De insectenhype is voorbij

‘De insectenhype is voorbij’

INSECTENEIWITTEN VERBLEKEN ONDER MASSALE AANDACHT PLANTAARDIG

Bedrijven storten zich massaal op de markt voor plantaardige eiwitten. Zelfs een traditionele vleesverwerker als Vion kondigde aan vleesvervangers te gaan produceren. Maar rond een ander alternatief eiwit, afkomstig van insecten, is het relatief stil. Zullen producten op basis van insecteneiwit ooit doorbreken bij het grote publiek of zijn ze gedoemd om een eeuwige niche te blijven?

Tekst Maurice de Jong

Drie beginnende bedrijfjes die voedingsmiddelen maken op basis van insecten zijn te ontwaren in de Startup Area van Anuga, ’s werelds grootste voedingsmiddelenbeurs die afgelopen najaar plaatsvond in Keulen, Duitsland. Op de rest van de beurs, waar vooral de gearriveerde voedingsmiddelenbedrijven exposeren, vallen dergelijke producten niet te ontdekken. De gevestigde orde waagt zich niet aan de insectenniche. Te veel risico’s.

Sens Daniël Heinrich van de Duitse startup Sens uit Hamburg, Duitsland showt met trots het productportfolio op basis van krekels: sportrepen, crackers, eiwitpoeder en brood. In 2018 startte Sens met het streven om van het eten van insecteneiwit ‘het nieuwe normaal te maken’. Insecteneiwit is van betere kwaliteit dan plantaardig eiwit en veel duurzamer dan dierlijk eiwit, vertelt Heinrich. Het Voedingscentrum stelt dat er minder ruimte en water nodig is voor het kweken van insecten vergeleken met de veehouderij. Ook zetten insecten hun voeding twee tot vijf keer efficiënter om in vlees dan koeien, varkens en kippen. Sens haalt zijn krekels uit Thailand. Dat brengt veel transportkilometers met zich mee, realiseert Heinrich zich. Daar staat tegenover dat er door het tropische klimaat in het zuidoost-Aziatische land minder energie nodig is om de krekels te kweken. “We voeden ze met afval van een biologische rijstboerderij pal naast onze kwekerij.” Een insectenboerderij in Duitsland opzetten, blijkt haast niet mogelijk. Hier komen te veel regels bij kijken, vertelt Heinrich. De producten zoals crackers en repen worden wel in Europa geproduceerd. Dat brengt de nodige uitdagingen met zich mee. Aan sportrepen kan Sens maximaal 20 procent krekels toevoegen, anders gaat dat ten koste van de structuur. Die wordt dan droog en korrelig. Dat probleem speelt bijvoorbeeld met de pindakaasrepen. Met een nieuwe productielijn hoopt Heinrich de problemen met textuur en consistentie op te lossen.

Oprichter Michiel van Meervenne van Kriket won de NX-startupprijs in 2019.

‘Fabrikanten en supermarkten moet je echt overtuigen’

Kriket

Michiel van Meervenne ontwikkelde, samen met zijn zus Anneleen, Kriket, een biologische noten-granenreep met ‘slechts’ 5 procent krekelmeel. Dat komt neer op zo’n twintig krekels per reep van 35 gram. Een hoger percentage zit er niet in want anders verliest Kriket zijn biolabel. “Krekels kunnen nog niet als biologisch gecertificeerd worden, maar wel als biologisch geteeld.” Het gaat er de ondernemer vooral om een mentaliteitsverandering teweeg te brengen: ga insecten eten, het is niet vies. Van Meervenne: “Onze strategie is om geen insecten in producten te tonen en gewoon heel veel te samplen. Dan heb je mensen echt zo overtuigd.” De krekels komen niet uit een ver, warm land maar gewoon uit Brussel. Little Food, een Brussels stadslandbouwproject, levert de insecten aan Kriket. “De krekels krijgen voer afkomstig van organische reststromen uit de voedingsmiddelenindustrie.” De repen van Kriket waren vorig jaar drie maanden te koop op vluchten van Eurowings. Momenteel kunnen consumenten ze online kopen en op een select aantal locaties in België en Nederland. Zo biedt Ekoplaza ze aan voor € 2,09 per stuk. Een stevige prijs voor een product van zo’n 35 gram. Van Meervenne beaamt dit. “Tsja, insecten zijn duur. Je moet dus partners vinden die met insecten willen werken: retailers en fabrikanten. Die moet je echt overtui

