooie nazomer en herfst.

Hoe dan? Met alweer een goedgevuld en interessant programma van activiteiten en evenementen. Als eerste op de agenda staat onze enthousiaste samenwerking met BRUZZ rond Brusselse Expressions. Vanaf september t.e.m. december 2023, telkens van maandag tem donderdag aansluitend op het BRUZZ-journaal, maak je kennis met een typische Brusselse uitdrukking, ingesproken door bestuurslid Karla Verlie en Geert Dehaes. Eind september speelt Brusseleir! op verplaatsing. Want op 22 september zijn we te gast op de Internationale Streektaalconferentie in het Nederlands-Friese Franeker. Onder de titel ‘Streektaal in zicht’ is het thema dit jaar de ‘Zichtbaarheid van streektalen in de openbare ruimte. Op Op donderdag 5 oktober landen we in GC De Markten Brussel voor het Gruut Brussels Diktei waar je alle info over vindt op onze website. Een vierde locatie waar we onze opwachting maken is het heropende Het Goudblommeke in Papier. Daar kan iedereen vanaf 10 oktober terecht voor een nieuwe reeks Toêllesse Brussels.

Een heel belangrijke datum is ook 24 september. Dan speelt het Brussels Volkstejoêter in Zinnema een voorstelling van Poepa in het kader van De Week tegen Dementie. Het stuk van het BVT, dat dementie als één van de thema’s heeft, wordt dan voorafgegaan door workshops. Na de voorstelling volgt er een nabespreking over dementie. Dat gebeurt in samenwerking met de Alzheimerliga Vlaanderen, en met het Brusselse expertisecentrum dementie brOes, waarover je verderop in dit nummer meer verneemt. Intussen komt trouwens ook de ticketverkoop op gang van de reprises van Poepa, en van het nieuwe BVT-stuk

Nen Air De Famille, dat op 1 december in première gaat.

Vlak voordien is het al uitkijken naar de vijfde editie van ons muziekprogramma

BrusselsTUUB op 18 november in de Ancienne Belgique. Eind november wacht ook nog een nieuwe Weik van’t Brussels, en geive we volle gaas met tal van jongerenprojecten waarvoor een nieuwe Brusselse hymne, tekenexpo’s met Brusselse gemeentescholen, een samenwerking met jonge nieuwkomers, Brusselse Slampoetry (met GC De Markten en Zinnema), een jongerenboek, een jong Brusseleir-Team en nog zoveel meer op het programma staan.

Zaaide geried?

Geert Dehaes, algemeen directeur

COLOFON

Redactie

Geert Dehaes, Michaël Bellon

Foto’s Guido Van den Troost

Vormgeving

Florence Collard

Bestuursorgaan

be.brusseleir vzw

Eddy Van Gelder, Voorzitter / Jan Hautekiet, Ondervoorzitter / Anne-Catherine

Massagé, Secretaris / Paul Merckx, Penningmeester / Tony Mary, Veronique De Tier, Karla Verlie, Lynn Tytgat, Gil Dumarey, Herman De Cnijf, Bart Decoster –bestuursleden

Johan Verminnen, Erevoorzitter

Algemeen Directeur

Geert Dehaes

Algemeen Assistente

Kathleen Wayembergh

Contact

be.brusseleir vzw, Vlaamsesteeweg 98, 1000 BRUSSEL

02/502 76 93

info@brusseleir.eu

Reservaties

02/502 55 09

tickets@brusseleir.eu www.brusseleir.eu

Met Kathleen Wayembergh heeft Brusseleir! een enthousiaste nieuwe medewerker. Zij komt Mira Sissau vervangen als algemeen assistente en wil een draaischijf zijn op administratief, commercieel en zeker persoonlijk vlak.

