Prime Vision

Tekst Diane Essenburg | Foto’s Roel Dijkstra

Dit kunnen supers met productherkenning

Er zijn legio kansen zodra supermarkten producten automatisch kunnen herkennen. Zowel op de winkelvloer als in thuisbezorging. Dat is althans de gedachte van Prime Vision, een bedrijf dat gespecialiseerd is in computer vision en dat samen met Albert Heijn een test uitvoert bij een afrekenpunt in Delft. ‘Voor ons gaat het om de eerste supermarktklant ter wereld.’

800 miljoen datatransacties per dag. Zoveel gaan er door de systemen van Prime Vision. Sinds 15 september zitten daar ook supermarktdata tussen. Albert Heijn test in een winkel in Delft technologie van Prime Vision. Daarbij wordt het af te rekenen bedrag berekend aan de hand van camerabeeld en een weegschaal. Alle producten die klanten bij de pilotkassa in hun tas stoppen, worden geregistreerd. In eerste instantie moeten klanten ook nog zelf scannen, later is het de bedoeling dat de producten volledig worden herkend door de camera’s en software. Sommige producten, als een pak melk of kuipje boter, zijn volgens de ontwikkelaar vrij goed te herkennen, tot en met gewicht en merk. Bij een product als een appel zal de klant mogelijk nog moeten aangeven om welk ras het gaat.

‘Voor ons gaat het om de eerste supermarktklant ter wereld’, zegt innovatiedirecteur Bernd van Dijk van Prime Vision. ‘Albert Heijn heeft voor ons gekozen vanwege onze goede kennis van computer vision en het herkennen van karakters en patronen. We hebben voorafgaand aan deze test veel gesprekken gevoerd over wat zij wensen en wat wij kunnen, uiteindelijk kwam dit daar als beste mogelijkheid uit en hebben we de test opgestart. Het is bij AH bekend dat er nog veel meer met computer vision kan, dit is de eerste grote actie met de keten. Aan de hand van deze test willen we een product maken voor de gehele supermarktbranche.’

Van Dijk: ‘Voor de retail hebben we meerdere ideeën. Als je een product kunt herkennen, kun je er veel mee in je operatie. Denk aan het picken van orders voor thuisbezorging, dat moet nu nog handmatig. Je mag voorzien dat dat zo meteen door robotica wordt gedaan. Om robots dat goed te laten doen, speelt computer vision een grote rol. Daarom willen wij erbij betrokken zijn.’ Wel waarschuwt hij dat het verplaatsen van heterogene producten en volumes nog heel listig is. ‘Als je een hele reeks Coolblue- of Bol-pakketten ziet langskomen, is een manier om ze te herkennen door barcode of adres. Bij een heterogeen product is het mogelijk om ze op basis van andere features te herkennen, zeker als je kennis hebt van eerdere pakketten in het proces. Het is niet nieuw om data bij

Aan de hand van de test bij Albert Heijn willen we een product maken voor de gehele supermarktbranche

Over Prime Vision

In de jaren ’90 was een klein groepje mensen van het KPN Research Center bezig met patroonherkenning en karakterherkenning voor het vergemakkelijken van de administratie van acceptgiro’s. Uit dat team is Prime Vision ontstaan. Het bedrijf is rond het jaar 2000 groot geworden dankzij de sortering van post. Hoe het werkt? Camera’s maken een foto van een brief. Vervolgens herkent de software van Prime Vision de tekens van het afleveradres. Doordat de software bovendien besluiten neemt, gaat er een melding naar de machine wat er met de specifieke brief moet gebeuren.

