Coverstory: ‘Verpakking is concurrerend mechanisme

‘Verpakking is concurrerend mechanisme’

COMPOSTEERBARE KOFFIECAPSULE KOMT IN ZICHT

Koffiecapsuleproducent Euro Caps brengt voor het einde van het jaar een biologisch afbreekbare capsule op de markt. Het concern werkt al jaren in stilte aan verduurzaming van zijn verpakkingen. Welke ontwikkelingen zijn er allemaal gaande? VMT sprak met oprichter Nils Clement en verpakkingsmanager Else Habraken.

Tekst Maurice de Jong Beeld Marco de Swart

Bijna acht jaar geleden sliep Nils Clement tussen de zakken koffie in een vrijwel lege productiehal aan de Sevillaweg 49 in industriegebied Spaanse Polder in Rotterdam. In 2020 is deze hal volop in bedrijf, 24 uur, zeven dagen per week. Capsules voor onder andere Lidl worden hier afgevuld en verpakt. Euro Caps produceert ook koffiecups voor buitenlandse supermarkten en voor A-merken die in de Nespresso-machines passen. “We exporteren naar veertig landen, zelfs naar Australië”, kan Clement zijn enthousiasme nauwelijks onderdrukken. Aan de overkant staat de tweede fabriek die capsules maakt voor Dolce Gusto-apparaten. Uit deze twee productielocaties komen jaarlijks meer dan één miljard koffiecapsules. Die volumes zullen nog eens met de helft groeien als volgend jaar de derde fabriek in de Spaanse Polder operationeel is. Hier gaat de privatelabelfabrikant aluminium cups produceren.

Volumes In Rotterdam gaat het om het draaien van zoveel mogelijk volumes. Dat is nu eenmaal zo in de huismerkenbusiness, weet Clement die eerder bij Starbucks en Ahold Delhaize werkte. Inmiddels is Euro Caps één van de grootste privatelabelproducenten van koffiecapsules ter wereld. Bij het groter groeien, horen ook grotere verantwoordelijkheden, vindt de ceo en eigenaar Clement. Op het gebied van duurzaamheid bijvoorbeeld. Sinds drie jaar zet zijn bedrijf zich daarom volop in om verpakkingen te verduurzamen: minder verpakkingsmateriaal, beter recyclebaar en duurzamere verpakkingsmaterialen. “Drie jaar geleden pasten er bijvoorbeeld 400.000 capsules in één vrachtwagen en nu 1,3 miljoen. Ook hebben we het verpakkingsgewicht met de helft verminderd.”

Euro Caps

Euro Caps begon in 2012 met één kleine fabriek in Rotterdam. Nu telt het bedrijf twee productielocaties in industriegebied Spaanse Polder in Rotterdam. Hier worden jaarlijks zo’n 1,1 miljard koffiecapsules gemaakt die in de Nespresso- en Dolce Gusto-machines passen. Daar komt nog een derde fabriek bij die in april 2021 volledig operationeel zal zijn. De productievloer groeit dan van 10.000 m2 naar 15.000 m2 en daarmee groeit ook de productiecapaciteit met 50 procent. Momenteel werken bij het Rotterdamse bedrijf die voor zowel A-merken als supermarkten produceert, zo’n driehonderd medewerkers. Daar komen in de nieuwe fabriek nog zo’n 25 tot 50 arbeidsplaatsen bij.