Kathleen woont in Roosdaal in het Pajottenland, maar is een halve Brusseles. “Brussel is mijn stad. Mijn ouders zijn van Anderlecht, waar ik ook naar school ben gegaan.” Kathleen heeft marketing gestudeerd, bouwde veel ervaring op in de kledingsector als verkoopster en gerante, waarna ze in 1999 de overstap maakte naar de banksector. “Maar de banksector is niet meer dezelfde als toen ik er 24 jaar geleden ben beginnen werken. Ik kon er moeilijk mee om dat ik de klanten niet meer dezelfde service kon bieden. Samen met een jobscoach heb ik uitgekeken welke richting ik uit kon, en de cultuurwereld sprak me aan. Ik ben compleet gek op het Brussels Volkstejoêter en al die andere dingen die Brusseleir! doet. Zelf spreek ik het Brussels dialect nog niet goed, maar ik versta het wel allemaal want mijn ouders spraken het. Wie houdt er niet van een Raymond Goethals? Ik ken Geert Dehaes ook al jaren, en ik wist hoeveel plezier hij had in zijn job. Dus heb ik niet getwijfeld om te solliciteren toen er een vacature was.” Het is allemaal nog heel nieuw voor Kathleen, maar ze heeft er veel zin in. “Ik doe graag administratie, en ook wat management met een menselijke touch. Ik wil volledig achter Brusseleir! staan om het te laten groeien. Zo wil ik ook een draaischijf en een gezicht van Brusseleir! worden in ’t Oeis van ’t Brussels en aan het onthaal van ’t Brussels Volkstejoêter. Door mijn commerciële ervaring kan ik misschien ook in de fondsen- en sponsorwerving mijn steentje bijdragen in samenwerking met Geert.”

Naar links tot rechts: Tine Kenens en Fien Van Sint Jan

Tine Kenens van Alzheimer

Liga Vlaanderen en Fien Van Sint Jan van expertisecentrum Dementie brOes

“Dementie betekent niet het einde van kwaliteitsvol leven”

Dementie is de ziekte van de toekomst. De kans dat iemand dementie krijgt is 1 op 5, bij vrouwen zelfs 1 op 3. Vlaanderen en het Brusselse Gewest tellen momenteel zo’n 141.000 mensen met dementie. Volgens prognoses zal dat aantal tegen 2070 nog meer dan verdubbelen. Samen met twee gespecialiseerde partners besteedt Brusseleir op een speciale manier aandacht aan de ziekte.

OP 24 SEPTEMBER speelt het Brussels

Volkstejoêter in Zinnema een voorstelling van het stuk Poepa, in het kader van in het kader van Werelddag Dementie op 21 september.

Medeorganisatoren Alzheimer Liga Vlaanderen en brOes, het regionaal expertisecentrum Dementie voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, zorgen voor de omkadering van deze voorstelling.

Naar aanleiding van dit evenement spreken we met twee experten van deze organisaties.

Foto’s Guido Van den Troost - Tekst Michaël Bellon

Als provinciaal stafmedewerker van Alzheimer Liga Vlaanderen (ALV) is Tine Kenens verantwoordelijk voor Vlaams-Brabant en Brussel. ALV is een patiënten- en vrijwilligersorganisatie die de stem willen laten horen van personen met dementie en hun mantelzorgers - de naasten die hulp en bijstand verlenen aan de hulpbehoevende. “Met ALV zetten we veel in op lotgenotencontacten, activiteiten organiseren, ondersteuning bieden, sensibiliseren en belangen behartigen. En als mensen nood hebben aan een babbel of informa-

sonen dementie. We begeleiden organisaties in langdurige trajecten rond kwaliteitsvolle zorg. Daarnaast zijn we ook bezig met beeldvorming, sensibilisering en preventie, onder andere met thematische praatcafés waar we een expert aan het woord laten voor alle geïnteresseerden.

Dat ALV en brOes in contact zijn gekomen met Brusseleir! heeft alles te maken met Poepa, het theaterstuk van het Brussels Volkstejoêter dat draait om een man met dementie en zijn omgeving.

Tine Kenens: Meestal speelt Brussels Volkstejoêter iets ludieks, met een lach. Maar Brusseleir! heeft gemerkt dat dit stuk meer geladen is, en dat er uit het publiek veel reactie op komt. Daarmee hebben ze iets moois in handen om het gesprek te openen, en de beeldvorming rond dementie bij te stellen. Daarvoor keken ze ook naar ons, omdat zowel ALV als brOes het taboe rond dementie willen doorbreken. Mooi aan Poepa is dat je de stem van de persoon met dementie hoort. Ook de emoties van de persoon met dementie en de mantelzorgers komen sterk naar voor. Zo krijg je een breder beeld van dementie. In de media komen dikwijls de kommer en kwel-verhalen, maar er zijn ook mooie voorbeelden van een kwaliteitsvol leven met dementie.

Hoe zetten personen met dementie of hun omgeving de stap naar hulpverlening?

tie hebben we ook een luister- en infolijn die iedere dag bereikbaar is. Daarnaast werken we ook samen met partners, zoals brOes.”