Door ontwikkelingen in de banken- en later de postmarkt, richt het bedrijf zich steeds vaker ook op hardware voor een snelle sortering en op de installatie van de technologie. Maar de hoofdmoot is en blijft sorteersoftware. Het bedrijf van 120 werknemers heeft een sterke R&D- en innovatiebalans, aldus innovatiedirecteur Bernd van Dijk. 30 man houdt zich bezig met onderzoek en ontwikkeling van nieuwe producten. Prime Vision is actief in 25 landen en er gaan naar eigen zeggen 800 miljoen datatransacties per dag door de systemen. Een nieuwe markt die vrij recent aan het portfolio is toegevoegd zijn vliegvelden, voor het afhandelen van koffers. En nu dus de retail. Albert Heijn en Marks & Spencer zijn al wel logistieke klanten, maar AH test als eerste supermarkt de Prime Vision-technologie op de winkelvloer. Aan de hand van de test wil het bedrijf een product maken voor de gehele supermarktbranche.

Van Dijk werkt 5 jaar bij Prime Vision en staat als innovatiedirecteur naar eigen zeggen tussen sales en techniek in. elkaar te brengen en niet meer afhankelijk te zijn van barcodes. Er zitten echter nog wel veel technologische uitdagingen aan, onder meer om ze vervolgens ook echt op te pakken. Die uitdagingen gaan worden gekraakt de komende tijd.’ Met behulp van computer vision en de automatische besluitvorming zou bijvoorbeeld een robotarm moeten kunnen weten hoe hij met een bepaald product moet omgaan. ‘Dat is heel interessant voor e-commerce, maar nu weegt het nog niet op tegen de kosten. Op enig moment heb je een volume waarbij deze vorm van automatisering interessant wordt.’

Thuisbezorging

Iets waar Van Dijk verder kansen ziet voor de supermarktbranche in de komende 5 jaren, is in thuisbezorging. Aan klantenkant is daar een verplaatsing naar gaande, zegt hij. ‘Daar heeft Picnic echt wel een toon gezet. Waanzinnig gedaan door hen. Maar er kunnen nog grote stappen worden gezet in het aanbod aan klanten.’ Vooral dat de klant een bepaald tijdslot thuis aanwezig moet zijn, daar is nog een behoorlijke slag te slaan. Wellicht kunnen meer pakketjes van verschillende partijen tegelijk worden thuisgebracht of gebundeld bij een ophaalpunt worden opgehaald. ‘Als pakketten steeds meer zelf kunnen besluiten wat er met ze moet gebeuren, dan behoort het in de korte toekomst tot de mogelijkheden dat ze zich bij elkaar verzamelen en gezamenlijk de straat in gaan’, zegt Van Dijk. ‘Alleen nog even kijken wie de leverancier is…’

Een andere concrete optie voor op de winkelvloer is het plaatsen van camera’s in winkelwagens. Van Dijk: ‘Dat zijn keuzes. Wat wij merken is dat hardware in winkelwagens tot nu toe te duur is. De camera gaat stuk, je moet ’m schoonmaken, et cetera. Daarom is er in Nederland voor gekozen om apparaten te maken die ernáást worden gebruikt, de handterminals. Maar je ziet inderdaad wel voorbeelden in andere landen. Dit soort tests en die die wij doen in de AH in Delft zijn bedoeld om een enorme hoeveelheid producten te leren kennen, waarna je dat op meerdere plekken in de organisatie kunt gebruiken.’

De Prime Vision-directeur heeft niet het idee dat supermarkten te laat zijn met het toepassen van computer vision. ‘Ze zitten er al behoorlijk op, hoor’, zegt hij. ‘Supermarkten hebben een supergoede focus op wat er gebeurt. De klant staat waanzinnig centraal en dat bepaalt de manier waarop de hele bedrijfsvoering wordt aangestuurd.’ Voor Van Dijk is het wel heel prettig dat supermarkten sinds kort meer bereid zijn om snel technologieën te testen, dat ze durven experimenteren. Prime Vision kan al producten herkennen in het lab, maar hoe de software reageert op verschillende soorten belichting, of bijvoorbeeld op kapotte winkelmandjes, dat is nog onbekend. ‘Je moet meemaken hoe klanten een mandje gebruiken en hoe zij in de werkelijkheid in de winkel zijn. Alleen dan weet je het pad van de beste kans. In het durven experimenteren tot aan de klant, daarin zit wel verschil tussen ketens. De grote jongens zijn zo ingericht dat ze erin kunnen slagen.’