Verpakking prioriteit De afgelopen jaren probeerde Nils Clement, enthousiast en gedreven als hij is, zo goed en zo kwaad als het ging zelf leiding te geven aan de verpakkings- en R&D-teams. Maar met het steeds groter wordende bedrijf bleek dat steeds moeilijker. Hij realiseerde zich dat als Euro Caps verdere stappen wilde maken op bijvoorbeeld de verduurzaming van verpakkingen meer aansturing en focus nodig zijn. Daarom kwam Else Habraken anderhalf jaar geleden over van Danone, waar ze in de kindervoeding werkte, om leiding te geven aan dit proces. Het bleek een gouden greep. Clement kan zich zo bezighouden met waar hij goed in is: ondernemen, kansen zien. “Bij haar kan ik naar hartenlust met mijn ideeën strooien en zij gaat er dan mee aan de slag en kijkt hoe realistisch die zijn.” Habraken en haar team techneuten krijgen van Clement tijd en vrijheid om bijvoorbeeld aan een duurzame koffiecup te werken. “R&D, waar ook de verpakkingsafdeling onder valt, is daarom een beetje buiten de business geplaatst.” De afgelopen drie jaar heeft het verpakkingsteam hard gewerkt aan verduurzaming. Veel ideeën werden ook afgeschoten. Maar het ideale koffiecupje komt eraan, bevestigt Clement. De huidige cups bestaan uit een samenstelling van kunststof met aluminiumfolie. Bij verduurzaming is het essentieel dat de functionaliteit overeind blijft en dat de kostprijs niet te veel stijgt. Consumenten willen niet te veel betalen en geen gedoe als ze ’s ochtends een kopje koffie zetten. Tegelijkertijd dient de verpakking zuurstof en vocht buiten te houden. Want deze twee zijn de grootste vijanden van koffie. Ze tasten de kwaliteit en houdbaarheid aan.

Monomaterialen en verwerking Euro Caps zet in op het gebruik van monomaterialen van plastic die goed recyclebaar zijn, en op materialen uit voedselstromen die goed composteerbaar en recyclebaar zijn. “Zo’n capsule van één soort materiaal kunnen recyclers makkelijker verwerken. De goed recyclebare plastic verpakking is daarna weer geld waard. Je kunt er weer iets mee”, reageert Habraken. Zij en haar team onderzoeken welke capsules gemaakt kunnen worden met voedselafval. Koffiecups die ook nog eens technisch goed functioneren en de kwaliteit goed houden. De voedselreststromen die Euro Caps gebruikt bij de verpakkingsontwikkeling komen uit de hele wereld. Clement realiseert zich ook wel dat voedselafval uit Argentinië nou niet echt duurzaam is. Daarom is het streven om dit zoveel mogelijk lokaal in te kopen. “Maar dan moet het er natuurlijk wel zijn.”

’Een duurzame verpakking is de toegang naar het schap in de supermarkt’

Oprichter Nils Clement (rechts) van Euro Caps strooit met verpakkingsideeën en verpakkingsmanager Else Habraken kijkt of ze uitvoerbaar zijn. Euro Caps gebruikt spuitgieten en thermovormen in de fabriek. Beide technieken zijn gebaseerd op plasticverwerking. “De vraag is dan: kunnen we cupjes van een nieuw materiaal hier ook mee verwerken”, vertelt Habraken. Andere issues die bij zo’n verduurzamingstraject aan bod komen: kan zo’n duurzame capsule over de afvullijn? En hoe houdt zo’n koffiecup zich tijdens het transport? “Dit zijn echt trajecten die weken, soms maanden duren.”

Half miljoen euro Clement: “Soms moet je dan investeringsbeslissingen nemen om een lijn om te bouwen. Dan ben je al gauw een half miljoen euro verder. Je moet er dus zeker van zijn dat er vraag naar duurzame koffiecapsules is. Voordat we die aan klanten kunnen aanbieden, moeten we zeker weten dat we koffiecapsules kunnen aanbieden op schaal. Daarom duren die R&D-trajecten soms zo lang, omdat de verwerkbaarheid van een product in een pilot goed getest dient te worden.” En dan is er nog Nestlé, het moederbedrijf van koffiecapsulefabrikant Nespresso. Die past regelmatig wel iets aan de Nespresso-koffiemachines aan zodat een cupje van een andere fabrikant niet past. Dat betekent dat Euro Caps haar capsules vaak aanpast. “Nestlé moet een aantal maanden voor de koffiemachine op de markt komt de tekeningen laten zien aan andere koffiecapsulefabrikanten. Het is echt een kat-en-muisspel.” Kortom, Euro Caps schakelt continu op meerdere borden, zowel wat betreft de materialen als het design van het cupje. De optimale balans vinden tussen kwaliteit en houdbaarheid ziet Habraken als het grootste probleem bij de ontwikkeling van een zo duurzaam mogelijke koffiecup. “Je wilt natuurlijk altijd de randjes opzoeken: zo min mogelijk verpakking gebruiken en tegelijkertijd een goed functionerende koffiecup. Je barrièrelaag moet wel goed ingecapsuleerd zitten om de zuurstof buiten te houden en om geen vocht bij die barrièrelaag te laten. Dan gaat het om het zo vers mogelijk houden van de koffie en daarnaast het goed functioneren in het Nespresso-apparaat. Want je wilt geen kopje koffie hebben en vervolgens dat je lekbak volstroomt met water dat er aan de onderkant uitlekt.” Natuurlijk doen medewerkers bij Euro Caps zuurstofdoorlatendheidstesten en andere verpakkingstesten, maar bovenal zetten ze heel veel koffie. “We observeren, meten wat er gebeurt. Als je een flesje ontwikkelt, ga je ook testen hoe je deze het beste in je hand kunt houden: hoe houdt de consument het flesje vast? Wij spelen gewoon consument.”