En brOes is dan weer het regionaal expertisecentrum Dementie voor het Brussels Hoofdstedelijk

Gewest, waarbij Fien Van Sint Jan coördinator dementie-expert is.

“Ook bij ons kunnen personen met dementie en mantelzorgers terecht,” zegt Van Sint Jan. Als expertisecentrum ligt onze focus op mensen die op een professionele manier in contact komen met dementie. Zo verzorgen we opleidingen voor referentieper-

Kenens: Als wij daarover vragen krijgen, dan kijken wij wat er in de regio aan sociale voorzieningen en zorgverstrekking aanwezig is. We weten dat zeventig procent van de personen met dementie thuis woont, dus we moeten inventief zijn. We hebben zelf laagdrempelige brochures over dementie. Het concept ‘Zorgzame buurten’ onderzoekt welke actoren in een buurt - van thuiszorg, woonzorgcentra, dienstencentra, gemeenschapshuizen tot scholen - een steentje kunnen bijdragen.

Van Sint Jan: Ons zorglandschap is heel complex. Naast ALV en brOes kunnen de huisarts, apotheker of thuisverpleegkundige houvast bieden. Maar wij pleiten er meestal voor om de diagnose officieel te laten stellen. Dat kan onder andere deuren openen in de zorgverlening. Na een diagnose met uitgebreide testen in het ziekenhuis heb je bijvoorbeeld recht op 25 sessies met de psycholoog en de ergotherapeut in één van de twaalf erkende geheugenklinieken. Die komen aan huis, zorgen voor aanpassingen in het interieur, doen aan cognitieve training, psycho-educatie en emotionele ondersteuning.

Er kan dus een objectieve diagnose gesteld worden. Maar wie ouder wordt, is sowieso al eens vergeetachtig of wat trager van begrip. Wanneer moet je je zorgen beginnen maken?

Kenens: Wanneer het dagelijks leven bemoeilijkt wordt, en zeker als de veiligheid in het gedrang komt. Je kan al eens vergeten waar je je sleutels hebt gelegd. Maar als iemand bijvoorbeeld de potten op het gasvuur laat staan, of zijn dag- en nachtritme in de war geraakt, dan zijn dat belangrijke signalen.

Van Sint Jan: Oriëntatie is ook belangrijk: niet meer weten welke dag of welk seizoen het is, of de weg naar huis niet meer kennen. Toch zijn er ook vormen van dementie waarbij het geheugen en de oriëntatie niet het eerste probleem zijn. Het kan ook beginnen met veranderend gedrag, taalproblemen of hallucinaties. Het is heel uiteenlopend.

Kenens: Alzheimer is de meest voorkomende vorm van dementie, maar er zijn er nog zestig andere met eigen symptomen en nuances, waarvoor ALV en brOes zich ook inzetten. Daarom zijn de mantelzorgers ook zo belangrijk. Zij kennen de persoon meestal al heel lang. Zij merken het

wanneer er fundamentele dingen veranderen die niet meer oké zijn. Personen met dementie babbelen er in sommige gevallen zelf ook over, maar bij de meeste blijft het ziekte-inzicht beperkt.

Hoe ga je als mantelzorger om met personen met dementie?

Van Sint Jan: Als mantelzorger is het belangrijk om aan te geven dat je er bent voor de persoon met dementie, en dat je erover wil praten. Daarbij kan je vanuit jezelf spreken, door bijvoorbeeld te zeggen dat jij je zorgen maakt. Niet door beschuldigend te spreken over het gedrag of de vergeetachtigheid van de ander, want dan kan die in de verdediging schieten. Je mag de symptomen ook niet minimaliseren wanneer iemand zou zeggen dat die zich zelf zorgen maakt.

Door Poepa krijg je een breder beeld van dementie.”

TINE KENENS

❛❛

In grootsteden bereiken we vaak moeilijk personen met dementie met een migratieachtergrond.”

FIEN VAN SINT JAN

Kenens: Daarnaast zijn er ook praktische zaken zoals labels hangen op de kasten, zodat de zelfstandigheid zo lang mogelijk in stand kan worden gehouden.

Mantelzorgers krijgen het soms wel hard te verduren, zelfs van de geliefde die ze verzorgen.

Kenens: Veel mensen die zorgen voor hun ouders, partner of familie benoemen om te beginnen niet dat ze mantelzorger zijn. Ze vinden wat ze doen normaal. Maar eigenlijk komt er heel veel bij kijken, gaan mensen zich wegcijferen, en zich zelfs schuldig voelen als ze eens iets voor zichzelf doen.