Spannend om met klant te testen

Dat klanten bij een winkeltest worden betrokken maakt de test bij Albert Heijn spannend voor Prime Vision. Natuurlijk is betrouwbaarheid in elke sector superrelevant, aldus Van Dijk, maar in de retail is het echt anders. ‘Daarom duurt het soms

Bernd van Dijk, innovatiedirecteur Prime Vision: ‘Als je een product kunt herkennen, kun je er veel mee in je operatie.’

ook langer voordat iemand de technologie gebruikt. Maar als eenmaal het eerste schaap over de dam is, gaan andere volgen. De grootste verantwoordelijkheid is dat de klant tevreden is.’ In Delft wordt er volgens de innovatiedirecteur alles aan gedaan dat klanten geen last hebben van de techniek. Als

Drone

Een drone zal voorlopig nog niet functioneel zijn in de Nederlandse markt. Zowel niet op het gebied van bezorging, waar ketens in Amerika mee testen, als in het magazijn. Het eerste is vooralsnog onmogelijk door de dichtbevolktheid in Nederland, zegt Bernd van Dijk. ‘Dat zien we echt niet op korte termijn op landelijke schaal.’ Hij verwijst wel naar tests met het overvliegen van medische pakketten tussen ziekenhuizen of naar een Waddeneiland. ‘Privacy is echt een belangrijk onderwerp in Nederland, en terecht. Dus los van of de technologie het kan, is het gebruik ervan in het Nederlandse ecosysteem nog echt een grote stap.’

Zelf heeft Prime Vision een test uitgevoerd met een drone in een magazijn. De pakketten zijn echter vaak te zwaar en de drone heeft te veel ruimte om zich heen nodig om goed rond te vliegen. Dus ook dit is volgens de innovatiedirecteur niet snel toe te passen.

Orderpicken voor thuisbezorging moet nu nog handmatig. Je mag voorzien dat robotica dat straks doet

na drie proefmaanden blijkt dat het goed gaat, wordt de test uitgebreid naar meer selfcheck-outs in andere AH-winkels, zij het met andere hardware of aanpassingen aan de software. ‘Alles is erop gericht dat áls het lukt, dat AH dan uitrolt.’

Test bij AH Delft

Of de test bij Albert Heijn in Delft echt kans maakt, weet Van Dijk niet zeker. ‘In retail is seamless experience een belangrijke trend. Bij deze oplossing moet de klant nog steeds met een bepaalde ladingdrager door de winkel en een extra handeling verrichten om af te rekenen.’ Toch is de pilot niet gek bedacht of overbodig, zegt de innovatiedirecteur. Hoe Amazon Go het doet in Amerika is in Europa namelijk niet realistisch. Ten eerste is het technisch een behoorlijke uitdaging, omdat er in een winkelomgeving veel uitzonderingen kunnen gebeuren. Maar vooral door privacyregelgeving in de EU. ‘Dataprotectie is hier heel belangrijk, en daar ben ik ook heel blij mee. Het is niet zomaar mogelijk om mensen door een winkel te volgen en op die manier producten te laten afrekenen. Dus ondanks dat we niet de mooiste seamless experience op gang brengen met onze test, is dit wel een mooie stap. Ik waardeer het heel erg aan AH dat zij er ook op die manier instaan.’

De groeiende kloof

in onlinefood

Roland Tabor is een retail analytics-specialist.

Ondanks alle perikelen die het covid19-virus veroorzaakt in de operatie en voor het personeel, wordt 2020 een heerlijk jaar voor de supermarktomzet. In augustus was deze 7,4 procent hoger dan vorig jaar bij een volumegroei van 6 procent.