Een zaak die bij een verduurzamingstraject van verpakkingen aan bod komt, is: kan zo’n duurzame capsule over de afvullijn?

cycled PET mag het bedrijf wel gebruiken maar gerecycled polypropyleen niet omdat het niet voedselveilig is. En van rPET kan het koffiebedrijf geen capsules maken. Clement: “Het is lastig manoeuvreren omdat je de technische mogelijkheden in huis hebt die ook nog eens financieel haalbaar zijn.” Maar mogelijk vinden we snel een oplossing om gerecycled polypropyleen toch voedselveilig te gebruiken, denkt Habraken. “De verpakkingsontwikkelingen gaan zo snel.” Euro Caps kan niet zonder zijn ketenpartners in zijn streven koffiecups zo duurzaam mogelijk te maken. Sinds de oprichting in 2012 stak Clement veel energie in het smeden van hechte banden met leveranciers. Daar plukt het inmiddels fors gegroeide Euro Caps nu de vruchten van. “We hebben contacten tot hoog in de boom en kunnen verduurzamingstrajecten nu goed in gang zetten”, aldus de ceo. “Je stelt je echt open voor elkaar. Je gaat bij elkaar op bezoek en kijkt welke dingen je beter kunt doen. Dat ketendenken moet er zijn, moderne bedrijven moeten dat doen.”

Concurrentiegevoelig Uiteindelijk moeten al die R&D-inspanningen en samenwerkingen in de keten resulteren in een goed functionerende en composteerbare capsule. “Gemaakt van voedselafval dat goed composteerbaar en recyclebaar is. De vraag is: kunnen we wat met iets

‘R&D-trajecten duren lang omdat de verwerkbaarheid van verpakkingsmateriaal eerst goed getest moet worden’

dat al bestaat, zoals eierdozen, of gaan we voor een geheel nieuw materiaal. Er zijn verschillende richtingen die we onderzoeken”, vertelt verpakkingsexpert Else Habraken. Nee, concreter kan ze echt niet worden. Clement neemt het woord: “Zo’n duurzame verpakking gaat er gewoon komen.” De houdbaarheid van de duurzame capsule bedraagt nu enkele maanden, maar dat moet aan het eind van het jaar toch echt ruim een jaar zijn, is het enige dat hij er nog over kwijt wil. De ondernemer legt uit waarom hij echt niet meer kan vertellen. “Die hele focus op duurzame verpakkingen zorgt ervoor dat dit een nieuw concurrerend mechanisme is geworden.” Maar jullie zijn toch van de ketensamenwerking en het delen van informatie? Clement legt uit dat hoe duurzamer de verpakking is, hoe groter de kans is dat een supermarkt met een fabrikant in zee gaat. “Het is je toegang tot het schap. Het is dus echt een concurrerend voordeel als je met iets bijzonders komt.” De verwerking van zo’n duurzaam materiaal is lastig, ervaart hij. “Dus als je uiteindelijk zo’n koffiecup hebt dan wil je het hele ontwikkelingsproces een tijdje beschermen. Een open source zou prachtig zijn, maar wie draait er dan voor de investeringen op?” En trouwens, merkt hij nog op: “Ook onze toeleveranciers vertellen ons maar tot op bepaalde hoogte wat ze aan het doen zijn.” •