Van Sint Jan: We weten uit onderzoek dat mantelzorgers van mensen met dementie de meest belaste mantelzorgers zijn, die het vaakst over hun draagkracht gaan. Het is belangrijk daar oog voor te hebben. En zelf moeten zij leren hulp te aanvaarden van bijvoorbeeld familiehulp, thuisverpleging, maaltijden aan huis. Voor personen met dementie kan het na een tijd moeilijker worden om externe hulp en nieuwe mensen te aanvaarden, doordat wantrouwen kan toenemen. Daarom laat je die hulp best al zo vroeg mogelijk stelselmatig toe, zodat de persoon er aan kan wennen.

Kent Brussel een specifieke problematiek inzake dementie?

Van Sint Jan: In grootsteden bereiken we vaak moeilijk personen met dementie met een migratieachtergrond. De eerste generatie migranten is niet alleen moeilijk bereikbaar, maar heeft ook een grotere kans op het ontwikkelen van dementie. Dit door verschillende risicofactoren waaraan zij doorheen hun leven kunnen zijn blootgesteld, zoals trauma, laaggeletterdheid en een beperkt sociaal netwerk. Zij hebben vaak hun eigen ouders niet oud zien worden en in veel culturen is er geen woord voor ‘dementie’. Deze generatie wordt stilaan ouder, maar we zien deze slechts weinig in onze zorgverlening opdagen. Een extra uitdaging is dat mensen met dementie vaak uiteindelijk terugvallen op hun moedertaal, en de talen die zij later in hun leven leerden, kunnen kwijt geraken. Kenens: ALV heeft bijvoorbeeld geen Familiegroepen (open praatgroepen) in Brussel terwijl we merken dat de nood hier ook wel is. Maar de factoren die Fien net aanhaalde maken het net dat tikkeltje lastiger. Daarom is het evenement met Brusseleir! een kans om ons en onze werking nog meer op de kaart te zetten.

Hoe zit dat met die risicofactoren?

Van Sint Jan: Vroeger dacht men dat bij dementie bijna uitsluitend genetische factoren speelden. Nu weten we dat voor zo’n 30 procent andere risicofactoren invloed kunnen hebben. Levensstijl is belangrijk: gezond leven, niet roken, niet teveel alcohol, bewegen. Maar ook sociale contacten en een goede mentale gezondheid spelen een rol. En als je gehoor achteruit gaat, verhoogt de kans op dementie omdat je hersenen minder gestimuleerd worden.

Wat kunnen medicijnen betekenen voor het beheersen van de ziekte?

Van Sint Jan: De medicatie die momenteel in België beschikbaar is zal hoogstens en slechts in bepaalde fases de symptomen onderdrukken, en werkt zeker niet bij iedereen. Sommigen hebben vooral veel bijwerkingen die erg sterk kunnen zijn, waardoor sommige artsen dit uiterst voorzichtig voorschrijven.

Alle info betreffende de voorstelling POEPA op 24 september in’t kader van de Werelddag Dementie, alsook over de voorstellingen op 14 en 15 oktober in Zinnema, vind je op de backcover van dit magazine.

Enroute

Doktour Robert vi de toêl te vizanteire, chirurgien Melcully vi de muzikskes te stabilizeire en anestesist Dirk vi klanke te repareire. En dat in a zeekekas!

Brussels Tuub 5 - équipe médicale

Enroute

Zomer 2023

In doenker en afgeleige êmpaskes koste van de zoumer Marc Bober, Mars Moriau en nen Brusselse fotograf (ikke) teigekomme, ni vi louche affairkes te doon, mo vi te werke on e neut projekt, dat in kollaboroêse mè Brusseleir! wët geprepareid, eet mè fotos, muzeek, ‘n vertellink en duudluupende strotsjes. Mier neus binnekët!

Anderlecht, 30-08-2023

De konzjei es weial gepasseid en et Brussels Volkstejoêter es in gank geschoute vi “Nen air de famille” te repeteire. Zee ze beizeg.

Zomer 2023

Oovuil kadeiene kenne vandoeg den dag nog stillekes lawaait moêke? Ik zeg et mo. Et was wei vollenbak in de Studio passeide moind. Mo ierlaaik gezeid, et was den ieste ki da’k dei leekes van Brussels Tuub derekt kost meizinge. Instant klasseekers, quoi. Op dei fotos: Monom, IsMarkMark, Nemode, Waan en Eles.