Ook de onlinefoodretail profiteerde sterk van de corona-uitbraak. ING schat de jaar-op-jaargroei op 40-50 procent. Dat is in lijn met de verwachte groei dit jaar in de Verenigde Staten. In het voorjaar ontstonden er zelfs lange wachtrijen om boodschappen te bestellen.

Zonder capaciteitsproblemen was deze groei nog een stuk hoger geweest. AH.nl, Picnic en ook Jumbo haalden zoveel mogelijk hun geplande uitbreidingen naar voren, maar er blijven knelpunten bestaan om aan de grote vraag te kunnen voldoen. De online-omzet zal in 2020 zo rond de €1,7 miljard uitkomen. Picnic verwacht dit jaar een omzet van €500 miljoen te behalen. Uitgaande van een geschatte €75 miljoen omzet in Duitsland heeft Picnic inmiddels een 25 procent marktaandeel in ons land opgebouwd en is de onlinesuper Jumbo ruim voorbijgestreefd.

AH.nl heeft weliswaar marktaandeel verloren, maar heeft dat weten te beperken door van alle partijen het snelst op te schalen. Zo is de recente opening van het 7e distributiecentrum in Bleiswijk met succes een jaar naar voren gehaald. De krachtsinspanning gaat gepaard met relatief veel digitale storingen voor klanten, maar dit zal van tijdelijke aard zijn. Door deze ontwikkelingen komt mijn voorspelling van vorig jaar – dat Ahold Delhaize zijn stagnerende groei in onlinefood niet meer kan maskeren voor beleggers – in het geheel niet uit. Gelukkig geef ik geen beleggingsadviezen.

In de komende periode worden aanhoudende investeringen verwacht in nieuwe distributiecentra, transport en IT-infrastructuur. Samen met de hoge kosten van thuisbezorgen wordt onlinefoodretail steeds meer een business met een hoge toetredingsdrempel. Amazon, de speler met de diepste zakken, lijkt vooralsnog slechts een halfslachtige poging te doen om marktaandeel te winnen. In een eerdere editie van Foodmagazine werd helder aangegeven dat Amazon.nl weliswaar de grootste fouten uit zijn assortiment heeft gehaald, maar in ons land nog geen volwaardige onlinesupermarkt is. De onlinefoodmarkt lijkt verdeeld te gaan worden tussen AH.nl en Picnic, op flinke afstand gevolgd door Jumbo, die met lede ogen aanziet dat het marktaandeel van pick-up in 2 jaar is gehalveerd. Voor andere partijen worden de investeringen en kosten gewoon te hoog, of is de afstand al onoverbrugbaar.

En Picnic? Picnic spreekt ondertussen zijn ambities om een grote internationale speler te worden openlijk uit en voorziet de etiketten inmiddels van een Franse en Engelse tekst. Daarnaast verruilt Picnic de samenwerking met Superunie op voor een eigen inkoopcombinatie samen met het Duitse Edeka. Hiermee krijgt Picnic toegang tot een veel breder assortiment en een private label dat beter vergelijkbaar is met concurrenten. Dit is een belangrijke stap waarmee Picnic zijn achilleshiel, het beperkte assortiment, structureel kan gaan versterken.

Zo wordt het voor de overige spelers steeds moeilijker om een deel van de taart te bemachtigen. De discounters Lidl en Aldi kunnen door hun grote Europese schaal wellicht nog een positie verwerven, al zijn ze veel te laat begonnen. Misschien had een platforminitiatief op Superunie-niveau een kans van slagen gehad als het 5 jaar geleden agressief was opgestart.

Wat moeten de overige supermarktketens dan doen? De ontwikkelingen dit jaar geven de ruimte al aan. De meeste supermarkten rationaliseren hun assortiment volop. IRI signaleert een daling van het aantal sku’s per supermarkt sinds het begin van de coronacrisis. Daarnaast is de promodruk gedaald tot 20 procent. Dus ik zou zeggen: knallen met slimme promo op producten die de marktleiders de meeste pijn doet, de A-merken en vers. De consument is er klaar voor.