KREKELBOERDERIJ THAILAND Sens haalt krekels van een boerderij in Thailand.

gen.” En dat is hard werken. Een aantal jaren geleden waren insectenproducten te duur en was de kwaliteit niet top, vertelt Van Meervenne. Veelal reageren supermar kten dan in de trant van: “We hebben het geprobeerd, maar helaas...” De ondernemer kreeg de kans om zijn repen in de schappen van supermark tketen Carrefour te krijgen. “Maar het ontbrak aan een goede samenwerking. Zo werd van ons verwacht dat we zelf onze logistiek zouden regelen. Maar dat lukt gewoon niet.” Om de juiste partners te vinden, moet je een goed verhaal hebben. Hierdoor vond Kriket zijn huidige fabrikant in het Belgische Deinze. “Ons verhaal over de circulaire krekels hielp ons daarbij echt.”

Hype Heinrich signaleert dat de insectenhype van pakweg vijf, zes jaar geleden wel zo’n beetje voorbij is. Hij ervaart dat het extreem lastig is om businesspartners zoals supermarkten te vinden die insectenproducten in hun assortiment willen o pnemen. “Ik probeerde mijn tussen doortjes bij Albert Heijn aan de man te brengen, maar heb nooit een reactie gekregen.” Albert Heijn verkoopt al sinds november 2019 geen insectenproducten meer. “We merken dat de vraag laag is”, reageert een woordvoerder. Ook supermarktketen Plus heeft geen insectenproducten in het assortiment. “We zijn hier nu niet mee bezig”, reageert een zegsvrouw. Ondanks de hindernissen is de markt voor insectenproteïnen nog altijd kansrijk, stellen analisten van financieel dienstverlener Barclays. De kwaliteit van deze eiwitten is hoog, betoogt de landbouworganisatie van de VN, de FAO, al sinds 2003. Wereldwijd verorberen zo’n twee miljard mensen in 130 landen al Sens maakt onder andere crackers en sportrepen van krekels.

‘We moeten een mentaliteitsverandering teweeg brengen’

r geregelmatig insecten. Ook zijn de zespotigen zee schikt als diervoer.

etenEen obstakel is het culturele stigma dat op het e wevan insecten rust in de vleesminnende westers reld. En dan is er nog de hoge prijs. Maar die is de d is er nog de hoge prijs. Maar die is laatste twee jaar aan een flinke daling bezig. De prijsdaling hangt af van het land van herkomst. Kostte in Finland een kilo sprinkhanen in 2017 nog 100 euro, twee jaar later is dat nog maar de helft, becijfert Barclays. In Thailand ging in dezelfde periode de prijs omlaag van 30 euro naar 20 euro per kilo.

Nichemarkt De markt van insectenproducten is nog steeds een niche met veel kleine spelers. Barclays schat dat de markt voor insecteneiwitten een waarde vertegenwoordigt van 7,3 miljard euro in 2030, een groei van 24 procent vergeleken met 2019. Maar deze schatting kan te conservatief zijn, stelt de bank in het eind 2019 versc henen rapport Insect Protein: Bitten by the bug. Van Meervenne gelooft dat insecteneiwitten zich net zo gunstig ontwikkelen als plantaardige eiwitten. “We produceren nu 10.000 repen per maand, aan het eind van het jaar moet dat 20.000 zijn. Maar ik wil naar 30.000 per maand.” •