Foto’s Guido Van den Troost

NEN AIR DE FAMILLE

de bitterzoete komedie ‘Un air de famille’ van Agnès Jaoui en Jean-Pierre Bacri, verbrusseld door Guido Goovaerts

‘Un air de famille’ ging op 27 september 1994 in première in het Théâtre de la Renaissance in Parijs. Het werd een zeer succesvolle theaterproductie en kaapte in 1995 twee Molièreprijzen weg waaronder de prijs voor de beste komedie. In 1996 werd ‘Un Air De Famille’ verfilmd door Cédric Klapisch.

Over de auteurs

Jean-Pierre Bacri (Castiglione, Frans-Algerije (Nu Bou Ismaïl, Algerije), 24 mei 1951 - 18 januari 2021, was een Frans film- en theateracteur en scenarioschrijver.

Samen met zijn echtgenote Agnès Jaoui schreef hij Smoking/No Smoking. Zij schreven samen en traden samen op in Un air de famille, in On connaît la chanson, waarvoor hij in 1988 een César won voor beste mannelijke bijrol, en in Comme une image. Bacri werkte meermaals samen met de regisseurs Cédric Klapisch, Alain Chabat, Alain Resnais, Claude Berri en Pascal Bonitzer.

Agnès Jaoui (Antony, 19 oktober 1964) is een Franse actrice, scenarioschrijver, regisseur en zangeres.

Jaoui studeerde aan de Cours Florent en kreeg ook acteerlessen aan een school verbonden aan het théâtre des Amandiers de Nanterre. Ze debuteerde in de film Hôtel de France van Patrice Chéreau uit 1987. Jaoui

speelde opgemerkte rollen in Un air de famille, On connaît la chanson en Le Goût des autres. Van die drie films was ze ook de scenarioschrijfster, en ze was eveneens regisseur van Le Goût des autres. In 2006 begon ze ook een zangcarrière waarbij ze reeds drie albums uitbracht. In 2017 werd ze geselecteerd voor de internationale jury van het Filmfestival van Cannes.

Het stuk

Philippe heeft het gemaakt. Hij is gehuwd met Yolande en is kaderlid in een onderneming waar ook zijn zus Betty werkt, een verbeten vrijgezel. Op een vrijdagavond komen ze in het gezelschap van hun moeder samen in het mistroostige cafeetje van Henri, de oudste broer, om de verjaardag van Yolande te vieren. Maar de avond verloopt niet helemaal zoals gepland. En wanneer Denis, de ober van het cafeetje, zich begint te moeien met familiekwesties krijgt het feestje al snel de allure van een afrekening.

Artistieke Ploeg

regie: Dave Nauwelaerts

assistentie: Monique Boonen

cast: Geert Dehaes, Anouk Van Doosselaer, Dean Raey, Karlien Figeys, Davy Van Stichel en Niki D’Heere

decorontwerp: Barbara Vandendriessche

lichtontwerp: Marc Cnops

kostuums: Charlotte Goethals

grime: Gerlinde Vervenne

rekwisieten: Chantal Vermeir

DATA ZINNEMA,

Veeweydestraat 24-26, 1070 Anderlecht

DECEMBER 2023

za. 2, zo. 3

za. 9, zo. 10

za. 16, zo. 17

JANUARI 2024

za. 20, zo. 21

za. 27, zo. 28

FEBRUARI 2024

za. 3, zo. 4

de voorstellingen op zaterdag vangen aan om 20u, op zondag om 14u30

Naast de event-voorstelling

in’t kader van de dementie werelddag op 24 september

(zie info op de backcover van dit magazine), speelt het BVT deze mooie voorstelling ook nog op zaterdag 14 en zondag 15 oktober in Zinnema.

Mis deze voorstelling niet.

Gedichten en columns van Freddi Smekens verzameld

‘Hij kon Brussels schrijven zoals een ander Nederlands schrijft’

In 2005 was Freddi Smekens Brusseleir van ’t Joêr. Van de dichter, cursiefjesschrijver en journalist - ooit nog figurant bij het Brussels Volkstejoêter - is nu met Mijn naam is Celsius een ruime verzamelbundel gedichten en columns verschenen.

INFO & TICKETS

€ 18,00 > -18, +65, groepen vanaf 20 personen

€ 20,00 > anderen

€ 30,00 > relaxarrangement i.s.m. restaurant Den Appelboom (shuttle, ticket, drankje na de voorstelling in het restaurant)

€ 55,00 > verwenarrangement i.s.m restaurant Den Appelboom) (shuttle, ticket, aperitief, plat, dessert, excl. drank)

VGC-paspartoe kan ingediend worden.

Rekeningnummer be.brusseleir vzw: BE79 7350 3377 0233

RESERVATIES

Elke di., woe. en do. van 9u tot 12u via 02/502 55 09 of via tickets@brusseleir.eu of via de website: www.brusseleir.eu

PAKT AAVEN AZJENDA EN …… WE ZEEN MALKANDER IN DE ZINNEMA!

Deze bloemlezing verzamelt alle gedichten uit de bundels, aangevuld met gedichten die in tijdschriften opdoken en gedichten die uit privé-collecties werden geplukt. Daarnaast bevat zij een snedige selectie van de columns. De bloemlezing wordt ingeleid door Smekens’ literaire kompanen Frank De Crits, Jan Struelens, Toon Van Scharen en Henri Vandenberghe

‘Poëzie

Freddi Smekens (1949) groeide op in Anderlecht, en begon aan zijn literaire carrière toen hij in 1968 Germaanse ging studeren aan de VUB. Daar maakte hij in de jaren ’60 en ’70 deel uit van de literaire scene die de tijdschriften HAND en Enklave voortbracht, en regelmatig te vinden was in café De Dolle Mol. Op zijn bundels Merkwaardig verdriet uit 1977 en (entropie) uit 1988 na, verscheen het werk van Smekens echter heel verspreid. Uitgeverij Fluxenberg vulde nu alsnog de leemte met een boek van meer dan 300 bladzijden gedichten en columns, vergezeld van introductieteksten door schoon volk als Johan Verminnen, Frank De Crits, Dirk De Prins en Josse De Pauw. Het initiatief kwam van Smekens’ zus Viviane, die heel tevreden is van het resultaat. “Ik vind het echt een heel mooi vormgegeven en goed gecomponeerd

boek dat een bijna volledig beeld geeft van zijn werk,” vertelt ze. “Er staan ook veel onuitgegeven gedichten uit verschillende archieven in, en vroege columns uit Brussel Deze Week die onze vader inplakte in een schriftje.” Smekens schreef veel gedichten en columns over Brussel, interviewde Brusselse figuren, verzorgde een figurantenrol aan de toog in de komedie Bossemans en Coppenolle van ’t Brussels Volkstejoêter, en schrééf ook heel vaak in het Brussels. Viviane verwijst bijvoorbeeld naar zijn mooie vertaling van Au temps des cerises: De Kreekentaaid. “Freddi kon Brussels schrijven zoals een ander Nederlands schrijft. Fonetisch, zonder toevoegingen en heel precies: want Brussels is geen Mechels of Vilvoords.”

“Mijn naam is Celsius”, Freddi Smekens, Fluxenberg, 303 blz., www.fluxenberg.be Te koop bij Brusseleir!: https://www.brusseleir.eu/ product/mijn-naam-iscelsius/ € 25,00 of € 31,000 verzending inbegepren

Vocabulaire

door Robert Delathouwer, Streektaalcoördinator

Onze reeks over de spelling van het Brussels

In onze vorige rubriek voor de zomervakantie waren we garriveid ba de letter G. Die heeft ons daarna wel wat plezante reacties opgebrocht. Vooral wanneer we het hadden over de Gardevils en hun lijflied Lup lup lup de Gardevil es doê… Ik schreef toen dat Marcel de Schrijver in zijn bekende bloemlezing ’t Es on aa naa al aangaf dat er op dat aireke ook een vervolg bestaat, en dat luidde als volgt: En ‘k zoê ni geire luupe vè de gardevil en nog: Mè zan krumme puuten en zanne oeilenbril. En ja, er bestaan ook nog een heleboel andere versies en vervolgskes, net zoals er bij Vee van bomma ook heel wat andere varianten bestaan op de pataate mè sosisse. Veel lezers hebben ons die Gardevils-varianten ook doorgestuurd. Wat ons dan extra deugd doet, want het bewijst dan weer dat we toch gelezen worden. We komen later ongetwijfeld nog terug op al dei toffe leekes in ’t Brussels.

We zijn in onze reeks met een overzicht van plezante of bijzondere Brusselse woorden aan de hand van een alfabetische volgorde van de beginletters na de G nu dus garriveid on de letter H.

DE LETTER VAN VANDOÊG:

KAMEROÊT H, DE SOEKELEIR

VAN ‘T BRUSSELS ALFABET.

We kunnen vanaaiges kort zijn bij deze 8ste alfabetaar, want nen echten Brusseleir zal de H nooit uitspreken, of het zou moeten zijn bij een of andere eigennaam zoals Hubert. En dèn nog, die zullen we meestal ook wel uitspreken als Ubère… Of as ge minister Benjamin Dalle uud, die een van onze Brusselse lessen kwam bijwonen, en als we hem vroegen om zich in het Brussels voor te stellen zei: ‘ik zaain afkomsteg van… Bruhhe’. Van de slag aaie we recht op een dobbel H! Vè de rest nen toffe pei den Benjamin (hij subsidieit ons uuk, zeede…)

Als we de H niet uitspreken in ons dialect dan zullen we die uiteraard ook niet schrijven. Bij onze vriend Marcel - en die kon het weten, want hij was zelf de Schrijver - blinken slechts twee citaten rond de H in zijn bloemlezing.

Ten eerste: wanneer men aan een Brusseleir vraagt van een woord dat met de letter ‘h’ begint te spellen, gebeurt het dat die Brusseleir gekscherend begint met te zeggen… “met de ‘h’ (uitgesproken hasch) van hesqu’on va boire un verre?” – gaan we samen een glas drinken?

Ten tweede (en ten laatste): HUILE DE BRAS: de Franse uitdrukking ‘mettre de l’huile de bras’ betekent een zware fysische inspanning doen, zwaar werk verrichten. De Brusselse volkstaal gebruikt die uitdrukking in de betekenis van ‘spierkracht’. Voorbeeld: vè dat af te scheure was er vuil huile de bras vandoon zenne! – om dat af te schuren was er veel spierkracht nodig hoor! Allei, tot de noste ki, hein…

ZOEK JE EEN WOORD IN HET BRUSSELS? OF ZUKTE E WOUD IN ’T BRUSSELS?

Dat kan vanaf nu ook digitaal. In samenwerking met de vzw Variaties werd het Brussels Lexicon gedigitaliseerd en opgenomen in de Woordenbank van de Nederlandse dialecten. Hoe ga je te werk? Ga naar: https://www.brusseleir.eu/neus/brussels-lexicon-digitaal/ daar klikken en je komt in de woordenbank terecht. Kruis Brussel aan en tik vervolgens het woord dat je wilt verbrusselen in het vakje de A.N.-zoekterm. Klik dan op zoeken. Es da ni tof?

Voor wie graag iets tastbaars in handen neemt: je kan bij Brusseleir! nog steeds in boekvorm het BRUSSELS LEXICON, van Sera de Vriendt en Marcel de Schrijver (uitg. Academie van het Brussels vzw, 2009) met meer dan 6000 Brusselse woorden bestellen of afhalen. Ook de Franse versie LEXIQUE BRUXELLOIS (van dezelfde auteurs plus Marc Quintelier) is beschikbaar.

Daarnaast is ook ’t KAKKENESJKE verkrijgbaar, de Franse versie van de bloemlezing van merkwaardige woorden en gezegden van Marcel de Schrijver (uitg. vzw BeBrusseleir, 2017). De Vlomse versie (’t ES ON AA NAA!) is al een tijd uitverkocht.

DE BRUSSELSE LESSEN ZIJN TERUG !!!

Door de sluiting van het Goudblommeke in Papier moesten we een jaartje wachten om onze lessen in het Brussels te hervatten. Maar na de herstart van het Blommeke zijn we er weer. Telkens op een dinsdagavond van 19.00 tot 21.00u word je ondergedompeld in het plezantste dialekt van de weireld, en je leert er ook de tofste leekes in ’t Brussels zingen! In goed humeur en ongedwongen. Plaatsbezoeken zijn ook voorzien.

De lessen gaan door op volgende data: 2023 > 10 en 24 oktober, 7 en 28 november, 12 december

2024 > 9 en 23 januari, 6 en 27 februari, 12 en 26 maart, 16 april. Plus de diploma-uitreiking!

INSCHRIJVEN > via info@brusseleir.eu of 02 502 76 93 – kost: 110 €

Ketsje Acteur en dichter Mathieu Carpentier

De bekende acteur en dichter Mathieu Carpentier coördineert het Slampoetry-project ‘BrusselsSLAM’ van het jongerenprogramma van Brusseleir!.

onder auspiciën van de Koning Boudewijn Stichting

DE COPAINS VAN BRUSSELEIR!

Een initiatief waarmee de sympathie van den Brusseleir voor onze werking kan omgezet worden in censkes, oude, ploêt,…

op als rapper onder de naam CARPI. En ik heb mijn eerste dichtbundel Ik zwijg liever en schrijf uitgebracht.”

Dat alles maakt van Mathieu de geknipte artiest om het Slampoetry-project van Brussel Chaud te begeleiden. “In Vlaanderen en Wallonië herkennen ze mij als Brusselaar, maar het is geen echt Brussels dialect dat ik spreek. Ik wil mij daar graag verder in verdiepen.”

Dankzij de steun van de Copains van Brusseleir willen we met het project Brussels

Mathieu Carpentier werd geboren in Brussel, groeide grotendeels op in Sint-Genesius-Rode en keerde terug naar de hoofdstad toen hij de Kunsthumaniora in Brussel ontdekte, waar hij drama studeerde. Daar ontwikkelde Mathieu verschillende talenten.

Bij het grote publiek is hij bekend voor zijn rol als Joren in de VRT-reeks ‘Thuis’, waar hij in april mee stopte. “Om meer tijd te maken voor andere dingen,” vertelt hij. “Ik heb altijd de noodzaak gevoeld om mijn eigen ding te doen. Ondertussen heb ik een eigen theaterstuk geschreven en gespeeld. Het scenario van mijn eerste kortfilm is af, en samen met een aantal vrienden zoeken we uit hoe we die gaan realiseren. Ik trad onlangs voor de eerste keer

Mathieu vroeg een tiental jonge Brusselaars om zich kandidaat te stellen en alvast wat teksten in te sturen. Zijn jonge Brusselaars dan geïnteresseerd in het Brussels dialect? “Ik merk dat mensen van mijn leeftijd het spijtig vinden dat we dat Brussels van vroeger niet veel meer horen. Het lijkt me dus verrijkend om mensen die graag poëzie schrijven dat in het Brussels te laten doen. We gaan dat doen in workshops onder begeleiding van een Brusselse taalspecialist, en het is de bedoeling dat we toewerken naar toonmomenten in GC De Markten en Zinnema.

WALLAH OMG jongeren rekruteren die goesting hebben in het Brussels en samen met hen een project uitwerken die hun leefwereld creatief vertaalt.

Stortingen vanaf 40€ genieten van een fiscaal attest.

Scanenbetaalmet PayconiqbyBancontact Scannezetpayezavec PayconiqbyBancontact

Koning Boudewijnstichting: BE10 0000 0000 0404

Ben je max. 30 jaar oud en wil je deelnemen aan BrusselsSLAM?

Twijfel niet en schrijf je in via slam@brusseleir.eu

Gestructureerde mededeling: +++ 623/3734/20003 +++

Payconiq is handig en snel via deze QR code

Ik wil me graag in het Brussels verdiepen”

POEPA

In’t kader van de Werelddag Dementie

zondag 24 september 2023 @ Zinnema

Voorafgaand de voorstelling vinden er workshops plaats, na de voorstelling is er een nabespreking en een afsluitende receptie met een hapje en een drankje.

2 WORKSHOPS

1. STELLINGENSPEL ROND DEMENTIE ‘MIJN GEDACHT’

Tijdens deze workshop verkennen we de feiten, vooroordelen, fabeltjes, gedachten, do’s en dont’s… met betrekking tot dementie.

2. BELEVING BIJ DEMENTIE

In deze 60 minuten durende workshop gaan we aan de slag met de ervaringsgerichte toolbox dementie. Aan de hand van opdrachten ontdekken de deelnemers hoe mensen met dementie verschillende aspecten van de ziekte zouden kunnen ervaren. De nabespreking wordt begeleid door Tine van de Alzheimer Liga Vlaanderen en Fien van het Expertisecentrum Dementie brOes.

TIMING

13u: WORKSHOPS - 15u: TONEELVOORSTELLING POEPA - 16u30: NABESPREKING + RECEPTIE

WAAR

ZINNEMA, Veeweydestraat 24, 1070 Anderlecht

INFO EN INSCHRIJVEN

Elke dinsdag, woensdag en donderdag van 9u tot 12u via 02 502 55 09 of via tickets@brusseleir.eu Workshop: € 5 - Voorstelling: € 18 & 20